ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΛΑΡΙΣΑΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑ : ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ : «ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ» ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ : Κα ΚΥΠΑΡΙΣΗ ΓΕΩΡΓΙΑ ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ : ΤΖΑΡΑ ΑΦΕΝΤΙΑ-ΜΑΡΙΑ ΛΑΡΙΣΑ 2011
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ Η παιδική παχυσαρκία αποτελεί σήμερα έναν από τους μεγαλύτερους κινδύνους της δημόσιας υγείας στην πλειοψηφία των αναπτυγμένων χωρών. Πρόκειται για μια επείγουσα υπόθεση καθότι ένα στα πέντε παιδιά είναι παχύσαρκο, ποσοστό το οποίο αυξήθηκε δραματικά μέσα στα τελευταία δέκα χρόνια. Η παχυσαρκία αποτελεί μεγάλο κίνδυνο όχι μόνο για την υγεία των παιδιών αλλά και στη μετέπειτα ζωή τους ως ενήλικες. Συμβάλλει στην ανάπτυξη σχετικών ασθενειών, όπως οι καρδιοπάθειες και ο διαβήτης τύπου 2 και μειώνει το προσδοκώμενο όριο ζωής μέχρι και 13 χρόνια. Όσον αφορά στη χώρα μας, βρισκόμαστε στην πρώτη θέση σε ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας ανάμεσα στα Ευρωπαϊκά κράτη. Έρευνες δείχνουν ότι περίπου το 20% των παιδιών της Ευρώπης είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα. ΤΑ ΒΑΣΙΚΟΤΕΡΑ ΑΙΤΙΑ 1. Η κακής ποιότητας διατροφή (τρόφιμα πλούσια σε λίπος και ζάχαρη τα οποία προσφέρονται μεταξύ γευμάτων, κατανάλωση έτοιμου φαγητού fast food). 2. Οι κακές διατροφικές συνήθειες που ξεκινούν από τους γονείς, οι οποίοι λειτουργούν ως πρότυπα για τα παιδιά (φαγητό μπροστά στην τηλεόραση) 3. Περιβαλλοντικοί παράγοντες (κακής ποιότητας τρόφιμα στα σχολικά κυλικεία, που όμως αποτελούν την εύκολη λύση για το παιδί) 4. Περιορισμένη φυσική δραστηριότητα 5. Κληρονομικότητα ~ 2 ~
ΤΡΟΠΟΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ 1. Πρέπει να μασάμε αργά και ήρεμα το φαγητό μας και όχι βιαστικά με μεγάλες μπουκιές. 2. Πρέπει να τρώμε όταν πραγματικά πεινάμε και όχι να τσιμπολογάμε συνεχώς. 3. Είναι καλό να μειώσουμε τα fast food και να προσθέσουμε στη διατροφή μας φρούτα και λαχανικά. 4. Προσπαθούμε να περιορίσουμε τις καθιστικές δραστηριότητες όπως π.χ. το να βλέπουμε τηλεόραση, να παίζουμε παιχνίδια στον Η/Υ ή σε άλλες ηλεκτρονικές συσκευές (playstation). 5. Βρίσκουμε ευχάριστες και δημιουργικές δραστηριότητες όπως π.χ. παιχνίδια με μπάλα, βόλτες και χορό. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Οι επιπτώσεις της παιδικής παχυσαρκίας χωρίζονται σε 2 κατηγορίες: 1.σωματικές, οι οποίες περιλαμβάνουν επιβάρυνση των οστών, ορμονικές διαταραχές με κίνδυνο για εμφάνιση σακχαρώδη διαβήτη, καρδιακή επιβάρυνση κ.ά. 2.κοινωνικο-ψυχολογικές, περιλαμβάνουν κοινωνική απομόνωση, κατάθλιψη, στιγματισμός, χαμηλή αυτοεκτίμηση και ίσως διατροφικές ανωμαλίες τύπου νευρική ανορεξία και βουλιμία. ~ 3 ~
ΤΑ 5 ΝΑΙ ΚΑΙ ΤΑ 5 ΟΧΙ ΝΑΙ 1. στην κίνηση Πρέπει καθημερινά να βρίσκουμε ευκαιρίες να κινούμαστε, να παίζουμε, να αθλούμαστε και να περπατάμε. Χάρη σε όλα αυτά καίμε περισσότερες θερμίδες και αποκτούμε την αίσθηση του σώματός μας και των δυνατοτήτων μας. 2. στο οικογενειακό τραπέζι Θα πρέπει καθημερινά να προσπαθούμε να βρίσκουμε τρόπους ώστε να λαμβάνουμε ένα από τα γεύματά μας, πρωινό, μεσημεριανό, βραδινό, με την οικογένειά μας. Με αυτό τον τρόπο θα μάθουμε να ελέγχουμε το αίσθημα της πείνας μας και να καταλαβαίνουμε πότε πραγματικά έχουμε χορτάσει για να μη παίρνουμε περισσότερες θερμίδες. 3. στην ποικιλία των τροφών Στη διατροφή μας είναι καλό να περιλαμβάνουμε όλες τις τροφές, δηλαδή φρούτα, όσπρια, σαλάτες, γαλακτοκομικά. Σημαντικό, επίσης είναι να τρώμε μαγειρεμένο φαγητό από το σπίτι για να έχουμε μια ισορροπημένη διατροφή 4. στο πρωινό Είναι αναγκαίο σε καθημερινή βάση να παίρνουμε ένα πλήρες πρωινό. Έρευνες έδειξαν ότι τα παιδιά που δεν τρώνε πρωινό είναι παχύσαρκα και συγκεντρώνουν περισσότερους παράγοντες κινδύνου καρδιαγγειακών προβλημάτων, παρουσιάζουν μειωμένο επίπεδο σιδήρου και προσλαμβάνουν λιγοστές φυτικές ίνες. 5. στον έλεγχο του βάρους Το να σταθεροποιήσουμε το βάρος μας είναι πολύ σημαντικό. Με ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο περιορίζουμε την επιπλέον πρόσληψη βάρους, επιτρέποντας έτσι τη σωστή ανάπτυξή μας. ~ 4 ~
ΟΧΙ 1. στις οθόνες Οι πολλές ώρες ενασχόλησης με τον Η/Υ ή μπροστά στην τηλεόραση έχουν πολλαπλές αρνητικές επιπτώσεις: προάγουν τη σωματική ακινησία, απομονώνουν το παιδί και τον περίγυρό του και τον εκθέτουν σε διαφημιστικά μηνύματα ακατάλληλων τροφίμων. Δεν πρέπει, λοιπόν να καθόμαστε μπροστά στον υπολογιστή ή την τηλεόραση παραπάνω από μια ώρα την ημέρα. 2. στο φαγητό μπροστά στην τηλεόραση Όσοι τρώμε μπροστά στην τηλεόραση συνήθως το κάνουμε από ανία. Γι αυτό και δε σταματάμε όταν αισθανθούμε ότι έχουμε χορτάσει. Αυτή είναι μια κακή συνή8εια που μας επηρεάζει και στα υπόλοιπα γεύματά μας, με αποτέλεσμα να τρώμε μηχανικά και να μη τα απολαμβάνουμε. 3. στις κενές θερμίδες Είναι γεγονός ότι έχουμε την τάση να προτιμάμε τα γλυκά και τις τροφές, τα οποία ναι μεν είναι γευστικά, αλλά στερούνται θρεπτικών συστατικών. Καλό είναι, λοιπόν να έχουμε πιο υγιεινές εναλλακτικές λύσεις όπως ένα σπιτικό κέικ, ένα παστέλι κτλ. 4. στα άχρηστα λιπαρά του πρωινού Ένα ισορροπημένο πρωινό μπορεί να περιλαμβάνει αντί για σοκολατούχο γάλα ένα λευκό πλήρες γάλα με δημητριακά ή χωρίς ή ένα ποτήρι χυμό ή ένα φρούτο. Στη θέση της μερέντας στο ψωμί μπορούμε να αλείψουμε μέλι ή μαρμελάδα και στη θέση του βουτύρου να επιλέξουμε φυτική μαργαρίνη. 5. στο αδυνάτισμα Το παιδί με περιττά κιλά δεν θα πρέπει να ακολουθεί διάφορες δίαιτες αδυνατίσματος, αλλά να ωθηθεί ώστε να έχει μια υγιεινή διατροφή η οποία θα ακολουθεί την ηλικία του και τις ανάγκες του. ~ 5 ~
ΔΕΙΚΤΗΣ ΜΑΖΑΣ ΣΩΜΑΤΟΣ(ΔΜΣ) ΔΜΣ: ένας αντικειμενικός τρόπος μέτρησης. Για να καθορίσουμε αν ένα παιδί είναι παχύσαρκο ή όχι, δεν αρκεί να γνωρίζουμε το βάρος του ή απλά να παρατηρήσουμε τη σιλουέτα του. Χρησιμοποιούμε σήμερα αρχικά το ΔΣΜ (Δείκτης Σωματικής Μάζας): δείχνει τη σχέση μεταξύ του ύψους και του βάρους του παιδιού. Ο τύπος που μας δίνει το ΔΜΣ είναι : ΔΜΣ= ΒΑΡΟΣ (κιλά) / ΎΨΟΣ (μέτρα) 2 ΑΠΟ ΑΥΤΟ ΤΟΝ ΤΥΠΟ ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝ ΤΑ ΕΞΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ : 10-18 : Λιποβαρής 19-25 : Φυσιολογικό βάρος 25-30 : Υπέρβαρος 30-40 : Παχύσαρκος 40-50 : Νοσηρά παχύσαρκος ~ 6 ~