Παράκτιοι κρημνοί Γεωμορφές βραχωδών ακτών & Ακτόλιθοι Δρ. Δρ. Νίκη Ευελπίδου Αναπλ. Καθηγήτρια Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Δρ. Άννα Καρκάνη Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Παράκτιοι κρημνοί Απόκρημνες, προς την πλευρά της θάλασσας, παράκτιες πλαγιές που επηρεάζονται από τις θαλάσσιες διεργασίες (Καρύμπαλης, 2010) Bonifacio, Corsica
Παράκτιοι κρημνοί Θαλάσσιες διεργασίες Χερσαίες εξωγενείς διεργασίες Φυσική και χημική αποσάθρωση Κινήσεις υλικών λόγω βαρύτητας Θεολόγος, Μαλεσίνα
Παράκτιοι κρημνοί Παράγοντες που επιδρούν στην μορφολογία των παράκτιων κρημνών (Καρύμπαλης, 2010)
Προφίλ παράκτιων κρημνών Αντίπαξοι
Προφίλ παράκτιων κρημνών Ρηξιγενείς κρημνοί (plunging cliffs) Γερολιμένας
Προφίλ παράκτιων κρημνών Η μορφή που αποκτά το μέτωπο ενός παράκτιου κρημνού καθορίζεται από Τα μορφολογικά χαρακτηριστικά του αναγλύφου, που προϋπάρχουν Κυματική δραστηριότητα Γεωλογία
Προφίλ παράκτιων κρημνών Η μορφή που αποκτά το μέτωπο ενός παράκτιου κρημνού καθορίζεται από Τα μορφολογικά χαρακτηριστικά του αναγλύφου, που προϋπάρχουν Κυματική δραστηριότητα Γεωλογία (Καρύμπαλης, 2010)
Προφίλ παράκτιων κρημνών Η μορφή που αποκτά το μέτωπο ενός παράκτιου κρημνού καθορίζεται από Τα μορφολογικά χαρακτηριστικά του αναγλύφου, που προϋπάρχουν Κυματική δραστηριότητα Γεωλογία (Καρύμπαλης, 2010)
Απόκρημνες ακτές
(Καρύμπαλης, 2010)
Σύνθετοι παράκτιοι κρημνοί Καρύμπαλης (2010)
Υποχώρηση παράκτιων κρημνών Διάβρωση λόγω κυματισμού Αποσάθρωση διεργασίες διαβροχής και ξήρανσης Εναλλασσόμενες θερμοκρασιακές μεταβολές Βιολογική αποσάθρωση Ανθρωπογενείς παρεμβάσεις (Καρύμπαλης, 2010)
Υποχώρηση παράκτιων κρημνών Κατηγοριοποίηση των παράκτιων μετατοπίσεων (Devoto, 2013) Τύπος Υλικού Τύπος Μετατόπισης (αστοχίας) Βραχώδης Κορήματα Εδαφικό Κατάπτωση Πτώσεις βράχων Πτώσεις κορημάτων Πτώσεις γαιών Ανατροπή Ανατροπές βράχων Ανατροπές κορημάτων Ανατροπές γαιών Μικρή καθίζηση Με περιστροφή Μικρή καθίζηση (αρχικά) και (αρχικά) και Μικρή καθίζηση (αρχικά) και Περιστροφή βράχων Περιστροφή Περιστροφή γαιών κορημάτων Ολίσθηση Ολίσθηση ενιαίας Μεταθετικές (ή στρωματοειδείς) βραχομάζας Ολίσθηση (με παρουσία ή μη κορημάτων Ολίσθηση γαιών διακλάσεων) Πλευρική εξάπλωση Πλευρικές εξαπλώσεις Πλευρική εξάπλωση βράχων κορημάτων Πλευρική εξάπλωση γαιών Ροές-Ρεύματα Ροή βράχων Ροή κορημάτων Ροή γαιών
Κατάρρευση της οροφής της εικονιζόμενης κλιτύος, λόγω υποσκαφής του πρανούς. Τα υλικά κατάρρευσης συσσωρεύονται στη βάση του πρανούς.
Ρυθμοί υποχώρησης παράκτιων κρημνών Σύμφωνα με τον Sunamura (1992) : < 0,001 m /yr γρανίτες 0,001 0,01 m /yr ασβεστόλιθοι 0,01 0,1 m /yr φλύσχης, σχιστόλιθος 0,1 1 m /yr κρητίδα, ιζηματογενή πετρώματα Τριτογενούς ηλικίας 1-10 m /yr Τεταρτογενείς αποθέσεις >10 m /yr χαλαρές ηφαιστειακές αποθέσεις (Καρύμπαλης, 2010)
Ευρεία ποικιλία μεθόδων με σκοπό τη μελέτη και τον προσδιορισμό της οπισθοχώρησης των παράκτιων κρημνών. η τοπογραφία οι αποτυπώσεις προφίλ (profiling) Αεροφωτογραφίες ψηφιακή φωτογραμμετρία LiDAR (Light detection and ranging) δορυφορική συμβολομετρία GPS μετρήσεις
Υπολειμματικές μορφές διάβρωσης βραχωδών ακτών (Καρύμπαλης, 2010)
Θαλάσσιες εγκοπές Εσοχές κατά μήκος παράκτιων κρημνών
Διαφορετικοί τύποι θαλάσσιων εγκοπών Εγκοπές απόξεσης Αbrasion (wave-cut) notches Naxos Paros
Δομικές εγκοπές / λιθολογικές εγκοπές Structural notches / Lithological notches
Παλιρροιακές εγκοπές Από τις μεσοπαλιρροιακές εγκοπές, οι πιο ακριβείς δείκτες μεταβολών θαλάσσιας στάθμης είναι οι παλιρροιακές εγκοπές, οι οποίες έχουν υποσκαφεί σε ανθρακικούς κρημνούς, ιδιαίτερα σε μικροπαλιρροιακές περιοχές. Paros
Παλιρροιακές εγκοπές βάθος από στάθμη θάλασσας Ο ρυθμός διάβρωσης είναι γενικά υψηλότερος κοντά στη μέση θαλάσσια στάθμη και μειώνεται σταδιακά προς το ανώτερο και κατώτερο όριο του παλιρροιακού εύρους. Η μέγιστη καμπυλότητα (σημείο μέγιστης υποχώρησης vertex) είναι κοντά στη μέση θαλάσσια στάθμη, η βάση της κοντά στην άμπωτη και η οροφή της κοντά στην πλήμμη Ύψος μέγεθος μέγιστης οπισθοχώρησης σημείο μέγιστης υποχώρησης
Ρυθμοί βιο-διάβρωσης Ο ρυθμός της μέγιστης υποσκαφής λαμβάνει χώρα κοντά στη μέση θαλάσσια στάθμη (MSL) και ποικίλει ανάλογα με το είδος του πετρώματος και το τοπικό κλίμα. Έχει εκτιμηθεί κατά προσέγγιση σε 1 mm/έτος (Laborel et al. 1999), ωστόσο αποτελεί εκτίμηση πρώτης τάξης και έχουν παρατηρηθεί χαμηλότερες τιμές σε σκληρά ανθρακικά πετρώματα, ιδιαίτερα σε μη τροπικές περιοχές Μεσόγειος: 0.5-1mm/yr (Laborel et al., 1999)
Οι παλιρροιακές εγκοπές έχουν ιδιαίτερη σημασία, γιατί παρέχουν πληροφορίες τόσο για τη μεταβολή της στάθμης της θάλασσας, όσο και για τις τεκτονικές κινήσεις.
Παλιρροιακές εγκοπές Τα ανθρακικά πετρώματα γενικά ευνοούν τη δημιουργία και διατήρηση των παλιρροιακών εγκοπών, ενώ οι γνεύσιοι, οι σχιστόλιθοι, οι αμφιβολίτες, οι χερσαίες αποθέσεις και τα ηφαιστειακά πετρώματα επηρεάζονται λιγότερο από τη βιο-διάβρωση. Οι πιο ευνοϊκές συνθήκες για τον σχηματισμό μιας παλιρροιακής εγκοπής είναι όταν ο κρημνός είναι κατακόρυφος. Η κλίση του κρημνού ή οι ασυνέχειες στην επιφάνεια του πετρώματος μπορεί να καθυστερήσουν ή και να αποτρέψουν την ανάπτυξη ενός καθαρού προφίλ εγκοπής.
Ανάπτυξη σε ανθρακικά πετρώματα Αυθαίρετες μονάδες Διάβρωση: λευκή μπάρα Προσαύξηση: κόκκινη μπάρα Χρόνος: 1frame Σταθερή στάθμη θάλασσας: 5 διαφάνειες Ακολουθεί απότομη τεκτονική κίνηση
Ταχεία ανύψωση Ανυψωμένη παλιρροιακή εγκοπή Νέα παλιρροιακή εγκοπή
Ταχεία βύθιση Νέα παλιρροιακή εγκοπή Βυθισμένη παλιρροιακή εγκοπή Οι προϋπάρχουσες βιολογικές δομές υπόκεινται σταδιακά σε βιολογική διάβρωση
Προηγούμενη στάθμη θάλασσας Ανυψωμένη ακτογραμμή Okinawa, Japan
Έχουν διακριθεί διάφορα προφίλ υπό διαφορετικές συνθήκες σε ένα κατακόρυφο κρημνό, από διαφόρους συνδυασμούς μεταβολών στάθμης θάλασσας σε ήρεμες προστατευόμενες περιοχές, τα οποία επιτρέπουν την ποιοτική διάκριση του είδους της κίνησης Παλιρροιακές εγκοπές ως μορφοτεκτονικοί δείκτες
Χρονολόγηση εγκοπών
Συσχέτιση του υψόμετρού τους με άλλο διαθέσιμο χρονολογήσιμο υλικό
Πόρος, Κεφαλονιά
Σεισμός Κεφαλονιάς, 1953 (a) Παρατηρήσεις θέσεων ανύψωσης του 1953 (σε cm). (b) Χάρτης της ανύψωσης του 1953 (σκιασμένη περιοχή) (Stiros et al., 1994).
Ακτόλιθοι beachrocks
Ακτόλιθοι ορισμός Okinawa, Japan
Ακτόλιθοι κύρια χαρακτηριστικά Πλάκα, Δ Νάξος
Ακτόλιθοι κύρια χαρακτηριστικά Glystra, E Naxos
Ακτόλιθοι κύρια χαρακτηριστικά Agios Georgios, W Naxos
Ακτόλιθοι κύρια χαρακτηριστικά Πλάκα, Δ Νάξος
Δημιουργία και συγκολλητικό υλικό Από Mauz et al. (2015)
Δημιουργία και συγκολλητικό υλικό Από Mauz et al. (2015)
Δημιουργία και συγκολλητικό υλικό Plaka, Naxos From Mauz et al. (2015)
Δημιουργία και συγκολλητικό υλικό Evelpidou et al., submitted; Okinawa, Japan
Ακτόλιθοι Χρονολόγηση Άγιος Γεώργιος Δ. Νάξος
Ακτόλιθοι Χρονολόγηση Ραδιοχρονολόγηση
Ακτόλιθοι Χρονολόγηση Οπτικά Διεγερμένη φωταύγεια Ηλικία απόθεσης ιζημάτων, με βάση πότε εκτέθηκαν οι ορυκτολογικοί κόκκοι τελευταία φορά στο ηλιακό φως.
Οι ακτόλιθοι ως δείκτες θαλάσσιας στάθμης Από Karkani et al. (2017)
Ακτόλιθοι και εξέλιξη της παράκτιας ζώνης Από Karkani et al. (2017)
Ευχαριστώ πολύ! Δρ. Δρ. Νίκη Ευελπίδου Αναπλ. Καθηγήτρια Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Δρ. Άννα Καρκάνη Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών