ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΜΟΡΦΟΥΜΕΝΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ: ΛΑΜΠΡΙΝΑΚΗ ΣΤΑΜΑΤΙΑΣ ΠΕ 60 ΝΗΠΙΑΓΩΓΟΥ ΣΤΟ 1 ο ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΒΡΟΝΤΑΔΟΥ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΗΣ:ΡΕΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ << Φθινόπωρο >> ΧΙΟΣ, ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2014 1
1.Τίτλος διδακτικού σεναρίου: Φθινόπωρο (φυλλοβόλα δέντρα φθινοπωρινά φρούτα). 2.Τάξη στην οποία απευθύνεται : Το εκπαιδευτικό σενάριο απευθύνεται σε παιδιά προσχολικής ηλικίας. 3.Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές: Το εκπαιδευτικό σενάριο περιλαμβάνει όλα τα γνωστικά αντικείμενα που προβλέπονται από το ΔΕΠΠΣ για το Νηπιαγωγείο :Παιδί και Γλώσσα, Παιδί και Μαθηματικά, Παιδί και Φυσικό και Ανθρωπογενές Περιβάλλον (Μελέτη περιβάλλοντος),παιδί και Δημιουργία και έκφραση, Παιδί και Πληροφορική, με οριζόντια αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών. 4. Συμβατότητα με το Α.Π.Σ. και το Δ.Ε.Π.Π.Σ: Το εκπαιδευτικό σενάριο είναι συμβατό με το ΔΕΠΠΣ για το Νηπιαγωγείο. Εξακτινώνεται σε όλο το φάσμα του Α.Π.Σ. προάγοντας την ολόπλευρη νοητική, κοινωνική, σωματική και συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού. Το σενάριο αυτό ουσιαστικά είναι ένα πρόγραμμα Μελέτης Περιβάλλοντος αφού βοηθά τα νήπια να κατακτήσουν γνώσεις για το φυσικό περιβάλλον κατά τη διάρκεια μιας εποχής του έτους (το Φθινόπωρο ).Οι δραστηριότητες όσο και τα εκπαιδευτικά λογισμικά που χρησιμοποιούνται είναι προσαρμοσμένα στις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των παιδιών της προσχολικής ηλικίας και δίνουν στα παιδιά τις κατάλληλες εκείνες ευκαιρίες, ώστε να αναπτύξουν την επικοινωνία και τη γλώσσα πάντα με έμφαση στη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή ως πολυμεσικού εργαλείου και με τρόπο παιγνιώδη και ευχάριστο, ώστε να συγκεντρώσουν τα παιδιά τις πληροφορίες τους για τα φυλλοβόλα δέντρα και τα φθινοπωρινά φρούτα, να παρουσιάσουν στην ολομέλεια τις εργασίες τους γι αυτά, να χρησιμοποιηθεί ο υπολογιστής ως εργαλείο ανακάλυψης και δημιουργίας στο πλαίσιο των καθημερινών δραστηριοτήτων τους. 5.Γνώσεις και πρότερες ιδέες ή αντιλήψεις των μαθητών: Τα νήπια είναι εξοικειωμένα πλέον με τις βασικές δεξιότητες στη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή. Δηλαδή έχουν αναπτύξει δεξιότητες όπως το πώς χρησιμοποιείται το ποντίκι, πώς ανοίγουν και κλείνουν παράθυρα, πώς μετατοπίζουν αντικείμενα και εικόνες με τη μέθοδο drag n drop ακολουθώντας τα τρία βήματα: πατάω-σέρνω-αφήνω. Από την αρχή της ενασχόλησης των παιδιών με τον υπολογιστή στην τάξη έχει συζητηθεί στην ολομέλεια ο χρόνος και η συχνότητα με την οποία θα χρησιμοποιείται κι έτσι έχει αποφασιστεί από κοινού με τα παιδιά ο κανονισμός λειτουργίας της γωνιάς του υπολογιστή. Έχουν ακόμη εξοικειωθεί με τις βασικές λειτουργίες των χρησιμοποιούμενων λογισμικών κατά τη διάρκεια των ελευθέρων δραστηριοτήτων του νηπιαγωγείου. Έτσι ξεκινήσαμε συζήτηση με τα παιδιά. Δημιουργήθηκαν ομάδες εργασίας με τη διαδικασία της κλήρωσης, ώστε να αποφευχθούν συγκρουσιακές καταστάσεις και εντάσεις ανάμεσα στα παιδιά για το ποιοι θα μπουν σε κάθε ομάδα. Οι ομάδες εργασίας δεν παραμένουν σταθερές αλλά εναλλάσσονται συνεκτιμώντας το πόσο θετική μπορεί να είναι για όλα τα παιδιά η δυναμική της ομάδας που αναπτύσσεται. Καθώς τα παιδιά ήταν 12,δημιουργήθηκαν 4 ομάδες των τριών παιδιών. Τα μέλη κάθε ομάδας αποφάσισαν το όνομα που θα έδιναν στην ομάδα τους και το ανακοίνωσαν στην ολομέλεια. Μετά από προβληματισμό με τα παιδιά, συζήτηση γόνιμη και διαλογική, 2
έγινε καταμερισμός των ρόλων ανάμεσα στα μέλη της κάθε ομάδας. Τα νήπια θα έχουν διακριτούς ρόλους. Η τάξη προετοιμάστηκε για το θέμα του εκπαιδευτικού σεναρίου μέσα από κατάλληλες δραστηριότητες. Έγινε καταγραφή των υπαρχουσών γνώσεων,το θέμα προσεγγίστηκε βιωματικά και ανιχνευτήκαν οι αναπαραστάσεις και οι πρότερες γνώσεις των νηπίων όπως και όλες οι ιδέες τους γι αυτά που συμβαίνουν γύρω τους, τους φθινοπωρινούς μήνες. Ακολούθησε έγερση ενδιαφέροντος-αφόρμηση παρατήρηση: Ένα πρωί που βγήκαμε στην αυλή του σχολείου μας είδαμε σχεδόν όλα τα δέντρα να έχουν χάσει τα φύλλα τους. Η ανίχνευση των πρότερων ιδεών για το θέμα έγινε με αφορμή μια συζήτηση που κάναμε με τα παιδιά αμέσως μετά που μπήκαμε στην τάξη. Την επόμενη μέρα κατά τη διάρκεια του καθημερινού μας ημερολόγιου στην παρεούλα, συζητήσαμε διεξοδικά για τις αλλαγές στη φύση. Η νηπιαγωγός ξεκίνησε τη συζήτηση και ενθάρρυνε τα παιδιά να συζητήσουν για το Φθινόπωρο κάποια βασικά πράγματα που είναι καλό να γνωρίζουμε γι αυτό, δηλαδή, ποιους μήνες έχει, ποια εποχή είναι πριν από αυτό, πότε καταλαβαίνουμε ότι είναι Φθινόπωρο, τι κάνουν οι άνθρωποι,τα ζωάκια και τα πουλιά, τα φυτά και οι σπόροι, ποιες οι δραστηριότητες των ανθρώπων που ζουν,κυρίως, στην ύπαιθρο, ποια τα φρούτα και οι καρποί του, τι αλλαγές συμβαίνουν σε κάποια δέντρα κ.λ.π. Ακούστηκαν διάφορες απόψεις. Όλοι πάντως καταλήξαμε ότι αυτό το Φθινόπωρο είναι η εποχή που έρχεται μετά το Καλοκαίρι και μας φέρνει τη δροσιά, τις βροχούλες και το σχολείο! Για να διερευνήσουμε τι γνωρίζουν τα νήπια δημιουργήσαμε την πρώτη διδακτική μας παρέμβαση με τη βοήθεια του διαδικτυακού υπερμεσικού, πολυμεσικού λογισμικού εννοιολογικής χαρτογράφησης Mindomo το οποίο δίνει τη δυνατότητα της διαδραστικής συνδιαμόρφωσης. Έτσι η νηπιαγωγός κάνει μια εμπλουτισμένη εισήγηση. Ακολουθούν οι δραστηριότητες. Η κάθε δραστηριότητα είναι συνέχεια της προηγούμενης. Μεταξύ των επιμέρους δραστηριοτήτων υπάρχει γέφυρα, διασύνδεση της προηγούμενης με την επόμενη δραστηριότητα. Βασικές δεξιότητες που είναι απαραίτητο να έχουν αναπτύξει τα παιδιά: Στη μεθοδολογία Τα παιδιά είναι ανάγκη να είναι εξοικειωμένα με τον τρόπο που μπορεί να λειτουργήσει μια ομάδα, σύμφωνα με τις αρχές της συνεργατικής μάθησης (χωριζόμαστε σε ομάδες, κάνουμε προσπάθειες για την επίτευξη ενός κοινού στόχου, μαθαίνουμε να σεβόμαστε τα άλλα μέλη της ομάδας κ.λ.π.) Στα γνωστικά αντικείμενα Μαθηματικά: να ομαδοποιούν αντικείμενα με κοινά χαρακτηριστικά, να απαριθμούν και να μπορούν να γνωρίζουν τα σύμβολα των αριθμών έως το πέντε, να έχουν κατακτήσει την έννοια της ταξινόμησης ως προς ένα χαρακτηριστικό (δραστηριότητα στο Kidspiration) Γλώσσα: να έχουν κατακτήσει τις βασικές δεξιότητες του προφορικού λόγου ( περιγραφή και αφήγηση),όπως επίσης να έχουν αποκτήσει βασικές δεξιότητες γραφής και ανάγνωσης (δραστηριότητα στο Slideboom) 3
Δημιουργία και έκφραση: να μπορούν να εκφράζονται μέσα από τα εικαστικά με ποικίλους τρόπους (δραστηριότητα στο Tux Paint) Στην τεχνολογία Τα παιδιά είναι ανάγκη να γνωρίζουν τους βασικούς κανόνες λειτουργίας του υπολογιστή κι εκείνες που σχετίζονται με αυτόν. Δηλαδή, να ανοίγουν και να κλείνουν τον υπολογιστή, να χρησιμοποιούν το πληκτρολόγιο και το ποντίκι, να αποθηκεύουν, να εκτυπώνουν. Επίσης να έχει γίνει η εισαγωγή των νηπίων στις βασικές λειτουργίες όλων των λογισμικών που θα χρησιμοποιηθούν στην εκπαιδευτική πράξη όπως Mindomo, Animoto, Kidspiration, Slideboom, Storybird, Tux Paint,εκπαιδευτικό λογισμικό του Υπουργείου Παιδείας Εικαστικά Α Δημοτικού όπως επίσης και να αντλούν πληροφορίες από το διαδίκτυο μέσω της μηχανής αναζήτησης Google (φυλλομετρητής- διαφυλλιστής). 6.Σκοπός: Μέσω της ανάπτυξης συλλογικών δραστηριοτήτων να σφυρηλατηθεί κουλτούρα επικοινωνίας, αλληλεπίδρασης και συνεργασίας. Να γνωρίσουν τα παιδιά τη συγκεκριμένη εποχή, εστιάζοντας ωστόσο περισσότερο σε ό,τι αφορά στα φρούτα του φθινοπώρου και στα φυλλοβόλα δέντρα του τόπου τους. Όλα αυτά με τη χρήση και παιδαγωγική αξιοποίηση των Νέων Τεχνολογιών μέσα από τα εκπαιδευτικά λογισμικά, το διαδίκτυο (φυλλομετρητής της Google) και των εργαλείων web 2.0 ώστε να οικοδομήσουν με πνεύμα συνδιαμόρφωσης, συνδημιουργίας και συνεργασίας τις γνώσεις αυτές. Στόχοι: Γνωστικοί: Μελέτη Περιβάλλοντος να γνωρίσουν το εγγύς ανθρωπογενές περιβάλλον Να γνωρίσουν τα αειθαλή και φυλλοβόλα δέντρα του τόπου τους να διευρύνουν τις γνώσεις τους για τους φυτικούς οργανισμούς στο άμεσο περιβάλλον τους να αναγνωρίσουν τα χρώματα των φθινοπωρινών φύλλων καθώς και τα φρούτα της συγκεκριμένης εποχής να αναγνωρίσουν όλες εκείνες τις αλλαγές που συμβαίνουν στη φύση την εποχή του Φθινοπώρου Γλώσσα να αποκτήσουν φωνολογική ενημερότητα στα γράμματα που έχουν σχέση με το φθινόπωρο π.χ. σ-σταφύλι να περιγράφουν εικόνες του φθινοπώρου να αφηγούνται και να διηγούνται με σκοπό να δημιουργήσουν το δικό τους παραμύθι με το εργαλείο Storybird. 4
να κατανοήσουν τη σημασία της γραφής ως μέσου, επικοινωνίας, μεταφοράς των πληροφοριών με το να συμμετέχουν ενεργά στο να δημιουργήσουν το δικό τους παραμύθι καθώς το υπαγορεύουν στη νηπιαγωγό. να αναγνωρίσουν οικείες λέξεις στο περιβάλλον της τάξης τους με τη βοήθεια των πινάκων αναφοράς που αναφέρονται στα φυλλοβόλα δέντρα και στα φθινοπωρινά φρούτα. να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιό τους, καλλιεργώντας τη γλώσσα και συνδέοντας το προφορικό με το γραπτό λόγο ( λεξιλόγιο φθινοπωρινών φρούτων-φυλλοβόλων δέντρων ).. Μαθηματικά να ταξινομούν με ένα κριτήριο π.χ. το χρώμα των φύλλων κλπ. να εξοικειωθούν με τα αριθμητικά σύμβολα να μετρούν διάφορα αντικείμενα ως το πέντε να αναγνωρίζουν τα τέσσερα χρώματα των φθινοπωρινών φύλλων, τα φρούτα του Φθινοπώρου καθώς και τα φυλλοβόλα δέντρα να κάνουν λογικομαθηματικούς συλλογισμούς να εξοικειωθούν, όσο αυτό είναι δυνατό, με την έννοια του χρόνου-με τις εποχές τουκαθώς και να είναι σε θέση να συγκρίνουν τις χρονικές διάρκειες. Δημιουργία και έκφραση να βελτιώσουν τις ψυχοκινητικές τους ικανότητες όπως το συντονισμό ματιού χεριού να αναπαριστούν το φυσικό περιβάλλον να πειραματιστούν με διάφορα υλικά και χρώματα και να δημιουργήσουν σχετικά θέματα για το Φθινόπωρο και να εκφράσουν το πλούσιο χρωματικό του πλούτο. να εκφράζονται δημιουργικά συνδέοντας το παραγόμενο υλικό με τη φαντασία τους να γνωρίσουν όσο γίνεται πιο καλά τη συγκεκριμένη εποχή και τους μήνες της και να έρθουν σε επαφή με όσα γίνονται το Φθινόπωρο Τεχνολογικοί: να έρθουν σε επαφή με τις νέες τεχνολογίες, ώστε να τις χρησιμοποιούν με ασφάλεια μέσα από δραστηριότητες που έχουν νόημα γι αυτά κι εξυπηρετούν τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα παιδιών νηπιακής ηλικίας. να εξοικειωθούν με τα εργαλεία σχεδίασης, ώστε να μπορούν να φτιάξουν τα προσωπικά τους έργα τα οποία θα δουν να εκτυπώνονται. να εκφραστούν δημιουργικά μέσω των λογισμικών του υπολογιστή της τάξης και να υλοποιήσουν πολυμεσικές δημιουργικές δραστηριότητες, διασκεδάζοντας. να εξοικειωθούν με τη χρήση του πληκτρολόγιου, του ποντικιού και με τη διαδικασία της αποθήκευσης, εκτύπωσης, περιήγηση στον παγκόσμιο ιστό 5
( φυλλομετρητή διαφυλλιστή Google ). Παιδαγωγικοί: Να αναπτύξουν δεξιότητες συνεργατικής μάθησης και να εκτιμήσουν την αποτελεσματικότητά της Να αποκτήσουν θετικές στάσεις και συμπεριφορές για το περιβάλλον. Να καλλιεργήσουν κριτική και δημιουργική σκέψη. Να εκφράσουν ιδέες και συναισθήματα καλλιεργώντας συναισθηματικές δεξιότητες. Να μάθουν να αποδέχονται τις διαφορετικές απόψεις των συμμαθητών τους και να αναπτύσσουν διάλογο αλληλεπιδρώντας. Να αναπτύξουν κοινωνικές δεξιότητες. Να αξιοποιήσουν τη δημιουργική τους φαντασία. Να εκφραστούν ελεύθερα και να αναλάβουν πρωτοβουλίες. Να μάθουν να αυτενεργούν και να επιχειρηματολογούν. Να χρησιμοποιούν τις προηγούμενες γνώσεις τους στην οικοδόμηση νέων εννοιών μεταγνωστικοί στόχοι. 7.Κατηγορία λογισμικού- συνδυασμός κατηγοριών λογισμικού: Για την υλοποίηση του σεναρίου θα χρησιμοποιηθούν τα πιο κάτω λογισμικά. Mindomo (on line web 2.0 ) Το λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης Mindomo χρησιμοποιήθηκε ως μέσο πολυμεσικής αποτύπωσης της διδασκαλίας και ως ψηφιακό διαδραστικό εργαλείο μάθησης. Δίνει τη δυνατότητα δημιουργίας ψηφιακών, διαδικτυακών κοινοτήτων μάθησης. Έχει τη δυνατότητα συνδημιουργίας και διαδραστικό πολυμεσικό χαρακτήρα. Η διδασκαλία προχωράει πέρα από τον παραδοσιακό λεκτικό τρόπο παρουσίασης και γίνεται πολυτροπική. Παρέχει εξαιρετικό ( interface ) επιφάνεια εργασίας και καθίσταται ελκυστικό και εύχρηστο στα παιδιά. Έτσι η μάθηση αποτελεί διαδικασία ενεργητικής συμμετοχής των νηπίων στη συγκέντρωση όλων των ψηφιακών μέσων που περιηγηθήκαμε,επιλέξαμε και ύστερα χαρτογραφήσαμε με την υποστήριξη των ΤΠΕ. Εξυπηρετεί συγκεκριμένες δράσεις και στοχευμένες δραστηριότητες. Με το εργαλείο αυτό αποτυπώσαμε όλα όσα θέλαμε να μάθουμε για το Φθινόπωρο(φυλλοβόλα δέντρα και φρούτα) Φυλλομετρητής (web browser ) και η μηχανή αναζήτησης (search engine ). 6
Προσφέρει στα παιδιά την ευκαιρία να έχουν πρόσβαση σε ποικίλες μορφές πληροφορίας όπως είναι οι εικόνες, τα βίντεο κ.λ.π. με κριτική επεξεργασίας και έλεγχο των ιστοσελίδων από τη νηπιαγωγό. Storybird (on line web 2.0 ) Χρήση αυτού του εργαλείου ως ψηφιακή αφήγηση-ψηφιακό παραμύθι. Κλασικό εικονογραφημένο, συνδυάζει κείμενο και εικόνα. Εστιάζει αποκλειστικά στην παραγωγή γραπτού λόγου και λειτουργεί εξόχως αποτελεσματικά και ως οπτικοακουστικό υλικό. Τα παιδιά επιλέγουν με την τεχνική drag n drop όλες εκείνες τις εικόνες που τους έχουν κεντρίσει το ενδιαφέρον και υποβοηθούμενα από τη νηπιαγωγό, η οποία καταγράφει όλα όσα τα νήπια της υπαγορεύουν βιώνουν τη χαρά της συνδημιουργίας συνθέτοντας τη δική τους ιστορία για το Φθινόπωρο με εμπλοκή του προφορικού λόγου με τίτλο <<Φίνο φθινοπωράκι >>. Kidspiration Λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης, εγκαταστάσιμης μορφής με εξαιρετική ευχρηστία από μέρους του μαθητή, ελκυστικό περιβάλλον μάθησης, με πλούσιο interface (επιφάνεια εργασίας).έχει κατάλληλα προσαρμοσμένη διεπιφάνεια χρήσης για παιδιά νηπιακής ηλικίας που δίνει τη δυνατότητα ενσωμάτωσης νέων εικόνων, προσθήκη ήχου, συνεργασίας στο διαδίκτυο, δημιουργία καινούριων βιβλιοθηκών με αντικείμενα και δυνατότητα σχεδίασης ιστοσελίδων.επίσης οι δραστηριότητες με το λογισμικό Kidspiration είναι εύκολο να γίνουν από τα παιδιά του νηπιαγωγείου γιατί το μόνο που πρέπει να ξέρουν καλά είναι να χρησιμοποιούν το ποντίκι και τη λειτουργία πατάω-σέρνω και αφήνω (drag n drop ).Τα νήπια καλούνται να παρατηρήσουν και να αναγνωρίσουν τα φθινοπωρινά φρούτα-λαχανικά. Στη συνέχεια να μετρήσουν τα φρούτα που είναι όμοια και με την τεχνική drag n drop να τοποθετήσουν το σωστό αριθμό στο σωστό κυκλάκι. Έπειτα με την τεχνική drag n drop να τοποθετήσουν την κατάλληλη λέξη στο κάθε φρούτο συμβουλευόμενα τους πίνακες αναφοράς που βρίσκονται αναρτημένοι στο περιβάλλον της τάξης. Animoto (on line web 2.0 ) Χαρακτηριστική αποτύπωση δραστηριοτήτων που προηγήθηκαν στην τάξη με αποσπάσματα των δράσεων μας για τη μελέτη του Φθινοπώρου. Δημιουργία ταινίας-βίντεο μικρής διάρκειας μαζί με τα παιδιά στην τάξη. Απαιτούνται βασικές γνώσεις υπολογιστών και το αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό. Με το εργαλείο αυτό παρουσιάσαμε ψηφιακά τις δραστηριότητές μας στα εικαστικά δημιουργία και έκφραση με τίτλο <<Φθινοπώριασε>>,που αφορούσαν στη φύση το Φθινόπωρο, τις οποίες δραστηριότητες είχαμε φωτογραφίσει με ψηφιακή φωτογραφική μηχανή. Slideboom Είναι ένα διαδικτυακό λογισμικό παρουσιάσεων με χαρακτηριστικά διαδραστικού, πίνακα εξαιρετικά εύχρηστο από την πλευρά του μαθητή. Βοηθάει τα παιδιά να οικοδομήσουν γνώσεις όπως επίσης και να οργανώσουν τις πληροφορίες τους. Έχει συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι των άλλων e-presentation.αυτό είναι τα διαδραστικά του χαρακτηριστικά 7
(μικρογραφία διαδραστικού πίνακα). Τα παιδιά μπορούν να παρουσιάσουν τις εικόνες που έχουν συγκεντρώσει για το Φθινόπωρο και να παρέμβουν διαδραστικά σε αυτές με δραστηριότητες για όλες τις γνωστικές περιοχές, πάντα σύμφωνα με τους στόχους που έχει θέσει κάθε φορά η νηπιαγωγός. Tux Paint Το ανοικτού τύπου εκπαιδευτικό λογισμικό καλλιτεχνικής έκφρασης,tux Paint, δίνει τη δυνατότητα στα νήπια, να ζωγραφίσουν διάφορες εικόνες που επιθυμούν σχετικά με το θέμα αλλά και να εισάγουν έτοιμες εικόνες από μια αρκετά εμπλουτισμένη συλλογή που έχει το λογισμικό. Στη συνέχεια αυτές τις ίδιες τις εικόνες τα παιδιά μπορούν να τις επεξεργαστούν με διάφορους πολύ ελκυστικούς γι αυτά τρόπους. Βοηθά στην ανάπτυξη της δημιουργικότητας και της καλλιτεχνικής έκφρασης των παιδιών, και εξάπτει τη φαντασία τους. Δίνει την ευκαιρία στα νήπια να εκφράσουν αυτά που έχουν μάθει με το δικό τους τρόπο και τα δικά τους σχέδια και αν επιθυμούν να συμπληρώσουν γραπτό κείμενο με το να γράψουν πάνω στην επιφάνεια εργασίας ή να πληκτρολογήσουν κάποιες λέξεις που επιθυμούν. Εκπαιδευτικό λογισμικό του Υπουργείου Παιδείας Εικαστικά Α Δημοτικού Λογισμικό καλλιτεχνικής έκφρασης και δημιουργίας,ανοιχτού τύπου. Παρέχει εξαιρετικό ( interface ) επιφάνεια εργασίας και καθίσταται ελκυστικό και εύχρηστο στα παιδιά. Υποστηρίζει τις θεωρίες της μάθησης του Piaget και του Bruner.Με το λογισμικό αυτό τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να κάνουν μια σύνθεση με θέμα την εποχή του Φθινοπώρου χρησιμοποιώντας τις στάμπες του. Επίσης τους δόθηκε η δυνατότητα να υπογράψουν πάνω στη σύνθεσή τους πληκτρολογώντας τ όνομά τους. Συμβουλευόμενα τέλος τους πίνακες αναφοράς τα παιδιά μπορούσαν να γράψουν λέξεις σχετικές με το διαπραγματευόμενο θέμα μας. 8.Εκτιμώμενη διάρκεια: Το εκπαιδευτικό σενάριο ολοκληρώθηκε συνολικά μέσα σε διάστημα δύο εβδομάδων. Η εκτιμώμενη διάρκεια του σεναρίου είναι 8 με 10 ώρες. Ωστόσο δύναται να αυξηθεί ή να μειωθεί η διάρκεια του ανάλογα με τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες των μικρών μαθητών καθ όλη τη διάρκεια της συμμετοχής τους σε αυτό. 9. Οργάνωση της τάξης και απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή: Όλες οι δραστηριότητες του εκπαιδευτικού σεναρίου διεξάγονται μέσα στην τάξη και συγκεκριμένα στη γωνιά του υπολογιστή. Τα παιδιά έχουν χωριστεί σε ομάδες εργασίας των τριών παιδιών με τη διαδικασία της κλήρωσης, ώστε να αποφευχθούν συγκρουσιακές καταστάσεις και εντάσεις ανάμεσα στα παιδιά για το ποιοι θα μπουν σε κάθε ομάδα. Οι ομάδες εργασίας δεν παραμένουν σταθερές αλλά εναλλάσσονται συνεκτιμώντας το πόσο θετική μπορεί να είναι για όλα τα παιδιά η δυναμική της ομάδας που αναπτύσσεται. Ακόμη κατά τη διάρκεια που κάποια παιδιά θα βρίσκονται στη γωνιά του υπολογιστή, τα υπόλοιπα 8
παιδιά θα απασχολούνται δημιουργικά σε ομάδες συναφών δραστηριοτήτων ή προέκταση των πολυμεσικών που προηγήθηκαν. Οι ομάδες επίσης είναι ανομοιογενείς ως αναφορά την ηλικία (νήπια και προνήπια ) το φύλο κ.λ.π.καθώς τα παιδιά είναι 12,δημιουργήθηκαν 4 ομάδες των τριών παιδιών. Τα μέλη κάθε ομάδας αποφασίζουν το όνομα που θα δώσουν στην ομάδα τους και το ανακοινώνουν στην ολομέλεια. Όσο αναφορά στην απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή είναι ένας υπολογιστής με σύνδεση στο διαδίκτυο, ένας εκτυπωτής, προβολικό και μια ψηφιακή φωτογραφική μηχανή. Η νηπιαγωγός έχει μεριμνήσει να εγκαταστήσει τα κατάλληλα εκπαιδευτικά λογισμικά και τα έχει επιδείξει στα παιδιά. Τα εκπαιδευτικά αυτά λογισμικά προσφέρονται για αξιοποίηση στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων εκείνων που αναπτύσσονται στην τάξη. Για την υλοποίηση του σεναρίου θα χρησιμοποιηθεί: 1.Το διαδίκτυο ( φυλλομετρητής - διαφυλλιστής ) της Google,ως πηγή πληροφοριών και εικόνων. 2.Το on line web εκπαιδευτικό εργαλείο εννοιολογικής χαρτογράφησης Mindomo. 3.Το on line web εκπαιδευτικό εργαλείο Animoto για τη δημιουργία ταινίας μικρής διάρκειας. 4. Το on line web εκπαιδευτικό εργαλείο καλλιέργειας και ανάπτυξης της προφορικής έκφρασης των νηπίων Story bird. 5.Το λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης Kidspiration. 6. Το on line web εκπαιδευτικό εργαλείο ψηφιακής παρουσίασης με χαρακτηριστικά διαδραστικού πίνακα Slide boom. 7.Το λογισμικό καλλιτεχνικής έκφρασης και δημιουργίας Tux Paint. 8. Το εκπαιδευτικό λογισμικό του Υπουργείου Παιδείας: Εικαστικά Α Δημοτικού Ο ρόλος της νηπιαγωγού σε όλες τις δραστηριότητες είναι διαμεσολαβητικός και καθοδηγητικός. Η νηπιαγωγός είναι εκείνη που προκαλεί την αλληλεπίδραση στις ομάδες εργασίας αλλά και στην ολομέλεια, διαμορφώνει το πλαίσιο στήριξης, παροτρύνει και ενθαρρύνει εκείνα τα παιδιά που συναντούν κάποιες δυσκολίες, καθοδηγεί με τον κατάλληλο και αποτελεσματικό τρόπο τη διαδικασία ώστε να αναδείξει τις δυνατότητες των νηπίων, ενεργεί με τέτοιο τρόπο ώστε να εξασφαλίζεται στην τάξη η συνεργατική μάθηση. Ο ρόλος της είναι βοηθητικός κατά τη διάρκεια που πραγματοποιούνται από τα παιδιά οι δραστηριότητες. Τέλος μεριμνεί προσέχει και ενδιαφέρεται να συμμετέχουν όλα τα παιδιά στην διαδικασία. 10.Περιγραφή και αξιολόγηση του εκπαιδευτικού σεναρίου. Υλοποίηση του εκπαιδευτικού σεναρίου Στο παρόν σενάριο εφαρμόστηκε η ομαδοσυνεργατική μέθοδος που στηρίζεται στις αρχές του εποικοδομητισμού και στις κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες της μάθησης οι οποίες δίνουν έμφαση στη διεπιστημονική προσέγγιση της γνώσης και στη συμμετοχική μάθηση. Υποστηρίζει την καθοδηγούμενη ανακάλυψη και δίνει έμφαση στο κοινωνικοπολιτισμικό 9
μαθησιακό περιβάλλον, όπου λαμβάνουν χώρα οι δραστηριότητες με έμφαση στην ανάπτυξη της δημιουργικής σκέψης και της συνεργατικής μάθησης. Ενισχύει την ενεργό συμμετοχή των νηπίων στην ανακάλυψη της γνώσης. Έτσι, αφού εξασφαλίστηκε ένα περιβάλλον αλληλεπίδρασης, τα νήπια ενθαρρύνονται να θέτουν ερωτήματα, να εκφράζουν και να ανταλλάσσουν τις ιδέες τους,δουλεύοντας ομαδικά μέσα σε ένα περιβάλλον υποστηρικτικό που στηρίζεται καθαρά στην βιωματική προσέγγιση όσο και στη διερευνητική μάθηση. Στο στάδιο της αφόρμησης της συζήτησης και του προβληματισμού προηγείται εμπλουτισμένη εισήγηση με επίδειξη οπτικού και ακουστικού υλικού (λογισμικό οπτικοποίησης) Α Φάση (2 διδακτικές ώρες) 1 η Δραστηριότητα Στην πρώτη δραστηριότητα του εκπαιδευτικού σεναρίου, στόχος μας είναι η διερεύνηση των υπαρχουσών γνώσεων των νηπίων για την εποχή του Φθινοπώρου. Για το λόγο αυτό χρησιμοποιήσαμε το λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης Mindomo που είναι λογισμικό ανοιχτού τύπου και στηρίζεται στις αρχές της διερεύνησης και της καθοδηγούμενης από την εκπαιδευτικό ανακάλυψης. Έχει πλούσιο πολυμεσικό υλικό (βίντεο, εικόνες, σημειώσεις, links ).Ανοίγουμε λοιπόν το Mindomo. Ο εννοιολογικός χάρτης βρίσκεται στο παρακάτω link: http://www.mindomo.com/mindmap/mind-map-e9b9a8b6c710478e8658ac97029634db Σε αυτή τη δραστηριότητα επιλέγονται δύο νήπια για να παρουσιάσουν στην ολομέλεια της τάξης τον εννοιολογικό χάρτη. Στη συνέχεια τα παιδιά πατάνε πάνω σε συγκεκριμένα πια σημεία του, που αναφέρονται στα φυλλοβόλα δέντρα και στα φθινοπωρινά φρούτα μια και το 10
ενδιαφέρον των νηπίων στρέφεται περισσότερο προς αυτά. Ξεκινάμε έτσι τη συζήτησή μαςεμπλουτισμένη εισήγηση. Ανοίγουμε το link που μας επιτρέπει να επισκεφτούμε στοχευμένο site που αναφέρεται σε πίνακες ζωγραφικής με θέμα το Φθινόπωρο. Εμείς εστιάζουμε στα χρώματα που κυριαρχούν στη φύση το φθινόπωρο έχοντας ως στόχο να τα γνωρίσουν τα παιδιά και να τα συγκρίνουν στη συνέχεια με τα χρώματα που έχουν τα φυλλοβόλα δέντρα προτού όμως χάσουν τα φύλλα τους. Έπειτα προχωρούμε σε κάποιο link για να επισκεφτούμε στοχευμένο site που αναφέρεται στα δέντρα που χάνουν τα φύλλα τους το φθινόπωρο (φυλλοβόλα ), ώστε τα παιδιά να αντλήσουν διάφορες πληροφορίες και να εμπλακούν κι εκείνα με τη σειρά τους σε συζήτηση, καταθέτοντας τις δικές τους εμπειρίες, σκέψεις και ιδέες. 11
Τέλος παρουσιάζονται οι εικόνες με τα φρούτα του Φθινοπώρου όπως επίσης και ενδεικτικές σημειώσεις γι αυτά με στόχο να ανιχνεύσουμε τις γνώσεις των νηπίων και να αναδιαμορφώσουμε, τυχόν, ορισμένες δραστηριότητες του εκπαιδευτικού σεναρίου ώστε να είμαστε αποτελεσματικοί ως αναφορά στην επίτευξη των στόχων μας. Β Φάση (4 διδακτικές ώρες) 2 η Δραστηριότητα Στη δραστηριότητα τούτη τα παιδιά χωρίζονται σε τέσσερις ομάδες των τριών παιδιών και εναλλάξ κάθονται στη γωνιά του υπολογιστή. Κατά τη διάρκεια που τα παιδιά θα βρίσκονται στη γωνιά του υπολογιστή, τα υπόλοιπα παιδιά θα απασχολούνται δημιουργικά σε ομάδες συναφών δραστηριοτήτων. Τώρα τα παιδιά χρησιμοποιούν το διαδίκτυο και συγκεκριμένα το φυλλομετρητή της Google σαν εργαλείο διερεύνησης και καθοδηγούμενης ανακάλυψης καθώς συμβάλλει στη γνωστική ανάπτυξή τους και υποστηρίζει το θεωρητικό μοντέλο του κοινωνικού εποικοδομιτισμού αφού επιτρέπει σε αυτά να εμπλακούν σε δραστηριότητες που ευνοούν την καλλιέργεια της κριτικής σκέψης, μαθαίνουν να αυτενεργούν, και να λαμβάνουν αποφάσεις για διάφορα ζητήματα. Τα παιδιά έτσι χωρίζονται σε δύο ομάδες <<των φυλλοβόλων δέντρων >>και σε δύο ομάδες <<των φθινοπωρινών φρούτων>>. Θέτουμε σαν στόχο μας, οι δύο ομάδες των φυλλοβόλων δέντρων να χρησιμοποιήσουν εναλλάξ τη μηχανή αναζήτησης (www.google.gr) και να βρουν εικόνες για τα φυλλοβόλα δέντρα. Οι άλλες δύο ομάδες των φθινοπωρινών φρούτων να χρησιμοποιήσουν εναλλάξ τη μηχανή αναζήτησης (www.google.gr) και να βρουν εικόνες για τα φθινοπωρινά φρούτα. Όλα αυτά θα μας φανούν χρήσιμα σε κάποιες άλλες δραστηριότητες του σεναρίου. Με αυτό τον τρόπο τα νήπια συνεργάζονται και επιλέγουν εικόνες για αποθήκευση. <<Ομάδα φυλλοβόλα δέντρα>> 12
13
Η μία ομάδα βρίσκει εικόνες για εννιά δέντρα, η δεύτερη ομάδα για έντεκα. Όλες αυτές τις εικόνες που επιλέγουν τα παιδιά τις αποθηκεύουμε σε ένα φάκελο στην επιφάνεια εργασίας. Του δίνουμε τίτλο : << ΦΥΛΟΒΒΟΛΑ ΔΕΝΤΡΑ >> <<Ομάδα φθινοπωρινά φρούτα>> 14
Αποθηκεύουμε με αυτή τη μορφή στο φάκελό μας. Η μία ομάδα βρίσκει εικόνες για έξι φρούτα, η δεύτερη ομάδα για πέντε. Όλες αυτές τις εικόνες που επιλέγουν τα παιδιά τις αποθηκεύουμε σε ένα φάκελο στην επιφάνεια εργασίας. Του δίνουμε τίτλο: << ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΑ ΦΡΟΥΤΑ >> 3 η Δραστηριότητα Στη δραστηριότητά μας αυτή, χρησιμοποιήθηκαν όλες εκείνες οι εικόνες που έχουμε με τα παιδιά αποθηκεύσει στο φάκελο Φθινοπωρινά φρούτα. Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε μια ψηφιακή παρουσίαση με το διαδικτυακό λογισμικό παρουσιάσεων web 2.0 Slideboom το οποίο αντιπροσωπεύει τις κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες. Θεωρείται λογισμικό που προωθεί την επικοινωνία, τη δημιουργικότητα και βοηθάει τα παιδιά να 15
εκφραστούν. Επιλέχθηκε το εν λόγω εργαλείο γιατί παρέχει στα παιδιά τη δυνατότητα να παρέμβουν διαδραστικά πλέον στην παρουσίαση με ποικίλους τρόπους, σε συνάρτηση πάντα με τους στόχους που η νηπιαγωγός έχει επιλέξει. Τέλος η δραστηριότητα αυτή εξυπηρετεί στόχους από όλα τα γνωστικά αντικείμενα του Αναλυτικού προγράμματος. Η ψηφιακή παρουσίαση slideboom βρίσκεται στην παρακάτω ηλεκτρονική διεύθυνση : http://www.slideboom.com/presentations/1100328/%ce%a4%ce%b1- %CF%86%CF%81%CE%BF%CF%8D%CF%84%CE%B1- %CF%84%CE%BF%CF%85%CF%86%CE%B8%CE%B9%CE%BD%CE%BF%CF%80%CF %8E%CF%81%CE%BF%CF%85 Τα νήπια χωρίζονται σε τέσσερις ομάδες των τριών παιδιών. Η κάθε μια ομάδα καλείται για παράδειγμα να προφέρει τη φωνούλα από το πρώτο γραμματάκι ενός φθινοπωρινού φρούτου που διαλέγει το κάθε παιδί της και να το γράψει (φωνολογική ενημερότητα). Μια άλλη ομάδα καλείται να μετρήσει τα φθινοπωρινά φρούτα της κάθε εικόνας και να γράψει τον αριθμό. 16
Ακόμη μια ομάδα να πει τα ονόματα των φθινοπωρινών φρούτων κ.α. Κάποια άλλη να γράψει όπως φυσικά μπορεί τη λέξη του αγαπημένου φθινοπωρινού φρούτου (λεπτή κινητικότητα, εμπλοκή του προφορικού λόγου κ.λ.π.) 4 η Δραστηριότητα Στη δραστηριότητα μας αυτή χρησιμοποιήσαμε το εκπαιδευτικό λογισμικό του Υπουργείου Παιδείας: Εικαστικά Α Δημοτικού. Με το λογισμικό αυτό τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να 17
κάνουν μια σύνθεση με θέμα την εποχή του Φθινοπώρου χρησιμοποιώντας τις στάμπες του. Επίσης τους δόθηκε η δυνατότητα να υπογράψουν πάνω στη σύνθεσή τους πληκτρολογώντας τ όνομά τους. Συμβουλευόμενα τέλος τους πίνακες αναφοράς τα παιδιά μπορούσαν να γράψουν λέξεις σχετικές με το διαπραγματευόμενο θέμα μας. Χρησιμοποίησαν την τεχνική drag n drop Εξάσκησαν τη λεπτή τους κινητικότητα. Σχολίασαν τα αντικείμενα που έβαλαν στη σύνθεσή τους και δικαιολόγησαν το γιατί τα έβαλαν. Εκτύπωσαν τις εικαστικές τους δημιουργίες οι οποίες στόλισαν συγκεκριμένη γωνιά της τάξης. Μια ομάδα επιλέγει να κάνει μια σύνθεση για τα φυλλοβόλα δέντρα. Κάποια άλλη μια σύνθεση με τα φθινοπωρινά φρούτα. 18
Κάποια τέλος, με όλα αυτά που μας φέρνει το φθινόπωρο. Γ Φάση (2 διδακτικές ώρες ) 5 η Δραστηριότητα Η δραστηριότητα αυτή δημιουργήθηκε με το εκπαιδευτικό λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης Kidspiration.Είναι ένα λογισμικό ανοικτό που στηρίζεται στα εποικοδομιστικά μοντέλα της μάθησης. Λογισμικό διερεύνησης κα ι καθοδηγούμενης ανακάλυψης. Ο στόχος είναι τα παιδιά λαμβάνοντας υπόψη όλες τις δυνατότητες που παρέχει το εκπαιδευτικό αυτό λογισμικό μέσω της παρατήρησης να εκτελέσουν όλα εκείνα τα στάδια της δραστηριότητας, σε κλίμα συνεργασίας και να προσπαθήσουν να συμπληρώσουν το ημιδομημένο εννοιολογικό χάρτη. Τα παιδιά χωρίζονται σε τέσσερις ομάδες.φροντίζουμε κάθε μια ομάδα να αποτελείται από τρία νήπια με διαφορετική δυναμική έτσι ώστε να τους παρέχεται η δυνατότητα να αλληλεπιδρούν. Στο πρώτο στάδιο ζητείται από τα παιδιά να παρατηρήσουν και να αναγνωρίσουν τα φθινοπωρινά φρούτα. Στη συνέχεια να μετρήσουν τα φρούτα που είναι όμοια και με την τεχνική drag n drop να τοποθετήσουν το σωστό αριθμό στο σωστό κυκλάκι συμβουλευόμενα τους πίνακες αναφοράς με τους αριθμούς και την ποσότητά τους. Το ημιδομημένο φύλλο εργασίας είναι αυτό: 19
Η μορφή του φύλλου εργασίας είναι η παρακάτω. Αρχικά: Αρίθμηση Στη συνέχεια: Φωνολογική ενημερότητα ( τα νήπια συμβουλεύονται τους ανάλογους πίνακες αναφοράς. Το φύλλο εργασίας έχει δοθεί και με το συμβατικό τρόπο στην παρεούλα.) 20
6 η Δραστηριότητα Με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού λογισμικού καλλιτεχνικής έκφρασης και δημιουργίας Tux Paint, ενός ανοικτού τύπου λογισμικού, που προωθεί τη δημιουργικότητα και την επικοινωνία σύμφωνα με τις κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες, τα παιδιά σε ομάδες μικρές των τριών καλούνται να δημιουργήσουν τους δικούς τους πίνακες ζωγραφικής με θέμα τα δέντρα που ρίχνουν τα φύλλα τους και να καταγράψουν την ονομασία των δέντρων.γι αυτό το λόγο η νηπιαγωγός δημιούργησε με τις εικόνες που είχαν βρει τα παιδιά στη 2 η δραστηριότητα, πίνακα αναφοράς με τα φυλλοβόλα δέντρα, ώστε να βρίσκουν τη σωστή λέξη και να την γράφουν στον πίνακα ζωγραφικής τους ή ακόμη και να την πληκτρολογούν, κι έτσι να αναπτύσσουν τη λεπτή τους κινητικότητα. Τα παιδιά έδειξαν ενθουσιασμένα όταν προβάλαμε στο ανάλογο πρόγραμμα του Tux Paint τις υπέροχες δημιουργίες τους. 21
7 η Δραστηριότητα Έγινε χρήση του on line web 2.0 Animoto Χαρακτηριστική αποτύπωση δραστηριοτήτων που προηγήθηκαν με αποσπάσματα των δράσεων μας για τη μελέτη του Φθινοπώρου. Δημιουργία ταινίας-βίντεο μικρής διάρκειας μαζί με τα παιδιά στην τάξη. Με το εργαλείο αυτό παρουσιάσαμε ψηφιακά τις δραστηριότητές μας στα εικαστικά δημιουργία και έκφραση με τίτλο <<Φθινοπώριασε>>,που αφορούσαν στη φύση το Φθινόπωρο, τις οποίες δραστηριότητες είχαμε φωτογραφίσει με ψηφιακή φωτογραφική μηχανή. Η μικρή διάρκεια της ταινίας αντισταθμίζεται από τον ενθουσιασμό που διακρίνουμε στα μάτια των παιδιών βλέποντάς την. Η ηλεκτρονική διεύθυνση της ταινίας μικρής διάρκειας με τη χρήση του ψηφιακού εργαλείου Animoto βρίσκεται στην παρακάτω διεύθυνση: https://animoto.com/play/aies5wefy2bqnptqiol0hw 22
8 η Δραστηριότητα Σε αυτή τη δραστηριότητα του εκπαιδευτικού σεναρίου, κάναμε χρήση του on line web εκπαιδευτικού εργαλείου καλλιέργειας και ανάπτυξης της προφορικής έκφρασης των νηπίων Story bird,που αντιπροσωπεύει τις κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες μάθησης και είναι ανοιχτού τύπου λογισμικό. Καλλιεργεί την έκφραση, τη δημιουργικότητα και τη προφορική επικοινωνία των παιδιών. Δίνεται η ευκαιρία στα νήπια να φτιάξουν το δικό τους ψηφιακό παραμύθι λαμβάνοντας υπόψη όλα αυτά που κατόρθωσαν να κατακτήσουν, εμπλεκόμενα στις άλλες δραστηριότητες του σεναρίου. Στην αρχή χωριζόμαστε σε ομάδες και ξεκινάμε να επιλέγουμε τις εικόνες που χρειαζόμαστε στο παραμύθι μας. Με την τεχνική drag n drop πατάω-σέρνω και αφήνω, τις επιλέγουμε και τις εισάγουμε. Μετά τις περιγράφουμε, τις βάζουμε με τη σειρά, τις σχολιάζουμε, τα παιδιά αρχίζουν να λένε τις ιδέες τους. Η νηπιαγωγός παροτρύνει και ενθαρρύνει τα παιδιά να χρησιμοποιήσουν όλα αυτά τα στοιχεία που αποκόμισαν με την καθοδήγηση της και καταγράφει όλα όσα τις υπαγορεύουν τα παιδιά (εμπλοκή του προφορικού λόγου).δίνουμε τίτλο στο παραμύθι μας. Έτσι φτάνουμε βήμα βήμα, στο σημείο να δημιουργήσουμε το δικό μας παραμύθι για το Φθινόπωρο με τίτλο: << Φίνο φθινοπωράκι>> Το παραμύθι μας βρίσκεται στην παρακάτω διεύθυνση: http://storybird.com/books/-4775/?token=d2quue65yfvv Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Σεναρίου Α. Διαγνωστική Κατά τη διάρκεια της πρώτης δραστηριότητας του εκπαιδευτικού σεναρίου πραγματοποιήθηκε μια αρχική αξιολόγηση, μέσα από το εκπαιδευτικό λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης Mindomo on line web 2.0, όπου διαπιστώθηκαν οι πρότερες- 23
προϋπάρχουσες γνώσεις των νηπίων για το Φθινόπωρο και όλες αυτές τις αλλαγές που συμβαίνουν στη φύση. Καταγράφτηκαν, αφενός οι αρχικές γνώσεις των νηπίων και αφετέρου όλα εκείνα που δεν ήξεραν, τα οποία επιχειρήθηκαν να καλυφθούν μέσα από τις δραστηριότητες του εκπαιδευτικού σεναρίου που θα ακολουθούσαν στη συνέχεια. Β. Διαμορφωτική Η αξιολόγηση προχώρησε με συστηματική παρατήρηση των ομάδων από τη νηπιαγωγό μέσα από δραστηριότητες ενεργητικής μάθησης και ανατροφοδότησης και καθ όλη τη διάρκεια του εκπαιδευτικού σεναρίου. Η διαμορφωτική αξιολόγηση είχε να μας προσφέρει πολλά κυρίως στο να διαμορφώσουμε την όλη διαδικασία μέσα από τη γόνιμη διαλογική συζήτηση και την παρέμβαση της νηπιαγωγού κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων των νηπίων, κάθε φορά που αυτό κρίνονταν απαραίτητο. Παρατηρήθηκε ότι τα νήπια ολοκλήρωσαν το μεγαλύτερο μέρος των δραστηριοτήτων χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες. Καθοριστικός παράγοντας σε αυτό ήταν ότι τα παιδιά ήταν εξοικειωμένα με τα λογισμικά που χρησιμοποιήθηκαν. Επίσης τα νήπια όταν ήταν χωρισμένα σε ομάδες των τριών παιδιών,εργάζονταν σαφώς καλύτερα. Το ομαδοσυνεργατικό κλίμα το οποίο είχε καλλιεργηθεί, έδινε την ευκαιρία να αναδύονται βιωματικές γνώσεις και να καταλήγουν τις περισσότερες φορές σε συμφωνία. Γ. Τελική Η συνολική αξιολόγηση του σεναρίου πραγματοποιήθηκε μέσα από συστημική παρατήρηση σε συνδυασμό με τη δραστηριότητα εκείνη, κατά την οποία δημιουργήσαμε το δικό μας ψηφιακό παραμύθι με το Storybird, ψηφιακό εργαλείο web 2.0 με τη βοήθεια της οποίας διαπιστώθηκε ότι τόσο οι τεχνολογικοί στόχοι που είχαν τεθεί, όσο και οι γνωστικοί επετεύχθησαν. Κατανόησαν την αξία της ομαδικής εργασίας και γνώρισαν όλα όσα συμβαίνουν στη φύση το Φθινόπωρο (φυλλοβόλα δέντρα και φθινοπωρινά φρούτα ). Εφάρμοσαν τα μαθηματικά στην καθημερινή ρουτίνα της τάξης και κατανόησαν έννοιες όπως η ομαδοποίηση. Με αυτή τη δραστηριότητα αλλά και με όλες τις προηγούμενες τα νήπια κατάφεραν να εμπλακούν στις δραστηριότητες με συνεργατικό πνεύμα και με την ενεργό συμμετοχή τους στις δράσεις της τάξης τους, να εκφραστούν δημιουργικά, να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους. Εξασκήθηκαν επίσης σε μεγάλο βαθμό στο να κάνουν περιγραφές με την εμπλοκή του προφορικού λόγου, να δίνουν τις απαραίτητες εξηγήσεις όταν χρειάζονταν, να αντιγράφουν λεξούλες και να επιχειρηματολογούν. Τέλος το πλέον σημαντικό ήταν, ότι το ενδιαφέρον των παιδιών παρέμεινε αμείωτο καθ όλη τη διάρκεια των δραστηριοτήτων για το Φθινόπωρο. Έτσι κατορθώσαμε να γίνουμε ειδικοί στα θέματα του Φθινοπώρου! Πέρα από τα τρία είδη αξιολόγησης που έγιναν με το δέοντα επιστημονικό τρόπο θα ακολουθήσει και φόρμα ποιοτικής αξιολόγησης (rubric). 24
ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗ ΕΠΙΔΟΣΗ ΜΕΤΡΙΑ ΕΠΙΔΟΣΗ ΧΑΜΗΛΗ ΕΠΙΔΟΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Τεκμηρίωση Τεκμηριώνω τα ευρήματά Τεκμηριώνω τα Αναφέρω κάτω από Τεκμηριώνω τα Ευρημάτων μου αναφέροντας όλες ευρήματα μου το 50% των πηγών ευρήματα μου (ποσοστό 80-100%) τις αναφέροντας το 50- που χρησιμοποίησα αναφέροντας όλες πηγές που 80% των πηγών στις ατομικές μου (ποσοστό 80-100%) τις χρησιμοποίησα στις που εργασίες πηγές που ατομικές μου εργασίες χρησιμοποίησα στις χρησιμοποίησα στις ατομικές μου ατομικές μου εργασίες εργασίες Περιεχόμενο Υπάρχει αντιστοιχία Υπάρχει αντιστοιχία Υπάρχει αντιστοιχία Υπάρχει αντιστοιχία ανάμεσα στους σκοπούς ανάμεσα στους ανάμεσα στους ανάμεσα στους της εργασίας και στο σκοπούς της σκοπούς της σκοπούς της εργασίας περιεχόμενο της εργασίας εργασίας και στο εργασίας και στο και στο περιεχόμενο της σε ποσοστό άνω του 75% περιεχόμενο της περιεχόμενο της εργασίας σε ποσοστό εργασίας σε εργασίας σε άνω του 75% ποσοστό μεταξύ ποσοστό κάτω του του 50-75% 50% Αξιοποίηση- Αξιοποίησα και οργάνωσα Αξιοποίησα και Αξιοποίησα και Αξιοποίησα και Οργάνωση το 80-100% του χρόνου οργάνωσα το 50- οργάνωσα κάτω από οργάνωσα το 80-100% Χρόνου που είχα στη διάθεσή μου 80% του χρόνου το 50-80% του του χρόνου που είχα για την ολοκλήρωση της που είχα στη χρόνου που είχα στη στη διάθεσή μου για την ατομικής μου εργασίας διάθεσή μου για την διάθεσή μου για την ολοκλήρωση της ολοκλήρωση της ολοκλήρωση της ατομικής μου εργασίας ατομικής μου ατομικής μου εργασίας εργασίας Συνέπεια Παρέδωσα την ατομική Παρέδωσα την Παρέδωσα την Παρέδωσα την ατομική μου εργασία χωρίς ατομική μου ατομική μου εργασία μου εργασία χωρίς καθυστέρηση εργασία με με καθυστέρηση καθυστέρηση καθυστέρηση 1 πάνω από 1 ημέρα ημέρας Έκφραση Χρησιμοποίησα ορθά τη Χρησιμοποίησα Χρησιμοποίησα Χρησιμοποίησα ορθά τη (Γλώσσα γλώσσα στο επίπεδο της σωστά τη γλώσσα σωστά τη γλώσσα γλώσσα στο επίπεδο &Γραμματική) ορθογραφίας, της στο επίπεδο της στο επίπεδο της της ορθογραφίας, της σύνταξης, του λεξιλογίου, ορθογραφίας, της ορθογραφίας, της σύνταξης, του της στίξης κ.ά. σε όλο σύνταξης, του σύνταξης, του λεξιλογίου, της στίξης (ποσοστό άνω του 70%) λεξιλογίου, της λεξιλογίου, της στίξης κ.ά. σε όλο ( ποσοστό στην ατομική μου εργασία στίξης κ.ά. στο 50- κ.ά. στο 50-70% της άνω του 70%) στην 70% της ατομικής ατομικής μου ατομική μου εργασία μου εργασίας εργασίας 25
Προστιθέμενη αξία Η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών, με τη χρήση του υπολογιστή, του διαδικτύου και των εργαλείων του στην καθημερινή εκπαιδευτική πράξη, ευνοεί την αλλαγή του παραδοσιακού διδακτικού μοντέλου. Το συγκεκριμένο σενάριο παρέχει ένα πολυμεσικό περιβάλλον, μέσα στο οποίο το παιδί οικοδομεί νέες γνώσεις με το να επιλέγει εικόνες, να δημιουργεί τα δικά του σχέδια ενώ παράλληλα ψυχαγωγείται. Με την κατάλληλη διδακτική παρέμβαση από τη νηπιαγωγό, το λάθος αξιοποιείται δημιουργικά. Τα λογισμικά που χρησιμοποιούνται στο σενάριο χαρακτηρίζονται από ευελιξία και ενισχύουν την επικοινωνία ανάμεσα στα μέλη της ομάδας. Η προστιθέμενη αξία του σεναρίου επομένως είναι, ότι τα νήπια μέσα από παιγνιώδης δραστηριότητες που έχουν νόημα γι αυτά, κατακτούν τη γνώση. Η ενασχόληση σε ομάδες δημιουργεί κλίμα αλληλεπίδρασης και ανατροφοδότησης, με στόχο την κατάκτηση των πληροφοριών μέσα από τα λογισμικά. Φύλλα εργασίας Γνωρίζουμε ότι με τα φύλλα εργασίας τα παιδιά οικοδομούν συνεργατική γνώση και εκφράζονται δημιουργικά. Εμείς βέβαια στο νηπιαγωγείο δε χρησιμοποιούμε τις περισσότερες φορές φύλλα εργασίας. Στην προσχολική αγωγή τα φύλλα εργασίας περιλαμβάνουν τα υλικά και τις οδηγίες που δίνονται προφορικά από τον εκπαιδευτικό στα νήπια.αποτελούν συνεπώς υποστηρικτικό, διδακτικό υλικό και δεν χρησιμοποιούνται με την τυπική έννοια του όρου. Παράλληλα τα υπόλοιπα παιδιά ασχολούνται με συμβατικές δραστηριότητες σχετικά με το θέμα. Στο συγκεκριμένο σενάριο, οι εικόνες του εκπαιδευτικού λογισμικού Slideboom μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως φύλλα εργασίας με τη χρήση του μαρκαδόρου, όπου εδώ έχουμε διαδραστική παρέμβαση των παιδιών χρησιμοποιώντας την πένα του ψηφιακού εργαλείου, της γόμας και των χρωμάτων για την επίτευξη των στόχων τόσο στα Μαθηματικά όσο και στη Γλώσσα και στη Δημιουργία και Έκφραση των νηπίων. Θα συμπληρωθούν από όλα τα παιδιά στο τέλος της δραστηριότητας και θα χρησιμοποιηθούν ως εργαλείο αξιολόγησης και επίτευξης των στόχων της. Επεκτασιμότητα του εκπαιδευτικού σεναρίου Πιθανές επεκτάσεις του σεναρίου με την έννοια της χρηστικότητας μπορεί να είναι: Να φωτογραφήσουμε και να παρουσιάσουμε τις εργασίες μας, με το εργαλείο web 2.0 Slideboom, στα άλλα τμήματα του νηπιαγωγείου μας και στους γονείς και να αναρτήσουμε την ψηφιακή παρουσίαση στην ιστοσελίδα του σχολείου. Στη διαθεματική προσέγγιση θεματικών ενοτήτων που διαπραγματευόμαστε στο Νηπιαγωγείο σε καθημερινή βάση. Για παράδειγμα : Τα φρούτα του Φθινοπώρου, Γνωριμία με τα φυλλοβόλα δέντρα κ.λ.π. Σε πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης με θέμα: Τα φυλλοβόλα δέντρα του τόπου μας 26
Ως έναυσμα για μια επίσκεψη στο περιπατητικό μονοπάτι στο δάσος της Κλειδούς που βρίσκεται κοντά στο Νηπιαγωγείο μας, όπου εκεί έχει την έδρα του και το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης της περιοχής μας. Αξιοποίηση επιμέρους δραστηριοτήτων του σεναρίου: Στα εικαστικά τα νήπια μπορεί να ζωγραφίσουν τα φρούτα του φθινοπώρου, να φτιάξουν με την πλαστελίνη δεντράκια φθινοπωρινά, να κόψουν εικόνες κτλ. Να εκτυπώσουμε το ψηφιακό παραμύθι και να το τοποθετήσουμε στη γωνιά της βιβλιοθήκης. Με αυτό τον τρόπο να το χρησιμοποιούμε και σαν συμβατικό παραμύθι, αφού δημιουργήθηκε από εμάς. Να αποτελέσει το ψηφιακό παραμύθι τμήμα της γιορτής του Νηπιαγωγείου. Να φτιάξουμε με τα παιδιά κουκλοθέατρο με το ψηφιακό παραμύθι μας ή να το δραματοποιήσουμε. Να πραγματοποιηθούν γλωσσικές δραστηριότητες φωνολογικής επίγνωσης με την ολομέλεια της τάξης με αφορμή τη δραστηριότητα της ψηφιακής παρουσίασης με το εργαλείο Slideboom web 2.0 Τέλος το εκπαιδευτικό σενάριο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε επόμενες χρονιές για τον εμπλουτισμό διδασκαλιών. Πρόσθετες πληροφορίες ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Επιμόρφωση εκπαιδευτικών για την αξιοποίηση και εφαρμογή των ΤΠΕ στη διδακτική πράξη, Τεύχος 2β:Κλάδος ΠΕ60, Πάτρα, Ιανουάριος 2011, ΙΤΥ Επιμόρφωση εκπαιδευτικών για την αξιοποίηση και εφαρμογή των ΤΠΕ στη διδακτική πράξη, Τεύχος 1, Πάτρα, Μάρτιος 2013. ΙΤΥΕ Κόμης, Β. (2004) Εισαγωγή στις εκπαιδευτικές εφαρμογές των Τεχνολογιών της πληροφορίας και των Επικοινωνιών, Εκδόσεις Νέων Τεχνολογιών, Αθήνα Ρες,Γ(2007) Απόψεις των νηπιαγωγών για την Παιδαγωγική Αξιοποίηση των Νέων Τεχνολογιών. Πρακτικά 1ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Προσχολικής Εκπαίδευσης µε θέµα :<<Καινοτομίες για την προσχολική εκπαίδευση του 21ου αιώνα: πρωτοβουλίες, εμπειρίες, προοπτικές >>.Θεσσαλονίκη,, 29-30 Σεπτεµβρίου2007. ΤΠ.Ε.Π.Θ./Π. Ι. Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών για το Νηπιαγωγείο, Αθήνα 2003. 27
ΤΠ.Ε.Π.Θ./Π.Ι. (2006). Οδηγός Νηπιαγωγού. Εκπαιδευτικοί σχεδιασμοί. Δημιουργικά περιβάλλοντα μάθησης. Αθήνα: Ο.Ε.Δ.Β. Ματσαγγούρας Θ. (1999) Θεωρίες Μάθησης, Αθήνα, Gutenberg. Ματσαγγούρας, Θ. (2008) Ομαδοσυνεργατική Διδασκαλία και Μάθηση Αθήνα, Γρηγόρης ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ https://www.google.gr/ http://users.sch.gr/nikbalki/epim_kse/index.htm http://syneducation.wordpress.com/ http://dschool.edu.gr/ http://ebooks.edu.gr/2013/newps.php https://storybird.com/ http://www.mindomo.com/ http://www.slideboom.com/ http://animoto.com/ Ενδεικτικές φωτογραφίες του εκπαιδευτικού σεναρίου, από τις δραστηριότητες που εφαρμόστηκαν στην τάξη μαζί με τα παιδιά έχουν αναρτηθεί στο site της εκπαιδευτικού στην παρακάτω διεύθυνση: http:// 28