KΕΝΣΡΟ ΡΩΙΑ, ΕΤΡΑΙΑ και ΝΟΣΙΟ-ΑΝΑΣΟΛΙΚΗ ΕΤΡΩΠΗ

KΕΝΣΡΟ ΡΩΙΑ, ΕΤΡΑΙΑ και ΝΟΣΙΟ-ΑΝΑΣΟΛΙΚΗ ΕΤΡΩΠΗ ΜΗΝΙΑΙΟ ΓΔΛΣΙΟ Νοεμβρίοσ 2009 Οκάδα Ννηην-αλαηνιηθήο Δπξώπεο

ΜΗΝΙΑΙΟ ΓΔΛΣΙΟ ΟΜΑΓΑ ΔΡΔΤΝΑ ΝΟΣΙΟΑΝΑΣΟΛΙΚΗ ΔΤΡΩΠΗ ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ Δγθιήκαηα πνιέκνπ ζηε Βνζλία Δξδεγνβίλε θαη ε δίθε ηνπ Radovan Karadzic (θνύξηε Διηάλλα) 3 Η επξσπατθή πξννπηηθή ηεο Σνπξθίαο (Παλαγησηίδνπ Ράληα) 6 South Stream: ελέξγεηα θαη πνιηηηθή ζηα Νόηηα Βαιθάληα (Μποσηέλης Κωνζηανηίνος)..9 Η παξνπζία ηεο ΠΓΓΜ ζην βαιθαληθό ρώξν θαη ε επξσπατθή ηεο πξννπηηθή (Μούζζη Έλλη)..14 Μαηηέο ζηελ Δπηθαηξόηεηα (Επιμέλεια: Καλδή Καηερίνα)..19 Επιζηημονική εποπηεία και επιμέλεια: Dr Κωνζηανηίνος Φίλης Copyright Κέληξν Έξεπλαο Ρσζίαο, Δπξαζίαο θαη Ννηηναλαηνιηθήο Δπξώπεο 2009 2

Δγθιήκαηα πνιέκνπ ζηε Βνζλία Δξδεγνβίλε θαη ε δίθε ηνπ Radovan Karadzic Σν Γηεζλέο Πνηληθφ Γηθαζηήξην γηα ηελ πξψελ Γηνπγθνζιαβία (ΓΠΓΓ) κε έδξα ηελ Υάγε ζπζηάζεθε απφ ην πκβνχιην Αζθαιείαο ην 1993 γηα λα δψζεη κηα δηθαητθή απάληεζε ζηηο ζνβαξέο παξαβηάζεηο ηνπ Γηεζλνχο Αλζξσπηζηηθνχ Γηθαίνπ πνπ έιαβαλ ρψξα ζηελ πεξηνρή κεηά ηελ 1ε Ηαλνπαξίνπ 1991 1. Σα εγθιήκαηα πνπ πεξηιακβάλεη είλαη ηα εμήο: -αλζξσπνθηνλία -εμφλησζε -ππνδνχισζε -εθδίσμε -θπιάθηζε -βαζαληζηήξηα -βηαζκφο -δίσμε γηα ιφγνπο πνιηηηθνχο, θπιεηηθνχο θαη ζξεζθεπηηθνχο -άιιεο απάλζξσπεο πξάμεηο. ηα πιαίζηα απφδνζεο δηθαηνζχλεο γηα ηα εγθιήκαηα απηά μεθίλεζε ζηηο 26 Οθηψβξε ζηε Υάγε ε δίθε ηνπ πξψελ εξβν-βφζληνπ εγέηε Radovan Karadzic γηα εγθιήκαηα πνιέκνπ. Ο Karadzic, έλαο απφ ηνπο πιένλ θαηαδεηνχκελνπο άλδξεο ζηνλ θφζκν γηα 13 ρξφληα, ζπλειήθζε ζηηο 21 Ηνπιίνπ 2008 απφ ηηο ζεξβηθέο δπλάκεηο αζθαιείαο, ζε ζπίηη ζην θέληξν ηνπ Βειηγξαδίνπ, φπνπ αζρνιείην κε ηελ ελαιιαθηηθή ηαηξηθή θαη εξγαδφηαλ ζε κηα ηδησηηθή θιηληθή, απνθξχπηνληαο ηελ πξαγκαηηθή ηνπ ηαπηφηεηα κεηνλνκαδφκελνο ζε Dragan Dabic 2. Ο Karadzic γελλήζεθε ην 1945 ζην Μαπξνβνχλην. πνχδαζε ζην εξάγεβν Ηαηξηθή θαη αξγφηεξα εηδηθεχηεθε ζηελ ςπρηαηξηθή. Δηζήιζε ζηελ πνιηηηθή ην 1989, φηαλ εμειέγε πξφεδξνο ηνπ εξβηθνχ Γεκνθξαηηθνχ Κφκκαηνο (SDS) ζηε Βνζλία. Σνλ Μάην ηνπ 1992 εμειέγε πξφεδξνο ηεο εξβηθήο Γεκνθξαηίαο ζηε Βνζλία θαη παξέκεηλε ζηε ζέζε απηή κέρξη ηνλ Ηνχιην ηνπ 1996. Καηά ηελ δηάξθεηα ηνπ πνιέκνπ 1 «Σν Γηεζλέο Πνηληθφ Γηθαζηήξην γηα ηελ πξψελ Γηνπγθνζιαβία θαη ε εμέιημε ηνπ Γηεζλνχο Αλζξσπηζηηθνχ Γηθαίνπ ηδίσο φζνλ αθνξά ηα εγθιήκαηα πνιέκνπ θαη ηα εγθιήκαηα θαηά ηεο αλζξσπφηεηαο. Μαξία-Νηαληέιια Μαξνχδα, εθδ. άθθνπια 2001, ζει. 61 2 Jovanovich, Igor. Karadzic arrester in Belgrade after 13 years of manhunt Southeast European Times 22-07-2008. Αλαθηήζεθε 10-11-2009 http://www.setimes.com/cocoon/setimes/xhtml/el/features/setimes/features/2008/07/22/feature-01, 3

αζθνχζε ζπληαγκαηηθά θαζήθνληα αλσηάηνπ δηνηθεηή ησλ ελφπισλ δπλάκεσλ ηεο εξβηθήο Γεκνθξαηίαο. Ωο χπνπηνο εγθιεκάησλ πνιέκνπ παξαπέκθζεθε γηα πξψηε θνξά απφ ην δηθαζηήξην ην 1995. Τπφ ηηο πηέζεηο ηεο δηεζλνχο θνηλφηεηαο θαη ηελ επηκνλή ηνπ ηφηε Πξνέδξνπ ηεο Γηνπγθνζιαβίαο Slobodan Milosevic, ν Karadzic κεηέθεξε ηελ πξνεδξία ηεο Republika Srbska ζηελ ηφηε αληηπξφεδξν Biljana Plavsic θαη εμαθαλίζηεθε. Ζ δίθε Karadzic είλαη αλακθηζβήηεηα ην πην ζεκαληηθφ ζεκείν ζηα 15 ρξφληα χπαξμεο ηνπ δηθαζηεξίνπ. Αληηκεησπίδεη 11 θαηεγνξίεο γηα γελνθηνλία, εγθιήκαηα πνιέκνπ θαη εγθιήκαηα θαηά ηεο αλζξσπφηεηαο, ζεσξείηαη ελνξρεζηξσηήο ηεο ζθαγήο ζηε ξεκπξέληηζα ην 1995 3, φπνπ έραζαλ ηε δσή ηνπο 8.000 κνπζνπικάλνη, ηελ πνιηνξθία ηνπ εξάγεβν, ηελ εζλνθάζαξζε ρηιηάδσλ κε έξβσλ θαη γηα ηελ νκεξεία πεξίπνπ 200 απεζηαικέλσλ ηνπ ΟΖΔ γηα ηελ εηξήλε ζηελ πεξηνρή 4. Ο Karadzic είρε αλαθνηλψζεη εμαξρήο φηη ζα κπντθνηάξεη ηε δίθε ηνπ, ππνζηεξίδνληαο φηη δελ έρεη αξθεηφ ρξφλν γηα λα πξνεηνηκάζεη ηελ ππεξάζπηζή ηνπ, θαζψο εθπξνζσπεί ν ίδηνο ηνλ εαπηφ ηνπ ζην δηθαζηήξην. Πξνζπάζεζε, επίζεο, λα απνδείμεη φηη δελ κπνξεί λα δηθαζηεί ιφγσ θεξφκελεο ζπκθσλίαο πνπ είρε ζπλάςεη κε ηνλ πξψελ απεζηαικέλν ησλ ΖΠΑ Richard Holbrooke, επηζεκαίλνληαο φηη ην 1996 ν Holbrooke ηνπ ππνζρέζεθε πσο ην δηθαζηήξην ηνπ ΟΖΔ δελ ζα αζρνιεζεί καδί ηνπ εάλ παξαηηείην απφ ηελ εμνπζία. Σν δηθαζηήξην, φκσο, απέξξηςε ηνπο ηζρπξηζκνχο απηνχο. Σν Γηθαζηήξην απνθάζηζε ηελ Πέκπηε 5 Ννεκβξίνπ λα δηνξίζεη δηθεγφξν πνπ ζα αληηπξνζσπεχεη ηνλ Radovan Karadzic εάλ απηφο αξλεζεί λα εκθαληζηεί ζηε δίθε. Ζ δίθε έρεη αλαζηαιεί κέρξη ηηο 10 Μαξηίνπ 2010 θαη ζε πεξίπησζε πνπ ν Karadzic ζπλερίδεη λα εκπνδίδεη ηα ηεθηαηλφκελα ηεο, φηαλ απηά αξρίζνπλ εθ λένπ ηφηε ζα ράζεη ην δηθαίσκα «απηφ-εθπξνζψπεζεο» αλέθεξε ν πξνεδξεχσλ δηθαζηήο O-Gon Kwon ζηελ απφθαζε. Δάλ θαηαδηθαζηεί ν Karadzic αληηκεησπίδεη πνηλή ηζφβηαο θάζεηξμεο. 3 Σν Ηλζηηηνχην Αγλννπκέλσλ αλαθνίλσζε ζηηο 23 Οθησβξίνπ 2009 φηη αλαθαιχθζεθε λένο καδηθφο ηάθνο κε ζνξνχο 19 ηνπιάρηζηνλ ζπκάησλ απφ ηε ζθαγή ηεο ξεκπξέληηζα ην 1995, ζ ε ζπειηά βάζνπο 30κ κέηξσλ θνληά ζηελ Σνχδια. Κάπνηα απφ ηα ζχκαηα είραλ δεκέλα ρέξηα θαη κάηηα θαιπκκέλα κε καληίιηα. Πεξίπνπ 8.000 Βφζληνη Μνπζνπικάλνη ζεσξείηαη φηη έρνπλ ζθνησζεί, ελψ έρνπλ αλαθαιπθζεί πεξίπνπ 5.600 ζχκαηα ζε 70 καδηθνχο ηάθνπο γχξσ απφ ηε ξεκπξέληηζα. 4 Zimonjic Peric, Vesna. Karadzic plays for time in court debut The Independent 04-11-2009 Αλαθηήζεθε 11-11-2009. http://www.independent.co.uk/news/world/europe/karadzic-p lays-for-timein-court-debut-1814202.html 4

Δπηπιένλ θαηαδεηνχκελνπο απφ ην δηεζλέο πνηληθφ δηθαζηήξην γηα ηελ πξψελ Γηνπγθνζιαβία είλαη απφ ην 2000 θαη ν ζηελφο ζπλεξγάηεο ηνπ Karadzic, δηνηθεηήο Ratko Mladic. χκθσλα κε ην θαηεγνξεηήξην, ν Mladic θαηεγνξείηαη βάζεη ηεο αηνκηθήο θαη ππεξεζηαθήο ηνπ εγθιεκαηηθήο επζχλεο, κε 13 θαηεγνξίεο εγθιεκάησλ θαηά ηεο αλζξσπφηεηαο θαη παξαβηάζεηο ησλ λφκσλ θαη εζψλ ηνπ πνιέκνπ γηα ηηο πξάμεηο δίσμεο, δνινθνλίαο, εμνξίαο θαζψο θαη γηα απάλζξσπεο πξάμεηο, ηξνκνθξάηεζε θαη θξάηεζε νκήξσλ, ζηηο νπνίεο θέξεηαη λα ζπκκεηείρε. Αληηκεησπίδεη δχν θαηεγνξίεο γελνθηνλίαο γηα ην καθειεηφ -αιιά ρσξίο λα πεξηνξίδεηαη κφλν ζε απηφ- 8.000 κνπζνπικάλσλ αλδξψλ θαη αγνξηψλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ζεξβηθήο επίζεζεο θαηά ηνπ θεξπρζέληνο απφ ηα ΖΔ αζθαινχο θαηαθπγίνπ ηεο ξεκπξέληηζα, ηνλ Ηνχιην 1995 5. Σν θαηεγνξεηήξην ηζρπξίδεηαη επίζεο φηη απφ ηνλ Μάην 1992, δπλάκεηο ππφ ηε δηνίθεζε ηνπ Mladic βνκβάξδηδαλ θαη έξηρλαλ ελαληίνλ ηεο πφιεο ηνπ εξάγεβν, ζθνηψλνληαο θαη ηξαπκαηίδνληαο πνιίηεο θαη ζπλεπψο ηξνκνθξαηψληαο ηνλ πιεζπζκφ. ηελ 44κελε πνιηνξθία ηεο πξσηεχνπζαο ηεο Βνζλίαο-Δξδεγνβίλεο θέξεηαη λα ζθνηψζεθαλ πεξί ηηο 10.500 άλζξσπνη, κεηαμχ ηνπο 1.800 παηδηά, θαη ηξαπκαηίζηεθαλ 50.000 άλζξσπνη. Ο πξψελ εξβν-βφζληνο δηνηθεηήο θαηά ην θαηεγνξεηήξην, ελεξγψληαο κφλνο ή ζε ζπλεξγαζία κε άιινπο, ζπκκεηείρε ζε θνηλή ζηξαηησηηθή επηρείξεζε ζηε Βνζλία- Δξδεγνβίλε επηδηψθνληαο ηελ "εμφλησζε ή κφληκε απνκάθξπλζε, κε βία ή άιια κέζα, ησλ βνζλην-κνπζνπικάλσλ, βνζλην-θξναηψλ ή άιισλ κε ζεξβηθψλ πιεζπζκψλ απφ κεγάιεο πεξηνρέο ηεο ρψξαο 6. Παξάιιεια ζηηο εμειίμεηο γηα ηε δίθε Karadzic, ην Γηθαζηήξην ηεο Βνζλίαο Δξδεγνβίλεο γηα εγθιήκαηα πνιέκνπ θαηαδίθαζε ηελ Σεηάξηε 22 Οθησβξίνπ 2009 πξψελ εξβν-βφζλην αζηπλνκηθφ ζε πνηλή θπιάθηζεο έμη εηψλ, γηα εγθιήκαηα θαηά ηεο αλζξσπφηεηαο πνπ δηεπξάρζεζαλ ζηε ζθαγή ηεο ξεκπξέληηζα ην 1995. Σν δηθαζηήξην θαηαδίθαζε ηνλ Vaso Todorovic, 40 εηψλ, γηα βνήζεηα θαη ππνθίλεζε ηεο εθηέιεζεο Βφζλησλ Μνπζνπικάλσλ αλδξψλ, θαζψο επίζεο ηελ αλαγθαζηηθή κεηαθίλεζε Βφζλησλ Μνπζνπικάλσλ πνιηηψλ απφ ηελ πξνζηαηεπφκελε δψλε ηνπ ΟΖΔ ζηε ξεκπξέληηζα. Ο πξφεδξνο ηνπ δηθαζηεξίνπ, Senantin Bektasevic, δήισζε φηη ην δηθαζηήξην έιαβε ππφςε ηνπ ηε κεηακέιεηα ηνπ Todorovic γηα ηηο πξάμεηο ηνπ, θαζψο επίζεο ηελ πξνζπκία ηνπ λα θαηαζέζεη ζε ζρεηηθέο ππνζέζεηο. 5 Southeast European Times War crimes fugitive: Ratko Mladic. Γεκνζηεχηεθε 25-07-2008. Αλαθηήζεθε 11-11-2009 http://www.setimes.com/cocoon/setimes/xhtml/en_gb/features/ setimes/features/2008/07/25/feature-01 6 ην ίδην. 5

Γεθάδεο ρηιηάδεο άλζξσπνη έραζαλ ηε δσή ηνπο θαη εθαηνκκχξηα δηψρηεθαλ απφ ηα ζπίηηα ηνπο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ αηκαηεξνχ πνιέκνπ, απφ ην 1992 κέρξη ην 1995, κεηαμχ ησλ ηξηψλ θπξηφηεξσλ εζλνηήησλ ηεο ζεκεξηλήο Βνζλίαο-Δξδεγνβίλεο, ησλ Βνζλίσλ (Βνζλίσλ Μνπζνπικάλσλ), ησλ εξβν-βνζλίσλ θαη ησλ Κξναηνβνζλίσλ. Οη πιεγέο ηνπ πνιέκνπ κπνξεί λα έθιεηζαλ αιιά δελ έρνπλ αθφκε επνπισζεί θαη φπσο δήισζε ε δηεπζχληξηα πξνγξάκκαηνο Δπξψπεο θαη Κεληξηθήο Αζίαο: «ηελ εηξήλε κπνξεί λα θάλεη βηψζηκε κφλν ε πνιηηηθή βνχιεζε θαη ε δέζκεπζε ησλ αξρψλ ηεο Βνζλίαο-Δξδεγνβίλεο, λα νδεγήζνπλ ζηε δηθαηνζχλε φζνπο επζχλνληαη γηα εγθιήκαηα πνιέκνπ, εγθιήκαηα θαηά ηεο αλζξσπφηεηαο θαη πξάμεηο γελνθηνλίαο, πνπ δηαπξάρζεθαλ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ πνιέκνπ». Η επξσπατθή πξννπηηθή ηεο Σνπξθίαο ηαπξνδξφκη κεηαμχ Δπξψπεο θαη Αζίαο αιιά κε κφλν έλα κηθξφ ηκήκα (3%) ηεο επηθξάηεηαο ηεο ζηελ Δπξψπε, θξάηνο κνπζνπικαληθφ κε πιεζπζκφ πνπ μεπεξλά ηα 70 εθαηνκκχξηα 7, ε Σνπξθία αλακθηζβήηεηα απνηειεί κηα ηδηαίηεξε πεξίπησζε αλάκεζα ζηηο ππνςήθηεο πξνο έληαμε ρψξεο ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε. Ζ βειηίσζε ησλ ζρέζεσλ κε ηε Γχζε θαη ε πξφζδεζε ηεο Σνπξθίαο ζην δπηηθφ άξκα ήηαλ ην λέν δφγκα εμσηεξηθήο πνιηηηθήο ηεο κεηα-θεκαιηθήο επνρήο. Σν πξψην βήκα έγηλε κε ηελ έληαμε ηεο ζην ΝΑΣΟ ην 1952. κσο, ην λα πείζεη ε Σνπξθία ηελ Δπξψπε πσο κπνξεί λα δηεθδηθήζεη κηα ζέζε ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε απνδεηθλχεηαη έξγν καθξχ θαη επίπνλν. Έσο ηα ηέιε ηνπ 20νπ αηψλα, ε Διιάδα θαηλφηαλ λα είλαη ην κεγαιχηεξν εκπφδην ζηελ επξσπατθή ηεο πνξεία. Ωζηφζν, ην 1999 ζην Δπξσπατθφ πκβνχιην ηνπ Διζίλθη, νη ειιεληθέο αληηξξήζεηο άξζεθαλ κε αληάιιαγκα ηελ παξάιιειε αλαβάζκηζε ηεο ππνςεθηφηεηαο ηεο Κχπξνπ ζηελ Έλσζε. Σνλ Οθηψβξην ηνπ 2004, ζε Έθζεζε Πξνφδνπ γηα ηελ Σνπξθία, ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή απνθάλζεθε πσο ε Σνπξθία πιεξνί επαξθψο ηα πνιηηηθά θξηηήξηα ηεο 7 ηα ηέιε ηνπ 2008, ν πιεζπζκφο, ζχκθσλα κε απνγξαθή ηεο ηνπξθηθήο ζηαηηζηηθήο ππεξεζίαο αλεξρφηαλ ζηα 71.517.100 αιιά ζχκθσλα κε εθηηκήζεηο γηα ην 2009, ν πιεζπζκφο ζα αγγίμεη ηα 76 εθαη. 6

Κνπεγράγεο 8 θαη έλα ρξφλν κεηά, νη εληαμηαθέο ζπλνκηιίεο κεηαμχ Σνπξθίαο θαη ΔΔ μεθίλεζαλ επίζεκα. ηνπο θφιπνπο ηεο Έλσζεο, ε επξσπατθή πξννπηηθή ηεο Σνπξθίαο είλαη έλα ζέκα πνπ πξνθαιεί ακθηιεγφκελεο αληηδξάζεηο ζηηο επξσπατθέο θπβεξλήζεηο θαη ιανχο. Ζ Μεγάιε Βξεηαλία είλαη ε κφλε κέζα ζηε ΔΔ πνπ ζηαζεξά ππνζηεξίδεη ηελ ηνπξθηθή έληαμε. Αζθαιψο, ζεκαληηθφ ξφιν ζε απηφ, παίδεη θαη ην γεγνλφο πσο ν κεγαιχηεξνο ζχκκαρνο ηεο ρψξαο, νη ΖΠΑ, πξνσζνχλ αδηάιεηπηα ηνλ επξσπατθφ πξνζαλαηνιηζκφ ηεο Σνπξθίαο. Αληίζεηα, νη θπβεξλήζεηο ηεο Γαιιίαο θαη ηεο Γεξκαλίαο ηάζζνληαη θαηά ηεο ηνπξθηθήο έληαμεο, επηζπκψληαο κφλν κηα πξνλνκηαθή ζπλεξγαζία κε ηελ Σνπξθηθή Γεκνθξαηία. Σα επηρεηξήκαηα ησλ ππέξκαρσλ ηνπ εμεπξσπατζκνχ ηεο Σνπξθίαο είλαη πσο ε Σνπξθία ζα θαηαζηήζεη ηελ Έλσζε πιαλεηηθφ δξψληα, γέθπξα κεηαμχ πνιηηηζκψλ θαη ζξεζθεηψλ. Ζ ηνπξθηθή έληαμε ζα εμαιείςεη ηε ζχγθξνπζε πνιηηηζκψλ θαη ε Δπξσπατθή Έλσζε ζα πάςεη λα είλαη κηα θιεηζηή ρξηζηηαληθή ιέζρε. Αθφκα, έλα άιιν επηρείξεκα είλαη πσο ε Σνπξθία ζηελ ΔΔ ζα απνηειεί δίαπιν επηθνηλσλίαο κε ηνλ κνπζνπικαληθφ θφζκν θαη ζα ζπλεηζθέξεη ζηελ εηξήλε, ζηελ αζθάιεηα θαη ζηε ζηαζεξφηεηα ζηε πεξηνρή ηεο Μέζεο Αλαηνιήο θαη ηεο Κεληξηθήο Αζίαο. Ζ γεσγξαθηθή ζέζε πνπ θαηέρεη ε ρψξα, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ πνιηηηθή βνχιεζε ηεο εγεζίαο, δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζηελ Σνπξθία λα δηαδξακαηίζεη ελεξγφ ξφιν ζηε πνιχπαζε πεξηνρή. Δπηπιένλ, ζηνλ ελεξγεηαθφ ηνκέα, ε Σνπξθία απνηειεί έλα αζθαιέο θνκβηθφ ζεκείν γηα κεηαθνξά ελέξγεηαο απφ ηνλ Καχθαζν θαη ηελ Κεληξηθή Αζία, δεκηνπξγψληαο ηελ αληίιεςε φηη ε Άγθπξα είλαη έλαο ζεκαληηθφο ζηξαηεγηθφο εηαίξνο. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, νη επηθξηηέο ηεο ηνχξθηθεο έληαμεο ηνλίδνπλ πσο κε ηελ Σνπξθία ζηελ Έλσζε ζα αιινησζεί ην νκνηνγελέο πνιηηηζκηθφ ζηνηρείν, αθνχ ην πνζνζηφ ησλ κνπζνπικάλσλ απφ 3% ζα αλέιζεη ζην πνζνζηφ ηνπ 20%. Δπηπιένλ, ηνλίδνπλ πσο ιφγσ ηνπ κεγέζνπο ηεο ρψξαο, ε νηθνλνκηθή βνήζεηα πνπ ζα δνζεί ζηελ Σνπξθία ζα είλαη ηφζν κεγάιε ψζηε ζα θπκαίλεηαη ζην 10% ηνπ εηήζηνπ 8 Σνλ Ηνχλην ηνπ 1993 ε Δπξσπατθή Έλσζε ζην Δπξσπατθφ πκβνχιην ηεο Κνπεγράγεο ζέζπηζε θάπνηα θξηηήξηα πνπ πξέπεη λα πιεξνί πξηλ ηελ έληαμε ηεο θάζε ππνςήθηα ρψξα. Σα θξηηήξηα απηά είλαη ε ζηαζεξφηεηα ζεζκψλ πνπ εγγπψληαη ηε δεκνθξαηία, ην θξάηνο δηθαίνπ, ηα δηθαηψκαηα ηνπ αλζξψπνπ θαη ην ζεβαζκφ θαη ηελ πξνζηαζία ησλ κεηνλνηήησλ. Αθφκα, ζηνλ νηθνλνκηθφ ηνκέα, ε χπαξμε κηαο ιεηηνπξγνχζαο νηθνλνκίαο ηεο αγνξάο θαη ε ηθαλφηεηα αληηκεηψπηζεο ησλ αληαγσληζηηθψλ πηέζεσλ θαη ησλ δπλάκεσλ ηεο αγνξάο ζην πιαίζην ηεο Έλσζεο θαη ε ηθαλφηεηα αλάιεςεο ησλ ππνρξεψζεσλ πνπ απνξξένπλ απφ ηελ ηδηφηεηα ηνπ κέινπο, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο πξνζήισζεο ζηνπο ζηφρνπο ηεο πνιηηηθήο, νηθνλνκηθήο θαη λνκηζκαηηθήο έλσζεο, θαζνξίζηεθαλ σο απαξαίηεηεο πξνυπνζέζεηο 7

πξνυπνινγηζκνχ ηεο νηθνλνκηθήο βνήζεηαο ηεο ΔΔ. Έλα άιιν εκπφδην ζηελ επξσπατθή πνξεία ηεο ρψξαο είλαη ε αληίιεςε ησλ Δπξσπαίσλ γηα ηε δνκή ηνπ ηνπξθηθνχ θξάηνπο, φπνπ ν ζηξαηφο θαηέρεη θεληξηθή ζέζε ηφζν ζηε πνιηηηθή φζν θαη ζηε θνηλσληθή δσή ηεο ρψξαο. Ζ ηνπξθηθή θνηλσλία είλαη ηεξαξρηθή θαη παηξηαξρηθή, δηαθνξεηηθή απφ απηή ησλ ρψξσλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Αθφκα κηα αηηία εμαηηίαο ηεο νπνίαο πνιινί αληηδξνχλ, είλαη πσο εάλ εληαρζεί ε Σνπξθία, ζα αλνίμεη ην δξφκν γηα ηελ έληαμε θξαηψλ πνπ δελ αλήθνπλ γεσγξαθηθά ζηελ Δπξψπε. Δίλαη γεγνλφο, πσο φζν πεξηζζφηεξν δηεπξχλεηαη ε Έλσζε θαη απμάλνληαη νη αλνκνηνγέλεηεο κεηαμχ ησλ κειψλ, ηφζν πην ραιαξή ζα γίλεηαη θαη επνκέλσο πην δπζιεηηνπξγηθή. Γηα ηελ Σνπξθία, ηα νθέιε απφ ηελ έληαμε είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθά. ηνλ νηθνλνκηθφ ηνκέα, ζηε πεξίπησζε πνπ εληαρζεί, ζα ιάβεη ζεκαληηθά αλαπηπμηαθά θνλδχιηα πνπ ζα ηνλψζνπλ ηελ αλάπηπμε θαη ηνλ εθζπγρξνληζκφ ηεο νηθνλνκίαο, ελψ ζα έρεη ηελ επθαηξία πξφζβαζεο ζηελ επξσπατθή αγνξά. Δπηπιένλ, φληαο κέινο ηεο ΔΔ, ε εκπηζηνζχλε ζηελ νηθνλνκία θαη ζην λφκηζκα ηεο ρψξαο ζα εληζρπζεί, ράξε ζηελ αχμεζε ηνπ εκπνξίνπ, ηελ εηζξνή μέλσλ θεθαιαίσλ θαη ηεο κεγαιχηεξεο ελζσκάησζεο ζηηο ρξεκαηνπηζησηηθέο αγνξέο. ε πνιηηηθφ επίπεδν, ε ελεξγή ζπκκεηνρή ηεο ρψξαο ζηα επξσπατθά δξψκελα, ζα νδεγήζεη ζηελ αλαβάζκηζε ηνπ θχξνπο θαη ηεο αμηνπηζηίαο ηεο ζηε δηεζλή ζθελή. ηελ ηειεπηαία έθζεζε πξνφδνπ πνπ παξνπζηάζηεθε ζηηο 14 Οθησβξίνπ 2009, ε έληαμε ηεο Σνπξθίαο ηελ 1 ε Ηαλνπαξίνπ 2013 πνπ αλακέλεηαη λα είλαη ν επφκελνο γχξνο δηεχξπλζεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο θξίλεηαη κάιινλ ακθίβνιε. Ζ Δπξσπατθή Δπηηξνπή δηαπίζησζε ηελ πξφνδν ηεο Σνπξθίαο ζε νξηζκέλνπο ηνκείο, φπσο απηνχο ηεο βηνκεραληθήο πνιηηηθήο, ηεο πγείαο θαη ηεο πξνζηαζίαο ηνπ θαηαλαισηή θαη έδεημε ηθαλνπνηεκέλε απφ ην δεκνθξαηηθφ άλνηγκα ζην θνπξδηθφ δήηεκα, φπνπ ε Άγθπξα έδσζε θάπνηεο πνιηηηζηηθέο ειεπζεξίεο ζην θνπξδηθφ ιαφ αιιά θαη απφ ην ρεηξηζκφ ηεο ππφζεζεο Δξγθελεθφλ 9. Ωζηφζν, ε Δπηηξνπή επεζήκαλε ηελ αλάγθε επηηάρπλζεο ησλ δεκνθξαηηθψλ κεηαξξπζκίζεσλ θπξίσο ζηνπο ηνκείο ηεο ειεπζεξίαο ηεο έθθξαζεο θαη ειεπζεξίαο ηνπ ηχπνπ θαη ηνλ πεξηνξηζκφ ηνπ ξφινπ ηνπ ζηξαηνχ. Αθφκα, εηδηθή αλαθνξά γίλεηαη ζηηο παξαβηάζεηο ηνπ ειιεληθνχ 9 Ζ Δξθελεθφλ είλαη παξαθξαηηθή κπζηηθή νξγάλσζε πνπ δξνχζε ζηελ Σνπξθία θαη δηέπξαμε δεθάδεο ηξνκνθξαηηθέο ελέξγεηεο κε ζηφρν λα αλαηξέςεη ηελ θπβέξλεζε ηεο ρψξαο. Σν 2007 ε αζηπλνκία πξνρψξεζε ζε 86 ζπιιήςεηο κειψλ ηεο νξγάλσζεο, αλάκεζα ζηα νπνία ήηαλ θαη επηθαλείο ζηξαηησηηθνί θαη επηρεηξεκαηίεο. Ζ δίθε μεθίλεζε ην 2008 θαη αθφκα νη θαηαζέζεηο δελ έρνπλ νινθιεξσζεί. 8

ελαέξηνπ ρψξνπ απφ ππεξπηήζεηο ηνχξθηθσλ αεξνζθαθψλ πάλσ απφ ειιεληθά λεζηά θαη ζηε ζεκαζία ησλ ζρέζεσλ θαιήο γεηηνλίαο κε ην ειιεληθφ θξάηνο, ελψ «αγθάζη» γηα ηελ Σνπξθία απνηειεί ην Κππξηαθφ Εήηεκα. Ζ Δπξσπατθή Δπηηξνπή ππνγξακκίδεη πσο ε Σνπξθία δελ έρεη αλαγλσξίζεη αθφκα επίζεκα ηελ Κππξηαθή Γεκνθξαηία θαη δελ έρεη αλνίμεη ηα ιηκάληα θαη ηα αεξνδξφκηα ζηνπο Διιελνθχπξηνπο. Ζ επξσπατθή δηαδξνκή ηεο Σνπξθίαο, φπσο φια δείρλνπλ, ζα δηαξθέζεη γηα πνιχ αθφκα. Ζ Σνπξθία πξέπεη λα πξνβεί ζε ξηδηθέο αιιαγέο γηα λα πξαγκαηνπνηήζεη ηνλ ζηφρν ηεο έληαμεο. Ωζηφζν, ππάξρνπλ θσλέο πνπ ππνζηεξίδνπλ πσο ε Σνπξθία δελ επηζπκεί πιένλ ηελ πιήξε έληαμε, αιιά κηα εηδηθή ζρέζε κε ηελ Δπξσπατθή Έλσζε, πνπ ζα αθήλεη έμσ ηελ Σνπξθία απφ ηηο δηαδηθαζίεο δηακφξθσζεο θαη ιήςεο ησλ απνθάζεσλ, θαη ζα πξνβιέπεη ζεηξά εμαηξέζεσλ ζηελ Άγθπξα ζε ηνκείο φπσο ε ειεχζεξε δηαθίλεζε θαη εγθαηάζηαζε. Κάηη ηέηνην, ζα έδηλε ζηελ Σνπξθία πξνλνκηαθή ζέζε, κε απμεκέλεο δπλαηφηεηεο θαη ρσξίο ηνπο πεξηνξηζκνχο πνπ πξνβιέπνληαη γηα ηα επξσπατθά κέιε. Ίζσο ζε απηφ λα έρεη ζπκβάιιεη θαη ε απνζηξνθή ηεο θνηλήο γλψκεο ηεο Σνπξθίαο, πνπ ελψ ην 2005 ήηαλ ππέξ ηεο έλσζεο ην 80% ηνπ πιεζπζκνχ, ζήκεξα κφιηο μεπεξλά ην 30%. Ζ απαμίσζε πνπ δείρλνπλ θάπνηα θξάηε κέιε ηεο Έλσζεο πξνο ηελ ηνπξθηθή επξσπατθή πξννπηηθή θαη ε κεγάιε θαζπζηέξεζε πνπ έρεη επέιζεη έρνπλ απνγνεηεχζεη ην ηνχξθηθν θνηλφ. Αλ θαη ν Σνχξθνο πξσζππνπξγφο, Recep Tayyip Erdogan, έρεη επαλεηιεκκέλα απνξξίςεη έλα ηέηνην ζελάξην, δειψλνληαο πσο δελ αξθείηαη ε ρψξα ηνπ ζε κηα πξνλνκηαθή ζρέζε, πνιινί Δπξσπαίνη θαη Σνχξθνη πνιηηηθνί θαη αμησκαηνχρνη ζεσξνχλ πσο ε θαιχηεξε ιχζε είλαη ε πηνζέηεζε κηαο ηέηνηαο θφξκνπιαο. Ζ πνξεία ηνπ εθδπηηθηζκνχ ηεο Σνπξθίαο παξακέλεη αθφκα δπζρεξήο, κηαο θαη ε Άγθπξα δελ θαίλεηαη λα είλαη δηαηεζεηκέλε λα θάλεη ζεκαληηθέο ππνρσξήζεηο αιιά νχηε θαη ε Δπξσπατθή Έλσζε ζεκαληηθέο εμαηξέζεηο. South Stream: ελέξγεηα θαη πνιηηηθή ζηα Νόηηα Βαιθάληα Σα ζέκαηα ελεξγεηαθήο αζθάιεηαο έξρνληαη ζην πξνζθήλην ηεο δηεζλνχο πνιηηηθήο θαη ηεο δηεζλνχο νηθνλνκίαο θαηαδεηθλχνληαο ηελ νινέλα θαη ζηελφηεξε ζχλδεζε ηνπ εκπνξίνπ ελεξγεηαθψλ πφξσλ κε δεηήκαηα εζληθήο αζθάιεηαο. ηε βάζε απηή θάζε ελεξγεηαθφ project, πνιχ πεξηζζφηεξν έξγα ππνδνκήο, ιακβάλεη, πέξα απφ ζαθείο 9

νηθνλνκηθέο, θαη πνιηηηθέο πξνεθηάζεηο. Υαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα απνηειεί ν αγσγφο θπζηθνχ αεξίνπ South Stream, ν νπνίνο ιακβάλεηαη απφ ηηο ρψξεο πνπ ζπκκεηέρνπλ θαη σο κέζν εθπιήξσζεο πνιηηηθψλ επηδηψμεσλ ηφζν εζσηεξηθψλ φζν θαη επξχηεξσλ πεξηθεξεηαθψλ. Παξαθάησ ζα γίλεη πξνζπάζεηα λα θαηαγξαθνχλ νη επηδηψμεηο απηέο ζηηο λφηηεο ρψξεο ηεο Βαιθαληθήο Υεξζνλήζνπ πνπ ζπκκεηέρνπλ ζην project: Βνπιγαξία, εξβία, Σνπξθία θαη Διιάδα. Βοσλγαρία Έρνληαο μεπεξάζεη ην ζνθ πνπ ππέζηε ε νηθνλνκία ηεο ιφγσ ηεο κεηάβαζεο απφ ην θξαηηθά ζρεδηαδφκελν ζχζηεκα ζε απηφ ηεο ειεχζεξεο αγνξάο, ε Βνπιγαξία ζηαζεξά βξίζθεη ην βεκαηηζκφ ηεο, αθνκνηψλνληαο ηνπο δπηηθνχο θαη θηιειεχζεξνπο ζεζκνχο. ηνλ 21ν αηψλα ε ρψξα επηθπιάζζεη γηα ηνλ εαπηφ ηεο έλα πεξηζζφηεξν αλαβαζκηζκέλν ξφιν φρη κφλν ζηελ πεξηθέξεηα ησλ Βαιθαλίσλ αιιά θαη ηεο Μαχξεο Θάιαζζαο 10. ηελ πξνζπάζεηα γηα εθπιήξσζε απηνχ ηνπ ζθνπνχ, ε Βνπιγαξία δίλεη έκθαζε ζηελ αχμεζε ηεο «ήπηαο ηζρχνο» ηεο, θάηη πνπ θαηνξζψλεη κέζα απφ ηε ζπκκεηνρή ηεο ζηελ ΔΔ θαη ζην ΝΑΣΟ θαζψο θαη απφ ηελ αλάπηπμε πξσηνβνπιηψλ γηα ηελ αζθάιεηα θαη ζπλεξγαζία ζηνλ ρψξν ηεο ΝΑ Δπξψπεο, φπσο ε ίδξπζε ηεο Γηαδηθαζίαο πλεξγαζίαο ζηε ΝΑ Δπξψπε (South East European Cooperation Process) ην 1996 ζηε φθηα. Ζ ελέξγεηα είλαη κηα βαζηθή πηπρή ζηε βνπιγαξηθή εμσηεξηθή πνιηηηθή, θαζψο ε αλάδεημε ηεο ρψξαο ζε ελεξγεηαθή πχιε ησλ Βαιθαλίσλ θαη ηεο Κεληξηθήο Δπξψπεο είλαη ζηφρνο πνπ εμππεξεηεί ηελ αλαβάζκηζε ηνπ ξφινπ ηεο ζηελ πεξηθέξεηα. Ζ ζπκκεηνρή ζηνλ South Stream εθπιεξψλεη θαηά κεγάιν πνζνζηφ ηνπο βνπιγαξηθνχο ζρεδηαζκνχο ζην κέηξν πνπ ε ρψξα ηνπο είλαη ην θνκβηθφ ζεκείν ζηελ πνξεία ηνπ 11. Δθκεηαιιεπφκελε ηελ πιενλεθηηθή γεσγξαθηθή ηεο ζέζε θαη ηηο θαιέο ζρέζεηο ηφζν κε ηε Ρσζία φζν θαη κε ηηο ΖΠΑ, ε Βνπιγαξία θαηάθεξε λα απνθνκίζεη έλα δίθηπν αγσγψλ πνπ φηαλ θαηαζθεπαζηνχλ ζα ηεο εμαζθαιίδεη ηφζν ηελ δηθή ηεο ελεξγεηαθή αζθάιεηα φζν θαη ηελ αζθάιεηα ησλ ρσξψλ ηεο Βαιθαληθήο θαη Κεληξηθήο Δπξψπεο 12. Δπηπιένλ, ζεκαληηθή ελίζρπζε γηα ηελ νηθνλνκία ηεο ρψξαο 10 Stanishev, Sergey. Building cooperation: Bulgaria s role in the regional integration Harvard International Review. Γεκνζηεχηεθε ζηηο 01-01-2009. Αλαθηήζεθε ζηηο 11-11-2009 11 Socor, Vladimir. Bulgaria seduced by South Stream gas project? Eurasia Daily Monitor Vol.4. Γεκνζηεχηεθε ζηηο 13-09-2007. Αλαθηήζεθε ζηηο 11-11-2009 http://politico m.mo ldova.org/news/analysis-bulgaria-seduced-by-south-stream-gas-project-72122- eng.html 12 Hope, Kerin & Troev, Theodor. Bulgaria: energy sector seeks to recover its Balkan role Financial Times Γεκνζηεχηεθε ζηηο 12-09-2008. Αλαθηήζεθε ζηηο 12-11-2009 http://www.emportal.rs/en/news/region/62352.html 10

ζα απνηειέζνπλ θαη ηα έζνδα απφ ηα δηφδηα δηειεχζεσο (transit fees) πνπ ζα εηζπξάηηεη ην θξάηνο. Απφ ηελ αληίζεηε πιεπξά, ε ππνζηήξημε ηνπ project ζεσξείηαη φηη πξνδίδεη ηα «εζληθά ζπκθέξνληα» θαη φηη ηνξπηιίδεη ηε δπηηθή πνιηηηθή ηεο ρψξαο θαζψο θαη ηηο ζρέζεηο ηεο κε ηηο ΖΠΑ. Ο θφβνο γηα επηδείλσζε ησλ ζρέζεσλ κε ηηο ΖΠΑ αιιά θαη κε ηελ ΔΔ εληζρχεηαη θαη απφ ην ραξαθηήξα πνπ απνδίδεη ε ξσζηθή πιεπξά ζηηο ξσζν-βνπιγαξηθέο ζρέζεηο. Υαξαθηεξηζηηθέο ηεο ξσζηθήο απηήο θηινζνθίαο είλαη νη δειψζεηο ηνπ Ρψζνπ αληηπξνζψπνπ ζηελ ΔΔ, Vladimir Chizhov, ην Ννέκβξην ηνπ 2006 φηη ε Βνπιγαξία απνηειεί ην ξσζηθφ «Γνχξεην Ίππν» ζηελ ΔΔ 13 αιιά θαη ηνλ επηέκβξην ηνπ 2008 κεηά ηελ θξίζε ζηε Γεσξγία φηη ε Βνπιγαξία ζα ζέζεη βέην ζε θάζε πξνζπάζεηα επηβνιήο θπξψζεσλ ζηε Ρσζία. Δπηπξφζζεηα, ε ππνζηήξημε ξσζηθψλ ελεξγεηαθψλ projects ζην βαζκφ πνπ αθπξψλεη αληαγσληζηηθά ζρέδηα (π.ρ.nabucco) είλαη δεκηνγφλα γηα ηα βνπιγαξηθά ζπκθέξνληα ιακβάλνληαο ππφςε ηελ απφιπηε εμάξηεζε ηεο ρψξαο ζηηο ξσζηθέο εηζαγσγέο θπζηθνχ αεξίνπ 14. Ζ ζεκεξηλή θαηάζηαζε ζρεδφλ απφιπηεο εμάξηεζεο θαζηζηά ηε Βνπιγαξία επάισηε ζε ελεξγεηαθέο θξίζεηο, θάηη πνπ απνδείρηεθε κε ηνλ πην εκθαλή ηξφπν ζηε ξσζννπθξαληθή θξίζε ησλ αξρψλ ηνπ 2009, φηαλ ε δηαθνπή παξνρήο θπζηθνχ αεξίνπ πξνο ηελ Οπθξαλία, θαη θαηά ζπλέπεηα πξνο ηε Βνπιγαξία θαη ηηο ινηπέο επξσπατθέο ρψξεο, επέθεξε δεκηέο ζηε βνπιγαξηθή νηθνλνκία πνπ άγγημαλ ηα 375 εθαηνκκχξηα επξψ. Πέξα σζηφζν απφ ηηο πνιηηηθέο επηδηψμεηο αληηηηζέκελνη θχθινη ηνλίδνπλ ην εμαηξεηηθά κεγάιν θφζηνο ηνπ εγρεηξήκαηνο, πνπ αλαπφθεπθηα ζα αλαγθάζεη ην βνπιγαξηθφ θξάηνο λα κεηψζεη ην πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ηνπ ζηνλ αγσγφ δεκηψλνληαο ηα εζληθά ζπκθέξνληα. Δπίζεο, πεξηβαιινληηθά ζέκαηα έξρνληαη ζην πξνζθήλην κε ηελ θαηαζθεπή ηνπ αγσγνχ θπξίσο απφ ηνπο επηρεηξεκαηίεο ησλ ηνπξηζηηθψλ πεξηνρψλ πιεζίνλ ηνπ ιηκαληνχ Βάξλα. Δπηζεκαίλνπλ φηη αληηκεησπίδνπλ ήδε πνιιά νηθνινγηθά πξνβιήκαηα θαη φηη κε ηελ θαηαζθεπή ηνπ αγσγνχ ζα επέιζεη κνηξαία ιφγσ ησλ κνιχλζεσλ ην ηέινο ησλ ηνπξηζηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ ζηελ πεξηνρή 15. ερβία 13 Ζ δήισζε ηνπ ήηαλ : «Λφγσ ησλ παξαδνζηαθά θαιψλ ζρέζεσλ καο κε ηε Βνπιγαξία ην ελδηαθέξνλ καο γηα απηή δελ είλαη κφλν νηθνλνκηθφ. Ζ Βνπιγαξία είλαη ζηελ θαιή ζέζε λα απνηειέζεη εηδηθφ καο εηαίξν έλα είδνο Γνχξεηνπ Ίππνπ ρσξίο ηελ αξλεηηθή ζεκαζία ηεο κεηαθνξάο» 14 Ζ Ρσζία είλαη ν κνλαδηθφο πξνκεζεπηήο θπζηθνχ αεξίνπ ηεο Βνπιγαξίαο ηε ζηηγκή πνπ ην θπζηθφ αέξην θαηαιακβάλεη ην 25% ησλ βνπιγαξηθψλ ελεξγεηαθψλ εηζαγσγψλ. 15 Vaglenov, Stanimir. South Stream turns into southern dream The Balkan Insight. Γεκνζηεχηεθε ζηηο 08-12-2008. Αλαθηήζεθε 12-11-2009. http://www.balkaninsight.com/en/main/analysis/15360/ 11

Ζ εξβία κε ηε ζπκκεηνρή ηεο ζηνλ αγσγφ επηδηψθεη ηελ επίηεπμε ζηφρσλ πνπ άπηνληαη ηφζν ηεο εζσηεξηθήο φζν θαη ηεο εμσηεξηθήο ηεο πνιηηηθήο. Αξρηθά, ε ζπκκεηνρή ζηνλ αγσγφ απαληά ζην αίηεκα γηα ελεξγεηαθή αζθάιεηα, δήηεκα πνπ ήξζε έληνλα ζην πξνζθήλην χζηεξα απφ ηε ξσζν-νπθξαληθή ελεξγεηαθή θξίζε ησλ αξρψλ ηνπ ρξφλνπ φηαλ εθηεζεηκέλε ε ρψξα, ελ κέζσ δχζθνισλ θαηξηθψλ ζπλζεθψλ, αλαδεηνχζε ελεξγεηαθά δάλεηα απφ γεηηνληθέο ρψξεο γηα λα θαιχςεη ηηο ηξέρνπζεο αλάγθεο ηεο. Δπηπιένλ ν αγσγφο ζα απηθέξεη θαη νηθνλνκηθά νθέιε αθελφο απφ ηελ είζπξαμε ησλ εζφδσλ απφ ηα ηέιε δηακεηαθφκηζεο θαη αθεηέξνπ επεηδή δε ζα ρξεηάδεηαη ε ρψξα λα πιεξψλεη ηέιε δηακεηαθφκηζεο ζηελ Οπγγαξία, πνπ ζχκθσλα κε ηνλ έξβν αμησκαηνχρν ηνπ ππνπξγείνπ ελέξγεηαο, Milan Budimir, είλαη απφ ηα αθξηβφηεξα ηεο Δπξψπεο. Δπίζεο νη θάηνηθνη ηεο επαξρίαο Vojvodina παξνπζηάδνληαη σο νη πην έλζεξκνη ππνζηεξηθηέο ηνπ project θπξίσο γηαηί πξνζδνθνχλ αχμεζε ζέζεσλ εξγαζίαο 16 κέζα απφ ηελ αλαβάζκηζε ησλ εγθαηαζηάζεσλ θπζηθνχ αεξίνπ ζην Banatski Dvor, πνπ αλακέλεηαη λα απνηειέζνπλ ζεκαληηθφ ηκήκα ζην project. Σν δεχηεξν αίηεκα ηεο ρψξαο ζπλδέεηαη κε ηελ επηδίσμε ηεο λα θαηαζηεί ελεξγεηαθφο θφκβνο ζηα Γπηηθά Βαιθάληα ψζηε λα απμήζεη ηελ επηξξνή ηεο ζηηο ρψξεο απηέο θαη θπξίσο ζηηο πεξηνρέο άκεζνπ ελδηαθέξνληνο ηεο. Ζ πψιεζε ηνπ 40% ηεο Gaspromet πνπ αλήθεη ζηε εξβηθή Γεκνθξαηία ηεο Βνζλίαο Δξδεγνβίλεο ζηε ζεξβηθή Srbijagas ππφ απηφ ην πξίζκα εξκελεχεηαη σο πξνζπάζεηα λα εληαρζεί ε εξβηθή Γεκνθξαηία ηεο Βνζλίαο ζηηο δπλαηφηεηεο ηξνθνδνζίαο ηνπ South Stream. Ζ εξβία ζα ρξεζηκνπνηήζεη ζην κέγηζην δπλαηφ ηηο δπλαηφηεηεο πνπ ηεο δίλεη ν αγσγφο γηα λα επεθηείλεη ηνλ έιεγρν ηεο θαη ζηηο βηνκεραλίεο ηεο ππφινηπεο Βνζλίαο θαη θαηά ζπλέπεηα ζε φιεο ηηο ρψξεο ηεο πξψελ Γηνπγθνζιαβίαο. Ζ ζπκθσλία γηα ηε ζπκκεηνρή ηεο εξβίαο ζην project ζπλνδεχηεθε θαη απφ ηελ πψιεζε ηνπ 51% ηεο ζεξβηθήο εηαηξείαο πεηξειαίνπ NIS (Naftna Industrija Srbija) ζηε Gazprom έλαληη αξθεηά ρακειήο ηηκήο, γεγνλφο πνπ ελίζρπζε ηε δπζπηζηία ησλ έξβσλ έλαληη ησλ πξνζέζεσλ ησλ Ρψζσλ. Δθηηκάηαη φηη ε Ρσζία εθκεηαιιεχεηαη ηελ αλάγθε ηεο εξβίαο γηα πνιηηηθή ππνζηήξημε ζην ζέκα ηνπ Κνζφβνπ, ζπλάπηνληαο επλντθέο γηα απηή ελεξγεηαθέο ζπκθσλίεο. Αθφκα θαη ε ζπκθσλία γηα ζπκκεηνρή ζηνλ South Stream ραξαθηεξίδεηαη απφ ηνπο έξβνπο σο πεξηζζφηεξν εηεξνβαξήο ζε ζρέζε κε ηηο αληίζηνηρεο πνπ ππέγξαςαλ νη άιιεο ρψξεο θαη γηα απηφ 16 Ζ αλεξγία ζηελ επαξρία ην 2005 άγγημε ην 19,9%. 12

ην ιφγν ε πξνεγνχκελε δπηηθφθηιε θπβέξλεζε πξνζπάζεζε λα επαλαδηαπξαγκαηεπζεί ηνπο φξνπο. Σοσρκία Ζ Σνπξθία απνηειεί ηελ ηειεπηαία ρψξα πνπ εληάρζεθε ζην project θαη ε ζπγθαηάζεζε δελ αθνξά έδαθνο αιιά ηελ Απνθιεηζηηθή Οηθνλνκηθή ηεο Εψλε ζηε Μαχξε Θάιαζζα. Ζ θίλεζε απηή αληηηάζζεηαη ζηε κέρξη πξφζθαηα πνιηηηθή πξνψζεζεο projects πνπ επλννχληαη απφ ηηο ΖΠΑ (Nabucco) αιιά είλαη απφιπηα ζχκθσλε κε ηελ επηδίσμε ηεο Σνπξθίαο λα θαηαζηεί ελεξγεηαθφ δηακεηαθνκηζηηθφ θέληξν ηεο Δπξψπεο. Απφ ην επηέκβξην ηνπ 1994 φηαλ ν πξφεδξνο Νηεκηξέι εμήγγεηιε επίζεκα ηε λέα εμσηεξηθή ελεξγεηαθή πνιηηηθή 17, ε Σνπξθία ζηαζεξά εθκεηαιιεχεηαη θάζε πξφζθνξε επθαηξία πξνο ηελ εθπιήξσζε ηνπ ζηφρνπ. Γηαπηζηψλνληαο φηη ε βησζηκφηεηα ηνπ Nabucco παξακέλεη έσιε θπξίσο ιφγσ ηεο απνπζίαο επαξθνχο ηξνθνδνζίαο, ζε αληίζεζε κε ηνλ αληαγσληζηηθφ South Stream, ν νπνίνο δηαζέηεη θαη ηζρπξφηεξε πνιηηηθή βνχιεζε σο πξνο ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηνπ, ζέιεζε λα εληαρζεί ζε απηφλ θαη λα αληαπνθξηζεί ζην ξφιν πνπ επηθπιάζζεη γηα ηνλ εαπηφ ηεο. Ελλάδα Αλ θαη δελ αληηκεησπίδεη ηδηαίηεξα πξνβιήκαηα ελεξγεηαθήο αζθάιεηαο ζρεηηθά κε ην θπζηθφ αέξην (ε ξψζν-νπθξαληθή θξίζε ηνπ 2009 είρε ειάρηζηεο ζπλέπεηεο ζηε ρψξα), ε θαηαζθεπή ηνπ αγσγνχ ζα εληζρχζεη ηε ζπλερή θαη απξφζθνπηε ηξνθνδνζία ηεο ειιεληθήο αγνξάο. Ζ ζπκκεηνρή ηεο ήξζε σο επηζηέγαζκα ηεο ζηελφηεξεο ειιελνξσζηθήο ελεξγεηαθήο ζπλεξγαζίαο πνπ δξνκνινγήζεθε ηα πξνεγνχκελα ρξφληα θαη απφ ηελ νπνία ε Διιάδα επηδηψθεη θαη πνιηηηθά νθέιε. Αξρηθά κέζα απφ ηε ζχζθημε ησλ ζρέζεσλ κε ηε Ρσζία λα θεξδίζεη ηελ ξσζηθή ππνζηήξημε ζε δηκεξή ηεο δεηήκαηα αιιά θαη γηα λα δηεθδηθήζεη έλαλ ελεξγφηεξν ξφιν ζηελ επξσπατθή ηξνθνδνζία. Ο δεχηεξνο ζηφρνο βξίζθεηαη ζε άκεζε ζπλάξηεζε κε ηελ αληίζηνηρε πνιηηηθή ηεο Σνπξθίαο, θαζψο ε πξνψζεζε αληαγσληζηηθψλ, σο πξνο απηά πνπ πξνσζεί ε Σνπξθία, ζρεδίσλ αθπξψλεη σο έλα βαζκφ ηηο ηνπξθηθέο επηδηψμεηο. Οη αληηδξάζεηο θαη ζην εζσηεξηθφ θαη ζην εμσηεξηθφ δελ επηθεληξψζεθαλ ζην ελ ιφγσ project αιιά αθνξνχλ ζην ζχλνιν ησλ ειιελν-ξσζηθψλ ελεξγεηαθψλ ζρέζεσλ, φηη δειαδή ε Διιάδα ζπζηάδεη νηθνλνκηθά νθέιε πνπ ζα κπνξνχζε λα έρεη απφ ηελ ειιελν-ξσζηθή ζπλεξγαζία γηα λα πεηχρεη πνιηηηθνχο ζθνπνχο. Δπηπιένλ, νη ΖΠΑ 17 Ζ δήισζε ηνπ ήηαλ ε εμήο: «Ζ Σνπξθία ζα κεηαηξαπεί ζε ηεξκαηηθφ ζηαζκφ γηα ην πεηξέιαην θαη θπζηθφ αέξην ηεο Μέζεο Αλαηνιήο θαη ηεο Κεληξηθήο Αζίαο». 13

είραλ εθθξάζεη ηε δπζαξέζθεηα ηνπο γηα ηελ πνιηηηθή ηεο Διιάδαο πνπ εδξαηψλεη ην ξσζηθφ κνλνπψιην θπζηθνχ αεξίνπ ζηελ Δπξψπε 18. Δθ ησλ παξαπάλσ ζπλάγεηαη φηη ε θαηαζθεπή ηνπ South Stream μεθεχγεη απφ ηα ζηελά φξηα ηεο ελεξγεηαθήο εμαζθάιηζεο ησλ ρσξψλ ηεο ρεξζνλήζνπ θαη εληάζζεηαη ζηνπο επξχηεξνπο βαιθαληθνχο ζπζρεηηζκνχο ηζρχνο. Ζ πεξίπησζε South Stream απνδεηθλχεη ηελ ηδηαίηεξε ζρέζε πνπ κπνξεί λα έρεη ε ελεξγεηαθή πνιηηηθή ελφο θξάηνπο κε ηελ εμσηεξηθή ηνπ πνιηηηθή. Η παξνπζία ηεο ΠΓΓΜ ζην βαιθαληθό ρώξν θαη ε επξσπατθή ηεο πξννπηηθή Ζ πγγμ απνηειεί αλεμάξηεην θξάηνο θαη κέινο ηνπ ΟΖΔ απφ αξρέο ηεο πξνεγνχκελεο δεθαεηίαο. Έθηνηε, ε ρψξα σο θξάηνο θαίλεηαη λα δηαλχεη κηα πεξίνδν σξίκαλζεο, απηνπξνζδηνξηζκνχ θαη πξνζδηνξηζκνχ ηεο ζέζεο ηεο ελ ζπλαξηήζεη κε ηνπο φκνξεο γείηνλέο ηεο ζηα Βαιθάληα. Αλαθνξηθά κε ηελ Διιάδα, απφ ην 1991 εθθξεκεί ην δήηεκα ηεο νλνκαζίαο ηεο ρψξαο. πγθεθξηκέλα, ε ρψξα ζεσξεί πσο ε ζπληαγκαηηθή ηεο νλνκαζία σο Γεκνθξαηία ηεο Μαθεδνλίαο πξέπεη λα απνηειεί θαη ηε δηεζλή ηεο νλνκαζία, ελψ ε Διιάδα έρεη εμ αξρήο δηαηππψζεη εληνλφηαηεο αληηξξήζεηο, θαζψο ηζρπξίδεηαη πσο θάηη ηέηνην ζηελ νπζία, δεδνκέλνπ φηη αλαθέξεηαη ζε δηθή ηεο επαξρία, ππνθξχπηεη εδαθηθέο θαη πνιηηηζηηθέο δηεθδηθήζεηο πνπ απνξξένπλ απφ ην φλνκα απηφ. πλερείο δηαβνπιεχζεηο δηα ηεο κεζνιάβεζεο ηνπ απεζηαικέλνπ ηνπ ΟΖΔ, Matthew Nimits, απέβεζαλ άθαξπεο, κε απνηέιεζκα ην 2008 ε Διιάδα λα εκπνδίζεη ηελ είζνδν ηεο πγγμ ζην ΝΑΣΟ. Ζ δηαθσλία γηα ηελ νλνκαζία ζπλερίδεη λα απνηειεί θιέγνλ δήηεκα, ην νπνίν κπνξεί λα επεξεάζεη αθφκε θαη ηελ επξσπατθή πξννπηηθή ηεο ρψξαο, εάλ δελ δηεπζεηεζεί. πγθεθξηκέλα, ε ειιεληθή πιεπξά ζεσξεί πσο ε πγγμ δελ εθκεηαιιεχηεθε επνηθνδνκεηηθά ην ρξνληθφ πεξηζψξην πνπ ηεο δφζεθε ζηα πιαίζηα ζπδεηήζεσλ γηα ην δήηεκα ηνπ νλφκαηνο, κε απνηέιεζκα ε ίδηα λα κελ έρεη «άιιε επηινγή απφ ην λα ζέζεη σο πξνυπφζεζε γηα ηελ έληαμε ηεο πγγμ ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε θαη ζην ΝΑΣΟ ηελ εμεχξεζε ακνηβαίαο απνδεθηήο ιχζεο. Μέρξη 18 Οη ΖΠΑ είραλ εθθξάζεη θφβνπο φηη ε ζηελφηεξε επξσξσζηθή ελεξγεηαθή ζρέζε ζα ζεκάλεη ραιάξσζε ζηηο επξσακεξηθαληθέο. Λπγεξφο, ηαχξνο 2008. Σν πξαγκαηηθφ δηαθχβεπκα είλαη ν South stream Καζεκεξηλή 20-09-2009. Αλαθηήζεθε 14-11-2009 14

λα αξζεί ε εθθξεκφηεηα, ε Διιάδα δελ κπνξεί λα δψζεη ηελ ζπλαίλεζή ηεο.» Απφ ηελ πιεπξά ηεο θπβέξλεζεο ηεο πγγμ, ν ππνπξγφο εμσηεξηθψλ, Milososki, ζε λέα πξφζθιεζε ηνπ απεζηαικέλνπ ηνπ ΟΖ γηα επαλέλαξμε δηαβνπιεχζεσλ γηα ην δήηεκα ηεο νλνκαζίαο πνπ έιαβε ρψξα αξρέο Ννεκβξίνπ ηνπ 2009, εθθξάδεη ηελ αηζηνδνμία γηα ηελ επίιπζε ηνπ ζέκαηνο, αξλνχκελνο σζηφζν λα ηνπνζεηήζεη ην δήηεκα απηφ σο πξνυπφζεζε ζηα πιαίζηα ηεο αλακελφκελεο πλφδνπ Κνξπθήο ηνλ Γεθέκβξε ηνπ 2009 γηα 19 «εμέηαζε ηεο πξννπηηθήο λα ιάβνπλ εκεξνκελία έλαξμεο εληαμηαθψλ δηαπξαγκαηεχζεσλ, ζηελ νπνία ε Αζήλα έρεη δειψζεη φηη ζα ζέζεη βέην εάλ δελ πξνυπάξμεη ιχζε ζην φλνκα.» Πέξαλ ησλ θαιψλ γεηηνληθψλ ζρέζεσλ θαη ηεο επξσπατθήο πξννπηηθήο, ην δήηεκα ηνπ νλφκαηνο θαίλεηαη λα έρεη εγείξεη θαη εζσηεξηθνχο αλαβξαζκνχο. πγθεθξηκέλα, ε αιβαλφθσλε πνιηηηθή ηάμε θαίλεηαη λα ζεσξεί πιένλ επηβιαβή ηε ζηάζε ηεο θπβέξλεζεο ζρεηηθά κε ην φλνκα, θαζφηη θάηη ηέηνην είρε θφζηνο ζηελ ππνςεθηφηεηα ηεο ρψξαο ζηελ Βνξεηναηιαληηθή πκκαρία θαη ελδέρεηαη λα ιεηηνπξγήζεη κε ηνλ ίδην ηξφπν θαη ζε ζρέζε κε ηελ Δπξσπατθή Έλσζε, δεδνκέλνπ φηη ε Δπηηξνπή Δμσηεξηθψλ Τπνζέζεσλ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ, πηνζεηψληαο ηελ έθζεζε ηνπ Οιιαλδνχ Erik Meijer, εμέθξαζε ηελ ειπίδα φηη «ε ΠΓΓΜ θαη ε Διιάδα ζα ζπλερίζνπλ ηηο δηαπξαγκαηεχζεηο παξά ηελ πξφζθαηε πξνζθπγή ηεο πξψηεο ζην Γηεζλέο Γηθαζηήξην ζρεηηθά κε ηελ εθαξκνγή ηεο Δλδηάκεζεο πκθσλίαο.» Πέξαλ ηνχηνπ, ε πξνζπάζεηα δεκηνπξγίαο κηαο λέαο ηαπηφηεηαο πνπ πξέπεη, εθ ησλ σλ νπθ άλεπ, λα ζπλδεζεί κε ηελ αξραία Μαθεδνλία θαη ηα φζα θιεξνδφηεζε ν Μέγαο Αιέμαλδξνο έρεη πξνθαιέζεη επηπιένλ απηά θαζαξά εζσηεξηθά πξνβιήκαηα. πγθεθξηκέλα, ε αλάπηπμε κηαο θηινινγίαο πνπ πξνζπαζεί λα θαηαζηήζεη ηνπο ζχγρξνλνπο πνιίηεο ηεο πγγμ σο απεπζείαο απφγνλνπο ηνπ Μέγα Αιεμάλδξνπ, ζπληζηά κηα επηπιένλ δηαρσξηζηηθή γξακκή ζε κηα επάισηε πνιπεζληθή θνηλσλία πξνο κεγάιε δπζαξέζθεηα ηνπ αιβαλφθσλνπ πιεζπζκνχ, ελψ ηαπηνρξφλσο δηράδεη ηνπο θνπηαλνχο ζε εθείλνπο πνπ ζηεξίδνπλ ηελ ηαχηηζε κε ηελ αξραία Μαθεδνλία θαη ζε εθείλνπο πνπ ζεσξνχλ ηνπο εαπηνχο ηνπο ιάβνπο. κνξε ρψξα ηεο πγγμ απνηειεί θαη ε Αιβαλία, κε ηελ νπνία, πέξαλ ηεο γεηηνλίαο ηε ζπλδέεη θαη πεξίπνπ ην ¼ ηνπ πιεζπζκνχ ηεο πνπ είλαη αιβαλφθσλνη. Ο ζπλδεηηθφο απηφο θξίθνο έρεη πνιχ ζπρλά απνηειέζεη πεγή δηελέμεσλ, θαζφηη κφλν κεηά ηελ ππνγξαθή ηεο ζπκθσλίαο ηεο Ορξίδαο πξνέβε ε πγγμ ζε αλαγλψξηζε 19 «Νένο γχξνο ζπλνκηιηψλ ππφ ηνλ θ. Μ. Νίκηηο» Καθημερινή Γεκνζηεχηεθε 06-11-2009 15

δηθαησκάησλ αιβαλφθσλνπ πιεζπζκνχ θαη απηνλνκίαο ηνπο ζηελ ηνπηθή απηνδηνίθεζε. Σειεπηαία έξηδα κεηαμχ ησλ δχν ρσξψλ απνηειεί θαη ε πξφζθαηα εθδνζείζα εγθπθινπαίδεηα, ε νπνία πεξηγξάθεη ηνπο Αιβαλνχο σο "αλζξψπνπο ησλ βνπλψλ" θαη αλαθέξεη φηη 20 «ην έζλνο θαηάγεηαη απφ ηελ πγγμ καδί κε ηελ Οζσκαληθή Απηνθξαηνξία ηνπ 16νπ αηψλα». Δπηπξφζζεηα, ν επηθεθαιήο ηεο Γεκνθξαηηθήο Έλσζεο γηα Δλζσκάησζε (DUI), Ali Ahmeti, ραξαθηεξίζηεθε αηηψλ άζπιν, κε ακθηιεγφκελν ξφιν ζηε ρψξα θαη δηεζλψο, θαη χπνπηνο γηα εγθιήκαηα πνιέκνπ. Μεηά απφ εληνλφηαηεο αληηδξάζεηο ζε Αιβαλία θαη Κφζνβν, ε πξνεδξία ηεο Αθαδεκίαο Σερλψλ θαη Δπηζηεκψλ απέιπζε ηνλ αξρηζπληάθηε Ristovski θαη ζα πξνβεί ζε λέα ζπγγξαθή θεηκέλσλ απφ επηζηήκνλεο πνπ αλήθνπλ θαη ζηηο κε πιεηνςεθνχζεο εζληθέο νκάδεο θαζψο θαη ζηελ Δζληθή Αθαδεκία Σερλψλ θαη Δπηζηήκσλ ζηα Σίξαλα. Σέινο, κηα απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο θηλήζεηο ηεο πγγμ φζνλ αθνξά ηνπο βαιθαληθνχο ηεο γείηνλεο ππήξμε θαη ε ππνγξαθή ζπλνξηαθήο ζπκθσλίαο κε ην Κνζζπθνπέδην. Σνλ Οθηψβξε ηνπ 2008 είρε πξνεγεζεί ε αλαγλψξηζε ηνπ Κνζφβνπ σο αλεμάξηεηεο ρψξαο θαη έθηνηε νη ζρέζεηο κεηαμχ ησλ δχν ρσξψλ ζεκείσζαλ θπξίσο ζεηηθή πνξεία. Απνθνξχθσκα απεηέιεζε ε ζηηο αξρέο Οθησβξίνπ ππνγξαθή ζπλνξηαθήο ζπκθσλίαο κε ην Κφζνβν, δήηεκα πνπ εθθξεκνχζε απφ ην 1991, νπφηε ε πγγμ αλαθεξχρζεθε αλεμάξηεηε απφ ηελ νκνζπνλδία ηεο Γηνπγθνζιαβίαο. πγθεθξηκέλα κέζσ ηεο ζπκθσλίαο ε πγγμ ιακβάλεη 160m γεο θνληά ζην Λνχνβν Πφιε, ελψ ην Κφζνβν 150m ζην ζηξαηεγηθήο ζεκαζίαο ζεκείν Κφληξα Φνχξα. Ζ θίλεζε, φπσο είλαη θπζηθφ, πξνθάιεζε πνιιά ζεηηθά ζρφιηα, θαη αξράο απφ Κφζνβν, ΖΠΑ, Αιβαλία θαη ΔΔ ε νπνία εθθξάζηεθε ραηξεηίδνληαο 21 ηηο «πξφζθαηεο εμειίμεηο ζρεηηθά κε ηηο ζρέζεηο θαιήο γεηηνλίαο κεηαμχ θνπίσλ θαη Πξίζηηλαο.» Γπζαξεζηεκέλε, σζηφζν, θάλεθε ε ζεξβηθή πιεπξά, ε νπνία ζεψξεζε πσο γηα θάηη ηέηνην ε ΠΓΓΜ ζα έπξεπε πξψηα λα έρεη ζπκβνπιεπηεί ηελ ίδηα θαζψο θάηη ηέηνην δπζρεξαίλεη πεξηζζφηεξν ηηο 22 «ήδε εχζξαπζηεο» ζρέζεηο κεηαμχ ησλ δχν ρσξψλ. Δπηπξνζζέησο, ην βήκα απηφ έρεη βξεη αληίζεηε θαη ηελ αληηπνιίηεπζε, κηαο θαη κέιε 20 Hala, Manjola. Albanians: Macedonia encyclopedia unacceptable SouthEast European Times Γεκνζηεχηεθε ζηηο 08-10-2009. Αλαθηήζεθε 11-11-2009 http://www.setimes.com/cocoon/setimes/xhtml/el/features/setimes/features/2009/10/08/feature-03 21 Beqiri, Besa. Kosovo, Macedonia settle border issue, establish ties Southeast European Times 20-10-2009. Αλαθηήζεθε 10-11-2009 http://www.setimes.com/cocoon/setimes/xhtml/el/features/setimes/features/2009/10/20/feature-02 22 «ΠΓΓΜ κε Κφζνβν : Μεηά ηα ζχλνξα, δηπισκαηηθέο ζρέζεηο» Ελευθεροτυπία Γεκνζηεχηεθε 19-10-2009 http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=93379 16

ηεο πξνηίζεληαη λα πξνζθχγνπλ ζην πληαγκαηηθφ Γηθαζηήξην, θξίλνληαο πσο ε ζπκθσλία θαηαθέξεηαη θαηά ηεο εδαθηθήο αθεξαηφηεηαο ηεο ρψξαο. Γεγνλφο απνηειεί, σζηφζν, πσο ε παξνχζα θπβέξλεζε εκθαλίδεηαη πιένλ ηθαλνπνηεκέλε, θαζφηη ε ζπκθσλία, εθηφο ησλ άιισλ, θαζηζηά ην Κφζνβν σο 127 ε ρψξα πνπ αλαγλσξίδεη ηελ πγγμ κε ηελ ζπληαγκαηηθή ηεο νλνκαζία, θάηη πνπ ελ θαηαθιείδη απνηειεί ην δεηνχκελν ηνπιάρηζηνλ απφ ηελ παξνχζα θπβέξλεζε ηεο πγγμ. Ζ πγγμ ππέβαιε αίηεκα ππνςεθηφηεηαο γηα έληαμε ζηελ ΔΔ ην Μάξηην ηνπ 2004 θαη ην Γεθέκβξε ηνπ 2005 έγηλε δεθηφ. Ζ ζε γεληθέο γξακκέο εμέιημε ηνπ δεηήκαηνο απηνχ έρεη θξηζεί σο ζεηηθή. Ωζηφζν, δελ ιείπνπλ ζε ηαθηά ρξνληθά δηαζηήκαηα κειαλά ζεκεία, εζσηεξηθήο θαη εμσηεξηθήο θχζεσο, πνπ ακαπξψλνπλ ηελ εηθφλα ηνπ θαινχ ππνςεθίνπ. πγθεθξηκέλα ην Ηνχλην ηνπ 2008 ε ρψξα θαηαιήθζεθε απφ θχκα βίαο ζρεηηδφκελν κε ηηο εθινγέο θαη απηφ αθνινπζήζεθε απφ κπντθνηάξηζκα ηεο Βνπιήο απφ ηνπο αιβαλφθσλνπο εθπξνζψπνπο. Πέξαλ ηνχηνπ, έλα ζνβαξφηαην, αλππέξβιεην, θαη θαηά ηα θαηλφκελα, κφληκν πξφβιεκα απνηειεί ην δήηεκα ηνπ νλφκαηνο γηα ην νπνίν κέρξη θαη ζήκεξα δελ έρεη εμεπξεζεί ιχζε, θάηη γηα ην νπνίν ε Διιάδα πξνηίζεηαη λα αζθήζεη βέην ζηελ είζνδν ηεο ρψξαο ζηελ Δ.Δ., έσο φηνπ ε εθθξεκφηεηα δηεπζεηεζεί. Απφ ηελ άιιε, ν ππνπξγφο εμσηεξηθψλ ηεο πγγμ δήισζε ζηα ηέιε ηνπ 2008 23 φηη «ε πγγμ έρεη αλαγλσξηζηεί απφ 125 θξάηε κε ηε ζπληαγκαηηθή ηεο νλνκαζία θα παξακέλεη ζηαζεξή ζηηο ζέζεηο ηεο, ελψ κφλν ε Διιάδα έρεη αληηξξήζεηο κε ηελ νλνκαζία» θαη φηη ε ζπλνιηθή πξνζπάζεηα ηεο ρψξαο κε ζθνπφ ηελ έλαξμε ησλ εληαμηαθψλ δηαπξαγκαηεχζεσλ βαζκνινγείηαη ζε γεληθφηεξν πιαίζην ζεηηθά απφ ηηο αξκφδηεο ππεξεζίεο ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο. Ζ ηειεπηαία δε έθζεζε απφ ηελ Δπηηξνπή ήηαλ αξθνχλησο ζεηηθή θαη, παξά ην ελ εμειίμεη δήηεκα ηνπ νλφκαηνο, απηφ πνπ γεληθφηεξα πξεζβεχεη είλαη ε πξφηαζε ππέξ ηεο έλαξμεο εληαμηαθψλ δηαπξαγκαηεχζεσλ, θάηη πνπ αλακέλεηαη λα ζπδεηεζεί θαηά ηε δηάξθεηα ηεο πλφδνπ Κνξπθήο ην Γεθέκβξε ηνπ 2009 ζηελ Κνπεγράγε. Δπί ηνπ πξαθηένπ, ζηελ έθζεζε ηεο 14 εο Οθησβξίνπ 2009 αλαθέξεηαη φηη ε πγγμ «έρεη ζεκεηψζεη ηθαλνπνηεηηθή πξφνδν ζηελ εθπιήξσζε ησλ θξηηεξίσλ ηεο Κνπεγράγεο» θαη φηη «πέηπρε πεηζηηθή πξφνδν θαη θαηάθεξε λα επηιχζεη νπζηαζηηθά βαζηθέο κεηαξξπζκηζηηθέο πξνηεξαηφηεηεο.». χκθσλα κάιηζηα κε δειψζεηο ηνπ αξκφδηνπ Δπίηξνπνπ, Οli Ren, ηψξα είλαη πιένλ δπλαηή ε πξφηαζε γηα έλαξμε ησλ 23 Macedonia is ready for EU talks BBC NEW S Γεκνζηεχηεθε ζηηο 14-10- 2009.http://news.bbc.co.uk/go/pr/fr/-/2/hi/europe/8307491.stm 17

δηαπξαγκαηεχζεσλ. ρεηηθά κε ηα πνιηηηθά θξηηήξηα, ε Δπηηξνπή επηζεκαίλεη φηη νη πξνεδξηθέο θαη ηνπηθέο εθινγέο ηνπ 2009 24 «δηεμήρζεζαλ θαηά θχξην ιφγν ζχκθσλα κε ηνπο δηεζλείο θαλφλεο» θαη πσο ν πνιηηηθφο δηάινγνο ζηε ρψξα έρεη βειηησζεί ζρεηηθά. ηελ έθζεζε ζεκεηψλεηαη, πσο ζε κεγάιν βαζκφ έρνπλ ηθαλνπνηεζεί θχξηεο πξνηεξαηφηεηεο, φπσο ε κεηαξξχζκηζε δεκφζηαο δηνίθεζεο, ηεο αζηπλνκίαο, ηνπ δηθαζηηθνχ ηνκέα, θαζψο επίζεο θαη ε θαηαπνιέκεζε ηεο δηαθζνξάο. ε θάζε πεξίπησζε ζην πλεχκα βειηηζηνπνίεζεο γηα πιήξε έληαμε ζηελ Έλσζε, επηκέξνπο πξνζαξκνγέο θαη αλαβαζκίζεηο ζεσξνχληαη απαξαίηεηεο αζχκθσλα κε ην θείκελν ηεο έθζεζεο. ρεηηθά κε ηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε, ζεσξείηαη εκθαλήο ε πξφνδνο γηα ηε δεκηνπξγία κηαο πγηνχο θαη αληαγσληζηηθήο νηθνλνκίαο ηεο αγνξάο θαη εθηηκάηαη φηη ε ρψξα είλαη ζε ζέζε λα αληηκεησπίζεη κεζνπξφζεζκα ηηο αληαγσληζηηθέο πηέζεηο θαη ηηο δπλάκεηο ηεο αγνξάο εληφο ηεο Δ.Δ. Δληνχηνηο, ε έθζεζε θάλεη ιφγν γηα πςειφ πνζνζηφ αλεξγίαο ζε λένπο θαη κεηαμχ αηφκσλ ρακεινχ κνξθσηηθνχ επηπέδνπ θαη ηνλίδεη ηελ αλάγθε ηεο πεξαηηέξσ βειηίσζεο ηνπ θξάηνπο δηθαίνπ θαη ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο γηα λα ππάξμεη νκαιή ιεηηνπξγία ηεο αγνξάο. Σνκείο φπσο επλνκνχκελε δεκνθξαηία, γηα ηελ εθαξκνγή ηεο νπνίαο έρνπλ ςεθηζηεί λφκνη ζρεηηθά κε αλαγλψξηζε γισζζψλ θαη ηελ απνθέληξσζε, ςήθηζε ζρεηηθνχ ζεζκηθνχ θαη λνκνζεηηθνχ πιαηζίνπ γηα πξνζηαζία κεηνλνηήησλ θαη αλζξσπίλσλ δηθαησκάησλ, δηθαησκάησλ ησλ γπλαηθψλ ηα πιαίζηα ζηξαηεγηθήο γηα θαηά ηεο ελδννηθνγελεηαθήο βίαο, είλαη ζέκαηα ζηα νπνία ε έθζεζε βξίζθεη νπζηαζηηθή πξφνδν αιιά ζπζηήλεη ηαπηνρξφλσο πεξαηηέξσ πξνζπάζεηα. ζνλ αθνξά ζην θξηηήξην πεξηθεξεηαθψλ θαη δηεζλψλ ππνρξεψζεσλ πνπ άπηνληαη ηεο ζπλεξγαζίαο κε ην Γηεζλέο Γηθαζηήξην θαηά ησλ εγθιεκάησλ ηνπ πνιέκνπ ζηελ πξψελ Γηνπγθνζιαβηθή Οκνζπνλδία, ε πγγμ έρεη επηδείμεη πιήξε ζπλεξγαζία. ην ίδην πιαίζην, αλ θαη ελ γέλεη ε πγγμ θέξεηαη λα δηαηεξεί ζρέζεηο θαιήο γεηηνλίαο, ε δηέλεμε ζρεηηθά κε ην ζέκα ηεο νλνκαζίαο θαη νη δηαθνξέο κε ηελ Διιάδα πάλσ ζ απηφ, παξακέλεη πξνβιεκαηηθφ δήηεκα. χκθσλα κε ηελ EE, δειψζεηο θαη θηλήζεηο πνπ ελδέρεηαη λα έρνπλ αξλεηηθφ αληίθηππν ζηηο ζρέζεηο θαιήο γεηηνλίαο θαη ζηαζεξφηεηαο ζηελ πεξηνρή ζα έπξεπε λα απνθεπρζνχλ. χκθσλα κάιηζηα κε δήισζε ηνπ Δπηηξφπνπ Ren «ε επίιπζε ηνπ ζέκαηνο ηνπ νλφκαηνο είλαη πην επείγνπζα απφ πνηέ γηα ράξε ηνπ επξσπατθνχ κέιινληνο ηεο ρψξαο». Ζ εμεχξεζε κηαο ακνηβαίαο απνδεθηήο ιχζεο σο απνηέιεζκα δηαπξαγκαηεχζεσλ ππφ ηελ αηγίδα ηνπ ΟΖΔ παξακέλεη νπζηαζηηθή γηα ηελ 24 Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο πξνο ην Κνηλνβνχιην θαη ην πκβνχιην COM(2009)533 http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/key_documents/2009/strategy_paper_2009_en.pdf 18

επξσπατθή πξννπηηθή ηεο ρψξαο. Σέινο, ηα φζα αλαθέξνληαη ζηελ έθζεζε ηνπ 2008 ζρεδφλ ζα κπνξνχζαλ λα εμαξγπξσζνχλ ζεηηθά γηα κηα αλακελφκελε πξφζθιεζε ην Γεθέκβξε ζηε χλνδν Κνξπθήο, εάλ πξψηα ε ρψξα κπνξέζεη λα θαηαιήμεη ζε θνηλά απνδεθηή ιχζε θαη ππεξπεδήζεη ηα φζα κέρξη ζήκεξα απνηεινχλ αγθάζη γηα ηελ δηαηήξεζε βέιηηζησλ γεηηνληθψλ ζρέζεσλ κε ηελ Διιάδα. ΜΑΣΙΔ ΣΗΝ ΔΠΙΚΑΙΡΟΣΗΣΑ ΔΝΔΡΓΔΙΑ & ΠΔΡΙΒΑΛΛΟΝ Αλαβιήζεθε γηα 18 κήλεο ε θαηαζθεπή ηεο δεύηεξεο ππξεληθήο κνλάδαο ζηε Βνπιγαξία ζην Belene, κεηά ηελ απνρψξεζε γεξκαληθήο εηαηξείαο RWE πνπ ζπκκεηείρε κε πνζνζηφ 49% ζην project. Αηηία ήηαλ ε ρξεκαηνδφηεζε ηνπ έξγνπ θαζψο δεδνκέλεο ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο δελ θαηέζηε δπλαηφ λα ζπγθεληξσζνχλ ηα απαξαίηεηα θνλδχιηα. Ζ βνπιγαξηθή θπβέξλεζε ζα αλαδεηήζεη λένπο μέλνπο επελδπηέο, αλ θαη νη θαζπζηεξήζεηο ζηελ θαηαζθεπή ηνπ έξγνπ απμάλνπλ ην θφζηνο ηνπ, ζχκθσλα κε ηε ξσζηθή εηαηξεία Atomstroyexport πνπ έρεη αλαιάβεη ηελ θαηαζθεπή ηεο κνλάδαο. Κηλεηηθόηεηα ζηηο ζπκθσλίεο γηα ηνλ South Stream ζεκεηώζεθε ηηο πξνεγνύκελεο εκέξεο κε ηε ινβελία λα εληάζζεηαη ζην ζρέδην ζηηο 16 Ννεκβξίνπ. Ζ ζπκθσλία πξνβιέπεη ηε ζχζηαζε θνηλνπξαμίαο κεηαμχ Gazprom θαη Geoplin πνπ ζα αλαιάβεη ηελ θαηαζθεπή ηνπ ζινβεληθνχ ηκήκαηνο ηνπ αγσγνχ θαη ηελ εθπφλεζε ηεο κειέηεο βησζηκφηεηαο ηνπ. Δπηβεβαίσζε ε βνπιγαξηθή θπβέξλεζε ηεο ζηήξημε ηεο ζηνλ Nabucco, χζηεξα απφ ηελ επίζθεςε ηνπ J. Fisher, πνπ εθπξνζσπεί ηηο εηαηξείεο RWE θαη OMV ζηελ θνηλνπξαμία, ζηηο 2 Ννεκβξίνπ. Ο ππνπξγφο Οηθνλνκίαο Δλέξγεηαο θαη Σνπξηζκνχ T. Traykov επεζήκαλε ηηο δπλαηφηεηεο ελεξγεηαθήο αλεμαξηεζίαο πνπ πξνζθέξεη ν αγσγφο θαζψο θαη ηε δέζκεπζε ηεο ρψξαο ηνπ φηη ζα ζπγθεληξψζεη ηα 300 εθ. πνπ αληηζηνηρνχλ ζηε ζπκβνιή ηεο. Ζ Βνπιγαξία θαηέρεη ην 16,5% ηνπ έξγνπ 19

θαη βάζεη ζπκθσλίαο ζα πξέπεη λα θαιχςεη ην 30% ηνπ θαηαζθεπαζηηθνχ θφζηνπο ελψ ην ππφινηπν ζα ζπγθεληξσζεί απφ δάλεηα. Πξόζθιεζε ζηνπο μέλνπο επελδπηέο γηα έξγα ζηνλ ηνκέα ηεο ελέξγεηαο απεχζπλε ν Τπνπξγφο Οηθνλνκίαο, Δκπνξίνπ θαη Δλέξγεηαο ηεο Αιβαλίαο D. Prifti. Ο Τπνπξγφο επεζήκαλε ηηο ζεηηθέο νηθνλνκηθέο επηδφζεηο ηεο ρψξαο παξά ην δπζκελέο δηεζλέο πεξηβάιινλ ιφγσ ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο θαη ππνγξακκίδνληαο πσο ε Αιβαλία έρεη πεηχρεη ηε κεγαιχηεξε αλάπηπμε απφ φιεο ηηο ρψξεο ηεο πεξηνρήο. Δπίζεο, γηα ηηο επελδχζεηο ζηνλ ηνκέα ηεο ελέξγεηαο έδσζε έκθαζε ζηελ αμηνπνίεζε ησλ αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελψ πξνηεξαηφηεηα ηεο θπβέξλεζήο ηνπ ηφληζε πσο είλαη νη επελδχζεηο γηα θαηαζθεπή πδξνειεθηξηθψλ ζηαζκψλ. Μείσζε ησλ μέλσλ επελδύζεσλ «βιέπεη» ε αξκόδηα ππεξεζία ζηε Βνπιγαξία, κε ηαπηόρξνλε όκσο αύμεζε ηνπ ελδηαθέξνληνο γηα έξγα ελέξγεηαο. Αλ θαη νη άκεζεο μέλεο επελδχζεηο αλακέλεηαη λα δηακνξθσζνχλ ζηα 4 δηο (2 δηο ιηγφηεξα απφ ην 2008), ε δπλακηθή ζηα έξγα ηνπ ηνκέα ελέξγεηαο παξακέλεη ηζρπξή θπξίσο γηα ηηο αλαλεψζηκεο πεγέο. Ήδε έρνπλ πηζηνπνηεζεί 6 επελδπηηθά ζρέδηα γηα ηελ θαηαζθεπή αηνιηθψλ πάξθσλ θαη 2 γηα θσηνβνιηατθέο κνλάδεο, ηα νπνία ζπλνιηθά αλέξρνληαη ζηα 500 εθ.. Σν πξώην θέληξν ελεκέξσζεο γηα ηελ ελεξγεηαθή απνδνηηθόηεηα άλνημε ζηελ Κξναηία κε ζηφρν λα εμνηθεησζνχλ νη πνιίηεο κε δξάζεηο πνπ ζπκβάιινπλ ζηελ αχμεζε ηεο ελεξγεηαθήο απνδνηηθφηεηαο θαη κε πνιηηηθέο πνπ απνζθνπνχλ ζηελ εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο. Σν θέληξν εληάζζεηαη ζην ζρέδην δξάζεο ηεο εζληθήο ελεξγεηαθήο ζηξαηεγηθήο πνπ πινπνηείηαη κε ηε ζπλδξνκή ηνπ Αλαπηπμηαθνχ Πξνγξάκκαηνο ησλ Ζλσκέλσλ Δζλψλ (UNDP), ηνπ ππνπξγείνπ Οηθνλνκίαο, Δξγαζίαο θαη Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο θαη κε ηε ζηήξημε ηνπ Σακείνπ Πεξηβαιινληηθήο Πξνζηαζίαο θαη Δλεξγεηαθήο Απνδνηηθφηεηαο ηνπ Παγθφζκηνπ Πεξηβαιινληηθνχ Σακείνπ (GEF). Βνύιγαξνη επηζηήκνλεο κειεηνύλ ηελ θαιύηεξε δηαρείξηζε ησλ πδάηηλσλ πόξσλ ηνπ Γνύλαβε ζηα ζχλνξα κε ηε Ρνπκαλία. Μειεηάηαη ε εγθαηάζηαζε ελφο ζπζηήκαηνο δηαρείξηζεο ησλ πδάησλ κε ζηφρν ηε 20

βειηίσζε ηνπ επηπέδνπ ξνήο ηνπ πνηακνχ αιιά θαη ηελ αληηκεηψπηζε ησλ θαηλνκέλσλ ιεηςπδξίαο ζηελ πεξηνρή. ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΓΙΚΑΙΩΜΑΣΑ Δηήζηα έθζεζε ηεο Europol θαηαθξίλεη ην ξόιν ηεο Αιβαλίαο ζηε δηαθίλεζε λαξθσηηθώλ ζηελ Δπξώπε θαζψο θαη ην ξφιν Αιβαλψλ ζε εγθιεκαηηθέο νξγαλψζεηο. Ζ έθζεζε πνπ δεκνζηεχηεθε ζηηο 26 Οθησβξίνπ επηζεκαίλεη ηνπο δεζκνχο πνπ έρεη ε Αιβαλία κε ην Κφζνβν θαη ηελ Ηηαιία ζηε δηαθίλεζε αλζξψπσλ, εξσίλεο θαη καξηρνπάλαο. Γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ νξγαλσκέλνπ εγθιήκαηνο ε Γεληθή Δηζαγγειία Σηξάλσλ πξνρψξεζε, ζηηο 29 Οθησβξίνπ, ζηε δεκηνπξγία 6 λέσλ αλαθξηηηθψλ γξαθείσλ. ηελ ηειεηή γηα ηνπο λένπο εηζαγγειείο ε Γεληθή Δηζαγγειέαο, Ina Rama, ηφληζε ε ν δξφκνο γηα ηελ ΔΔ πεξλά κέζα απφ ηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ νξγαλσκέλνπ εγθιήκαηνο. Παξάιιειεο εμειίμεηο ζεκεηώζεθαλ ζηηο ππνζέζεηο ησλ εγθιεκαηηώλ πνιέκνπ ζηε Βνζλία Δξδεγνβίλε. Ζ Biljana Plavsic απνθπιαθίζηεθε κεηά απφ ζχκθσλε γλψκε ηνπ Γηθαζηεξίνπ ηεο Υάγεο γηα Δγθιήκαηα Πνιέκνπ θαη έρνληαο εθηίζεη ηα 2/3 ηεο πνηλήο ηεο ζε ζνπεδηθέο θπιαθέο. Ζ Biljana Plavsic θξίζεθε έλνρε γηα ζπκκεηνρή ζε εθζηξαηεία εζληθήο εθθαζάξηζεο ελαληίνλ Μνπζνπικάλσλ θαη έξβσλ θαη είρε θαηαδηθαζηεί ζε 11εηή θπιάθηζε. Μείσζε ηεο πνηλήο ηνπ πξψελ εξβνβφζληνπ ζηξαηεγνχ Dragomir Milosevic απνθάζηζε εθεηείν ηνπ δηθαζηεξίνπ ησλ ΖΔ γηα εγθιήκαηα πνιέκνπ, απφ 33 ζε 29 έηε, κε ην αηηηνινγηθφ φηη δελ ππάξρνπλ απνδείμεηο φηη εθείλνο δηέηαμε ηνλ ππξνβνιηζκφ πνιηηψλ ζην βνκβαξδηζκφ ηνπ εξάγεβν. Απφ ηελ άιιε, ην Γηθαζηήξην ηεο Βνζλίαο Δξδεγνβίλεο θαηαδίθαζε ηνλ εξβνβφζλην Joran Maric ζε πνηλή θπιάθηζεο 15 εηψλ γηα παξάλνκε θξάηεζε θαη δνινθνλία Βφζλησλ πνιηηψλ θαη ηνλ πξψελ Γηνηθεηή ησλ Γπλάκεσλ Αζθαιείαο ηεο εξβηθήο Γεκνθξαηίαο Predrag Kujudzic ζε πνηλή θπιάθηζεο 22 εηψλ γηα δνινθνλία, ζεμνπαιηθή δνπιεία, απάλζξσπε κεηαρείξηζε θαη δησγκφ Βνζλίσλ θαη Κξναηψλ πνιηηψλ. 21

Ο Τπνπξγόο Δζσηεξηθώλ ηνπ Κνζόβνπ Z.Pajaziti παξνπζίαζε ζηηο 4 Ννεκβξίνπ ζηξαηεγηθή θαηά ηεο ιαζξνκεηαλάζηεπζεο. Ζ ελέξγεηα θξίζεθε επηβεβιεκέλε θαζψο, παξά ηηο φπνηεο πξνζπάζεηεο ηεο θπβέξλεζεο, ππάξρνπλ αθφκα πνιιέο ππνζέζεηο ελψ κεξηθέο έρνπλ νδεγήζεη θαη ζε ζαλάηνπο. Μφιηο ηνλ πξνεγνχκελν κήλα 15 Αιβαλνί ηνπ Κνζφβνπ, πνπ επηρείξεζαλ παξάλνκα λα εηζέιζνπλ ζηελ Οπγγαξία κέζσ εξβίαο, έραζαλ ηε δσή ηνπο φηαλ ε βάξθα ηνπο αλαηξάπεθε ζηνλ πνηακφ Σίζδα. Οη αξρέο έρνπλ εθδψζεη εληάικαηα γηα 11 ππφπηνπο πνπ θαηεγνξνχληαη γηα δηαθίλεζε αλζξψπσλ. Η Δπξσπατθή Έλσζε Φνξέσλ Ραδηνηειενπηηθώλ Μεηαδόζεσλ (EBU) θαηεγόξεζε ηε θπβέξλεζε ηνπ Κνζόβνπ όηη έρεη κεηαηξέςεη ηε δεκόζηα ηειεόξαζε RTK ζε άθξηην θπβεξλεηηθό κέζν. ε επηζηνιή ηνπ επηθεθαιήο ηεο EBU πξνο ηνλ πξσζππνπξγφ H. Thaci ππνγξακκίζηεθε φηη νη πνιηηηθέο θαη νηθνλνκηθέο παξεκβάζεηο ζηνλ θξαηηθφ ξαδηνηειενπηηθφ ζηαζκφ δελ επεξγεηνχλ νχηε ηνπο πνιίηεο ηεο ρψξαο νχηε ην δηεζλέο πξνθίι ηεο ηε ζηηγκή πνπ δηεθδηθεί δηεζλή αλαγλψξηζε θαη θάιεζε ηελ θπβέξλεζε ζε βειηηψζεηο γηα λα κε δηαθνπεί ε ζχκβαζε EBU θαη RTK. Ζ θπβέξλεζε ηνπ Κνζφβνπ κε ηε ζεηξά ηεο απέζηεηιε απαληεηηθή επηζηνιή ζηελ νπνία ζεκεηψλνληαη ηα επηηεχγκαηα ηνπ θξαηηθνχ ζηαζκνχ θαη ε δίθαηε δεκνζηνγξαθηθή ηνπ θάιπςε ελψ θάιεζε εθπξνζψπνπο ηεο EBU λα κεηαβνχλ ζηε ρψξα ζηα κέζα Ννεκβξίνπ ψζηε λα ειέγμνπλ ηελ θάιπςε ησλ δεκνηηθψλ εθινγψλ απφ ην RTK. Ξεθίλεζε ην εθεηείν ηνπ Γηθαζηεξίνπ ησλ ΗΔ γηα Δγθιήκαηα Πνιέκνπ θαηά ηεο απαιιαγήο ηνπ αξρεγνύ ηεο πκκαρίαο γηα ην κέιινλ ηνπ Κνζόβνπ Ramush Haradinaj, ν νπνίνο θαηεγνξείηαη γηα απαγσγή, βαζαληζηήξηα θαη βηαζκφ έξβσλ, Ρνκά αιιά θαη Αιβαλψλ ην δηάζηεκα πνπ δηαηεινχζε δηνηθεηήο ηνπ Απειεπζεξσηηθνχ ηξαηνχ ηνπ Κνζφβνπ. Ο Haradinaj είρε απαιιαγεί απφ ηηο θαηεγνξίεο ηνλ Απξίιην ηνπ 2008, σζηφζν ε εηζαγγειία άζθεζε έθεζε κε ην αηηηνινγηθφ φηη πξέπεη λα εμεηαζηνχλ λένη κάξηπξεο. Η πγγμ είλαη εγέηηδα δύλακε ζηελ πεξηνρή ησλ Βαιθαλίσλ ζε όηη αθνξά ηελ ειεπζεξία ηνπ Σύπνπ βάζεη έθζεζεο ηεο νξγάλσζεο 22

Γεκνζηνγξάθνη Υσξίο χλνξα πνπ δεκνζηεχηεθε ζηηο 20 Οθησβξίνπ. ηελ έθζεζε ε πγγμ θαηαιακβάλεη ηελ 34 ε ζέζε κεηαμχ 175 ρσξψλ ελψ ε κφλε άιιε βαιθαληθή ρψξα πνπ βειηίσζε ηε ζέζε ηεο ζηε ιίζηα είλαη ε εξβία πνπ θαηαηάρζεθε ζηελ 62 ε ζέζε (απφ 64 ε ). Απφ ηηο ππφινηπεο βαιθαληθέο ρψξεο ε Διιάδα θαηέιαβε ηελ 35 ε ζέζε, ε Βνζλία Δξδεγνβίλε ηελ 39 ε, ε Ρνπκαλία ηελ 50 ε, ε Βνπιγαξία ηελ 68 ε, ην Κφζνβν ηελ 75 ε, ην Μαπξνβνχλην ηελ 77 ε, ε Αιβαλία ηελ 88 ε θαη ε Σνπξθία ηελ 122 ε. ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Οηθνλνκηθέο ζπκθσλίεο ππέγξαςαλ εξβία θαη Σνπξθία θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δηήκεξεο επίζθεςεο ηνπ Σνχξθνπ πξνέδξνπ Gul ζηα ηέιε Οθησβξίνπ. Οη δχν αληηπξνζσπείεο ππέγξαςαλ ζπκθσλίεο νηθνλνκηθήο, ηερληθήο, θνηλσληθήο θαη ρξεκαηννηθνλνκηθήο ζπλεξγαζίαο. Δπίζεο, θαηά ηε δηάξθεηα επίζθεςεο ζηελ πεξηνρή Santzak φπνπ δηακέλεη ν κεγαιχηεξνο πιεζπζκφο Βφζλησλ Μνπζνπικάλσλ ζηε εξβία, ε ηνπξθηθή αληηπξνζσπεία δήισζε εηνηκφηεηα γηα επελδχζεηο ζηηο ππνδνκέο ηεο πεξηνρήο. Η εξβία ππέγξαςε ζπκθσλία δαλείνπ κε ηελ Δπξσπατθή Σξάπεδα Δπελδύζεσλ ύςνπο 384 εθ. ζηηο 23 Οθησβξίνπ γηα ηελ θαηαζθεπή 75 ρικ απηνθηλεηφδξνκνπ ζηνλ Παλεπξσπατθφ Γηάδξνκν 10. Ζ ζπκθσλία έξρεηαη λα πξνζηεζεί ζηελ έληνλε θηλεηηθφηεηα γχξσ απφ ηελ αμηνπνίεζε ηνπ Γηαδξφκνπ, θαζψο ε ζεξβηθή θπβέξλεζε έρεη ήδε εμαζθαιίζεη γηα ην ίδην έξγν 150 εθ. απφ ηελ Δπξσπατθή Σξάπεδα Αλαδηάξζξσζεο θαη Αλάπηπμεο θαη 258 εθ. απφ ηελ Παγθφζκηα Σξάπεδα. Δπηπιένλ, έρεη ζεκεησζεί ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ γηα ηελ θαηαζθεπή παξαγσγηθψλ κνλάδσλ πνπ ζα ζπλδένληαη κε ην Γηάδξνκν απφ ξσζηθνχο επηρεηξεκαηηθνχο θχθινπο. Αλεζπρία πξνθάιεζαλ νη δειώζεηο ηνπ ζπκβνύινπ ηνπ Γηνηθεηή ηεο Ρνπκαληθήο Κεληξηθήο Σξάπεδαο, Mugur Isarescu, ζε ζπλέληεπμε ηνπ ζηε ξνπκαληθή ηειεφξαζε φηη ε ρψξα ρξεηάδεηαη 5 δηο γηα απνπιεξψζεη ηηο ππνρξεψζεηο ηεο κέρξη ηέινπο ηνπ έηνπο. Δπεζήκαλε φηη ην ζέκα ιακβάλεη δπζάξεζηεο δηαζηάζεηο δεδνκέλεο ηεο απφθαζεο ηνπ ΓΝΣ, ηεο 23

Παγθφζκηαο Σξάπεδαο θαη ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο λα θαζπζηεξήζνπλ ηελ θαηαβνιή ηεο ηξίηεο δφζεο απφ ην δάλεην πνπ έρεη ζπλάςεη ε Ρνπκαλία ιφγσ ηεο πνιηηηθήο θαηάζηαζεο πνπ επηθξαηεί ζηε ρψξα. Η αύμεζε ηνπ επηπέδνπ θεθαιαηνπνίεζεο ηνπ ξνπκαληθνύ ηξαπεδηθνύ ζπζηήκαηνο πξνθάιεζε ζεηηθά ζρόιηα ζην ΓΝΣ, ην νπνίν κε δηακεζνιάβεζε ηνπ είρε θαηαθέξεη ζπκθσλία κε ηηο 9 μέλεο ηξάπεδεο πνπ δηαηεξνχλ ζπγαηξηθέο ζηε Ρνπκαλία γηα ζηήξημε ηεο νηθνλνκηθήο ξεπζηφηεηαο ηνπ ξνπκαληθνχ ηξαπεδηθνχ ζπζηήκαηνο. Με δηθό ηεο εθζεζηαθό πεξίπηεξν θαη επελδπηηθή απνζηνιή ζπκκεηείρε ε Διιάδα ζην forum China Overseas Investment Forum πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ζηηο 2-6 Ννεκβξίνπ ζην Πεθίλν. ηφρνο ηεο ειιεληθήο απνζηνιήο ήηαλ λα εθζέζεη ηηο αλαπηπμηαθέο πξννπηηθέο ηεο ρψξαο θαζψο θαη λα θαηαγξάςεη ην επελδπηηθφ ελδηαθέξνλ θηλεδηθψλ επηρεηξήζεσλ θαη ηνπηθψλ θπβεξλεηηθψλ εθπξνζψπσλ. Γαλεηνδνηηθή ζπκθσλία 2 δηο ππέγξαςε ε εξβία κε ην ΓΝΣ κε ηελ πξψηε δαλεηνδνηηθή δφζε λα θηάλεη ηα 700 εθ.. Ζ εξβία πέηπρε ηε ζχλαςε ηνπ δαλείνπ κε ξεαιηζηηθνχο φξνπο, φπσο ζεκεηψλνπλ αλαιπηέο, θαη ζα πξέπεη ζηνλ επφκελν ρξφλν λα ζπγθξαηήζεη ην έιιεηκκα ζε πνζνζηφ 4% επί ηνπ ΑΔΠ θαη λα παγψζεη κηζζνχο θαη ζπληάμεηο ζηα επίπεδα ηεο πξνεγνχκελεο ρξνληάο. Δπελδύζεηο 176 εθ. $ αλακέλεηαη λα πξαγκαηνπνηήζεη ε Ιζιακηθή Σξάπεδα Αλάπηπμεο ζηελ Αιβαλία. Οη επελδχζεηο ζα ζηνρεχνπλ ζηνλ ηνκέα ηεο ελέξγεηαο αιιά θαη ησλ ππνδνκψλ, θπξίσο φζνλ αθνξά ζε νδηθά δίθηπα κε γεηηνληθέο ρψξεο, ψζηε λα εληζρπζεί ν ηνπξηζκφο ζηε ρψξα. Σελ έληαμε ηεο ζηνλ ΠΟΔ κέζα ζην 2010 ζρεδηάδεη ε εξβία. Ζ θεληξηθή επηδίσμε ηεο ρψξαο είλαη ε αχμεζε ησλ εμαγσγψλ θαζψο αλακέλεηαη ε έληαμε ζηνλ ΠΟΔ λα αλνίμεη ηηο αγνξέο πνιιψλ ρσξψλ ζηα ζεξβηθά πξντφληα. ΑΜΤΝΑ & ΑΦΑΛΔΙΑ 24