Β. Δράμπα Πνευμονολόγος Β Επιμελήτρια Πνευμονολογικής Κλινικής Γ.Ν. Σερρών
Συνθήκες υποβαρικής υποξίας κατά τη διάρκεια της πτήσης Αύξηση του μέσου όρου ηλικίας των ταξιδιωτών - πιθανή αύξηση των συνοσηροτήτων Αυξανόμενη συχνότητα πτήσεων μεγάλων αποστάσεων ( έκθεση των ταξιδιωτών σε συνθήκες υποβαρικής υποξίας 20h )
> 2.750.000.000 ταξιδιώτες αεροπορικώς / έτος 1 ιατρικά επείγον συμβάν / 600 πτήσεις Αναπνευστικά συμβάματα 10-12% συγκοπή 37.4% καρδιολογικά συμπτώματα 7.7% ΑΕΕ 2% Καρδιακή ανακοπή 0.3%
Απαραίτητη η κλινική αξιολόγηση των ασθενών με πνευμονοπάθεια πριν την πτήση Ανάγκη σύστασης πρακτικών οδηγιών και τρόπων αξιολόγησης
Αφήνοντας την επιφάνεια της θάλασσας
Ύψος καμπίνας : 5.000 8.000 ft (1524 2438 m) H πίεση του αέρα στο περιβάλλον της καμπίνας : 520-570 mmhg Η PI O2 = 108 mmhg στα 8.000 ft Αέρας περιεκτικότητας ισοδύναμης με FI O2 15.1% στην επιφάνεια της θάλασσας Σε υγιές φυσιολογικό άτομο PaO2 = 60-75 mmhg και SpO2 = 89-94% Διαστολή του όγκου του αέρα κατά 38% (σε σχέση με την επιφάνεια της θάλασσας)
Υπεραερισμός Ταχυκαρδία
Ασθενείς με ιστορικό αναπνευστικών συμπτωμάτων σε προηγούμενη πτήση Σοβαρή χρόνια αποφρακτική νόσος (FEV1 < 30%) ΧΑΠ-εμφύσημα, μη ελεγχόμενο άσθμα, κυστική ίνωση Σοβαρή περιοριστικού τύπου διαταραχή (VC < 1L) διάμεση πνευμονοπάθεια, νευρομυικές παθήσεις Συνοσηρότητες που επιδεινώνουν την υποξία νευρολογικές,καρδιαγγειακές παθήσεις, ΠΑΥ, αναιμία Πρόσφατος πνευμοθώρακας Οξεία σοβαρή αναπνευστική λοίμωξη (6 εβδ. πριν από την πτήση) Αυξημένος κίνδυνος ή ιστορικό θρομβοεμβολικής νόσου ΣΑΥ - Παχυσαρκία
Ενεργός πνευμονική φυματίωση Αιμόπτυση Ενεργός πνευμοθώρακας Ασθενείς υπό LTOT με ανάγκες Ο2 4lt/min (στην επιφάνεια της θάλασσας)
Ιστορικό ασθενούς κύρια νόσος συνοσηρότητες εμπειρία προηγούμενης πτήσης προορισμός διάρκεια πτήσης χρονικό διάστημα από την τελευταία παρόξυνση Σπιρομέτρηση Οξυμετρία ή/και μέτρηση αερίων αίματος Καθορισμός των αναγκών Ο2 κατά τη διάρκεια της πτήσης
FEV1 και SpO2 αποτελούν χρήσιμους δείκτες σοβαρότητας νόσου δεν αποτελούν προγνωστικούς δείκτες υποξυγοναιμίας ή εμφάνισης επιπλοκών Αξιολόγηση SpO2 σε ηρεμία /μετά από 6 min test?? SpO2 95% χρήση Ο2 δεν συστήνεται 92% SpO2 95% Κίνδυνος υποξυγοναιμίας στο ύψος Ανάγκη περεταίρω αξιολόγησης SpO2 92% απαραίτητη χρήση Ο2 στην πτήση
Υπολογιστικές εξισώσεις Απλή άμεση μέθοδος ελέγχου Αναφέρονται κυρίως σε ασθενείς με ΧΑΠ Έχουν χαμηλή προγνωστική αξία Υπερεκτίμηση της ανάγκης για χορήγηση Ο2 vs HCT PaO2(alt) = 0.410 x PaO2 (ground) + 17.652 PaO2 (alt) = 0.519 x PaO2 (ground) + 11.855 x FEV1 (lt) 1.760 PaO2 (alt) = 0.453 x PaO2 (ground) + 0.386 x FEV1 (%pred) + 2.44 PaO2 (alt) = 22.8 (2.74 x altitude in feet) + 0.68 x PaO2 ground
Η μέτρηση της FEV1 βελτιώνει την ακρίβεια του αποτελέσματος
Δοκιμασία Πρόκλησης Υποξίας (HCT) Μέθοδος εκλογής Έκθεση του ασθενούς σε περιβάλλον που προσομοιάζει αυτό της καμπίνας πτήσης στα 8000 ft (νορμοβαρική υποξία) Ο ασθενής αναπνέει αέρα FIO2 15% επί 20 min και αξιολογείται η πτώση των SpO2 και PaO2 PaO2 < 50mmHg SpO2 < 85% => ανάγκη χορήγησης Ο2 στα 2 lt/min Σε LTOT : συνιστάται διπλασιασμός της ροής Ο2 Η διάρκεια της πτήσης και το υποβαρικό περιβάλλον δεν αναπαράγονται
Εισπνοή μίγματος αερίων (Ο2 Ν2) από ειδικούς κυλίνδρους ή σάκους (Douglas bags) Με τροποποιημένο πληθυσμογράφο που γεμίζει με αέρα FIO2 15% Εισπνοή 100% Ν2 με μάσκα Venturi 40%
Σε οξεία παρόξυνση βρογχοδιασταλτικά (inhaler via spacer / nebuliser) Ασθενείς με FEV1 < 30% εκτίμηση από ειδικό συμπληρωματική δόση πρεδνισολόνης
Ασθενής κλινικά σταθερός Διόρθωση αναιμίας ηλεκτρολυτικών διαταραχών Εκκένωση πιθανής πλευριτικής συλλογής Ουδετεροπενικοί ασθενείς - κίνδυνος λοιμώξεων Σχετικές αντενδείξεις πτήσης : σοβαρή λεμφαδενοπάθεια σύνδρομο άνω κοίλης φλέβας εγκεφαλικές μεταστάσεις Ειδική άδεια για χημειοθεραπευτικά ή παυσίπονα
Ιατρική γνωμάτευση που περιγράφει την ανάγκη για χρήση C-PAP Αποφυγή λήψης αλκοόλ και ηρεμιστικών Έλεγχος προδιαγραφών μηχανήματος (να λειτουργεί με μπαταρία σε υποβαρικό περιβάλλον) Αποφυγή νυχτερινής - μεγάλης διάρκειας πτήσης
Πρόσφατη α/α θώρακος που επιβεβαιώνει τη λύση και πλήρη αποκατάσταση του προβλήματος Σε αυτόματο πνευμοθώρακα ο ασθενής μπορεί να ταξιδέψει 7 ημέρες μετά τη θεραπεία Σε τραυματικό πνευμοθώρακα ο ασθενής μπορεί να ταξιδέψει 15 ημέρες μετά τη θεραπεία Η χειρουργική αντιμετώπιση μέσω θωρακοτομής θεωρείται ότι ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο υποτροπής Ο παθολογικός πνεύμονας αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα για υποτροπή
NYHA class I-II πτήση χωρίς Ο2 NYHA class III-IV πτήση με Ο2 Ο διαχωρισμός από οξείες σοβαρές παθολογικές καταστάσεις είναι δύσκολος Χορήγηση Ο2 Χρήση τεχνικών αναπνοής Χρήση αγχολυτικών ταχείας έναρξης δράσης
Ταξίδι με οποιοδήποτε μέσο μεταφοράς αποτελεί παράγοντα κινδύνου για VTE WHO Research Into Global Hazards of Travel (WRIGHT Project ) Η ακινησία Η διάρκεια του ταξιδιού 4 h Ιδιαιτέρως τα αεροπορικά ταξίδια Η αφυδάτωση στο περιβάλλον της καμπίνας λόγω χαμηλής υγρασίας (5-15%) Το περιβάλλον υποβαρικής υποξίας (επηρεάζει το μηχανισμό πήξης??? ) Πιθανώς επιδεινώνουν τον κίνδυνο σε ευαίσθητες ομάδες ασθενών
Χαμηλός κίνδυνος για VTE : αποφυγή κατανάλωσης αλκοόλ, καφεΐνης, επαρκής ενυδάτωση, άνετα ρούχα, κινητοποίηση κατά τη διάρκεια της πτήσης Μέτριος κίνδυνος για VTE : ελαστικές κάλτσες, αποφυγή λήψης ηρεμιστικών Αυξημένος κίνδυνος για VTE : προφυλακτική δόση ΗΧΜΒ πριν τη πτήση, σε αντιπηκτική θεραπεία INR 2-3 Σε πρόσφατο επεισόδιο VTE : αναβολή της πτήσης τουλάχιστον 4 εβδ. ή μέχρι την πλήρη αποθεραπεία
Οι ασθενείς ταξιδεύουν με συμπυκνωτή O2 (είτε δικό τους είτε μέσω της αεροπορικής εταιρίας) Απαραίτητη η επικοινωνία με την εταιρία συμπλήρωση της MEDIF form Έλεγχος για τις τεχνικές λεπτομέρειες της συσκευής Χορήγηση Ο2 με ροή έως 4 lt/min Οι συμπυκνωτές είναι : pulsed dose flow(breath-activated) continuous flow Οι αεροπορικές εταιρίες δεν εξασφαλίζουν τη χορήγηση Ο2 στο έδαφος
Σωστός προγραμματισμός του ταξιδιού Κλινική αξιολόγηση από ειδικό βελτιστοποίηση της κλινικής κατάστασης του ασθενούς MEDIF form / Frequent traveller s medical card (FREMEC) HCT is not a fitness to fly test Ο πραγματικός κίνδυνος βλάβης κατά την διάρκεια της πτήσης δεν μπορεί να προβλεφθεί Απαραίτητη η ταξιδιωτική ασφάλεια υγείας
BTS patient information leaflet on air travel www.brit-thoracic.org.uk/ ELF air travel database (detailed advice airlines and oxygen) www.european-lung-foundation.org/ British Lung Foundation information on travel www.blf.org.uk/ Aerospace Medical Association Medical Guidelines for Airline Passengers www.asma.org
Ε υ χ α ρ ι σ τ ώ