Ε ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΙΗ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΕΙΡΑ ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΔΙΟΙΚΗΗ ΤΕΛΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Θέμα: Διερεύνηζη ηοσ προθίλ ηων ζηελετών ηης Ελληνικής Δημόζιας Διοίκηζης ζηη διατείριζη ζσγκρούζεων, τρηζιμοποιώνηας ηο μονηέλο ηων Thomas - Kilmann Επιβλέπων: κος Μάριος Μιταηλίδης ποσδαζηής: Εμμανοσήλ παθούλας ΑΘΗΝΑ - 007
Θα ήζεια λα εθθξάζσ ηηο ζεξκέο κνπ επραξηζηίεο ζηνλ επηβιέπνληα θν Μάξην Μηραειίδε γηα ηελ πνιχηηκε βνήζεηα ηνπ θαη ηελ θαζνδήγεζή ηνπ γηα ηελ εθπφλεζε απηήο ηεο εξγαζίαο, θαζψο θαη ηνλ θν ψην ηαθίδε γηα ηελ ζπκβνιή ηνπ ζηελ νινθιήξσζή ηεο.
Πεξίιεςε Η δηαρείξηζε ησλ ζπγθξνχζεσλ απνηειεί έλα πνιχ ζεκαληηθφ κέξνο ηεο θαζεκεξηλφηεηαο ησλ ζηειερψλ ηφζν ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα φζν θαη ηνπ ηδησηηθνχ. Σηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο παξαηεξνχληαη νινέλα θαη πεξηζζφηεξεο πξνζπάζεηεο πξνθεηκέλνπ λα εμαζθαιηζζεί ε νξζνινγηθή θαη απνηειεζκαηηθή δηαρείξηζε ησλ παξαπάλσ. Δλδεηθηηθή είλαη άιισζηε θαη ε αλάπηπμε ηεο δηαρείξηζεο ησλ ζπγθξνχζεσλ (conflict management) σο έλα λέν επηζηεκνληθφ πεδίν κέζα ζηα πιαίζηα βέβαηα ηνπ management. ηελ παξνχζα εξγαζία, αξρηθά επηρεηξείηαη ε εηζαγσγή ζηηο έλλνηεο ηεο δηαρείξηζεο ησλ ζπγθξνχζεσλ θαζψο θαη ε απνηχπσζε ηεο ζεκαζίαο ησλ ηειεπηαίσλ, ζην εζσηεξηθφ ησλ νξγαληζκψλ. ηελ ζπλέρεηα γίλεηαη κία εθηελήο αλαθνξά ζην κνληέιν δηάγλσζεο πξνζεγγίζεσλ ησλ Kenneth Thomas θαη Raulph Kilmann, ζηελ ιεηηνπξγία, ζηηο ρξήζεηο θαη ζηελ αμηνπηζηία ηνπ. ην δεχηεξν κέξνο ηεο εξγαζίαο πξαγκαηνπνηείηαη κία έξεπλα ζηα ζηειέρε ηνπ δεκνζίνπ ηνκέα πξνθεηκέλνπ λα δηεξεπλεζεί ην πξνθίι ηνπο ζε κία θαηάζηαζε ζχγθξνπζεο ή δηαπξαγκάηεπζεο. Γηα ηηο αλάγθεο ηεο έξεπλαο ρξεζηκνπνηήζεθαλ εξσηεκαηνιφγηα ηα νπνία ζπιιέρζεθαλ κέζσ πξνζσπηθψλ ζπλεληεχμεσλ, ηειεθσληθφο, θαζψο θαη κέζσ ειεθηξνληθήο αιιεινγξαθίαο (e - mail). Σα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο παξνπζηάδνληαη κε ηε βνήζεηα νξηζκέλσλ ζηαηηζηηθψλ κέηξσλ θαη δηαγξακκάησλ. Γηα λα γίλνπλ πην θαηαλνεηά ηα απνηειέζκαηα θαη λα κπνξέζεη ν αλαγλψζηεο λα εμάγεη ρξήζηκα ζπκπεξάζκαηα ν πιεζπζκφο ηνπ δείγκαηνο δηαρσξίζζεθε ζε δηάθνξεο θαηεγνξίεο αλάινγα κε ηα πνηνηηθά ηνπ ραξαθηεξηζηηθά. Οη δηαρσξηζκνί απηνί αθνξνχζαλ ζην θχιιν ησλ εξσηεζέλησλ, ζηηο ζέζεηο εξγαζίαο (ζέζεηο επζχλεο ή φρη), ζην είδνο ησλ ζπνπδψλ ηνπο (ζεηηθή ή ζεσξεηηθή εθπαίδεπζε) θαη ηέινο ζηελ δηάθξηζε αλάκεζα ζηνπο ήδε δεκνζίνπο ππαιιήινπο θαη ηνπο ζπνπδαζηέο ηεο Δζληθήο ρνιήο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο. Σειεηψλνληαο ζην επφκελν ηκήκα ηεο εξγαζίαο αλαιχνληαη ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο θαη γίλεηαη κία πξνζπάζεηα λα εξκελεπηνχλ ηα απνηειέζκαηα θάησ απφ ην πξίζκα ησλ ηδηαίηεξσλ νηθνλνκηθψλ, θνηλσληθψλ θαη πνιηηηθψλ ζπλζεθψλ ζηελ ειιεληθή επηθξάηεηα.
Summary Conflict management is a significant part of everyday life of both public sector s managers and private sector s managers. In the last a lot of effort has been made to ensure that conflicts are managed in a rational and effective way. A new management science field, conflict management has been created. In the first part of the present thesis an introduction to conflict management is presented and its importance to the interior of organizations is shown out. After that the diagnostic model of Kenneth Thomas and Raulph Kilmann, is presented along with its functioning, its use and its soundness In the second part of this thesis a research regarding executives of the public sector is attempted, in order to discover their profile in conflict or negotiation situations. In order to accomplish the goal of the research a questionnaire was used. The results were collected through personal interview, phone conversation or e-mail. These results are presented along with statistical quantities and diagrams. In order to make results more understandable and to help the reader make useful exclusions, the people that answered the questionnaire have been spitted in different categories according to their special characteristics. These characteristics are their sex, their positions in their organizations, the kind of their studies, and weather they are public servants or students of National School of Public Administration. In the last part of this thesis an analysis of the research is attempted and the results are studied according to the special economic, social and political conditions in Greece.
Λέμεηο θιεηδηά : χγθξνπζε, δηαρείξηζε, management, εξσηεκαηνιφγην, Thomas Kilmann, ζηειέρε, Διιεληθή Γεκφζηα Γηνίθεζε, έξεπλα, ζπκπεξηθνξά, πξνθίι, δηαπξαγκάηεπζε. Keywords: conflict, management, questionnaire, Thomas Kilmann, officers, Greek Public Administration, research, profile, negotiations
Πεξηερόκελα Δηζαγσγή... 9 Μέξνο Α : Θεσξεηηθό πιαίζην... Κεθάιαην ν : Γηαρείξηζε πγθξνύζεσλ... Α) εκαζία πνπ θαηαιακβάλνπλ νη ζπγθξνύζεηο ζηνπο Οξγαληζκνύο... Β) Ηθαλόηεηα ησλ ζηειερώλ λα δηαρεηξίδνληαη ηηο ζπγθξνύζεηο... Γ) Γηαρείξηζε πγθξνύζεσλ από Οκάδεο... Γ) πκπεξάζκαηα... Κεθάιαην Ο : Thomas Kilmann Conflict Mode Survey... Α) Δηζαγσγή... Β) Οη έλλνηεο ηνπ TKI... Γ) Πσο ιεηηνπξγεί ην Μνληέιν (Scoring)... 8 Γ) Αμηνπηζηία Μνληέινπ... Δ) Δγθπξόηεηα θαη ηζρύο ηνπ κνληέινπ... Σ) Δθαξκνγέο ηνπ κνληέινπ... Ε) Βειηηώζεηο πνπ κπνξνύλ λα πξαγκαηνπνηεζνύλ γηα ηελ εμαγσγή ησλ θαιύηεξσλ δπλαηώλ απνηειεζκάησλ... 8 Ζ) πκπεξάζκαηα... 9 Μέξνο Β : Μειέηε πεξίπησζεο «Γηεξεύλεζε ηνπ πξνθίι ησλ ζηειερώλ ηεο Γεκνζηάο Γηνίθεζεο ζύκθσλα κε ην κνληέιν ησλ Thomas - Kilmann»... Δηζαγσγή... Κεθάιαην : Γεληθά ζηνηρεία γηα ηελ έξεπλα... Α) Μεζνδνινγία Γείγκα Δξσηεζέλησλ... Β) ηαηηζηηθά κέηξα γηα ηελ αλάιπζε ησλ δεδνκέλσλ... Κεθάιαην ν : Απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο.... Α) Απνηειέζκαηα ζην ζύλνιν ησλ εξσηεζέλησλ... ) Αποηελέζμαηα μέζοσ όροσ παραηηρήζεων επί ηοσ ζσνόλοσ ηων παραηηρήζεων... ) Αποηελέζμαηα αποηύπωζης ηεηαρηημορίων επί ηοσ ζσνόλοσ ηων παραηηρήζεων... ) Διάμεζος επί ηοσ ζσνόλοσ ηων παραηηρήζεων... 8 ) Διακύμανζη επί ηοσ ζσνόλοσ ηων παραηηρήζεων... 8
Β) Απνηειέζκαηα κεηά ηνλ δηαρσξηζκό αληξώλ θαη γπλαηθώλ... 8 ) Αποηελέζμαηα μέζοσ όροσ μεηά ηον διατωριζμό ανδρών και γσναικών... 8 ) Αποηελέζμαηα διαηύπωζης ηων ηεηαρηημορίων μεηά ηον διατωριζμό ανδρών και γσναικών.... ) Διάμεζος ηων παραηηρήζεων μεηά από ηον διατωριζμό ηων ανδρών και γσναικών... ) Διακύμανζη ηων παραηηρήζεων μεηά από ηον διατωριζμό ηων δύο θύλλων... Γ) Απνηειέζκαηα κεηά ηνλ δηαρσξηζκό ζπνπδαζηώλ ηεο Δζληθήο ρνιήο Γεκόζηαο Γηνίθεζεο θαη ησλ ήδε δεκνζίσλ ππαιιήισλ... ) Αποηελέζμαηα μέζοσ όροσ μεηά ηον διατωριζμό ζποσδαζηών Ε.Σ.Δ.Δ. και ήδη σπαρτόνηων δημοζίων σπαλλήλων.... ) Αποηελέζμαηα διαηύπωζης ηων ηεηαρηημορίων μεηά ηον διατωριζμό ζποσδαζηών Ε.Σ.Δ.Δ. και ήδη δημόζιων σπαλλήλων.... 7 ) Διάμεζος ηων παραηηρήζεων μεηά από ηον διατωριζμό ηων ζποσδαζηών και δημόζιων σπαλλήλων.... 8 ) Διακύμανζη ηων παραηηρήζεων μεηά από ηον διατωριζμό ηων ζποσδαζηών και ηων δημοζίων σπαλλήλων.... 8 Γ) Απνηειέζκαηα κεηά ηνλ δηαρσξηζκό ησλ θαηεπζύλζεσλ ζπνπδώλ ησλ αηόκσλ ζε ζεηηθέο θαη ζεσξεηηθέο... ) Αποηελέζμαηα μέζοσ όροσ μεηά ηον διατωριζμό θεωρηηικών και θεηικών ζποσδών... ) Αποηελέζμαηα διαηύπωζης ηων ηεηαρηημορίων μεηά ηον διατωριζμό θεωρηηικών και θεηικών ζποσδών.... ) Διάμεζος ηων παραηηρήζεων μεηά από ηον διατωριζμό ηων ζηελετών ποσ έτοσν ακολοσθήζει θεηικές και θεωρηηικές ζποσδές... ) Διακύμανζη ηων παραηηρήζεων μεηά από ηον διατωριζμό ηων ζηελετών ζε ασηά ποσ έτοσν ακολοσθήζει θεηικές και θεωρηηικές επιζηήμες.... Δ) Απνηειέζκαηα κεηά ηνλ δηαρσξηζκό ησλ ζηειερώλ ζε απηά πνπ θαηέρνπλ ζέζεηο επζύλεο θαη ζε απηά πνπ είλαη απινί ππάιιεινη ή ζπνπδαζηέο... ) Αποηελέζμαηα μέζοσ όροσ μεηά ηον διατωριζμό ζηελετών ζε ζηελέτη με θέζεις εσθύνης και απλών σπαλλήλων ή ζποσδαζηών ηης Ε.Σ.Δ.Δ.... ) Αποηελέζμαηα διαηύπωζης ηων ηεηαρηημορίων μεηά ηον διατωριζμό ζηελετών ζε ζηελέτη με θέζεις εσθύνης και απλών σπαλλήλων ή ζποσδαζηών ηης Ε.Σ.Δ.Δ.... 8 ) Αποηελέζμαηα διαμέζων μεηά ηον διατωριζμό ζηελετών ζε ζηελέτη με θέζεις εσθύνης και απλών σπαλλήλων ή ζποσδαζηών ηης Ε.Σ.Δ.Δ... 8 ) Αποηελέζμαηα διακσμάνζεων μεηά ηον διατωριζμό ζηελετών ζε ζηελέτη με θέζεις εσθύνης και απλών σπαλλήλων ή ζποσδαζηών ηης Ε.Σ.Δ.Δ.... 7
η) ύγθξηζε απνηειεζκάησλ ηεο έξεπλαο ζηελ ειιεληθή Γεκόζηα Γηνίθεζε κε αληίζηνηρε ζηελ δεκόζηα δηνίθεζε ησλ Ζλσκέλσλ Πνιηηεηώλ Ακεξηθήο... Κεθάιαην ν : πκπεξάζκαηα ηεο έξεπλαο... ) Σσμμεηοτή ζηην έρεσνα... ) Σσμπεράζμαηα για ηο ζύνολο ηων ερωηηθένηων.... ) Σσμπεράζμαηα μεηά από ηη διάκριζη ηων ζηελετών ηοσ δημόζιοσ ηομέα ανάμεζα ζε άνδρες και γσναίκες... ) Σσμπεράζμαηα μεηά από ηη διάκριζη ανάμεζα ζηοσς ήδη δημοζίοσς σπαλλήλοσς και ηοσς ζποσδαζηές ηης Εθνικής Στολής Δημόζιας Διοίκηζης... ) Σσμπεράζμαηα μεηά από ηη διάκριζη ανάμεζα ζηα ζηελέτη ηης Δημόζιας Διοίκηζης ποσ έτοσν ακολοσθήζει θεωρηηικές ζποσδές και ζηα ζηελέτη ποσ έτοσν ακολοσθήζει θεηικές ζποσδές... 7 ) Σσμπεράζμαηα μεηά από ηη διάκριζη ανάμεζα ζηα ζηελέτη ηης Δημόζιας Διοίκηζης ποσ έτοσν καηέτοσν θέζεις εσθύνης και ζηα ζηελέτη ποσ είναι απλοί σπάλληλοι ή ζποσδαζηές ηης Ε.Σ.Δ.Δ.... 8 7) Γενικά ζσμπεράζμαηα μεηά από ηην ζσνολική ανάλσζη ηων δεδομένων ηων ερωηημαηολογίων (ανηί επιλόγοσ).... 9 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ - ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΗΑ... 7 8
Δηζαγσγή ηελ παξνχζα εξγαζία επηρεηξείηαη ε εηζαγσγή ηνπ αλαγλψζηε ζε έλλνηεο πνπ έρνπλ λα θάλνπλ κε ηελ δηαρείξηζε ησλ ζπγθξνχζεσλ εληφο ησλ νξγαληζκψλ πνπ εξγάδνληαη. Μεηά απφ ηελ απνζαθήληζε νξηζκέλσλ βαζηθψλ ελλνηψλ γίλεηαη κία πξψηε παξνπζίαζε ηνπ κνληέινπ δηάγλσζεο πξνζεγγίζεσλ ζε θαηαζηάζεηο ζπγθξνχζεσλ ησλ Thomas Kilmann. Αθνχ γίλεη ε εηζαγσγή ζην ζπγθεθξηκέλν κνληέιν θαη παξαηεζεί ν ηξφπνο ιεηηνπξγίαο ηνπ θαζψο θαη νξηζκέλα ζηνηρεία γηα απηφ γίλεηαη κία πξνζπάζεηα ρξεζηκνπνίεζεο ηνπ ζηα δεδνκέλα ηεο ειιεληθήο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο. Γηα ηνλ ζθνπφ απηφ, αλαιχνληαη ζηε ζπλέρεηα ηα δεδνκέλα πνπ πξνέθπςαλ απφ έξεπλα πνπ έγηλε ζε ζηειέρε ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα αιιά θαη ζε ζπνπδαζηέο ηεο Δζληθήο ρνιήο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο. ην ηειεπηαίν κέξνο ηεο εξγαζίαο αλαιχνληαη ηα ζπκπεξάζκαηα πνπ εμήρζεζαλ απφ ηα παξαπάλσ δεδνκέλα. 9
Μέξνο Α : Θεσξεηηθό πιαίζην Κεθάιαην ν : Γηαρείξηζε πγθξνύζεσλ Α) εκαζία πνπ θαηαιακβάλνπλ νη ζπγθξνύζεηο ζηνπο Οξγαληζκνύο Ωο ζπγθξνχζεηο κπνξνχκε λα νξίζνπκε θαηά ηνλ Kenneth Thomas κία δηαδηθαζία, ε νπνία μεθηλά φηαλ ε κία πιεπξά αληηιακβάλεηαη φηη κία άιιε εκπνδίδεη, ή επηρεηξεί λα εκπνδίζεη, νπνηαδήπνηε επηδίσμε ή ζπκθέξνλ ηεο. Ο νξηζκφο απηφο πεξηιακβάλεη έλα επξχ θάζκα θαηαζηάζεσλ ζπγθξνχζεσλ, αλ θαη πεξηνξίδεηαη νπζηαζηηθά ζηελ έλαξμεο ηεο δηαδηθαζίαο. Σν ζεκείν δειαδή, πνπ κία άιιε θνηλσληθή δηαδηθαζία (π.ρ. ζπδήηεζε, δηάινγνο, θ.ν.θ.) κεηαηξέπεηαη ζε ζχγθξνπζε. Οη ζπγθξνχζεηο απνηεινχλ έλα αλαπφζπαζην θνκκάηη ζηε θαζεκεξηλή δσή φρη κφλν ησλ αηφκσλ αιιά θαη ησλ νξγαληζκψλ θάζε είδνπο (νηθνλνκηθψλ, λνκηθψλ ή πνιηηηθψλ). χκθσλα κε έξεπλεο πνπ έρνπλ γίλεη απφ ηνπο Warren Schmidt θαη Kenneth Thomas έρεη κεηξεζεί φηη ηα ζηειέρε ησλ νξγαληζκψλ, θαη ηδηαίηεξα ηα πςειφβαζκα, θαηαλαιψλνπλ έλα πνζνζηφ ηεο ηάμεο ηνπ 8 έσο θαη απφ ηνλ ρξφλν εξγαζίαο ηνπο ζηελ δηαρείξηζε ζπγθξνχζεσλ. Γίλεηαη αληηιεπηφ ινηπφλ φηη, αλ κεηαηξαπεί απηφο ν ρξφλνο ζε εξγαηνψξεο θαη ππνινγηζζεί ε αμία ηνπο, ην θφζηνο απηφ είλαη ηδηαίηεξα κεγάιν. Η ειαρηζηνπνίεζε ηνπ θφζηνπο, επνκέλσο, απνηειεί έλα ζεκαληηθφ θίλεηξν γηα ηελ πηνζέηεζε απνδνηηθψλ κεζφδσλ δηαρείξηζεο ησλ ζπγθξνχζεσλ. Πέξα φκσο απφ ην θίλεηξν ηνπ θφζηνπο ππάξρνπλ θαη άιια εμίζνπ ζεκαληηθά δεηήκαηα πνπ ππαγνξεχνπλ ηελ νξζνινγηθή δηαρείξηζε ησλ ζπγθξνχζεσλ. Έλα απφ απηά αθνξά ζηηο πξνζσπηθέο ζρέζεηο κεηαμχ ησλ ζηειερψλ ησλ νξγαληζκψλ. Μέζα απφ κία ζχγθξνπζε είλαη ζχλεζεο θαηλφκελν λα ππάξρνπλ ηφζν «ληθεηέο» φζν θαη «εηηεκέλνη». Σα Thomas Kenneth W. (99) Conflict and conflict management: Reflections and update p. - 7 Thomas Kenneth W. (00) Making Conflict management a Strategic Advantage p. -9
ζπλαηζζήκαηα πνπ δεκηνπξγνχληαη είλαη αληηθξνπφκελα κε απνηέιεζκα λα δεκηνπξγνχληαη εληάζεηο θαη αξλεηηθφ θιίκα ζην εζσηεξηθφ ελφο νξγαληζκνχ. Σν αξλεηηθφ θιίκα κε ηε ζεηξά ηνπ επηθέξεη ηελ πηψζε ηεο απνδνηηθφηεηαο ησλ εξγαδνκέλσλ, αιιά θαη ηε δεκηνπξγία αξλεηηθψλ ζπκπεξηθνξψλ αλάκεζα ζηα ζηειέρε ηα νπνία απνηεινχλ κέιε κίαο επξχηεξεο νκάδαο ε νπνία έρεη ηνπο ίδηνπο γεληθνχο ζηφρνπο. Καηά ηε δηάξθεηα κίαο ζχγθξνπζεο νη εκπιεθφκελνη δελ έρνπλ πάληα ηελ ίδηα δχλακε επηβνιήο ηεο άπνςεο ηνπο. ε αξθεηέο πεξηπηψζεηο παξαηεξείηαη ην θαηλφκελν λα επηβάιινληαη απφςεηο απφ ην έλα κέξνο ιφγσ ηεο ζέζεο ηζρχνο ηνπ νκηινχληνο, θαη φρη ιφγσ ηεο νξζφηεηαο ηεο πξνηεηλφκελεο ιχζεο. Σα ζηειέρε πνπ εκπιέθνληαη ζε θαηαζηάζεηο ζπγθξνχζεσλ, θαη δελ έρνπλ δχλακε επηβνιήο κέζα ζε έλαλ νξγαληζκφ ζπρλά αξθνχληαη ζην παζεηηθφ ξφιν ηνπ αθξναηή. Η δηαδηθαζία απηή απνηειεί ηξνρνπέδε ζηνλ πινπξαιηζκφ ηδεψλ θαη ζηελ πηνζέηεζε ηεο πην ζπκθέξνπζαο ιχζεο ζπλνιηθά γηα ηνλ νξγαληζκφ. Η απνηειεζκαηηθή δηαρείξηζε ζπγθξνχζεσλ, ινηπφλ, ζπκβάιεη ζηελ ράξαμε ζηξαηεγηθήο βάζεη θαηλνηφκσλ ηδεψλ νη νπνίεο ζα θέξνπλ θαη επξείαο απνδνρήο απφ ην ζχλνιν ησλ ζηειερψλ ελφο νξγαληζκνχ αλεμαξηήησο ηζρχνο θαη ζέζεο. Β) Ηθαλόηεηα ησλ ζηειερώλ λα δηαρεηξίδνληαη ηηο ζπγθξνύζεηο Σα νθέιε απφ ηελ νξζνινγηθή δηαρείξηζε ζπγθξνχζεσλ είλαη θάηη παξαπάλσ απφ νξαηά. Απηφ πνπ απνκέλεη είλαη λα γίλνπλ αληηιεπηά θαη απφ ηα ζηειέρε ησλ νξγαληζκψλ νχησο ψζηε λα κπνξέζνπλ λα ηα θαξπσζνχλ. Γηα λα πξαγκαηνπνηεζεί απηφ, επηβάιιεηαη λα αλαπηπρζνχλ νξηζκέλεο ηδηαίηεξεο ηθαλφηεηεο. Οη ηθαλφηεηεο απηέο κπνξνχλ λα δηαρσξηζζνχλ ζε ηξεηο θαηεγνξίεο. Η πξψηε αθνξά ζηελ επηινγή ηνπ ζσζηνχ ηξφπνπ αληηκεηψπηζεο κίαο θαηάζηαζεο ζχγθξνπζεο. Δίλαη πξνθαλέο φηη ε θάζε θαηάζηαζε έρεη ηηο δηθέο ηεο ηδηαηηεξφηεηεο θαη ραξαθηεξηζηηθά, ηα νπνία θαη ππαγνξεχνπλ ηνλ ζσζηφ ηξφπν αληηκεηψπηζεο. Έξεπλεο έρνπλ δείμεη γηα παξάδεηγκα, φηη κηα νκάδα ιεηηνπξγεί ζπλαηλεηηθά θπξίσο ζηα ζέκαηα πςίζηεο ζεκαζίαο γηα έλαλ νξγαληζκφ, φπνπ ην απνηέιεζκα ηεο ζχγθξνπζεο επηβάιιεηαη λα είλαη επηθεξδέο γηα φια ηα κέξε (win - win).
ηελ αληίζεηε πεξίπησζε φηαλ νη ζπγθξνχζεηο παίξλνπλ πην πξνζσπηθφ ραξαθηήξα θαη δελ κπνξεί λα επηηεπρζεί ε ηθαλνπνίεζε φισλ ησλ κεξψλ ηφηε νη νκάδεο ιεηηνπξγνχλ αληαγσληζηηθά κεηαμχ ηνπο κε απνηέιεζκα λα νδεγνχκαζηε ζε θαηαζηάζεηο πνπ ηειηθά ή φινη ράλνπλ ή έλαο θεξδίδεη θαη ράλνπλ φινη νη άιινη. Οη θαηαζηάζεηο απηέο πξέπεη λα απνθεχγνληαη φζν ην δπλαηφ πεξηζζφηεξν κέζα ζε έλα νξγαληζκφ αθνχ ηα απνηειέζκαηα ηνπο ζίγνπξα ζα είλαη αξλεηηθά γηα ην ζχλνιν ηνπ νξγαληζκνχ. Η δεχηεξε αθνξά ζηε ζσζηή εθαξκνγή ηνπ «ζσζηνχ» ηξφπνπ αληηκεηψπηζεο. Δίλαη ζεκαληηθφ ηα ζηειέρε κίαο ππεξεζίαο λα κπνξνχλ λα θεξζνχλ αλάινγα ζηελ εθάζηνηε θαηάζηαζε. Πην ζπγθεθξηκέλα ζηηο πεξηπηψζεηο φπνπ γηα παξάδεηγκα, απαηηείηαη λα πηνζεηεζεί ε ζπλαηλεηηθή αληηκεηψπηζε έλα άηνκν πξέπεη λα είλαη ζε ζέζε λα δηαθξίλεη ηφζν ηα πιενλεθηήκαηα φζν θαη ηα κεηνλεθηήκαηα φισλ ησλ ζέζεσλ, λα ηα αμηνινγήζεη, αιιά θαη κε ηνπο θαηάιιεινπο ρεηξηζκνχο λα επηβάιιεη ην θιίκα ζπλεξγαηηθφηεηαο φηαλ ηα άιια κέξε ιεηηνπξγνχλ πεξηζζφηεξν δηεθδηθεηηθά. Η ηξίηε θαη ηειεπηαία θαηεγνξία ηθαλνηήησλ είλαη απηή ηεο ειαρηζηνπνίεζεο ηνπ θφζηνπο πνπ δεκηνπξγείηαη απφ ηηο ζπγθξνχζεηο. Σα ζηειέρε δε πξέπεη λα ζεσξνχλ δεδνκέλεο ηηο δεκηέο απφ κία ζχγθξνπζε. Σν ξεηφ «γηα λα γίλεη νκειέηα πξέπεη λα ζπάζνπκε απγά» ζηε πξνθεηκέλε θαηάζηαζε δελ ηζρχεη απφιπηα. ε θάζε πεξίπησζε είλαη αλαγθαίν λα γίλεηαη ε πξνζπάζεηα λα ειαρηζηνπνηνχληαη ηα θφζηε. Σα άηνκα πξέπεη κε άιια ιφγηα, λα κάζνπλ λα αληαγσλίδνληαη φηαλ είλαη αλαγθαίν ρσξίο λα θαίλεηαη φηη αληαγσλίδνληαη πξνζσπηθά ηνλ εθπξφζσπν ηεο άιιεο νκάδαο, λα απνθεχγνπλ έλα ζέκα ή κία άπνςε ρσξίο λα θαίλεηαη φηη ππεθθεχγνπλ θαη λα ππνρσξνχλ ρσξίο λα θαίλνληαη αδχλακνη. Γ) Γηαρείξηζε πγθξνύζεσλ από Οκάδεο Οη νξγαληζκνί, ζηηο κέξεο καο γίλνληαη φιν θαη πεξηζζφηεξν επίπεδνη, δηαξζξσκέλνη ζε νξηδφληηεο θαη άηππεο δνκέο, έηζη φπσο είλαη θπζηθφ νη πεξηζζφηεξεο απνθάζεηο παίξλνληαη απφ νκάδεο. Οη νκάδεο απηέο, ραξαθηεξίδνληαη απφ ηελ δηαθνξεηηθφηεηα ησλ αηφκσλ πνπ ηηο απαξηίδνπλ. Οη ζπγθξνχζεηο είλαη αλαπφθεπθηεο είηε απηέο αθνξνχλ ζην εζσηεξηθφ πεξηβάιινλ ηεο νκάδαο είηε ζην εμσηεξηθφ. Οη νκάδεο ινηπφλ, επηβάιιεηαη λα
πηνζεηήζνπλ θάπνηα ραξαθηεξηζηηθά ηα νπνία ζα ηηο θάλνπλ πην απνηειεζκαηηθέο ζηε δηαρείξηζε ζπγθξνχζεσλ. Σν πξψην απφ απηά ηα ραξαθηεξηζηηθά είλαη ε ζχλζεζε ηεο νκάδαο. Πην ζπγθεθξηκέλα είλαη απαξαίηεην ε νκάδα λα απαξηίδεηαη απφ άηνκα κε δηαθνξεηηθέο πξνζσπηθφηεηεο θαη ραξαθηήξεο. Σν θάζε άηνκν ραξαθηεξίδεηαη απφ ην δηθφ ηνπ ζηπι θαη ηε δηθή ηνπ αληηκεηψπηζε ζε κία θαηάζηαζε ζχγθξνπζεο. Έηζη ην θάζε κέινο κπνξεί λα επσθειεζεί καζαίλνληαο απφ ηα ππφινηπα κέιε θαη λα αληηιεθζεί φηη ην θάζε ζηπι αληηκεηψπηζεο έρεη θαη ηα δηθά ηνπ νθέιε. Με ην ηξφπν απηφ ηα άηνκα καζαίλνπλ λα αθνχλε θαη λα αληηκεησπίδνπλε ηε θάζε θαηάζηαζε κε ην ζηπι πνπ πξέπεη, αθνχ βέβαηα έρνπλ θαηαιάβεη ηα νθέιε ηεο θάζε άιιεο πξνζέγγηζεο. Σν δεχηεξν ραξαθηεξηζηηθφ πνπ πξέπεη λα δηαζέηεη είλαη ε ειαρηζηνπνίεζε ησλ ππεξβνιηθψλ ζπκπεξηθνξψλ. Σν θάζε ζηπι γίλεηαη πην απνδνηηθφ θαη απνηειεζκαηηθφ αλάινγα κε ηε πεξίπησζε πνπ ρξεζηκνπνηείηαη. ε θάζε ζηπι φκσο ζα πξέπεη λα απνθεχγνληαη νη αθξαίεο ζπκπεξηθνξέο. Οη αληαγσληζηηθνί ραξαθηήξεο γηα παξάδεηγκα, δε πξέπεη λα κνλνπσινχλ ηε ζπδήηεζε, λα αγλννχλ ηνπο ππφινηπνπο ζπδεηεηέο, λα επηηίζεληαη θξαζηηθά ή ηέινο λα κπινθάξνπλ κία ζπδήηεζε φηαλ απηή δε βαίλεη πξνο ην φθειφο ηνπο. Δίλαη ινηπφλ ρξήζηκν ε ίδηα νκάδα λα απηφ - πξνζηαηεχεηαη θαη λα απηφ πεξηνξίδεη ηα κέιε ηεο ψζηε λα απνθεχγνληαη νη παξαπάλσ αθξαίεο ζπκπεξηθνξέο πνπ ηειηθά ιεηηνπξγνχλ ελαληίνλ ηεο. Σν ηξίην θαη ηειεπηαίν ραξαθηεξηζηηθφ είλαη ε επειημία ηεο νκάδαο. Η θάζε νκάδα επηβάιιεηαη λα αληαπνθξίλεηαη ζηα εξεζίζκαηα ηφζν ηνπ εζσηεξηθνχ φζν θαη ηνπ εμσηεξηθνχ ηεο πεξηβάιινληνο. Αλάινγα κε ηελ θάζε πεξίπησζε ζα πξέπεη λα πξνζαξκφδεη θαη ηελ ζηξαηεγηθή ηεο αληηκεηψπηζε φζνλ αθνξά ζηε δηαρείξηζε ησλ ζπγθξνχζεσλ. Η επειημία απηή κπνξεί λα απνηειέζεη, ηέινο, θαη ην ζηξαηεγηθφ πιενλέθηεκα ηεο κίαο νκάδαο ζε ζρέζε κε κία άιιε πξνθεηκέλνπ λα επηβάιιεη ηηο απφςεηο πνπ είλαη ηδηαίηεξα ζπκθέξνπζεο γηα απηή.
Γ) πκπεξάζκαηα Μεηά απφ ηα παξαπάλσ γίλεηαη αληηιεπηή ε ζεκαζία πνπ έρεη γηα θάζε νξγάλσζε ε νξζνινγηθή θαη απνηειεζκαηηθή δηαρείξηζε ησλ ζπγθξνχζεσλ. Δίλαη πξνθαλέο φηη γηα λα επηηεπρζεί απηή, είλαη απαξαίηεην λα πηνζεηεζεί ε θαηάιιειε θνπιηνχξα απφ ηα ίδηα ηα ζηειέρε ηνπ νξγαληζκνχ θαη λα εθαξκνζζνχλ νη θαηάιιειεο ζηξαηεγηθέο πξψηα ζην εζσηεξηθφ ηνπ νξγαληζκνχ θαη ζηε ζπλέρεηα ζην εμσηεξηθφ ηνπ πεξηβάιινλ. Η επηηπρεκέλε δηαρείξηζε ζπγθξνχζεσλ επηθέξεη φρη κφλν πνζνηηθά (νηθνλνκηθά) νθέιε αιιά θαη πνηνηηθά (ηθαλνπνίεζε εξγαδνκέλσλ, απνθπγή ζπγθξνχζεσλ ζε πξνζσπηθφ επίπεδν θ.ά.), ηα νπνία απφ θνηλνχ ζα είλαη ζε ζέζε λα θάλνπλ ηηο ιεηηνπξγίεο ηνπ νξγαληζκνχ πην απνδνηηθέο θαη νξζνινγηθέο. Κεθάιαην Ο : Thomas Kilmann Conflict Mode Survey Α) Δηζαγσγή Καηά ην δεχηεξν κηζφ ηνπ 0 νπ αηψλα έρνπλ αλαπηπρζεί δηάθνξα κνληέια πξνθεηκέλνπ λα δηεξεπλεζεί θαη λα αμηνινγεζεί ζε ζεσξεηηθφ πάληα πιαίζην, ε ζπκπεξηθνξά ησλ αηφκσλ ζε θαηαζηάζεηο ζπγθξνχζεσλ ή δηαπξαγκαηεχζεσλ. Σα πξψηα απφ απηά ηα κνληέια ήηαλ ησλ Blake θαη Mouton κε ηίηιν «Blake and Mouton s Managerial Grid» (9), ην κνληέιν ησλ Lawrence θαη Lorsch (97) θαη ην κνληέιν ηνπ Hall (99). Πάλσ ζε απηά, θαη ηδηαίηεξα ζην πξψην, ζηεξίρζεθαλ νη Kenneth Thomas θαη Ralph Kilmann θαη αλέπηπμαλ έλα δηθφ ηνπο εξγαιείν, ην νπνίν φπσο ηειηθά απνδείρζεθε, ήηαλ πιεξέζηεξν θαη πην αμηφπηζην σο πξνο ηα απνηειέζκαηα ηνπ ζε ζρέζε κε ηα πξνεγνχκελα. Σν Thomas kilmann Conflict Mode Instrument (TKI), γλσζηφ ζηα ειιεληθά σο Δξσηεκαηνιφγην Γηάγλσζεο Πξνζεγγίζεσλ απνηειεί έλα επξέσο Womack Deanna F. (988) Assessing the Thomas Kilmann Conflict Mode Survey p - 9 Thomas Kenneth W., Kilmann Raulph H. (97) Thomas kilmann Conflict Mode Instrument
δηαδνκέλν εξγαιείν πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα δηεξεπλεζεί ην πξνθίι θαη ν ραξαθηήξαο ησλ αηφκσλ θαζψο θαη ε ζηάζε θαη ζπκπεξηθνξά πνπ αθνινπζνχλ θαηά ηε δηάξθεηα κίαο ζχγθξνπζεο. Σν εξσηεκαηνιφγην απηφ δεκηνπξγήζεθε ην 97 θαη απφ ηφηε έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί εθαηνκκχξηα αληίγξαθά ηνπ ηφζν απφ δηάθνξνπο νξγαληζκνχο φζν θαη απφ εθπαηδεπηηθνχο θνξείο ζε έξεπλεο πνπ έρνπλ γίλεη ζρεηηθά κε ηε δηαρείξηζε ζπγθξνχζεσλ. Σν εξσηεκαηνιφγην απαξηίδεηαη απφ ηξηάληα (0) εξσηήζεηο, νη νπνίεο θαινχλ ηνλ εξσηεζέληα λα αλαινγηζζεί φηη ιακβάλεη κέξνο ζε κία θαηάζηαζε ζχγθξνπζεο ή δηαπξαγκάηεπζεο θαη λα επηιέμεη αλάκεζα ζε δχν ζπκπεξηθνξέο. Η θάζε ζπκπεξηθνξά αληηζηνηρεί θαη ζε έλα απφ ηνπο πέληε ηχπνπο φπσο ηνπο έρνπλ νξίζεη νη ζπγγξαθείο. Αλαιπηηθφηεξα νη ηχπνη απηνί είλαη: ν αληαγσληζηηθφο, ν ζπκβηβαζηηθφο, ν ππνρσξεηηθφο, ν ζπλαηλεηηθφο θαη ν απνθεπθηηθφο. ε αξθεηέο πεξηπηψζεηο ην άηνκν πνπ ζπκπιεξψλεη ην εξσηεκαηνιφγην κπνξεί λα κε ζπκθσλεί απφιπηα κε κία απφ ηηο δχν απαληήζεηο, ηφηε θαιείηαη λα δψζεη ηελ απάληεζε πνπ βξίζθεηαη πην θνληά ζηνλ ραξαθηήξα θαη ηελ ηδηνζπγθξαζία ηνπ. Β) Οη έλλνηεο ηνπ TKI Αλαιπηηθφηεξα νη ζπγγξαθείο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ αληηιήθζεθαλ φηη ηα άηνκα ζηηο ζπγθξνχζεηο ιεηηνπξγνχλ βάζεη δχν δηαζηάζεσλ. Σεο δηεθδηθεηηθφηαηαο θαη ηεο ζπλεξγαζηκφηεηαο. Η δηεθδηθεηηθφηαηα αλαθέξεηαη ζηε πξνζπάζεηα θάπνηνπ λα επηβάιιεη ηελ άπνςε ηνπ ελψ ε ζπλεξγαζηκφηεηα αλαθέξεηαη ζηελ επηζπκία θάπνηνπ λα ηθαλνπνηήζεη ηηο απφςεηο θαη πξνζδνθίεο ησλ άιισλ. Αλ ζεσξεηηθά απηέο νη δχν δηαζηάζεηο απνηεινχλ ηα δχν άθξα κίαο επζείαο ηφηε, ζχκθσλα κε ηνπο ζπγγξαθείο, κπνξνχλ λα ππάξμνπλ πέληε ζπκπεξηθνξέο ησλ αηφκσλ ζε κία θαηάζηαζε ζχγθξνπζεο. Σηο ζπκπεξηθνξέο απηέο ηηο νξίδνπλ φπσο είδακε πην πάλσ πλαηλεηηθή (Collaborating), πκβηβαζηηθή (Compromising), Αληαγσληζηηθή (Competing), Τπνρσξεηηθή (Accommodating) θαη Απνθεπθηηθή (Avoiding). Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη νη ζπκπεξηθνξέο απηέο δελ είλαη εληειψο δηαθξηηέο κεηαμχ ηνπο. Σν θάζε άηνκν είλαη δπλαηφ λα ρξεζηκνπνηεί θαη ηηο Womack Deanna F. (988) Assessing the Thomas Kilmann Conflict Mode Survey p - 9
πέληε ζπκπεξηθνξέο αλάινγα κε ηελ θαηάζηαζε θαη ηα εξεζίζκαηα πνπ έρεη απφ ην πεξηβάιινλ ηνπ. Δπίζεο δελ ππάξρνπλ ζσζηέο ή ιάζνο ζπκπεξηθνξέο. Γηα θάζε θαηάζηαζε ππάξρεη θαη κία θαηάιιειε ζπκπεξηθνξά. Έηζη ην ίδην άηνκν ζε κία πεξίπησζε ίζσο λα επηβάιιεηαη λα εκθαλίδεηαη ππνρσξεηηθφ ελψ ην ίδην άηνκν ζε κία άιιε πεξίπησζε λα εκθαλίδεηαη αληαγσληζηηθφ. Αλ ζέιακε λα απεηθνλίζνπκε ζε έλα δηάγξακκα ηε ζρέζε ησλ πέληε απηψλ ζπκπεξηθνξψλ ζε ζπλάξηεζε κε ηηο δχν δηαζηάζεηο πνπ πξναλαθέξακε (ηεο δηεθδηθεηηθφηεηαο θαη ηεο ζπλεξγαζηκφηεηαο) ζα κπνξνχζακε λα ρξεζηκνπνηήζνπκε έλα θαξηεζηαλφ επίπεδν φπσο θαίλεηαη παξαθάησ. ΓΗΔΚΓΗΚΖΣΗΚΟ ++ ΑΝΣΑΓΩΝΙΣΙΚΟ ΤΝΑΙΝΔΣΙΚΟ ΤΜΒΙΒΑΣΙΚΟ + ΑΠΟΦΔΤΚΣΙΚΟ ΤΠΟΥΩΡΗΣΙΚΟ 0 + ++. ρεδηάγξακκα απνηχπσζεο ησλ πξνθίι ΤΝΔΡΓΑΗΜΟ χκθσλα κε ην δηάγξακκα, ινηπφλ, κπνξνχκε λα δηαθξίλνπκε ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ θάζε ηχπνπ ζπκπεξηθνξάο. Ο αληαγσληζηηθφο ραξαθηεξίδεηαη απφ πςειή δηεθδηθεζηκφηεηα ελψ δελ πεξηέρεη θαζφινπ ζπλεξγαζηκφηεηα. Ο απνθεπθηηθφο δελ είλαη θαζφινπ δηεθδηθεηηθφο αιιά νχηε θαη ζπλεξγάζηκνο. Ο ππνρσξεηηθφο δελ είλαη θαζφινπ δηεθδηθεηηθφο αιιά είλαη
πνιχ ζπλεξγάζηκνο. Ο ζπκβηβαζηηθφο είλαη κέηξηα δηεθδηθεηηθφο θαη ηαπηφρξνλα κέηξηα ζπλεξγαηηθφο θαη ηέινο ν ζπλαηλεηηθφο είλαη ηαπηφρξνλα θαη πνιχ δηεθδηθεηηθφο αιιά θαη πνιχ ζπλεξγάζηκνο. Όπσο αλαθέξακε θαη πην πάλσ δελ ππάξρεη ζσζηή ή ιάζνο ζπκπεξηθνξά αιιά θάζε θνξά ε θαηάζηαζε κέζα ζηελ νπνία ιακβάλεη ρψξα κία ζχγθξνπζε ππαγνξεχεη ηνλ θαηαιιειφηεξν ηξφπν ζπκπεξηθνξάο. Δηδηθφηεξα ζα κπνξνχζακε λα επηζεκάλνπκε νξηζκέλα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά πνπ νπζηαζηηθά ππνδειψλνπλ πην ηχπν ζπκπεξηθνξάο είλαη ελδεδεηγκέλν λα ρξεζηκνπνηήζνπκε ζε θάζε πεξίπησζε. Αληαγσληζηηθή ζπκπεξηθνξά είλαη ρξήζηκν λα έρνπκε φηαλ δελ ππάξρνπλ πεξηζψξηα ρξφλνπ θαη απαηηείηαη απνθαζηζηηθή δξάζε. ε ζεκαληηθά ζέκαηα πνπ ρξήδνπλ κέηξσλ πνπ δελ είλαη επράξηζηα γηα ηνπο ζπλαδέιθνπο καο. Γηα ζέκαηα δσηηθά γηα ηελ επεκεξία ηεο εηαηξείαο, φηαλ φκσο είκαζηε βέβαηνη φηη δελ θάλνπκε ιάζνο. Γηα λα πξνζηαηεπζνχκε ηέινο, απφ αλζξψπνπο πνπ πξνζπαζνχλ λα εθκεηαιιεπηνχλ κε αληαγσληζηηθέο ζπκπεξηθνξέο. πλαηλεηηθή ζπκπεξηθνξά επηβάιιεηαη λα έρνπκε φηαλ επηδηψθεηαη ε εμεχξεζε κίαο νινθιεξσκέλεο ιχζεο. Όηαλ νη δηεθδηθήζεηο θαη ησλ δχν πιεπξψλ είλαη πνιχ ζεκαληηθέο θαη δελ κπνξεί λα επηρεηξεζεί ν νπνηνζδήπνηε ζπκβηβαζκφο. Όηαλ ζθνπφο ηεο ζχγθξνπζεο είλαη ε κάζεζε κέζσ ηεο εμέηαζεο πξνζσπηθψλ παξαδνρψλ ή ε θαηαλφεζε απφςεσλ ηεο άιιεο πιεπξάο. Όηαλ ππάξρνπλ ζεσξίεο θαη βηψκαηα αλζξψπσλ κε δηαθνξεηηθέο αληηιήςεηο θαη πξνζεγγίζεηο ζε θάπνην πξφβιεκα. Γηα λα θεξδίζνπκε ηε δέζκεπζε ιακβάλνληαο ππφςε ηηο αλεζπρίεο ησλ άιισλ κέζσ κίαο ζπλαηλεηηθήο απφθαζεο. Γηα λα μεπεξαζηνχλ, ηέινο, άζρεκα ζπλαηζζήκαηα πνπ παξεκβάιινπλ πξνβιήκαηα ζε δηαπξνζσπηθέο ζρέζεηο. πκβηβαζηηθέο ηάζεηο κπνξνχκε λα έρνπκε φηαλ νη ζηφρνη είλαη κέηξηαο ζεκαζίαο αιιά δελ δηθαηνινγνχλ κεγάιεο πξνζπάζεηεο ή κία ξήμε απφ κία πην δηεθδηθεηηθή ζηάζε. Όηαλ δχν ηζνδχλακνη αληίπαινη είλαη έληνλα δεζκεπκέλνη ζε αιιειναπνθιεηφκελνπο ζηφρνπο (π.ρ. κεηαμχ ππαιιήισλ θαη δηεχζπλζεο). Γηα λα επηηχρνπκε έλα πξνζσξηλφ δηαθαλνληζκφ ζε πνιχπινθα ζέκαηα. Γηα λα επηηχρνπκε κία γξήγνξε ιχζε θάησ απφ αζθπθηηθή πίεζε ρξφλνπ θαη ηειεηψλνληαο, κπνξνχκε λα ζπκβηβαζηνχκε φηαλ απνηχρνπλ νη πξνζπάζεηεο καο γηα κία ζπλαηλεηηθή ιχζε. 7
Η απνθεπθηηθή ζπκπεξηθνξά είλαη θαηάιιειε φηαλ ην ζέκα πνπ δηαπξαγκαηεπφκαζηε είλαη αζήκαλην, πξνζσξηλήο ζεκαζίαο ή φηαλ άιια ζέκαηα πνπ είλαη πην ζεκαληηθά εθθξεκνχλ. Όηαλ αληηιεθζνχκε φηη δελ ππάξρεη πηζαλφηεηα ηθαλνπνίεζεο ησλ δηεθδηθήζεσλ καο. Όηαλ ε πηζαλή δεκηά ηεο ζπγθξνπζηαθήο αληηπαξάζεζεο είλαη πνιχ κεγαιχηεξε απφ ην φθεινο επίιπζεο ηεο δηαθνξάο. Γηα λα δψζνπκε ηελ επθαηξία λα εξεκήζνπλ «ηα πλεχκαηα», λα κεησζεί ε έληαζε ζε παξαγσγηθά επίπεδα θαη λα αλαζπληαρζνχκε. Όηαλ ε ζπιινγή πεξηζζφηεξσλ ζηνηρείσλ θαη πιεξνθνξηψλ είλαη πην ζεκαληηθή απφ ηα πιενλεθηήκαηα κίαο άκεζεο απφθαζεο. Όηαλ θάπνηα άιια κέιε ηεο νκάδαο κπνξνχλ λα επηιχζνπλ ηε δηαθνξά πην απνηειεζκαηηθά απφ εκάο θαη φηαλ ην ζέκα είλαη δεπηεξεχνλ ή πξνθχπηεη απφ θάπνην άιιν πνιχ πην βαζηθφ ζέκα. Τπνρσξεηηθή ζηάζε ηέινο, κπνξνχκε λα ρξεζηκνπνηήζνπκε φηαλ ζπλεηδεηνπνηνχκε φηη έρνπκε άδηθν ψζηε λα αθήζνπκε λα αθνπζηνχλ θαιχηεξεο ηδέεο, λα κάζνπκε απφ ηνπο άιινπο θαη γηα λα δείμνπκε φηη θηλνχκαζηε ζε ινγηθά πιαίζηα. Όηαλ ην ζέκα είλαη πνιχ πην ζεκαληηθφ γηα ηνλ άιιν παξά γηα εκάο, ηθαλνπνηψληαο έηζη ηηο αλάγθεο άιισλ σο έλδεημε θαιήο ζέιεζεο θαη ζπκβάιινληαο ζηε δηαηήξεζε κίαο ζπλεξγαηηθήο ζρέζεο. Γηα λα πηζησζνχκε κε θηλεηηθφηεηα πνπ ζα καο βνεζήζεη ζηηο δηαπξαγκαηεχζεηο καο ζηα επφκελα ζέκαηα πνπ ζα είλαη θαη πην ζεκαληηθά γηα εκάο. Όηαλ δηαπηζηψλνπκε φηη ε ζπλερηδφκελε αληαγσληζηηθφηεηα δεκηψλεη ην ζηφρν καο, φηαλ δειαδή δηαπηζηψλνπκε φηη ζπλερψο νη άιινη θεξδίδνπλ ελψ εκείο ράλνπκε. Όηαλ ε δηαηήξεζε ηεο αξκνλίαο θαη ε απνθπγή ησλ ζπγθξνχζεσλ είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθή. Γηα λα ζπκβάιινπκε, ηέινο ζηε δηεπζπληηθή αλάπηπμε ησλ πθηζηακέλσλ καο, αθήλνληαο ηνπο λα πεηξακαηηζζνχλ θαη λα κάζνπλ απφ ηα ιάζε ηνπο. Γ) Πσο ιεηηνπξγεί ην Μνληέιν (Scoring) Όπσο αλαθέξζεθε θαη πην πάλσ ην εξσηεκαηνιφγην δηάγλσζεο πξνζεγγίζεσλ απνηειείηαη απφ 0 θαηαζηάζεηο ζπγθξνχζεσλ, νη νπνίεο κε ηε ζεηξά ηνπο έρνπλ ζαλ ελαιιαθηηθνχο ρεηξηζκνχο δχν πξνηάζεηο ε θάζε κία. Οη εξσηεζέληεο θαινχληαη λα επηιέμνπλ ηνλ θαηαιιειφηεξν γηα απηνχο 8
ρεηξηζκφ ηεο θάζε θαηάζηαζεο. ηηο πεξηπηψζεηο πνπ θακία απφ ηηο δχν επηινγέο δελ απνηειεί κία απφ ηηο πξψηεο επηινγέο ηνπ εξσηεζέληνο ηφηε απηφο επηιέγεη ηελ απάληεζε πνπ είλαη πην νηθεία γηα απηφλ. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο ζπκπιήξσζεο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ νη εξσηεζέληεο ζπγθξίλνπλ ηνλ θάζε ηχπν ζπκπεξηθνξάο κε ηνπο άιινπο ηέζζεξηο ηξεηο θνξέο. Η θάζε απάληεζε αληηζηνηρεί ζε έλα ηχπν ζπκπεξηθνξάο. Η βαζκνινγία, ινηπφλ, ηνπ θάζε εξσηεζέληνο θπκαίλεηαη απφ κεδέλ (0) έσο δψδεθα () γηα ηνλ θάζε ηχπν ζπκπεξηθνξάο. Γηα λα γίλεηαη πην θαηαλνεηφ απφ ηνπο εξσηεζέληεο ην επίπεδν πνπ βξίζθνληαη φζνλ αθνξά ηνλ θάζε ηχπν ζπκπεξηθνξάο έρεη δεκηνπξγεζεί έλαο ζπγθξηηηθφο πίλαθαο φπνπ έρνπλ θαηαγξαθεί ηα δεδνκέλα απφ 99 κεζαία θαη αλψηεξα ζηειέρε ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα ησλ Ηλσκέλσλ Πνιηηεηψλ ηεο Ακεξηθήο. ηνλ πίλαθα απηφ νη ελδηαθεξφκελνη κπνξνχλ λα εληνπίζνπλ ηηο βαζκνινγίεο ηνπο θαη λα ηηο ζπγθξίλνπλ κε ην 0 ησλ κεζαίσλ βαζκνινγηψλ ηνπ παξαπάλσ δείγκαηνο θαζψο θαη κε ην ησλ πςειφηεξσλ βαζκνινγηψλ θαη κε ην ησλ ρακειφηεξσλ βαζκνινγηψλ ηνπ ελ ιφγσ δείγκαηνο (δηάγξακκα.). Όπσο είλαη θαηαλνεηφ έλα άηνκν πνπ ζπκπιεξψλεη ην εξσηεκαηνιφγην δελ κπνξεί λα έρεη είηε ρακειή είηε πςειή βαζκνινγία ζε φινπο ηνπο ηχπνπο ζπκπεξηθνξάο. Σν ζχλνιν ησλ βαζκψλ είλαη ίδην γηα φινπο. Απηφ πνπ δηαθέξεη θάζε θνξά είλαη ε θαηαλνκή ησλ βαζκψλ απηψλ αλάκεζα ζηνπο πέληε ζπγθεθξηκέλνπο ηχπνπο. χκθσλα κε ηελ ζεσξία αιιά θαη εκπεηξηθέο κειέηεο πνπ έρνπλ γίλεη βάζεη ησλ παξαπάλσ απνηειεζκάησλ έρνπλ εμαρζεί θάπνηα ρξήζηκα ζπκπεξάζκαηα. Πην ζπγθεθξηκέλα φηαλ ζην αληαγσληζηηθφ πξνθίι έλα άηνκν ζπγθεληξψλεη βαζκφ πξνηίκεζεο πάλσ απφ 7 ηφηε είλαη πηζαλφ, είηε λα ην πεξηβάιινπλ άλζξσπνη νη νπνίνη πάληα ζπκθσλνχλ καδί ηνπ κε απνηέιεζκα λα απνθιείνληαη έηζη πεγέο πιεξνθφξεζεο είηε λα νη πθηζηάκελνη λα θνβνχληαη λα παξαδερζνχλ άγλνηα ή αβεβαηφηεηα ζην ζπγθεθξηκέλν άηνκν. ε αληίζεηε πεξίπησζε φπνπ ν βαζκφο πξνηίκεζεο είλαη κηθξφηεξνο ηνπ ηφηε παξαηεξείηαη δπζθνιία ζην λα παίξλεη έλα ζηέιερνο απνθαζηζηηθέο ζέζεηο αθφκα θαη φηαλ θαηαιαβαίλεη φηη είλαη αλάγθε λα ην θάλεη. Όηαλ παξαηεξνχληαη κεγάια πνζνζηά ζηε ζπλαηλεηηθή ζπκπεξηθνξά ηφηε ηα ζηειέρε ζπλήζσο αθηεξψλνπλ αξθεηφ ρξφλν ζε ζέκαηα πνπ δελ θαίλεηαη λα ηνλ απαηηνχλ αιιά θαη νη ζπλαηλεηηθέο ηνπο πξνζπάζεηεο 9
απνηπγράλνπλ λα παξαθηλήζνπλ ζπλαηλεηηθέο αληηδξάζεηο απφ ηνπο άιινπο. ηελ αληίζεηε πεξίπησζε φπνπ ην πνζνζηφ είλαη κηθξφηεξν ηνπ ηφηε είλαη δχζθνιν γηα έλα ζηέιερνο λα αληηιεθζεί ηηο δηαθνξέο σο επθαηξίεο γηα θνηλά νθέιε θαη κάιινλ νη πθηζηάκελνί ηνπ δε δεζκεχνληαη κε ηηο απνθάζεηο ή ηηο πνιηηηθέο ηνπ. Όηαλ έλα άηνκν εκθαλίδεη ηάζεο ζπκβηβαζηηθφηεηαο κε βαζκφ πξνηίκεζεο άλσ ηνπ 7 ηφηε επηθεληξψλεηαη πνιχ ζηηο πξαθηηθφηεηεο θαη ηηο ηαθηηθέο ηνπ ζπκβηβαζκνχ θαη έηζη ράλεη ηνπο απψηεξνπο θαη καθξνρξφληνπο ζηφρνπο (επεκεξία ηνπ νξγαληζκνχ). ηα ζηειέρε φπνπ ην αληίζηνηρν πνζνζηφ είλαη κηθξφηεξν απφ παξαηεξείηαη έληνλε δπζθνιία λα θάλνπλ παξαρσξήζεηο. ηελ απνθεπθηηθή ζπκπεξηθνξά, φηαλ ηα πνζνζηά είλαη κεγαιχηεξν ηνπ 7 ηφηε παξαηεξνχληαη αδπλακίεο ζηνλ ζπληνληζκφ δηφηη νη άλζξσπνη δπζθνιεχνληαη λα έρνπλ ηηο δηθέο ηνπο απφςεηο ζε δηάθνξα ζέκαηα. Ο νξγαληζκφο δηαθαηέρεηαη απφ κία θνπιηνχξα φπνπ νη απνθάζεηο παίξλνληαη βάζεη ησλ θαηαζηάζεσλ θαη εθ ησλ πξαγκάησλ, ελψ ηέινο, ζηηο ζπγθξνχζεηο εκπιέθνληαη άλζξσπνη πνπ εκθαλίδνπλ ππεξβνιηθέο δφζεηο επαηζζεζίαο. Αληίζεηα φηαλ ην πνζνζηφ είλαη κηθξφ ηφηε είλαη ζχλεζεο θαηλφκελν έλα άηνκν λα πιεγψλεη ηα αηζζήκαηα ησλ άιισλ θαη λα δεκηνπξγεί ερζξφηεηεο κέζα ζην ρψξν εξγαζίαο ηνπ. Αξθεηέο θνξέο, ηέινο, ην άηνκν ληψζεη λα βηάδεηαη θαη λα θαηαθιχδεηαη απφ πνιιά ζέκαηα κε απνηέιεζκα λα απαηηείηαη ε ηεξάξρεζε ησλ πξνηεξαηνηήησλ ελφο νξγαληζκνχ. Σειεηψλνληαο φηαλ παξαηεξείηαη κεγάινο βαζκφο πξνηίκεζεο ζηελ ππνρσξεηηθή ζπκπεξηθνξά ηφηε νη άλζξσπνη ζπρλά ληψζνπλ φηη νη δηθέο ηνπο ηδέεο θαη απφςεηο δε παίξλνπλ ηε πξνζνρή πνπ ηνπο αμίδεη ελψ παξάιιεια ππάξρεη ραιαξφηεηα ζηελ πεηζαξρία. ηελ πεξίπησζε φπνπ ην πνζνζηφ είλαη κηθξφ ηφηε δπζθνιεχνληαη λα δεκηνπξγήζνπλ αηζζήκαηα θαιήο ζέιεζεο κε ηελ άιιε πιεπξά, δπζθνιεχνληαη λα παξαδερζνχλ φηη θάλνπλ ιάζνο, αλαγλσξίδνπλ εχινγεο εμαηξέζεηο ζηνπο θαλφλεο θαη μέξνπλ πφηε λα ζηακαηήζνπλ ηηο πξνζπάζεηεο. Ο ζπγθξηηηθφο απηφο πίλαθαο έρεη ηε παξαθάησ κνξθή: 0
Αληαγσληζηηθφο πλαηλεηηθφο πκβηβαζηηθφο Απνθεπθηηθφο Τπνρσξεηηθφο 0 90 80 9 8 9 9 9 8 9 8 7 7 8 70 7 0 8 7 0 0 7 0 0 0 0 0 0 0 0 0. ρεδηάγξακκα απνηχπσζεο ησλ βαζκνινγηψλ ηνπ κνληέινπ ησλ Thomas - Kilmann
Γ) Αμηνπηζηία Μνληέινπ Έλα απφ ηα πιένλ δηαδεδνκέλα εξγαιεία πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηε κέηξεζε ηεο αμηνπηζηίαο ησλ κνληέινπ ησλ Thomas Kilmann ζε ζρέζε κε ηα άιια κνληέια πνπ έρνπλ αλαπηπρζεί είλαη ην Cronbach s Alpha (9). Σν εξγαιείν απηφ, επηρεηξεί λα ειέγμεη ζε πην επίπεδν βξίζθεηαη ε εζσηεξηθή αμηνπηζηία ηνπ θάζε κνληέινπ. Ωο εζσηεξηθή αμηνπηζηία ζα κπνξνχζακε λα νξίζνπκε ην θαηά πφζν «επίκνλα» έλα άηνκν επηιέγεη έλα ζπγθεθξηκέλν ηχπν ζπκπεξηθνξάο. Με άιια ιφγηα ειέγρεη, αλ έλα άηνκν επαλαιάκβαλε ην ηεζη, αλ ζα πξνθχπηαλ ηα ίδηα απνηειέζκαηα. Απφ ηηο κεηξήζεηο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ πξνθχπηνπλ νη ηηκέο ηνπ παξαθάησ πίλαθα: Thomas Kilmann Morley & Shockley Zalabak N = 8 N = 8 Απνθεπθηηθφο 0, 0, Αληαγσληζηηθφο 0,7 0, πκβηβαζηηθφο 0,8 0, Τπνρσξεηηθφο 0, 0, πλαηλεηηθφο 0, 0,0 Μέζνο Όξνο 0,0 0, Απφ ηνλ πίλαθα παξαηεξνχκε φηη ην επίπεδν αμηνπηζηίαο γηα ην κνληέιν ζχκθσλα κε ην ζπληειεζηή ηνπ Cronbach s Alpha αλέξρεηαη ζην 0,0. Σν πνζφ απηφ είλαη αηζζεηά κεγαιχηεξν απφ ηα αληίζηνηρα πνπ παξνπζίαζαλ ηα άιια κνληέια. Δλδεηθηηθά αλαθέξνπκε φηη ην κνληέιν ησλ Morley & Shockley Zalabak βαζκνινγείηαη κε 0, (ζχκθσλα πάληα κε ηνλ πίλαθα) ελψ ηα κνληέια ησλ Lawrence θαη Lorsch θαζψο θαη ηνπ Hall βαζκνινγνχληαη κε 0, θαη 0, αληίζηνηρα. Ωζηφζν, ζχκθσλα κε ηνλ εξεπλεηή Nunnually (978), έρεη γίλεη πεπνίζεζε φηη γηα λα ζεσξείηαη κία Womack Deanna F. (988) Assessing the Thomas Kilmann Conflict Mode Survey p - 9
έξεπλα απφιπηα αμηφπηζηε ν δείθηεο αμηνπηζηίαο πξέπεη λα ππεξβαίλεη ζίγνπξα ην 0,80 θαη ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο θαη ην 0,90. Έλα αθφκα ζηνηρείν ην νπνίν εληζρχεη ηελ αμηνπηζηία ηνπ κνληέινπ ησλ Thomas Kilmann απνηειεί ην γεγνλφο φηη ηα απνηειέζκαηά ηνπ είλαη ζε κεγάιν βαζκφ αλεπεξέαζηα απφ θνηλσληθνχο παξάγνληεο. Ωο θνηλσληθνχο παξάγνληεο κπνξνχλ λα ραξαθηεξηζηνχλ φια απηά ηα ζηνηρεία πνπ βξίζθνληαη ηππηθά έμσ απφ ηνλ νξγαληζκφ, αιιά άηππα επεξεάδνπλ ηηο ζπκπεξηθνξέο ησλ αηφκσλ πνπ βξίζθνληαη κέζα ζε απηφλ (π.ρ. ζρέζεηο κεηαμπ δχν θχιισλ, θχξνο ησλ αηφκσλ κε παλεπηζηεκηαθή εθπαίδεπζε θ.ά.). εηδηθφηεξα αλ ηα ζπγθξίλνπκε κε ηα απνηειέζκαηα ησλ ηξηψλ άιισλ κνληέισλ (ππνινγίδεηαη φηη ζην ΣΚΙ παξνπζηάδεηαη κία εμάξηεζε ηεο ηάμεο ηνπ 7 ελψ ζηα ηξία πξναλαθεξζείζα κνληέια ην αληίζηνηρν πνζνζηφ αλέξρεηαη ζε 90 ζχκθσλα κε έξεπλεο πνπ έθαλαλ νη Crowne θαη Marlowe ην 90 θαη ν Edwards ην 9). Δ) Δγθπξόηεηα θαη ηζρύο ηνπ κνληέινπ 7 Η εγθπξφηεηα ηνπ κνληέινπ κπνξεί λα δηαρσξηζζεί ζε δηάθνξεο θαηεγνξίεο. Η πξψηε είλαη ε «εγθπξφηεηα κέηξεζεο ηνπ πξνθίι ηνπ αηφκνπ» (content validity). Η ζπγθεθξηκέλε αλαθέξεηαη ζηελ ηθαλφηεηα ηνπ κνληέινπ λα κεηξά ηηο δχν απηέο αλεμάξηεηεο δηαζηάζεηο, ηεο δηεθδηθεζηκφηεηαο θαη ηεο ζπλεξγαζηκφηεηαο, θαζψο θαη ηηο πέληε δηαθνξεηηθέο ζπκπεξηθνξέο, νη νπνίεο απνηππψλνληαη φπσο είδακε θαη πην πάλσ ζην δηάγξακκα ηνπ νπνίνπ νη δχν άμνλεο είλαη νη παξαπάλσ δηαζηάζεηο. Οη εξεπλεηέο Ruble θαη Thomas ζπγθξίλαλ δχν εξγαζίεο νη νπνίεο πξαγκαηνπνηήζεθαλ απφ πξνπηπρηαθνχο θνηηεηέο ακεξηθάληθνπ παλεπηζηήκηνπ (97). ηελ κία εξγαζία νη θνηηεηέο θιήζεθαλ λα ζπκπιεξψζνπλ ην εξσηεκαηνιφγην TKI. ηελ άιιε εξγαζία θιήζεθαλ λα βαζκνινγήζνπλ θάπνηνπο άιινπο πάλσ ζε πξαγκαηηθέο ή ππνζεηηθέο θαηαζηάζεηο ζχγθξνπζεο. Η βαζκνινγία απηή θιηκαθψλνληαλ ζε κία θιίκαθα απφ ην κεδέλ (0) έσο ην δέθα () κεηξψληαο ηνλ δπλακηζκφ ηνπ δείγκαηνο θαη αμηνινγψληαο ην. 7 Womack Deanna F. (988) Assessing the Thomas Kilmann Conflict Mode Survey p - 9
Σα απνηειέζκαηα απφ ηε ζχγθξηζε ησλ δχν εξεπλψλ ήηαλ ε επαιήζεπζε ηνπ γεγνλφηνο φηη νη δχν δηαζηάζεηο ηεο δηεθδηθεζηκφηεηαο θαη ηεο ζπλεξγαηηθφηεηαο είλαη αλεμάξηεηεο. Σν δηάγξακκα πνπ ηνπνζεηνχληαη νη πέληε ζπκπεξηθνξέο επαιεζεχηεθε επίζεο κε δχν φκσο εμαηξέζεηο. Η ζπλαηλεηηθή ζπκπεξηθνξά εκθαλίζηεθε φπσο αλακελφηαλ ζηελ θαηεχζπλζε ηεο ζπλεξγαζηκφηεηαο αιιά ζε ιίγν ρακειφηεξα επίπεδα. Η ζπκβηβαζηηθή ζπκπεξηθνξά, επίζεο, ε νπνία αλακέλνληαλ λα κε ζπζρεηίδεηαη άκεζα κε ηηο δχν δηαζηάζεηο ιφγσ ηεο ζέζεο ηεο ζην θέληξν ηνπ δηαγξάκκαηνο ήηαλ ηειηθά άκεζα ζπλδεδεκέλε κε ηε ζπλεξγαζηκφηεηα. Μία άιιε θαηεγνξία, ζχκθσλα κε ηνπο εξεπλεηέο, είλαη ε «εγθπξφηεηα αληηζηνηρίαο κε ηα άιια εξγαιεία» (construct validity). Οη ζπγγξαθείο ηνπ εξσηεκαηνιφγηνπ ζε κία έξεπλα απφ 8 ζπνπδαζηέο (977) ζπγθξίλαλ ηα απνηειέζκαηα ηνπ δηθνχ ηνπο εξσηεκαηνιφγηνπ κε άιια απνηειέζκαηα άιισλ εξγαιείσλ (Hall, Blake θαη Mouton, Lawrence θαη Lorsch). Απφ ηα επξήκαηα πνπ πξνέθπςαλ δηαπηζηψζεθε φηη ηα απνηειέζκαηα ζπγθιίλνπλ κφλν ζηε πεξίπησζε ηεο αληαγσληζηηθήο ζπκπεξηθνξάο. Γηα ηνπο ππφινηπνπο ηχπνπο δηαπηζηψζεθαλ ζεκαληηθέο απνθιίζεηο αλάκεζα ζηα εξγαιεία δηεξεχλεζεο ηεο ζπκπεξηθνξάο ζε θαηαζηάζεηο ζπγθξνχζεσλ. Οη απνθιίζεηο απηέο νδήγεζαλ ζηελ ακθηζβήηεζε ηεο εγθπξφηεηαο ηεο αληηζηνηρίαο φισλ ησλ εξγαιείσλ ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ θαη ηνπ TKI. Σν γεγνλφο φηη φια ηα εξγαιεία πξαγκαηεχνληαη ζρεηηθά ην ίδην αληηθείκελν αιιά ηα απνηειέζκαηα ηνπο δηαθέξνπλ αηζζεηά, πξνθαιεί έληνλν πξνβιεκαηηζκφ. Πεξαηηέξσ αληίιεςε θαη δηεξεχλεζε ησλ ελλνηψλ είλαη απαξαίηεηε πξνθείκέλνπ λα εληζρπζεί ε εγθπξφηεηα κέηξεζεο ηνπ πξνθίι ησλ αηφκσλ θαη ε εγθπξφηεηα αληηζηνηρίαο κε ηα άιια εξγαιεία. Μία ηξίηε θαηεγνξία είλαη ε «εγθπξφηεηα ζπζρεηηζκνχ πξνζέγγηζεο θαη απνηειέζκαηνο». Η ελ ιφγσ εγθπξφηεηα αλαθέξεηαη ζηε ζπζρέηηζε ηεο θάζε ζπκπεξηθνξάο κε ηελ ηθαλνπνίεζε απφ ηα απνηειέζκαηα ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ, ηελ επηθνηλσλία κέζα ζηνλ νξγαληζκφ, ηηο ακνηβέο θηι. ε κία έξεπλα ζε 8 managers, επαγγεικαηίεο θαη βνεζεηηθφ πξνζσπηθφ, νη Morley θαη Shockley Zalabak (98) ζπζρέηηζαλ ηα απνηειέζκαηα ηνπ TKI εξσηεκαηνινγίνπ κε ηελ ηθαλνπνίεζε απφ ηα απνηειέζκαηα ησλ ζπγθξνχζεσλ αιιά θαη ηε γεληθφηεξε επηθνηλσλία κέζα ζηνλ νξγαληζκφ. Η έξεπλα έδεημε φηη θαη ε ζπλαηλεηηθή αιιά θαη ε ζπκβηβαζηηθή ζπκπεξηθνξά
εμάγνπλ ζεηηθά απνηειέζκαηα ηθαλνπνίεζεο. Η ζπλαηλεηηθή ζπκπεξηθνξά έρεη ζαλ απνηέιεζκα ηελ ηθαλνπνίεζε ζε ζέκαηα πνπ αθνξνχζαλ θπξίσο ηα αλψηεξα δηεπζπληηθά επίπεδα, ελψ ε ζπκβηβαζηηθή αθνξνχζε ζέκαηα ηα νπνία αληηζηνηρνχζαλ ζε απαηηήζεηο ρακειφηεξεο ζεκαζίαο θαη επηπέδνπ. Ωζηφζν ηα απνηειέζκαηα απηήο ηεο έξεπλαο δελ κπνξνχλ λα πηνζεηεζνχλ αβίαζηα αθνχ ζηε εγθεθξηκέλε έξεπλα εληνπίζζεθαλ νξηζκέλεο αδπλακίεο. Η πξψηε αθνξά ζην γεγνλφο φηη δελ ρξεζηκνπνηήζεθαλ αξθεηά ζηνηρεία γηα λα πξνζδηνξηζζεί ε έλλνηα ηεο ηθαλνπνίεζεο κέζα ζε έλα νξγαληζκφ θαη ε δεχηεξε αθνξά ζην φηη νη βαζκνινγίεο αλάκεζα ζηνπο πέληε ηχπνπο ζπκπεξηθνξάο είλαη αλεμάξηεηεο έηζη ν εξεπλεηήο δε κπνξεί λα γλσξίδεη θάζε θνξά ηελ ηθαλνπνίεζε ή κε πνπ ζα πξνθαινχζε ε πηνζέηεζε ή κε κίαο άιιεο ζπκπεξηθνξάο. Η ηειεπηαία θαηεγνξία είλαη ε «εγθπξφηεηα πξφβιεςεο ζπκπεξηθνξάο» (predictive validity). Οη ζπγγξαθείο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ έρνπλ ζεκεηψζεη φηη ε απφδεημε ηεο πξνγλσζηηθήο εγθπξφηεηαο απνηειεί ην πην απζηεξφ θαη απαηηεηηθφ ηεζη γηα ηελ εμαθξίβσζε ηεο ρξεζηκφηεηαο ελφο ηέηνηνπ εξγαιείνπ ζηελ εκπεηξηθή έξεπλα. Η πξνγλσζηηθή ηνπ ηζρχο αλαθέξεηαη ζηελ ηθαλφηεηα ηνπ εξγαιείνπ λα πξνβιέπεη πξηλ, θαηά ηε δηάξθεηα ή θαη κεηά, ηηο ζπκπεξηθνξέο θαη ηα απνηειέζκαηα κίαο ζχγθξνπζεο. Έλαο ηξφπνο γηα λα κπνξέζνπκε λα εθηηκήζνπκε ηηο αληηδξάζεηο ελφο αηφκνπ ζε κία ζχγθξνπζε είλαη ζπγθξίλνπκε ηηο πξνζέζεηο θάπνησλ αηφκσλ κε ηηο αληηιήςεηο θάπνησλ άιισλ γηα ηηο ζπγθεθξηκέλεο ζπκπεξηθνξέο. Οη Duane, Azevedo θαη Anderson (98) κειέηεζαλ 9 θαηαζηάζεηο ζπγθξνχζεσλ θαη πξνζπάζεζαλ λα ζπγθξίλνπλ ηηο πξνζέζεηο ησλ κελ κε ηηο αληηιήςεηο θάπνησλ άιισλ. Σα ζπκπεξάζκαηα πνπ ηειηθά εμήρζεζαλ ήηαλ φηη απφ ηε κία κεξηά γηα ηηο πην ελεξγεηηθέο ζπκπεξηθνξέο (αληαγσληζηηθή θαη ζπλαηλεηηθή) επαιεζεχζεθαλ νη πξνβιέςεηο ελψ απφ ηελ άιιε κεξηά γηα ηηο πην παζεηηθέο ζπκπεξηθνξέο δελ πξνέθπςαλ ηα ζηνηρεία γηα λα επαιεζεχζνπλ ηηο αλάινγεο πξνβιέςεηο.
Σ) Δθαξκνγέο ηνπ κνληέινπ Σν κνληέιν είλαη έλα εξγαιείν ην νπνίν ρξεζηκνπνηείηαη επξέσο ζε εκπεηξηθέο ζπνπδέο πνπ πξαγκαηεχνληαη ηε δηαρείξηζε ζπγθξνχζεσλ. Οη δπλαηφηεηεο θαη νη εθαξκνγέο ηνπ κνληέινπ έρνπλ δηεξεπλεζεί ζε πνιιέο δηαηξηβέο θαη επηζηεκνληθέο έξεπλεο. Οη πεξηζζφηεξεο απφ απηέο ηηο έξεπλεο έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί κε ηε βνήζεηα ησλ εξσηεκαηνινγίσλ ελψ κεξηθέο άιιεο έρνπλ βαζηζζεί ζε θαηαζηάζεηο πξνζνκνηψζεηο ζπγθξνχζεσλ. Μία απφ ηηο έξεπλεο απηέο ζπλδέεη ηα απνηειέζκαηα ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ κε ηε πξνζσπηθφηεηα, ηα ραξαθηεξηζηηθά θαη ηηο ζπκπεξηθνξέο ησλ εξσηεζέλησλ. Αλαιπηηθφηεξα ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο ζπζρεηίζηεθαλ κε ηηο αθφινπζεο δηαζηάζεηο: αίζζεζε δηαίζζεζε, ζθέςε αίζζεζε, θξίζε παξαηήξεζε, εζσζηξέθεηα εμσζηξέθεηα. ε γεληθέο γξακκέο ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο είλαη θαη ηα αλακελφκελα. Οη εζσζηξεθείο θαη απηνί πνπ έρνπλ πςειά επηθνηλσληαθά ραξίζκαηα έρνπλ ηελ ηάζε λα απνθεχγνπλ ηηο ζπγθξνχζεηο. Σα άηνκα ηα νπνία έρνπλ ηελ αλάγθε λα θξαηνχλ ηνλ έιεγρν ζηα ρέξηα ηνπο θαη ηα επηθνηλσληαθά ραξίζκαηά ηνπο βξίζθνληαη ζε ρακειά επίπεδα εκθαλίδνληαη ηδηαίηεξα αληαγσληζηηθνί. Οη εξσηεζέληεο πνπ επαλαπαχνληαη ζηηο αηζζήζεηο ή απηνί πνπ έρνπλ δπαδηθή επηθνηλσληαθή ηθαλφηεηα πξνηηκνχλ λα εκθαλίδνπλ ππνρσξεηηθέο ηάζεηο θ.ν.θ. Έλα εχξεκα ηεο έξεπλαο ην νπνίν φκσο πξνμελεί εληχπσζε είλαη φηη νη αληαγσληζηηθνί ηχπνη φηαλ θαηαιαβαίλνπλ φηη ε δηαπξαγκάηεπζε δε βαίλεη πξνο ην κέξνπο πνπ έρνπλ εθηηκήζεη, ε άκεζε θαη ππνζπλείδεηε αληίδξαζε ηνπο είλαη λα εκθαλίζνπλ ηάζεηο ππνρσξεηηθφηεηαο, ζχκθσλα βέβαηα κε ηελ έξεπλα ηνπ Kabanoff (987). Μία άιιε έξεπλα πνπ έρεη πξαγκαηνπνηεζεί απφ ηνπο Κilmann θαη Thomas (977) αθνξά ζηηο δηαθνξέο ζηε ζπκπεξηθνξά θαηά ηε δηάξθεηα κίαο ζχγθξνπζεο αλάινγα κε ην θχιν ηνπ ππνθεηκέλνπ 8. Η ηειεπηαία έρεη δείμεη φηη άληξεο είλαη ζπλήζσο πην αληαγσληζηηθνί ζε ζρέζε κε ηηο γπλαίθεο, ελψ νη 8 Brahnam S., Margavio T., Hignite M., Barrier T., Chin J., Computer Information Systems Department, Southwest Missouri State University, Springfield, Missouri, USA (00) A gender based categorization for conflict resolution p. 97 08.
γπλαίθεο ζπλεζίδνπλ πεξηζζφηεξν λα εκθαλίδνληαη πην ζπκβηβαζηηθέο. Παξαηεξήζεθε, επίζεο, φηη ηα επξήκαηα απηά εκθαλίδνληαη εληνλφηεξα ζε δείγκαηα ηα νπνία αθνξνχλ άηνκα λεαξήο ειηθίαο κε ειάρηζηεο εξγαζηαθέο εκπεηξίεο. Έηζη φζν αλεξρφκαζηε ζηε ηεξαξρηθή θιίκαθα θαη ζηελ ειηθία ησλ εξσηεζέλησλ ηφζν ηα απνηειέζκαηα ησλ εξεπλψλ γίλνληαη πην αζαθείο. Δπηβάιιεηαη λα επηζεκάλνπκε, φκσο, φηη νη ζρέζεηο ησλ δχν θχιισλ είλαη απφξξνηα πνιιψλ θνηλσληθψλ, νηθνλνκηθψλ θαη πνιηηηθψλ παξαγφλησλ ζε θάζε ρψξα κε ζπλέπεηα λα κεηαβάιινληαη ζην ρξφλν. Έηζη δε κπνξνχκε εχθνια λα γεληθεχζνπκε ηα απνηειέζκαηα απηψλ ησλ εξεπλψλ θαη λα ηα πηνζεηήζνπκε άθξηηα. Μειέηεο έρνπλ γίλεη επίζεο γηα λα δηαπηζησζεί θαηά πφζν επεξεάδνπλ ηηο αληηδξάζεηο ησλ αηφκσλ παξάγνληεο φπσο δχλακε ηεο θάζε πιεπξάο, ε εκπεηξία, ε ζέζε ηνπ κέζα ζε έλα νξγαληζκφ θαζψο θαη ην είδνο ηνπ νξγαληζκνχ. Έρεη απνδεηρζεί φηη νη managers είλαη ζαθψο πην αληαγσληζηηθνί ζε ζρέζε κε ην βνεζεηηθφ ή επνπηηθφ πξνζσπηθφ. Οη managers ζε πςειά θιηκάθηα κε ηε ζεηξά ηνπο εκθαλίδνληαη ζεκαληηθά πην ζπλαηλεηηθνί ζε ζρέζε κε ηα κεζαία ζηειέρε. Απηνί πνπ έρνπλ κηθξή δχλακε ή εξγάδνληαη ζε κε θεξδνζθνπηθέο νξγαλψζεηο έρνπλ ζπκπεξηθνξέο πνπ ιακβάλνπλ ζνβαξά ηηο απφςεηο ησλ άιισλ πιεπξψλ. Οη καζεηέο εκθαλίδνληαη έληνλα απνθεπθηηθνί ζε κία ζχγθξνπζε κε ηνπο θαζεγεηέο ηνπο (άζρεηα κε ηηο ζπκπεξηθνξέο πνπ κπνξνχλ λα δηακνξθψλνπλ ζε κεηαμχ ηνπο ζπγθξνχζεηο). Σα ζηειέρε πνπ δηαζέηνπλ κεγάιε εξγαζηαθή εκπεηξία εκθαλίδνληαη, ηέινο, αξθεηά πην αληαγσληζηηθά θαη γεληθφηεξα θηλνχληαη πεξηζζφηεξν θαηά κήθνο ηνπ άμνλα ηεο δηεθδηθεζηκφηεηαο ζε ζρέζε κε ηνπο ζπλαδέιθνπο ηνπο πνπ δελ έρνπλ ηελ αλάινγε εξγαζηαθή εκπεηξία. χκθσλα κε ηα παξαπάλσ ε θάζε ζχγθξνπζε κπνξεί λα παξνκνηαζηεί κε έλα παίγλην δχλακεο. Σν άηνκν πνπ εκθαλίδεηαη πην δπλαηφ (γηα νπνηνδήπνηε ιφγν) ηείλεη λα έρεη θαη πην δηεθδηθεηηθέο ηάζεηο. Δμίζνπ ζεκαληηθέο είλαη νη έξεπλεο πνπ έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί γηα λα ζπζρεηηζηνχλ ηελ ζχλζεζε ησλ εκπιεθφκελσλ ζηε ζχγθξνπζε θαζψο θαη ηα κελχκαηα πνπ αληαιιάδνληαη θαηά ηε δηάξθεηα απηήο κε ηα απνηειέζκαηα ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ. Η πην ζεκαληηθή έξεπλα είλαη απηή ησλ Morley θαη Shockley - Zalabak (98) ε νπνία θαη έδεημε φηη ηα άηνκα πνπ παξνπζηάδνπλ κεγάιεο βαζκνινγίεο ζηηο αληαγσληζηηθέο ζπκπεξηθνξέο αξέζθνληαη πεξηζζφηεξν λα ιακβάλνπλ κέξνο ζε ζπγθξνχζεηο κε αλσηέξνπο, θαησηέξνπο 7
αιιά θαη ζπλαδέιθνπο ηνπ ίδηνπ επηπέδνπ. Οη ζπλαηλεηηθνί απφ ηελ άιιε κεξηά πξνηηκνχλ λα δηαπξαγκαηεχνληαη κε θαηψηεξνπο. Οη ππνρσξεηηθνί θαη νη απνθεπθηηθνί κε ηε ζεηξά ηνπο δελ επηζπκνχλ λα ζπκκεηέρνπλ κε ζπγθξνχζεηο κε νπνηνδήπνηε άιιε νκάδα ε νπνία έρεη πςειή βαζκνινγία ζηηο ππφινηπεο ζπκπεξηθνξέο. Σα κελχκαηα πνπ αληαιιάζζνληαη, επίζεο, θαηά ηε δηάξθεηα ησλ ζπγθξνχζεσλ ζρεηίδνληαη θαη απηά κε ηα απνηειέζκαηα ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ. Οη ζπκβηβαζηηθνί γηα παξάδεηγκα εθπέκπνπλ πεξηζζφηεξν ελεκεξσηηθά θαη θαηλνηφκα κελχκαηα παξά ξπζκηζηηθά θαη νινθιεξσκέλα. Οη απνθεπθηηθνί ζε ζχγθξηζε κε άιιεο ζπκπεξηθνξέο, αλεζπρνχλ πεξηζζφηεξν γηα ην ζηφρν ηνπ κελχκαηνο, έηζη πξνηηκνχλ λα εθπέκπνπλ νινθιεξσκέλα κελχκαηα ζηνπο αλσηέξνπο, ελεκεξσηηθά ζηνπο ζπλαδέιθνπο ηνπ ίδηνπ ηεξαξρηθνχ επηπέδνπ θαη θαηλνηφκα κελχκαηα ζηα θαηψηεξα ζηειέρε. Ε) Βειηηώζεηο πνπ κπνξνύλ λα πξαγκαηνπνηεζνύλ γηα ηελ εμαγσγή ησλ θαιύηεξσλ δπλαηώλ απνηειεζκάησλ Οη έξεπλεο θαη νη κειέηεο πνπ έρνπλ γίλεη σο ηψξα, έρνπλ νδεγήζεη ζην ζπκπέξαζκα φηη ην εξγαιείν πνπ έρεη αλαπηπρζεί απφ ηνπο Thomas Kilmann κπνξεί λα βειηησζεί νχησο ψζηε ηα απνηειέζκαηα λα είλαη πην αμηφπηζηα θαη έγθπξα. Πην ζπγθεθξηκέλα έρνπλ θαηαγξαθεί νξηζκέλα ζεκεία ηα νπνία ιεηηνπξγνχλ πξνο απηήλ ηε θαηεχζπλζε. Αλαιπηηθφηεξα: Δπηβάιιεηαη λα αλαπηπρζεί ζεσξεηηθά ην κνληέιν ψζηε λα εμεγεζεί γηαηί φηαλ ζπγθξίλνπκε ηα απνηειέζκαηα απφ φια ηα αληίζηνηρα κνληέια βξίζθνπκε δηαθνξέο γηα ηνπο ηέζζεξηο ηχπνπο ζπκπεξηθνξάο (εθηφο ηνπ αληαγσληζηηθνχ). Δίλαη αλάγθε ην κνληέιν λα εμεηάδεη φινπο ηνπο παξάγνληεο πνπ αθνξνχλ ζηε πξνθεηκέλε ζχγθξνπζε. Να ιακβάλεη κε άιια ιφγηα, φια ηα ζηνηρεία ηνπ εζσηεξηθνχ αιιά θαη ηνπ εμσηεξηθνχ πεξηβάιινληνο. Πξέπεη, επίζεο, λα επαλεμεηαζζεί ππφζεζε φηη νη ζπκπεξηθνξέο ησλ αηφκσλ παξακέλνπλ ζηαζεξέο ζην ρξφλν θαη ζηηο δηάθνξεο θαηαζηάζεηο. 8
Δίλαη γεγνλφο, φηη ηα δεδνκέλα πνπ πξνθχπηνπλ απφ ην εξσηεκαηνιφγην απαηηνχλ κεζνδηθή εμέηαζε θαη επεμεξγαζία απφ ηνπο εξεπλεηέο. Η ρξήζε ιαλζαζκέλσλ ζηαηηζηηθψλ κεζφδσλ νδεγνχλ ζε αλαμηφπηζηα ζπκπεξάζκαηα. Θα ήηαλ ρξήζηκν ινηπφλ, θαηά ηε δηαλνκή ηνπ κνληέινπ λα δίλεηαη ζηα άηνκα πνπ ζα επεμεξγαζζνχλ ηα δεδνκέλα έλα εγρεηξίδην ην νπνίν λα ππνδεηθλχεη ηηο θαηάιιειεο ζηαηηζηηθέο κεζφδνπο θαη αλαιχζεηο πνπ κπνξνχλ λα γίλνπλ πξνθεηκέλνπ ηα απνηειέζκαηα πνπ ζα εμαρζνχλ λα αληαπνθξίλνληαη ζηε πξαγκαηηθφηεηα. Η ζεκαληηθφηεξε αμία ηνπ κνληέινπ ζχκθσλα κε ηνπο ζπγγξαθείο είλαη ε δπλαηφηεηα λα ιεηηνπξγήζεη πξνγλσζηηθά. Η πξνζθνξά ζηνπο εξεπλεηέο εγρεηξηδίσλ ζηα νπνία ζα γίλεηαη ε ζχγθξηζε ησλ βαζκνινγηψλ ησλ ζπκκεηερφλησλ κε πεξηγξαθέο ζπκπεξηθνξψλ πνπ έρνπλ βαζηζζεί φκσο ζε πξαθηηθά πξαγκαηηθψλ ζπγθξνχζεσλ, ζα ήηαλ ηδηαίηεξα σθέιηκε. Αιιαγέο ζην εζσηεξηθφ ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ πξνθεηκέλνπ λα κεγηζηνπνηεζεί ε αμηνπηζηία, επίζεο ζα ήηαλ ρξήζηκεο. Οη αιιαγέο απηέο πξέπεη λα γίλνπλ ψζηε ην κνληέιν λα πξνζεγγίζεη ηνλ ζπληειεζηή αμηνπηζηίαο πνπ ζέηεη ην εξγαιείν ηνπ Cronbach Alpha (λα μεπεξάζεη ην.80). Θα βνεζνχζε,ηέινο, αλ ην κνληέιν εκπινπηηζηεί κε λέα ζηνηρεία θαη παξακέηξνπο ψζηε λα είλαη ζε ζέζε λα εξεπλήζεη θαη ζέκαηα πνπ άπηνληαη ζε ηαθηηθέο θαη ζηξαηεγηθέο πνπ αθνξνχλ ζηελ επηθνηλσλία κεηαμχ ησλ ζηειερψλ κέζα ζε έλα νξγαληζκφ. Ζ) πκπεξάζκαηα χκθσλα κε φια ηα παξαπάλσ κπνξνχκε λα θαηαιάβνπκε φηη ην εξσηεκαηνιφγην ησλ Thomas Kilmann απνηειεί έλα ρξήζηκν εξγαιείν γηα λα δηαγλψζνπκε ηηο ηάζεηο ζπκπεξηθνξάο ησλ αηφκσλ κέζα ζε κία θαηάζηαζε ζχγθξνπζεο ή δηαπξαγκάηεπζεο. Σα άηνκα κπνξνχλ λα πηνζεηνχλ νπνηαδήπνηε ζπκπεξηθνξά ρσξίο λα ππάξρεη ιάζνο ή ζσζηή επηινγή. χκθσλα θαη κε ηνπο ίδηνπο ηνπο ζπγγξαθείο ε ζπκπεξηθνξά ηνπ θάζε αηφκνπ ζε κία θαηάζηαζε ζχγθξνπζεο είλαη άκεζα ζπλδεδεκέλε κε παξάγνληεο πνπ ζρεηίδνληαη είηε κε ηε πξνζσπηθφηεηα ηνπ θάζε αηφκνπ, είηε 9
κε ην άκεζν ή έκκεζν πεξηβάιινλ ηεο θάζε θαηάζηαζεο. Απηή άιισζηε είλαη θαη ε εηδνπνηφο δηαθνξά ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ κνληέινπ απφ ηα ππφινηπα, ηα νπνία ζεσξνχλ φηη ππάξρεη κία θαη κνλαδηθή ζσζηή ζπκπεξηθνξά (π.ρ. ζηπι 9.9 ζην κνληέιν ησλ Blake θαη Mouton). Σειεηψλνληαο απηφ πνπ είλαη θνηλά παξαδεθηφ απφ φινπο, είλαη φηη ε ζεκαζία ησλ ζπγθξνχζεσλ ηδηαίηεξα γηα ηνπο νξγαληζκνχο είλαη πνιχ κεγάιε. Έηζη νινέλα θαη πεξηζζφηεξνη εξεπλεηέο κειεηνχλ ηξφπνπο πξνθεηκέλνπ λα θσδηθνπνηήζνπλ θαη λα αλαιχζνπλ ηα απνηειέζκαηα ησλ ηειεπηαίσλ ψζηε λα κπνξέζνπλ λα ηα αμηνπνηήζνπλ πξνο φθεινο ηνπ ίδηνπ ηνπ νξγαληζκνχ. 0
Μέξνο Β : Μειέηε πεξίπησζεο «Γηεξεύλεζε ηνπ πξνθίι ησλ ζηειερώλ ηεο Γεκνζηάο Γηνίθεζεο ζύκθσλα κε ην κνληέιν ησλ Thomas - Kilmann» Δηζαγσγή Οη ζπγθξνχζεηο δηαδξακαηίδνπλ ζεκαληηθφ ξφιν, φπσο είλαη θπζηθφ θαη ζηα πιαίζηα ηνπ επξχηεξνπ δεκφζηνπ ηνκέα. Σα ζηειέρε ηνπ ηειεπηαίνπ, θαη ηδηαίηεξα ηα πςειφβαζκα, θαινχληαη λα ιάβνπλ ζεκαληηθέο απνθάζεηο γηα ζέκαηα πνπ έρνπλ λα θάλνπλ ηφζν κε ηελ άζθεζε πνιηηηθήο φζν θαη κε ηελ άζθεζε εμνπζίαο. Οη ζπλζήθεο ζηηο δεκφζηεο ππεξεζίεο ηνπ Διιεληθνχ θξάηνπο είλαη ηδηαίηεξεο κε έληνλα ραξαθηεξηζηηθά ηεο ζπλαδειθηθφηεηαο θαη ηεο χπαξμεο δηαπξνζσπηθψλ ζρέζεσλ αλάκεζα ζηνπο εξγαδφκελνπο, γεγνλφο ην νπνίν δεκηνπξγεί πεξίπινθεο θαηαζηάζεηο φηαλ νη εξγαδφκελνη απηνί έρνπλ αληηθξνπφκελα ζπκθέξνληα θαη πξέπεη λα ζπγθξνπζηνχλ γηα ηελ πξνάζπηζε ησλ επηδηψμεψλ ηνπο. Σν γεγνλφο απηφ θάλεη ηελ νξζνινγηθή θαη απνηειεζκαηηθή αληηκεηψπηζε ησλ θαηαζηάζεσλ ζπγθξνχζεσλ επηηαθηηθή αλάγθε. ην κέξνο απηφ ηεο εξγαζίαο, επηρεηξείηαη ε δηεξεχλεζε ηνπ πξνθίι ησλ ζηειερψλ ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο κέζσ ηνπ κνληέινπ δηάγλσζεο πξνζεγγίζεσλ ησλ Thomas Kilmann. Σν δείγκα πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ηνλ ζθνπφ απηήο ηεο έξεπλαο ήηαλ ζηειέρε ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα κε έλα επξχ θάζκα ραξαθηεξηζηηθψλ φζνλ αθνξά ζηε ζέζε επζχλεο ηνπο, ζηα ρξφληα πξνυπεξεζίαο, ζην θχιν, ζην είδνο αιιά θαη ζην επίπεδν ζπνπδψλ. Δξσηεκαηνιφγηα επίζεο δφζεθαλ θαη ζε ζπνπδαζηέο ηεο Δζληθήο ρνιήο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο πξνθεηκέλνπ λα δηαπηζησζνχλ ηπρφλ δηαθνξέο αλάκεζα ζηα ήδε ζηειέρε ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα θαη ζηα ζηειέρε πνπ είλαη ζηελ δηαδηθαζία εηζφδνπ ζε απηφλ.
Κεθάιαην : Γεληθά ζηνηρεία γηα ηελ έξεπλα Α) Μεζνδνινγία Γείγκα Δξσηεζέλησλ Γηα ηηο αλάγθεο ηεο έξεπλαο, φπσο πξναλαθέξζεθε, ρξεζηκνπνηήζεθε ην κνληέιν ησλ Thomas Kilmann (TKI), χζηεξα απφ άδεηα πνπ δφζεθε απφ ηελ εηαηξεία πνπ εθκεηαιιεχεηαη ηα δηθαηψκαηά ηνπ. Οη εξσηεζέληεο θιήζεθαλ λα απαληήζνπλ ζην εξσηεκαηνιφγην ησλ 0 εξσηήζεσλ πξνθεηκέλνπ λα δηεξεπλεζεί ην πξνθίι ηνπο ζε κία θαηάζηαζε ζχγθξνπζεο. Γηα ηε ζπιινγή ησλ εξσηεκαηνινγίσλ απηψλ, ρξεζηκνπνηήζεθαλ νη κέζνδνη ηεο πξνζσπηθήο ζπλέληεπμεο, ηεο ηειεθσληθήο επηθνηλσλίαο αιιά θαη ηεο ειεθηξνληθήο αιιεινγξαθίαο (e-mail). Η ζπκκεηνρή ζηελ έξεπλα ήηαλ εζεινληηθή, ελψ ηα ζηνηρεία πνπ ζα πξνέθππηαλ απφ ηηο απαληήζεηο αιιά θαη ηα πξνζσπηθά δεδνκέλα ησλ εξσηεζέλησλ ζα παξέκεηλαλ απφξξεηα θαη ζα ρξεζηκνπνηνχληαλ κφλν γηα ζηαηηζηηθνχο ιφγνπο. Η ζπιινγή ησλ ζηνηρείσλ πξαγκαηνπνηήζεθε κέζα ζε έλα δηάζηεκα ηξηψλ εβδνκάδσλ. Σν κέγεζνο ηνπ δείγκαηνο αλέξρεηαη ζε 77 άηνκα (Ν = 77). Σν ζχλνιν ησλ εξσηεκαηνινγίσλ επηκεξίδεηαη ζηνπο παξαθάησ νξγαληζκνχο: Τπνπξγείν Αλάπηπμεο θαη Γεληθή Γξακκαηεία Βηνκεραλίαο (Ν = ) Τπνπξγείν Γεσξγίαο (Ν = ) Τπνπξγείν Σνπξηζκνχ (Ν = ) Ννκαξρηαθή Απηνδηνίθεζε Φζηψηηδαο (Ν = ) Πεξηθέξεηα ηεξεάο Διιάδαο (Ν = ) Γεληθφ Ννζνθνκείν Παίδσλ Άγηνο Αλδξέαο (Ν = ) Παλεπηζηήκην ηεξεάο Διιάδαο (Ν = ) Δζληθφ Κέληξν Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο (ΔΚΓΓΑ) (Ν = ) Δζληθή ρνιή Γεκφζηαο Γηνίθεζεο (ΔΓΓ) (Ν = ) Τπνπξγείν Παηδείαο (Ν = ) Τπνπξγείν Πεξηβάιινληνο Υσξνηαμίαο θαη Γεκνζίσλ Έξγσλ (Ν=)