Κεφάλαιο 3 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 1. Εκτέλεση κρατικού προϋπολογισμού έτους 2007 Οι βασικοί στόχοι της οικονομικής πολιτικής και για το έτος 2007 ήταν η συνέχιση και εμπέδωση της δημοσιονομικής εξυγίανσης, η ενίσχυση της ανάπτυξης με διαφορετικά ποιοτικά χαρακτηριστικά, η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας, η ταχύτερη αύξηση της παραγωγικότητας, η τόνωση της επιχειρηματικότητας και της εξωστρέφειας και η ενίσχυση της απασχόλησης και της κοινωνικής συνοχής. Η ελληνική οικονομία τα τελευταία χρόνια βελτιώνει τη θέση της στο διεθνές οικονομικό περιβάλλον, αναπτύσσεται με υψηλούς ρυθμούς με την ανάπτυξη να βασίζεται στις επενδύσεις και τις εξαγωγές, τα δημοσιονομικά ελλείμματα περιορίζονται σημαντικά, το δημόσιο χρέος αποκλιμακώνεται ενώ, παράλληλα, ενισχύεται ο κοινωνικός ρόλος του κράτους. Η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για τη διατήρηση και ενίσχυση της ανάπτυξης μεσοχρόνια και τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος. Με τη δημοσιονομική πολιτική που εφαρμόσθηκε, βελτιώθηκαν οι δημοσιονομικοί δείκτες, ενισχύθηκε η σταθερότητα του μακροοικονομικού περιβάλλοντος και αποκαταστάθηκε το κλίμα εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία. Παράλληλα, με το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα της κυβέρνησης διασφαλίζονται η αναπτυξιακή της δυναμική και οι προϋποθέσεις για αυτοτροφοδοτούμενη α- νάπτυξη μακροχρόνια. Με τον προϋπολογισμό του 2007 επιδιώχθηκε: η περαιτέρω μείωση του ελλείμματος, η δραστική αποκλιμάκωση του δημοσίου χρέους, η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, η περαιτέρω βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, η αύξηση της απασχόλησης και η μείωση της ανεργίας, η ενίσχυση της περιφερειακής σύγκλισης και η ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής. Οι βασικοί στόχοι που είχαν τεθεί με τον προϋπολογισμό του 2007, εκτιμάται ότι θα επιτευχθούν, καθώς τα βασικά μεγέθη του κρατικού προϋπολογισμού εκτιμάται ότι θα αποκλίνουν οριακά από τις αρχικές προβλέψεις, παρά τα πρόσθετα κονδύλια ύψους 1.103 εκατ. ευρώ (0,5% του ΑΕΠ) που διατέθηκαν για την αντιμετώπιση των αποτελεσμάτων των πυρκαγιών και την ανακούφιση των πληγέντων, καθώς και για την τακτοποίηση των οφειλών του Ελληνικού Δημοσίου στην Ολυμπιακή Αεροπορία, σύμφωνα με τις αποφάσεις του διαιτητικού δικαστηρίου. Ειδικότερα, το έλλειμμα της κεντρικής κυβέρνησης θα ανέλθει στο 4,1% του αναθεωρημένου ΑΕΠ, ενώ σε επίπεδο γενικής κυβέρνησης θα διαμορφωθεί στο 2,7% του ΑΕΠ, στο οποίο όμως περιλαμβάνεται ποσό ύψους 1.110 εκατ. ευρώ (0,5% του ΑΕΠ) για την έκτακτη απόδοση στην ΕΕ, λόγω της πρόσφατης αναθεώρησης του ΑΕΠ και της τακτοποίησης των εκκρεμοτήτων από την προηγούμενη αναθεώρηση. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2008 71
Τακτικός Προϋπολογισμός (ΤΠ) Πίνακας 3.1 Κρατικός προϋπολογισμός 2005 2006 2007 2008 Μεταβολή % Πραγμ/σεις Πραγμ/σεις Προϋπ/σμός Εκτιμήσεις Προβλέψεις 06/05 07/06 08/07 (α) (β) (γ) (δ) (ε) (β)/(α) (δ)/(β) (ε)/(δ) 1. Καθαρά έσοδα ΤΠ (α+β-γ) 42.206 46.293 49.170 49.350 55.520 9,7 6,6 12,5 α. Τακτικά έσοδα 44.760 47.912 51.370 51.800 58.070 7,0 8,1 12,1 β. Μη τακτικά έσοδα 773 γ. Επιστροφές φόρων 2.554 2.392 2.200 2.450 2.550-6,3 2,4 4,1 2. Δαπάνες ΤΠ (α+β+γ) 48.685 50.116 53.360 55.017 59.058 2,9 9,8 7,3 α. Τόκοι 9.774 9.589 9.750 9.750 10.500-1,9 1,7 7,7 β. Πρωτογενείς δαπάνες 38.566 40.527 43.610 45.267 48.558 5,1 11,7 7,3 γ. Μη επαναλαμβανόμενες δαπάνες (1) 345 3. Έλλειμμα ΤΠ (1-2) -6.479-3.823-4.190-5.667-3.538-41,0 48,2-37,6 Πρόγραμμα Δημόσιων Επενδύσεων (ΠΔΕ) 4. Έσοδα (α+β) 2.686 3.775 3.890 4.980 4.532 40,6 31,9-9,0 α. Εισροές ΕΕ 2.623 3.563 3.750 4.850 4.292 35,8 36,1-11,5 β. Ίδια έσοδα 63 212 140 130 240 237,6-38,7 84,6 5. Δαπάνες 7.524 (2) 8.184 8.750 8.700 9.300 8,8 6,3 6,9 6. Έλλειμμα ΠΔΕ (4-5) -4.839-4.409-4.860-3.720-4.768-8,9-15,6 28,2 7. Έλλειμμα Κεντρικής Κυβέρνησης (3+6) -11.318-8.232-9.050-9.387-8.306-27,3 14,0-11,5 (% του ΑΕΠ) -5,7-3,8-4,0-4,1-3,4 ΑΕΠ (αναθεωρημένο) 198.609 213.985 228.779 229.392 245.449 7,7 7,2 7,0 (1) Αφορά τακτοποίηση παλαιότερης οφειλής του Ελληνικού Δημοσίου προς την ΑΤΕ. (2) Στα ανωτέρω ποσά περιλαμβάνονται και κονδύλια ύψους 17 εκατ. ευρώ, τα οποία ενώ είχαν εκταμιευθεί δεν είχαν εκδοθεί τα σχετικά συμψηφιστικά εντάλματα. Πίνακας 3.2 Ισοζύγιο γενικής κυβέρνησης 2005 2006 2007 2008 Πραγμ/σεις Πραγμ/σεις Προϋπ/σμός Εκτιμήσεις Προβλέψεις α. Έλλειμμα κεντρικής κυβέρνησης -11.318-8.232-9.050-9.387-8.306 β. Αποτελέσματα ΟΤΑ, ΟΚΑ και λοιπών ΝΠΔΔ 2.020 3.197 4.383 4.300 7.165 από τακτοποίηση παλαιών υποχρεώσεων σε ΙΚΑ και ΟΤΑ (2.583) γ. Χρηματοδότηση στην κοινωνική ασφάλιση και ΟΤΑ -425-423 -415-465 -3.013 εκ των οποίων τακτοποίηση παλαιών υποχρεώσεων - στο ΙΚΑ (-1.172) - στους ΟΤΑ (-1.411) δ. Εξοπλιστικά προγράμματα (3) -1.394-925 -1.700-1.300-1.400 ε. Εθνικολογιστικές προσαρμογές 1.032 1.031 1.680 1.780 1.528 στ. Ισοζύγιο γενικής κυβέρνησης (α+β+γ+δ+ε) -10.085-5.352-5.102-5.072-4.026 (% του ΑΕΠ) -5,1-2,5-2,2-2,2-1,6 ζ. Έκτακτη απόδοση στην ΕΕ -1.110 η. Τελικό ισοζύγιο γενικής κυβέρνησης (στ+ζ) -10.085-5.352-5.102-6.182-4.026 (% του ΑΕΠ) -5,1-2,5-2,2-2,7-1,6 ΑΕΠ (αναθεωρημένο) 198.609 213.985 228.779 229.392 245.449 (3) Από το έτος 2006 και μετά τα μεγέθη αυτά αφορούν παραλαβές στρατιωτικού υλικού. 72 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2008
Πίνακας 3.3 Έσοδα τακτικού προϋπολογισμού 2005 2006 2007 2008 Μεταβολή % Εκτιμήσεις Πραγμ/σεις Πραγμ/σεις Προϋπ/σμός Προβλέψεις 2006/05 2007/06 2008/07 πραγμ/σεων Α. Τακτικά έσοδα (Ι+ ΙΙ + ΙΙΙ + IV) 44.760 47.912 51.370 51.800 58.070 7,0 8,1 12,1 Ι. Άμεσοι φόροι 18.371 18.704 19.450 19.770 22.040 1,8 5,7 11,5 Φόροι εισοδήματος 14.165 15.006 15.380 15.980 17.195 5,9 6,5 7,6 Φυσικών προσώπων 8.292 9.275 9.720 10.120 10.850 11,9 9,1 7,2 Νομικών προσώπων 4.730 4.438 4.620 4.650 4.865-6,2 4,8 4,6 Ειδικών κατηγοριών 1.143 1.293 1.040 1.210 1.480 13,1-6,4 22,3 Φόροι στην περιουσία 548 464 510 465 1.010-15,3 0,2 117,2 Φόροι κληρονομιών κ.λπ. 259 226 250 225 110-12,7-0,4-51,1 Φόρος ακίνητης περιουσίας 289 238 260 240 900-17,6 0,8 275,0 Άμεσοι φόροι ΠΟΕ 2.410 1.848 2.080 1.750 2.125-23,3-5,3 21,4 Λοιποί άμεσοι φόροι 1.248 1.386 1.480 1.575 1.710 11,1 13,6 8,6 ΙΙ. Έμμεσοι φόροι 23.722 26.287 28.580 28.635 32.605 10,8 8,9 13,9 Φόροι συναλλαγών 15.817 17.692 19.375 19.605 21.920 11,9 10,8 11,8 ΦΠΑ 14.131 15.825 17.435 17.515 19.900 12,0 10,7 13,6 πετρελαιοειδών 1.480 1.710 1.950 1.800 1.980 15,5 5,3 10,0 καπνού 574 622 705 680 765 8,4 9,3 12,5 λοιπών 12.077 13.493 14.780 15.035 17.155 11,7 11,4 14,1 Λοιποί φόροι συναλλαγών 1.686 1.867 1.940 2.090 2.020 10,7 11,9-3,3 (μεταβίβαση κεφαλαίων) (905) (1.045) (1.103) (1.180) (1.165) (15,5) (12,9) (-1,3) (χαρτόσημο) (681) (710) (655) (685) (615) (4,3) (-3,5) (-10,2) Φόροι κατανάλωσης 7.077 7.469 8.210 8.055 9.595 5,5 7,8 19,1 Φόρος ασφαλίστρων 270 296 330 320 350 9,6 8,1 9,4 Τέλος ταξινόμησης οχημάτων 891 896 965 1.000 1.080 0,6 11,6 8,0 ΕΦΚ καυσίμων 2.478 2.608 2.954 2.890 4.150 5,2 10,8 43,6 Λοιποί ΕΦΚ (καπνού κ.λπ.) 2.564 2.739 3.010 2.860 2.980 6,8 4,4 4,2 Τέλη κυκλοφορίας οχημάτων 705 794 815 860 925 12,6 8,3 7,6 Λοιποί φόροι κατανάλωσης 169 136 136 125 110-19,5-8,1-12,0 Έμμεσοι φόροι ΠΟΕ 400 497 445 415 505 24,3-16,5 21,7 Λοιποί έμμεσοι 428 629 550 560 585 47,0-11,0 4,5 (για ΕΕ) (264) (267) (281) (320) (336) (1,1) (19,9) (5,0) Σύνολο φορολογικών εσόδων (Ι+ΙΙ) 42.093 44.991 48.030 48.405 54.645 6,9 7,6 12,9 ΙΙΙ. Απολήψεις από ΕΕ 109 234 396 323 543 114,7 38,0 68,1 ΙV. Λοιπά μη φορολογικά έσοδα 2.558 2.687 2.944 3.072 2.882 5,0 14,3-6,2 Σύνολο μη φορολογικών εσόδων (III+IV) 2.667 2.921 3.340 3.395 3.425 9,5 16,2 0,9 B. Μη τακτικά έσοδα 773 Γενικό σύνολο εσόδων (Α + Β) 44.760 48.685 51.370 51.800 58.070 8,8 6,4 12,1 Επιστροφές εσόδων 2.554 2.392 2.200 2.450 2.550-6,3 2,4 4,1 Καθαρά έσοδα 42.206 46.293 49.170 49.350 55.520 9,7 6,6 12,5 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2008 73
1.1 Τακτικός προϋπολογισμός Έσοδα Τα έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού (πίνακας 3.3), προ μείωσης επιστροφών, για το οικονομικό έτος 2007 εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στα 51.800 εκατ. ευρώ παρουσιάζοντας αύξηση κατά 6,4% σε σχέση με τα αντίστοιχα έσοδα του 2006. Πίνακας 3.4 Εξέλιξη και σύνθεση των εσόδων του ΤΠ 2000-2007 Έτος Άμεσοι φόροι Έμμεσοι φόροι Σύνολο φορολογικών εσόδων Έσοδα από ΕΕ Λοιπά μη φορολογικά έσοδα Σύνολο μη φορολογικών εσόδων Σύνολο εσόδων ΤΠ 2000 13.682 18.620 32.302 134 1.820 1.954 34.256 2001 13.585 19.498 33.083 113 3.377 3.490 36.573 2002 14.813 20.989 35.802 230 3.016 3.246 39.048 2003 15.397 21.484 36.881 188 2.812 3.000 39.881 2004 16.484 23.000 39.484 164 2.407 2.571 42.055 2005 18.371 23.722 42.093 109 2.558 2.667 44.760 2006 18.704 26.287 44.991 234 3.460 1 3.694 48.685 2007* 19.770 28.635 48.405 323 3.072 3.395 51.800 Συμμετοχή στο σύνολο ανά κατηγορία (%) 2000 39,9 54,4 94,3 0,4 5,3 5,7 100,0 2001 37,1 53,3 90,5 0,3 9,2 9,5 100,0 2002 37,9 53,8 91,7 0,6 7,7 8,3 100,0 2003 38,6 53,9 92,5 0,5 7,1 7,5 100,0 2004 39,2 54,7 93,9 0,4 5,7 6,1 100,0 2005 41,0 53,0 94,0 0,2 5,7 6,0 100,0 2006 38,4 54,0 92,4 0,5 7,1 7,6 100,0 2007* 38,2 55,3 93,4 0,6 5,9 6,6 100,0 Ως ποσοστό του ΑΕΠ (%) 2000 10,0 13,7 23,7 0,1 1,3 1,4 25,1 2001 9,2 13,2 22,4 0,1 2,3 2,4 24,8 2002 9,4 13,3 22,7 0,1 1,9 2,1 24,8 2003 9,0 12,5 21,5 0,1 1,6 1,8 23,3 2004 8,9 12,4 21,3 0,1 1,3 1,4 22,7 2005 9,2 11,9 21,2 0,1 1,3 1,3 22,5 2006 8,7 12,3 21,0 0,1 1,6 1,7 22,8 2007* 8,6 12,5 21,1 0,1 1,3 1,5 22,6 * Εκτίμηση 1 Περιλαμβάνονται μη τακτικά έσοδα ύψους 773 εκατ. ευρώ. 74 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2008
Πίνακας 3.5 Σύνθεση φορολογικών εσόδων κατά κατηγορία * Εκτίμηση Έτος Άμεσοι φόροι (%) Έμμεσοι φόροι (%) Λόγος έμμεσων/άμεσων φόρων 2000 42,4 57,6 1,36 2001 41,1 58,9 1,44 2002 41,4 58,6 1,42 2003 41,7 58,3 1,40 2004 41,7 58,3 1,40 2005 43,6 56,4 1,29 2006 41,6 58,4 1,41 2007* 40,8 59,2 1,45 Διάγραμμα 3.1 Λόγος έμμεσων/άμεσων φόρων 2,0 1,8 1,6 1,4 1,2 1,0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007* * Εκτίμηση Στην εξέλιξη αυτή συνέβαλαν: η αναπροσαρμογή των συντελεστών του ειδικού φόρου κατανάλωσης (ΕΦΚ) στα πετρελαιοειδή προϊόντα, λόγω προσαρμογής του εθνικού δικαίου στην Κοινοτική Οδηγία 2003/96/ΕΚ από 1/1/2007, η πλήρης απόδοση των μέτρων της αναπροσαρμογής του ελάχιστου ΕΦΚ στα τσιγάρα από 27/7/2006 και της αύξησης του τέλους κινητής τηλεφωνίας από 1/11/2006, η αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων από 1/3/2007, η αποτελεσματικότητα των φορολογικών και τελωνειακών ελέγχων της Υπηρεσίας Ειδικών Ελέγχων και των λοιπών ελεγκτικών υπηρεσιών. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2008 75
Πίνακας 3.6 Σχέση ρυθμού αύξησης ΑΕΠ, φορολογικών εσόδων και ΦΠΑ για την περίοδο 2000-2007 Έ τ ο ς Αύξηση ονομαστικού ΑΕΠ (%) Μεταβολή φορολογικών εσόδων (%) Τάση μεταβολής (ελαστικότητα) φορολογικών εσόδων Μεταβολή εσόδων ΦΠΑ (%) Τάση μεταβολής (ελαστικότητα) ΦΠΑ (Ι) (ΙΙ) (ΙΙ)/(Ι) (ΙΙΙ) (ΙΙΙ)/(Ι) 2000 20,9 11,2 0,54 14,9 0,71 * Εκτίμηση 2001 8,2 2,4 0,29 6,6 0,80 2002 6,9 8,2 1,20 11,7 1,70 2003 8,7 3,0 0,35 2,9 0,33 2004 8,2 7,1 0,87 11,4 1,40 2005 7,2 6,6 0,91 2,8 0,39 2006 7,7 6,9 0,89 12,0 1,55 2007* 7,2 7,6 1,05 10,7 1,48 Διάγραμμα 3.2 Τάση μεταβολής (ελαστικότητα) φορολογικών εσόδων Διάγραμμα 3.3 Τάση μεταβολής (ελαστικότητα) ΦΠΑ 1,5 2 1 1,5 1 0,5 0,5 0 0 2000 2001 2002 2000 2003 2001 2004 2002 2005 2003 2006 2004 2007* 2005 2006 2007* Άμεσοι φόροι Από την άμεση φορολογία υπολογίζεται ότι θα εισπραχθούν 19.770 εκατ. ευρώ εμφανίζοντας αύξηση της τάξης του 5,7% συγκριτικά με τα αντίστοιχα έσοδα του 2006. Τα έσοδα από το φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων αναμένεται να αυξηθούν κατά 9,1% έναντι του 2006, ενώ τα έσοδα από τη φορολογία νομικών προσώπων θα εμφανίσουν μικρότερη αύξηση, λόγω της μείωσης των φορολογικών συντελεστών. 76 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2008
Έμμεσοι φόροι Τα συνολικά έσοδα από την έμμεση φορολογία εκτιμάται ότι θα ανέλθουν στα 28.635 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 8,9%, συγκριτικά με τα αντίστοιχα έσοδα του 2006, κυρίως λόγω της σημαντικής ενίσχυσης των εσόδων από το ΦΠΑ και της αναπροσαρμογής των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων. Μη φορολογικά έσοδα Τα μη φορολογικά έσοδα εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στα 3.395 εκατ. ευρώ, εμφανίζοντας αύξηση κατά 16,2%, που οφείλεται κυρίως στις αυξημένες απολήψεις από την ΕΕ και στην τακτοποίηση των οφειλών της Ολυμπιακής Αεροπορίας προς το Δημόσιο. Επιστροφές αχρεωστήτως εισπραχθέντων εσόδων Οι επιστροφές αχρεωστήτως εισπραχθέντων εσόδων εκτιμάται ότι θα ανέλθουν στα 2.450 εκατ. ευρώ, εμφανίζοντας αύξηση κατά 2,4% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Δαπάνες Οι συνολικές δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού θα διαμορφωθούν στο ποσό των 55.017 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας υπέρβαση κατά 1.657 εκατ. ευρώ. Η υπέρβαση αυτή οφείλεται κυρίως στις δαπάνες αντιμετώπισης των πυρκαγιών και ανακούφισης των πληγέντων, στην τακτοποίηση των οφειλών του Δημοσίου προς την Ολυμπιακή Αεροπορία, και στις δαπάνες διενέργειας των εκλογών. Ανάλυση δαπανών κατά κατηγορίες Αποδοχές και συντάξεις Οι συνολικές δαπάνες για αποδοχές και συντάξεις θα αυξηθούν κατά 6,8% έναντι του 2006. Ειδικότερα: Οι δαπάνες για μισθούς των υπαλλήλων της κεντρικής διοίκησης, των ΑΕΙ-ΤΕΙ, των νοσηλευτικών ιδρυμάτων και των νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων αυξάνονται κατά 5,9% και υπολείπονται κατά 250,0 εκατ. ευρώ περίπου από τις εγγεγραμμένες πιστώσεις στον προϋπολογισμό, κυρίως λόγω της επιβράδυνσης του ρυθμού ολοκλήρωσης των εγκεκριμένων προσλήψεων και του αυξημένου αριθμού υπαλλήλων που συνταξιοδοτούνται. Οι δαπάνες συντάξεων εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στα 4.971 εκατ. ευρώ, 159 εκατ. ευρώ πλέον των πιστώσεων του προϋπολογισμού, κυρίως λόγω της αύξησης του αριθμού νέων συνταξιούχων, αλλά και των αναπροσαρμογών, κυρίως, των συντάξεων των στρατιωτικών σε εφαρμογή των σχετικών δικαστικών αποφάσεων. Ασφάλιση, περίθαλψη, κοινωνική προστασία Οι δαπάνες περίθαλψης υπαλλήλων του Δημοσίου εκτιμάται ότι θα παρουσιάσουν αύξηση κατά 10,6% και θα διαμορφωθούν στα 1.154 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω της αύξησης των δικαιούχων, της αναπροσαρμογής του κόστους των ιατρικών πράξεων και της κατάργησης του καταλόγου των συνταγογραφούμενων φαρμάκων. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2008 77
Πίνακας 3.7 Δαπάνες τακτικού προϋπολογισμού κατά κατηγορίες Κατηγορία δαπάνης 2005 2006 2007 2008 Μεταβολή % Πραγμ/σεις Πραγμ/σεις Προϋπ/σμός Εκτιμήσεις πραγμ/σεων Προβλέψεις 2006/05 2007/06 2008/07 Α. ΑΠΟΔΟΧΕΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ (1+2+3) 18.347 19.506 20.853 20.834 22.685 6,3 6,8 8,9 1. Κεντρικής διοίκησης 15.493 16.443 17.577 17.606 19.218 6,1 7,1 9,2 Μισθοί 10.931 11.493 12.355 12.158 13.203 5,1 5,8 8,6 Έκτακτη παροχή δικαστικών 180 Συντάξεις 4.211 4.576 4.812 4.971 5.412 8,7 8,6 8,9 Λοιπές παροχές 347 368 410 417 423 6,0 13,5 1,5 ΜΕΔ* 5 7 59 2. Νοσοκομείων, ιδρυμάτων πρόνοιας, νπδδ 2.854 3.063 3.266 3.228 3.456 7,3 5,4 7,1 Μισθοί προσωπικού νοσηλευτικών ιδρυμάτων 2.164 2.209 2.399 2.346 2.537 2,0 6,2 8,2 Εφημερίες ιατρών ΕΣΥ 299 313 326 326 337 4,7 4,1 3,4 Λοιπές παροχές προσωπικού νοσηλ. ιδρυμάτων 130 139 150 150 155 7,0 8,1 3,3 Ιδρυμάτων πρόνοιας 11 11 12 11 12 2,5 3,5 3,0 Κλήρου και νπδδ 248 251 265 271 290 1,2 8,0 7,0 Επιχ. ΟΤΑ για μερική απασχόληση, ΚΕΠ, ΑΜΕΑ κ.λπ. 122 114 115 126-6,1 9,4 ΜΕΔ* 3 18 9 3. Νέες προσλήψεις 10 10 Β. ΑΣΦΑΛΙΣΗ, ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ, ΚΟΙΝΩΝ. ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ (4+5+6) 9.073 9.381 10.529 10.782 12.533 3,4 14,9 16,2 4. Δαπάνες περίθαλψης 978 1.043 1.052 1.154 1.206 6,7 10,6 4,4 5. Επιχορηγήσεις ασφαλιστικών ταμείων 6.228 6.342 7.236 7.379 8.646 1,8 16,3 17,2 ΟΓΑ 2.977 3.050 3.650 3.649 4.250 2,4 19,6 16,5 ΙΚΑ 1.600 1.700 1.800 1.800 2.450 6,3 5,9 36,1 ΝΑΤ 807 876 880 990 1.050 8,6 13,0 6,1 ΟΑΕΕ (ΤΕΒΕ ΤΑΕ ΤΣΑ) 123 144 177 177 200 17,1 22,9 13,0 Κοινωνική χρηματοδότηση λοιπών φορέων 365 423 470 470 500 15,9 11,1 6,4 Λοιπά ασφαλιστικά ταμεία 26 19 19 20 28-28,0 5,2 41,0 Αναδρομικά ΛΑΦΚΑ 131 240 203 169 55,1-16,8 ΑΝΥ** 330 70 6. Κοινωνική προστασία 1.868 1.995 2.240 2.249 2.681 6,8 12,7 19,2 ΕΚΑΣ (πλην συνταξιούχων Δημοσίου) 749 849 990 987 1.150 13,3 16,3 16,5 Επιδόματα πολυτέκνων 460 470 495 495 640 2,2 5,3 29,3 Επιδόματα πρόνοιας 507 549 593 600 633 8,3 9,2 5,5 Εθνικό Ταμείο Κοινωνικής Συνοχής 100 Λοιπές εισοδηματικές ενισχύσεις 152 123 162 153 158-18,8 24,3 3,4 ΜΕΔ* 4 14 Γ. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ (7+8+9+10) 7.272 7.555 7.936 9.331 8.686 3,9 23,5-6,9 7. Επιχορηγήσεις φορέων 2.026 2.141 2.158 2.561 2.349 5,7 19,6-8,3 Συγκοινωνιακοί φορείς 213 220 224 224 235 3,3 1,8 4,9 Λοιπές επιχορηγήσεις 1.775 1.759 1.934 1.986 2.114-0,9 12,9 6,4 ΜΕΔ* 37 162 351 8. Καταναλωτικές δαπάνες 2.351 2.396 2.463 3.554 2.657 1,9 48,3-25,3 Μετακινήσεις 344 359 349 371 390 4,6 3,2 5,0 Λειτουργικές 896 891 996 1.011 1.066-0,5 13,4 5,5 Προμήθειες 740 729 832 846 887-1,4 16,0 4,8 Διάφορες άλλες δαπάνες 330 274 286 293 314-16,9 6,9 7,3 ΜΕΔ* 42 143 1.034 9. Αντικριζόμενες δαπάνες 2.858 2.866 3.081 2.964 3.492 0,3 3,4 17,8 Αποδόσεις στην ΕΕ 2.224 2.172 2.337 2.219 2.682-2,3 2,2 20,9 Επιδοτήσεις γεωργίας 634 694 744 745 810 9,4 7,3 8,7 10. Υπό κατανομή 37 151 234 252 189 66,6-25,0 Νέα προγράμματα 37 28 204 99 159 Δαπάνες εκλογών 124 154 24,3 Έκτακτες δαπάνες 30 30 Δ. ΑΠΟΔΙΔΟΜΕΝΟΙ ΠΟΡΟΙ 3.873 4.085 4.293 4.320 4.654 5,5 5,7 7,7 ΜΕΔ* 3 7 Ι. ΣΥΝΟΛΟ ΠΡΩΤΟΓΕΝΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΤΠ (Α+Β+Γ+Δ) 38.566 40.527 43.610 45.267 48.558 5,1 11,7 7,3 ΜΕΔ* (1) 345 ΙΙ. ΤΟΚΟΙ 9.774 9.589 9.750 9.750 10.500-1,9 1,7 7,7 ΙΙΙ. ΣΥΝΟΛΟ ΔΑΠΑΝΩΝ ΤΠ (πλην χρεολυσίων) (Ι+ΙΙ) 48.685 50.116 53.360 55.017 59.058 2,9 9,8 7,3 IV. Χρεολύσια 21.752 16.954 24.247 23.542 26.211-22,1 38,9 11,3 V. Εξοπλιστικά προγράμματα Υπ. Εθνικής Άμυνας (3) 1.394 2.076 )2) 1.700 1.700 1.800 48,9-18,1 5,9 (1) Αφορά τακτοποίηση παλαιότερης οφειλής του Ελληνικού Δημοσίου προς την ΑΤΕ. (2) Περιλαμβάνεται και ποσό ύψους 584 εκατ. ευρώ, το οποίο ενώ έχει εκταμιευθεί δεν έχουν εκδοθεί τα σχετικά συμψηφιστικά εντάλματα. (3) Τα μεγέθη είναι σε ταμειακή βάση και δεν είναι συγκρίσιμα με τα στοιχεία του πίνακα 3.2. Τα μεγέθη του πίνακα 3.2, από το έτος 2006 και εφεξής, αφορούν τις παραλαβές στρατιωτικού υλικού. * ΜΕΔ: Μη Επαναλαμβανόμενες Δαπάνες - ** ΑΝΥ: Ανάληψη Νέων Υποχρεώσεων Δεν περιλαμβάνονται: Α Δαπάνες που αντικρίζονται με ισόποσα έσοδα 1.945 2.864 1.020 775 1.006 Β Δαπάνες για βραχυπρόθεσμους τίτλους δημοσίου και 6.569 8.514 415 23.188 3.013 ειδικές εκδόσεις ομολόγων Γ Εξόφληση υποχρεώσεων παρελθόντων ετών νοσοκομείων 2.585 - - 10 - Σύνολο 11.099 11.378 1.435 23.973 4.019 78 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2008
Οι επιχορηγήσεις των ασφαλιστικών ταμείων αυξάνονται σε σχέση με το 2006 κατά 16,3% λόγω των αυξημένων επιχορηγήσεων στον ΟΓΑ για την καταβολή της αύξησης των αγροτικών συντάξεων, των επιχορηγήσεων του ΙΚΑ, του ΝΑΤ και του ΟΑΕΕ για την κάλυψη των αυξημένων αναγκών τους, και τη συμμετοχή του Δημοσίου στη χρηματοδότηση της κοινωνικής ασφάλισης. Τέλος, οι πληρωμές για τη β και γ δόση των επιστροφών των κρατήσεων υπέρ ΛΑΦΚΑ στους συνταξιούχους διαμορφώνονται στα 203 εκατ. ευρώ, έναντι 131 εκατ. ευρώ το 2006. Οι δαπάνες για την κοινωνική προστασία αυξάνονται σημαντικά (12,7%) σε σχέση με το 2006, κυρίως λόγω της αύξησης του ΕΚΑΣ και των επιδομάτων πρόνοιας. Λειτουργικές και λοιπές δαπάνες Οι λειτουργικές και λοιπές δαπάνες παρουσιάζουν αύξηση της τάξης του 23,5% σε σχέση με το 2006 που οφείλεται κυρίως: στην αύξηση των επιχορηγήσεων σε ΑΕΙ - ΤΕΙ, στην αυξημένη επιχορήγηση του ΕΛΓΑ, στην καταβολή των βοηθημάτων στους πυροπαθείς και την κάλυψη των λοιπών δαπανών για την αντιμετώπιση των αποτελεσμάτων των πυρκαγιών, στην τακτοποίηση των οφειλών του Ελληνικού Δημοσίου προς την Ολυμπιακή Αεροπορία, στις αυξημένες δαπάνες υλοποίησης προγραμμάτων αγροτικής πολιτικής και στις δαπάνες διενέργειας των εθνικών εκλογών. Αποδιδόμενοι πόροι Οι αποδιδόμενοι πόροι θα διαμορφωθούν στα 4.320 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 5,7% σε σχέση με το 2006, γεγονός που οφείλεται κυρίως στις αυξημένες αποδόσεις στους ΟΤΑ α και β βαθμού. Τόκοι Οι πληρωμές τόκων θα φθάσουν στο προβλεπόμενο ύψος του προϋπολογισμού του 2007, δηλαδή στα 9.750 εκατ. ευρώ και θα παρουσιάσουν αύξηση σε σχέση με το 2006 κατά 1,7%. 1.2 Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) Στο πλαίσιο υλοποίησης του ΠΔΕ εκτελούνται απρόσκοπτα τα έργα που συγχρηματοδοτούνται από το Γ ΚΠΣ, το Ταμείο Συνοχής και τις Κοινοτικές Πρωτοβουλίες. Ταυτόχρονα, εκτελούνται με ταχείς ρυθμούς τα έργα που χρηματοδοτούνται αμιγώς από εθνικούς πόρους. Οι συνολικές πληρωμές του ΠΔΕ για το 2007 εκτιμάται ότι θα ανέλθουν σε 8.700 εκατ. ευρώ, από τα οποία 6.100 εκατ. ευρώ θα διατεθούν για έργα συγχρηματοδοτούμενα από την ΕΕ και τα υπόλοιπα 2.600 εκατ. ευρώ για έργα που χρηματοδοτούνται αμιγώς από εθνικούς πόρους. Το 2007 σημαντική αύξηση παρουσιάζουν, έναντι του 2006, οι δαπάνες για τους τομείς υγεία-πρόνοια (81,1%), οικισμός-περιβάλλον (69,8%), δημόσια διοίκηση (12,6%), ύδρευση-αποχέτευση (15,7%), περιφερειακά προγράμματα (10,1%), σιδηρόδρομοι (20,2%), εγγειοβελτιωτικά έργα (27,1%), βιομηχανία-βιοτεχνία (27,4%) και εκπαίδευση (11,1%). ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2008 79
Προγράμματα ΠΔΕ χρηματοδοτούμενα αμιγώς από εθνικούς πόρους Το σκέλος του ΠΔΕ που χρηματοδοτείται αποκλειστικά από εθνικούς πόρους περιλαμβάνει πολύ σημαντικές κατηγορίες έργων, όπως επενδυτικές δραστηριότητες των ΟΤΑ Α βαθμού σε όλη τη χώρα, ενισχύσεις των ιδιωτικών επενδύσεων στο πλαίσιο υλοποίησης των αναπτυξιακών νόμων, δαπάνες για την αποκατάσταση ζημιών σε έργα υποδομής και χορήγηση ενισχύσεων σε πληγέντες από σεισμούς, πυρκαγιές και άλλες φυσικές καταστροφές. Το ΠΔΕ, πέραν της χρηματοδότησης των παραπάνω τομέων και στo πλαίσιο της ασκούμενης κοινωνικής πολιτικής, συμβάλλει αποφασιστικά και στην υποβοήθηση κοινωνικών ομάδων με ιδιαίτερα προβλήματα διαθέτοντας σημαντικά κονδύλια αποκλειστικά από εθνικούς πόρους για την κοινωνική πρόνοια, τη λαϊκή κατοικία, την ενίσχυση του ΟΑΕΔ για την καταπολέμηση της ανεργίας, την κρατική αρωγή στους σεισμόπληκτους και την κρατική αρωγή για την αποκατάσταση παλιννοστούντων από χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Για το σύνολο των έργων αυτών προβλέπεται να δαπανηθούν συνολικά 1.384 εκατ. ευρώ εντός του 2007. Στον πίνακα 3.8 εμφανίζονται οι δαπάνες των έργων αυτών για τα έτη 2006 και 2007. Πίνακας 3.8 Προγράμματα που χρηματοδοτούνται αμιγώς από εθνικούς πόρους του ΠΔΕ Πρόγραμμα 2006 Πραγματοποιήσεις 2007 Εκτιμήσεις ΣΑΤΑ 732 733 ΘΗΣΕΑΣ 130 133 Ειδικά αναπτυξιακά προγράμματα 57 71 Ενισχύσεις αναπτυξιακών νόμων 274 300 Αποκατάσταση ζημιών από σεισμούς 18 24 Κοινωνική πρόνοια 6 10 Επιχορήγηση ΟΑΕΔ για καταπολέμηση ανεργίας 44 64 Δωρεάν κρατική αρωγή για αποκατάσταση παλιννοστούντων ομογενών 35 40 Βελτίωση υποδομής χώρων διαμονής αθίγγανων και προσωρινής διαμονής λαθρομεταναστών 10 9 Σύνολο 1.306 1.384 Λοιπά 1.367 1.216 Γενικό σύνολο 2.673 2.600 80 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2008
2. Κρατικός προϋπολογισμός έτους 2008 Η δημοσιονομική προσαρμογή που άρχισε το 2004 βασίστηκε στον περιορισμό του δημόσιου τομέα, στη μείωση της σπατάλης, στη διεύρυνση της φορολογικής βάσης και στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής. Το ευρείας κλίμακας μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα που εφαρμόζεται, συνέβαλε στην απελευθέρωση του αναπτυξιακού δυναμισμού της οικονομίας, βελτιώνοντας το επιχειρηματικό περιβάλλον και μεταβάλλοντας τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της ανάπτυξης, η οποία βασίζεται πλέον στις ιδιωτικές επενδύσεις και στις εξαγωγές. Η εφαρμογή της προσεκτικά διαρθρωμένης και συνεκτικής πολιτικής μεταρρυθμίσεων, με έμφαση: στη μείωση της άμεσης φορολογίας των φυσικών και νομικών προσώπων, στην ενίσχυση των κινήτρων για ιδιωτικές επενδύσεις, στο άνοιγμα των αγορών και την ενίσχυση του ανταγωνισμού, στην ορθολογικότερη αξιοποίηση του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης, στην προώθηση των εξαγωγών και την αύξηση της εξωστρέφειας, καθώς και στις συμπράξεις του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για την υλοποίηση έργων υποδομής, είχε ως αποτέλεσμα την επιτάχυνση του ρυθμού ανάπτυξης και τη μείωση της ανεργίας. Η δεύτερη φάση της δημοσιονομικής εξυγίανσης και του μεταρρυθμιστικού προγράμματος αποβλέπει: στην κατάρτιση ισοσκελισμένου προϋπολογισμού έως το 2010 και στη σημαντική μείωση των ελλειμμάτων των δημόσιων επιχειρήσεων και του συστήματος υγείας, στη συνέχιση της φορολογικής μεταρρύθμισης με έμφαση στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης, στην αποτελεσματική αντιμετώπιση της φτώχειας, με την ίδρυση του Εθνικού Ταμείου Κοινωνικής Συνοχής και την καθιέρωση της εθνικής σύνταξης, στην ανάπτυξη της ελληνικής περιφέρειας, κυρίως με την αποτελεσματική αξιοποίηση των κοινοτικών πόρων, στη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος, μετά από μια όσο το δυνατόν ευρύτερη συναντίληψη κυβέρνησης, κομμάτων, κοινωνικών φορέων για τις αναγκαίες αλλαγές και στην περαιτέρω ενίσχυση του νέου αναπτυξιακού προτύπου, με έμφαση στις δραστηριότητες υ- ψηλής προστιθέμενης αξίας και εξωστρέφειας. Με τον προϋπολογισμό του 2008, δίνεται νέα ώθηση στην αναπτυξιακή δυναμική, ενώ παράλληλα διατηρείται το κλίμα δημοσιονομικής πειθαρχίας και σταθερότητας στην οικονομία και ενδυναμώνεται η κοινωνική συνοχή. 2.1 Βασικά μεγέθη προϋπολογισμού 2008 Στον προϋπολογισμό του έτους 2008 τα καθαρά έσοδα της κεντρικής κυβέρνησης προβλέπεται να διαμορφωθούν στο ύψος των 60.052 εκατ. ευρώ (55.520 τα έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού και 4.532 εκατ. ευρώ του ΠΔΕ). Σύμφωνα με την πρόβλεψη αυτή τα έσοδα διαμορφώνονται στο 24,5% του ΑΕΠ από 23,7% του έτους 2007. Οι συνολικές δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού, πλην χρεολυσίων, ως ποσοστό του ΑΕΠ διαμορφώνονται στο 27,9% το 2008 από 27,8% το 2007, παρά τη σημαντική αύξηση των κονδυλίων που προβλέπονται για την ενίσχυση του εισοδήματος των οικονομικά ασθενέστερων και του ΠΔΕ για την τόνωση των επενδύσεων και της αναπτυξιακής δυναμικής της χώρας. Το έλλειμμα της κεντρικής κυβέρνησης περιορίζεται στο 3,4% του ΑΕΠ από 4,1% το 2007, ενώ σε επίπεδο γενικής κυβέρνησης μειώνεται στο 1,6% του ΑΕΠ από 2,7%. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2008 81
Πίνακας 3.9 Μεγέθη κρατικού προϋπολογισμού Εκτέλεση 2005 Εκτέλεση 2006 Προϋπ/σμός 2007 Εκτίμηση 2007 Πρόβλεψη 2008 Μεταβολές % 2006/05 2007/06 2008/07 (1) (2) (3) (4) (5) (2:1) (4:2) (5:4) Τακτικός προϋπολογισμός Έσοδα 44.760 48.685 51.370 51.800 58.070 8,8 6,4 12,1 Φορολογικά έσοδα 42.093 44.991 48.030 48.405 54.645 6,9 7,6 12,9 Μη φορολογικά και ΕΕ 2.667 2.921 3.340 3.395 3.425 9,5 16,2 0,9 Μη τακτικά έσοδα 773 Επιστροφές φόρων (-) 2.554 2.392 2.200 2.450 2.550-6,3 2,4 4,1 Καθαρά έσοδα 42.206 46.293 49.170 49.350 55.520 9,7 6,6 12,5 Πρωτογενείς δαπάνες 38.911 40.527 43.610 45.267 48.558 4,2 11,7 7,3 Αποδοχές και συντάξεις 18.347 19.506 20.853 20.834 22.685 6,3 6,8 8,9 Μισθοί 13.095 13.701 14.754 14.504 15.740 4,6 5,9 8,5 Ασφάλιση, περίθαλψη, κοιν. προστασία 9.073 9.381 10.529 10.782 12.533 3,4 14,9 16,2 Λειτουργικές και άλλες δαπάνες 7.272 7.555 7.936 9.331 8.686 3,9 23,5-6,9 Αποδιδόμενοι πόροι (ΚΑΠ κ.λπ.) 3.873 4.085 4.293 4.320 4.654 5,5 5,7 7,7 Μη επαναλαμβανόμενες δαπάνες 345 Πρωτογενές πλεόνασμα ΤΠ 3.295 5.766 5.560 4.083 6.962 75,0-29,2 70,5 Τόκοι 9.774 9.589 9.750 9.750 10.500-1,9 1,7 7,7 Σύνολο δαπανών ΤΠ 48.685 50.116 53.360 55.017 59.058 2,9 9,8 7,3 Έλλειμμα ΤΠ -6.479-3.823-4.190-5.667-3.538-41,0 48,2-37,6 Χρεολύσια 21.752 16.954 24.247 23.542 26.211-22,1 38,9 11,3 Εξοπλιστικά προγράμματα ΥΕΘΑ 1.394 2.076 1.700 1.700 1.800 48,9-18,1 5,9 Πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων Έσοδα 2.686 3.775 3.890 4.980 4.532 40,6 31,9-9,0 Δαπάνες 7.524 8.184 8.750 8.700 9.300 8,8 6,3 6,9 Έλλειμμα ΠΔΕ -4.839-4.409-4.860-3.720-4.768-8,9-15,6 28,2 Γενικός κρατικός προϋπολογισμός Έσοδα 44.892 50.068 53.060 54.330 60.052 11,5 8,5 10,5 Δαπάνες 56.209 58.300 62.110 63.717 68.358 3,7 9,3 7,3 Έλλειμμα κεντρικής κυβέρνησης -11.318-8.232-9.050-9.387-8.306-27,3 14,0-11,5 ΑΕΠ (αναθεωρημένο) 198.609 213.985 228.779 229.392 245.449 7,7 7,2 7,0 Πηγή: Υπ. Οικονομίας και Οικονομικών 82 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2008
Πίνακας 3.10 Μεγέθη κρατικού προϋπολογισμού (% του ΑΕΠ) Τακτικός προϋπολογισμός Εκτέλεση 2005 Εκτέλεση 2006 Προϋπ/σμός 2007 Εκτίμηση 2007 Πρόβλεψη 2008 (1) (2) (3) (4) (5) Έσοδα 22,5 22,8 22,5 22,6 23,7 Φορολογικά έσοδα 21,2 21,0 21,0 21,1 22,3 Μη φορολογικά και ΕΕ 1,3 1,4 1,5 1,5 1,4 Μη τακτικά έσοδα 0,4 Επιστροφές φόρων(-) 1,3 1,1 1,0 1,1 1,0 Καθαρά έσοδα 21,3 21,6 21,5 21,5 22,6 Πρωτογενείς δαπάνες 19,6 18,9 19,1 19,7 19,8 Αποδοχές και συντάξεις 9,2 9,1 9,1 9,1 9,2 Μισθοί 6,6 6,4 6,4 6,3 6,4 Ασφάλιση, περίθαλψη, κοινωνική προστασία 4,6 4,4 4,6 4,7 5,1 Λειτουργικές και άλλες δαπάνες 3,7 3,5 3,5 4,1 3,5 Αποδιδόμενοι πόροι (ΚΑΠ κ.λπ.) 2,0 1,9 1,9 1,9 1,9 Πρωτογενές πλεόνασμα ΤΠ 1,7 2,7 2,4 1,8 2,8 Τόκοι 4,9 4,5 4,3 4,3 4,3 Σύνολο δαπανών ΤΠ 24,5 23,4 23,3 24,0 24,1 Έλλειμμα ΤΠ -3,3-1,8-1,8-2,5-1,4 Χρεολύσια 11,0 7,9 10,6 10,3 10,7 Εξοπλιστικά προγράμματα ΥΕΘΑ 0,7 1,0 0,7 0,7 0,7 Πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων Έσοδα 1,4 1,8 1,7 2,2 1,8 Δαπάνες 3,8 3,8 3,8 3,8 3,8 Έλλειμμα ΠΔΕ -2,4-2,1-2,1-1,6-1,9 Γενικός κρατικός προϋπολογισμός Έσοδα 22,6 23,4 23,2 23,7 24,5 Δαπάνες 28,3 27,2 27,1 27,8 27,9 Έλλειμμα κεντρικής κυβέρνησης -5,7-3,8-4,0-4,1-3,4 ΑΕΠ (αναθεωρημένο) 198.609 213.985 228.779 229.392 245.449 Πηγή: Υπ. Οικονομίας και Οικονομικών ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2008 83
Πίνακας 3.11 Χρηματοδοτικές ανάγκες κεντρικής κυβέρνησης 2008 Χρηματοδοτικές ανάγκες Καθαρό έλλειμμα 8.306 Εξοπλιστικά προγράμματα ΥΕΘΑ 1.800 Χρηματοδότηση στην κοινωνική ασφάλιση και OTA 3.013 Χρεολύσια 26.211 Σύνολο 39.330 Χρηματοδότηση Δανεισμός εκτός ζώνης ευρώ 1.330 Δανεισμός σε ευρώ 38.000 Σύνολο 39.330* Πηγή: Υπ. Οικονομίας και Οικονομικών * Δεν περιλαμβάνεται ο δανεισμός για τη χρηματοδότηση των εξοφλήσεων βραχυπρόθεσμων τίτλων (έντοκα γραμμάτια ιδιωτικού τομέα και βραχυπρόθεσμοι τίτλοι εξωτερικού ECP). 2.2 Τακτικός προϋπολογισμός Έσοδα Βασικές επιδιώξεις της φορολογικής πολιτικής της Κυβέρνησης για την ολοκλήρωση της φορολογικής μεταρρύθμισης αποτελούν: η φορολογική ελάφρυνση των φυσικών προσώπων με την περαιτέρω μείωση των φορολογικών συντελεστών. Ο συντελεστής 29% που ισχύει για το έτος 2007 μειώνεται σε 27% το 2008 και σε 25% το 2009 και ο συντελεστής 39% σε 37% και 35% αντίστοιχα, η απλοποίηση και ο εξορθολογισμός της φορολογίας ακινήτων με την κατάργηση των φόρων κληρονομιάς στις περισσότερες περιπτώσεις, και γονικής παροχής και την επιβολή ενιαίου τέλους 1% επί της μεταβιβαζόμενης περιουσίας στις περιπτώσεις αυτές, καθώς και με την εισαγωγή της ενιαίας φορολογίας ακινήτων, η πλήρης απαλλαγή της πρώτης κατοικίας από φόρους πλην των δημοτικών τελών και η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής με την ενίσχυση της φορολογικής συνείδησης των πολιτών, τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και αντικειμενικότητας των φορολογικών ελέγχων, τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης και την παροχή κινήτρων στους φορολογούμενους για τη λήψη φορολογικών στοιχείων. Οι προβλέψεις του προϋπολογισμού εσόδων για το οικονομικό έτος 2008 βασίζονται στην εκτιμώμενη ονομαστική αύξηση του ΑΕΠ (κατά 7%), στην ελαστικότητα των φορολογικών εσόδων, καθώς και σε επιμέρους παράγοντες που επηρεάζουν τις διάφορες κατηγορίες εσόδων. Τα έσοδα, προ μείωσης επιστροφών, για το οικονομικό έτος 2008 (πίνακας 3.3) προβλέπεται να διαμορφωθούν στα 58.070 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 12,1% έναντι του 2007. Στην αύξηση αυτή θα συντελέσει μεταξύ άλλων η αναπροσαρμογή από 1/1/2008 του ΕΦΚ των πετρελαιοειδών και η καθιέρωση της ενιαίας φορολογίας ακινήτων. 84 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2008
Αποφασιστική, όμως θα είναι η συμβολή της δραστικής μείωσης της φοροδιαφυγής με την εντατικοποίηση των φορολογικών και τελωνειακών ελέγχων, την αναμόρφωση του συστήματος φορολόγησης και διακίνησης των καυσίμων, την εφαρμογή του μέτρου της έκπτωσης από το φορολογητέο εισόδημα των πολιτών μιας σειράς νέων δαπανών με αποδείξεις, καθώς και με την παροχή κινήτρων για την ανταπόκριση των φορολογούμενων στις υποχρεώσεις τους και τη συνεργασία τους για την αποκάλυψη φαινομένων παραβατικής συμπεριφοράς σε φορολογικές και τελωνειακές υποθέσεις. Άμεσοι φόροι Τα έσοδα από την άμεση φορολογία προβλέπεται να ανέλθουν στα 22.040 εκατ. ευρώ εμφανίζοντας αύξηση της τάξης του 11,5% έναντι του 2007. Τα έσοδα από το φόρο εισοδήματος αναμένεται να διαμορφωθούν το 2008 στα 17.195 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 7,6% σε σχέση με τα αντίστοιχα έσοδα του 2007. Ειδικότερα, τα έσοδα από το φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων αναμένεται να εμφανίσουν αύξηση μικρότερη σε σχέση με το προηγούμενο έτος, 7,2% έναντι 9,1%, λόγω της μείωσης των φορολογικών συντελεστών και της αύξησης του αφορολόγητου ποσού για τα εισοδήματα των φυσικών προσώπων έτους 2007. Τα έσοδα από το φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων αναμένεται να αυξηθούν επίσης με μικρότερο ρυθμό έναντι του 2007 λόγω της μείωσης των φορολογικών συντελεστών για τα κέρδη χρήσης 2007. Ο ρυθμός αύξησης των εσόδων από το φόρο εισοδήματος ειδικών κατηγοριών αναμένεται να ανέλθει σε 22,3%, κυρίως λόγω της φορολόγησης του ειδικού αφορολόγητου αποθεματικού επενδύσεων, το οποίο είχε σχηματιστεί σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 3220/04 από τα αδιανέμητα κέρδη των επιχειρήσεων κατά τα οικονομικά έτη 2004 και 2005. Διάγραμμα 3.4 Ποσοστιαία σύνθεση εσόδων ΤΠ 2008 Μη φορολογικά έσοδα 5,9% Άμεσοι φόροι 38,0% Έμμεσοι φόροι 56,1% ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2008 85
Τα έσοδα από φόρους στην περιουσία αναμένονται ιδιαίτερα αυξημένα λόγω της διεύρυνσης της φορολογικής βάσης, μέσω της καταπολέμησης της φοροαποφυγής και της φοροδιαφυγής στη φορολογία περιουσίας από την καθιέρωση της ενιαίας φορολογίας ακινήτων. Έμμεσοι φόροι Τα έσοδα από την έμμεση φορολογία προβλέπεται να διαμορφωθούν στα 32.605 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 13,9% σε σχέση με τα αντίστοιχα έσοδα του 2007. Αύξηση κατά 13,6%, αναμένεται να εμφανίσουν τα έσοδα από το ΦΠΑ και να ανέλθουν σε 19.900 εκατ. ευρώ λόγω της αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής με την αποτελεσματικότερη λειτουργία του ελεγκτικού μηχανισμού και την απόδοση των λοιπών μέτρων, η εφαρμογή των οποίων έχει ήδη δρομολογηθεί. Τα έσοδα από τον ΕΦΚ καυσίμων αναμένεται να ανέλθουν σε 4.150 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας σημαντική αύξηση έναντι του 2007 λόγω της αναπροσαρμογής των συντελεστών του ΕΦΚ στα πετρελαιοειδή προϊόντα και κυρίως του περιορισμού του λαθρεμπορίου και της φοροδιαφυγής στη διακίνηση καυσίμων. Μη φορολογικά έσοδα Τα μη φορολογικά έσοδα αναμένεται να διαμορφωθούν σε 3.425 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 0,9% έναντι του 2007. Η οριακή αυτή αύξηση οφείλεται στην απουσία εσόδων μη επαναλαμβανόμενου χαρακτήρα που εισπράχθηκαν το 2007 και στη μειωμένη είσπραξη μερισμάτων από δημόσιες επιχειρήσεις, λόγω της μικρότερης συμμετοχής του Δημοσίου σε αυτές. Επιστροφές αχρεωστήτως εισπραχθέντων εσόδων Το ύψος των επιστροφών αχρεωστήτως εισπραχθέντων εσόδων για το έτος 2008 προβλέπεται να φθάσει στα 2.550 εκατ. ευρώ. Δαπάνες Οι πιστώσεις του τακτικού προϋπολογισμού, πλην χρεολυσίων, προβλέπεται να διαμορφωθούν στο 24,1% του ΑΕΠ από 24% του έτους 2007, παρά τα σημαντικά αυξημένα κονδύλια που προβλέπονται για την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής. Ειδικότερα από τον προϋπολογισμό του 2008 θα διατεθούν πρόσθετες πιστώσεις ύψους 950 εκατ. ευρώ περίπου, ποσό που αντιστοιχεί στο 0,4% του ΑΕΠ για τη βελτίωση του εισοδήματος των οικονομικά ασθενέστερων. Το ποσό αυτό θα καλύψει την αύξηση των συντάξεων του ΟΓΑ και του ΕΚΑΣ, την αύξηση του επιδόματος ανεργίας και τη χρηματοδότηση του Ταμείου Κοινωνικής Συνοχής. Σημειώνεται ότι με τη θεσμοθέτηση του Ταμείου Κοινωνικής Συνοχής, στο οποίο θα ενταχθούν στοχευμένες δράσεις, επιδιώκεται η περαιτέρω ενίσχυση των οικονομικά ασθενέστερων, η καταπολέμηση της φτώχειας και η μείωση της κοινωνικής ανισότητας. Επίσης, αυξημένες δαπάνες ύψους 670 εκατ. ευρώ περίπου (0,3% του ΑΕΠ ) προβλέπονται για τη βελτίωση του μισθολογίου και των συντάξεων των στρατιωτικών, την καταβολή της έκτακτης παροχής στους δικαστικούς και τη χορήγηση του πολυτεκνικού επιδόματος στις τρίτεκνες οικογένειες. Ανάλυση δαπανών κατά κατηγορία Στον πίνακα 3.7 εμφανίζονται οι δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού κατά κατηγορία. 86 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2008
Αποδοχές και συντάξεις Οι δαπάνες αποδοχών και συντάξεων αποτελούν περίπου το 47% των πρωτογενών δαπανών. Το 2008 οι δαπάνες αυτές προβλέπεται να αυξηθούν κατά 8,9%. Η αύξηση αυτή οφείλεται: στην εισοδηματική πολιτική που θα ακολουθηθεί το 2008, στη μισθολογική εξέλιξη του προσωπικού, στις αυξήσεις των μισθών των αστυνομικών, λιμενικών και στρατιωτικών, λόγω εφαρμογής από 1/1/2008 νέου μισθολογίου, στην καταβολή της έκτακτης παροχής στους δικαστικούς, στην αύξηση του ειδικού επιδόματος που χορηγείται στους αστυνομικούς, λιμενικούς, στρατιωτικούς, εκπαιδευτικούς και νοσηλευτικό προσωπικό, στις δαπάνες νέων προσλήψεων κυρίως ιατρικού, νοσηλευτικού, εκπαιδευτικού προσωπικού και επαγγελματιών οπλιτών, στις δαπάνες μισθοδοσίας του προσωπικού που μονιμοποιήθηκε με βάση το π.δ. 164/04 και στην αύξηση των συντάξεων, λόγω της εισοδηματικής πολιτικής, των νέων συνταξιοδοτικών ρυθμίσεων από 1/1/2008 και κυρίως της αύξησης των συντάξεων των στρατιωτικών. Πίνακας 3.12 Αριθμός συνταξιούχων του Δημοσίου (στοιχεία Οκτωβρίου) Κατηγορία 2003 2004 2005 2006 2007 Πολιτικοί 165.382 166.127 170.090 175.951 182.276 Στρατιωτικοί 93.894 94.464 95.647 98.276 100.965 Σχετιζόμενοι με πολέμους 32.751 31.130 29.501 27.791 26.146 ΟΣΕ 9.254 8.842 8.497 8.078 7.693 Δημοτικοί-κοινοτικοί 25.328 25.549 25.833 26.363 27.024 Εθνική αντίσταση-ογα 34.432 32.538 30.934 28.666 26.921 ΤΑΚΕ 4.990 5.005 5.016 5.086 5.215 Σύνολο 366.031 363.655 365.518 370.211 376.240 Ασφάλιση, περίθαλψη, κοινωνική προστασία Οι δαπάνες ασφάλισης, περίθαλψης και κοινωνικής προστασίας αντιπροσωπεύουν το 26% περίπου του συνόλου των πρωτογενών δαπανών. Τα κονδύλια της κατηγορίας αυτής χρηματοδοτούν δαπάνες κοινωνικού χαρακτήρα και θα καλύψουν την περίθαλψη των ασφαλισμένων του Δημοσίου, τις ανάγκες των ασφαλιστικών ταμείων, την καταβολή του ΕΚΑΣ, τα επιδόματα πολυτέκνων και τριτέκνων, την επιχορήγηση του Ταμείου Κοινωνικής Συνοχής και τις εισοδηματικές ενισχύσεις. Οι επιχορηγήσεις στους ασφαλιστικούς οργανισμούς και οι δαπάνες για την κοινωνική προστασία αυξάνονται το 2008 κατά 17,2% και 19,2% αντίστοιχα, σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Η σημαντική αυτή ενίσχυση προορίζεται κυρίως για: την αύξηση των αγροτικών συντάξεων κατά 52,25 ευρώ μηνιαίως, ώστε από 1/1/2008 να διαμορφωθούν στο ποσό των 330 ευρώ, τη χρηματοδότηση του ΙΚΑ (1% του ΑΕΠ), ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2008 87
Πίνακας 3.13 Έσοδα και δαπάνες ΤΠ για συντάξεις Δημοσίου 2005 2006 2007 2008 Προϋπ/σμός Εκτιμήσεις Προβλέψεις Δαπάνες Συντάξεις 4.211 4.576 4.812 4.971 5.412 Πολιτικών υπαλλήλων 2.089 2.257 2.361 2.445 2.600 Δικαστικών λειτουργών 72 76 79 78 83 Στρατιωτικών, οργάνων ΕΛ-ΑΣ κ.λπ. 1.444 1.623 1.714 1.806 2.049 Θυμάτων πολέμου και αγωνιστών εθνικής αντίστασης 204 195 208 195 207 Δημοτικών και κοινοτικών υπαλλήλων 176 190 198 203 215 Πρωθυπουργού και βουλευτών 31 32 34 32 34 Κληρικών κ.λπ. 53 59 60 60 64 Υπαλλήλων ΟΣΕ 96 95 102 95 101 Προσωπικές 3 3 3 3 4 Χορηγίες δημάρχων και προέδρων κοινοτήτων 43 46 52 53 56 Λοιπές 1 1 1 Λειτουργικές δαπάνες 7 7 7 8 8 Γενικό σύνολο δαπανών (Ι) 4.218 4.583 4.819 4.980 5.420 Έσοδα Εισφορές 5% στα τακτικά έσοδα των κοινοτήτων υπέρ συντάξεων κοινοτικών 7 7 7 7 8 υπαλλήλων και 8% στις καταβαλλόμενες αποδοχές των κοινοτικών υπαλλήλων που βαρύνουν τις κοινότητες 10% στα έξοδα παράστασης των εν ενεργεία δημάρχων και προέδρων 3 4 5 4 4 κοινοτήτων Συνταξιοδότησης από το Δημόσιο (6.67%, άρθ. 22 ν. 2084/92) 649 689 750 760 840 Αναγνώρισης προϋπηρεσίας και συμπληρωματικής 7% για αναγνώριση 9 13 15 15 16 προϋπηρεσίας στον ιδιωτικό τομέα Συνταξιούχων 1 1 Λοιπές 17 18 19 17 18 Α. Σύνολο εισφορών εργαζομένων και συνταξιούχων 686 732 796 803 885 Β. Τεκμαρτή συνεισφορά του Δημοσίου κατ εφαρμογή των 2.270 2.410 2.623 2.658 2.938 διατάξεων του άρθ.22 ν.2084/92 (23,33%) Γενικό σύνολο εσόδων (ΙΙ) 2.956 3.142 3.420 3.461 3.823 Γ. Έλλειμμα (Ι-ΙΙ) 1.262 1.441 1.399 1.518 1.597 Συμμετοχή στις δαπάνες για συντάξεις Δημοσίου Συμμετοχή εργαζομένων (Α) 686 732 796 803 885 % 16,3% 16,0% 16,5% 16,1% 16,3% Συμμετοχή Δημοσίου (Β+Γ) 3.532 3.851 4.023 4.176 4.535 % 83,7% 84,0% 83,5% 83,9% 83,7% Παρατήρηση: Δεν περιλαμβάνεται η επιστροφή της ειδικής μηνιαίας εισφοράς (άρθρο 2, ν. 3408/05). Πίνακας 3.14 Ανάλυση λοιπών παροχών της κεντρικής διοίκησης Είδος δαπάνης Υπερωρίες, υπερωριακή αποζημίωση εκπαιδευτικών, εξαιρέσιμα 2006 2007 2008 Μεταβολή % Εκτιμήσεις Πραγμ/σεις Προβλέψεις 2007/06 2008/07 πραγμ/σεων 97 111 113 14,9 1,8 Ειδική αποζημίωση πλέον πενθημέρου 148 152 158 2,7 4,0 Συμβούλια και επιτροπές 40 48 47 19,8-3,0 Αμοιβές ωρομισθίων εκπαιδευτικών 52 64 66 22,9 2,2 Διάφορες άλλες παροχές 31 42 40 37,4-4,4 Σύνολο 368 417 423 13,5 1,5 88 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2008
Πίνακας 3.15 Προσωπικό Δημοσίου, περιφερειών, νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων, νοσηλευτικών ιδρυμάτων και σωμάτων ασφαλείας (1) Κατηγορία υπαλλήλων Υπηρετούντες 30/06/2005 Υπηρετούντες 30/06/2006 Υπηρετούντες 30/6/2007 1. Τακτικοί 430.998 436.557 443.031 Υπουργείων 252.988 257.728 263.145 Σωμάτων ασφαλείας 69.398 68.968 68.116 Νοσηλευτικών ιδρυμάτων 84.230 85.173 87.193 (εκ των οποίων ιατρικό προσωπικό) (10.945) (11.150) (11.329) Περιφερειών 8.895 8.816 8.830 Ν.Α. 15.487 15.872 15.747 2. Αορίστου Χρόνου 13.128 16.215 25.020 Υπουργείων 9.956 12.904 21.355 (2) Νοσηλευτικών ιδρυμάτων 1.732 1.650 1.781 Περιφερειών 662 637 586 Ν.Α. 778 1.024 1.298 3. Ορισμένου χρόνου 33.160 33.808 35.119 Υπουργείων 4.976 5.384 6.049 Αναπληρωτές εκπαιδευτικοί 10.847 10.703 10.891 Σωμάτων ασφαλείας 5.385 5.422 6.017 Νοσηλευτικών ιδρυμάτων 11.563 11.272 11.432 (εκ των οποίων ιατρικό προσωπικό) (10.362) (10.442) (10.744) Περιφερειών 212 217 314 Ν.Α. 177 810 416 Γενικό σύνολο 477.286 486.580 503.170 (1) Δεν περιλαμβάνεται το στρατιωτικό προσωπικό των ενόπλων δυνάμεων. (2) Περιλαμβάνεται και το προσωπικό καθαριότητας (7.212 υπάλληλοι) των σχολείων Α θμιας και Β θμιας εκπαίδευσης που οι συμβάσεις τους μετατράπηκαν σε αορίστου χρόνου, σύμφωνα με τις διατάξεις του π.δ. 164/04. Πίνακας 3.16 Ανάλυση καταναλωτικών δαπανών 2007 Εκτιμ. Πραγμ/σεων 2008 Προβλέψεις Μεταβολή % Μετακινήσεις 371 390 5,0 Λειτουργικές 1.011 1.066 5,5 Μισθώματα κτιρίων 157 169 7,6 Δαπάνες τηλεπικοινωνιών 104 108 3,8 Δαπάνες ύδρευσης 18 19 5,6 Δαπάνες φωτισμού 62 66 6,5 Απόρρητες δαπάνες 59 59 0,0 Λοιπές λειτουργικές δαπάνες 611 644 5,4 Προμήθειες 846 887 4,8 Γραφική ύλη 38 36-5,3 Προμήθεια συγγραμμάτων για σπουδαστές 42 43 2,4 Υγειονομικό υλικό κ.λπ. 60 64 6,7 Υλικά καθαριότητας 13 12-7,7 Είδη συντήρησης και επισκευής 167 176 5,4 Είδη διατροφής και ιματισμού 150 152 1,3 Καύσιμα, λιπαντικά 221 242 9,5 Κεφαλαιακός εξοπλισμός 38 41 7,9 Λοιπές προμήθειες 118 120 1,7 Διάφορες άλλες δαπάνες 293 314 7,3 Επιδοτήσεις άγονων γραμμών 34 35 2,9 Λοιπές επιδοτήσεις 7 7 0,0 Δαπάνες ΝΑΤΟ με εθνική συμμετοχή 42 47 11,9 Απαλλοτριώσεις 7 15 114,3 Δαπάνες εθνικού χαρακτήρα 20 21 5,0 Προγράμματα ΕΕ 7 5-28,6 Συναλλαγματικές διαφορές 10 4-60,0 Λοιπές σύνθετες δαπάνες υπουργείων 167 181 8,4 ΜΕΔ* 1.034 Σύνολο 3.554 2.657-25,3 * ΜΕΔ: Μη επαναλαμβανόμενες δαπάνες ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2008 89
Πίνακας 3.17 Ανάλυση επιχορηγήσεων τακτικού προϋπολογισμού Επιχορηγούμενοι φορείς 2007 Εκτιμήσεις πραγμ/σεων 2008 Προβλέψεις Μεταβολή % 2008/07 Οργανισμοί γεωργικής ασφάλισης και ελέγχου 186 247 33,2 ΟΤΑ α βαθμού 14 17 25,9 ΟΤΑ β βαθμού 127 101-20,5 Βιοτεχνικοί, βιομηχανικοί, τουριστικοί οργανισμοί 43 44 2,4 Οργανισμοί και ιδρύματα υγείας 253 287 13,5 Οργανισμοί και ιδρύματα πρόνοιας 102 104 1,4 Ερευνητικά, επιστημονικά ιδρύματα 122 125 2,0 Εκπαιδευτικά ιδρύματα 467 485 3,8 Σχολές, οργανισμοί εκπαίδευσης και επιμόρφωσης 105 109 3,9 Πολιτιστικά ιδρύματα 106 108 2,1 Οργανισμοί κοινωνικής πολιτικής 124 134 7,7 Συγκοινωνιακοί φορείς 224 235 4,9 Λοιποί φορείς 224 230 2,7 Εισφορές σε διεθνείς οργανισμούς 113 123 8,8 Σύνολο 2.210 2.349 6,3 ΜΕΔ* 351 Σύνολο 2.561 2.349-8,3 * Μη επαναλαμβανόμενες δαπάνες Πίνακας 3.18 Χρηματοδότηση ασφαλιστικών ταμείων 2 0 0 6 2 0 0 7 2 0 0 8 Πραγματοποιήσεις Εκτιμ. Πραγ/σεων Προβλέψεις Ασφαλιστικά ταμεία Επιχορηγήσεις Αποδόσεις Τριμερής χρηματοδότηση Σύνολο Επιχορηγήσεις Αποδόσεις Τριμερής χρηματοδότηση Σύνολο Επιχορηγήσεις Αποδόσεις Τριμερής χρηματοδότηση Σύνολο Μεταβολή 2008/07 % ΟΓΑ 3.050 1.033 423* 4.506 3.649 1.050 465* 5.164 4.250 1.100 430* 5.780 11,9 ΙΚΑ 1.700 1.700 1.800 1.800 3.622** 3.622 101,2 ΟΑΕΕ (ΤΕΒΕ, ΤΑΕ, ΤΣΑ) 144 68 373 585 177 70 425 672 200 66 450 716 6,5 ΝΑΤ 876 876 990 990 1.050 1.050 6,1 ΤΣΠ- ΗΣΑΠ 3 3 3 3 8 8 166,7 Λοιποί ασφαλ. οργαν. 16 2 50 68 32 2 45 79 32 7 50 89 12,7 ΕΚΑΣ (πλην Δημοσίου) 849 849 987 987 1.150 1.150 16,5 ΤΣΝ 73 73 81 81 98 98 21,0 Αναδρομικά ΛΑΦΚΑ 131 131 203 203 169 169-16,7 ΑΝΥ 70 70 Σύνολο 6.769 1.176 846 8.791 7.911 1.203 935 10.049 10.481 1.271 930 12.682 26,2 * Το ποσό αυτό αποδίδεται στον ΟΓΑ με την έκδοση ειδικών ομολόγων. ** Ποσό 1.172 εκατ. ευρώ αφορά την εξόφληση υποχρεώσεων παρελθόντων ετών και θα αποδοθεί στο ΙΚΑ με την έκδοση ειδικών ομολόγων. 90 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2008
την κάλυψη των αναγκών των λοιπών ασφαλιστικών ταμείων και κυρίως του ΟΑΕΕ, την κρατική συμμετοχή στην τριμερή χρηματοδότηση της κοινωνικής ασφάλισης, την επιστροφή στους συνταξιούχους της 4ης και 5ης δόσης της εισφοράς υπέρ ΛΑΦΚΑ, την αύξηση του ΕΚΑΣ κατά 35 ευρώ μηνιαίως, ώστε από 1/1/2008 να φθάσει στα 230 ευρώ, την καταβολή των επιδομάτων πρόνοιας, τη χορήγηση του πολυτεκνικού επιδόματος και στις τρίτεκνες οικογένειες και την επιχορήγηση του Ταμείου Κοινωνικής Συνοχής. Όσον αφορά τη χρηματοδότηση του ΙΚΑ, πέραν της ανωτέρω αυξημένης επιχορήγησης (2.450 εκατ. ευρώ), θα διατεθεί με την έκδοση ειδικών ομολόγων και ποσό ύψους 1.172 εκατ. ευρώ για την εξόφληση υποχρεώσεων παρελθόντων οικονομικών ετών. Λειτουργικές και λοιπές δαπάνες Οι πιστώσεις για λειτουργικές και λοιπές δαπάνες εμφανίζονται το 2008 μειωμένες, σε σχέση με το προηγούμενο έτος, κατά 6,9%. Πέρα από την προσπάθεια για περιορισμό της σπατάλης, η μείωση των λειτουργικών και λοιπών δαπανών οφείλεται στο γεγονός ότι το έτος 2007 επιβαρύνεται με δαπάνες που δεν θα επαναληφθούν το επόμενο έτος (τακτοποίηση οφειλών ΟΑ, πυρκαγιές κ.λπ.). Το συνολικό ύψος των δαπανών αυτών ανέρχεται στα 8.686 εκατ. ευρώ και αντιπροσωπεύει το 17,9% του συνόλου των πρωτογενών δαπανών. Από τις πιστώσεις της κατηγορίας αυτής σημαντικά κονδύλια θα διατεθούν: για επιχορηγήσεις (αύξηση 6,4%) κυρίως σε ΑΕΙ-ΤΕΙ για την κάλυψη δαπανών λειτουργίας τους, στον ΟΣΚ και στον ΕΛΓΑ για την εξυπηρέτηση των δανείων τους και σε πολιτιστικά και ερευνητικά ιδρύματα, για την αύξηση του επιδόματος ανεργίας κατά 36,5 ευρώ μηνιαίως, ώστε την 1/1/2008 να ανέλθει στο ποσό των 404 ευρώ, για τις αποδόσεις στην ΕΕ (αύξηση 20,9%) και για τις επιδοτήσεις στη γεωργία (αύξηση 8,7%). Νέα προγράμματα Οι πιστώσεις αυτές έχουν προβλεφθεί για τη χρηματοδότηση νέων πολιτικών, προγραμμάτων και δράσεων. Κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους, στο πλαίσιο της εκτέλεσης του προϋπολογισμού, κατανέμονται στις επιμέρους κατηγορίες δαπανών. Προβλέπεται να διατεθούν κυρίως για: την ενίσχυση του θεσμού του εθελοντισμού και την αναβάθμιση της λειτουργίας της πολιτικής προστασίας, την προμήθεια συστήματος ασφαλείας για την έκδοση αδειών παραμονής των αλλοδαπών, την ίδρυση και λειτουργία νέων αρχών στο εξωτερικό, τις δαπάνες των ειρηνευτικών αποστολών και τη συνέχιση της υλοποίησης του προγράμματος υγιεινής και ασφάλειας στις ένοπλες δυνάμεις, την ανάπτυξη νέων δράσεων στους τομείς υγείας-πρόνοιας, την προετοιμασία της απογραφής πληθυσμού που θα πραγματοποιηθεί το 2011 από την ΕΣΥΕ, τη χρηματοδότηση των Τοπικών Συμβουλίων Νέων, την κάλυψη οικονομικών υποχρεώσεων που απορρέουν από την εφαρμογή της συνθήκης Schengen, την έκδοση από την ΕΛΑΣ διαβατηρίων νέου τύπου με απαραβίαστα χαρακτηριστικά ασφαλείας και ενσωματωμένο μικροεπεξεργαστή με τα στοιχεία κατόχου, ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2008 91
τη συντήρηση του συστήματος ασφάλειας C4I και την κάλυψη των δαπανών οργάνωσης της Αγροφυλακής. Αποδιδόμενοι πόροι Το υπόλοιπο μέρος των πρωτογενών δαπανών αφορούν αποδόσεις πόρων που εισπράττονται από το Δημόσιο για λογαριασμό τρίτων (ΟΤΑ α και β βαθμού, ΟΓΑ, Ταμείο Νομικών, ΕΛΓΑ κ.λπ.). Οι δαπάνες αυτές προβλέπεται να αυξηθούν με ρυθμό 7,7% το 2008. Πίνακας 3.19 Αποδιδόμενοι πόροι Φορείς 2006 Πληρωμές 2007 Εκτιμήσεις πραγμ/σεων 2008 Προβλέψεις Μεταβολή % 2007/06 2008/07 Ασφαλιστικά Ταμεία 1.176 1.203 1.271 2,3 5,7 ΟΓΑ 1.033 1.050 1.100 1,6 4,8 ΟΑΕΕ (ΤΕΒΕ, ΤΑΕ, ΤΣΑ) 68 70 66 2,9-5,8 Ταμείο Νομικών 73 81 98 10,7 21,0 Λοιπά ασφαλιστικά ταμεία 2 2 7 0,0 250,0 ΟΤΑ α βαθμού 2.191 2.317 2.514 5,7 8,5 ΟΤΑ β βαθμού 348 407 452 16,9 10,9 Λοιπές αποδόσεις 330 352 372 6,7 5,7 ΕΤΕΡΠΣ 30 30 31 0,0 3,3 ΤΕΟ ΑΕ 18 16 16-11,1 0,0 Ενίσχυση κινηματογράφου 8 10 10 25,0 0,0 Απόδοση βάσει ν. 2227/94 157 178 199 13,4 11,8 ΕΟΦ 6 7 8 16,7 14,3 ΕΛΓΑ 65 60 62-7,7 3,2 Λοιπά 46 51 47 10,9-8,5 Επιστροφές δασμών 36 35 45-2,8 28,6 ΜΕΔ* 3 7 Σύνολο 4.085 4.320 4.654 5,7 7,7 * ΜΕΔ: Μη επαναλαμβανόμενες δαπάνες Τόκοι Οι δαπάνες για τόκους προβλέπεται να αυξηθούν κατά 7,7% και να διαμορφωθούν στα 10.500 εκατ. ευρώ, ενώ ως ποσοστό του ΑΕΠ θα περιορισθούν στο 4,3% από 4,5% το 2006. Δαπάνες κατά υπουργείο Στον πίνακα 3.20 εμφανίζονται οι συνολικές πιστώσεις που προβλέπονται στον τακτικό προϋπολογισμό κατά υπουργείο. Στις πιστώσεις αυτές περιλαμβάνονται και αυτές που αφορούν στις αντίστοιχες δραστηριότητες των περιφερειών. Περιλαμβάνονται, επίσης, οι πιστώσεις για τη χρηματοδότηση από τον τακτικό προϋπολογισμό των ΟΤΑ α και β βαθμού ανάλογα με τις δραστηριότητες που καλύπτουν. 92 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2008
Η κατανομή των πιστώσεων έγινε με βάση τις κυβερνητικές προτεραιότητες και τα προγράμματα που υλοποιούνται από τους επιμέρους φορείς. Υπουργείο Εσωτερικών Η αύξηση των πιστώσεων του προϋπολογισμού οικονομικού έτους 2008 του Υπουργείου Εσωτερικών οφείλεται κυρίως: στην κάλυψη των δαπανών μισθοδοσίας των νεοδιοριζόμενων υπαλλήλων, κυρίως στις νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις και τις περιφέρειες, και του προσωπικού που μονιμοποιήθηκε σύμφωνα με το π.δ. 164/04, στις αμοιβές του προσωπικού μερικής απασχόλησης των ΟΤΑ α και β βαθμού και των περιφερειών, στις επιπλέον δαπάνες μισθοδοσίας του προσωπικού των ΚΕΠ των ΟΤΑ α και β βαθμού, στην αύξηση των αποδιδόμενων πόρων στους ΟΤΑ α και β βαθμού, στην εγγραφή αυξημένων πιστώσεων για στέγαση των υπηρεσιών των περιφερειών και την ηλεκτρονική τους διασύνδεση με τις κεντρικές υπηρεσίες μέσω ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος, στην εγγραφή αυξημένων πιστώσεων για την υλοποίηση του αναπτυξιακού προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης στην Ανατολική Ευρώπη και στην Κοινοπολιτεία Ανεξαρτήτων Κρατών, στις εργοδοτικές εισφορές των μηχανικών των περιφερειών που υποχρεούται να καταβάλει το Ελληνικό Δημόσιο στο ΤΣΜΕΔΕ για τους παλαιούς ασφαλισμένους, στην επιχορήγηση του Μουσείου και της Βιβλιοθήκης του Εθνικού Τυπογραφείου και στις δαπάνες έκτακτου πολιτικού σχεδιασμού και στήριξης του προγράμματος «Εθελοντισμός Πολιτικής Προστασίας». Για την ενίσχυση του αισθήματος της ασφάλειας των πολιτών, την αποτελεσματικότερη αστυνόμευση, τη φύλαξη των ευαίσθητων στόχων και την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος θα διατεθούν αυξημένες πιστώσεις για: νέους πυροσβέστες, η πρόσληψη των οποίων έχει ήδη δρομολογηθεί, τη μισθοδοσία 2.000 νέων ειδικών φρουρών που έχουν ήδη καταταχθεί στην Ελληνική Αστυνομία από τα μέσα του τρέχοντος έτους, τη χορήγηση ατομικών εφοδίων και σύγχρονου ειδικού πυροσβεστικού εξοπλισμού ασφαλείας στο εποχικό πυροσβεστικό προσωπικό, τη συντήρηση και πτητική υποστήριξη των εναέριων μέσων δασοπυρόσβεσης, τις αυξημένες ανάγκες συντήρησης και τεχνικής υποστήριξης του στόλου των αστυνομικών και πυροσβεστικών οχημάτων, τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των κρατουμένων στις αστυνομικές αρχές, τη λειτουργία και συντήρηση του συστήματος ασφαλείας C4I, την έκδοση από την ΕΛΑΣ των νέου τύπου διαβατηρίων με απαραβίαστα χαρακτηριστικά ασφαλείας και ενσωματωμένο μικροεπεξεργαστή και τις δαπάνες οργάνωσης και στελέχωσης της Ελληνικής Αγροφυλακής που ήδη ξεκίνησε τη λειτουργία της τον Αύγουστο του 2007. Στην ενίσχυση των πιστώσεων του τομέα δημόσιας τάξης συμβάλλουν οι σημαντικές αυξήσεις που θα προκύψουν στις αποδοχές του ένστολου προσωπικού με την εφαρμογή του νέου μισθολογίου που προωθείται, η αύξηση του επιδόματος ειδικών συνθηκών και η χορήγηση επιδόματος αυξημένης ετοιμότητας στο εποχικό πυροσβεστικό προσωπικό. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2008 93