ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ - OΣΤΑ Τ.Ε.Ι ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ - OΣΤΑ Τ.Ε.Ι ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ Τμήμα Λογοθεραπείας

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ Η ανατομία είναι η παλαιότερη βασική ιατρική επιστήμη. Μελετήθηκε πρώτα στην Αίγυπτο το 500 π.χ Αργότερα διδάχθηκε στην Ελλάδα από τον Ιπποκράτη (466-377 π.χ) «θεωρήθηκε από πολλούς ως πατέρας της ιατρικής και ο θεμελιωτής της ανατομικής επιστήμης» (ο όρκος του Ιπποκράτη & πολυάριθμα συγγράμματα σχετικά με την ανατομία). Ο Ιπποκράτης πρέσβευε ότι: «Η φύση του σώματος είναι η αρχή της ιατρικής επιστήμης»

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ Ο όρος ανατομή χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Αριστοτέλη (384-322 π.χ). Η λέξη είναι συνθέτη: ανά & τομή => Τομή και αποχωρισμός τεμαχίου.

Κεφ. 1 Ερειστικό σύστημα

Ερειστικό σύστημα Το ερειστικό σύστημα του ανθρώπου αποτελείται από τα διαφορά οστά, τα οποία συνδεόμενα μεταξύ τους με τις αρθρώσεις αποτελούν το σκελετό του ανθρώπου.

Ερειστικό σύστημα Χρησιμότητα οστών: 1. Στηρίζουν τα υπόλοιπα μαλακά μέρη του ανθρωπίνου οργανισμού (ερειστικό σύστημα). 2. Με την πρόσφυση των μυών πάνω σ αυτα λειτουργούν σαν σύστημα μοχλών, με τους οποίους γίνονται οι κινήσεις των διαφόρων μερών του σώματος (κινητικό σύστημα). 3. Προφύλαξη πολύτιμων οργάνων (εγκέφαλου, καρδιάς, οφθαλμοί) μέσα σε κοιλότητες που έχουν οστέινα τοιχώματα. 4. Μεταβολική δραστηριότητα με την οποία ρυθμίζουν την ομοιόσταση των αλάτων, κυρίως του ασβεστίου και του φωσφόρου.

Κατασκευή των οστών. Τα οστά αποτελούνται από τη στερεότερη μορφή ερειστική ιστού που λέγεται οστίτης ιστός. ( η όλη κατασκευή τους είναι τέτοια, ώστε να επιτυγχάνεται η μεγαλύτερη λειτουργική ικανότητα με όσο το δυνατό λιγότερο όγκο και βάρος).

Κατασκευή των οστών. 1. 2. 3. 4. Οστό Αρθρικές επιφάνειες. Περιόστεο (λεπτός υμένας) Οστέινη ουσία (που περιέχει το μυελό των οστών). Αγγεία & νεύρα.

Κατασκευή των οστών. «Το περιόστεο» Αποτελείται από πυκνό συνδετικό ιστό. Χρησιμεύει για την θρέψη των οστών και για την πρόσφυση μυών και συνδέσμων. Μετά από κάταγμα χρησιμεύει για την ανάπτυξη και αναγέννηση των οστών (παράγεται οστέινη ουσία από μια στιβάδα ειδικών κυττάρων: οστεοβλάστες που βρίσκονται στην εσωτερική επιφάνεια του περιοστέου. Έχει πολλά αγγεία και νεύρα (έτσι σε περίπτωση αποκόλλησης του σε μεγάλη έκταση προκαλεί νέκρωση του οστού, ενώ συγχρόνως είναι πολύ ευαίσθητο και προκαλεί έντονο πόνο, όταν τραυματιστεί. 1. 2. 3. 4. Οστό Αρθρικές επιφάνειες. Περιόστεο (λεπτός υμένας) Οστέινη ουσία (που περιέχει το μυελό των οστών). Αγγεία & νεύρα.

Κατασκευή των οστών. «Η οστέινη ουσία» Η οστέινη ουσία (οργανικό μέρος του οστού) 1. 2. 3. Οστικά κύτταρα (παρουσιάζουν πολλές αποφυαδες => σχηματίζουν δοκιδες) Ινίδια κολλαγόνου Άμορφη ουσία (που βρισκεται αναμεσα τους- θεμέλια ουσια) περιεχει διαφορα αλατα. 1. 2. 3. 4. Οστό Αρθρικές επιφάνειες. Περιόστεο (λεπτός υμένας) Οστέινη ουσία (που περιέχει το μυελό των οστών). Αγγεία & νεύρα.

Κατασκευή των οστών. «Η οστέινη ουσία» 3. Άμορφη ουσία (που βρισκεται αναμεσα τους- θεμέλια ουσια) περιεχει διαφορα αλατα ανοργανο μερος. Το ανόργανο μέρος αντιστοιχεί περίπου στα 2/3 του βαρους του οστου. Τα κυριωτερα αλατα ενός οστου είναι: (α) φωσφορικο ασβεστιο, (β) ανθρακικο ασβεστιο, (γ) φωσφορικο μαγνησιο. Τα αλατα δινουν στο οστο τη σκληροτητα και σταθεροτητα του. 1. 2. 3. 4. Οστό Αρθρικές επιφάνειες. Περιόστεο (λεπτός υμένας) Οστέινη ουσία (που περιέχει το μυελό των οστών). Αγγεία & νεύρα.

Κατασκευή των οστών. «Η οστέινη ουσία» Οστά Οργανικό μέρος (οστέινη ουσία) Ανόργανο μέρος ( 2/3 βάρους άλατα) Αν προσθέσουμε ισχυρό οξύ (HCL) => διαλύονται τα άλατα, γίνεται μαλακό και λυγίζει εύκολα χωρίς να σπάζει. Αν κάψουμε το οργανικό μέρος του οστού (παραμένουν μόνο τα ανόργανα άλατα) => το οστό γίνεται εύθρυπτο και σπάζει εύκολα.

Κατασκευή των οστών. «Η οστέινη ουσία» Ανάλογα με τη θέση των οστικών κυττάρων και της θεμέλιας ουσίας διακρίνουμε : 1. Συμπαγή οστέινη ουσία (εξωτερικά). Πολύ πυκνή η θεμέλια ουσία. 2. Σπογγώδη οστέινη ουσία (εσωτερικά). Μεταξύ των οστικών δοκίδων σχηματίζονται κοιλότητες που λέγονται μυελοκυψέλες, μέσα στις οποίες υπάρχει ο μυελός των οστών.

Κατασκευή των οστών. «Η οστέινη ουσία» Ο μυελός των οστών έχει άφθονα κύτταρα και αγγεία και μαλακή σύσταση. Ερυθρό μυελό Ωχρό μυελό (σε όλα τα οστά του νεογνού και σε ορισμένα οστά σε ενήλικα άτομα πλευρές, κλείδα => αιμοποιητικό όργανο) Αργότερα στην παιδική ηλικία (περιέχει λίπος)

Μορφολογία των οστών. Τα οστά ανάλογα με το σχήμα τους χωρίζονται: 1. Μακρά οστά (μηριαίο, βραχιόνιο, οστά δακτύλων). 2. Βραχέα οστα ( οστά καρπού, ταρσού, σπόνδυλοι). 3. Πλατιά οστά (οστά κρανίου, ανώνυμα οστά).

Μορφολογία των οστών. 1. Μακρά οστά (μηριαίο, βραχιόνιο, οστά δακτύλων): Σώμα (η διάφυση) και δυο άκρα (επιφύσεις) αρθρικές επιφάνειες για την άρθρωση των οστών.

Μορφολογία των οστών. 2. Βραχέα οστά (οστά καρπού, ταρσού, σπόνδυλοι): Έχουν περίπου ίσες και τις τρεις διαστάσεις τους. Εμφανίζουν κατασκευή ίδια με τις επιφύσεις των μακρών οστών, δηλ. εξωτερικά συμπαγή και εσωτερικά σπογγώδη ουσία.

Μορφολογία των οστών. 3. Τα πλατιά οστά (οστά κρανίου, ανώνυμα οστά): Αποτελούνται από δυο λεπτές πλάκες από συμπαγή οστέινη ουσία, την έξω και την έσω πλάκα. Ανάμεσα τους υπάρχει λεπτή στιβάδα σπογγώδους ουσίας, που στα οστά του κρανίου λέγεται διπλόη

Μορφολογία των οστών. 3. Τα πλατιά οστά (οστά κρανίου, ανώνυμα οστά): Τα αεροφόρα οστά (μετωπιαίο, κροταφικό, ηθμοειδές κτλ.) είναι συνήθως πλατιά οστά στα οποία απορροφήθηκε η σπογγώδης ουσία, και μεταξύ των δυο πλακών, που απομακρύνθηκε η μια από την άλλη, σχηματίστηκε αεροφόρος κοιλότητα που καλείται κόλπος. Οι παραρρίνιοι κόλποι μερικές φορές φλεγμαίνουν φλεγμονές (παραρρινοκολπίτιδες-ιγμορίτιδα)

Οι παραρρίνιοι κόλποι. Όλοι επικοινωνούν με τη ρινική κοιλότητα.

Όταν βλέπουμε την εξωτερική επιφάνεια των οστών παρατηρούμε: 1. Αρθρικές επιφάνειες (λείες => άρθρωση με διπλανά οστά) 2. Διαφορές προεξοχές (φύματα, ογκώματα) ή βαθουλώματα (βοθρία, εντομές, αύλακες) που χρησιμεύουν για την πρόσφυση των μυών και συνδέσμων η παράγονται από την πίεση τενόντων, αγγείων και νεύρων. 3. Διάφορα τρήματα, σχισμές ή πόρους, που χρησιμεύουν για τη δίοδο αγγείων και νεύρων. 4. Ένα η περισσότερα τρήματα από τα οποία εισέρχονται τα αγγεία που τρέφουν το οστό και λέγονται τροφοφόρα τρήματα.

Τα οστα του σκελετου του ανθρωπου. Ο σκελετός του ανθρώπου υποδιαιρείται: 1. Σκελετός του κορμού η αξονικός σκελετός ( κρανίο, Σπονδυλική στήλη και το σκελετό του θώρακα). 2. Σκελετός των άνω & κάτω άκρων.

Σκελετός του κορμού. Α. Σκελετός του κρανίου: α) οστά του εγκεφαλικού κρανίου. β) οστά του προσωπικού κρανίου.

α) Ο σκελετός του κρανίου. α) Ο σκελετός του εγκεφαλικού κρανίου αποτελείται από 8 οστά: Μετωπιαίο 2 βρεγματικά 2 κροταφικά Ινιακό Σφηνοειδές Ηθμοειδές.

α) Ο σκελετός του κρανίου. Ο σκελετός του εγκεφαλικού κρανίου σχηματίζει: την κρανιακή κοιλότητα μέσα στην όποια βρίσκεται προφυλαγμένος ο εγκέφαλος. μέσα στο κροταφικό οστό σχηματίζονται κοιλότητες όπου περικλείονται τα μέρη του αυτιού ( έξω, μεσαίο και έσο αυτί).

Η βάση του εγκεφαλικού κρανίου.

α) Ο σκελετός του κρανίου. β) Προσωπικό κρανίο: περιέχει την αρχή του αναπνευστικού και πεπτικού συστήματος, γι αυτό ονομάζεται και σπλαχνικό κρανίο. Αποτελείται από 14 οστά: 2 δακρυϊκά 2 ρινικά 2 κάτω ρινικές κόγχες Ύνιδα 2 άνω γνάθοι 2 ζυγωματικά 2 υπερώια Κάτω γνάθος Στα οστά του προσώπου ανήκει και το υοειδές οστό ( βρίσκεται στο όριο τράχηλου και βάσης του στόματος).

α) Ο σκελετός του κρανίου. (προσωπικό κρανίο) Στο σύνολο τους τα οστά του κρανίου σχηματίζουν μερικές κοιλότητες: 2 οφθαλμικοί κόγχη. Ρινική κοιλότητα. Κοιλότητα του στόματος. Το μονό κινητό οστό του κρανίου είναι η κάτω γνάθος (κροταφογναθική άρθρωση => μάσηση, ομιλία κτλ.)

Β) Η σπονδυλική στήλη (Σ.Σ). Σχετικά μια ευλύγιστη ανατομολειτουργική μονάδα με την οποία στηρίζεται το κεφάλι, προσφύονται οι πλευρές και μύες, ενώ στο εσωτερικό της προστατεύεται ο νωτιαίος μυελός. Η Σ.Σ συνδέεται με τη λεκάνη => το βάρος του σώματος μεταβιβάζεται στα κάτω άκρα.

Β) Η σπονδυλική στήλη (Σ.Σ). Βλέποντας την Σ.Σ από τα πλάγια παρατηρούμε 4 κυρτώματα: 2 στρέφουν το κύρτο προς τα μπρος (Αυχενική, οσφυϊκή μοίρα) και 2 στρέφουν το κύρτο προς τα πίσω (θωρακική, ιεροκοκκυγική μοίρα). «με τα φυσιολογικά κυρτώματα αυξάνει η ευλυγισία και η ικανότητα της Σ.Σ να αντέχει σε μεγάλα βάρη).

Β) Η σπονδυλική στήλη (Σ.Σ). Η Σ.Σ αποτελειται από 33-34 βραχέα οστά (σπονδύλους): 7 αυχενικοί 12 θωρακικοί 5 οσφυϊκοί 5 ιεροί => έχουν συνοστεωθεί => ιερό οστό 4-5 κοκκυγικούς => έχουν συνοστεωθεί => κόκκυγα.

Β) Η σπονδυλική στήλη (Σ.Σ). Κοινά γνωρίσματα των σπονδύλων: 1. Το σπονδυλικό σώμα (υποβαστάζει το υπερκείμενο βάρος, η άνω και κάτω επιφάνεια αρθρώνεται με την παρεμβολή του μεσοσπονδύλιου δίσκου)

Β) Η σπονδυλική στήλη (Σ.Σ). Κοινά γνωρίσματα των σπονδύλων: 2. Το σπονδυλικό τόξο (πισω από το σώμα και μαζί με αυτό σχηματίζει το σπονδυλικό τρήμα). Με την συνένωση των σπονδυλικών τρημάτων σε όλη την έκταση => σπονδυλικός σωλήνας (προφυλάσσεται ο νωτιαίος μυελός). Το τόξο παρουσιάζει εμπρός ένα στενότερο μέρος «αυχένα».

Β) Η σπονδυλική στήλη (Σ.Σ). Κοινά γνωρίσματα των σπονδύλων: Το τόξο παρουσιάζει εμπρός ένα στενότερο μέρος «αυχένα»- μεταξύ δυο γειτονικών σπονδύλων σχηματίζεται το μεσοσπονδύλιο τρήμα, μέσα από το οποίο εξέρχεται από τον σπονδυλικό σωλήνα το σύστοιχο νωτιαίο νεύρο που εκφύεται από το νωτιαίο μυελό.

Β) Η σπονδυλική στήλη (Σ.Σ). Κοινά γνωρίσματα των σπονδύλων: 3. Τις αποφύσεις των σπονδύλων (7): 3 μυϊκες αποφύσεις ( 2 εγκάρσιες & 1 ακανθώδη) 4 αρθρικές αποφύσεις (δυο άνω και δυο κάτω) => άρθρωση με τον υπερκείμενο και τον υποκείμενο σπόνδυλο.

Β) Η σπονδυλική στήλη (Σ.Σ). Οι δυο πρώτοι αυχενικοί σπόνδυλοι (Άτλας και ο άξονας) έχουν ιδιαίτερη μορφολογία για την άρθρωση με την κεφαλή.

Γ) Ο σκελετός του θώρακα. Ο σκελετός του θώρακα είναι ένα οστέινο κλουβί που αποτελείται στα πλάγια από 12 ζεύγη πλευρών που αρθρώνονται προς τα πίσω με την θωρακική μοίρα της σπονδυλικής στήλης και προς τα εμπρός με το στέρνο.

Γ) Ο σκελετός του θώρακα Τα 7 πρώτα ζεύγη πλευρών λέγονται γνήσιες πλευρές, γιατί προσφύονται κατευθείαν μέσο του χόνδρου τους στο στέρνο, ενώ τα επόμενα τρία ζεύγη (8ο, 9ο, 10ο ) λέγονται νόθες πλευρές γιατί προσφύονται έμμεσα στο στέρνο με κοινό χόνδρο που ενώνεται με το χόνδρο της 7ης πλευράς. Τα δυο τελευταία ζεύγη πλευρών (11ο, 12ο) δεν φτάνουν μεχρι εμπρός και λέγονται νόθες ασύντακτες πλευρές.

Γ) Ο σκελετός του θώρακα Στέρνο. Είναι ένα οστό σε σχήμα Ρωμαϊκου ξίφους, βρίσκεται στο εμπρός μέρος του θωρακικού σκελετού και καταλήγει στην ξιφοειδή απόφυση. Τα πλάγια του στέρνου αρθρώνονται με την κλείδα και με τους χόνδρους των 7 πρώτων πλευρών.

Γ) Ο σκελετός του θώρακα Με τον σκελετό του θώρακα σχηματίζεται η θωρακική κοιλότητα μέσα στην οποία βρίσκονται η καρδιά με τα μεγάλα αγγεία (αορτή, πνευμονική αρτηρία), η τραχεία, οι πνεύμονες, ο οισοφάγος κτλ. Η θωρακική κοιλότητα χωρίζεται από την κοιλότητα της κοιλιάς με ένα πλατύ θολωτό μυ που λέγεται

Ο σκελετός των άνω άκρων Αποτελείται: 1) Σκελετό της ωμικής ζώνης ( κλείδα & ωμοπλάτη). Η κλείδα αρθρώνεται με το Έσω άκρο της με το στέρνο και με το έξω άκρο της με την ωμοπλάτη. Η ωμοπλάτη εχει τριγωνικό σχήμα και βρίσκεται στο επάνω μέρος της ράχης.

Ο σκελετός των άνω ακρών 2) Από τον σκελετό του βραχίονα. 3) Από τον σκελετό του πήχη (κερκίδα & ωλένη). 4) Από τον σκελετό του χεριού (οστά του καρπού (8), μετακαρπίου (5) & φαλάγγων των δακτύλων (5).

Ο ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΩΝ ΚΑΤΩ ΑΚΡΩΝ Ο σκελετός των κάτω άκρων αποτελείται: 1)Οστά της πυελικής ζώνης, που αποτελείται από τα δύο ανώνυμα οστά (δεξιό και αριστερό ). 2)Οστά του μηρού,που είναι το μηριαίο οστό και η επιγονατίδα. 3)Σκελετό της κνήμης, που αποτελείται από την κνήμη και την περόνη. 4)Σκελετό του ποδιού, που αποτελείται από τα οστά του ταρσού, τα μετατάρσια, και τις φάλαγγες των δακτύλων του ποδιού.

1) ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΗΣ ΠΥΕΛΙΚΗΣ ΖΩΝΗΣ Η πυελική ζώνη αποτελείται από τα δύο ανώνυμα οστά (δεξιό και αριστερό ),τα οποία αρθρούμενα προς τα εμπρός μεταξύ τους στην ηβική σύμφυση και προς τα πίσω με το ιερό οστό σχηματίζουν την πύελο (λεκάνη). Η πύελος (λεκάνη) χωρίζεται σε μεγάλη λεκάνη προς τα πάνω και μικρή προς τα κάτω. Οι διαστάσεις της μικρής λεκάνης έχουν σημασία για το φυσιολογικό τοκετό. Κάθε ανώνυμο οστό προέρχεται από την συνένωση τριών οστών (του λαγονίου,του ηβικού και του ισχιακού). Στην εξωτερική του επιφάνεια παρουσιάζει μια αβαθή κοιλότητα την κοτύλη, μέσα στην οποία αρθρώνεται η κεφαλή του μηριαίου οστού στην άρθρωση του ισχίου. Έτσι τα οστά της πυελικής ζώνης συνδέουν τον κορμό με το μηρό.

2) ΟΣΤΑ ΤΟΥ ΜΗΡΟΥ Τα οστά του μηρού, είναι το μηριαίο οστό και η επιγονατίδα. Το μηριαίο οστό είναι το μακρύτερο και ισχυρότερο οστό του ανθρώπινου σώματος. Το άνω άκρο του παρουσιάζει την κεφαλή,που αποτελεί τμήμα σφαίρας. Το κάτω άκρο του παρουσιάζεται διογκωμένο και εμφανίζει δύο αρθρικές επιφάνειες, τους μηριαίους κονδύλους,που αρθρώνονται με τις αντίστοιχες επιφάνειες του άνω άκρου της κνήμης. Η επιγονατίδα μαζί με τους μηριαίους κονδύλους,που αρθρώνονται με τις αντίστοιχες επιφάνειες του άνω άκρου της κνήμης σχηματίζουν την άρθρωση του γόνατος.

3) Ο ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΗΣ ΚΝΗΜΗΣ Ο σκελετός της κνήμης αποτελείται από τα δύο παράλληλα οστά : την κνήμη προς τα έσω και την λεπτότερη περόνη προς τα έξω. Το κάτω άκρο της κνήμης καταλήγει στο έσω σφυρό,ενώ της περόνης στο έξω σφυρό,τα οποία περιβάλλουν σαν διχάλα των αστράγαλο και σχηματίζουν την ποδοκνημική άρθρωση.

4) Ο ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΟΥ ΠΟΔΙΟΥ Ο σκελετός του ποδιού αποτελείται από τα οστά του ταρσού,τα μετατάρσια και τις φάλαγγες των δακτύλων του ποδιού. Τα οστά του ταρσού είναι επτά και αρθρώνονται μεταξύ τους.από τα κυριότερα είναι ο αστράγαλος,που αρθρώνεται με τα οστά της κνήμης και η πτέρνα,προς τα κάτω, η οποία υποβαστάζει όλο το βάρος του σώματος κατά την όρθια θέση και κατά τη βάδιση. Τα οστά του μετατάρσιου είναι πέντε παράλληλα οστά αντίστοιχα για κάθε δάκτυλο. Οι φάλαγγες των δακτύλων αποτελούν το σκελετό των δακτύλων του ποδιού και είναι δύο για το μεγάλο δάκτυλο και από τρεις για τα υπόλοιπα δάκτυλα.

ΟΙ ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΚΕΛΕΤΟΥ Άρθρωση λέγεται η σύνδεση δύο ή περισσοτέρων οστών μεταξύ τους με την παρεμβολή ενός μαλακότερου ιστού έτσι, ώστε να παρουσιάζεται μεγάλη, μικρή ή και καμιά κινητικότητα. Οι αρθρώσεις χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες,τις συναρθρώσεις και τις διαρθρώσεις (κλειδώσεις). i. Στη συνάρθρωση ο μαλακότερος ιστός βρίσκεται ανάμεσα στα δύο οστά και τα συνδέει τόσο πολύ μεταξύ τους, ώστε δεν υπάρχει σχεδόν καμιά κινητικότητα. ii. Στα διάρθρωση ο μαλακότερος ιστός περιβάλλει τα αρθρούμενα οστά και έτσι επιτρέπεται από μικρή μέχρι και μεγάλη κινητικότητα.

ΣΥΝΑΡΘΡΩΣΗ Υπάρχουν τρεις τύποι συναρθρώσεων ανάλογα με τον παρεμβαλλόμενο ιστό (συνδετικό,χονδρικό, οστίτη). 1) Η συνδέσμωση (όπως μεταξύ των σπονδύλων ).Παραλλαγή της συνδέσμωσης είναι η ραφή μεταξύ των οστών του κρανίου και η γόμφωση του δοντιού. 2) Η συγχόρδωση,όπως στην ηβική σύμφυση 3) Η συνοστέωση,όπως με τα τρία οστά (λαγόνιο,ηβικό, ισχιακό),που συνοστεώθηκαν και σχημάτισαν ανώνυμο οστό.

ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ Καθεμία διάρθρωση αποτελείται από κύρια και επικουρικά μέρη : Α) Τα κύρια μέρη μιας διάρθρωσης είναι 1) Οι αρθρικές επιφάνειες. Είναι οι επιφάνειες των οστών που έρχονται σε επαφή μεταξύ τους στις διαρθρώσεις. Οι αρθρικές επιφάνειες είναι λείες και συνήθως αντιστοιχούν η μία στην άλλη, δηλ. αν η μία είναι κοίλη η άλλη θα είναι κυρτή, ώστε να εφαρμόζουν. Οι αρθρικές επιφάνειες δεν έχουν περιόστεο, αντίθετα καλύπτονται από ένα στρώμα χόνδρου που λέγεται αρθρικός χόνδρος. Οι διαταραχές του αρθρικού χόνδρου στη μεγάλη ηλικία ή μετά από υπερβολικές φορτώσεις στην άρθρωση δημιουργούν τις αρθροπάθειες που προκαλούν πόνους και δυσκολίες στην κίνηση. 2) Ο αρθρικός θύλακος.συνδέει τα αρθρούμενα οστά καθώς τα περιβάλλει κοντά στις αρθρικές επιφάνειες. 3) Η αρθρική κοιλότητα, που είναι ένας κλειστός χώρος και περικλείεται ανάμεσα στις αρθρικές επιφάνειες και στον αρθρικό θύλακο. Περιέχει μικρή ποσότητα από το αρθρικό υγρό, που κάνει ολισθηρές τις αρθρικές επιφάνειες. Όταν έχουμε αρθροπάθειες μαζεύεται πολύ υγρό στην άρθρωση (ύδραρθρος).

ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ Β) Τα επικουρικά μέρη μιας διάρθρωσης είναι : 1) 2) 3) Oι σύνδεσμοι, ταινίες από παχύ συνδετικό ιστό που προσφύονται μεταξύ των αρθρούμενων οστών και ενισχύουν την άρθρωση,περιορίζουν το εύρος της κινητικότητας και καθορίζουν την τροχιά των κινήσεων. Οι επιχείλιοι χόνδροι,δακτύλιοι από χονδρικό ιστό που περιβάλλουν γύρω γύρω τα χείλη της αρθρικής επιφάνειας, για να αυξήσουν το μέγεθος της. Επιχείλιο έχουμε στην ωμογλύνη της ωμοπλάτης και στη κοτύλη του ανώνυμου οστού. Οι δίαρθροι χόνδροι ή μηνίσκοι, πλάκες από χονδρικό ιστό που βρίσκονται μέσα σε μερικές αρθρικές κοιλότητες, όταν οι αρθρικές επιφάνειες δεν εναρμονίζονται μεταξύ τους. Παράδειγμα οι δίαρθροι μηνίσκοι που βρίσκονται στην άρθρωση του γόνατος και παθαίνουν ρήξη μετά από κακώσεις (π.χ ποδοσφαιριστές).

ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΣΕΩΝ Οι αρθρώσεις λειτουργούν σαν υπομόχλια μεταξύ των συντασσόμενων οστών, στα οποία προσφύονται οι μύες,και έτσι επιτυγχάνονται διάφορες κινήσεις κατά τις αρθρώσεις. Οι παρατηρούμενες κινήσεις είναι : 1)Κάμψη και έκταση, όπου τα αρθρούμενα οστά πλησιάζουν ή απομακρύνονται μεταξύ τους αντίστοιχα. 2)Προσαγωγή και απαγωγή, όπου τα οστά πλησιάζουν ή απομακρύνονται από τον κορμό ή από τη μέση γραμμή γενικότερα. 3)Στροφή, κατά την οποία το ένα από τα δύο οστά συστρέφεται γύρω από τον εαυτό του. 4)Περιαγωγή, που είναι ο σύνδεσμος των παραπάνω κινήσεων.

ΟΙ ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ Α) ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΡΑΝΙΟΥ (οι ραφές και η κροταφογναθική άρθρωση.) Β) ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Στην σπονδυλική στήλη συναντάμε όλα τα είδη των αρθρώσεων : O σπόνδυλοι συνδέονται μεταξύ τους ως εξής : 1) Τα σώματα των σπονδύλων συνδέονται στη σειρά το ένα με το άλλο με την παρεμβολή του μεσοσπονδύλιου δίσκου, που είναι ένας ινοχόνδρινος δίσκος με αρκετή ελαστικότητα έτσι ώστε, να απορροφώνται τα τραντάγματα της σπονδυλικής στήλης. Όταν ο μεσοσπονδύλιος δίσκος γλιστρήσει προς τα πίσω μέσα στο σπονδυλικό σωλήνα,τότε πιέζει το νωτιαίο μυελό ή τα νεύρα και η πάθηση λέγεται κήλη του μεσοσπονδύλιου δίσκου (δισκοπάθεια).

Αρθρώσεις σπονδυλικής στήλης.

2)Τα τόξα και οι μυϊκές αποφύσεις συνδέονται μεταξύ τους με συνδέσμους. 3)Οι αρθρικές αποφύσεις συνδέονται μεταξύ τους με διαρθρώσεις. 4)Διαρθρώσεις μεταξύ του ινιακού οστού και των δύο πρώτων αυχενικών σπονδύλων για τις κινήσεις της κεφαλής. Η σπονδυλική στήλη παρουσιάζει ελάχιστη κινητικότητα μεταξύ των γειτονικών σπονδύλων.στο σύνολο όμως παρουσιάζει αρκετή κινητικότητα κάμψης, έκτασης, πλάγιων κινήσεων και στροφής. Γ) ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΘΩΡΑΚΑ (οι πλευρές πίσω με τη σπονδυλική στήλη και εμπρός με το στέρνο άμεσα και έμμεσα.) Οι αρθρώσεις αυτές έχουν μεγάλη σημασία για την πλευρική αναπνοή.

Δ) ΟΙ ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΝΩ ΑΚΡΩΝ Οι κυριότερες είναι : 1) 2) 3) Η άρθρωση του ώμου,όπου γίνονται κινήσεις κάμψης, έκτασης, προσαγωγής και απαγωγής, στροφής και περιαγωγής του βραχιόνιου οστού. Η άρθρωση του αγκώνα, όπου γίνονται κινήσεις κάμψης και έκτασης του πήχη. Οι αρθρώσεις του χεριού. Στο χέρι έχουμε μεγάλη ποικιλία και ευχέρεια κινήσεων λόγω των πολλών διαρθρώσεων μεταξύ των διαφόρων οστών του έτσι ώστε το χέρι να αποτελεί θαυμάσιο εκτελεστικό όργανο.

Ε) ΟΙ ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΑΤΩ ΑΚΡΩΝ Οι κυριότερες είναι : 1)Οι αρθρώσεις της πυελικής ζώνης. 2)Η άρθρωση του ισχίου, όπου γίνονται κινήσεις κάμψης, έκτασης, προσαγωγής και απαγωγής, στροφής και περιαγωγής του μηρού,όπως και στον ώμο με τη διαφορά ότι είναι πιο περιορισμένες. 3)Η άρθρωση του γόνατος, όπου γίνονται κινήσεις κάμψης και έκτασης της κνήμης και ελαφριές στροφικές κινήσεις όταν τα γόνατα είναι λυγισμένα.

Ε) ΟΙ ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΑΤΩ ΑΚΡΩΝ Οι κυριότερες είναι 4)Οι αρθρώσεις του ποδιού. Στο πόδι έχουμε την ποδοκνημική και πολλές άλλες διαρθρώσεις μεταξύ των διαφόρων οστών του ταρσού, των μεταταρσίων, και των φαλάγγων. Οι κινήσεις είναι πιο περιορισμένες από του χεριού. Τα διάφορα οστά του ποδιού συνδεόμενα μεταξύ τους με τις αρθρώσεις με συνδέσμους και με τένοντες σχηματίζουν την ποδική καμάρα που παρέχει στο πόδι την αναγκαία ελαστικότητα και στήριξη κατά τη βάδιση. Ελάττωση ή εξάλειψη της ποδικής καμάρας αποτελεί την πλατυποδία.