Σχολή Χορού Παρασκευή Υφαντή: Mini-Seminars «Παπούτσια Μπαλέτου Pointe shoes»
Πώς φτιάχνονται, τι υλικά χρησιμοποιούνται; Η κατασκευή των πουέντ χρειάζεται μεγάλη προσοχή & ακρίβεια από ανθρώπους που έχουν χρόνια εμπειρία στο αντικείμενο. Ακόμη & σήμερα οι πουέντ φτιάχνονται στο χέρι, παρά τα μειονεκτήματα σε χρόνο & κόστος, πράγμα πολύ σημαντικό για την ανατομία τους & την υποστήριξη που προσφέρεται στο χορευτή. Κάθε χορεύτρια έχει μοναδικά πόδια & αυτό είναι σημαντικό στην επιλογή των παπουτσιών μπαλέτου. Οι περισσότεροι κατασκευαστές πουέντ παράγουν πολλά & διαφορετικά μοντέλα, με κάθε ένα από αυτά να προσφέρει & διαφορετική εφαρμογή. Ωστόσο, ανεξάρτητα από κατασκευαστή ή μοντέλο, όλες οι pointes μοιράζονται δύο σημαντικά δομικά χαρακτηριστικά που επιτρέπουν στους χορευτές να χορεύουν στις μύτες των ποδιών τους:
Ένα κουτί (box) μέσα στην μπροστινή άκρη του παπουτσιού που περιβάλλει & υποστηρίζει τα δάχτυλα των ποδιών. Το κουτί είναι συνήθως κατασκευασμένο από στρώματα χαρτιού & box υφάσματος κολλημένα μαζί σε στρώσεις. Άλλες εταιρίες μπορεί να κατασκευάζουν το κουτί των pointes από πλαστικό & καουτσούκ. Ένα κομμάτι από άκαμπτο υλικό (shank), που στηρίζει την καμάρα του en pointe ποδιού & συνήθως κατασκευάζεται από δέρμα, πλαστικό, χαρτόνι, ή στρώματα κόλλας & υφάσματος (λινάτσα). shank
sole Οι pointes έχουν δερμάτινη σόλα (sole), ραμμένη προσεχτικά & καλύπτονται στο τέλος με ύφασμα (σατέν), κάτι που προσδίδει μια όμορφη αισθητικά εμφάνιση στο παπούτσι. Επίσης, είναι συχνότερα διαθέσιμες σε ανοιχτό ροζ χρώμα (σομόν). Τέλος, οι μπαλαρίνες ράβουν δύο υφασμάτινες κορδέλες (& πολλές φορές & ένα λάστιχο) με συγκεκριμένο τρόπο που θα δούμε παρακάτω, για να στερεώσουν το παπούτσι στο πόδι τους, να μπορούν να χορέψουν με ασφάλεια & να ολοκληρωθεί ένα όμορφο αισθητικά αποτέλεσμα.
Σε ποια ηλικία επιτρέπεται να φορέσω pointes; Πώς θα καταλάβω ότι είμαι έτοιμη & ότι έχουν δυναμώσει αρκετά τα πόδια μου; Τίποτα δε συγκρίνεται με τη μαγική εκείνη στιγμή που ο δάσκαλος ανακοινώνει ότι είσαι έτοιμη να φορέσεις το πρώτο σου ζευγάρι πουέντ! Σίγουρα θα αναρωτιέσαι γιατί χρειάζονται τόσα πολλά χρονιά προετοιμασίας, τόσος κόπος & ιδρώτας στο μάθημα μπαλέτου πριν έρθει αυτή η μέρα Κι όμως, τόσα χρόνια σκληρής δουλειάς αποδίδουν καρπούς όταν βάζεις στα πόδια σου αυτά τα μαγικά παπούτσια! Μόνο ο δάσκαλός σου μπορεί να καθορίσει ότι είσαι στο σωστό στάδιο σωματικής ανάπτυξης, διότι η δουλειά στις πουεντ μπορεί να είναι επικίνδυνη για τα πόδια σου αν δεν έχει προηγηθεί σωστή προετοιμασία.
Σε ποια ηλικία επιτρέπεται να φορέσω pointes; Πώς θα καταλάβω ότι είμαι έτοιμη & ότι έχουν δυναμώσει αρκετά τα πόδια μου; Η σύγχρονη & επικρατέστερη άποψη από τις περισσότερες Ακαδημίες Μπαλέτου παγκοσμίως υποστηρίζει ότι είναι γενικά ανασφαλές να ξεκινήσει pointes η μπαλαρίνα πριν την ηλικία των 11 με 12 ετών. Πριν από αυτή την ηλικία το μετατάρσιο είναι ακόμα αδύναμο για να διατηρήσει το βάρος του σώματος, ενώ τα οστά εξακολουθούν να αναπτύσσονται. Η ηλικία βέβαια δεν θεωρείται ο μοναδικός παράγοντας! Προκειμένου να αποκτήσετε την απαιτούμενη δύναμη για να σταθείτε στις μύτες των ποδιών σας με ασφάλεια, θα χρειαστείτε χρόνια εκπαίδευσης & πολλά μαθήματα μπαλέτου!!! Πρέπει να χτίσετε ισχυρά θεμέλια του κλασικού μπαλέτου στα πόδια σας πριν φορέσετε pointes.
Οι άντρες φορούν pointes;;; Κανονικά δεν φορούν. Έχουμε συναντήσει όμως & άντρες με pointes αλλά για τις ανάγκες κάποιου ρόλου, συνήθως κωμικού, όπως στους χαρακτήρες stepsisters (οι θετές αδερφές) στο έργο Cinderella (Σταχτοπούτα, όπου έχει τύχει τις κακές αδερφές να τις υποδύονται άνδρες με pointes). Οι άντρες χορευτές κλασικού μπαλέτου φορούν μαλακά δερμάτινα ή υφασμάτινα παπούτσια χορού ώστε να έχουν την ευελιξία που απαιτείται για να εκτελούν άλματα.
Ιστορία των pointe shoes Κάθε σωστή μπαλαρίνα οφείλει να γνωρίζει οφείλει να γνωρίζει & μερικά θεωρητικά πράγματα σχετικά με την αγαπημένη της ασχολία, το μπαλέτο! Εμείς συγκεντρώσαμε ένα σύντομο & ενδιαφέρον ιστορικό των pointe shoes, πότε πρωτοεμφανίστηκαν, πώς εξελίχθηκαν κλπ & σας το παραθέτουμε: Η ιστορία του μπαλέτου λέει ότι οι γυναίκες ξεκίνησαν να χορεύουν μπαλέτο το 1681, 20 χρόνια μετά την ίδρυση της Academie Royale de Danse από τον Βασιλιά Λουδοβίκο ΙΔ της Γαλλίας, που αργότερα έγινε η Paris Opera Ballet, (η Royal Academy of Dance που γνωρίζετε ιδρύθηκε το 1920 στην Αγγλία). Εκείνη την περίοδο, τα γυναικεία παπούτσια μπαλέτου που χρησιμοποιούνταν είχαν τακούνια!
Ιστορία των pointe shoes (συνέχεια) Στα μέσα του 18ου αιώνα, η χορεύτρια Marie Camargo κατάφερε να μείνει στην ιστορία του μπαλέτου για διάφορες καινοτομίες: ήταν η πρώτη γυναίκα που εκτέλεσε το βήμα entrechat quatre, ήταν η πρώτη που φόρεσε φούστα μπαλέτου αφήνοντας ακάλυπτες τις γάμπες της (short calf-length ballet skirt) & καλσόν μπαλέτου, και τέλος ήταν η πρώτη χορεύτρια που φόρεσε παπούτσια μπαλέτου χωρίς τακούνια Που περισσότερο έμοιαζαν με «παντόφλες», τα οποία της επέτρεπαν να εκτελεί άλματα & στροφές στις χορογραφίες.
Ιστορία των pointe shoes (συνέχεια) Μέχρι τώρα παρακολουθούμε την εξέλιξη των γυναικείων παπουτσιών μπαλέτου Πότε όμως ανέβηκαν στις μύτες των ποδιών τους οι πρώτοι χορευτές και πώς το κατάφεραν;;; Οι πρώτοι χορευτές ανέβηκαν στις μύτες των ποδιών τους, με τη βοήθεια μιας εφεύρεσης του Charles Didelot (Γάλλου χορευτή & χορογράφου) το 1795. Η "ιπτάμενη μηχανή" του σήκωνε με καλώδια τους χορευτές πάνω από το έδαφος, επιτρέποντας τους να σταθούν στις μύτες των ποδιών τους, προσθέτοντας έτσι στις χορογραφίες αιθέριες κινήσεις & μια αίσθηση έλλειψης βαρύτητας. Το κοινό υποδέχτηκε με ενθουσιασμό τη νέα αυτή πρόταση & έτσι οι χορογράφοι άρχισαν να αναζητούν τρόπους να ενσωματώνουν όλο & περισσότερη «δουλειά στις μύτες» στις χορογραφίες τους.
Ιστορία των pointe shoes (συνέχεια) Με τη πρόοδο της τέχνης του χορού το 19ο αιώνα, δίνεται πλέον έμφαση στις ικανότητες των χορευτών & στην τεχνική, & επικρατεί η επιθυμία να χορεύουν στις μύτες χωρίς τη βοήθεια «καλωδίων». Έτσι, το 1832, η Marie Taglioni χόρεψε πρώτη στο έργο La Sylphide στις pointes, με παπούτσια λίγο τροποποιημένα από τις παντόφλες που αναφέραμε παραπάνω, που είχαν δερμάτινες σόλες & σατέν. Επειδή τα παπούτσια εκείνης της περιόδου δεν πρόσφεραν καμία υποστήριξη τα πόδια, οι χορευτές έδεναν καλά τα δάχτυλά τους & στηρίζονταν στη δύναμη των ποδιών & των αστραγάλων τους για να σταθούν στις μύτες.
Ιστορία των pointe shoes (συνέχεια) Οι pointes έπαιρναν διαφορετική μορφή χρόνο με το χρόνο Οι επόμενες προσθήκες αφορούσαν πιο σκληρά παπούτσια για μεγαλύτερη υποστήριξη στα πόδια καθώς & δοκιμές διαφόρων υλικών πέραν του ξύλου για μείωση του θορύβου στη σκηνή. Τελικά, η γέννηση των σύγχρονων pointes συχνά αποδίδεται στη Ρωσίδα μπαλαρίνα του 20ου αιώνα, Anna Pavlova, μία από τις διασημότερες & σημαντικότερες χορεύτριες της εποχής της. Το κλασσικό μπαλέτο δεν ήταν εύκολο γι αυτήν καθώς είχε άκαμπτα πόδια με λεπτούς αστραγάλους, αλλά δούλευε σκληρά για να βελτιώσει την τεχνική της.
Ιστορία των pointe shoes (συνέχεια) Εξαιτίας του σωματότυπού της, η Pavlova ενίσχυε τις pointes της προσθέτοντας κομμάτια ξύλου στις σόλες & κάμπτοντας το εσωτερικό τους. Αυτή η παρέμβασή της εκείνη την εποχή θεωρήθηκε από πολλούς "απάτη" για μια μπαλαρίνα, δεδομένου ότι είχε μάθει να κρατάει το βάρος της στις pointes. Σύμφωνα με τη βιογραφία της Pavlova, δεν της άρεσε να φαίνεται στις φωτογραφίες αυτή η «εφεύρεση» με τις pointes, & έτσι «μόνταρε» τις φωτογραφίες της ώστε να φαίνεται ότι χρησιμοποιεί κανονικές pointes της εποχής της...
Πώς «σπάμε» τις pointes; Κάθε μπαλαρίνα έχει μοναδικά πόδια, με διαφορετικό εύρος κίνησης & χρειάζεται διαφορετική υποστήριξη. «Σπάζοντας» το καινούριο μας ζευγάρι πουέντ, του κάνουμε ουσιαστικά μια προετοιμασία ώστε να είναι ευκολότερο να χορέψουμε με αυτό, το κάνουμε δηλαδή καλούπι για τα δικά μας μοναδικά πόδια. Το σπάσιμο των πουέντ είναι η προσπάθεια να καμφθούν & να μαλακώσουν τα υλικά των παπουτσιών για να εφαρμόσουν καλύτερα στα πόδια μας, ενώ μερικές φορές η προετοιμασία τους περιλαμβάνει & ξύσιμο - γδάρσιμο για καλύτερη πρόσφυση στο πάτωμα.
Πώς «σπάμε» τις pointes; Υπάρχουν πάρα πολλοί τρόποι να σπάσουμε τις πουεντ μας. Το τι θα επιλέξουμε εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως, το μοντέλο που αγοράσαμε* & τι προτείνει ο κατασκευαστής, το επίπεδό μας στο μπαλέτο, καθώς άλλες τεχνικές χρησιμοποιούν οι μαθητές & άλλες οι επαγγελματίες, & φυσικά τα πόδια μας! Κυκλοφορούν πολλά βίντεο στο διαδίκτυο με τεχνικές σπασίματος τις οποίες μπορείτε να παρακολουθήσετε αλλά πάντα να συμβουλεύεστε το δάσκαλό σας πριν κάνετε οτιδήποτε, ειδικά όταν πρόκειται για το πρώτο σας ζευγάρι. *Για το μοντέλο της εταιρίας bloch με TMT (ThermoMorphTechnology) δίνονται αναλυτικές οδηγίες σπασίματος μαζί με τις πουεντ.
Τεχνικές σπασίματος: 1. Μαλακώστε το κουτί: Κάντε μασάζ με τα χέρια σας πιέζοντας τις πλευρές του κουτιού (box). Μερικοί χορευτές πατάνε με τα πόδια τους επάνω στο κουτί για να το μαλακώσουν, ωστόσο, πρέπει να είστε προσεχτικοί για να μην το καταστρέψετε. 2. Μαλακώστε το άκαμπτο υλικό ανάμεσα στη σόλα & την καμάρα του ποδιού σας (shank). Κάντε προσεχτικό μασάζ στην περιοχή του demi pointe ή ακόμα καλύτερα βρείτε την περιοχή όπου τελειώνει η φτέρνα σας & αρχίζει το πόδι σας & λυγίστε εκεί.
Τεχνικές σπασίματος (συνέχεια): 3. Ασκήσεις που βοηθούν το σπάσιμο των πουεντ αλλά & την τεχνική σας: Περπατήστε σε θέση demi pointe. Έτσι «αναγκάζετε» τις πουεντ σας να προσαρμοστούν στις καμάρες σας. Άσκηση στη μπάρα: πόδια παράλληλα, πιέζετε το ένα πόδι σε demipointe, ανεβάζετε full-pointe, πίσω σε demi-pointe & κάτω. Επαναλάβετε το άλλο πόδι. Στη μπάρα, από έκτη, πρώτη & δεύτερη position ποδιών, κάντε plies & έπειτα demi-pointe & full-pointe, πίσω σε demi-pointe & stretch.
Τεχνικές σπασίματος (συνέχεια): Τι να μην κάνετε! Ίσως έχετε ακούσει ή παρακολουθήσει σε βίντεο διάφορες ακραίες τεχνικές σπασίματος, κυρίως από επαγγελματίες, όπως να τις χτυπούν με δύναμη στο πάτωμα ή με σφυρί ή να τις κλείνουν στην πόρτα & άλλα πολλά. Όλα αυτά είναι πιθανό από το να μειώσουν τη διάρκεια ζωής των πουέντ σας μέχρι & να τις καταστρέψουν. Μη δοκιμάζετε τέτοιες τεχνικές & συμβουλευτείτε το δάσκαλό σας.
Πώς ράβουμε τις κορδέλες; Τι χρειαζόμαστε; Κλωστή σε μπεζ ή ροζ απόχρωση Βελόνα Ψαλίδι Στυλό (για να σημειώσουμε τα σημεία στο παπούτσι όπου θα ράψουμε τις κορδέλες) Αναπτήρα (στο τέλος για να κάψουμε τυχόν ξέφτια από τις κορδέλες)
Πώς ράβουμε τις κορδέλες; Διαδικασία: Μαζί με τις πουεντ σας θα σας δοθεί & σατέν κορδέλα για να τη ράψετε μόνοι σας. Αν η κορδέλα είναι ένα ενιαίο κομμάτι & για τα δύο παπούτσια, τότε πρέπει να την κόψετε σε 4 ίσα μέρη. Για να ράψετε τις κορδέλες στο σωστό σημείο, διπλώστε το πίσω μέρος του παπουτσιού προς τα εμπρός & προς τα κάτω & σημειώστε με ένα στυλό τις γωνίες στη βαμβακερή επένδυση του παπουτσιού.
Πώς ράβουμε τις κορδέλες; Ράψτε τις κορδέλες πολύ καλά, περιμετρικά, στις θέσεις που σημειώσατε, στο βαμβακερό κομμάτι & προσπαθήστε να μην περάσει κλωστή στο σατέν (για αισθητικούς λόγους). Σιγουρευτείτε ότι οι κορδέλες σας είναι καλά & σφιχτά ραμμένες & ότι δεν είναι πιθανό να ξηλωθούν καθώς θα χορεύετε.
Πώς ράβουμε τις κορδέλες; Προσοχή: Δεν ράβουμε ποτέ την κορδέλα στο κομμάτι εκείνο από όπου περνάει το κορδόνι, καθώς μετά δε θα μπορούμε να το ρυθμίσουμε. Λάθος ράψιμο Χ
Πώς δένουμε τις κορδέλες; Φορέστε τις pointes σας και σηκώστε την έξω κορδέλα. Στρίψτε τη γύρω από τον αστράγαλό σας 1,5 φορά να καταλήξει στην εσωτερική πλευρά του αστραγάλου και κρατήστε εκεί. Έπειτα σηκώστε τη μέσα κορδέλα και στρίψτε τη 2 φορές γύρω από τον αστράγαλό σας καταλήγοντας στο σημείο όπου κρατάτε και την έξω κορδέλα. Κόψτε αναλόγως τις περιττές άκρες στις κορδέλες σας αφήνοντας όμως αρκετό κομμάτι για να δέσουμε έναν κόμπο. Κάψτε τις άκρες προσεχτικά με έναν αναπτήρα αν φαίνεται ότι θα ξεφτίσουν. Δέστε έναν κόμπο δίπλα ακριβώς από το οστό του αστραγάλου σας στο μαλακό σημείο του ποδιού για να μην σας ενοχλεί και κρύψτε τον κόμπο μέσα στις κορδέλες από την από πάνω μεριά για αισθητικούς λόγους.