Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε ΕΠΠΑΙΚ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ 2013-2014 ΜΑΘΗΜΑ: ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ & ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΜΑΥΡΙΚΑΚΗΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΘΕΜΑ: ΤΟ ΑΙΤΗΜΑ ΓΙΑ ΙΣΟΤΗΤΑ ΕΥΚΑΙΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΟΜΑΔΑ 6 η : Μηλάκης Ηρακλής Παπαδάκη Κων/να Σαββάκης Δημήτρης Φουντουλάκη Κάλλια Χαρωνίτη Ζωή
ΑΝΙΣΟΤΗΤΑ ΘΕΩΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΡΡΟΕΣ Το εκπαιδευτικό σύστημα ως ένας παράγοντας δημιουργίας και διατήρησης ανισότητας. Η επίδοση των μαθητών όχι μόνο από ψυχολογικούς παράγοντες Οι εκπαιδευτικές αλλαγέςμεταρρυθμίσεις δεν επιφέρουν πάντα βελτίωση. Κυρίως όμως πηγάζει από το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον.
Η κοινωνική ανισότητα εισάγεται στο σχολείο και μετασχηματίζεται ξανά σε κοινωνική ανισότητα. Η συγκεκριμένη διαδικασία ακολουθεί 3 φάσεις: Α φάση: η αποτύπωση της κοινωνικής ανισότητας στην προσωπικότητα του παιδιού (κυρίως κατά την περίοδο πριν το σχολείο) Β φάση: η κοινωνική ανισότητα μετασχηματίζεται σε εκπαιδευτική ανισότητα (σχολική περίοδος) Γ φάση: από την εκπαιδευτική στην κοινωνική ανισότητα (μετασχολική περίοδος) Οι ανωτέρω φάσεις είναι αλληλοδιαπλεκόμμενες και οδηγούν σε έναν «φαύλο κύκλο».
ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΑΝΙΣΟΤΗΤΑΣ 2 κεντρικές προσεγγίσεις: Μαρξιστικές θεωρίες (εστιάζουν κυρίως σε πολιτικο-οικονομικούς παράγοντες) Η θεωρία του μορφωτικού κεφαλαίου (εστιάζει κυρίως σε πολιτιστικούς παράγοντες) οι θεωρίες αυτές εμφανίζουν εξάρτηση αλλά όχι άμεση, με επικρατέστερη τη δεύτερη.
Α φάση: η αποτύπωση της κοινωνικής ανισότητας στην προσωπικότητα του παιδιού Μορφές: 1. Στον κοινωνικό χαρακτήρα των ατόμων 2. Στην εξέλιξη των ικανοτήτων των παιδιών 3. Στο μορφωτικό κεφάλαιο και τις επιρροές που αυτό ασκεί.
Α φάση: η αποτύπωση της κοινωνικής ανισότητας στην προσωπικότητα του παιδιού Ο κοινωνικός χαρακτήρας των ατόμων Χαμηλότερα κοινωνικά στρώμματα: εφαρμόζουν πρακτικές πειθαρχίας κ υποταγής και τα παιδιά δέχονται πιέσεις και σωματικές τιμωρίες, εξαιτίας και της οικονομικής ανέχειας με αποτέλεσμα να τους δημιουργούνται αναστολές και να παρεμποδίζεται η προσωπική τους εξέλιξη και επικοινωνία.
Α φάση: η αποτύπωση της κοινωνικής ανισότητας στην προσωπικότητα του παιδιού Μεσαία και ανώτερα κοινωνικά στρώματα: Εφαρμόζουν πρακτικές βασισμένες στην αποδοχή του παιδιού, παροχή ελευθερίας, συμμετρική ανάπτυξη της προσωπικότητας, συναισθηματική σταθερότητα με αποτέλεσμα την αυτόνομη συμπεριφορά τους και αργότερα καλύτερη επικοινωνία μέσα στο σχολείο.
Α φάση: η αποτύπωση της κοινωνικής ανισότητας στην προσωπικότητα του παιδιού Η ανάπτυξη των ικανοτήτων Παράγοντες που καθορίζουν την εξέλιξη του παιδιού: νοημοσύνη προϊόν κληρονομικών καταβολών, η οποία διαφοροποιείται στρωματικά και αυξάνεται σε ιεραρχική κλίμακα (στα σχολεία μετράμε το Δείκτη Νοημοσύνης με διάφορα σχετικά τεστ). τα πολιτιστικά ερεθίσματα κρίνονται αποφασιστικής σημασίας για την ανάπτυξη νοημοσύνης του.
Α φάση: η αποτύπωση της κοινωνικής ανισότητας στην προσωπικότητα του παιδιού Γλώσσα: σημαντική γλωσσική διαφοροποίηση. Στα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα ο κώδικας επικοινωνίας είναι φτωχός και περιορισμένος, ενώ στα ανώτερα και μεσαία παρατηρείται ανεπτυγμένη γλωσσική ικανότητα και πλούσια ερεθίσματα με αποτέλεσμα να αναπαράγεται η εκπαιδευτική ανισότητα.
Α φάση: η αποτύπωση της κοινωνικής ανισότητας στην προσωπικότητα του παιδιού Το μορφωτικό κεφάλαιο και η σημασία του Οι εμπειρίες και οι γνώσεις των παιδιών των ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων (δράσεις, κοινωνικές συναναστροφές, ερεθίσματα) έχουν μεγαλύτερη συνάφεια με τη σχολική γνώση σε αντίθεση με τα παιδιά των χαμηλότερων κοινωνικών στρωμάτων.
Β φάση: η κοινωνική ανισότητα μετασχηματίζεται σε εκπαιδευτική ανισότητα Το σχολείο απευθύνεται: προς όλους τους μαθητές του, χρησιμοποιεί τα ίδια μέσα, τα ίδια διδακτικά εγχειρίδια, τους ίδιους διδάσκοντες, τις ίδιες μεθόδους διδασκαλίας, τη ίδια γλώσσα. Παρέχει όμως ίσες ευκαιρίες προς όλους τους μαθητές; ένας ομοιογενής τρόπος προσφοράς, εξασφαλίζει ομοιογενή αποτελέσματα σε μια κοινωνία με διαφορετική κοινωνική προέλευση;
Β φάση: η κοινωνική ανισότητα μετασχηματίζεται σε εκπαιδευτική ανισότητα Η συμβολή του εκπαιδευτικού συστήματος στην αναπαραγωγή της ανισότητας, εντοπίζεται σε 3 κυρίως σημεία: άνισες αφετηρίες κατά την ένταξη στο εκπαιδευτικό σύστημα Από τη πρώτη εγγραφή στο σχολείο, λαμβάνεται ως κριτήριο, η χρονολογική ηλικία του παιδιού και όχι η ωριμότητά του για σχολική φοίτηση.
Β φάση: η κοινωνική ανισότητα μετασχηματίζεται σε εκπαιδευτική ανισότητα ο ρόλος των αναλυτικών προγραμμάτων και των περιεχομένων μάθησης Τα αναλυτικά προγράμματα των σχολείων, βασίζονται στις πολιτικές αξίες των ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων, και ταυτόχρονα οι διαδικασίες και τα μέσα που χρησιμοποιούνται προσιδιάζουν περισσότερο στη κουλτούρα των παιδιών από αυτά τα στρώματα.
Β φάση: η κοινωνική ανισότητα μετασχηματίζεται σε εκπαιδευτική ανισότητα ο ρόλος των εκπαιδευτικών Αρκετά συχνά, οι εκπαιδευτικοί δείχνουν προτίμηση στα παιδιά με γονείς από ανώτερες κοινωνικές τάξεις, για διάφορους λόγους, πολιτικούς ή ψυχοκοινωνιολογικούς.
Γ φάση: από την εκπαιδευτική στην κοινωνική ανισότητα Τα παιδιά των ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων: Έχουν περισσότερο επιτυχημένη μαθητική σταδιοδρομία Εκπροσωπούν μεγαλύτερο ποσοστό στον φοιτητικό πληθυσμό Αποκτούν κοινωνικό κύρος και δύναμη Έχουν σε μεγαλύτερο ποσοστό τη δυνατότητα να ανέλθουν κοινωνικά
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Το ερώτημα που γεννάται είναι το εξής: Θα μπορούσε το σχολείο να παρέμβει με διαφορετικό τρόπο και να παρεμποδίσει τις αναπαραγωγικές αυτές διαδικασίες? Η γενικότερη διάρθρωσή του με το όλο κοινωνικό οικοδόμημα επιτρέπει ένα τέτοιο ρόλο? Ανάλογα με τα κοινωνικο-πολιτικά δεδομένα, το σχολείο διατηρεί τη δική του σχετική αυτονομία και με κατάλληλους χειρισμούς μπορεί να δράσει ανασταλτικά στην αναπαραγωγή της ανισότητας. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να υπάρχουν καλά καταρτισμένοι, σωστά ενημερωμένοι και ευαισθητοποιημένοι εκπαιδευτικοί.
Ευχαριστούμε για τη προσοχή σας!
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Πυργιωτάκης Ι., (2011), «Εισαγωγή στην Παιδαγωγική Επιστήμη», Αθήνα, Πεδίο.