Κεφάλαιο 4 - Περιγραφή του Έργου
Έργου : Σελίδα 2 από 102 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 4 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΡΓΟΥ 6 4.1 Περίληψη του έργου του TAP 6 4.1.1 Σκοπός της Περιγραφής του Έργου 6 4.1.2 Έργο του TAP - Σκοπός και Θέση 7 4.1.3 Αιτιολόγηση του Έργου του TAP 8 4.1.4 Χρονοδιάγραμμα του TAP 9 4.1.5 Ιδιότητες του Φυσικού Αερίου 9 4.1.6 Δυναμικότητα Συστήματος του TAP 9 4.1.7 Φιλοσοφία του σχεδιασμού του TAP 9 4.1.8 Ισχύοντες Κώδικες και Πρότυπα 10 4.1.9 Αγορά Αγαθών και Υπηρεσιών και Εφοδιασμός από την Τοπική Αγορά 13 4.2 Κύρια συστατικά του Έργου στην Ελλάδα 14 4.2.1 Περίληψη 14 4.2.2 Αγωγός Φυσικού Αερίου 15 4.2.3 Βαλβιδοστάσια (BVS) 17 4.2.4 Σταθμοί Συμπίεσης 17 4.2.4.1 Ευρωπαϊκοί Κώδικες 19 4.2.4.2 Προδιαγραφές Ομίλου Παγκόσμιας Τράπεζας (WBG) 21 4.3 Κατασκευή του έργου 22 4.3.1 Εισαγωγή 22 4.3.2 Διάρκεια του Έργου και Χρονικές Ρυθμίσεις 23 4.3.3 Μηχανολογικός Εξοπλισμός, Μεταφορά και Μετακινήσεις 23 4.3.4 Αποθήκευση και Φύλαξη Σωλήνων 27 4.3.4.1 Προσωρινή Αποθήκευση Σωλήνων 27 4.3.4.2 Αποθήκες Σωλήνων 28 4.3.5 Εργοτάξια 29 4.3.5.1 Εργοτάξια Αγωγού 29 4.3.5.2 Εργοτάξια Κατασκευής Σταθμών Συμπίεσης 31 4.3.5.3 Εργοτάξια για Ειδικές Διασταυρώσεις και Βαλβιδοστάσια 32 4.3.6 Πρόσβαση Μεταφορικού Έργου και Κυκλοφορία 33 4.3.6.1 Περίληψη 33 4.3.6.2 Πρόσβαση στο Σταθμό Συμπίεσης 33 4.3.6.3 Πρόσβαση στον Αγωγό 34 4.3.7 Υπηρεσίες και Υποδομές 35 4.4 Κατασκευή και Έλεγχοι Ορθής Εγκατάστασης του Αγωγού Αερίου 35 4.4.1 Απόκτηση Γης 35 4.4.2 Ενέργειες που προηγούνται της Κατασκευής 35 4.4.3 Κατασκευαστικές Μέθοδοι 36 4.4.3.1 Επισκόπηση 36 4.4.3.2 Ομάδα 1 : Έλεγχος και επιβεβαίωση όδευσης, προετοιμασία της ζώνης εργασίας. 45 4.4.3.3 Ομάδα 2 : Εκσκαφή Τάφρου του αγωγού 45 4.4.3.4 Ομάδα 3 : Διασπορά σωλήνων, κάμψη σωλήνων και συγκολλήσεις. 46 4.4.3.5 Ομάδα 4 : Καταβίβαση Αγωγού και Επίχωση 47 4.4.3.6 Ομάδα 5: Καθαρισμός και Αποκατάσταση Εργοταξίου 48
Έργου : Σελίδα 3 από 102 4.4.4 Δοκιμή Πίεσης κατά τη Διάρκεια της Κατασκευής (Υδραυλική Δοκιμή) 49 4.4.4.1 Αρχή της Υδραυλικής Δοκιμής 49 4.4.4.2 Πηγές Υδροληψίας και Απόρριψης Νερού 50 4.4.4.3 Επιλογές Απόρριψης/Απόθεσης 51 4.4.5 Κατασκευαστικές Μέθοδοι στις Διασταυρώσεις 52 4.4.5.1 Επισκόπηση 52 4.4.5.2 Διασταυρώσεις Δρόμων και Σιδηροδρόμων 53 4.4.5.3 Διασταυρώσεις υδάτινων ρευμάτων 55 4.4.5.4 Διασταυρώσεις με αγωγούς και καλώδια 64 4.4.5.5 Προστασία και Σταθεροποίησή αγωγών έναντι κατολίσθησης και αστάθειας εδαφών 64 4.4.5.6 Εγκατάσταση αγωγού σε κοίτη ποταμού 65 4.4.5.7 Κατασκευή σε Υψόμετρο 65 4.4.5.8 Εγκατάσταση του Αγωγού σε Περιοχές με Υψηλό Υδροφόρο Ορίζοντα 66 4.5 Κατασκευή Βαλβιδοστασίων 66 4.5.1 Θέση 66 4.5.2 Διάταξη και Διαμόρφωση 67 4.5.3 Χρόνος και Διάρκεια Κατασκευής 67 4.5.4 Μέθοδος Κατασκευής 67 4.5.5 Εξοπλισμός Κατασκευής 67 4.6 Κατασκευή του Σταθμού Συμπίεσης 68 4.6.1 Θέση 68 4.6.2 Διάταξη και Διαμόρφωση 68 4.6.3 Διάρκεια και Χρόνος Κατασκευής 68 4.6.4 Μέθοδος Κατασκευής 69 4.6.5 Κατασκευαστικός Εξοπλισμός 69 4.7 Χρήση πόρων και αλληλεπιδράσεις με το περιβάλλον κατά τη διάρκεια της κατασκευής και τη δοκιμαστική λειτουργία 70 4.7.1 Εισαγωγή 70 4.7.2 Προσωρινή Χρήση Γης 70 4.7.3 Χρήση Υλικών και Καυσίμων 72 4.7.3.1 Αδρανή Υλικά 72 4.7.3.2 Άλλα Υλικά 73 4.7.3.3 Χρήση Καυσίμων 74 4.7.4 Κατανάλωση Νερού 74 4.7.5 Εκπομπές Αερίων 75 4.7.6 Θόρυβος 75 4.7.7 Χειρισμός και απόρριψη υγρών και στερεών αποβλήτων, 76 4.7.7.1 Διαχείριση Αποβλήτων 76 4.7.7.2 Ποσά και τύποι αποβλήτων 79 4.8 Φάση Λειτουργίας 82 4.8.1 Φιλοσοφία Λειτουργίας 82 4.8.2 Σύστημα Ελέγχου Λειτουργίας 83 4.8.3 Ασφάλεια Λειτουργίας Αγωγού 84 4.8.3.1 Εγκατάσταση Συστήματος Καθοδικής Προστασίας 84 4.8.3.2 Σύστημα Ανίχνευσης Διαρροών (LDS) 84 4.8.3.3 Σήμανση του Αγωγού 85 4.8.3.4 Βαλβιδοστάσια 85 4.8.3.5 Διαχείριση Δεδομένων 86 4.8.4 Συντήρηση Αγωγού 86
Έργου : Σελίδα 4 από 102 4.8.5 Σταθμός Συμπίεσης 87 4.8.5.1 Εγκαταστάσεις παρακολούθησης 87 4.8.5.2 Σύστημα Πυρόσβεσης 87 4.8.5.3 Παροχή Ηλεκτρισμού 87 4.8.5.4 Πετρέλαιο και Αέριο 89 4.8.5.5 Εκπομπές Αέριων Ρύπων και Θορύβου από το Σταθμό Συμπίεσης. 90 4.8.5.6 Αποχέτευση και Διαχείριση Υγρών Αποβλήτων. 91 4.8.5.7 Σύστημα Τηλεπικοινωνιών του Σταθμού Συμπίεσης 95 4.8.6 Μόνιμη Χρήση Γης 95 4.8.7 Εργατικό Δυναμικό για τη λειτουργία 97 4.8.8 Παρακολούθηση και Επιτήρηση Αγωγού 97 4.9 Φάση Τερματισμού Λειτουργίας 98 4.10 Προκαταρκτικός Προσδιορισμός των δυνητικών περιβαλλοντικών / Κοινωνικοοικονομικών Επιπτώσεων 99 ΛΙΣΤΑ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 4-1 Εγκατεστημένη ισχύς Σταθμών Συμπίεσης 19 Πίνακας 4-2 Αξιολόγηση των Σταθμών Συμπίεσης έναντι των Προτύπων EBRD. 20 Πίνακας 4-3 Συνολική Διάρκεια Κατασκευής των Τμημάτων του Έργου 23 Πίνακας 4-4 Θέση, Περιοχή και Δυναμικότητα των Κύριων Αποθηκευτικών Χώρων Αγωγών 28 Πίνακας 4-5 Αριθμός Εργαζομένων, Χρήση γης και Υποδομές Μεγάλων Εργοταξίων για Επίπεδες Περιοχές 31 Πίνακας 4-6 Χώροι Κατάλληλοι για Εργοτάξια 31 Πίνακας 4-7 Αριθμός εργαζομένων, Χρήση γης και Υποδομές του Εργοταξίου του Σταθμού Συμπίεσης 32 Πίνακας 4-8 Αριθμός Εργαζομένων, Χρήση Γης και Υποδομές των Εργοταξίων για Ειδικές Πίνακας 4-9 Διασταυρώσεις. 32 Συγκεντρωτικός Πίνακας των απαιτούμενων Έργων Κατασκευής Δρόμων (αναβάθμιση) 34 Πίνακας 4-10 Πιθανή Θέση και Επίδοση Προόδου των Μετώπων Εργασίας 37 Πίνακας 4-11 Απαιτήσεις σε νερό για τα Τμήματα Υδραυλικής Δοκιμής 51 Πίνακας 4-13 Τύπος και αριθμός διελεύσεων ποταμών στην Ελλάδα 63 Πίνακας 4-14 Εξοπλισμός που Αναμένεται να Χρησιμοποιηθεί στη Κατασκευή των Βαλβιδοστασίων Απομόνωσης (BVS) 68 Πίνακας 4-15 Απόκτηση Γης κατά τη Διάρκεια της Κατασκευής 72 Πίνακας 4-16 Εκτιμώμενη Κατανάλωση Υλικών κατά τη διάρκεια της κατασκευής 73 Πίνακας 4-17 Εκτιμώμενη Κατανάλωση Καυσίμων στη διάρκεια της Κατασκευής 74 Πίνακας 4-18 Κατανάλωση Νερού 74 Πίνακας 4-19 Τυπικά Επίπεδα Θορύβου για Εργοταξιακό Εξοπλισμό 75 Πίνακας 4-20 Τυπικά Επίπεδα Θυρύβου για τον εξοπλισμό ελέγχων καλής εγκατάστασης 76 Πίνακας 4-21 Κατηγορίες αποβλήτων που παράγονται κατά την κατασκευή και θέση σε λειτουργία 78 Πίνακας 4-22 Τυπικά απόβλητα που παράγονται κατά τη διάρκεια της κατασκευής και πριν την έναρξη λειτουργίας του αγωγού 79 Πίνακας 4-23 Καταγραφή των Αποβλήτων Κατασκευής 81 Πίνακας 4-24 Μόνιμη Χρήση Γης του Έργου κατά τη διάρκεια της Λειτουργίας 97
Έργου : Σελίδα 5 από 102 Πίνακας 4-25 Κύριες ενδεχόμενες αλληλεπιδράσεις που αναμένονται κατά τη διάρκεια των φάσεων του έργου 100 ΛΙΣΤΑ ΣΧΗΜΑΤΩΝ Σχήμα 4-1 Τυπική Ζώνη Εργασίας Αγωγού (Κανονική και Μειωμένη) 16 Σχήμα 4-2 Παραδείγματα των Δραστηριοτήτων Κατασκευής του Αγωγού με τη Θέση και τη Διάταξη Ομάδων Εργασίας Μετώπου Κατασκευής 26 Σχήμα 4-3 Ενδεικτική Διάταξη του Κατασκευαστικού Εξοπλισμού των ομάδων εργασίας στα Μέτωπα Κατασκευής 39 Σχήμα 4-4 Φωτογραφίες Προετοιμασίας της Ζώνης Εργασίας και Κατασκευής του Αγωγού 40 Σχήμα 4-5 Σχηματικό Διάγραμμα με την Κυκλική Εναλλαγή των Ομάδων Εργασίας στα Μέτωπα 41 Σχήμα 4-6 Ενδεικτικές Κατασκευαστικές Δραστηριότητες των Ομάδων 1, 2, 3, 4 και 5 42 Σχήμα 4-7 ΤΑΡ Ελλάδας Μέτωπο Κατασκευής (SP), Βαλβιδοστάσια, Εργοτάξια & Χώρος Αποθήκευσης Σωλήνων (ΡΥ) (Εκτίμηση) 44 ΛΙΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΩΝ Πλαίσιο 4-1 Κώδικες Σχεδιασμού του Κυρίως Αγωγού 10 Πλαίσιο 4-2 Άλλοι εφαρμόσιμοι Κώδικες, Πρότυπα, Οδηγίες και Κριτήρια Σχεδιασμού 11 Πλαίσιο 4-3 Ισχύοντα Πρότυπα, Κώδικες και Οδηγίες Σχετικές με την Προστασία του Περιβάλλοντος 12 Πλαίσιο 4-4 Κύρια Ισχύοντα Πρότυπα, Κώδικες και Οδηγίες Σχετικές με Θέματα Ασφάλειας. 12 Πλαίσιο 4-5 Μέτρα που περιλαμβάνονται στη Στρατηγική Τοπικής Ανάπτυξης 13 Πλαίσιο 4-6 Προδιαγραφές Ομίλου Παγκόσμιας Τράπεζας (WBG) Περιβάλλον, Υγιεινή και Ασφάλεια 21
Έργου : Σελίδα 6 από 102 4 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΡΓΟΥ 4.1 Περίληψη του έργου του TAP 4.1.1 Σκοπός της Περιγραφής του Έργου Το παρόν Κεφάλαιο περιγράφει τα διάφορα στοιχεία του Έργου του ΤΑΡ που σχετίζονται με τις φάσεις της κατασκευής, λειτουργίας, και τερματισμού της λειτουργίας του στην Ελλάδα. Επίσης περιλαμβάνει σύνοψη της διαδικασίας κατασκευής και λειτουργίας του Έργου. Η περιγραφή αντανακλά το επίπεδο του σχεδιασμού που είναι αυτή τη στιγμή διαθέσιμο (στο στάδιο που βρίσκεται το έργο σήμερα). Πρέπει να τονιστεί ότι η Μελέτη Περιβαλλοντικών και Κοινωνικών Επιπτώσεων (ΜΠΚΕ) περιγράφει τις δυσμενέστερες πιθανές καταστάσεις που αφορούν την πιθανότητα εκδήλωσης περιβαλλοντικών ή κοινωνικών επιπτώσεων (δηλαδή η Μελέτη Περιβαλλοντικών και Κοινωνικών Επιπτώσεων περιγράφει ακόμη και τις ελάχιστες επιπτώσεις που προκύπτουν από το δυσμενέστερο σενάριο, περιλαμβάνει τους Σταθμούς Συμπίεσης και το σενάριο των 20 bcm/έτος). Η Περιγραφή του Έργου βασίζεται στα τεχνικά δεδομένα και τις μελέτες που έχουν δοθεί από τον Κύριο του Έργου και θέτει μια σειρά από παραμέτρους και αρχές που αποτελούν την «Βάση της Μελέτης» για την ΜΠΚΕ. Αυτοί οι παράμετροι και αρχές παρέχουν τη δυνατότητα στην Μελέτη Περιβαλλοντικών και Κοινωνικών Επιπτώσεων να κινηθεί σε ισορροπία ανάμεσα στην αναγνώριση των ενδεχόμενων σημαντικών επιπτώσεων του Έργου και την ευελιξία σχεδιασμού κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης και εφαρμογής του έργου. Επιπρόσθετα η Περιγραφή του Έργου υποστηρίζεται από ένα πλήθος σχημάτων και χαρτών, τα οποία παρουσιάζονται στο Παράρτημα 3 - Χάρτες και Διαγράμματα Έργου. Η Περιγραφή του Έργου έχει δομηθεί ως ακολούθως : Περίληψη του Έργου του TAP (Παράγραφος 4.1), Κύρια χαρακτηριστικά του Έργου στην Ελλάδα (Παράγραφος 4.2), Κατασκευή του Έργου (Παράγραφος 4.3), Κατασκευή του Αγωγού (Παράγραφος 4.4), Κατασκευή των Βαλβιδοστασίων (Παράγραφος 4.5), Κατασκευή των Σταθμών Συμπίεσης (Παράγραφος 4.6),
Έργου : Σελίδα 7 από 102 Χρήση Πόρων και Περιβαλλοντικές Οχλήσεις στη διάρκεια της κατασκευής και των ελέγχων ορθής εγκατάστασης του αγωγού (Παράγραφος 0), Φάση Λειτουργίας (Παράγραφος Παράγραφος 4.8), Φάση Τερματισμού Λειτουργίας του Έργου (Παράγραφος 5.2), Προκαταρκτική Αναγνώριση των Πιθανών Περιβαλλοντικών / Κοινωνικοοικονομικών Επιπτώσεων (Παράγραφος 4.10). 4.1.2 Έργο του TAP - Σκοπός και Θέση Το Έργο αναφέρεται σε ένα προτεινόμενο αγωγό φυσικού αερίου που ξεκινάει από τη Ελλάδα, διέρχεται από την Αλβανία και την Αδριατική και καταλήγει στην Νότιο Ιταλία, επιτρέποντας την τροφοδοσία αερίου από την Κασπία στις Δυτικές και Νότιες αγορές της Ευρώπης. Περισσότερες λεπτομέρειες παρουσιάζονται στο Κεφάλαιο 2 Ορισμός του Έργου και η όδευση διαμέσου της Ελλάδας και της Αλβανίας φαίνεται στο Παράρτημα 3.1 Εποπτικός Χάρτης του ΤΑΡ. H Περιγραφή του Έργου στο παρόν Κεφάλαιο, αφορά το σύνολο του Ελληνικού τμήματος του ΤΑΡ το οποίο εκτείνεται σε 543 km, από τους Κήπους προς τη Νέα Μεσημβρία (Βόρειο-Δυτικά της Θεσσαλονίκης), και στη συνέχεια προς τα Ελληνο-Αλβανικά σύνορα (στις περιφέρειες Μακεδονίας και Θράκης) και το οποίο σε μεγάλο τμήμα της διαδρομής ακολουθεί τον υπάρχοντα αγωγό φυσικού αερίου. Για τα άλλα τμήματα του έργου του ΤΑΡ θα εκδοθούν ξεχωριστές άδειες. Συγκεκριμένα, θα εκδοθούν αντίστοιχες Μελέτες Περιβαλλοντικών και Κοινωνικών Επιπτώσεων για τα τμήματα στην Ιταλία και στην Αλβανία. Η προτεινόμενη όδευση του TAP στην Ελλάδα έχει οριστεί μετά από μια ενδελεχή διαδικασία βελτιστοποίησης. Ο διάδρομος στο τμήμα από τη Νέα Μεσημβρία προς τα Ελληνο-Αλβανικά σύνορα έχει επιλεγεί μετά από λεπτομερή ενδελεχή μελέτη και επιλογή εναλλακτικών λύσεων που πραγματοποιήθηκε από τον ΤΑΡ μεταξύ των ετών 2009 έως 2011 με στόχο την επιλογή ενός τεχνικά εφικτού διαδρόμου αγωγού με τις μικρότερες δυνατές αρνητικές επιπτώσεις από πλευράς περιβαλλοντικών, κοινωνικοοικονομικών και πολιτιστικών συνθηκών. Για την προτεινόμενη
Έργου : Σελίδα 8 από 102 όδευση έχει πραγματοποιηθεί μια λεπτομερής διαδικασία βελτιστοποίησης εντός του διαδρόμου των 2 km. Τοπικές βελτιώσεις της όδευσης θα γίνουν κατά τη διάρκεια του λεπτομερούς σχεδιασμού. (βλέπε Κεφάλαιο 2). Το τμήμα από τους Κήπους ως τη Νέα Μεσημβρία οδεύει σε παραλληλία με το υπάρχον Ελληνικό δίκτυο αγωγών φυσικού αερίου. Η όδευση που έχει επιλεγεί στο μεγαλύτερο δυνατό μήκος της ακολουθεί το υπάρχον δίκτυο αγωγών φυσικού αερίου υψηλής πίεσης της ΔΕΣΦΑ. Για τη όδευση που βρίσκεται μακριά από τον υπάρχοντα αγωγό Φυσικού Αερίου, οριοθετήθηκε διάδρομος πλάτους 2 km με κέντρο τον υπό μελέτη αγωγό. Για το Ελληνικό Τμήμα του ΤΑΡ έχουν προβλεφθεί δυο Σταθμοί Συμπίεσης. Για την αρχική φάση των 10 bcm/έτος προβλέπεται ένας Σταθμός Συμπίεσης στην ευρύτερη περιοχή των Κήπων (GCS00) με δυναμικότητα περίπου 30-45 MW (2 συμπιεστές των 15 MW σε λειτουργία και 1 εφεδρικός). Η απαιτούμενη διαμόρφωση του συστήματος για τη φάση των 20 bcm/έτος στην Ελλάδα προβλέπει την ανάπτυξη του σταθμού συμπίεσης GCS00 σε δυναμικότητα περίπου 75-90 MW με την προσθήκη τριών συμπιεστών των 15 MW (5 συνολικά σε λειτουργία των 15 MW και 1 εφεδρικός) με τον σχετικό εξοπλισμό (όπως φίλτρα, ψύκτες, μετρητές κλπ). Επιπλέον για τη φάση των 20 bcm/έτος θα απαιτηθεί ένας πρόσθετος Σταθμός Συμπίεσης, που προβλέπεται να εγκατασταθεί στην ευρύτερη περιοχή των Σερρών (GCS01) με δυναμικότητα περίπου 100-125 MW (4 συμπιεστές των 25 MW σε λειτουργία και 1 εφεδρικός). Η παραπάνω δυναμικότητα αναφέρεται στη σχετική κλάση ISO. Η πραγματική δυναμικότητα μπορεί να διαφέρει ελαφρώς. 4.1.3 Αιτιολόγηση του Έργου του TAP Στόχος του έργου του TAP είναι να μεταφέρει φυσικό αέριο από τα νέα κοιτάσματα της Κασπίας προς τη Δυτική και Νότιο-Ανατολική Ευρώπη. Ο TAP θα συνεισφέρει στην ασφάλεια και στη χρήση εναλλακτικών πηγών στον ενεργειακό εφοδιασμό της Ευρώπης με την παροχή της απαραίτητης υποδομής στη μεταφορά αερίου μέσω του συστήματος του αγωγού από το κοίτασμα του Shah Deniz II στο Αζερμπαϊτζάν μέσω της πλέον σύντομης οδού στη Νότια Ευρώπη, με την έναρξη της παραγωγής το 2018.
Έργου : Σελίδα 9 από 102 4.1.4 Χρονοδιάγραμμα του TAP Η φάση της κατασκευής στο Ελληνικό τμήμα του Έργου αναμένεται να ξεκινήσει στα μέσα του 2015 και θα χρειαστούν περίπου 3.5 χρόνια για την έναρξη λειτουργίας στη διάρκεια του 2018. 4.1.5 Ιδιότητες του Φυσικού Αερίου Ο αγωγός θα μεταφέρει φυσικό αέριο το οποίο αποτελεί ένα μίγμα αερίων, κυρίως μεθανίου καθώς και από ανώτερους υδρογονάνθρακες και άλλα αέρια σε ποσοστό 0 25% (πχ αιθάνιο, προπάνιο, βουτάνιο, πεντάνια, εξάνια, διοξείδιο του άνθρακα, άζωτο, οξυγόνο και οξείδια του θείου). Πριν την είσοδό του στον TAP, το αέριο υφίσταται διαδικασίες καθαρισμού από ξένα σωματίδια και ουσίες έτσι ώστε να είναι δυνατή η άμεση χρήση του σαν καύσιμο. Ο TAP δηλαδή θα μεταφέρει φυσικό αέριο ανάλογης ποιότητας σε σύνθεση με αυτή που παρέχεται για οικιακή και βιομηχανική χρήση, για χρήσεις όπως θέρμανση και παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. 4.1.6 Δυναμικότητα Συστήματος του TAP Η δυναμικότητα μεταφοράς του αγωγού από 10 bcm/έτος (μέγιστο περίπου 1.350.000 κανονικά κυβικά μέτρα ανά ώρα, μέσο περίπου 1.190.000 κανονικά κυβικά μέτρα ανά ώρα) μπορεί να αυξηθεί σε 20 bcm/έτος φυσικού αερίου. 4.1.7 Φιλοσοφία του σχεδιασμού του TAP Ο εξοπλισμός του TAP (πχ συμπιεστές και αεριοστρόβιλοι) θα σχεδιαστεί για διάρκεια ζωής 25 χρόνων. Ο ίδιος ο αγωγός θα σχεδιαστεί για ενεργή διάρκεια ζωής 50 ετών. Η φιλοσοφία σχεδιασμού διασφαλίζει ότι το σύστημα μεταφοράς φυσικού αερίου ικανοποιεί όλους τους Ελληνικούς και Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς (κώδικες και πρότυπα). και ότι οι επιπτώσεις στο φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον είναι ελάχιστες. Ο αγωγός και οι σταθμοί θα σχεδιαστούν σύμφωνα με τις απαιτήσεις των ακόλουθων: Ελληνικοί και τοπικοί κανονισμοί, Ασφάλεια του πληθυσμού που ζει και/ή εργάζεται κοντά στον αγωγό,
Έργου : Σελίδα 10 από 102 Προστασία περιβάλλοντος, Προστασία ιδιοκτησίας και εγκαταστάσεων, Γεωτεχνικές, διαβρωτικές κι υδραυλικές συνθήκες, Απαιτήσεις κατασκευής και συντήρησης, Δραστηριότητες τρίτων μερών. Ο αγωγός θα έχει πίεση σχεδιασμού 95 barg (bars πάνω από την ατμοσφαιρική πίεση), η οποία είναι ικανοποιητική για την δυναμικότητα του TAP στην φάση των 10 bcm/έτος όπως επίσης και για την πιθανή μελλοντική επέκταση της δυναμικότητας του συστήματος του TAP σε 20 bcm/έτος. Η τελική πίεση σχεδιασμού θα οριστεί μετά από την ολοκλήρωση του επαναληπτικού υπολογισμού στο βασικό σχεδιασμό που θα λάβει υπόψη όλες τις τελικές παραμέτρους. Ούτως ή άλλως όμως δεν αναμένονται μεγάλες αλλαγές σχετικά με τις παραμέτρους σχεδιασμού έτσι δεν αναμένονται αλλαγές στα κύρια χαρακτηριστικά του έργου. 4.1.8 Ισχύοντες Κώδικες και Πρότυπα Όλος ο εξοπλισμός του έργου θα σχεδιαστεί σε συμφωνία με τους Ευρωπαϊκούς Κώδικες (EN) και τα Ελληνικά Πρότυπα. Εκτός των Ευρωπαϊκών και Ελληνικών Πρότυπων θα ακολουθηθούν και άλλα πρότυπα υποβοηθητικά όπου αυτό θα κριθεί απαραίτητο. Για το Έργο του TAP στην Ελλάδα οι κύριοι κώδικες που θα χρησιμοποιηθούν φαίνονται στο Πλαίσιο 4-1. Πλαίσιο 4-1 Κώδικες Σχεδιασμού του Κυρίως Αγωγού No Δ3/A/οικ. 4303 ΠΕ 26010 5/3/2012 Τεχνικός Κανονισμός : Συστήματα μεταφοράς Φυσικού Αερίου με μέγιστη πίεση Λειτουργίας μεγαλύτερη των 16 bar και EN1594:2009 Gas supply systems Pipelines for maximum operating pressure over 16 bar Functional requirements Παραδείγματα άλλων αξιοσημείωτων κωδίκων και προτύπων που θα χρησιμοποιηθούν περιλαμβάνονται, ενδεικτικά και όχι περιοριστικά, στο Πλαίσιο 4-2.
Έργου : Σελίδα 11 από 102 Πλαίσιο 4-2 Άλλοι εφαρμόσιμοι Κώδικες, Πρότυπα, Οδηγίες και Κριτήρια Σχεδιασμού Οδηγία 2008/1/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 15ης Ιανουαρίου 2008. Ο σχεδιασμός του Έργου θα ακολουθήσει τις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές. Οδηγία 94/23/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου του Μαΐου 1997 σχετικά με τον σχεδιασμό, κατασκευή, έλεγχο και εκτίμηση της συμμόρφωσης για τον εξοπλισμό υπό πίεση και συγκροτήματα εξοπλισμών υπό πίεση.en ISO 3183 Petroleum and Natural Gas Industries Steel pipe for pipeline transportation systems; EN ISO 12327 Pressure Testing, Commissioning and decommissioning procedures for gas supply systems; EN ISO 12732 Gas Supply s Welding Steel Pipework, Functional Requirements; EN ISO 14141 Valves for Natural Gas transportation in Pipelines; EN ISO 12954 Cathodic Protection EN ISO 14780 Induction bends, fitting and Flanges; EN ISO 21329 Mechanical Connectors; EN 12186 Gas Supply s Gas Pressure regulation stations for transmission and distribution functional requirements; EN 1776 Gas Supply s Natural Gas Measuring Station Functional Requirements; DNV RP F105 Free Spanning Pipelines. CEN/TS 15174 Guideline for Safety Management s for natural gas transmission pipelines.(συστήματα παροχής αερίου Κατευθυντήρια οδηγία για συστήματα διαχείρισης της ασφάλειας για σωληνώσεις μεταφοράς φυσικού αερίου) TAP-HSE-PR-0010 Safety Design for Onshore Plants. Το σύνολο του συστήματος του αγωγού (συμπεριλαμβανομένων των σταθμών) θα σχεδιαστεί σύμφωνα με τους ισχύοντες Ευρωπαϊκούς Κώδικες και Πρότυπα, υποστηριζόμενο από Ελληνικά Πρότυπα. EN 12583 "Compressor stations". Η βασική προσέγγιση κατά τον σχεδιασμό της όδευσης ήταν να αποφευχθούν εμπλοκές με προβληματικά σημεία που έχουν αναγνωριστεί και χαρτογραφηθεί εντός της ζώνης που διερευνάται. Για περιοχές όπου η αποφυγή περιοχών με γεωτεχνικά προβλήματα και επιλεγμένα εμπόδια δεν είναι συνολικά εφικτή τα συγκεκριμένα προβληματικά τμήματα θα σημειωθούν για περαιτέρω διερεύνηση κατά τη διάρκεια των ερευνών στο πεδίο και άλλων μελετών. Παράλληλες οδεύσεις με άλλα δίκτυα ή υπάρχουσες δομές όπως γραμμές υψηλής τάσης ή δρόμοι είναι προτιμότερες (η λεγόμενη αρχή της «ομαδοποίησης των έργων»). Οι διασταυρώσεις με άλλες υπάρχουσες και ή προγραμματισμένες εγκαταστάσεις υποδομών θα σχεδιαστούν έτσι ώστε το γειτνιάζον μήκος να είναι όσο το δυνατό μικρότερο. Θα οριστούν ζώνες προστασίας και ασφάλειας κατά μήκος του αγωγού. Ο αγωγός θα εγκατασταθεί σε γεωλογικά σταθερές περιοχές με μικρές κλίσεις (εγκάρσιες κλίσεις και περιοχές ολίσθησης του εδάφους πρέπει να αποφεύγονται). Ο αγωγός θα σχεδιαστεί με βάση το Πρότυπο EN 1594 (Pipelines for Maximum Operating Pressure over 16 bar Functional Requirement). Ο αγωγός θα σχεδιαστεί με βάση το ακόλουθο πλαίσιο : α. Υλικό Αγωγού : Χάλυβας Grade EN 10208-2 L485MB (or API equivalent X70) με επικάλυψη 3-στρώσεων πολυαιθυλενίου, β. Σύστημα Καθοδικής Προστασίας, γ. Η ελάχιστη κάλυψη του αγωγού θα είναι 1μ σε κανονική διαδρομή του αγωγού. Σε περιοχές όπου αυτό απαιτείται (ευαίσθητες περιοχές ή περιοχές με ειδικές απαιτήσεις) η ελάχιστη κάλυψη μπορεί να αυξηθεί. Οι κώδικες και τα πρότυπα σχετικά με τον θόρυβο και των αέριους ρύπους που θα χρησιμοποιηθούν περιλαμβάνουν (χωρίς να είναι περιοριστικά) τα ακόλουθα παραδείγματα στο Πλαίσιο 4-3.
Έργου : Σελίδα 12 από 102 Πλαίσιο 4-3 Ισχύοντα Πρότυπα, Κώδικες και Οδηγίες Σχετικές με την Προστασία του Περιβάλλοντος Οδηγία 2010/75/EK περί βιομηχανικών εκπομπών Οδηγία 2008/50/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα ; Οδηγία 2001/80/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τον περιορισμό των εκπομπών στην ατμόσφαιρα ορισμένων ρύπων Οδηγία 2003/10/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου περί των ελάχιστων προδιαγραφών υγείας και ασφάλειας για την έκθεση των εργαζομένων σε κινδύνους προερχόμενους από φυσικούς παράγοντες (θόρυβος) Οδηγία 2000/14/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την εκπομπή θορύβου Οδηγία 2008/1/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 15ης Ιανουαρίου 2008. Ο σχεδιασμός του Έργου θα ακολουθήσει τις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές. IFC EHS Guidelines for noise levels from the World Bank Group; EN ISO 4871 Declaration and verification of noise emission values of machinery; EN 21680 Noise levels for electrical rotating machines; IEC 225 Specification for Octave-Band and Fractional-Octave-Band-Analog and Digital Filters; IEC 651 Recommendations for Sound-Level Meters; EEMUA Pub.140 Noise Procedure Specification (formally OCMA Spec. NWG1, Rev.2, 1980); and ISO Standards Acoustics-Inc: Basic Standards, Methods of Noise Handbook 35 Measurement, Audiometry & Human exposure to noise Οι κύριοι κώδικες και πρότυπα σχετικοί με την ασφάλεια που θα ισχύσουν περιλαμβάνουν (χωρίς να είναι περιοριστικά) τα ακόλουθα παραδείγματα στο Πλαίσιο 4-4. Πλαίσιο 4-4 Κύρια Ισχύοντα Πρότυπα, Κώδικες και Οδηγίες Σχετικές με Θέματα Ασφάλειας. CEN/TS 15173 Frame of reference regarding Pipeline Integrity Management ; CEN/TS 15174 Guideline for Safety Management s for natural gas transmission pipelines; TAP-HSE-PR-0010 Safety Design for Onshore Plants. DIN EN 16348 Gas infrastructure - Safety Management (SMS) for gas transmission infrastructure and Pipeline Integrity Management (PIMS) for gas transmission pipelines - Functional requirements. Προκαταρκτική εκτίμηση κινδύνου 1 του αγωγού εκτελέστηκε με στόχο την διακρίβωση της ασφάλειας του αγωγού. Η ως άνω προκαταρκτική εκτίμηση κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η όδευση του αγωγού είναι εφικτή διαφυλάσσοντας την ασφάλεια, τόσο του αγωγού, όσο και του γειτονικού πληθυσμού. Σε ορισμένα πιο πυκνοκατοικημένα τμήματα δόθηκε η δυνατότητα περαιτέρω βελτίωσης της όδευσης προκειμένου να ελαττωθούν οι γειτνιάσεις με οικισμούς. Επιπλέον, τα πλέον πυκνοκατοικημένα τμήματα που έχουν αναγνωριστεί είναι σχετικά μικρά και είναι εφικτή η χρήση μέτρων ελαχιστοποίησης των κινδύνων όπου χρειάζεται ή απαιτείται. Μια λεπτομερής μελέτη ασφάλειας θα προετοιμαστεί σε επόμενα στάδια σχεδιασμού, η οποία θα είναι επίσης μέρος της διαδικασίας αδειοδότησης. 1 ILF (2011) Προκαταρκτική Εκτίμηση Κινδύνου Ελλάδα Αρ. Εγγράφου GPL00-ILF-100-S-TRS-0001 Αναθ.: 0C, ημεροm 17-08-2011
Έργου : Σελίδα 13 από 102 4.1.9 Αγορά Αγαθών και Υπηρεσιών και Εφοδιασμός από την Τοπική Αγορά Η πολιτική Εταιρικής Ευθύνης του TAP AG (Corporate Social Responsibility - CSR) περιέχει την δέσμευση ότι η TAP [AG] και οι υπεργολάβοι του θα επιστρατεύουν και θα χρησιμοποιούν τοπικούς πόρους και θα δίνουν προτεραιότητα στη συνεργασία με τοπικές επιχειρήσεις. Το Έργο σκοπεύει να επιτύχει τους στόχους του μέσω της εφαρμογής μιας Στρατηγικής Χρήσης Τοπικών Πόρων με στόχο την αυξημένη συμμετοχή των Ελληνικών επιχειρήσεων και της αύξησης της τοπικής απασχόλησης (στη περιοχή του Έργου) καθώς και της αυξημένης τοπικής συμμετοχής στις προμήθειες όπου αυτό είναι εφικτό. Συγκεκριμένα μέτρα που περιλαμβάνονται στη στρατηγική αυτή 2 δίνονται στο Πλαίσιο 4-5. Πλαίσιο 4-5 Μέτρα που περιλαμβάνονται στη Στρατηγική Τοπικής Ανάπτυξης Ενίσχυση της δυναμικότητας των Ελληνικών προμηθευτών : Προκειμένου να αναγνωριστεί και να εκτιμηθεί το τοπικό δυναμικό, να εξευρεθούν πιθανοί εργαζόμενοι, εργολάβοι και προμηθευτές και να αναγνωριστούν οι δυνατότητες να συμβαδίσουν με τις απαιτήσεις του έργου του TAP, η TAP AG θα πραγματοποιήσει ενδελεχή ανάλυση της αλυσίδας προσφοράς και ζήτησης, Η TAP AG θα εφαρμόσει κατασκευαστικό πρόγραμμα (ανά τμήμα) το οποίο θα δώσει τη δυνατότητα σε τοπικές εταιρείες να επιτύχουν τους όρους και τους στόχους που θέτουν αντίστοιχα κριτήρια και απαιτήσεις του έργου έτσι ώστε να είναι εφικτή η συμμετοχή των εταιρειών αυτών στη διαδικασία του διαγωνισμού και των προσφορών, Η TAP AG θα συνεργαστεί με την Ελληνική Κυβέρνηση, την βιομηχανία και άλλους οργανισμούς ώστε να διερευνήσει ευκαιρίες για εξειδικευμένη εκπαίδευση, και Μετά την επιλογή των Κυρίων Αναδόχων και πριν την έναρξη των εργασιών, το Έργο θα διεξάγει εκπαίδευση των αναδόχων στα θέματα Υγιεινής και Ασφάλειας του Έργου και των κοινωνικών πολιτικών. Μεγιστοποίηση των ευκαιριών των Ελληνικών Εργοληπτικών Εταιρειών : Η TAP AG θα διαχωρίσει τα συμβόλαια κατασκευής σε μικρότερα μέρη προκειμένου να δώσει τη δυνατότητα σε διάφορες Ελληνικές Εταιρείες να απασχοληθούν στο Έργο. Μεγιστοποίηση των ευκαιριών του τοπικού εργατικού και στελεχιακού δυναμικού : Η TAP AG θα συμφωνήσει μια Εργασιακή Στρατηγική με τους Κύριους Αναδόχους στο ότι θα συμπεριλάβουν την μεγαλύτερη δυνατή αναλογία τοπικό ανειδίκευτο εργατικό δυναμικό. Συγκεκριμένα οι Ανάδοχοι θα πρέπει να καταβάλλουν τη μέγιστη προσπάθεια ώστε να προσλαμβάνουν ανειδίκευτο προσωπικό από την Ελλάδα και κυρίως από τις περιοχές από τις οποίες διέρχεται ο αγωγός. Τα παραπάνω συμφωνημένα μέτρα θα καταγράφονται και θα ελέγχονται ανάλογα. Μέτρα προκειμένου να υπάρξει εξάπλωση της απασχόλησης κατά μήκος του αγωγού: Η Εργασιακή Στρατηγική θα διερευνήσει περιοχές στόχους προκειμένου να προσληφθεί τοπικό ανειδίκευτο προσωπικό σε κάθε ένα από τα τέσσερα μέτωπα εργασίας. Έτσι θα γίνει εφικτή η ισοδύναμη διασποράς των ευκαιριών απασχόλησης στο μήκος της διαδρομής του αγωγού. Ακεραιότητα της διαδικασίας προσλήψεων : Το Έργο θα συνεργαστεί με τοπικές αρχές και οργανισμούς απασχόλησης έτσι ώστε να διασφαλιστεί ότι οι θέσεις εργασίας θα δημοσιοποιηθούν σε όλους τους οικισμούς και τις κοινότητες που συναντάει η όδευση του αγωγού. Το Έργο θα εξασφαλίσει την απαραίτητη διαδικασία πρόσληψης έτσι ώστε να υπάρχει δίκαια και διαυγής διαδικασία, δημοσιοποιημένη και ανοιχτή σε όλους ανεξαρτήτως εθνικότητας, θρησκεύματος ή φύλλου, και Η TAP AG θα εξασφαλίσει ότι ο Κύριος Ανάδοχος πριν την εγκατάσταση θα παρέχει διαυγείς συμβάσεις στις οποίες θα διασφαλίζονται οι ώρες εργασίας, η αμοιβή και όλοι οι όροι εργασίας. Διαχείριση των προσδοκιών του κοινού : Η TAP AG θα παρέχει σαφείς πληροφορίες για το πλήθος και το περιορισμένο χρονικό ορίζοντα των ευκαιριών απασχόλησης. Πληροφόρηση για την στρατηγική απασχόλησης θα αναρτηθεί στα κέντρα της κοινότητας και σε 2 Η ενσωμάτωση των μέτρων αυτών θα εξαρτηθεί από τη τελική στρατηγική προμηθειών.
Έργου : Σελίδα 14 από 102 όλους τους οικισμούς εντός της ζώνης των 2 km. Αγορά τοπικών αγαθών και υπηρεσιών 3 : Σαν μέρος της διαδικασίας προσφορών θα ζητηθεί από τους αναδόχους να αναπτύξουν στρατηγική εφοδιασμού η οποία θα δίνει ώθηση σε εθνικές και τοπικές προμήθειες αγαθών. Η παραπάνω στρατηγική απαιτείται να εφαρμοστεί σε όλες τις πολιτικές και διαδικασίες του TAP HSE. Τα συμφωνημένα μέτρα θα ελέγχονται και θα καταγράφονται, Έγκαιρη ενημέρωση των προσκλήσεων υποβολής προσφορών θα κοινοποιηθούν στις τοπικές αγορές μέσω εμπορικών και βιομηχανικών επιμελητηρίων όπως και των τοπικών επαγγελματικών ενώσεων στο μήκος της όδευσης του αγωγού, και Οι Ανάδοχοι θα κληθούν να καταβάλλουν τις καλύτερες προσπάθειές τους να χρησιμοποιήσουν κατοίκους της περιοχής σε ανειδίκευτες θέσεις στη κατασκευή ή σε βοηθητικές εργασίες σε εργοτάξια.. Πηγή : TAP Policy on GCSR (2011) (TAP-HSE-PO-0002), και TAP Local Content Strategy (2010) (TAP-HSE-ST-0007) Οι κανονισμοί του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (World Trade Organisation - WTO) δεν επιτρέπουν τον καθορισμό των τύπων και του όγκου της τοπικής συμμετοχής στην προσφορά των αγαθών και των υπηρεσιών. Η προσέγγιση του TAP είναι η προμήθεια κάθε αγαθού ή υπηρεσίας όσο το δυνατό εγγύτερα στη τοποθεσία, όπου το αγαθό ή η υπηρεσία, θα χρησιμοποιηθεί, με την προϋπόθεση ότι θα συνάδει με τις εγκεκριμένες οδηγίες προμηθειών. Η TAP AG σκοπεύει να ακολουθήσει ανάλογη πρακτική και να συντάξει μια ανάλυση προσφοράς και ζήτησης με διαυγή τρόπο και σε στενή συνεργασία με τα ενδιαφερόμενα μέρη, με την εκκίνηση της ανάπτυξης του Έργου. Τα παραπάνω θα δώσουν την δυνατότητα να αναπτυχθούν οι τοπικές ικανότητες και δυνατότητες νωρίτερα από τις διαδικασίες διαγωνισμών που θα αφορούν αγαθά και υπηρεσίες, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στο τοπικό εργατικό δυναμικό και τους προμηθευτές να είναι πλέον ανταγωνιστικοί. 4.2 Κύρια συστατικά του Έργου στην Ελλάδα 4.2.1 Περίληψη Το σύστημα του αγωγού στη Ελλάδα αποτελείται από τις ακόλουθες κύριες εγκαταστάσεις : Υπόγειο αγωγό (48 ιντσών) μήκους περίπου 543 km από τα Ελληνο-Τουρκικά Σύνορα προς τη περιοχή της Θεσσαλονίκης, κοντά στη Νέα Μεσημβρία μέχρι και τα Ελληνο- Αλβανικά σύνορα. 3 Η προσέγγιση για τοπικό εφοδιασμό θα εξαρτηθεί από τη τελική στρατηγική προμηθειών και την πολιτική συμβάσεων.
Έργου : Σελίδα 15 από 102 Ένας ή δυο Σταθμοί Συμπίεσης (συμπεριλαμβανομένων του μετρητικού εξοπλισμού για τον Σταθμό Συμπίεσης στους Κήπους). 22 Βαλβιδοστάσια (o τελικός αριθμός είναι θέμα περαιτέρω μελετών και αναλύσεων του συστήματος), σε μέγιστη απόσταση ~30 km κατά μήκος του αγωγού, και Σχετικές εγκαταστάσεις που απαιτούνται κατά τη διάρκεια της κατασκευής (δρόμοι πρόσβασης, εργοτάξια κατασκευής, χώροι αποθήκευσης σωλήνων κλπ.). Στο Σχήμα 4-8 στο Παράρτημα 3.5 Τεχνικά Σχέδια Κατόψεις και Διαγράμματα Ροής παρουσιάζεται το διάγραμμα ροής συστήματος για το σενάριο λειτουργίας των 10 bcm/έτος. 4.2.2 Αγωγός Φυσικού Αερίου Ο αγωγός κατά μήκος της χώρας από τα Ελληνο-Τουρκικά σύνορα προς τα Ελληνο-Αλβανικά σύνορα έχει μήκος περίπου 543 km και διάμετρο 48. Η πίεση σχεδιασμού του κυρίως αγωγού είναι 95 barg. Η ελάχιστη κάλυψη του αγωγού είναι 1 m σε κανονικά τμήματα, η οποία μπορεί να αυξηθεί, αν κριθεί απαραίτητο, προκειμένου να εξασφαλιστεί μεγαλύτερη προστασία. Για παράδειγμα σε διασταυρώσεις του αγωγού με δρόμο ή σιδηροδρομική γραμμή η ελάχιστη κάλυψη αυξάνεται σε 1,2 m και 1,5 m αντίστοιχα. Η θέση του υπόγειου αγωγού φαίνεται στους Χάρτες στο Παράρτημα 3.2 Χάρτης Όδευσης του Έργου TAP στην Ελλάδα και Παράρτημα 3.3 Λεπτομερής Χάρτης Όδευσης του Έργου TAP. Επίσης θα τοποθετηθεί καλώδιο οπτικής ίνας σε παραλληλία με τον αγωγό προκειμένου να χρησιμοποιηθεί για επικοινωνία. Το πλάτος της ζώνης εργασίας σε κανονικές συνθήκες στο έργο του ΤΑΡ είναι 38 m, η οποία μπορεί να μειωθεί στα 28 m, όπου τα φυσικά εμπόδια το απαιτούν. Σε περιοχές με υψόμετρο το πλάτος της ζώνης εργασίας ενδεχομένως να μειωθεί περαιτέρω στα 18 m. Μια τυπική διατομή της κανονικής ζώνης εργασίας και της μειωμένης ζώνης εργασίας φαίνονται στο Σχήμα 4-1.
Έργου : Σελίδα 16 από 102 Σχήμα 4-1 Τυπική Ζώνη Εργασίας Αγωγού (Κανονική και Μειωμένη) Πηγή : ENT 2012
Έργου : Σελίδα 17 από 102 4.2.3 Βαλβιδοστάσια (BVS) Σε αυτό το στάδιο του σχεδιασμού υπολογίζεται ότι θα εγκατασταθούν 22 Βαλβιδοστάσια απομόνωσης (BVS) κατά μήκος του τμήματος του TAP στην Ελλάδα, σε μέγιστες αποστάσεις περίπου 30 km. Οι θέσεις τους φαίνονται στους Χάρτες στο Παράρτημα 3.2 Χάρτης Όδευσης του Έργου TAP στην Ελλάδα και στο Παράρτημα 3.3 Λεπτομερής Χάρτης Όδευσης του Έργου TAP. Ο τελικός σχεδιασμός (π.χ. πλήθος και αποστάσεις μεταξύ των Βαλβιδοστασίων) θα πραγματοποιηθεί αργότερα και εξαρτάται από την Εκτίμηση Κινδύνου του Αγωγού, την προσβασιμότητα, τα Ελληνικά και Διεθνή Πρότυπα και μια συμφωνημένη διαδικασία λειτουργίας και συντήρησης. Τα βαλβιδοστάσια δεν έχουν προσωπικό, περιέχουν ένα μικρό ερμάριο και έχουν περιμετρική περίφραξη που θα εμποδίζει την πρόσβαση σε όσους δεν έχουν εργασία εντός του σταθμού. Επιπρόσθετα της περιφραγμένης περιοχής που θα έχει μέγεθος περίπου 12 x 33 m, μια ζώνη βλάστησης 3m θα φυτευθεί περιμετρικά και θα κατασκευαστεί μια μόνιμη οδός πρόσβασης για την διάρκεια της λειτουργίας. Το Σχήμα 4-28 και το Σχήμα 4-29 στο Παράρτημα 3.5 Τεχνικά Σχέδια Κατόψεις και Διαγράμματα Ροής παρουσιάζουν μια τυπική διάταξη βαλβιδοστάσιου και τη σχετική περίφραξη. 4.2.4 Σταθμοί Συμπίεσης Η αρχική χωρητικότητα του αγωγού είναι 10 bcm/έτος και η οποία μπορεί να αυξηθεί στα 20 bcm/έτος. Για την αρχική φάση των 10 bcm/έτος προβλέπεται ένας Σταθμός Συμπίεσης στην ευρύτερη περιοχή των Κήπων (GCS00) με δυναμικότητα περίπου 30-45 MW (2 συμπιεστές των 15 MW σε λειτουργία και 1 εφεδρικός). Η απαιτούμενη διαμόρφωση του συστήματος για τη φάση των 20 bcm/έτος στην Ελλάδα προβλέπει την ανάπτυξη του Σταθμού Συμπίεσης GCS00 σε δυναμικότητα περίπου 75-90 MW με την προσθήκη τριών συμπιεστών των 15 MW ( 5 συνολικά σε λειτουργία των 15 MW και 1 εφεδρικός) με τον σχετικό εξοπλισμό (όπως φίλτρα, ψύκτες, μετρητές κλπ). Επιπλέον για τη φάση των 20 bcm/έτος θα απαιτηθεί ένας πρόσθετος Σταθμός Συμπίεσης, που προβλέπεται να
Έργου : Σελίδα 18 από 102 εγκατασταθεί στην ευρύτερη περιοχή των Σερρών (GCS01) με δυναμικότητα περίπου 100-125 MW (4 συμπιεστές των 25 MW σε λειτουργία και 1 εφεδρικός). Η δυναμικότητα που εμφανίζεται αναφέρεται στη σχετική κλάση ISO. Η πραγματική δυναμικότητα μπορεί να διαφέρει ελαφρώς. Ο σταθμός συμπίεσης απαιτείται για να αυξήσει την πίεση του φυσικού αερίου σε τέτοιο επίπεδο ώστε να είναι δυνατή η μεταφορά του αερίου. Ο Σταθμός Συμπίεσης θα διαθέτει, κυρίως, εξοπλισμό επεξεργασίας του αερίου (διαχωριστές φίλτρων), μέτρησης, συμπίεσης και ψύξης. Θα προβλεφθεί δρόμος πρόσβασης για να παρέχει μόνιμη δίοδο κατά τη διάρκεια της λειτουργίας. Ο ΤΑΡ έχει καθορίσει μια έκταση 360 στρεμμάτων για διερεύνηση της χωροθέτησης σε κάθε ένα Σταθμό Συμπίεσης κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού. Η επιφάνεια του χώρου που απαιτείται για της εγκαταστάσεις του Σταθμού Συμπίεσης υπολογίζεται σε 167 στρέμματα για τον GCS00 και 163 στρέμματα για τον GCS00. Η έκταση αυτή θα περιφραχθεί. Μέσα σε αυτή τη περιοχή περίπου 100 στρέμματα θα καλυφθούν από τις σχετικές εγκαταστάσεις, τα κτίρια και τους δρόμους. Σε κάθε Σταθμό Συμπίεσης θα εγκατασταθεί ξεστροπαγίδα. Επιπρόσθετα, μπορεί να υπάρξουν περιορισμοί στη χρήση γης στη περιοχή που περιβάλλει τον σταθμό συμπίεσης που οφείλονται σε απαιτήσεις μείωσης πιθανότητας κινδύνου. Οι αποστάσεις ασφαλείας που φαίνονται εντός του διαγράμματος του σταθμού βασίζονται στην εμπειρία από μελέτες σε παρόμοια έργα. Οι αποστάσεις αυτές θα επιβεβαιωθούν μετά την Εκτίμηση Κινδύνου ενώ υπάρχει πιθανότητα να προσαρμοστούν ανάλογα με τα αποτελέσματα των μελετών. Η ισχύς των συμπιεστών προέρχεται από αεριοστρόβιλους που τροφοδοτούνται με φυσικό αέριο και βρίσκονται μέσα στο σταθμό συμπίεσης. Το πλήθος και το μέγεθος των αεριοστρόβιλων έχει υπολογιστεί ώστε να προσφέρουν την απαραίτητη ισχύ για τις συνθήκες λειτουργίας του αγωγού. Ο Πίνακας 4-1 παρέχει μια σύντομη περιγραφή των υπό εγκατάσταση αεριοστρόβιλων στους σταθμούς συμπίεσης για τις φάσεις των 10 και 20 bcm/έτος περιλαμβάνοντας και ένα πλήθος εναλλακτικών μονάδων που θα είναι σε ετοιμότητα για περίπτωση σφάλματος. Οι εφεδρικές γεννήτριες υπολογίζεται να λειτουργούν σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις μέσα στο έτος γι αυτό υπολογίζονται για διάρκεια < 300 h. Οι γεννήτριες ρεύματος έκτακτης ανάγκης θα λειτουργούν για ακόμη μικρότερο χρονικό διάστημα. Οι αεριοστρόβιλοι χρησιμοποιούν για καύσιμο φυσικό αέριο από τον αγωγό. Τα καυσαέρια έκαστου αεριοστρόβιλου θα εκτονώνονται στην ατμόσφαιρα μέσω καμινάδων, μιας ανά αεριοστρόβιλο (με ύψος περίπου 30 m). Επιπλέον θα υπάρχει και καμινάδα εξαέρωσης ύψους
Έργου : Σελίδα 19 από 102 περίπου 70 m η οποία θα χρησιμοποιείται για την εξαέρωση του φυσικού αερίου σε περιπτώσεις μη προγραμματισμένης υπερπίεσης του συστήματος. Πίνακας 4-1 Χωρητικότητα Εγκατεστημένη ισχύς Σταθμών Συμπίεσης CS00 και GCS01 10 bcm/έτος GCS00 (Κήποι) 30-45 MW (2 συμπιεστές σε λειτουργία και 1 εφεδρικός των 15 MW έκαστος) στα σύνορα στους Κήπους κοντά στον υπάρχοντα Σταθμό Συμπίεσης της ΔΕΣΦΑ 20 bcm/έτος GCS00 (Κήποι): περίπου 75-90 MW (5 συμπιεστές σε λειτουργία και 1 εφεδρικός των 15 MW έκαστος), GCS01 (Σέρρες): περίπου. 100-125 MW (4 συμπιεστές σε λειτουργία και 1 εφεδρικός των 15 MW έκαστος), στη ευρύτερη περιοχή νοτίως των Σερρών Πηγή : ENT 2012 Το Σχήμα 4-30 (α και β) στο Παράρτημα 3.5 Τεχνικά Σχέδια Κατόψεις και Διαγράμματα Ροής δείχνει ένα τυπικό Σταθμό Συμπίεσης και παρουσιάζει τα κυριότερα συστατικά του. 4 4.2.4.1 Ευρωπαϊκοί Κώδικες Οι Σταθμοί Συμπίεσης θα είναι εξοπλισμένοι με αεριοστρόβιλους 15 MW σε συνθήκες ISO (ο καθένας με θερμικές ισχύ 45,45 MW). Η συγκριμένη δυναμικότητα εντάσσεται στην Ευρωπαϊκή Οδηγία (2008/1/EC) για Πρόληψη και Έλεγχο της Ρύπανσης και την IED Οδηγία για Βιομηχανικές Εκπομπές (2010/75/EC) 5 αφού η εγκατάσταση του GCS00 θα έχει ένα συνολικό θερμικό φορτίο άνω των 50 MW. Προδιαγραφές EBRD Η Απαίτηση Επίδοσης της ΕΤΑΑ(EBRD) σχετικά με την Πρόληψη και Περιορισμό της Ρύπανσης PR3 θέτει τις απαιτήσεις του σχεδιασμού του Έργου. Σύμφωνα με αυτή την απαίτηση η ΕΤΑΑ απαιτεί συμμόρφωση με τα αντίστοιχα Ευρωπαϊκά Πρότυπα και εθνικές νομοθεσίες. Σε περίπτωση που δεν υπάρχουν σχετικά Ευρωπαϊκές απαιτήσεις ένα έργο, αναμένεται να εφαρμοστούν άλλες διεθνείς ορθές πρακτικές σχεδιασμού όπως τις Οδηγίες Υγιεινής, Ασφάλειας και Περιβάλλοντος του Ομίλου της Διεθνούς Τράπεζας (WBG HSE). 4 Οι διατάξεις είναι ενδεικτικές μόνο. Η τελική διάταξη θα εξαρτηθεί από του επιλεγμένους προμηθευτές των μονάδων. 5 Οι νέα Οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αφορά Βιομηχανικές Εκπομπές (IED) (2010/75/EU), η οποία επρόκειτο να ενσωματωθεί στην εθνική νομοθεσία, περιέχει τον όρο ότι μικρότερες πηγές από μια μονάδα πρέπει κάτω από ορισμένες συνθήκες να μεταχειρίζεται σαν μια εγκατάσταση. Η IED θα αντικαταστήσει επτά υπάρχουσες οδηγίες, συμπεριλαμβανομένων των IPPC και LCP, και σε κάποιες περιπτώσεις θα ενισχύσει ισχύουσες διατάξεις.
Σελίδα 20 από 102 Έργου : Οι παράγραφοι 10, 11, 17 και 19 της PR3 δίνουν γενικές οδηγίες για το σχεδιασμό της μονάδας και της απόδοσης που σχετίζεται με σταθμούς συμπίεσης. Ο Πίνακας 4-2 συνοψίζει πως το Έργο καλύπτει αυτές τις οδηγίες. Πίνακας 4-2 Αξιολόγηση των Σταθμών Συμπίεσης έναντι των Προτύπων EBRD. Απαιτήσεις ΕΤΑΑ Απόκριση του Σχεδιασμού του Έργου PR3 - Παράγραφος 10: Κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού, της κατασκευής, της λειτουργίας και του τερματισμού λειτουργίας του έργου θα ληφθούν υπ όψη τεχνικά χαρακτηριστικά της εγκατάστασης που αναφέρεται, η γεωγραφική θέση, οι τοπικές μέσες περιβαλλοντικές συνθήκες και θα εφαρμοστούν τεχνικές αποφυγής και ελέγχου της ρύπανσης, τεχνολογίες και πρακτικές (τεχνικές) που ταιριάζουν καλύτερα ώστε να αποφευχθούν, ή αν η αποφυγή είναι αδύνατη να ελαχιστοποιηθούν ή να μειωθούν δυσμενείς επιρροές στην υγεία του πληθυσμού και του περιβάλλοντος ενώ ταυτόχρονα θα παραμείνει οικονομικά και τεχνικά αποδεκτό και οικονομικά αποδοτικό. PR3 - Παράγραφος 11: Αποφυγή απελευθέρωσης ρύπων και όταν η αποτροπή δεν είναι δυνατή, ελαχιστοποίηση ή έλεγχος της απελευθέρωσης (έχει εφαρμογή στη συνήθη λειτουργία, σε έκτακτα περιστατικά και σε ατυχηματικές καταστάσεις με δυνατότητα τοπικών, περιφερειακών ή διασυνοριακών επιπτώσεων). Εξέταση και ενσωμάτωση στη λειτουργία μέτρων για καλύτερη ενεργειακή απόδοση και μέτρα για τη προστασία των υδάτων και άλλων πόρων, σε συμφωνία με τις αρχές καθαρότερης παραγωγής. PR3 - Παράγραφος 17: Προώθηση της μείωσης των αερίων θερμοκηπίου που παράγονται από το έργο (GHG) με τρόπο σύμφωνο ως προς τη φύση και την κλίμακα των λειτουργιών του έργου και των επιπτώσεων. PR3 Παράγραφος 19: Δημιουργία τεχνικά και οικονομικά εφικτών και αποδοτικών εφαρμογών ώστε να μειώνεται η ένταση προϊόντων άνθρακα κατά το σχεδιασμό και τη λειτουργία του Έργου και να ακολουθούνται οι εφαρμογές αυτές. Οι απαιτήσεις ικανοποιούνται από τη θέση του έργου και τη χρήση κατάλληλου εξοπλισμού. Εκτός από τους αέριους ρύπους που προέρχονται από την καύση του αερίου κανένας άλλος ρύπος δεν προβλέπεται να εκκληθεί. Η ασφάλεια της μονάδας είναι μέρος του σχεδιασμού και της επιλογής θέσης του σταθμού συμπίεσης. Για την ενεργειακή απόδοση δες παρακάτω ( Η καθαρότερη παραγωγή δεν εφαρμόζεται στη περίπτωσή μας αφού ο σταθμός συμπίεσης δεν είναι μονάδα παραγωγής). Το Έργο έχει επίσης εξετάσει τη δυνατότητα να προσθέσει γεννήτριες (ατμοστρόβιλους) που θα ανακτούν την απορριπτόμενη θερμότητα από τους αεριοστρόβιλους στο σταθμό συμπίεσης. Με αυτό τον τρόπο θα αυξάνεται η απόδοση του σταθμού με τη χρήση της απορριπτόμενης ενέργειας από τους αεριοστρόβιλους. Αυτή η πρακτική δεν είναι ακόμη συχνή σε σταθμούς συμπίεσης φυσικού αερίου. Προς το παρόν 2 τέτοιοι σταθμοί υπάρχουν ή βρίσκονται υπό κατασκευή στη Κεντρική Ευρώπη. Αρχικοί υπολογισμοί δείχνουν ότι για το σταθμό συμπίεσης του ΤΑΡ η χρήση της ενέργειας που απορρίπτεται δεν είναι βιώσιμη για τη φάση των 10 bcm/έτος αλλά μπορεί να γίνει για τη φάση των 20 bcm/έτος (αντικείμενο άλλων μελετών). Η ανάκτηση της θερμότητας που απορρίπτεται τυπικά σημαίνει την προσθήκη ενός κύκλου ατμού και ενός αερόψυκτου συμπυκνωτή στο Σταθμό Συμπίεσης.