ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ :ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 04/04/2018 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α. Στο κείμενο ο συγγραφέας εκθέτει τους προβληματισμούς του γύρω από την παγκόσμια ημέρα της γυναίκας και γενικότερα για την ισότητα ανδρών και γυναικών. Αρχικά εκφράζει τη διαφωνία του με τον ευρύτερο επετειακό εορτασμό αξιόλογων γεγονότων.στη συνέχεια επικεντρώνεται στον εορτασμό της παγκόσμιας ημέρας της γυναίκας αναγνωρίζοντας τις ιστορικές του καταβολές, αμφισβητώντας όμως την αποτελεσματικότητά του. Ειδικότερα πιστεύει ότι με βάση τον ορισμό του ρατσισμού ως φαινομένου που προκαλεί κοινωνικές διακρίσεις,άνδρες και γυναίκες θα μπορούσαν να αναγνωρίσουν ρατσιστικά στοιχεία στον συγκεκριμένο εορτασμό για διαφορετικούς λόγους. Τέλος ο ίδιος καταλήγει τονίζοντας την ανάγκη ουσιαστικής εξίσωσης των δύο φύλων, η οποία πρέπει να κατακτηθεί και όχι απλά να θεσπιστεί. Μονάδες 20 Β1. α. Λ β. Σ γ. Λ δ. Σ ε. Σ Β2. Μονάδες 10 Τρόπος ανάπτυξης παραγράφου: με ορισμό, αφού ορίζεται η έννοια του ρατσισμού (λέξεις και φράσεις κλειδιά που παραπέμπουν στον συγκεκριμένο τρόπο ανάπτυξης: «να θέσουμε τον ρατσισμό σε μία εννοιολογική βάση», «είναι». Μονάδες 3 Β3. Με τη χρήση του α ενικού προσώπου στις συγκεκριμένες παραγράφους επιτυγχάνεται η εξομολογητική διάθεση, η κατάθεση προσωπικών απόψεων και συναισθημάτων, ο υποκειμενισμός,η βιωματική σχέση με τα πράγματα,η αμεσότητα, ζωντάνια, παραστατικότητα, το προσωπικό ύφος. Μονάδες 3 Β4. Ουδέτερος τίτλος: «Ο εορτασμός της παγκόσμιας ημέρας της γυναίκας» Τίτλος με σχόλιο αποδοκιμαστικό: «Προσφέρει τελικά τίποτα το ουσιαστικό ο εορτασμός της παγκόσμιας ημέρας της γυναίκας;» Μονάδες 4 Φροντιστήρια ΣΥΣΤΗΜΑ Σελίδα 1
Β5. «παγκόσμια ημέρα ισότητας των φύλων»: τα εισαγωγικά δηλώνουν αυτούσια μεταφορά φράσης. σελίδες!: το θαυμαστικό δηλώνει έκπληξη και χρησιμοποιείται και για λόγους έμφασης. αναζήτηση... : τα αποσιωπητικά δηλώνουν αποσιώπηση και έμμεση ειρωνεία και αποδοκιμασία από την πλευρά του συντάκτη του κειμένου. οποιονδήποτε... : τα αποσιωπητικά δηλώνουν την πρόθεση του συγγραφέα να μη σχολιάσει περαιτέρω, αλλά έμμεσα εκφράζουν την αποδοκιμασία και απογοήτευσή του. Β6. Μονάδες 4 Η ισότητα ανδρών και γυναικών συνεχίζει να αποτελεί ζητούμενο στην εποχή μας. Δικαίως η γυναίκα διεκδικεί την ισοτιμία της με τον άνδρα. Η αξία και προσφορά των γυναικών διαχρονικά αλλά και συγχρονικά θεωρείται αδιαμφισβήτητη. Ισότητα ανισότητα Δικαίως αδίκως Αξία απαξία Γ. Παραγωγή κειμένου Μονάδες 6 Επικοινωνιακό πλαίσιο: Η επιστολή που δημοσιεύεται σε εφημερίδα ή περιοδικό ή στο διαδίκτυο ονομάζεται ανοιχτή και διαθέτει συγκεκριμένα γνωρίσματα. Ρηματικά πρόσωπα: πρώτο ενικό, δεύτερο πληθυντικό, τρίτο ενικό- πληθυντικό. Ύφος: επίσημο Ημερομηνία: στο πάνω δεξιό μέρος της επιστολής : Θεσσαλονίκη,04-4-2018 Προσφώνηση: Αγαπητοί αναγνώστες, ή Αξιότιμε κ. Αρχισυντάκτη, Πρόλογος Με την παρούσα επιστολή επιθυμώ ως απλός αναγνώστης και με αφορμή τον εορτασμό της παγκόσμιας ημέρας της γυναίκας να εκθέσω τις αιτίες που γεννούν τον ρατσισμό και τα στερεότυπα στις μέρες μας και παράλληλα να καταθέσω τις προτάσεις μου για την ουσιαστική επίτευξη της ισότητας των δύο φύλων. Ο πρόλογος μπορεί να συνεχίσει με μία σύντομη αναφορά στις έννοιες του ρατσισμού και των στερεότυπων και στην επισήμανση της ανάγκης εξάλειψης των συγκεκριμένων φαινομένων γενικότερα αλλά και ειδικότερα στις σχέσεις ανδρών και γυναικών. Ορισμοί εννοιών Ρατσισμός: Παθογενές κοινωνικό φαινόμενο. Η διάκριση και ο διαχωρισμός των ανθρώπων με βάση κάποια κριτήρια όπως εθνικά, βιολογικά, θρησκευτικά, πολιτιστικά, ψυχολογικά. Συνακόλουθα η αντιμετώπιση ορισμένων κοινωνικών ομάδων με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά γνωρίσματα (χρώματος, φυλής, θρησκείας, εξωτερικής εμφάνισης) ως κατώτερων, η Φροντιστήρια ΣΥΣΤΗΜΑ Σελίδα 2
περιθωριοποίησή τους από τα υπόλοιπα μέλη του κοινωνικού συνόλου, αλλά και η συχνή άσκηση βίας εις βάρος τους. Στερεότυπα: Σταθερές, ταξινομημένες και εσφαλμένες στο μεγαλύτερο μέρος τους αντιλήψεις, που συνήθως οφείλονται σε ελλιπή πληροφόρηση σχετικά με τα χαρακτηριστικά τα οποία αποδίδονται στα μέλη μιας ομάδας. Κύριο θέμα: α! ζητούμενο: αιτίες επικράτησης του ρατσισμού και των στερεότυπων αντιλήψεων στην εποχή μας. 1. Πνευματικές Υιοθέτηση ρατσιστικών αντιλήψεων στα πλαίσια την κοινωνικοποίησης μέσω των πρωτογενών και δευτερογενών κοινωνικών ομάδων (π.χ. οικογένεια, σχολικό περιβάλλον). Τα ΜΜΕ, έντυπα και ηλεκτρονικά, παρουσιάζουν τη συμπεριφορά μεμονωμένων ατόμων ή ομάδων που επιβεβαιώνει τις ρατσιστικές αντιλήψεις (οι γυναίκες παρουσιάζονται ως αδύναμες, υποτακτικές συγκριτικά με τους άνδρες, οι Αλβανοί και οι Τσιγγάνοι ως κακοποιοί) ή ηρωοποιούν τους φορείς της βίας. Η απλουστευτική τάση των ανθρώπων για κατηγοριοποιήσεις, οι οποίες διευκολύνουν τον υπερτονισμό και τη μεγιστοποίηση των διαφόρων των έσω προς τις έξω ομάδες. Η περιορισμένη γνώση εμποδίζει τη σωστή αξιολογική κρίση για τους άλλους. Η έλλειψη ουσιαστικής αλλά κυρίως ανθρωπιστικής Παιδείας επιτρέπει τον ετεροκαθορισμό ομάδων από επιτήδειους και την καλλιέργεια, αντί ισότητας, φανατισμού και ρατσισμού σε βάρος των άλλων. Η απομόνωση των πνευματικών ανθρώπων ευνοεί την κατάσταση του πνευματικού σκοταδισμού. 2. Ηθικές Η έλλειψη αρχών και αξιών οδήγησε το σύγχρονο άνθρωπο στην εξαχρείωση. Το δόγμα «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα» καθαγιάζει κάθε απάνθρωπη πράξη. 3. Ψυχολογικές Η τάση ανθρώπων ή ομάδων να διατηρούν σε υψηλό επίπεδο την αυτοεκτίμηση, το γόητρο και το κύρος τους (εγωισμός). Η χαμηλή αυτοεκτίμηση ατόμων ή ομάδων τούς οδηγεί στην αναβάθμιση των δικών τους ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και στην υποβάθμιση των άλλων. Ασύνειδοι μηχανισμοί άμυνας: Η αναζήτηση «εξιλαστήριου θύματος», η στροφή δηλαδή της επιθετικότητας μιας ομάδας προς κάποια άλλη, η οποία δεν έχει καμιά σχέση με τα αίτια της επιθετικότητας. Η θεωρία του ανικανοποίητου και της επίθεσης. Φροντιστήρια ΣΥΣΤΗΜΑ Σελίδα 3
4. Κοινωνικές Η κοινωνική ταυτότητα των ατόμων διαμορφώνεται μέσω της ταύτισης ή της συμμετοχής τους σε ορισμένες κοινωνικές ομάδες ή κατηγορίες ατόμων (π.χ. άνδρες, γυναίκες, Χριστιανοί, Μουσουλμάνοι κλπ). Στις σύγχρονες πολυπολιτισμικές κοινωνίες, η συνύπαρξη πλειοψηφιών και μειοψηφιών ευνοεί τα φαινόμενα του ρατσισμού. Η αποξένωση του ανθρώπου από τον άνθρωπο προκαλεί φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας, που ευνοούν φαινόμενα ρατσισμού. Στο κοινωνικό κατεστημένο υπάρχει πάντα δυστοκία στην αποδοχή του νέου ή του διαφορετικού. 5. Οικονομικές Ο οικονομικός ανταγωνισμός μεταξύ κοινωνικών ομάδων στη διεκδίκηση περιορισμένων θέσεων εργασίας, οικονομικού οφέλους και αγαθών (π.χ. οι μετανάστες απειλούν τα οικονομικά συμφέροντα των μονίμων κατοίκων μελών μιας κοινωνίας, γι αυτό εύκολα υιοθετούνται προκαταλήψεις και στερεότυπα σε βάρος τους). Ο ρατσισμός βρίσκεται εν δυνάμει σε κάθε σύγχρονη κοινωνία, που εκδηλώνεται σε κατάλληλες πολιτισμικές, οικονομικές και πολιτικές συνθήκες. Η οικονομική εκμετάλλευση του ανθρώπου από άνθρωπο «ηθικοποιείται» με την υποτίμηση του εκμεταλλευόμενου (π.χ. οι Λευκοί θεωρούσαν κατώτερους τους Μαύρους, για να τους χρησιμοποιούν ως φθηνά εργατικά χέρια). 6. Εθνικιστικές Ο κίνδυνος αφομοίωσης των μικρών λαών από ισχυρά κράτη ενισχύει το αίσθημα της αυτοσυντήρησης και τους συσπειρώνει γύρω από τα εθνικά τους χαρακτηριστικά. Το αίσθημα της ξενοφοβίας διακρίνει περισσότερο κάποιους λαούς, ιδιαίτερα στην εποχή μας, που χαρακτηρίζεται από μαζικές μετακινήσεις λαών. Η συνύπαρξη μειονοτήτων σε μια χώρα ή περιοχή γεννά προβλήματα, λόγω των διαφορετικών ηθών και εθίμων, θρησκευτικών αντιλήψεων κ.λπ. 7. Πολιτικές Στις πολυπολιτισμικές, έστω και δημοκρατικές, κοινωνίες, δε γίνονται πάντα σεβαστά τα δικαιώματα των ατόμων ή ομάδων ή παραβιάζονται αμφοτερόπλευρα (και από τα θύματα και από τους φορείς του ρατσισμού). Παραβιάζονται τα θεσπισμένα δικαιώματα στη διαφορά και δεν επιτρέπεται πάντα η ελεύθερη έκφραση και ανάδειξη όλων των επιμέρους ταυτοτήτων. Φιλόδοξοι ηγέτες, προκειμένου να ικανοποιήσουν τα σχέδιά τους, μαζοποιούν και παρασύρουν το λαό σε επικίνδυνες ρατσιστικές αντιλήψεις. Ο ρατσισμός χρησιμοποιείται ως άλλοθι, για να αποπροσανατολιστεί ο λαός από σοβαρά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα. Φροντιστήρια ΣΥΣΤΗΜΑ Σελίδα 4
β! ζητούμενο :προτάσεις για την ουσιαστική επίτευξη της ισότητας ανδρών και γυναικών. 1. Γυναικεία απελευθέρωση σημαίνει απελευθέρωση από την κοινωνική καταπίεση που επιβάλλουν οικονομικοί, κοινωνικοί, πολιτικοί, ιδεολογικοί παράγοντες. Το πρώτο βήμα για τη λύση του προβλήματος είναι η συνειδητοποίησή του από όλες τις γυναίκες. Απαιτείται επαναστατικότητα, αγωνιστικότητα και αλληλεγγύη όλων των γυναικών. Ακόμα, η γυναίκα οφείλει να δώσει προτεραιότητα στο ζήτημα της μόρφωσης, γιατί αποτελεί ισχυρό όπλο για τη χειραφέτησή της. 2. Απαιτείται όμως και αλλαγή της νοοτροπίας όλων των ανθρώπων, ανδρών και γυναικών. Πρέπει να ξεριζωθούν τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις. 3. Η παιδεία, το υψηλό μορφωτικό επίπεδο όλων των ανθρώπων θα τους βοηθήσει να απαλλαγούν από στερεότυπα, να συνειδητοποιήσουν την αδικία, να παλέψουν για την ισότητα στην οικογένεια, στο σχολείο, στην πολιτική, στο επάγγελμα, παντού. 4. Πολιτεία: Εκσυγχρονισμός της νομοθεσίας, παρέμβαση νομοθετική και θεσμική για ουσιαστική ισότητα σε όλους τους τομείς, ίσες ευκαιρίες για εργασία και εξέλιξη, ίση αμοιβή, επιβολή κυρώσεων στους εργοδότες που αυθαιρετούν εις βάρος των εργαζόμενων γυναικών. 5. Επαρκής συμμετοχή των γυναικών στην κοινωνική ζωή και στο δημόσιο βίο της χώρας. 6. Προσπάθεια συνεργασίας των δύο φύλων και όχι ανταγωνιστικές διαθέσεις. 7. Το σχολείο και η οικογένεια πρέπει με πνεύμα ισότητας να διαπαιδαγωγούν τους νέους. 8.Τα Μ.Μ.Ε. αλλά και οι πνευματικοί άνθρωποι πρέπει να εκπέμπουν συνεχώς μηνύματα ισότητας και ισοτιμίας των δύο φύλων. Επίλογος Σύνοψη: Ο ρατσισμός και τα στερεότυπα οφείλονται σε διάφορες αιτίες. Συμπέρασμα: Επομένως είναι ανάγκη να αντιμετωπισθεί το φαινόμενο της κυριαρχίας τους σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δράσης και ειδικότερα στη σχέση ανδρών και γυναικών μέσα από την ουσιαστική εφαρμογή της ισότητας των δύο φύλων. Αποφώνηση: Σας ευχαριστώ για τη φιλοξενία, Υπογραφή ΤΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΠΙΜΕΛΗΘΗΚΑΝ ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ: Μονάδες 50 Βέτος Δημήτρης Μπορουτζή Δέσποινα Νικολακοπούλου Ελένη Ντελμπίζη Μαρία Παππάς Παναγιώτης Σκαρλάτος Κωνσταντίνος Φροντιστήρια ΣΥΣΤΗΜΑ Σελίδα 5
Φροντιστήρια ΣΥΣΤΗΜΑ Σελίδα 6