1 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑΔΙΑ Ε.Ε 1. Κριτήρια επιλογής θέματος: Αποτελεί ορόσημο για την πόλη μας Είναι ενδιαφέρον Υπάρχει εύρος πληροφοριών Μας είναι οικείο 2. Τίτλος έρευνας: Η γέφυρα Ρίου-Αντιρίου Γέφυρα Ρίου-Αντιρίου: Ένας αρχιτεκτονικός κολοσσός που ταξιδεύει στο χρόνο 3. Παρουσίαση του προβλήματος: Το θέμα που θα αναλύσουμε αφορά τη μηχανική και σεισμική συμπεριφορά της γέφυρας καθώς και τη συντήρησή της. Ακόμα θα αναλύσουμε την αρχιτεκτονική, τα υλικά και τις φάσεις κατασκευής της όπως επίσης και τα χαρακτηριστικά του φυσικού περιβάλλοντος που δυσκόλεψαν το έργο. 4. Ιστορικό πλαίσιο: Γενικά οι γέφυρες διακρίνονται:
2 i. Ανάλογα με τη χρήση ή τον τύπο του φορέα, σε "οδικές", "σιδηροδρομικές", "πεζών" και "πεζών και ποδηλάτων", υδατογέφυρες κ.λπ.. ii. Εκ του υλικού κατασκευής, σε "ξύλινες" (οι αρχαιότερες), "λίθινες" (αψιδωτές ή τοξωτές), "σχοινένιες", "μεταλλικές", "τσιμεντένιες" ή και "μικτές". iii. Εκ του τρόπου έδρασής των, που είναι και η σημαντικότερη κατάταξή των, σε "κινητές" και σε "σταθερές" ή "σταθερώς εδρασμένες". a. Οι κινητές διακρίνονται επιμέρους σε "αναρτώμενες", "περιστροφικές" και "πτυσσόμενες". Στις κινητές γέφυρες υπάγονται και οι "πλωτές". b. Οι σταθερές διακρίνονται επιμέρους: c. Εκ της γωνίας αυτών κατά διεύθυνση προς τη κοίτη ή εκείνης του εμποδίου σε: "ορθές" ή "ορθογώνιες" και σε "λοξές". d. Εκ της κατασκευής έδρασης παραλλήλων δοκών, γνωστές ως "δοκογέφυρες" και τέλος e. Οι "κρεμαστές" που εδράζονται και ταυτόχρονα αναρτώνται σε πυλώνες. Ιστορική εξέλιξη γεφυρών Τα υλικά δόμησης μέχρι τον 19ο αιώνα ήταν ξύλο και πέτρες. Οι γέφυρες στον 6ο αιώνα π.χ. κατασκευάζονταν από ξύλο κυπαρισσιού και κέδρου. Την κατασκευή κυρτών γεφυρών κατείχαν οι Ρωμαίοι στα προχριστιανικά χρόνια και τα υλικά που χρησιμοποιούνταν ήταν φυσικοί λίθοι και σκυρόδεμα. Το 1779 κατασκευάστηκε η πρώτη γέφυρα από χυτοσίδηρο στην Αγγλία, πάνω από τον ποταμό Σέβερν (Severn) γνωστή και ως Ironbridge. H επόμενη εξέλιξη ήταν η αλυσόδετη κρεμαστή γέφυρα. Η πρώτη σημαντική γέφυρα αυτού του τύπου κατασκευάστηκε στην Ουαλία το 1826: η απόσταση των στηριγμάτων ήταν 177 μ. και το συνολικό της μήκος 521 μ. Με την
3 εξέλιξη του μπετόν δημιουργήθηκαν νέες δυνατότητες στην κατασκευή γεφυρών στις αρχές του 20ού αιώνα. Το μόνο είδος γέφυρας που μπορούσε να γίνει ήταν κρεμαστή αλλά τα λεφτά ήταν πολλά και αποφάσισαν να κάνουν καλωδιακή. Η εταιρεία Vinci ήταν η μόνη με ένα υποσχόμενο πρόγραμμα και σχεδίαζε να φτιάξει την μεγαλύτερη καλωδιακή γέφυρα σε μήκος στον κόσμο. Το σχέδιο της όμως δεν θα πετύχαινε γιατί οι πυλώνες με τους σεισμούς θα έγερναν και θα κατέστρεφαν τη γέφυρα. Για αυτό επιστρέφουν με ένα πιο τολμηρό σχέδιο με το οποίο και κερδίζουν το συμβόλαιο. Έτσι το καλοκαίρι το 1999 ξεκινά η κατασκευή Ένα Μεγάλο Όραμα Έχουν περάσει περισσότερα από εκατό χρόνια από τη στιγμή που ο τότε Πρωθυπουργός της Ελλάδας, Χαρίλαος Τρικούπης, οραματίσθηκε τη γεφύρωση των τριών χιλιομέτρων που χωρίζουν το Ρίο από το Αντίρριο.
4 Το 2004, το μεγαλόπνοο αυτό όραμα έγινε πραγματικότητα. Η Γέφυρα Ρίου- Αντιρρίου αποτελεί ορόσημο της Ελλάδας του 21ου αιώνα, ενώ ήταν προορισμένη να αλλάξει την καθημερινότητα μέρους των κατοίκων της χώρας. Το ιστορικό του Έργου Το 1880, ο Χαρίλαος Τρικούπης εξελέγη Πρωθυπουργός της Ελλάδας. Γεννημένος στο Μεσολόγγι, πρωτεύουσα του νομού Αιτωλοακαρνανίας (στον οποίο ανήκει και το Αντίρριο), οραματίστηκε την ένωση της περιοχής του (βόρεια ακτή του Κορινθιακού Κόλπου) με την Αχαΐα, στην Πελοπόννησο (νότια ακτή). Στις 29 Μαρτίου 1889, μίλησε στο Κοινοβούλιο για την ανάγκη γεφύρωσης του Στενού Ρίου- Αντιρρίου. Ωστόσο, η κατασκευή του έργου αυτού δεν ήταν τεχνικά εφικτή μέχρι τα τέλη του 20ου αιώνα. Έτσι, χρειάστηκε σχεδόν ένας αιώνας μέχρι το Ελληνικό Δημόσιο να αποφασίσει να προκηρύξει διαγωνισμό για την κατασκευή μόνιμης ζεύξης. Η πρόσκληση σε διαγωνισμό το 2001 και ο διαγωνισμός του Δεκεμβρίου του 1993 οδήγησαν στην υπογραφή, στις 3 Ιανουαρίου 1996, της Σύμβασης Παραχώρησης μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της ΓΕΦΥΡΑ Α.Ε. για τη μελέτη, κατασκευή, χρηματοδότηση, συντήρηση και λειτουργία της Γέφυρας Ρίου- Αντιρρίου. Όπως συνήθως συμβαίνει στις περιπτώσεις παραχώρησης, η σύμβαση αυτή δεν τέθηκε σε πλήρη ισχύ μέχρι να εξασφαλιστεί η πλήρης χρηματοδότηση του έργου. Χρειάστηκαν δύο χρόνια για να συμφωνηθεί η πρώτη χρηματοδότηση έργου υποδομής με παραχώρηση σε ιδιώτες στην ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας και η κύρια δανειακή σύμβαση υπεγράφη στις 25 Ιουλίου 1997, ενώ το τελικό συμφωνητικό χρηματοδότησης υπεγράφη στις 17 Δεκεμβρίου 1997. Στις 19 Ιουλίου 1998, ο κ. Κώστας Σημίτης, Πρωθυπουργός της Ελλάδας, θεμελίωσε το έργο της
5 Γέφυρας Ρίου-Αντιρρίου παρουσία του κ. Κωστή Στεφανόπουλου, Προέδρου της Δημοκρατίας. Λιγότερο από επτά χρόνια αργότερα, στις 12 Αυγούστου 2004, παραμονή της έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, ο Υπουργός ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. κ. Γεώργιος Σουφλιάς εγκαινίασε τη Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου, τέσσερις μήνες νωρίτερα από το αρχικό χρονοδιάγραμμα. Η Γέφυρα Χαρίλαος Τρικούπης ενίσχυσε σημαντικά την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής. Σημαντικό τεκμήριο αποτελούν τα συμπεράσματα πρόσφατης έρευνας που διεξήγαγε το Αυτό που εξαρχής έμοιαζε βέβαιο έχει πλέον γίνει πραγματικότητα. Η ανάπτυξη είναι ορατή τόσο στην περιοχή γύρω από τη Γέφυρα, όσο και στην καθημερινότητα της τοπικής κοινωνίας. Από τις δυτικές παρυφές της Πάτρας μέχρι τις ανατολικές της Ναυπάκτου, αναπτύσσεται μια νέα μεγάλη περιφερειακή μητρόπολη. Πανεπιστήμιο-Πατρών: «Χάρη σε μια συγκεκριμένη μέθοδο που στηρίζεται σε διαπεριφερειακά δεδομένα, υπολογίστηκε ο πολλαπλασιαστής του έργου και βρέθηκε ότι είναι 1,88. Επομένως, με βάση το συνολικό επενδυτικό κόστος της Γέφυρας (800 εκατ. ευρώ), εκτιμήθηκε ότι η συνολική επίδραση του έργου σε ολόκληρη την εθνική οικονομία ανήλθε περίπου σε 1,5 δισ. ευρώ. Μεγάλο μέρος της συνολικής επίδρασης (67%) παραμένει στα διοικητικά όρια της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας.» Η ίδια έρευνα κατέδειξε ότι η Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό έργο για τη Δυτική Ελλάδα και τη χώρα γενικότερα, τόσο από οικονομική και αναπτυξιακή άποψη, όσο και από κοινωνική Οι επιδράσεις του Έργου μεταβάλλουν τις εισοδηματικές και εργασιακές συνθήκες των γύρω περιοχών, αλλά και τις συνθήκες κοινωνικού αποκλεισμού, με αποτέλεσμα να απελευθερώνονται νέες
6 αναπτυξιακές δυνάμεις, οι οποίες με κατάλληλα μέτρα και πολιτικές θα προσφέρουν περαιτέρω ανάπτυξη στις περιφερειακές οικονομίες Η ανάλυση τεκμηριώνει το γεγονός ότι η Γέφυρα αναμένεται να διαδραματίσει έναν ευρύτερο αναπτυξιακό ρόλο ως άξονας διασύνδεσης της χώρας με τον υπόλοιπο ευρωπαϊκό χώρο, αλλά και τη Μεσόγειο και τις χώρες της Μέσης Ανατολής. Παγκόσμιο σημείο αναφοράς Η Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου είναι η μεγαλύτερη σε μήκος καλωδιωτή γέφυρα πολλαπλών ανοιγμάτων στον κόσμο, με συνεχές και πλήρως αναρτημένο κατάστρωμα 2.252 μέτρων. Τα θεμέλιά της βρίσκονται σε βάθος θαλάσσης που φτάνει μέχρι και τα 65 μέτρα. Τόσο αυτό όσο και η διάμετρος των θεμελίων που ανέρχεται σε 90 μέτρα αποτελούν παγκόσμια ρεκόρ για γέφυρα. Ωστόσο, σύμφωνα με τους κατασκευαστές, το καλύτερο ρεκόρ της εντυπωσιακής αυτής Γέφυρας είναι ότι κατασκευάστηκε «χωρίς κανένα σοβαρό ατύχημα, χωρίς να χυθεί ούτε μια σταγόνα αίματος». Η γέφυρα έχει τιμηθεί από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα με 9 Διεθνή Βραβεία από τα οποία ξεχωρίζουν τα εξής: Βραβείο Εξέχουσας Δομής 2006 της Διεθνούς Ένωσης Γεφυροποιίας & Δομικών Έργων (IABSE) Βραβείο Εξεχόντων Δομικών Έργων 2006 της Διεθνούς Ομοσπονδίας Σκυροδέματος (fib) Μέγα Βραβείο Εξεχόντων Επιτευγμάτων Έργων Πολιτικού Μηχανικού της Αμερικανικής Εταιρείας Πολιτικών Μηχανικών (ASCE) 2005 [απονέμεται για πρώτη φορά σε έργο εκτός Η.Π.Α.]
7 5.Σκοπός έρευνας: Γενικά : Να βρούμε πληροφορίες σχετικά με την γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου. Ειδικά : Να αναλύσουμε τη σεισμική και μηχανική συμπεριφορά της γέφυρας, να βρούμε πληροφορίες σχετικά με τη συντήρησή της, την αρχιτεκτονική, τα υλικά καθώς και τις φάσεις κατασκευής της. Επίσης, σκοπός μας είναι να βρούμε τα χαρακτηριστικά του φυσικού περιβάλλοντος που δυσκόλεψαν το έργο. Ερευνητικά ερωτήματα. Πόσα είδη γεφυρών υπάρχουν; Τι είδους γέφυρα είναι η Ρίου-Αντιρίου; Πότε οικοδομήθηκε; Ποιά είναι η σεισμική συμπεριφορά της γέφυρας; Ποιά είναι η μηχανική συμπεριφορά της γέφυρας; Ποιά είναι η αντοχή της σε δύσκολες καιρικές συνθήκες; Πως συντηρείται η γέφυρα; Με βάση ποια αρχιτεκτονική οικοδομήθηκε η γέφυρα; Ποιός/Ποιοί ήταν οι αρχιτέκτονες; Τι υλικά χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή της; Ποιές φάσεις κατασκευής υπήρξαν; Ποιά χαρακτηριστικά του φυσικού περιβάλλοντος δυσκόλεψαν την οικοδόμησή της;
8 6.Ανάγκες που εξυπηρετεί: Ένα τόσο λαμπρό οικοδόμημα όπως είναι η γέφυρα Ρίου-Αντιρίου, εξυπηρετεί καθημερινά πολλές ανάγκες. Αρχικά, αποτελεί ορόσημο για την πόλη γεγονός το οποίο αναβαθμίζει την περιοχή και την αισθητική της. Στη συνέχεια, πραγματοποιήθηκε μεγάλη έρευνα για το τι υλικά θα χρησιμοποιηθούν στην κατασκευή της με σκοπό να διαμορφωθούν στις ανάγκες της. Αποτέλεσμα αυτού ήταν να βρεθούν υλικά μεγαλύτερης ανθέκτικότητας, σε προσιτές τιμές και έγινε έτσι πρότυπο πολλών άλλων έργων. Τέλος, προσέφερε θέσεις εργασίας σε πολλούς ανθρώπους και βοηθήσε στο να υπάρχει μεγαλύτερη μηχανική παραγωγή. 7.Παράγοντες που επηρέασαν την έρευνά μας: Οι παράγοντες που επηρέασαν την έρευνά μας ήταν αρκετοί. Αρχικά, το πρώτο πράγμα που λάβαμε υπόψην μας είναι το έδαφος, η αστάθειά και η σεισμογένειά του. Τοέδαφος εξαιτάς αυτών των ιδιοτήτων του μπορεί να αλλοιώσει τα αποτελεσματά μας. Στη συνέχεια είναι γνωστό πως στη περιοχή, στην οποία είαν κτισμένη η γέφυρα επικρατούν πολλά ρεύματα και υπάρχει ο κίνδυνος δυνατών ανέμων. Τέλος, τογεγονός οτι η απόσταση μεταξύ Πελοποννήσου και Στερεάς Ελλάδας μεγαλώνει ελάχιστα κάθε χρόνο είνα άλλος ένας παράγοντας που μας επηρρέασε. 8.Περιορισμοί-περιγραφή των ορίων Υπήρχαν διάφοροι περιορισμοί στην έρευνα. Καταρχάς τα υλικά της γέφυρας έπρεπε να είναι υψηλής ποιότητας ώστε να αντέχουν στις αντίξοες καιρικές συνθήκες.
9 Επιπλέον τα υλικά δεν θα έπρεπε να είναι τόσο ακριβά, αφού έτσι θα ξεπερνούσε το επιθυμητό όριο ο προϋπολογισμός. Τέλος, η γέφυρα έπρεπε να φτιαχτεί αποκλειστικά στην περιοχή του Ρίου 9.Αξιοπιστία της έρευνας: Η έρευνά μας είναι αξιόπιστη διότι χρησιμοποιήσαμε έγκυρες πηγές για την άντληση πληροφοριών. Επιπλέον για να αποκλείσουμε κάθε πιθανό σφάλμα χρησιμoποιήσαμε παραπάνω από μια πηγές, ώστε να επαληθεύσουμε κάθε πληροφορία. Εκτός αυτών, όσον αφορά το ερωτηματολόγιο, φροντίσαμε ώστε οι πληροφορίες που θα αντλήσουμε να είναι έγκυρες, αφού θέσαμε ερωτήσεις με πολλαπλές πιθανές απαντήσεις, θέτοντας σε σκέψη τους ερωτηθέντες και δίνοντάς τους τη δυνατότητα να εκφράσουν ακριβέστερα τη γνώμη τους. Τέλος ελέγξαμε τις απαντήσεις που συλλέξαμε για να σιγουρευτούμε ότι οι ερωτηθέντες διέθεσαν τον απαιτούμενο χρόνο για την συμπλήρωση του ερωτηματολογίου. 10.Διαδικασίες και δραστηριότητες που χρησιμοποιήθηκαν για την ε.ε: Με σκοπό να ολοκληρώσουμε την εργασία μας, προβήκαμε στις παρακάτω δραστηριότητες. Αρχικά παρακολουθήσαμε ενα video του discovery channel από το οποίο αντλήσαμε σημαντικές πληροφορίες για την ιστορία της γέφυρας. Έπειτα, διαβάσαμε άρθρα που είχαν γραφτεί εκείνη την περίοδο σχετικά με την κατασκευή της. Τέλος, δημιουργήσαμε ένα ερωτηματολόγιο το οποίο και μοιράσαμε σε μαθητές και κηδεμόνες.
10 11.Δημιουργία ερωτηματολογίου (της ερευνητικής εργασίας), σχολιασμός αποτελεσμάτων, συζήτηση και συμπεράσματα: 1. Πόσο χρόνο πιστεύετε ότι διήρκησε η αναζήτηση του κατάλληλου σχεδίου της γέφυρας από τους αρχιτέκτονες; Μαθητές Καθηγητές Πολύ 10 11 Αρκετά 8 8 Μέτρια 1 1 Λίγο 1 0 Καθόλου 0 0
11 Στην ερώτηση αυτή υπάρχει συγκέντρωση απαντήσεων των μαθητών και των κηδεμόνων στο πολύ αρκετά. Αυτό συμβαίνει διότι είναι ευρέως γνωστό ότι τη γέφυρα οραματίστηκε πρώτος ο Χαρίλαος Τρικούπης και υλοποιήθηκε το 2004. 2.Πόσο ικανοποιητική πίστευετε ότι είναι η συντήρηση της γέφυρας μέχρι σήμερα; Μαθητές Κηδεμόνες Πολύ 5 2 Αρκετά 10 11 Μέτρια 4 5 Λίγο 0 2 Καθόλου 1 0
12 Στην παραπάνω ερώτηση φαίνεται ότι υπάρχει συγκέντρωση απαντήσεων στο αρκετά. Επίσης βλέπουμε παρόμοιο καταμερισμό απαντήσεων στα πεδία μέτριαπολύ, ενώ στις επιλογές λίγο-καθόλου παρατηρούμε ελάχιστο αριθμό απαντήσεων. 3.Πιστεύετε ότι η αρχιτεκτονική της γέφυρας προσθέτει στην αισθητική του περιβάλλοντος; Μαθητές Κηδεμόνες Πολύ 6 8 Αρκετά 7 7 Μέτρια 2 3 Λίγο 3 2 Καθόλου 2 0
13 Σύμφωνα με τις απαντήσεις των γονέων και μαθητών συμπαιρένουμε ότι οι περισσότεροι από αυτούς πιστεύουν πως η γέφυρα έχει ανεβάσει την αισθητική της περιοχής 4.Πόσο πιστεύετε ότι η κατασκευή μιας γέφυρας μπορεί να επηρεάσει το περιβάλλον; Μαθητές Κηδεμόνες Πολύ 4 4 Αρκετά 9 8 Μέτρια 4 3 Λίγο 2 4 Καθόλου 1 1
14 Σε αυτήν την ερώτηση οι απαντήσεις φαίνεται να είναι συγκεντρωμένες στο αρκετά.παρ όλα αυτά βλέπουμε σχετικά αρκετές και στα υπόλοιπα πεδία εκτός από το καθόλου που παρατηρείται μηδαμινή συγκέντρωση. Αυτό συμβαίνει διότι όλοι συμφωνούν ότι η γέφυρα επηρεάζει το περιβάλλον, απλά σε διαφορετικό βαθμό ο καθένας ανάλογα με την προσωπική του εκτίμηση και εμπειρία. 12. Επίλογος: Ως θέμα της ερευνητικής εργασίας μας,επιλέξαμε την μηχανική και τη σεισμική συμπεριφορά της γέφυρας καθώς και τη συντήρησή της. Επίσης, αναλύσαμε την αρχιτεκτονική, τα υλικά και τις φάσεις κατασκευής της. Τέλος, αναφερθήκαμε στα χαρακτηριστικά του φυσικού περιβάλλοντος που δυσκόλεψαν το έργο. Το θέμα αυτό το επιλέξαμε βάσει κάποιων κριτηρίων τα οποία ήταν κατ αρχάς ότι μας είναι ενδιαφέρον και οικείο, δεύτερον επειδή έχει εύρος πληροφοριών και τρίτον λόγω του ότι αποτελεί ορόσημο για την πόλη μας. Αφού κάναμε μια ιστορική αναδρομή, φτιάξαμε ένα ερωτηματολόγιο, το οποίο αποτελούνταν από τέσσερις ερωτήσεις και αφού το διανήμαμε σε κηδεμόνες και μαθητές αντλήσαμε κάποιες πληροφορίες.
15 13. Προτάσεις για συμπληρωματική εργασία: Υλικά Γέφυρας Ρίου-Αντιρίου:Με ποια κριτήρια επιλέγησαν τα υλικά αυτά; Γέφυρα Ρίου-Αντρίου και περιβάλλον:πως την επηρέασε;ποιες οι συνέπειες της κατασκευής της σε αυτό; Οικονομία και τεχνική της γέφυρας Ρίου-Αντιρίου 14. Πηγές και βιβλιογραφία: 1.http://www.aktor.gr/article.asp?catid=20043 2.http://www.evinochori kalidona.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=193&itemid=215 3.http://el.Wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%AD%CF%86%CF%85%CF%81%CE %B1
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 16
17
18
19
Η γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου από διαφορετικές οπτικές γωνίες 20
21
Κατασκευή της γέφυρας Ρίου-Αντιρρίου 22
23 Στην εργασία έλαβαν μέρος: Βαλιμίτης Γεώργιος Γιαννάτος Βασίλειος Γριμάνη Κωνσταντίνα Δουλαμά Κορίνα Ζαβέρδας Γεώργιος