Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου Τμήμα Νοσηλευτικής Η ζωή με έναν HIV οροθετικό: ένας οδηγός για το άτομο και για την οικογένεια Μεσογειακό Ερευνητικό Εργαστήριο Δημόσιας Υγείας και Ποιότητας Φροντίδας www.cut.ac.cy/medyp Υπεύθυνος: Δρ Βασίλειος Ραφτόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Λευκωσία Οκτώβρης 2010
Το φυλλάδιο αυτό απευθύνεται σε HIV οροθετικά άτομα και σε ανθρώπους που ζουν με άτομα που πάσχουν από HIV/AIDS καθώς και σε όσους συναναστρέφονται με HIV οροθετικά άτομα. Φιλοδοξεί να γίνει ένα πολύτιμο βοήθημα καθώς απαντά σε κάποια βασικά καθημερινά ερωτήματα, καταρρίπτοντας μύθους και στεγανά λόγω άγνοιας και παραπληροφόρησης. Συντάχθηκε από τον Δρ Βασίλειο Ραφτόπουλο σε γλώσσα απλή και κατανοητή και χρηματοδοτήθηκε από το ΤΕΠΑΚ στα πλαίσια του προγράμματος «Διασφάλιση της ποιότητας της Δημόσιας Υγείας» με επιστημονικό υπεύθυνο τον Δρ Βασίλειο Ραφτόπουλο. Εισαγωγή Το HIV/AIDS αποτελεί μια νόσο η οποία έκανε την εμφάνισή της μόλις το 1981, όταν σημειώθηκαν κάποια περιστατικά σαρκώματος Kaposi -μια σπάνια μορφή καρκίνουσε έναν πληθυσμό ανδρών που είχαν σεξουαλική επαφή με άλλους άνδρες (Men who have sex with other Men, MSM). Από το 1996 και μετά, οπότε και εισήχθηκε η νέα αντιρετροϊκή αγωγή (τα φάρμακα που λαμβάνουν οι HIV οροθετικοί) πλέον τα HIV οροθετικά άτομα έχουν μια σχετικά καλή ποιότητα ζωής. Πως μεταδίδεται το AIDS; Το HIV/AIDS μεταδίδεται: 1. με τη σεξουαλική επαφή με κάποιο HIV οροθετικό άτομο χωρίς τη χρήση προφυλακτικού. Ο HIV βρίσκεται στο αίμα, τα σπερματικά υγρά, τα προσπερματικά και τα κολπικά υγρά και μπορεί να εισέλθει στο σώμα μας μέσω ορατών ή μη πληγών, του κόλπου, του πρωκτού, των ματιών και του στόματος μας. 2. με την κοινή χρήση συριγγών και βελονών ή άλλων εργαλείων για την προετοιμασία υλικού για τη χρήση ενδοφλέβιων εξαρτησιογόνων ουσιών 3. από την HIV οροθετική μητέρα στο παιδί κατά την διάρκεια της κύησης, του τοκετού ή του θηλασμού 4. με την κοινή χρήση αντικειμένων στα οποία υπάρχουν υπολείμματα μολυσμένου αίματος (π.χ. ξυραφάκια και οδοντόβουρτσες) Πως ΔΕΝ μεταδίδεται το AIDS; Το HIV/AIDS ΔΕΝ μεταδίδεται: 1. με την χειραψία 2. με το φίλημα 3. με τις συνήθεις καθημερινές κοινωνικές επαφές 4. με το σάλιο, δάκρυα, ιδρώτα, κόπρανα ή ούρα αν και ανευρίσκεται σε αυτά 5. με την αγκαλιά 6. με την αγάπη 7. με τα τσιμπήματα εντόμων 8. με την συγκατοίκηση με κάποιον HIV οροθετικό 9. με την κοινή χρήση της τουαλέτας, του ντους, ή άλλων κοινόχρηστων χώρων 10. με την θάλασσα και την πισίνα 11. με τη συστηματική χρήση προφυλακτικού 12. με τον βήχα ή το φτέρνισμα 13. με την επαφή με ζώα 2
Πως μπορώ να προφυλαχτώ; Η ζωή με ένα HIV οροθετικό άτομο δεν προϋποθέτει την εφαρμογή εξεζητημένων μέτρων προφύλαξης, αλλά την εφαρμογή κάποιων βασικών κανόνων υγιεινής οι οποίοι προστατεύουν τον HIV οροθετικό και την οικογένειά του. Για παράδειγμα σε περίπτωση που ο ασθενής παρουσιάζει διάρροια, εάν έχετε κοψίματα (π.χ. στα χέρια), εκδορές, ή πληγές καλύψτε τα με κάποιο αυτοκόλλητο και χρησιμοποιήστε γάντια. χρησιμοποιώ προφυλακτικό κάθε φορά ΚΑΙ σε όλη τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής (κολπική, πρωκτική, στοματική) δεν χρησιμοποιώ λιποδιαλυτά λιπαντικά όπως η βαζελίνη γιατί υπάρχει κίνδυνος να σπάσει το προφυλακτικό. Μπορείτε να προμηθευτείτε υδατοδιαλυτά λιπαντικά δεν χρησιμοποιώ ποτέ διπλό προφυλακτικό διότι λόγω τριβής αυξάνεται ο κίνδυνος να σπάσει δεν μοιράζομαι με άλλους αντικείμενα που μπορεί να έχουν υπολείμματα από αίμα όπως οδοντόβουρτσες ή ξυραφάκια σε περίπτωση που χρησιμοποιείτε ενδοφλέβιες εξαρτησιογόνες ουσίες (ναρκωτικά) μη μοιράζεστε με άλλους την ίδια σύριγγα ή βελόνα προσέχω την προσωπική μου υγιεινή (δεν μοιράζομαι π.χ. πετσέτες, σφουγγάρια με άλλους) αποφεύγω να έχω σεξουαλικές επαφές όταν έχω περίοδο προσέχω όταν χρησιμοποιώ κοινόχρηστες τουαλέτες Πως πρέπει να πλένω τα ρούχα με ασφαλή τρόπο; Δεν απαιτείται κάποιος ειδικός τρόπος καθαρισμού και πλυσίματος του ιματισμού και των κλινοσκεπασμάτων. Σε γενικές γραμμές προτείνονται τα ακόλουθα: 1. όλος ο ιματισμός πλένεται με τον ίδιο τρόπο που πλένονται όλα τα ρούχα και με το ίδιο απορρυπαντικό 2. εάν τα ρούχα ή τα κλινοσκεπάσματα έχουν αίμα, υπολείμματα εμετού, σωματικά υγρά (π.χ. κολπικές εκκρίσεις, σπέρμα, ούρα, κόπρανα) χρησιμοποιήστε γάντια μιας χρήσης και προσπαθήστε να περιορίσετε -με επιδέξιες κινήσεις- την διασπορά τους στο περιβάλλον. Τα υπολείμματα αυτά μπορείτε να τα πετάξετε στον κάδο απορριμμάτων. Εάν δεν πλύνετε τα ρούχα αμέσως, τοποθετήστε τα σε μια αδιάβροχη σακούλα και αφού την δέσετε φυλάξτε τα σε κάποιο ασφαλές μέρος μέχρι να πλυθούν 3. εάν τα ρούχα έχουν κηλίδες από αίμα και από άλλα σωματικά υγρά, μουλιάστε τα σε μια λεκάνη με κρύο νερό και χλωρίνη (μια δόση) χωρίς να βάλετε και άλλα ρούχα στην λεκάνη αυτή. Αυτό θα βοηθήσει στην απομάκρυνση των λεκέδων, πριν τα πλύνετε με απορρυπαντικό. Εφόσον η χλωρίνη πρόκειται να καταστρέψει το ρούχο μπορεί να αντικατασταθεί με κάποιο απορρυπαντικό. Πως πρέπει να καθαρίζω το σπίτι; Ο συχνός καθαρισμός του σπιτιού εκτός της ευχάριστης ατμόσφαιρας που δημιουργεί, προστατεύει το HIV οροθετικό άτομο από την πιθανότητα να νοσήσει εξαιτίας ευκαιριακών λοιμώξεων (αυτές που εμφανίζονται όταν είναι μειωμένη η άμυνα του ορ- 3
γανισμού). Μπορείτε να χρησιμοποιείτε σαπούνι και νερό για τα έπιπλα και τον υπόλοιπο οικιακό εξοπλισμό ή οποιοδήποτε άλλο καθαριστικό του εμπορίου προτιμάτε. Επιπροσθέτως: 1. αερίζετε καθημερινά το σπίτι 2. καθαρίζετε συχνά την τουαλέτα χρησιμοποιώντας γάντια μιας χρήσης και διάλυμα χλωρίνης με κρύο ή χλιαρό νερό (όχι καυτό διότι προκαλεί υδρατμούς οι οποίοι αν εισπνευσθούν δημιουργούν αναπνευστικά προβλήματα). Στον κουβά με το διάλυμα αυτό δεν προσθέτουμε άλλο απορρυπαντικό γιατί χάνει την δράση της η χλωρίνη. Μην ξεχνάτε να πλένετε τα χέρια σας με σαπούνι και νερό πριν φορέσετε τα γάντια και αφότου τα βγάλετε. Το ακάθαρτο νερό του κουβά το ρίχνετε στην λεκάνη της τουαλέτας 3. καθαρίζετε τα φίλτρα του κλιματιστικού με αραιό διάλυμα χλωρίνης και νερού και αλλάξτε τα με βάση τις οδηγίες του κατασκευαστή 4. μην χρησιμοποιείτε το ίδιο σφουγγάρι ή πανί για την τουαλέτα, την κουζίνα και τα υπόλοιπα δωμάτια του σπιτιού, διότι μεταφέρετε τους παθογόνους μικροοργανισμούς από τον έναν χώρο στον άλλον Πως πρέπει να συμπεριφέρομαι απέναντι στον HIV οροθετικό; Ας έχουμε στο μυαλό μας ότι η αγάπη δεν έχει αντάλλαγμα και ούτε είναι διαπραγματεύσιμη. Τα περισσότερα HIV οροθετικά άτομα βιώνουν άγχος, αισθήματα ντροπής και κατάθλιψης λόγω της ασθένειάς τους. Ως εκ τούτου, η καθημερινή έμπρακτη συμπαράσταση αποτελεί πράξη αγάπης. Συμφιλιώσου με την ασθένεια και συζήτησε με το HIV οροθετικό άτομο. Που μπορώ να απευθυνθώ για πληροφορίες και για να μου λύσουν τις απορίες μου; Σε περίπτωση που επιθυμείτε περισσότερες πληροφορίες, ή θέλετε να λύσετε κάποιες απορίες που σας δημιουργήθηκαν μπορείτε να απευθύνεστε στο ΜΕΔΥΠ στο τηλέφωνο 22001638 και στην θεραπευτική ομάδα που παρακολουθεί τον ασθενή. Ο γιατρός του και η νοσηλεύτρια θα σας δώσουν εξατομικευμένες απαντήσεις. Που πρέπει να πετάω τα απορρίμματα; Τα σωματικά υγρά των HIV οροθετικών ατόμων απαιτούν κάποιες φορές έναν κατάλληλο χειρισμό που απομακρύνει τον κίνδυνο πιθανής διασποράς του ιού. Πιο συγκεκριμένα: 1. τα χαρτιά τουαλέτας, όπως επίσης και άλλα υλικά που έχουν επάνω τους ορατό αίμα, κολπικά ή σπερματικά υγρά, σπέρμα, μητρικό γάλα, ούρα, έμετο, θα πρέπει να τοποθετούνται σε ανθεκτική πλαστική σακούλα η οποία θα βρίσκεται στον κάδο απορριμμάτων. Μην ξεχνάτε να φοράτε γάντια μιας χρήσης. Η απόρριψή των αποβλήτων αυτών θα πρέπει να γίνεται κάθε φορά στον κάδο απορριμμάτων και να τον κλείνετε 2. προσέξτε τον χειρισμό αυτών των αποβλήτων ώστε να αποφύγετε την άμεση έκθεση στο περιεχόμενό τους (π.χ. από πιθανό πιτσίλισμα). Σε περίπτωση που συμβεί αυτό 4
Πως μπορώ να προστατεύσω τον HIV οροθετικό από τις ευκαιριακές λοιμώξεις; Το ανοσοποιητικό σύστημα των ασθενών που πάσχουν από HIV/AIDS είναι ευάλωτο σε διάφορες ευκαιριακές λοιμώξεις. Στα άτομα αυτά οι ευκαιριακές λοιμώξεις είναι πιο συχνές και συνήθως πιο σοβαρές. Η διάρροια και η ναυτία είναι πιο ενοχλητικές, ενώ μπορούν να προκαλέσουν και πιο σοβαρά προβλήματα όπως είναι η μικροβιαιμία και η μηνιγγίτιδα. Η προστασία της υγείας των ατόμων αυτών διασφαλίζει την ποιότητα της ζωής τους και δεν απαιτεί παρά μόνο την λήψη των παρακάτω μέτρων: 1. συχνό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό και ιδιαίτερα κάθε φορά που παρασκευάζετε το φαγητό και καθαρίζετε την τουαλέτα 2. εάν έχετε κάποια ίωση προσπαθήστε να περιορίσετε όσο γίνετε περισσότερο την επαφή σας με το HIV οροθετικό άτομο και κυρίως αποφύγετε την χειραψία, κρατήστε μια απόσταση όταν βήχετε και ανανεώνετε συχνά τον αέρα του δωματίου. Σε περίπτωση που έχετε κάποιο μεταδοτικό νόσημα που μεταδίδεται με τον αέρα, ε- φόσον είναι εφικτό φορέστε μια χειρουργική μάσκα για να περιορίσετε την διασπορά των μικροβίων στον αέρα λόγω του βήχα και του φτερνίσματος. Τα χαρτιά που χρησιμοποιείτε εάν έχετε συνάχι να τα πετάτε αμέσως στο καλάθι ή να τα τοποθετείτε σε μια πλαστική σακούλα μέχρι να τα πετάξετε στο καλάθι των αχρήστων 3. εάν κάποιος ενήλικας ή παιδί παρουσιάζει συμπτώματα ανεμευλογιάς κρατήστε τον μακριά από τον HIV οροθετικό. Εάν εσείς έχετε έρθει σε επαφή με το άτομο αυτό λάβετε όλα τα παραπάνω προφυλακτικά μέτρα. Εάν ο HIV οροθετικός έρθει σε επαφή με το άτομο αυτό, καλό είναι να απευθυνθεί στον θεράποντα ιατρό του, προκειμένου να εκτιμήσει την επαφή και σε περίπτωση που το κρίνει αναγκαίο να χορηγήσει προφυλακτική αγωγή 4. ελέγξτε εάν έχετε κάνει όλα τα εμβόλια, καθώς και της γρίπης που γίνεται στις αρχές του Φθινοπώρου και του πνευμονιοκόκκου (εφόσον ενδείκνυται για την περίπτωσή σας). Για περισσότερες πληροφορίες ρωτήστε τον γιατρό και τη νοσηλεύτρια που παρακολουθούν τον ασθενή. Πως πρέπει να παρασκευάζω τα φαγητά με ασφάλεια; Ο HIV οροθετικός μπορεί να τρώει ο,τιδήποτε και σε ποσότητες που επιθυμεί. Ασφαλώς μια ισορροπημένη διατροφή που περιλαμβάνει όλες τις κατηγορίες τροφίμων είναι η ενδεικνυόμενη για κάθε άτομο. Σε γενικές γραμμές: 1. αποφύγετε να πίνετε μη παστεριωμένο γάλα, ωμά ή μελάτα αυγά καθώς επίσης και τα τρόφιμα που παρασκευάζονται χρησιμοποιώντας ωμά αυγά (π.χ. σπιτική μαγιονέζα, σος, παγωτό, μαρέγκα κ.α.) 2. το φαγητό και κυρίως τα κρέατα θα πρέπει να είναι καλομαγειρεμένα και να μην είναι κόκκινα στο εσωτερικό τους 3. στον πάγκο της κουζίνας σας διαχωρίστε τα σημεία στα οποία παρασκευάζετε το ωμό και το μαγειρεμένο φαγητό. Μην φέρετε σε επαφή το μαγειρεμένο με το ωμό φαγητό και για δική σας ευκολία χρησιμοποιήστε διαφορετικά μαχαίρια (π.χ. μαχαίρι με κόκκινη λαβή για το κρέας, με πράσινη λαβή για τα λαχανικά, με κίτρινη για τα ψάρια και με καφέ για το ψωμί) 4. μην ξεχνάτε να πλένετε συχνά τα χέρια σας με σαπούνι και νερό και να τα στεγνώνετε με χαρτί απορροφητικό 5. πλένετε με άφθονο νερό τα φρούτα και τα λαχανικά 5
6. εάν τα αυγά έχουν ακαθαρσίες στην εξωτερική τους επιφάνεια καθαρίστε τες με νερό και σαπούνι και ελαφρύ τρίψιμο ή βούρτσισμα, προσέχοντας να μην σπάσει το περίβλημα του αυγού 7. έχετε κατά νου ότι ένα χαλασμένο φαγητό μπορεί να μην έχει χαρακτηριστική όψη ή γεύση. Συνεπώς οι ασφαλείς χειρισμοί μας κατά την προετοιμασία, το μαγείρεμα και την συντήρηση είναι ζωτικής σημασίας, αφού ένα φαγητό μπορεί να επιμολυνθεί σε όλα αυτά τα προαναφερθέντα στάδια 8. αποφύγετε τα παχιά και τα λιπαρά φαγητά 9. να θυμάστε ότι η επικίνδυνη ζώνη για την ανάπτυξη μικροοργανισμών στα τρόφιμα είναι η διατήρησή τους σε θερμοκρασίες από 4 o C έως 60 o C. Συνεπώς το φαγητό δεν πρέπει να μένει εκτός ψυγείου και το ζέσταμά του θα πρέπει να γίνεται σε θερμοκρασία άνω των 60 o C και όχι να αφήνεται σε θερμοκρασία περιβάλλοντος και εκτεθειμένο 10. ψύξη του φαγητού σημαίνει κατεβάζω την θερμοκρασία του φαγητού από τους 60 o C στους 20 o C μέσα σε δυο ώρες ή λιγότερο και περαιτέρω μείωση του από τους 20 o C στους 4 o C σε τέσσερις ώρες ή λιγότερο 11. φυλάξτε τα κατοικίδια ζώα μακριά από τα τρόφιμα και μην ξεχνάτε να πλένετε καλά τα χέρια σας μετά από κάθε επαφή με το κατοικίδιο Τι νερό πρέπει να πίνει ο HIV οροθετικός; Γενικά αποφεύγουμε να πίνουμε νερό από λίμνες, ποταμούς, ρυάκια ή και πηγές διότι δεν γνωρίζουμε ένα έχει μολυνθεί το νερό κατά τη διαδρομή του. Μπορείτε να βράζετε ή να φιλτράρετε το νερό που θα πίνετε ή ακόμα να πίνετε εμφιαλωμένο νερό το οποίο όμως έχει αποθηκευθεί σε σκιερό και δροσερό μέρος. Τα ανθρακούχα αναψυκτικά είναι ασφαλή. Ο βρασμός είναι ο καλύτερος τρόπος για να σκοτωθούν οι παθογόνοι μικροοργανισμοί στο νερό. Βράζετε το νερό για 1 λεπτό τουλάχιστον. Αφού κρυώσει, βάλτε το σε καθαρή φιάλη και κρατείστε το στο ψυγείο. Χρησιμοποιείστε το για πόσιμο, για μαγείρεμα ή για να φτιάξετε πάγο. Ποιες είναι οι συνήθεις ασθένειες που προκαλούν το νερό και το φαγητό στα HIV ο- ροθετικά άτομα; Οι μικροοργανισμοί που βρίσκονται στο νερό και το φαγητό και που μπορεί να προκαλέσουν νόσο σε HIV οροθετικά άτομα είναι η σαλμονέλα, το καμπυλοβακτηρίδιο, η λιστέρια και το κρυπτοσπορίδιο. Αυτοί οι μικροοργανισμοί προκαλούν διάρροια, ναυτία, εμετό, πυρετό, πονοκέφαλο, πόνο στους μυς, μικροβιαιμία, μηνιγγίτιδα και εγκεφαλίτιδα. Για να αποφύγει κανείς την επαφή με αυτούς του μικροοργανισμούς πρέπει να ακολουθεί τις παραπάνω οδηγίες. Επικίνδυνη θεωρείται η θερμοκρασία μεταξύ 60 C και 4 C όπου αναπτύσσονται οι παθογόνοι μικροοργανισμοί. Ακόμη πιο επικίνδυνη είναι η θερμοκρασία μεταξύ 20 C και 49 C. Σε αυτή τη θερμοκρασία οι μικροοργανισμοί αναπτύσσονται πολύ γρήγορα. Γι αυτό προσπαθούμε να παγώνουμε και να ζεσταίνουμε αμέσως τα φαγητά. Όταν αγοράζετε τρόφιμα διαβάζετε τις ετικέτες προσεκτικά. Προσπαθήστε να μην α- γοράζετε ωμό φαγητό (κρέας, ψάρι, κοτόπουλο). Βεβαιωθείτε για την ημερομηνία λήξης του προϊόντος. Όταν ψωνίζετε τα τρόφιμα, προσπαθήστε όσα χρειάζονται ψυγείο να αποθηκεύονται το συντομότερο δυνατόν. Αν φαγητό που χρειάζεται ψυγείο παραμείνει έξω έστω και για δυο ώρες, δίνει την ευκαιρία στα μικρόβια να αναπτυχθούν. 6
Ακόμη και με τα πιο σύγχρονα μηχανήματα ψύξης, τα μεγάλα κομμάτια κρέατος, ή τα πουλερικά, ή η σούπα, ο ζωμός, θέλουν μια μέρα ή και περισσότερο για να φτάσουν την θερμοκρασία των 4 C. Ψέμα Ένα φαγητό μολυσμένο έχει όψη, οσμή και γεύση χαρακτηριστική Το φρέσκο φαγητό δεν προκαλεί νόσο στον άνθρωπο Μόνο οι βρώμικες κουζίνες προκαλούν νόσο Αλήθεια Ένα φαγητό μολυσμένο ίσως έχει όψη, οσμή και γεύση χαρακτηριστική Μπορεί να προκαλέσει νόσο με ακατάλληλους χειρισμούς. Και οι καθαρές κουζίνες προκαλούν νόσο Ποια φαγητά μπορεί να περιέχουν τα περισσότερα βακτήρια τα οποία μπορούν να προκαλέσουν νόσο; Το ωμό κοτόπουλο περιέχει τον μεγαλύτερο πληθυσμό παθογόνων βακτηρίων (κυρίως σαλμονέλα και καμπυλοβακτηρίδιο) τα οποία μπορούν να προκαλέσουν από διάρροια, πυρετό, κοιλιακό πόνο μέχρι συστηματική λοίμωξη εάν περάσει στην κυκλοφορία του αίματος. Πριν το μαγείρεμα ξεπαγώνουμε τελείως το κοτόπουλο και το πλένουμε πολύ καλά. Μαγειρεύουμε το κοτόπουλο μόλις ξεπαγώσει ή το βάζουμε στη συντήρηση για το πολύ 24 ώρες χωρίς να έρχεται σε επαφή με άλλα τρόφιμα. Μην ξεχάσετε να πλύνετε καλά τα χέρια σας με σαπούνι και νερό μετά τον χειρισμό του κοτόπουλου. Καθαρίστε τον πάγκο της κουζίνας με διάλυμα χλωρίνης. Ποιες είναι οι κύριες αιτίες μόλυνσης των τροφίμων; Προετοιμασία του φαγητού γρήγορα και διατήρησή του σε θερμοκρασία δωματίου για αρκετό χρονικό διάστημα Πάγωμα του φαγητού πολύ αργά πριν τοποθετηθεί στο ψυγείο Όχι ζέσταμα του φαγητού σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες ώστε να καταστρέφονται τα παθογόνα βακτήρια Χρησιμοποίηση μολυσμένων μαγειρεμένων φαγητών Ατελές μαγείρεμα Κακό ξεπάγωμα Επιμόλυνση του μαγειρεμένου με το ωμό φαγητό. Προσπαθήστε στον πάγκο της κουζίνας να μην έρχεται σε επαφή το μαγειρεμένο με το μη μαγειρεμένο φαγητό. Χρησιμοποιείστε μαχαίρια διαφορετικού χρώματος (άσπρο για το ψάρι, πράσινο για τη σαλάτα, κόκκινο για το κρέας και κίτρινο για το ψωμί) Διατήρηση του ζεστού φαγητού κάτω των 63 C Βρώμικα χέρια. Είναι η σημαντικότερη αιτία. Πως πρέπει να πλένω τα χέρια μου; Βρέχουμε τα χέρια μας με τρεχούμενο νερό Βάζουμε αρκετό σαπούνι και πλένουμε για 15sec Χρησιμοποιούμε βούρτσα γα τον καθαρισμό των νυχιών Για την απομάκρυνση των παθογόνων μικροοργανισμών πλένουμε ξανά τα χέρια χωρίς βουρτσάκι Δεν πλένουμε μόνο τον καρπό αλλά και την υπόλοιπη 7
επιφάνεια του χεριού που έρχεται σε επαφή με τα τρόφιμα Στεγνώνουμε με χαρτί Αποφεύγουμε να πλένουμε τα χέρια με καυτό νερό διότι αυξάνει τον κίνδυνο της δερματίτιδας (ερεθισμός του δέρματος) Δεν προσθέτουμε σαπούνι σε ένα σχεδόν άδειο μπουκάλι για τα χέρια, διότι μπορεί να οδηγήσει σε μόλυνση. Ανοίγουμε καινούργιο μπουκάλι με σαπούνι. Βάλτε λοσιόν για τα χέρια για να αποφύγετε τον ερεθισμό Μην φοράτε τεχνητά νύχια διότι τα μικρόβια έχουν την τάση να συγκεντρώνονται κάτω από τα νύχια Κόψτε τα νύχια σας με τρόπο που να αποφεύγετε τους τραυματισμούς. Μπορώ να πίνω γάλα και να καταναλώνω γαλακτοκομικά προϊόντα; Αποφύγετε να πίνετε γάλα μη παστεριωμένο και το οποίο προέρχεται κατευθείαν από ζώα χωρίς κάποια επεξεργασία Αποφύγετε να καταναλώνετε γαλακτοκομικά προϊόντα ή φαγητά που περιέχουν μη παστεριωμένο γάλα Αποφύγετε να καταναλώνετε μαλακά τυριά (τύπου Brie, Camambert κ.α) τα οποία παράγονται από μη παστεριωμένο αγελαδινό γάλα. Το τυρί cottage καθώς και τα «ζωντανά» γιαούρτια καλό είναι να αποφεύγονται, διότι αναπτύσσονται πιο εύκολα μικροοργανισμοί. Είναι ασφαλές να τρώω στα εστιατόρια και σε ταβέρνες; Ασφαλώς εφόσον ακολουθείτε τους ακόλουθους κανόνες: Παραγγέλνετε φαγητό το οποίο είναι καλά ψημένο (δεν είναι κόκκινο στο εσωτερικό του) Παραγγέλνετε αυγά τηγανητά καλά ψημένα και από τις δυο πλευρές Μην παραγγέλνετε φαγητά που περιέχουν ωμά αυγά όπως είναι η σαλάτα του καίσαρα, η σαλάτα ολλαντέζ και τα γλυκά που περιέχουν μαρέγκα διότι μπορεί να είναι μολυσμένα με σαλμονέλα Μην παραγγέλνετε ψάρια ελαφρώς ψημένα ή ωμά, όπως σούσι, ή οστρακοειδή στον ατμό διότι μπορεί να περιέχουν τοξίνες. Πως μπορώ να φροντίσω καλύτερα τον HIV οροθετικό που χρειάζεται την βοήθειά μου; Η αρρώστια είναι συνυφασμένη με την ανθρώπινη φύση. Όπως όλοι οι άνθρωποι έτσι και οι HIV οροθετικοί ενδέχεται να νοσήσουν σε κάποιες περιόδους της ζωής τους και χρήζουν φροντίδας στο νοσοκομείο ή και στο σπίτι. Η γνώση βασικών δεξιοτήτων νοσηλευτικής φροντίδας είναι απαραίτητη πολλές φορές για την ταχεία ανάρρωση του ατόμου. Οι νοσηλευτές μπορούν να σας διδάξουν ορισμένες βασικές νοσηλευτικές δεξιότητες και πράξεις εάν το ζητήσετε. Ρωτήστε τους! Μπορώ να έχω κατοικίδιο ζώο; Πολλοί άνθρωποι επιλέγουν συνειδητά τη συγκατοίκηση με ένα ζώο για διάφορους λόγους. Τα κατοικίδια ζώα χρειάζονται φροντίδα και επιτήρηση διότι μπορεί να αποτελέσουν φορείς λοιμώξεων που κάτω από δεδομένες συνθήκες ίσως να σας βλάψουν. Η απόφασή σας να κρατήσετε ένα ζώο πρέπει να βασίζεται στη γνώση του τι χρειάζεται για να προστατεύσετε τον εαυτό σας από αυτές τις λοιμώξεις. Μπορεί να έχουν 8
κρυπτοσποριδίαση, τοξοπλάσμωση ή άτυπα μυκοβακτηρίδια που ίσως σας προκαλέσουν διάρροια, λοιμώξεις του εγκεφάλου ή δερματικές λοιμώξεις. Συνεπώς η συγκατοίκηση με κάποιο ζώο προϋποθέτει την οριοθέτηση της σχέσης σας με αυτό. Η αγάπη για ένα ζώο μπορεί να σημάνει πιθανώς και τον αποχωρισμό του από αυτό εάν δεν τηρούνται κάποιες συνθήκες υγιεινής. Τι πρέπει να κάνω για να προστατευθώ από τις λοιμώξεις από τα ζώα? Η προστασία από τις λοιμώξεις που δυνατό να προκαλέσουν τα ζώα δεν απαξιώνει την σχέση που αναπτύσσει κανείς με αυτά αλλά αντιθέτως διασφαλίζει την απροβλημάτιστη συμβίωση. Σε γενικές γραμμές λοιπόν: Πάντα πλένετε καλά τα χέρια σας με νερό και σαπούνι κάθε φορά που έρχεστε σε επαφή με τα ζώα ή παίζετε μαζί τους. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό πριν το φαγητό ή οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα που φέρει τα χέρια σας σε επαφή με το στόμα σας ή με άλλα αντικείμενα του χώρου σας Μη δίνετε στα ζώα σας ωμή ή ατελώς μαγειρεμένη τροφή. Μην αφήνετε τα ζώα σας να πίνουν νερό από τουαλέτες ή να ψάχνουν στα σκουπίδια. Μην αφήνετε τα ζώα σας να κυνηγούν ή να τρώνε τα περιττώματα άλλων ζώων Μην φροντίζετε ζώα που έχουν διάρροια. Αν η διάρροια του ζώου σας διαρκέσει πάνω από 1 ή 2 μέρες, ζητείστε από κάποιο κοντινό σας άτομο που δεν είναι HIV οροθετικό να το συνοδεύσει στο κτηνίατρο Μην παίρνετε ζώο με ηλικία μικρότερη των 6 μηνών Μην αγγίζετε τα περιπλανώμενα ζώα γιατί μπορεί να σας γρατζουνίσουν ή να σας δαγκώσουν. Τα περιπλανώμενα ζώα μπορεί να είναι φορείς πολλών λοιμώξεων Μην έρχεστε ποτέ σε άμεση ή έμμεση επαφή με τα κόπρανα ζώου Κόβετε τα νύχια των ζώων έτσι ώστε να μην τραυματίσουν αν σας γρατζουνίσουν. Αν όμως τύχει να σας γρατζουνίσουν ή να σας δαγκώσουν πλύνετε καλά τις πληγές με νερό και σαπούνι χωρίς να τρίβετε δυνατά την περιοχή Μην αφήνετε το κατοικίδιο να σας φιλήσει στο στόμα ή να σας γλύφει Φοράτε γάντια όταν καθαρίζετε ενυδρεία ή κλουβιά και πλένετε τα χέρια σας καλά με σαπούνι και νερό μόλις τελειώσετε Μπορεί κάποιος με HIV να το μεταδώσει στο ζώο του? ΟΧΙ. Ο HIV δεν μεταδίδεται από ή προς γάτες, σκύλους, πουλιά ή από άλλα ζώα. Πολλοί ιοί μπορούν να προκαλέσουν ασθένειες που μοιάζουν με AIDS όπως ο ιός feline leukemia που όμως προσβάλλει μόνο τις γάτες. 9