MINISTRY OF NATIONAL EDUCATION AND RELIGIOUS AFFAIRS MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING EUROPEAN COMMUNITY Co financing European Social Fund (E.S.F.) European Regional Development Fund (E.R.D.F.) 1. ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ 2. ΚΩ ΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ : ΜΚ0400 3. Ι ΑΣΚΩΝ: ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Τηλ: 2431047054 Fax: 2431047042 e-mail: ajamurt@pe.uth.gr ιάλεξη 1 ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ Cell Να περιγράψει τη δοµή και Plasma membrane οργάνωση του κυττάρου και τον Mitochondrion τρόπο συνεργασίας µεταξύ των Nucleus οργανιδίων µέσα σε αυτό Ribosomes Εισαγωγικές έννοιες γύρω από τη βιοχηµεία οµή και οργάνωση του κυττάρου Βιοχηµεία της άσκησης, Β.Κ. Μούγιου, 3η έκδοση, 2002, Σελίδες 2-10. 1
ιάλεξη 2 Νευρικό σύστηµα και µυϊκή συστολή Τρόποι µετάδοσης νευρικών σηµάτων Σύνδεση νευρικού συστήµατος και µυϊκής συστολής Μετάδοσης νευρικών σηµάτων µέσα στο νευρικό κύτταρο Ρόλος και λειτουργία των νευροδιαβιβαστών Μετάδοση νευρικών σηµάτων από το νευρικό στο µυϊκό κύτταρο Nervous system Neurotransmitter Muscular contraction Neurons Acetylcholine Βιοχηµεία της άσκησης, Β.Κ. Μούγιου, 3η έκδοση, 2002, Σελίδες 82-97. 2
ιάλεξη 3 ΟΜΗ ΤΟΥ ΜΥΟΣ ΚΑΙ ΜΥΪΚΗ ΣΥΣΤΟΛΗ Περιγραφή της δοµής και διάταξης των µυών και µυϊκών ινών Παρουσίαση του τρόπου µε τον οποίο πραγµατοποιείται µι αµυϊκή συστολή οµή του µυός Συσταλτές µυϊκές πρωτεΐνες Υπόθεση συρόµενων µυονηµατίων Είδη µυϊκών συστολών Τύποι µυϊκών ινών Muscle Muscle fibers Concentric-eccentric-isometric Actin-myosin Myosin heavy chain Βιοχηµεία της άσκησης, Β.Κ. Μούγιου, 3η έκδοση, 2002, Σελίδες 99-115. 3
ιάλεξη 4 ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ-ΕΝΖΥΜΑ Protein Να παρουσιάσει τη δοµή και να Enzyme κατηγοριοποιήσει τα αµινοξέα Saturation Να παρουσιάσει τον τρόπο Beta-blockers δηµιουργίας µιας πρωτείνης Protein kinase Να αναλύσει τον τρόπο δράσης µιας κατηγορίας πρωτεϊνών, τα ένζυµα οµή, αριθµός και διαχωρισµός των αµινοξέων Ένωση αµινοξέων µε τον πεπτιδικό δεσµό για τη δηµιουργία πρωτεΐνης Λειτουργίες των πρωτεϊνών Χαρακτηριστικά των ενζύµων Ρύθµιση της λειτουργίας των ενζύµων Βιοχηµεία της άσκησης, Β.Κ. Μούγιου, 3η έκδοση, 2002, Σελίδες 34-39. 4
ιάλεξη 5 Χηµική Θερµοδυναµική και Μεταβολισµός κατά την άσκηση Αναγνώριση της αξίας της χηµικής θερµοδυναµικής στην πραγµατοποίηση βιοχηµικών αντιδράσεων. 1. Ο ρόλος της ενέργειας στην πραγµατοποίηση βιοχηµικών αντιδράσεων 2. Μεταβολισµός και οι φάσεις του 3. Μεταβολισµός και πειραµατικά µοντέλα εξέτασης της δράσης του κατά την άσκηση 4. Τρόποι ελέγχου του µεταβολισµού κατά την άσκηση 5. Πηγές ενέργειας κατά την άσκηση Thermodynamics Energy Metabolism Exercise Anabolism Catabolism ATP Βιοχηµεία της άσκησης, Β.Κ. Μούγιου, 3η έκδοση, 2002, Σελίδες 11-20 και 118-122. 5
ιάλεξη 6 ΣΥΣΤΗΜΑ ΦΩΣΦΑΓΟΝΩΝ Παρουσίαση της παροχής ενέργειας κατά την άσκηση από το σύστηµα φωσφαγόνων 1. Ο ρόλος του ΑΤΡ στην απόδοση ενέργειας 2. Ο ρόλος της φωσφοκρεατίνης στην ανασύνθεση του ΑΤΡ 3. Ο ρόλος της κρεατινικής κινάσης στην απόδοση ενέργειας 4. Συµπληρωµατική λήψη κρεατίνης και απόδοση Phosphocreatine Creatine ATP Creatine kinase supplementation Βιοχηµεία της άσκησης, Β.Κ. Μούγιου, 3η έκδοση, 2002, Σελίδες 123-132. 6
ιάλεξη 7 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Υ ΑΤΑΝΘΡΑΚΩΝ Αναγνώριση του τρόπου µε τον οποίο διασπούνται (γλυκογονόλυση-γλυκόλυση) και δηµιουργούνται (γλυκογονοσύνθεσηγλυκονεογένεση) οι υδατάνθρακες κατά την άσκηση 1. οµή και ρόλος των υδατανθράκων στην άσκηση 2. ιαδικασία διάσπασης της γλυκόζης και του γλυκογόνου 3. Ενεργειακή απόδοση της διάσπασης υδατανθράκων 4. Παράγοντες επηρεασµού δηµιουργίας γαλακτικού οξέος κατά την άσκηση 5. Καµπύλη γαλακτικού οξέος Carbohydrates Glucose Glycogen Glycolysis Glycogenolysis Gluconeogenesis Glycogen synthesis Glucose transporter Lactic acid Creb s cycle Cori cycle Βιοχηµεία της άσκησης, Β.Κ. Μούγιου, 3η έκδοση, 2002, Σελίδες 63-68 και 133-173. 7
ιάλεξη 8 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Υ ΑΤΑΝΘΡΑΚΩΝ Αναγνώριση του τρόπου µε τον οποίο διασπούνται τα λίπη κατά την άσκηση 1. οµή και ρόλος των λιπών στην άσκηση 2. ιαδικασία διάσπασης των ελεύθερων λιπαρών οξέων κατά την άσκηση 3. Ενεργειακή απόδοση της διάσπασης των λιπαρών οξέων 4. Ο ρόλος των υδατανθράκων στη διάσπαση των λιπών Fat Lipids Lipolysis Free fatty acids Glycerol Beta-oxidation Βιοχηµεία της άσκησης, Β.Κ. Μούγιου, 3η έκδοση, 2002, Σελίδες 69-80 και 175-188. 8
ιάλεξη 9 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΛΙΠΩΝ ΚΑΙ ΠΡΩΤΕΪΝΩΝ Να γνωρίσουν το ρόλο των λιποπρωτεϊνών στην υγεία του ανθρώπου Να γνωρίσουν τον τρόπο δηµιουργίας µυϊκής µάζας εξαιτίας της άσκησης 1. Ο ρόλος της διατροφής στην εµφάνιση ασθενειών της καρδιάς 2. Επίδραση της άσκησης στη συγκέντρωση των λιποπρωτεϊνών στο αίµα 3. οµή και ρόλος των πρωτεϊνών στην άσκηση 4. ιαφορά µεταξύ υπερτροφίας και υπερπλασίας του µυϊκού ιστού Lipoproteins Protein Hypertrophy Hyperplasia Glucose-alanine cycle Urea cycle Βιοχηµεία της άσκησης, Β.Κ. Μούγιου, 3η έκδοση, 2002, Σελίδες 188-212. 9
ιάλεξη 10 ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ Να µπορούν να συνθέσουν τον τρόπο µε τον οποίο λειτουργεί ο µεταβολισµός όλων των θρεπτικών στοιχείων κατά την άσκηση για την παροχή ενέργειας Παράγοντες επίδρασης των πηγών ενέργειας κατά την άσκηση Προπονητικές προσαρµογές από την άσκηση Πηγές ενέργειας ανάλογα µε την ένταση και τη διάρκεια της άσκησης Metabolism Respiratory quotient Catecholamines Epinephrine Carbohydrate loading Glycogen replenishment Intensity and duration of exercise Βιοχηµεία της άσκησης, Β.Κ. Μούγιου, 3η έκδοση, 2002, Σελίδες 242-263. 10
ιάλεξη 11 ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ Να µπορούν να συνθέσουν τον τρόπο µε τον οποίο λειτουργεί ο µεταβολισµός όλων των θρεπτικών στοιχείων κατά την άσκηση για την παροχή ενέργειας Παράγοντες επίδρασης των πηγών ενέργειας κατά την άσκηση Προπονητικές προσαρµογές από την άσκηση Πηγές ενέργειας ανάλογα µε την ένταση και τη διάρκεια της άσκησης Metabolism Respiratory quotient Catecholamines Epinephrine Carbohydrate loading Glycogen replenishment Intensity and duration of exercise Βιοχηµεία της άσκησης, Β.Κ. Μούγιου, 3η έκδοση, 2002, Σελίδες 242-263. 11
ιάλεξη 12 ΝΟΥΚΛΕΪΚΑ ΟΞΕΑ ΚΑΙ ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΤΗΣ ΆΣΚΗΣΗΣ ΣΤΗ ΓΟΝΙ ΙΑΚΗ ΈΚΦΡΑΣΗ Να γνωρίσουν τις βασικές αρχές της µοριακής βιολογίας και την επίδραση της άσκησης στη γονιδιακή έκφραση Οι βάσεις του DNA Πρωτοταγής δοµή τoυ DNA ιπλή έλικα του DNA Αντιγραφή-µεταγραφή- µετάφραση Μετάλλαξη Ο γενετικός κώδικας Έλεγχος της γονιδιακής έκφρασης από την άσκηση Ασκησιογενείς µεταβολές που τροποποιούν τη γονιδιακή έκφραση Genes Genone DNA RNA Messenger RNA Genetic code Testosterone Growth hormone Βιοχηµεία της άσκησης, Β.Κ. Μούγιου, 3η έκδοση, 2002, Σελίδες 41-62 και 213-226. 12
ιάλεξη 13 ΕΠΙΚΑΙΡΑ ΘΕΜΑΤΑ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ ΤΗΣ Παροχή βασικών γνώσεων γύρω από δύο θέµατα στα οποία έχει ΑΣΚΗΣΗΣ βασική εφαρµογή η άσκηση επίδραση της άσκησης στα µηινσουλινοεξαρτώµενα διαβητικά άτοµα Επίδραση της άσκησης και της διατροφής στην άµυνα του οργανισµού εναντίον των ελευθέρων ριζών Diabetes Insulin Exercise Glucose transport Free radicals Antioxidants Nutrition Τζιαµούρτας, Α.Ζ. Α. Μητράκου, Ι.Γ. Φατούρος. Ο ρόλος της άσκησης στην πρόληψη και αντιµετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη. ιαβητολογικά Νέα, 16 (48), 26-27, 2001. Πρόσθετη Βιβλιογραφία Angelopoulos TJ, Schultz MR, Denton JC, Jamurtas A,. Significant enhancements in glucose tolerance and insulin action in centrally obese subjects following ten days of training. Clinical Journal of Sports Medicine, 12(2), 113-118, 2002. Goldfarb A.H. Nutritional antioxidants as therapeutic and preventive modalities in exercise-induced muscle damage. Can J Appl Physiol. 1999 Jun;24(3):249-66. Review. 13