ΟΞΥ ΚΟΙΛΙΑΚΟ ΑΛΓΟΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ Νικόλαος Χαλιάσος Καθηγητής Παιδιατρικής
ΙΣΤΟΡΙΚΟ Υποκείμενο νόσημα(π.χ. δρεπανοκυτταρική νόσος) Ιστορικό χειρουργείου Οικογενειακό ιστορικό (π.χ. χολολιθίαση) Νεφρολογικό ιστορικό Τραυματισμός
Συνοδά συμπτώματα-ευρήματα Πυρετός Ήπιος, μέτριος, υψηλός Αυξανόμενος με τη πάροδο του χρόνου; Έμετοι Συνεχείς ή όχι Προηγούνται του πόνου ή έπονται; Συχνότητα ( σταθερή,αυξανόμενη με το χρόνο;) Διάρροια Απλή ή με πρόσμιξη αίματος, έμετος, προηγείται του πόνου; Αιματοχεσία Δέρμα Ωχρότητα, ικτερικό, γαιώδες χρώμα Αιμορραγικό (πορφυρικό) εξάνθημα
Συνοδά συμπτώματα- Ευρήματα ε) Άλλα Ευρήματα στην ακρόαση των πνευμόνων,δύσπνοια Στοματοφάρρυγγας (ερυθρότητα, επίχρισμα) π.χ. φαρυγγοαμυγδαλίτιδα Τραχηλική λεμφαδενίτιδα Απόπνοια οξoνης Αναπνοή Kussmaul Ευρήματα χειρουργικών επεμβάσεων στη κοιλιά
Αντικειμενική εξέταση Εξέταση όλου του σώματος (προσοχή στό δέρμα) Το παιδί γυμνό Χέρια ζεστά Προσεκτική παρακολούθηση του προσώπου του παιδιού κατά την εξέταση!
Διαφορική διάγνωση- Συχνότερα νοσήματα Οξεία σκωληκοειδίτιδα περιτονίτιδα Εγκολεασμός, απόφραξη εντέρου Μεκέλειος απόφυση Κήλες Συστροφή όρχεος, ωοθήκης Εξωμήτρια κύηση (έφηβες) Γαστρεντερίτιδα Μεσεντέριος λεμφαδενίτιδα Δυσκοιλιότητα Οξεία πυελονεφρίτιδα Νεφρολιθίαση Χολολιθίαση
Διαφορική διάγνωση Συχνότερα νοσήματα Άλλα Αλλεργική πορφύρα Πνευμονία βάσεων Διαβητική κετοξέωση Λοίμωξη ανώτερου αναπνευστικού Σπονδυλίτιδα, παγκρεατίτιδα Δυσμηνόρροια Κρίση δρεπανοκυτταρικής νόσου
Οξεία σκωληκοειδίτιδα Συχνότερη αιτία οξείας κοιλίας Σπάνια <3 ετών Άτυπα τα συμπτώματα στα μικρά παιδιά
Σκωληκοειδής Απόφυση Χρήσιμη!!! Εμβρυικά εκκρίνει διάφορες ορμόνες Δεξαμενή ευεργετικού εντερικού μικροβιώματος Ανοσοποιητική λειτουργία Λεμφικός ιστός
Οξεία σκωληκοειδίτιδα Θέση σκωληκοειδούς (εικ.1) Στο ΔΛΒ μεταξύ τυφλού και τελικού ειλεού Άτυπες θέσεις (εικ.2) Οπισθοτυφλικά Με κατεύθυνση οριζόντια Εικ.1 Καταδυόμενη στην ελάσσονα πύελο Ανιούσα υφηπατικά Οπισθοπεριτοναϊκά Σε malrotation οπουδήποτε ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΛΟΓΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ!! Εικ.2
Αίτια Φλεγμονής Απόφραξη από κοπρόλιθο, τροφές, ξένο σώμα, όγκο Ενδίπλωση (twist ) της σκωληκοειδούς ίσχαιμη νέκρωση
Κλινική Εικόνα Μικρά παιδιά Ανορεξία Ήπιος πυρετός (υψηλός σε περιτονίτιδα) Κοιλιακός πόνος περιομφαλικά, αργότερα στο ΔΛΒ Συχνότερη η ρήξη Μεγαλύτερα παιδιά και έφηβοι Κοιλιακός πόνος περιομφαλικά, αργότερα στο ΔΛΒ Ήπιος πυρετός Έμετοι- ωχρότητα Δυσκολία στο περπάτημα, αναπήδηση Παρόντα τα κλασσικά σημεία
Ειδικά Σημεία McBurney δεξιά (ευαισθησία, 1/3 απόστασης άνω λαγονίου άκανθας- οφαλού) Αναπήδησης (rebound) Rovsing (παλινδρόμηση αέρα, ευαισθησία) Λαγονοψοΐτου δεξιά (σε οπισθοτυφλική θέση άλγος στην έκταση του δεξιού μηρού, ξαπλωμένο το παιδί στο αριστερό πλευρό) Σημείο θυρεοειδούς (θέση πυελική, επώδυνη έσω στροφή δεξιού μηρού) ΔΑΚΤΥΛΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ!!!! (ευαισθησία δεξιά)
Διάγνωση Εργαστηριακά Υπέρηχοι κοιλιάς Αν απαραίτητο α/α ή και CT κοιλιάς Δείκτες φλεγμονής (όχι πάντοτε αυξημένοι) Πιθανή παθολογική γενική ούρων
Διαφορική Διάγνωση Γαστρεντερίτιδα Δυσκοιλιότητα (κόπρανα αριστερά!) Μεσεντέριος λεμφαδενίτιδα Πνευμονία δεξιού κάτω λοβού Λοίμωξη ανώτερου αναπνευστικού Διαβητική κετοξέωση Δρεπανοκυτταρική νόσος Αλλεργική πορφύρα
Θεραπεία Χειρουργική Ανοικτή Λαπαροσκοπικά(προτιμάται με εμπειρία και κατάλληλες συνθήκες Συντηρητική Αντιβίωση για μια εβδομάδα
Συντηρητική θεραπεία (συνέχεια) Σε μη ραγείσα, όχι σε προχωρημένη φλεγμονή Πιθανότητα επιδείνωσης Υποτροπή, ανάγκη χειρουργείου Υποκείμενα σοβαρά ιατρικά προβλήματα (π.χ. θρομβοπενία) Plastron
Συνοπτικά Χρήσιμη, προσεκτική κλινική εξέταση, υπέρηχοι κοιλίας Προσοχή σε άτυπη θέση Χειρουργείο λαπαροσκοπικά (εάν υπάρχουν οι συνθήκες) Προσοχή στη χορήγηση αντιβίωσης [Gram(+),(-), αναερόβια]
Εγκολεασμός Είσοδος και παγίδευση τμήματος εντέρου στο επόμενο τμήμα Ταυτόχρονη παγίδευση και μεσεντερίου Ηλικία από 2 μηνών έως σχολική ηλικία Ειλεοτυφλική θέση συνηθέστερα Ψηλάφηση αλαντοειδούς μάζας
Αίτια Στη βρεφική ηλικία: ιώσεις, αλλαγή διατροφής, συχνότερα άνοιξη και φθινόπωρο, άλλα; Στη νηπιακή- παιδική ηλικία: σπανιότερα τα ανωτέρω, προσοχή για λέμφωμα εντέρου, μεκέλειο απόφυση, πολύποδες, αλλεργική πορφύρα
Κλινική εικόνα Στα βρέφη: επεισόδια αιφνίδιου κλάματος διάρκειας 15-20 λεπτών που εναλλάσσονται με περιόδους ηρεμίας ή απάθειας Στη συνέχεια προστίθενται έμετοι και αργότερα κενώσεις με πρόσμιξη αίματος και βλέννης (ζελέ φραγκοστάφυλου) ή και αιματοχεσία (εξαγγείωση αίματος ή νέκρωση εντέρου) Διάταση κοιλιάς Η εμφάνιση πυρετού εμβάλλει σε υπόνοια νέκρωσης εντέρου Στα μεγαλύτερα παιδιά όχι τόσο τυπική εικόνα
Διάγνωση Κλινικά: ψηλάφηση αλαντοειδούς μάζας στη δεξιά κοιλιακή χώρα Απεικονιστικά: υπέρηχοι κοιλίας (εικόνα στόχου), α/α κοιλίας απουσία αέρα από το ορθό
Διαφορική Διάγνωση Άλλα αίτια ειλεού Γαστρεντερίτιδα Αλλεργική πορφύρα
Θεραπεία Εμφύσηση αέρα από το ορθό Επί επιτυχίας (ανάταξη): παρακολούθηση για 2 ημέρες Επί αποτυχίας: χειρουργείο
Οξεία Παγκρεατίτιδα Σπάνια στα παιδιά Πρόωρη ενεργοποίηση του θρυψινογόνου στο παγκρεατικό παρέγχυμα (έναρξη φλεγμονής) Προσεκτικό ιστορικό για εμφάνιση ίδιων συμπτωμάτων παλαιότερα
Αίτια Χρόνιες αιμολυτικές αναιμίες (χολολιθίαση) Τραύμα (π.χ. ποδήλατο) Ανωμαλίες χοληφόρων Κυστική ίνωση, ΣΕΛ, μεταβολικά Ν. Crohn, UHS, φάρμακα (κυταρροστατικά, φορουσεμίδη, μετρονιδαζόλη, φαινυτοίνη, κορτιζόνη, κ.α.) Ιοί (παρωτίτιδας, ερυθράς, ιλαράς, CMV, EBV, εντεροϊοί), παρασιτώσεις Διαβήτης τύπου I
Εργαστηριακά Γενική αίματος, τύπος (σφαιροκύτταρα) Δείκτες λοίμωξης Τρανσαμινάσες, αμυλάση (αίματος- ούρων), λιπάση Σάχαρο, ουρία, κρεατινίνη, φωσφολιπάσηα2 Γενική ούρων Υπέρηχοι κοιλίας, MRCP (μαγνητική ανάστροφη χολαγγειοπαγκρεατογραφία)
Κλινική εικόνα - Θεραπεία Σταθερός έντονος διάχυτος πόνος στο επιγάστριο και στην υπόλοιπη κοιλιά Έμετοι, ναυτία, πυρετό, υπόταση, ίκτερος, ελαττωμένοι εντερικοί ήχοι Θεραπεία αιτιολογική συνήθως, αυτοΐαση Αναλγησία (meperidine 1-2mg/kgIM ή IV) ΙV υγρά Διακοπή σίτισης, ρινογαστρκός καθετήρας Σε νέκρωση αντιβιοτικά
Γαστρεντερίτιδα Συνεχής μετακίνηση του άλγους στην κοιλιά Εμφάνιση ταυτόχρονα διαρροιών (αλλαγή σύστασης και αριθμού των κενώσεων) και εμετών, πυρετός, αφυδάτωση, shock Αποβολή κοπράνων, αερίων, έντονοι βορβορυγμοί Η εμφάνιση απότομα υψηλού πυρετού ή και αίματος δείχνει γαστρεντερίτιδα από σαλμονέλλα ή συγκέλλα
Μεσεντέρια λεμφαδενίτιδα- Λοίμωξη ανώτερου αναπνευστικού Δύσκολή η διάγνωση συνήθως διαλείπον άλγος διάχυτο Διάρκεια 1 ή 2 ημέρες Επανειλημμένες αξιολογήσεις του παιδιού Ενυδάτωση (εμπειρική γνώση)
Μεκέλειος απόφυση Υπόλειμμα εμβρυικού λεκιθικού πόρου (ή ομφαλομεσεντερικού) Υπαρκτή στο 2 ή 3% των βρεφών Έκτοπος γαστρικός βλεννογόνος Σιωπηλή Επί φλεγμονής διάφορα συμπτώματα (άλγος κλπ) ποικίλης έντασης Εξέλκωση: αιματοχεσία, μεγάλη συνήθως, σπάνια διάτρηση Πιθανός εγκολεασμός ή συστροφή εντέρου
Διάγνωση Θεραπεία Σπινθηρογράφημα με τεχνήτιο 99 (σε ενεργή αιμορραγία) Θεραπεία χειρουργική (συν σκωληκοειδεκτομή)
Κρίση Δρεπανοκυτταρικής Νόσου Διάχυτος κοιλιακός πόνος, ωχρότητα Υπικτερική χροιά επιπεφυκότων και δέρματος Αναιμία Αυξημένοι δείκτες λοίμωξης Ευρήματα στο περιφερικό αίμα (σφαιροκύτταρα, δρεπανοκύτταρα) Τεστ δρεπάνωσης, ηλεκτροφόρηση αιμοσφαιρίνης
Θεραπεία Συντηρητικήως επί κρίσης δρεπανοκυτταρικής νόσου Πολύ χρήσιμη η βοήθεια έμπειρου χειρουργού στη διαφορική διάγνωση
Συστροφή Όρχεος Ετερόπλευρα, οιδηματώδες, ερυθρόφαιο, επώδυνο όσχεο Διακοπή αιμάτωσης, δυνητικά νέκρωση σε καθυστερημένη διάγνωση Ταχύτατη διάγνωση και χειρουργείο
Ρήξη εξωμήτριας κύησης Εφηβική ηλικία Ωχρότητα, πτώση πίεσης Τεστ κύησης!! Χειρουργείο
Δυσκοιλιότητα Ιστορικό Κολικοειδές άλγος Ψηλάφηση κοπράνων στο κατιόν κόλον Συντηρητική θεραπεία
Συστροφή Ωοθήκης Άλγος και ευαισθησία στο υπογάστριο (Α ή Δ) επίμονο Μια υγιής ωοθήκη σπάνια συστρέφεται Χειρουργείο
Περιεσφιγμένη Βουβωνοκήλη Ορατή Χειρισμοί ανάταξης με ζεστά χέρια και ηρεμία Σε μικρή ηλικία το περιεχόμενο μπορεί να είναι και ωοθήκη!! Επί μη ανάταξης με επανειλημμένες προσπάθειες χειρουργείο
Αλλεργική Πορφύρα Προσβάλλει δέρμα (πετέχιες), αρθρώσεις Γαστρεντερικό σύστημα (πόνος, αποβολή αίματος, σπάνια εγκολεασμός) ΠΡΟΣΟΧΗ: πολλές φορές ο πόνος στη κοιλιά εμφανίζεται πριν το αιμορραγικό εξάνθημα