Πολλαπλή Σκλήρυνση Δ.Ι.Ε.Κ. ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ

Πολλαπλή Σκλήρυνση Δ.Ι.Ε.Κ. ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ Φοιτητές που υλοποίησαν την εργασία Μαρια - Ιωάννα Βλαχογιαννη Ιωάννα Αυγεροπούλου Βασίλης Πολυζώης Ιάσονας Ιωάννης Βελής

Πολλαπλή Σκλήρυνση Στην παρουσίαση αυτήν θα απαντηθούν οι ερωτησείς όπως 1)Τι είναι η Πολλαπλή Σκλήρυνση και οι τύποι; 2)Ποία τα συμπτώματα ; 3)Πως γίνεται η διάγνωση ; 4)Ιατρική και φαρμακευτική αντιμετώπιση ; 5)Φυσικοθεραπευτικη αντιμετώπιση ; 6)Πως και τη μπορεί να αλλάξει στην καθημερινότητα μας 1

Τι είναι η Πολλαπλή Σκλήρυνση? Η πολλαπλή σκλήρυνση(π.σ) η σκλήρυνση κατά πλάκας(σ.κ.π.) (Multiple Sclerosis ) είναι μια χρόνια πάθηση του Κ.Ν.Σ. Προσβάλλει διάφορα μέρη του Κ.Ν.Σ.(Πυραμιδικο, παρεγκεφαλιδα,νωτιαίο μυελό ) και σπανίως περιφερικά νεύρα. Προσβάλλει ηλικίες απο 20-40 ετών. Στην Ελλάδα δυστυχώς αγγίζει του 14.000 ασθενείς Και χαρακτιρίζεται με εξάρσεις και ηφέσεις 2

Αίτια Σ.Κ.Π. και Μυελώδες έλυτρο Θα αναρωτιέστε με ποιον τροπό δημιουργείται η (Σ.Κ.Π.)? Η ΣΚΠ είναι αυτοάνοση νόσος. Το ανοσοποιητικό σύστημα συγκεκριμένα τα Τ-λεμφοκύτταρα επιτίθενται στη μυελίνη. Έτσι προκαλεί απομυελίνωση στο νευρικό ιστό Απομυελίνωση: ονομάζετε η εκφύλιση του μονωτικού μυελώδους ελύτρου του νευράξονα. Τι είναι το μυελώδες έλυτρο κ η μυελίνη? Μυελώδες έλυτρο είναι το μονωτικό λιποπρωτείνικο έλυτρο που περιβάλλει τον νευράξονα. 3

Μυελώδες έλυτρο Η μυελίνη που περιβάλλει και μονώνει τους νευράξονες μέσω των οποίων μεταδίδεται η πληροφορία σε ένα άλλο κύτταρο.στα άτομα με ΣΚΠ αποτυγχάνετε η αποτελεσματικότητα της μετάδοσης των μηνυμάτων από κ προς τον εγκέφαλο να μη μεταδίδονται σωστά 4

Αιτιολογία ΣΚΠ Η αιτία που προκαλεί την ΣΚΠ είναι άγνωστη. Επιστιμονικές έρευνες έχουν αποδόση την γένεση αυτήν απο συνδυασμό Περιβαλλοντολογικών και γενετικών παραγόντων Περιβαλλοντολογικοί παράγοντες 1)Μόλυνση από ιό άρα δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος 2)Ελλείψη βιταμίνης D (ρυθμιστής του ανοσοποιητικού) 3)Χρόνια ρύπανση Γενετικοί παραγόντων Σε δίδυμα που το ένα έχει ΣΚΠ το δεύτερο έχει 40% πιθανοτιτες να αναπτύξει κ αυτό 5

Γνωρίζοντα την ΣΚΠ Η νόσος έχει την τάση να εμφανήζεται σε ηλικίες 18-30 σπάνια σε 15 ετών και 60 ετών. Χαρακτηρίζεται επίσης από σημεία εξάρσεων και υφέσεων των συμπτωμάτων που διαρκούν από 24 ώρες έως ημέρες και σπανιότατα μέχρι και εβδομάδες. Η ΣΚΠ χαρακτηρίζεται ως η νόσος με τα χίλια πρόσωπα διότι δεν επηρεάζει ένα μέρος του εγκεφάλου αλλά όλα τα μέρη του. Με τον τρόπο αυτό τα συμπτώματα ποικίλουν με βάση το μέρος του νευρικού συστήματος που προσβάλλετε. 6

Κύρια συμπτώματα της ΣΚΠ στο ΚΝΣ 1)Μυική αδυναμία 2)Διαταραχές αισθητικότητας 3)Σπαστικότητα τρόμο 4)Προβλήματα ισορροπίας 5)Προβλήματα ομιλίας 6)Δυσφαγία 7)Προβλήματα όρασης (νυσταγμός, διπλωπία, θόλωμα) 9) Εξάντληση 10)Προβλήματα εντέρου και ουροδόχου 11)Εστυτικές δυσλειτουργίες 12)Νοητική βλάβη ( στα προχοριμένα στάδια ) 13)Διαταραχές στην διάθεση (κατάθλιψη ) 7

Μικρής διάρκειας συμπτώματα ΣΚΠ Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να διαρκέσουν για λίγα μονο δευτερόλεπτα 1)Αταξία 2)Διπλωπία 3)Τονικές συσπάσεις άκρων 4)Νευραλγία του τριδύμου (οξής πόνος και επαναλαμβανόμενος στο σημείο του προσώπου ) 5)Άνοια που αγγίζει μόνο το 5% των ατόμων που πάσχουν. Αισθητικές διαταραχές 1)Μουδιάσματα 2)Δυσαισθησίες ( μυρμήγκιασμα, τσιμπήματα στο δέρμα) 3)Σφίξιμο και αίσθηση ένταση στα άκρα και σώμα 4)Ζαλάδα 8

Μορφές της ΣΚΠ 1) Υποτροπιάζουσαδιαλείπουσα ΣΚΠ (RRMS) :Είναι η πιο συνηθισμένη με ποσοστό 85%. παρουσιάζει οριοθετημένες κρίσεις με εξάρσεις και συνήθως με πλήρη επαναφορά υγείας. 2) Δευτεροπαθής προϊούσα (SPMS):οι πάσχοντες με RRMS εξελίσσονται σε SPMS. Χαρακτηρίζεται με εξέλιξη της νόσου μεταξύ των κρίσεων. 3) Πρωτοπαθής προϊούσα (PPMS): Ποσοστό 10%. έχει σταθερή επιδείνωση. Δεν παρουσιάζουν υποτροπές υγειας. 4) Προϊούσα υποτροπιάζουσα (PRMS): Ποσοστό 5% οι ασθενείς παρουσιάζουν μόνο επιδείνωση της νόσου και των συμπτωμάτων. Μετα την διάγνωση έχουν σαφής βαριές υποτροπές. 5) η κεραυνοβόλος μορφή (κακοήθης) :είναι ιδιαίτερα σπάνια και παρουσιάζει ραγδαία έναρξη και εξέλιξη και θάνατο 9

Φύλο και νόσος Γυναικείο φύλο Χαμηλό ποσοστό υποτροπών Πλήρης αποκατάσταση από την υποτροπή Μικρότερη ηλικία έναρξης Καθυστέρηση της προσβολής της παρεγκεφαλίδας Συμμετοχή μόνο ενός συστήματος του ΚΝΣ κατά την έναρξη Ανδρικό φύλο Μεγάλο ποσοστό υποτροπών Ατελής αποκατάσταση από την υποτροπή Μεγαλύτερη ηλικία έναρξης Πρώιμη συμμετοχή της παρεγκεφαλίδας Συμμετοχή περισσότερων του ενός συστήματος του ΚΝΣ κατά την έναρξη 10

Παράγοντες κινδύνου ΣΚΠ Λοίμωξη :εχεί παρατηρηθεί ότι τα άτομα που νοσούν απο έναν λοιμώδη παράγοντα παρουσιάζουν μεγαλύτερο χρόνο ανοσοποιητικής αντιμετώπισης. Κόπωση : πάνω απο 80% τον ατόμων με ΣΚΠ αναφέρουν ότι η κόπωση είναι πολύ αισθητή χωρίς κάποια ιδιαίτερη άσκηση στο σώμα. Επιβαρυντικοί παράγοντες μπορεί να είναι στρες,άγχος και κατάθλιψη. Θερμότητα :η θερμοκρασία τόσο απο καιρικά φαινόμενα πχ. Καλοκαίρι όσο από ένα πολύ ζεστό δωμάτιο όπως και πυρετικές καταστάσεις και σωματική άσκηση μπορεί να επιδυνόσουν την νόσο και να παρουσιάσουν αλλα συμπτώματα που ο πασχόν δεν είχε. 11

Διάγνωση ΣΚΠ Η διάγνωση της ΣΚΠ γίνεται Εγκεφαλονωτιαίο υγρό Μαγνητική - τομογραφία Όπως παρατηρούμαι στην εικόνα 2 υπάρχουν άσπρες περιοχές όπου είναι νεκρές περιοχές στον εγκέφαλο έναντι τις εικόνα 1 που είναι απολύτως υγιείς 12

Θεραπεία ΣΚΠ Δεν υπάρχει ακριβής και στοχευμένη θεραπεία της νόσου αλλά υπάρχουν δύο στρατηγικές Φαρμακευτική 1) Εξάρσεων 2) Συμπτωμάτων 3) Τροποποίηση της νόσου Μη φαρμακευτική 4) Παρακολούθηση των ασθενών 5) Ψυχοκοινωνική ιποστηριξη 6) Φυσική αποκατάσταση (Φυσικοθεραπευτική αντιμετώπιση ) 13

Θεραπεία ΣΚΠ Η θεραπεία της ΣΚΠ διακρίνετε σε τέσσερεις τομείς 1)Θεραπεία των οξέων υποτροπόν 2)Υποστικτική θεραπεία (συμβουλές, ψυχολογική στηριξή, φυσική αποκατάσταση ) 3)Συμπτωματική θεραπεία 4)Προληπτική θεραπεία 14

Στόχoι της θεραπείας ΣΚΠ Οι στόχοι της θεραπείας ειναι: 1) Βελτίωση επιδόσεων σε καθημερινές δραστηριότητες (αύξηση ποιότητας ζωής ) 1) Αντιμετώπιση της σπαστικότητας 2) Εκπαίδευση συντονισμού και ισορροπίας 3) Αντιμετώπιση αδυναμίας 4) Αντιμετώπιση κόπωσης 5) Βελτίωση η και αύξηση της αερόβιας ικανότητας 6) Παροχή βοηθημάτων ( στα τελευταία σταδια) 2) Αύξηση τως λειτουργικών ικανοτήτων 3) Πρόληψη ανικανοτήτων 4) Άμεση αντιμετώπιση των συμτπωμάτων 5) Θεραπεία και αποφυγή υποτροπών 15

Φαρμακευτική θεραπεία της ΣΚΠ Η φαρμακευτική αντιμετώπιση της ΣΚΠ βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξει διότι εκτελούνται εργαστηριακοί έλεγχοι.έχει αποδειχτεί όμως ότι οι παρακάτω ουσίες έχουν μεγάλη επιρροή στο ανοσοποιητκό σύστημα. Φάρμακα Ιντερφερόνες (Betaferon, Avonex, Rebif ) Επιδράσεις Μειώνει την συχνότητα των υποτροπών Επιβραδύνει την εξέλιξη της νόσου Οξική γλατιραμέρη (Rebif) Είναι παρόμια με την ιντερφερόνι και επιβραδίνει την εξέλιξη της νόσου Η IVI γ-σφαιρίνη Αζαθειοπρίνη (Imuran ) Ανοσοκατασταλτικό φάρμακο και δεν εχρεισιμοπιιτε μονο του Μιτοξανδρόνη (Novantrone ) Ανοσοκατασταλτικό φάρμακο Κυκλοφωσφαμίδη 16

Μη φαρμακευτική αγωγή ΣΚΠ : Παρακολούθηση ασθενους Η παρακολούθηση ασθενή συμπεριλαμβάνει την : Έγκαιρη διάγνωση της νόσου στον ασθενή (όσο πιο έγκυρη είναι η διάγνωση τόσο πιο αργή θα είναι και η εξέλιξη της νόσου) Tην τακτική παρακολούθηση του ασθενή όσο και την εξέλιξη της νόσου. Eιναι σημαντικό να αναφέρουμε σε αυτό το σημείο ότι η παρακολούθηση και το προσωπικό που θα ασχοληθεί με τον ασθενή πρέπει να είναι εξειδικευμένο και δεν αναφέρετε μόνο σε μια ειδικότητα αλλά σε μια ομάδα η οποία αποτελείται από 1)Νευρολόγους 2)Ψυχιάτρους 3)Φυσικοθεραπευτές 4)Εργοθεραπευτές 5)Κοινωνικούς λειτουργούς 6)Λογοθεραπευτές 7)Νοσηλευτικό προσωπικό 8)Συμβουλους επαγγελματικού προσανατολισμόυ 9)Ψυχολόγους 17

Μη φαρμακευτική αγωγή ΣΚΠ: Ψυχοκοινωνική υποστήριξη Η ψυχοκοινωνική υποστήριξη περιλαμβάνει την 1) Σωστή ενημέρωση και εκπαίδευση του ασθενή με την νόσο. 2) Την έγκαιρη 1) διάγνωση και θεραπεία 2)Ψυχολογια (υποστηρικτική παρέμβαση στην οικογένεια, ώστε να παραμείνουν παραγωγικοί ) 3)Γνωστική διαταραχή 3) Πρόσβαση σε σύγχρονες και επιστημονικά τεκμηριωμένες πληροφορίες 18

Φυσικοθεραπεία και φυσικά μέσα Η θεραπεία από ασθενή σε ασθενή διαφέρει, αξιολογώντας σύμφωνα με το επίπεδο της νόσου και την κατάσταση του ασθενή (ψυχολογικοί παράγοντες ) Στόχοι 1)Βελτίωση σπαστικότητας 2)Μείωση του πόνου 6)Συντονισμό 7)Ισορροπία 3)Αναπνευστική δυσλειτουργία 8)ικανότητα της βάδισης 4)Ουρική ακράτεια 5)Βελτίωση της μυική δύναμης 9)απόδοση στις καθημερινές δραστηριότητες και εκμάθιση του αστενή στην χρήση βοιθημάτον 19

Μη φαρμακευτική αγωγή ΣΚΠ: Φυσικοθεραπευτική αποκατάσταση Σημεία τα οποία θα ερθουμαι αντιμέτωποι λόγο της νόσους είναι 1)Συντονισμός ισορροπίας και Βάδισης 2)Σπαστικότητα 3)Κόπωση 4)Αδυναμία 5)Θερμότητα Πρόγραμμα φυσικοθεραπείας 1) Φυσικά μέσα (κρυοθεραπεία) 2) Μάλαξη (μόνο εάν συνδυαστεί με υδροθεραπεία ) 3)Κινησιολογία I. Διατάσεις II.Ασκήσης 1) Αερόβια άσκηση 2) Υδροθεραπεία 3) Ασκήσεις ισορροπίας 20

Συντονισμό ισορροπία και Βάδιση Για τους νευρολόγους όπως και για τους φυσικοθεραπευτές η βάδιση είναι πολύ συμαντικός παράγοντας αυτοεξυπηρέτησης και ψυχολογικής υγείας του ασθενη.για την ισορροπία και την βάδιση ακολουθούν κάποια τεστ για να δούμε το επίπεδο της εξέλιξης της νόσου και το επίπεδο αυτοεξυπηρέτησης. Timed 25 foot walk : το άτομο διανύει 15 μέτρα σε έναν διάδρομο χ2 φόρες όσο πιο γρήγορα κ ασφαλέστερα γίνεται Timed up and go test : το άτομο σηκωνεται απο την καρέκλα διανύει 7 μετρα γυρίζει και ξανα κάθεται.γρήγορα κ αφαλές Διαταραχές 1) Αταξικό βήμα εκδηλώνεται με τρόμο η δυσμετρία 2) Μυική αδυναμία εκδηλώνεται με σπαστικότητα 3) Ο ασθενής περπατά με ανοιχτά σκέλοι κ δεν μπορεί να περπατήσει σε μια ευθεία γραμμή. 21

Συντονισμός Ισορροπία Αντιμετώπιση 1)Εκπαίδευση του ασθενή σε λειτουργικές δραστηριότητες A)Μεγάλη σε μικρή βάση στήριξης B)Από στατικές σε δυναμικές δραστηριότητες C)Από χαμηλό σε ψηλό κέντρο βάρους 2)Ασκήσεις σταθεροποίησης 3)Οπτική ανατροφοδότηση 22

Σπαστικότητα Είναι συμαντικό σύμπτωμα της ασθένιας. Έχει ποικιλότιτα και ακανόνιστη στον τόπο κ στον χρόνο. Αυξανόμενο τόνο. Συνοδεύετε με αδυναμία. Αντιμετώπιση 1) Διατάσεις 2) Θέσεις αναχαίτισης 3) Ορθώσεις 4) Εκπαίδευση του ασθενούς να την ελέγχει μέσα στην ημέρα 1)Να χτενιστεί 2)Να σηκωθεί κ να καθίσει 3)Να ορθοστατίσει 4)Να βαδίσει 23

Κόπωση Είναι απο τα πιό κοινά συμπτώματα που εμποδίζει σωματικές και κοινωνικές δραστηριότητες και επιδεινώνεται με την ζέστη και το stress Αντιμετώπιση 1) Σωστή διαμόρφωση του χόρου και του χρόνου Συνίσταται 1) Αερόβια ασκηση 2) Βοηθητικός εξοπλισμός 24

Αδυναμία Αίτια 1)Κόπωση 2)Εληψη σε άσκηση 3)Αδυναμία ανώτερου κινητικού νεύρωνα 4)Σπαστικότητα ανταγωνιστή 5)Πόνος Αντιμετώπιση 1)Ενεργητικές ασκήσεις 2)Ασκήσεις ενδυνάμωσης 25

Θερμότητα Η θερμότητα αποτελεί έναν από τους πλέον πιο συμαντικούς παράγοντες στα άτομα με ΣΚΠ διότι επιβαρύνουν το σύστημα και δημιουργούν περαιτέρω κόπωση για τον λόγο αυτό τα ατομα δέν συνίσταται να κυκλοφορούν στον δρόμο το καλοκαίρι τις μεσημεριανές ώρες. Τέλος αποτελεί συμαντική παράμετρο στην υδροθεραπεία και στο χρονικό περιθώριο της άσκησης εντός και εκτός του νερού. 26

Αερόβια άσκηση Η αερόβια άσκηση και γενικότερα η γυμναστική σε άτομα με ΣΚΠ παλαιότερα ανδεδικνιόταν. Πλέον έχει αποδειχτή ότι η αερόβια άσκηση επιφέρει πολλά περισότερα πλεονεκτήματα όπως: Βελτίωση ισορροπίας και βάδισης Αύξηση μυικής μάζας,δύναμης και αντοχής μειώνει την κόπωση Βελτιώνει την ευκολία της ζωής, λόγο της αυτοεξυπηρέτησης Καταργεί αρνητικές σκέψεις και αυξάνει την ψυχολογική υποστήριξηη 27

Πρόγραμα, Ασκήσεις και προσοχή αερόβιας άσκησης Το πρόγραμμα μιας αερόβιας ασκησης πρέπει να διαρκεί σε σύνολο 1ώρα τα οποία θα είναι. 10λ. προθέρμανση 30-40λ. άσκηση 20λ.αποθεραπεία Ασκήσεις όπως είναι :1) περπάτημα 2) ποδήλατο 3)κολύμβηση 4) ιππασία (βοηθάει σημαντικά στην επανεκπαίδευση της βάδισης ) 5)χορός (κοινωνική αποδοχή και ψυχολογική υποστήριξη ) ΠΡΟΣΟΧΉ 1) Στην αντοχή του αθενή όχι σε σημεία εξάντλισης 30-40λ. 2) Έγκριση από τον γιατρό που παρακολουθεί τον ασθενή 3) Θερμοκρασία όσο στην σωματική θερμοκρασία τόσο και στην θερμοκρασία του περιβάλλοντος (πχ στην θερμοκρασία του νερού υδροθεραπεία ) 28

Υδροθεραπία Πλεονεκτήματα του νερού 1)Άνωση 2)Μειώνει την σπαστικότητα αποφόρτιση τον αρθρώσεων κ του αισθήματος δυσκολίας 3)Αυξημένο ROM και ευκολία στην κίνηση 4)Ισορροπία 5)Αποφυγή κυνδίνου πτώσης Οφέλη 1) Αντοχή 2) Αύξηση της δύναμης σε όλο το σώμα 3) Ισορροπία 4)μείωση πόνου Ασκήσεις όπως 1) Κολύμβηση 2) Aquatic PNF 3) Τεχνική της μεθόδου Μέσα στο νερό μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την τεχνική watsu είναι μια εντελώς παθητική κίνηση οι αθενείς είναι χαλαροί στην αγκαλιά του φυσικοθεραπευτή και περιλαμβάνει μάλαξη και μία σειρά απο διατάσεις!απαιτείται εξειδίκευση Μεγαλή προσοχή πρέπει να δοθεί στην θερμοκρασία της πισίνας που δεν πρέπει να ξεπερνά του 29 βαθμούς 29

Δυναμικές ασκήσεις Οι δυναμικές ασκήσεις έχουν την πλειονότητα τον ασκήσεων και μια μεγάλη γκάμα από ασκησης ενδυνάμωσης και αντοχής.στην ΣΚΠ ανάλογα με το σημείο και τον μύ που θέλουμαι να ενδυναμώσουμε πραγματοποιούμαι και τις ανάλογες ασκήσεις. Κύριο μέλημα μας είναι καλή φυσική κατάσταση των κάτω άκρων και του κορμού 30

Ασκήσεις ισοροπίας 1)Ευθύγραμμα άλματα σταθερότητας 2)Πλάγια άλματα εναλάξ 3)Πλάγια άλματα με 1 πόδι 4)Άνοδος κ κάθοδος σκαλοπατιόν με άλματα 5)Εναλάξ πόδι και χέρι ανα κόνο video: https://www.youtube.com/watch?time_contin ue=56&v=re-kcnhsfa0 31

Ασκήσεις κάτω άκρο ισορροπία Step-Ups : ο αστενής ανεβένη με και κατεβαίνει μικρά υψώματα προς όλες της κατευθύνσεις (μπροστά πίσω αριστερά δεξιά ). Προοδευτικά μπορεί και να αυζιθεί το ύψος της κάθε βάσεις όπως και χρήσει βάρους στα χέρια κατά την κίνηση Πλατφόρμα ισορροπίας : στην πλατφόρμα ισορροπίας μπωρούμαι να τοποθετήσουμε τον αστενή στην αρχή με μεγάλη πλατφόρμα και στην σινέχια σε μικρή και προοδευτικά με το ένα πόδι. Σε πολύ προχωρημένα στάδια μπορούμε να δόσουμαι στον αστενί και κίνηση τον άνω άκρον είτε είναι ρύχνοντας μια μπάλα είτε απαγωγή με βάρος. Μία ακόμα άσκηση είναι η μεταπήδηση από το ένα σκαλοπάτι στο άλω στην αρχή σε χαμηλά σκαλοπάτια κ αργότερα στα πιο ψιλά 32

Ασκήσεις κορμού Μια πολύ γνωστή άσκηση είναι οι ραχιαίοι, στο πρώτο στάδιο γενικοί ραχιαίοι και στην συνέχεια εκμάθηση λειτουργιά μεμονωμένα της οσφυικής μοίρας και στην συνέχεια της θωρακικής μοίρας Planks άσκηση : ισομετρική άσκηση για τους ραχιαίους και τον κορμό και τον κοιλιακών μυών. Προοδευτικά μπορούμε να κάνουμε κ την side Plank που γίνετε στην πλάγια θέση Μεγάλη προσοχή θέλει στον planks η λεκάνη να μην εγερθεί στο πάτωμα και να βρίσκετε στο ύψος περίπου ίσο του κεφαλιού και στο side Plank η λεκάνη πάλη να μην έλκετε προς το έδαφος,προς τα πίσω και προς τα μπροστά 33

Διαμορφώσεις και βοηθήματα Όπως θα καταλάβαμε ένα άτομο με ΣΚΠ είναι δυνατόν να μην μπορεί να ανταπεξέλθει στην καθημερινότητα της ζωής ενός φυσιολογικού ανθρώπου και έτσι θα πρέπει τόσο να γίνουν οι κατάλληλες αλλαγές στο σόμα του όπως είναι η εκμάθηση χειρισμού αναπηρικού αμαζιδίου, βακτηρίες χειρός η αγγόνος ανάλογα με την κατάσταση της νόσου (πχ. Μια έντονη έξαρση και σε προχοριμένο στάδιο )και την θέλιση που μπορεί να δύζει ο αστενίς. Είναι επίσεις πολύ συμαντικό να γύνουν και οι κατάλιλες διαμορφόσεις στον προσοπικό χώρο. 34

Βοηθήματα αυτοεξυπηρέτησης 1)Ηλεκτρικό ή χειροκίνητου αμαζήδιο 2)Βακτηρίες 3)Μηροκνημοποδικός κηδεμόνας Ο μηροκνημικός κηδεμόνας εχει ος πλεονεκτήματα 1)Έλενχος και σταθεροποίηση γόνατος 2)Σταθεροποίηση ποδοκνιμικής αρθροσης 35

Οικιακές διαμορφώσεις Είδη υγιεινής και μπάνιο 1)Τουαλέτα : κάθισμα τουαλέτας με μπράτσα ή κάγκελα 2)Ντουζιέρα : καρέκλα μπάνιου, λαβή βεντουζαρίσματος 36

Οικιακές διαμορφώσεις Εντός και εκτός σπιτιού εκτός σπιτιού η παρέμβαση μπορεί να είναι ένας μεγαλύτερος και πιο βολικός ανελκυστήρας ή ράγες για κάθε τύπου σκάλας. Οπου ο αστενής κάθετε στιν καρέκλα και οδιγίτε μεχρει όπου αυτός επιθιμοι. Εντός σπιτιού οι διαμορφώσεις που μπορούν να γίνουν είναι πολλές οι πιο σημαντικές είναι σωστή διαρίθμιση της κουζινας (ιδικί εγγατάσταση άυζισης κ μύοσης του ήψους όλης τις εγγατάστασης ) υδικά ντουλάπια 37

Βιβλιογραφία Πτυχιακή εργασία ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ ΚΑΤΑ ΠΛΑΚΑς ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕ ΦΥΣΙΚΑ ΜΕΣΑ ΤΖΙΒΑΝΙΔΟΥ ΝΙΝΑ ΚΑΙ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΝΑΤΑΛΙΑ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΒΑΔΙΣΗς ΣΕ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ ΚΑΤΑ ΠΛΑΚΑς Ισοτονική ενδυνάμωση -Ασκησεις κλειστης -ανικτης αλυσίδας Κων-νος Φουσέκης Υδροθερααπεία κινησιοθεραπεία Κων-νος φουσέκης Σκλήρυνση κατά πλάκας και φ/θ αντιμετώπιση ΑΣΘΕΝΕΙς ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΉΜΑΤΟς καλλου στυλιανη αντωνια ΑΣΚΗΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ αριστοτελειο πανεπιστιμιο θεσσαλονικης Διαταραχες ισορροπιας σε νευρολογικους ασθενεις και φυσικοθεραπευτικες παρεμβασεις για μειωση πτωσεων Σκλήρυνση κατα πλακας ΤΕΙ ηπειρου τμημα λογοθεραπειας Πολλαπλή σκλήρυνση και Ασκηση Τσέλλιου ειρήνη Ανατομία susaeta Νευροεπιστήμη και Συμπεριφορά Erick R.Kandel 38