Εκπαιδευτική Έρευνα: Μέθοδοι Συλλογής και Ανάλυσης εδομένων Επιμέλεια: Άγγελος Μάρκος, Λέκτορας ΠΤ Ε, ΠΘ
Περιεχόμενο μαθήματος (γενικά) Μέρος Ι: Εισαγωγή στην Εκπαιδευτική Έρευνα Μέρος ΙΙ: Ποσοτικές Προσεγγίσεις + Lab Μέρος ΙΙΙ: Ποιοτικές Προσεγγίσεις
Υλικό μαθήματος - Επικοινωνία http://www.amarkos.gr/courses/edures email: amarkos@eled.duth.gr Αξιολόγηση μαθήματος 30% Εργασίες 70% Τελική Γραπτή Εξέταση
Βιβλιογραφία Για ζητήματα Μεθοδολογίας της Έρευνας 1. Creswell, J. W. (2011). Η έρευνα στην εκπαίδευση: Σχεδιασμός, διεξαγωγή και αξιολόγηση της ποσοτικής και ποιοτικής έρευνας (Επιμέλεια Χ. Τζορμπατζούδης). Αθήνα: Ίων 2. Cohen, L., Manion, L. & Keith, M. (2008) Μεθοδολογία Εκπαιδευτικής Έρευνας, Αθήνα: Μεταίχμιο 3. Αλεξόπουλος,. (1998) Ψυχομετρία: Σχεδιασμός τεστ και ανάλυση ερωτήσεων, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα Για ζητήματα Ανάλυσης Δεδομένων 1. Ρούσσος, Π. Λ., & Τσαούσης, Γ. (2011) - Στατιστική στις επιστήμες της συμπεριφοράς με τη χρήση του SPSS, Εκδόσεις Τόπος. 2. Κατσής, A., Σιδερίδης Γ.., Εμβαλωτής, Α. (2011) Στατιστικές μέθοδοι στις κοινωνικές επιστήμες, Εκδόσεις Τόπος. 3. Γναρδέλλης, Χ. (2013). Ανάλυση εδομένων με το IBM SPSS Statistics 21.0. Αθήνα: Παπαζήσης. 4. Γιαλαμάς, Β., (2005). Στατιστικές Τεχνικές και εφαρμογές στις Επιστήμες της Αγωγής. Αθήνα: Πατάκης.
Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών σπουδών «Καινοτόμες Παιδαγωγικές Προσεγγίσεις σε Πολυπολιτισμικά Εκπαιδευτικά Περιβάλλοντα» Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης στην Προσχολική Ηλικία, ημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Εισαγωγή στην Εκπαιδευτική Έρευνα 1-5
Στόχοι διάλεξης: Να ορίζετε την εκπαιδευτική έρευνα Να προσδιορίζετε τους λόγους που κάνουν σημαντική την έρευνα Να ονομάζετε τα έξι στάδια που συνήθως ακολουθούν οι ερευνητές στη διαδικασία της έρευνας Να αναλογίζεστε τις δεξιότητες που απαιτούνται στην ερευνητική διαδικασία 1-6
Τι είναι η έρευνα; Θέτουμε ένα ερώτημα ή υπόθεση Συγκεντρώνουμε δεδομένα για να απαντήσουμε στο ερώτημα Παρουσιάζουμε μια απάντηση στο ερώτημα 1-7
Γιατί η έρευνα είναι σημαντική; ιευρύνει στην υπάρχουσα γνώση Συμπληρώνει Αναπαράγει Ανατρέπει 1-8
Γιατί η έρευνα είναι σημαντική; Βελτιώνει την Πρακτική Προσφέρει νέες ιδέες στους επαγγελματίες εκπαιδευτικούς Βοηθά τους εκπαιδευτικούς να αξιολογούν προσεγγίσεις και να δημιουργήσουν δεσμούς με άλλους εκπαιδευτικούς που δοκιμάζουν παρόμοιες ιδέες. 1-9
Γιατί η έρευνα είναι σημαντική; Συμβάλλει στη διαμόρφωση της (εκπαιδευτικής) πολιτικής 1-10
Προβλήματα που αντιμετωπίζει η έρευνα σήμερα Αντιφατικά ή ασαφή ευρήματα εδομένα χαμηλής ποιότητας Ασαφή ερευνητικά ερωτήματα Προβλήματα στη μεθοδολογία της έρευνας 1-11
Στάδια διεξαγωγής της έρευνας 1. Αναγνώριση του ερευνητικού προβλήματος 6. Διάχυση των Αποτελεσμάτων και Αξιολόγηση της Έρευνας 2. Ανασκόπηση της Βιβλιογραφίας 5. Ανάλυση και Ερμηνεία των Δεδομένων 4. Συλλογή των Δεδομένων 3. Προσδιορισμός του Σκοπού της έρευνας 1-12
1. Αναγνώριση του ερευνητικού προβλήματος Εντοπίστε ένα πρόβλημα και αιτιολογήστε τη σημασία του για το ερευνητικό πεδίο. Παραδείγματα Η σχέση ανάμεσα στα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του εφήβου και τη συμμετοχή του σε φαινόμενα κυβερνο-εκφοβισμού (cuber-bullying); Ο ρόλος της εικαστικής θεραπείας στην απεξάρτηση από χημικές ουσίες. Η σχέση ανάμεσα στην ακαδημαϊκή επίδοση και το χρόνο που αφιερώνεται στο ψυχαγωγικό διάβασμα. Το εφηβικό κάπνισμα ενδέχεται να οδηγήσει σε πολλούς πρόωρους θανάτους. 1-13
2. Ανασκόπηση της Βιβλιογραφίας Εντοπισμός πηγών Βιβλία Περιοδικά Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες, Online Βάσεις: scholar.google.gr, www.scopus.com Προσεκτική επιλογή Γραπτή σύνοψη 1-14
3. Προσδιορισμός του σκοπού της έρευνας Είναι μια εστιασμένη αναδιατύπωση του προβλήματος Κύριο σημείο εστίασης της μελέτης Συμμετέχοντες στη μελέτη Θέση ή τόπος της έρευνας ιατύπωση των ερευνητικών ερωτημάτων ή υποθέσεων 1-15
4. Συγκέντρωση των δεδομένων ιαδικασία συλλογής δεδομένων Οι συμμετέχοντες στην έρευνα Εξασφάλιση αδειών (π.χ. γονέων μαθητών, Παιδαγωγικού Ινστιτούτου) Ανάπτυξη Εργαλείων Μέτρησης Συλλογή των δεδομένων 1-16
5. Ανάλυση και ερμηνεία των δεδομένων «Αποσυναρμολόγηση» και «συναρμολόγηση» (μέθοδοι ανάλυσης δεδομένων) Αναπαράσταση με πίνακες και γραφήματα ιατύπωση συμπερασμάτων / ευρημάτων Ερμηνεία - συζήτηση των ευρημάτων 1-17
6. Αναφορά και αξιολόγηση της έρευνας Σύνταξη γραπτής αναφοράς Επιλογή του αναγνωστικού κοινού ομή της αναφοράς Αξιολόγηση της έρευνας Εκτίμηση της ποιότητας με βάση αναγνωρισμένα κριτήρια που προτείνονται από το πεδίο της έρευνας. εν υπάρχουν άκαμπτα κριτήρια για την αξιολόγηση της εκπαιδευτικής έρευνας 1-18
Η διαδικασία της έρευνας Το Πρόβλημα Ανασκόπηση Βιβλιογραφίας Ερευνητικά ΕρωτήματαQuestions Ποσοτικές προσεγγίσεις Ποιοτικές προσεγγίσεις Ποσοτικοί -Πειραματικοί -Συσχετιστικοί - ειγματοληπτικοί Ερευνητικοί Σχεδιασμοί Μικτές Μέθοδοι -Τριγωνοποίηση Έρευνα δράσης Ποιοτική -Θεμελιωμένη θεωρία -Εθνογραφικοί -Αφηγηματική έρευνα ειγματοληψία Εργαλεία μέτρησηςprotocols Ανάλυση Ερμηνεία Συζήτηση, Συμπεράσματα, Περιορισμοί, Μελλοντική έρευνα 1-19
Βασικά χαρακτηριστικά ποσοτικών προσεγγίσεων Περιγραφή του ερευνητικού προβλήματος (εντοπισμός τάσεων, εξηγήσεων) Σημαντικός ρόλος της βιβλιογραφίας για την άντληση ερευνητικών ερωτημάτων και την αιτιολόγηση της σημασίας του ερευνητικού προβλήματος Καθορισμός σκοπού, ερευνητικών ερωτημάτων και υποθέσεων, που περιγράφουν μετρήσιμες και παρατηρήσιμες συμπεριφορές ή δεξιότητες Συλλογή δεδομένων από ένα μεγάλο και αντιπροσωπευτικό δείγμα συμμετεχόντων Ανάλυση των δεδομένων για τάσεις, εξήγηση της σχέσης ανάμεσα σε μεταβλητές Συγγραφή των αποτελεσμάτων με βάση σαφώς ορισμένα κριτήρια και μια αντικειμενική, μη μεροληπτική προσέγγιση. 1-20
Βασικά χαρακτηριστικά ποιοτικών προσεγγίσεων Περιγραφή του ερευνητικού προβλήματος μέσω της λεπτομερούς κατανόησης ενός κεντρικού φαινομένου Μικρός ο ρόλος της βιβλιογραφίας, μόνο για την αιτιολόγηση της σημασίας του ερευνητικού προβλήματος Καθορισμός σκοπού και ερευνητικών ερωτημάτων (γενικά και μεγάλου εύρους) Συλλογή δεδομένων από έναν μικρό αριθμό συμμετεχόντων (κυρίως λέξεις ή κείμενο) Περιγραφή και ανάλυση των δεδομένων για την ανάδειξη θεμάτων. Συγγραφή των αποτελεσμάτων με τρόπο υποκειμενικό, ευέλικτο και με βάση τις προηγούμενες εμπειρίες του ερευνητή. 1-21
Ομοιότητες και ιαφορές Ποσοτικών Ποιοτικών Προσεγγίσεων Ομοιότητες Και στα δύο είδη έχουν νόημα τα έξι στάδια της διαδικασίας της έρευνας Και στα δύο είδη πρέπει να αιτιολογηθεί η σημασία του ερευνητικού προβλήματος. Και στα δύο είδη χρησιμοποιούνται ως εργαλεία συλλογής δεδομένων το ερωτηματολόγιο και η παρατήρηση. ιαφορές Στις ποσοτικές, η συλλογή των δεδομένων είναι περισσότερο κλειστού-τύπου; στις ποιοτικές, η συλλογή των δεδομένων είναι περισσότερο ανοιχτού τύπου Οι ποσοτικές βασίζονται στη Στατιστική; οι ποιοτικές βασίζονται στην ανάλυση λόγου Οι ποσοτικές έχουν πιο συγκεκριμένη δομή αναφοράς των αποτελεσμάτων; Στις ποιοτικές υπάρχει περισσότερη ευελιξία στον τρόπο αναφοράς των αποτελεσμάτων 1-22
Ποσοτικές Προσεγγίσεις Παρεμβατική Έρευνα Μη Παρεμβατική Έρευνα Εξήγηση του αν μια παρέμβαση επηρεάζει ένα αποτέλεσμα για μια ομάδα σε αντίθεση με κάποια άλλη ομάδα. Συσχέτιση ή σύνδεση μεταβλητών με προβλέψιμο τρόπο για μια ομάδα ατόμων Περιγραφή των τάσεων, στάσεων, συμπεριφορών για έναν πληθυσμό μέσα από ένα δείγμα Πειραματική Συσχετιστική Δειγματοληπτική 1-23
Ποιοτικές Προσεγγίσεις Εξέταση κοινών εμπειριών στα άτομα για την ανάπτυξη μιας θεωρίας Εξέταση της κοινής κουλτούρας μιας ομάδας ανθρώπων Εξέταση του ατομικού ιστορικού για την περιγραφή της ζωής των ανθρώπων Εθνογραφική Θεμελιωμένη Θεωρία Αφηγηματική 1-24
Μικτές Προσεγγίσεις Συνδυασμός ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων για την καλύτερη κατανόηση και εξήγηση ενός ερευνητικού προβλήματος Χρήση ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων για άτομα για τη μελέτη των εκπαιδευτικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν στα περιβάλλοντά τους Μικτές μέθοδοι Έρευνα δράσης 1-25
Να ακολουθήσω ποιοτική ή ποσοτική προσέγγιση; Εξαρτάται από το είδος του ερευνητικού προβλήματος Από την «παράδοση» στο ερευνητικό πεδίο Από τις εμπειρίες, την κοσμοθεωρία και την κατάρτιση του ερευνητή. 1-26
Ηθικές Πρακτικές 1-27
εξιότητες που χρειάζονται για την έρευνα Επίλυση γρίφων Αφοσίωση Χρήση Βιβλιοθηκών και Ηλεκτρονικών Πηγών Συγγραφή και Επιμέλεια 1-28
Ανακεφαλαίωση Σημαντικά σημεία Ποιο είναι το μεγαλύτερο πλεονέκτημα της διεξαγωγής ερευνών για τους σχολικούς ψυχολόγους, τους διευθυντές και τους εκπαιδευτικούς; Η Έρευνα Βελτιώνει την Πρακτική Οι ερευνητικές ενδείξεις συσσωρεύονται αργά και σταθερά. Μία έρευνα = Καμία. Τα στάδια της έρευνας ακολουθούν την παρακάτω σειρά: ιατυπώνω ερωτήματα, Συγκεντρώνω δεδομένα, Ερμηνεύω αποτελέσματα, ιατυπώνω νέα ερωτήματα. 1-29
Μια εργασία με αγάπη ημιουργήστε ερευνητικά ζευγάρια Εντοπίστε δύο άρθρα της διεθνούς ή της ελληνικής βιβλιογραφίας από το χώρο της εκπαιδευτικής έρευνας α) στο ένα να ακολουθείται ποσοτική προσέγγιση β) στο άλλο να ακολουθείται ποιοτική προσέγγιση Καταγράψτε επιγραμματικά: Τα εργαλεία συλλογής δεδομένων, Το είδος των δεδομένων, Τις μεθόδους ανάλυσης των δεδομένων (max 100λέξεις) Ημ/νία Παράδοσης: Δευτέρα 03/03/14, 23:59:59 Τρόπος Παράδοσης: Αποστολή στο amarkos@eled.duth.gr 1-30