MEMO/07/506 Βρυξέλλες, 26 Νοεµβρίου 2007 Ελλάδα Επιχειρησιακό πρόγραµµα 2007-13: Θεσσαλία Στερεά Ελλάδα Ήπειρος 1. Επιχειρησιακό πρόγραµµα «Θεσσαλία Στερεά Ελλάδα Ήπειρος» - Πρόγραµµα στο πλαίσιο των στόχων σύγκλισης και περιφερειακής ανταγωνιστικότητας και απασχόλησης που συγχρηµατοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Ταµείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) 2. Γενικά Στις 26 Οκτωβρίου 2007, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε επιχειρησιακό πρόγραµµα για την Ελλάδα για την περίοδο 2007-2013. Το επιχειρησιακό πρόγραµµα «Θεσσαλία Στερεά Ελλάδα Ήπειρος» καλύπτει την υποστήριξη της Κοινότητας προς 3 περιφέρειες NUTS II στην κεντρική Ελλάδα: τη Θεσσαλία, τη Στερεά Ελλάδα και την Ήπειρο. Το επιχειρησιακό πρόγραµµα εµπίπτει στο πλαίσιο των στόχων σύγκλισης και περιφερειακής ανταγωνιστικότητας και απασχόλησης και διαθέτει συνολικό προϋπολογισµό 1.473 δισ. ευρώ περίπου. Η κοινοτική ενίσχυση µέσω του ΕΤΠΑ ανέρχεται σε περίπου 1.1 δισ. ευρώ, ποσό που αντιπροσωπεύει ποσοστό 5,6% περίπου του συνόλου των χρηµάτων της ΕΕ που επενδύονται στην Ελλάδα βάσει της πολιτικής για τη συνοχή για την περίοδο 2007-13.
3. Σκοπός και στόχος του προγράµµατος Οι τρεις περιφέρειες που καλύπτει το επιχειρησιακό πρόγραµµα «Θεσσαλία Στερεά Ελλάδα Ήπειρος» παρουσιάζουν έντονες ανισότητες όσον αφορά το εισόδηµα, τα είδη οικονοµικής δραστηριότητας και τη γεωγραφία, καθώς και ως προς το βαθµό προσπελασιµότητας. Ωστόσο, οι περιοχές αυτές έχουν κοινές προκλήσεις και κινδύνους όσον αφορά: την κυριαρχία του πρωτογενούς τοµέα στις περιφερειακές οικονοµίες τις αναδυόµενες πιέσεις από τον εγχώριο και το διεθνή ανταγωνισµό στον τοµέα της µεταποίησης την ανεπαρκή ευελιξία στο πλαίσιο της αγοράς εργασίας τις ανεπαρκείς δεξιότητες στην πλευρά των επιχειρηµατικών παραγόντων και του εργατικού δυναµικού γενικά τη µείωση του πληθυσµού. Οι κύριες χρηµατοοικονοµικές προσπάθειες στις δηµόσιες επενδύσεις για την περίοδο 2007-13 στοχεύουν στα εξής: βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, εξωστρέφεια, ποιότητα και καινοτόµος χαρακτήρας των επιχειρήσεων επέκταση και αναβάθµιση των ενδοπεριφερειακών και διαπεριφερειακών υποδοµών βελτίωση του ανθρώπινου δυναµικού εξορθολογισµός της περιβαλλοντικής προστασίας και της διαχείρισης των φυσικών πόρων ενίσχυση της ενδοπεριφερειακής οικονοµικής συνοχής χρησιµοποίηση του τουρισµού και του πολιτισµού για τη βιώσιµη ανάπτυξη προαγωγή της ψηφιακής σύγκλισης και της επιχειρηµατικότητας. 4. Προσδοκώµενα αποτελέσµατα των επενδύσεων Οι διάφορες ενέργειες του προγράµµατος θα εξασφαλίσουν τη δηµιουργία 2.800 περίπου νέων θέσεων εργασίας. Πάνω από 200 χιλιόµετρα δρόµων και 14 χιλιόµετρα σιδηροδροµικών γραµµών θα κατασκευαστούν, θα ανακαινιστούν και θα αναβαθµιστούν, ενώ µε τις επενδύσεις στις ανανεώσιµες πηγές ενέργειας θα εξοικονοµηθεί το ισοδύναµο 45.000 τόνων πετρελαίου ετησίως. Το τοπίο σε 61 χώρους υγειονοµικής ταφής θα αποκατασταθεί και θα οικοδοµηθούν τρεις εγκαταστάσεις επεξεργασίας στερεών αποβλήτων. Επιπλέον, περισσότεροι από 15.000 µαθητές θα επωφεληθούν από εντελώς νέες ή εκσυγχρονισµένες υποδοµές εκπαίδευσης. Ο πληθυσµός των τριών περιφερειών θα επωφεληθεί επίσης από 14 νέες εγκαταστάσεις υγειονοµικής περίθαλψης στο πλαίσιο της στρατηγικής ενίσχυσης της πρωτοβάθµιας υγειονοµικής περίθαλψης στην Ελλάδα. 5. Προτεραιότητες Το επιχειρησιακό πρόγραµµα διαρθρώνεται γύρω από τρεις θεµατικούς στόχους: υποδοµές και υπηρεσίες προσπελασιµότητας, αειφόρος ανάπτυξη και ποιότητα ζωής καθώς και ψηφιακή σύγκλιση και επιχειρηµατικότητα. Τρία σύνολα θεµατικών προτεραιοτήτων µελετώνται για κάθε µία από τις τρεις περιφέρειες που καλύπτονται από το πρόγραµµα σε σχέση µε κάθε στόχο. Μια τέταρτη προτεραιότητα περιέχει τον προϋπολογισµό τεχνικής βοήθειας για την υλοποίηση των θεµατικών στόχων σε κάθε µία από τις τρεις περιφέρειες. Το επιχειρησιακό πρόγραµµα «Θεσσαλία Στερεά Ελλάδα Ήπειρος» διαρθρώνεται γύρω από τις ακόλουθες προτεραιότητες: 2
Προτεραιότητα 1: υποδοµές και υπηρεσίες προσπελασιµότητας Θεσσαλίας [9,0% Ο κύριος στόχος είναι να γεφυρωθεί το περιφερειακό χάσµα όσον αφορά τις υποδοµές προσπελασιµότητας µέσω: της ολοκλήρωσης και της αναβάθµισης του ενδοπεριφερειακού και διαπεριφερειακού οδικού και σιδηροδροµικού δικτύου βελτιώσεων στις λιµενικές υποδοµές βελτίωσης των κυκλοφοριακών υποδοµών σε αστικά και τουριστικά κέντρα µετάβασης σε πολύτροπες µεταφορές. Προτεραιότητα 2: υποδοµές και υπηρεσίες προσπελασιµότητας Στερεάς Ελλάδας [5,6% Η προτεραιότητα αυτή αποβλέπει στην εξασφάλιση της οµοιογένειας του οικονοµικού χώρου της περιφέρειας και στην άρση των ανισοτήτων µεταξύ των εύκολα προσπελάσιµων περιοχών στα ανατολικά και των ιδιαίτερα δύσκολα προσπελάσιµων περιοχών στα δυτικά µέσω της ολοκλήρωσης, αναβάθµισης και επέκτασης των οδικών, λιµενικών και αερολιµενικών υποδοµών. Θα ενισχύσει επίσης την ελκυστικότητα της περιοχής τόσο για τους κατοίκους όσο και για τους τουρίστες µε τον εκσυγχρονισµό των αστικών µεταφορών και του πολεοδοµικού σχεδιασµού καθώς και των υποδοµών παραγωγής και διανοµής ηλεκτρικής ενέργειας. Προτεραιότητα 3: υποδοµές και υπηρεσίες προσπελασιµότητας Ηπείρου [6,8% Η κύρια φιλοδοξία αυτής της προτεραιότητας είναι η βελτίωση της πρόσβασης στις υποδοµές και υπηρεσίες της περιφέρειας. Αυτό θα ενισχύσει την οικονοµική ανταγωνιστικότητα της περιφέρειας και την ποιότητα ζωής των πολιτών µέσω της ολοκλήρωσης ή/και της επέκτασης ασφαλέστερων εθνικών, περιφερειακών και τοπικών οδικών, αστικών και πολύτροπων µεταφορών, καθώς και ποδηλατοδρόµων και αερολιµένων. Προτεραιότητα 4: αειφόρος ανάπτυξη και ποιότητα ζωής Θεσσαλίας [20,8% περίπου της χρηµατοδότησης] Οι ειδικοί στόχοι στο πλαίσιο αυτού του άξονα προτεραιότητας συνίστανται στην προαγωγή: της προστασίας, της βελτίωσης και της αειφορικής χρήσης του φυσικού και δοµηµένου περιβάλλοντος της βιώσιµης ανάπτυξης του πολιτισµού της σύνδεσης µε τις υποδοµές τουρισµού, υγείας και κοινωνικής φροντίδας της ανάπτυξης των ανθρώπινων πόρων. Προτεραιότητα 5: αειφόρος ανάπτυξη και ποιότητα ζωής Στερεάς Ελλάδας [περίπου 12,5% της συνολικής χρηµατοδότησης] Αυτή η προτεραιότητα αποσκοπεί στη διασφάλιση της ποιότητας του φυσικού και δοµηµένου περιβάλλοντος προς όφελος της αειφόρου ανάπτυξης. Ο στόχος αυτός µπορεί να επιτευχθεί µέσω επενδύσεων στους εξής τοµείς: ανανεώσιµες πηγές ενέργειας και µέτρα διαχείρισης της ενέργειας ορθολογική διαχείριση των υπόγειων υδάτων και των στερεών, υγρών και επικίνδυνων αποβλήτων προστασία, προαγωγή και αποκατάσταση δασικών περιοχών. 3
Στο πλαίσιο της προτεραιότητας θα χρηµατοδοτηθούν επίσης η εθνική πολιτιστική κληρονοµιά και ο χωροταξικός σχεδιασµός για τουριστικούς σκοπούς, καινοτόµα εθνικά πάρκα και περιφερειακά µουσεία, έργα αστικής ανάπλασης καθώς και ο εκσυγχρονισµός των εγκαταστάσεων πρωτοβάθµιας και δευτεροβάθµιας υγειονοµικής περίθαλψης και οι υποδοµές εκπαίδευσης. Προτεραιότητα 6: αειφόρος ανάπτυξη και ποιότητα ζωής Ηπείρου [14,6% περίπου της συνολικής χρηµατοδότησης] Ο κύριος στόχος αυτής της προτεραιότητας είναι να συµβάλει στην ανάπτυξη εξασφαλίζοντας την οικονοµική βιωσιµότητα, την κοινωνική δικαιοσύνη και την περιβαλλοντική προστασία. Στο πλαίσιο της προτεραιότητας θα χρηµατοδοτηθούν υποδοµές εκπαίδευσης και έρευνας, δηµόσιες εγκαταστάσεις υγειονοµικής περίθαλψης, διαχείριση αποβλήτων, αποκατάσταση τοπίων, διαχείριση υδάτινων πόρων, αστική ανάπλαση, τουριστική ανάπτυξη και πολιτιστικές υποδοµές. Προτεραιότητα 7: ψηφιακή σύγκλιση και επιχειρηµατικότητα Θεσσαλίας [7,8% Η προτεραιότητα αυτή αποβλέπει στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των θεσσαλικών προϊόντων και υπηρεσιών και στην αύξηση της συνολικής παραγωγικότητας της θεσσαλικής οικονοµίας µέσω των τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας (ΤΠΕ). Χρηµατοδότηση θα παρασχεθεί, µεταξύ άλλων, για τα εξής: µεταφορά τεχνολογίας και τεχνογνωσίας στις επιχειρήσεις συστήµατα διαχείρισης ποιότητας για εξαγωγές της Θεσσαλίας ιδιωτικές επενδύσεις στους τοµείς της µεταποίησης και του τουρισµού δυναµικούς κλάδους στις επιχειρήσεις λιανικής και χονδρικής πώλησης καινοτόµους δράσεις για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των ΜΜΕ ανάπτυξη και χρήση ψηφιακού περιεχοµένου µε τοπική προστιθέµενη αξία υποστήριξη για καινοτόµα επιχειρηµατικά σχέδια στον τοµέα των ΤΠΕ. Προτεραιότητα 8: ψηφιακή σύγκλιση και επιχειρηµατικότητα Στερεάς Ελλάδας [14,8% Στο πλαίσιο της προτεραιότητας θα υποστηριχθεί η ολοκλήρωση της καινοτοµίας, της έρευνας και της τεχνολογίας στον παραγωγικό τοµέα της περιφέρειας. Θα χρηµατοδοτηθούν ολοκληρωµένα επιχειρηµατικά σχέδια για την υποστήριξη παραγωγικών επενδύσεων, συµπεριλαµβανοµένων των: δικτύωση επιχειρήσεων επιχειρηµατικοί άγγελοι και καθοδήγηση υποστήριξη ΕΤΑ και αξιοποίηση των αποτελεσµάτων της έρευνας εκσυγχρονισµός του τουριστικού τοµέα ανάπτυξη ψηφιακών υπηρεσιών προς τις επιχειρήσεις. Προτεραιότητα 9: ψηφιακή σύγκλιση και επιχειρηµατικότητα Ηπείρου [6,5% Η προτεραιότητα αποβλέπει στη βελτίωση της ικανότητας της περιφέρειας να παράγει καινοτόµα προϊόντα και υπηρεσίες καθώς επίσης και στη στήριξη του επιχειρηµατικού περιβάλλοντος και της χρήσης των ΤΠΕ. Προτεραιότητα 10: τεχνική υποστήριξη εφαρµογής του προγράµµατος στη Θεσσαλία [0,7% Η προτεραιότητα θα επικεντρωθεί στην υποστήριξη της έγκαιρης παράδοσης των έργων στην περιφέρεια της Θεσσαλίας. Προτεραιότητα 11: τεχνική υποστήριξη εφαρµογής του προγράµµατος στη Στερεά Ελλάδα [0,4% 4
Η προτεραιότητα αποσκοπεί στην υποστήριξη δικαιούχων και υπηρεσιών που συµµετέχουν στην προετοιµασία, εφαρµογή, παρακολούθηση, επιθεώρηση, αξιολόγηση και δηµοσιοποίηση των συγχρηµατοδοτούµενων περιφερειακών δράσεων στη Στερεά Ελλάδα. Προτεραιότητα 12: Τεχνική υποστήριξη εφαρµογής του προγράµµατος στην Ήπειρο [0,6% Η προτεραιότητα αυτή θα υποστηρίξει την εφαρµογή των αξόνων προτεραιότητας 3 (Υποδοµές και υπηρεσίες προσπελασιµότητας στην Ήπειρο), 6 (Αειφόρος ανάπτυξη και ποιότητα ζωής Ηπείρου) και 9 (Ψηφιακή σύγκλιση και επιχειρηµατικότητα Ηπείρου). 6. ιαχειριστική Αρχή: Υπουργείο Εθνικής Οικονοµίας και Οικονοµικών Αθήνα, Ελλάδα Στοιχεία αρµοδίων: εν υπάρχουν ακόµα Η ιαχειριστική Αρχή θα εγκατασταθεί στο Υπουργείο Εθνικής Οικονοµίας και Οικονοµικών. 7. Τίτλος: Επιχειρησιακό Πρόγραµµα «Θεσσαλία Στερεά Ελλάδα Ήπειρος» Είδος παρέµβασης: Επιχειρησιακό Πρόγραµµα Αριθ. CCI: 2007GR16UPO001 Αριθ. απόφασης: C/2007/5332 τελικό Τελική ηµεροµηνία έγκρισης: 26/10/2007 8. Κατανοµή χρηµατοδότησης ανά άξονα προτεραιότητας (σε ευρώ) Άξονας προτεραιότητας Κοινοτική χρηµατοδότηση Εθνική ηµόσια Χρηµατοδότηση Συνολική ηµόσια απάνη 1. Υποδοµές και υπηρεσίες προσπελασιµότητας Θεσσαλίας 99 435 000 24 569 029 124 004 029 2. Υποδοµές και υπηρεσίες προσπελασιµότητας Στερεάς Ελλάδας 61 600 700 40 625 300 102 226 000 3. Υποδοµές και υπηρεσίες προσπελασιµότητας Ηπείρου 75 570 000 30 783 810 106 353 810 4. Αειφόρος ανάπτυξη και ποιότητα ζωής Θεσσαλίας 229 530 000 56 713 726 286 243 726 5. Αειφόρος ανάπτυξη και ποιότητα 138 141 600 74 220 400 212 362 000 ζωής Στερεάς Ελλάδας 6. Αειφόρος ανάπτυξη και ποιότητα 161 620 000 43 223 492 204 843 492 ζωής Ηπείρου 7. Ψηφιακή σύγκλιση και 85 890 000 21 222 245 107 112 245 επιχειρηµατικότητα Θεσσαλίας 8. Ψηφιακή σύγκλιση και 163 201 360 36 898 440 200 099 800 επιχειρηµατικότητα Στερεάς Ελλάδας 9. Ψηφιακή σύγκλιση και 71 510 000 27 592 698 99 102 698 επιχειρηµατικότητα Ηπείρου 10. Τεχνική υποστήριξη εφαρµογής 8 145 000 3 490 714 11 635 714 Θεσσαλίας 11. Τεχνική υποστήριξη εφαρµογής 4 056 340 6 255 860 10 312 200 Στερεάς Ελλάδας 12. Τεχνική υποστήριξη εφαρµογής 6 300 000 3 400 000 9 700 000 Ηπείρου ΣΥΝΟΛΟ 1.105 000 000 368 995 714 1.473 995 714 5