Η εφαρμογή της ΚΑΠ 2014-2020: µια πρώτη αποτίµηση. Εξέλιξη του αριθμού των εκμεταλλεύσεων - διαρθρωτικά και οικονομικά χαρακτηριστικά τους Καθηγητής Κων/νος Τσιμπούκας Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας & Ανάπτυξης
Κατανομή εκμεταλλεύσεων στους Τεχνικοικονομικούς Προσανατολισμούς (παραγωγικές εξειδικεύσεις) και εξελίξεις κατά την περίοδο 2014-2016 300,000 250,000 200,000 150,000 100,000 50,000 0-50,000-100,000 Μεταβολή 2015/2014 Μεταβολή 2016/2015 Αριθμός εκμεταλλεύσεων 2016
ΧΓΕ (εκτάρια / εκμετάλλευση) Μέση Χρησιμοποιούμενη Γεωργική Έκταση (Χ.Γ.Ε.), σε Ha, ανά εκμετάλλευση και % ενοικιαζόμενη έκταση επί της Χ.Γ.Ε. κατά Τεχνικοοικονομικό Προσανατολισμό (ΤΟΠ), για τα έτη 2014,2015,2016 90.00 120% 80.00 70.00 60.00 50.00 100% 80% 60% % ενοικιαζόεμνη έκταση / Χ.Γ.Ε. 40.00 30.00 40% Μέση Χρησιμοποιούμενη Γεωργική Έκταση- Χ.Γ.Ε./εκμετάλλευση (Ha), 2014 20.00 10.00 20% Μέση Χρησιμοποιούμενη Γεωργική Έκταση- Χ.Γ.Ε./εκμετάλλευση (Ha), 2015 Μέση Χρησιμοποιούμενη Γεωργική Έκταση- Χ.Γ.Ε./εκμετάλλευση (Ha), 2016 0.00 0% % ενοικιαζόμενη/χ.γ.ε. 2014 % ενοικιαζόμενη/χ.γ.ε. 2015 % ενοικιαζόμενη/χ.γ.ε. 2016
Σύνολο Ζωικών Μονάδων (ΖΜ) ΖΜ/εκμετάλλευση Κατανομή του ζωικού κεφαλαίου στους Τεχνικοοικονομικούς Προσανατολισμούς (ΤΟΠ) και ο μέσος όρος του ζωικού κεφαλαίου ανά εκμετάλλευση, 2016 500,000.00 450,000.00 400,000.00 350,000.00 300,000.00 250,000.00 400 350 300 250 200 200,000.00 150,000.00 100,000.00 50,000.00 0.00 150 100 50 0 Σύνολο ζωικού κεφαλαίου (σε ΖΜ) Μέσος όρος ζωικού κεφαλαίου ανα εκμετάλλευση (ΖΜ/εκμετάλλευση)
Ετη Μέση ηλικία αρχηγών εκμεταλλεύσεων στις κατηγορίες οικονομικού μεγέθους 2016 70,0 60,0 61,4 60,3 50,0 52,1 49,6 49,0 48,7 49,3 40,0 30,0 20,0 2016 10,0 0,0 Κλάσεις Οικονομικών Μεγεθών
Ηλικία αρχηγού εκμετάλλευσης (έτη) 70.00 Μέσος όρος ηλικίας του επικεφαλής/εκμετάλλευση κατά Τεχνικοοικονομικό Προσανατολισμό 60.00 50.00 40.00 30.00 20.00 10.00 Μέσος όρος ηλικίας/εκμετάλλευση 0.00
Αριθμός εκμεταλλεύσεων Εξέλιξη αριθμού εκμεταλλεύσεων κατά κατηγορία Οικονομικού Μεγέθους, 2014-2016 800,000 700,000 600,000 500,000 400,000 300,000 >500.000 100.000 - <500.000 50.000 - <100.000 25.000 - <50.000 8.000 - <25.000 2.000 - <8.000 0 - <2.000 200,000 100,000 0 2014 2015 2016
Κατανομή των άμεσων ενισχύσεων Στοιχεία πληρωμών ΟΠΕΚΕΠΕ ετών 2015 2016 Ανά Κατηγορία οικονομικού μεγέθους Ανά παραγωγική εξειδίκευση/προσανατολισμό Συμβολή των άμεσων ενισχύσεων στον σχηματισμό του Γεωργικού Οικογενειακού Εισοδήματος (στοιχεία ΔΙΓΕΛΠ-FADN-RICA 2015)
Κατανομή Τυπικής Αξίας Παραγωγής (Standard Output) και άμεσων ενισχύσεων κατά κατηγορία οικονομικού μεγέθους, ΟΣΔΕ 2015 120.0% 100.0% 80.0% 60.0% 40.0% >100.000 8.000-100.000 0-<8.000 20.0% 0.0% Τυπική Αξία Παραγωγής (% του συνόλου) Αμεσες ενισχύσεις (βασική, πρασινισμα, νεοι γεωργοί, συνδεδεμένες), % του συνόλου Αριθμός Εκμεταλλεύσεων (% του συνόλου)
/εκμετάλλευση Κατανομή συνιστωσών άμεσων ενισχύσεων (σε ) κατά κατηγορία οικονομικού μεγέθους Πηγή: ΟΣΔΕ, 2016 35,000.00 30,000.00 25,000.00 20,000.00 Ενισχύσεις νέων γεωργών 15,000.00 10,000.00 Συνδεδεμένες ενισχύσεις (και βαμβακιού) Πρασίνισμα Βασική ενίσχυση 5,000.00 0.00 - <2.000 2.000 - <8.000 8.000-25.000 - <25.000 <50.000 50.000 - <100.000 100.000 - <500.000 >500.000
Κατανομή μέσου ύψους άμεσων ενισχύσεων(μ.ό. σε /εκμετάλλευση) και % κατανομή των επιμέρους συνιστωσών άμεσων ενισχύσεων Πηγή: ΟΣΔΕ, 2016 120% 35,000.00 100% 30,000.00 80% 60% 25,000.00 20,000.00 15,000.00 /εκμετάλλευση 40% 10,000.00 Ενισχύσεις νέων γεωργών 20% 5,000.00 Συνδεδεμένες ενισχύσεις (και βαμβακιού) Πρασίνισμα 0% - <2.000 2.000 - <8.000 8.000 - <25.000 25.000 - <50.000 50.000 - <100.000 100.000 - <500.000 >500.000 0.00 Βασική ενίσχυση ΣΥΝΟΛΟ (αξία σ )
/εκμετάλλευση Μέση Ενίσχυση ανά εκμετάλλευση (σε /εκμετάλλευση) και ποσοστό Άμεσων Ενισχύσεων στην Τυπική Ακαθάριστη Πρόσοδο (Τυπική Αξία Παραγωγής/ΤΑΠ + Άμεσες Ενισχύσεις) Πηγή: ΟΣΔΕ, 2016 % Άμεσες Ενισχύσεις επί της Τυπικής Ακαθαρίστου Προσόδου
Διαγραμματική Ανισοκατανομή Άμεσων ενισχύσεων με χρήση της Καμπύλης Lorenz και των Συντελεστών GINI για τα έτη ΟΣΔΕ 2012-2016. GINI= 0,599 GINI= 0,595 100 2012 100 2016 90 90 80 80 70 70 60 60 50 40 equility lorenz 50 40 equility lorenz 30 30 20 20 10 10 0 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 0 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
Μέσος όρος Γεωργικού Οικογενειακού Εισοδήματος (σε ) ανά εκμετάλλευση, στις κατηγορίες οικονομικού μεγέθους, χωρίς ή με τον συνυπολογισμό των άμεσων ενισχύσεων, 2015 Πηγή: ΔΙ.ΓΕ.Λ.Π.-F.A.D.N.-R.I.C.A. 70,000 60,000 50,000 40,000 30,000 Γεωργικό Οικογενειακό Εισόδημα χωρίς άμεσες ενισχύσεις ( ) 20,000 10,000 Γεωργικό Οικογενειακό Εισόδημα μαζί με τις άμεσες ενισχύσεις ( ) 0 2000-<8000 8000 - < 25000 25 000 - < 50 000 50 000 - < 100 000 100 000 - < 500 000
% αριθμός εκμεταλλεύσεων επί του συνόλου % Κατανομή των εκμεταλλεύσεων στους Τεχνικοοικονομικούς Προσανατολισμούς και % συμμετοχή των Άμεσων Ενισχύσεων στην Τυπική Ακαθάριστη Πρόσοδο, ΟΣΔΕ 2016 45.00% 40.00% 35.00% 30.00% 25.00% 20.00% 15.00% 10.00% 5.00% 0.00% 50.00% 45.00% 40.00% 35.00% 30.00% 25.00% 20.00% 15.00% 10.00% 5.00% 0.00% % Άμεσες ενισχύσεις ως προς την Συνολική Τυπική Ακαθάριστη Πρόσοδο Εκμεταλλεύσεις (% του συνόλου) % Άμεσων Ενισχύσεων στη Τυπική Ακαθάριστη Πρόσοδο (Τυπική Αξία Παραγωγής/ΤΑΠ+ Άμεσες Ενισχύσεις)
Ορισμένα συμπεράσματα (1) Η συμβολή των συνδεδεμένων ενισχύσεων στον σχηματισμό των άμεσων ενισχύσεων γίνεται σημαντικότερη, όσο αυξάνεται το (οικονομικό) μέγεθος των εκμεταλλεύσεων Σημαντική η συμμετοχή των άμεσων ενισχύσεων στην διαμόρφωση της Ακαθάριστης Προσόδου και του Γεωργικού Οικογενειακού Εισοδήματος Στα μικρότερα (οικονομικά) μεγέθη των εκμεταλλεύσεων η συμβολή των άμεσων ενισχύσεων είναι ιδιαίτερα καθοριστική στον σχηματισμό των οικονομικών αποτελεσμάτων και συνεπώς στην διαμόρφωση του επιπέδου της οικονομικής τους βιωσιμότητας.
Ορισμένα συμπεράσματα (2) Περιορισμός των άμεσων ενισχύσεων θα πλήξει κυρίως τις εκμεταλλεύσεις μικρού (οικονομικού) μεγέθους, που αντιπροσωπεύουν περίπου το 70% του συνόλου των εκμεταλλεύσεων της χώρας, που συμβάλλουν όμως μόνον κατά 20% στην διαμόρφωση της εγχώριας Τυπικής Αξίας Παραγωγής. Μικρότερη συγκέντρωση των άμεσων ενισχύσεων σε περιορισμένο αριθμό εκμεταλλεύσεων, σε σχέση με τον μ.ό. της Ε.Ε.. Στην χώρα μας η άνιση κατανομή των ενισχύσεων περιορίζεται σταδιακά, αλλά με πολύ αργούς ρυθμούς. Οποιεσδήποτε μελλοντικές μεταβολές στην διανομή των άμεσων ενισχύσεων πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη τις εκμεταλλεύσεις που φαίνεται να αποτελούν την πραγματική παραγωγική βάση της ελληνικής γεωργίας (από 8.000-100.000 Τυπικής Αξίας Παραγωγής) που σήμερα περιλαμβάνει το 29% των εκμεταλλεύσεων της χώρας που δημιουργούν το 70% της εγχώριας Τυπικής Αξίας Παραγωγής.