Πανοζάχος Δημήτρης Επιμόρφωση Στελεχών Οικονομικών Υπηρεσιών ΑΕΙ ΤΕΙ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων 1
Γενικά Άρθρο 1.Γενικές Διατάξεις Η διοίκηση των εσόδων, εξόδων και κεφαλαίων ως και το Λογιστικό των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου, διέπονται υπό των διατάξεων του παρόντος. Άρθρο 2.Οικονομικό Έτος Το Οικονομικό έτος αρχίζει την 1ην Ιανουαρίου και λήγει την 31ης Δεκεμβρίου του ιδίου ημερολογιακού έτους. 2
ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Άρθρο 3.Έννοια και Περιεχόμενο του Προϋπολογισμού Τα έσοδα και έξοδα του Προϋπολογισμού των Ν.Π.Δ.Δ. ταξινομούνται κατ' είδος, ομάδες και κατηγορίες, αναλόγως της αιτίας και της φύσεως αυτών, κατά τα ισχύοντα διά τον Κρατικόν Προϋπολογισμό και τα δι' αποφάσεως του Υπουργού των Οικονομικών ειδικότερο οριζόμενα 3
Σύνταξη Κώδικας Κατάταξης Εσόδων & Εξόδων του Προϋπολογισμού Ν.Π.Δ.Δ (Αρ. Πρωτ. : οικ.2/47285/00094 / 2-8-2001 Οι εκάστοτε αποφάσεις του Υπουργείου Οικονομικών και του ΓΛΚ Έγκριση του Προϋπολογισμοί Οι Προϋπολογισμοί των Ν.Π.Δ.Δ. εγκρίνονται από τα αρμόδια όργανα ένα τουλάχιστον μήνα προς της ενάρξεως του Οικονομικού έτους (Άρθρο 4) 4
Εκτέλεση Προϋπολογισμού Αν με την έναρξη του οικονομικού έτους, δεν έχει εγκριθεί εκτελείται κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους αυτού, μέχρι ποσοστού 50% των αντιστοίχων πιστώσεων του προϋπολογισμού του λήξαντος οικονομικού έτους. (Άρθρο 4) Για εξαιρετικές δαπάνες παρά την μη έγκριση του εκτελείται έως το σύνολο των αντιστοίχων πιστώσεων (Μισθοδοσία κλπ) (Άρθρο 4) Χρονική παράταση εκτέλεσης προϋπολογισμού Ένα μήνα για τα έσοδα Δύο μήνες για τα έξοδα (Άρθρο 8) 5
Τροποποιήσεις Προϋπολογισμού Χρειάζεται πάντα απόφαση αρμοδίου οργάνου (Άρθρο 10-11) Επιτρέπονται οι αυξομειώσεις Εσόδων & Εξόδων (Άρθρο 11) Ειδικότητα της Πίστωσης (Άρθρο 9) Μπορούν να εγγραφούν στην διάρκεια της χρήσης νέες πιστώσεις (Άρθρο 10) 6
Υπηρεσίες Εντελλομένων Εξόδων (Άρθρο 14) Μπορούν να συστήσουν αυτόνομες τα ΝΠΔΔ με έγκριση του Υπουργείου Οικονομικών Εξυπηρετούνται από τις Υ.Δ.Ε του Γ.Λ.Κ Ταμειακή Υπηρεσία (Άρθρο 15) Εκτελείται από την Τράπεζα της Ελλάδος Μπορεί να εκτελείται και από άλλες τράπεζες μετά από έκδοση ΠΔ 7
Έσοδα Βεβαίωση Αποτελεί διοικητική πράξη Είσπραξη Αποτελεί αυτοτελής πράξη και ταυτίζεται χρονικά υποχρεωτικά με την Βεβαίωση Επίσης (Άρθρο 5) Έσοδα είναι τα βεβαιούμενα κατά την διάρκεια του οικονομικού έτους Καθώς και τα μη εισπραχθέντα έσοδα των προηγουμένων οικονομικών ετών. Τα μη εισπραχθέντα μέχρι της κατά το άρθρ.8 προβλεπομένης προθεσμίας, διαγράφονται λογιστικά εκ του οικονομικού έτους εντός του οποίου βεβαιώθηκαν και αναβεβαιούνται ως έσοδα του επομένου οικονομικού έτους. Τελικά : Έσοδα του απολογισμού είναι μόνο όσα έχουν εισπραχθεί στην διάρκεια της συγκεκριμένης διαχειριστικής περιόδου 8
Έξοδα (Άρθρο 7) Έξοδα του προϋπολογισμού είναι οι πραγματοποιούμενες πληρωμές ασχέτως του χρόνου καθ ον δημιουργήθηκε η προς πληρωμή υποχρέωση. Ανάληψη Δέσμευσης (ΠΔ 13/2011 αλλά και Άρθρο 13) Εισήγηση από την αρμόδια υπηρεσία Έλεγχος από την υπηρεσία που έχει την ευθύνη για την παρακολούθηση εκτέλεσης του προϋπολογισμού Αναγνώριση και Εκκαθάριση (Άρθρο 13) Από τα αρμόδια όργανα υπηρεσίες. Ως συνήθως οι Οικονομικές Υπηρεσίες Ένταλμα Πληρωμής Έκδοση (Άρθρο 13) Εξόφληση. (Άρθρο 20) Με τραπεζικές επιταγές στο όνομα του δικαιούχου Με μεταφορά χρημάτων σε τραπεζικό λογαριασμό 9
Προπληρωμές Προϋποθέσεις (Άρθρο 17) Όταν το επιβάλουν οι ανάγκες Περιορισμοί (Άρθρο 18) Υπόλογος: Μόνιμος Υπάλληλος Χρόνο έκδοσης : Έως 30 Νοεμβρίου εκτός από ειδικές περιπτώσεις Ο υπόλογος αποδίδει και τις τυχόν «κρατήσεις» Απόδοση Λογαριασμού (Άρθρο 18) Έως 31 Ιανουαρίου του επόμενου έτους Έως 4 μήνες (αν είναι εντάλματα έκδοσης Δεκεμβρίου) 10
Παγία Προκαταβολή Διαχείριση Σύσταση (Άρθρο 25) Απαιτείται απόφαση Υπουργού Οικονομικών Διαχείριση (Άρθρο 26) Από Μόνιμο Υπάλληλο Τηρεί ξεχωριστά βιβλία (Άρθρο 29) Απολογισμός Εντός των 15 ημερών του επόμενου μήνα Εντός 20 ημερών υποβάλει ισοζύγιο στα αρμόδια όργανα 11
Απολογισμός Ισολογισμός Απολογισμός (Άρθρο 30) Περιλαμβάνει τα ταμειακά Έσοδα & Έξοδα της περιόδου Εγκρίνεται Έως 30 Ιουνίου του επόμενου έτους Εμφανίζει τα ποσά Όπως ψηφίστηκε ο Προϋπολογισμός Όπως τροποποιήθηκαν & συμπληρώθηκαν στην διάρκεια της χρήσης Τα πραγματοποιηθέντα Τις διαφορές Το πλεόνασμα ή έλλειμμα 12
Ισολογισμός (Άρθρο 30) Ο ισολογισμός περιουσιακής καταστάσεως εμφανίζει τα κατά την 31 Δεκεμβρίου εκάστου έτους στοιχεία ενεργητικού και παθητικού, ως ταύτα προκύπτουν εκ του γενικού καθολικού. Εις τον ισολογισμόν εμφανίζεται η δι' έκαστον στοιχείον ενεργητικού και παθητικού επελθούσα μεταβολή κατά την διάρκειαν του έτους εν συγκρίσει προς το προηγούμενον οικονομικόν έτος. Τα ποσοστά των αποσβέσεων των στοιχείων του ενεργητικού, ορίζονται δι' αποφάσεως του Υπουργού των Οικονομικών. 13
Βιβλία (Άρθρο 24) Είδος Ημερολόγιο Βιβλίο ταμείου ή βιβλίο επιταγών και εντολών μεταφοράς Θεώρηση Από τον πρόεδρο του ΝΠΔΔ Μπορεί να αλλάζει η διαδικασία θεώρησης κλπ με σχετικές αποφάσεις εγκεκριμένες από τον Υπουργό Οικονομικών Επιπλέον Μπορούν να τηρούνται και άλλα λογιστικά βιβλία Ο κανονισμός Ταμειακής και Λογιστικής Υπηρεσίας ρυθμίζει τις λεπτομέρειες 14
Βιβλία Διαχείρισης Πάγιας Προκαταβολής (Άρθρο 29) Θεωρούνται από τον πρόεδρο ή τον αρμόδιο εξουσιοδοτημένο, του ΝΠΔΔ (Άρθρο 28) Ημερολόγιο Κινήσεων Πάγιας Προκαταβολής Σύνταξη Μηνιαίου Ισοζυγίου Τα εντάλματα μετά τον απολογισμό εκδίδονται εντός μηνός (Άρθρο 26) 15
Υπόλογοι Γενικά : Όσοι διαχειρίζονται χρήματα και γενικά αξίες Έλεγχος : Από Οικονομικούς Επιθεωρητές (Άρθρο 32) Ασυμβίβαστα Να είναι και προϊστάμενος οικονομικής υπηρεσίας 16
Έλεγχος Ταμειακού Υπολοίπου (Άρθρο 34) Αν λειτουργεί Ταμείο στις Υπηρεσίες του ΝΠΔΔ Πραγματοποιείται από τον υπεύθυνο που ορίζεται από το αρμόδιο όργανο Λαμβάνει χώρα κάθε ημέρα. Επιτρέπεται να καθοριστεί και εβδομαδιαίος Με απόφαση του Υπουργείου Οικονομικών καθορίζεται το ανώτατο όριο διατήρησης χρημάτων στα χέρια του ταμεία 17
Ελλείμματα Φυσικό έλλειμμα χρημάτων και αξιών Πραγματοποιημένη πληρωμή μη αναγόμενη στις αρμοδιότητες του υπαλλήλου Αστική Ευθύνη προσώπων ΝΠΔΔ Συμβάσεις 18
Άρθρο 4. Τρόπος Ανάληψης Συντάσσεται σε δύο αντίτυπα Παραδίδεται στην ΥΔΕ ή στην ανάλογη υπηρεσία Καταχωρείται στο βιβλίο Εγκρίσεων και Εντολών Πληρωμής Σε περίπτωση ματαίωσης της δαπάνης ακυρώνεται και η δέσμευση με την αντίστροφη διαδικασία Συνολική Ετήσια Δέσμευση σταθερών, διαρκούς ή περιοδικού χαρακτήρα Άρθρο 5.Τμηματικές πληρωμές Επιτρέπεται η τμηματική πληρωμή υποχρεώσεων με την έκδοση πολλών ενταλμάτων εντάλματος.συνεπώς και ενός Παραστατικού Αξίας (Τιμολόγιο) με την έκδοση πολλών Ενταλμάτων Πληρωμής Δεν είναι το ίδιο με την μερική εξόφληση εντάλματος πληρωμής 19
Άρθρο 7.Μητρώο Δεσμεύσεων Τηρείται από όλες τις οικονομικές υπηρεσίες όλων των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης με ευθύνη του προϊσταμένου της. Το μητρώο δεσμεύσεων κάθε φορέα περιλαμβάνει τουλάχιστον: Το οικονομικό έτος στο οποίο αναφέρεται Τις εγκεκριμένες κατά ειδικό φορέα και κωδικό αριθμό εξόδου πιστώσεις του προϋπολογισμού Τις τυχόν τροποποιήσεις και τη διαμόρφωση των πιστώσεων του προϋπολογισμού Τα εγκεκριμένα όρια διάθεσης των πιστώσεων του προϋπολογισμού, όπου και όπως ορίζονται κάθε φορά Τον αριθμό πρωτοκόλλου, την ημερομηνία και το ποσό της απόφασης ανάληψης της σχετικής υποχρέωσης Τον αριθμό, την ημερομηνία και το ποσό του παραστατικού που αποδεικνύει την ύπαρξη της οφειλής Τον αριθμό, την ημερομηνία και το ποσό του τίτλου πληρωμής των υποχρεώσεων Το υπόλοιπο των απλήρωτων υποχρεώσεων και ληξιπρόθεσμων οφειλών. 20
Έλεγχος πορείας πιστώσεων Η ευθύνη ανήκει στις Οικονομικές Υπηρεσίες Οι ΥΔΕ παρακολουθούν επίσης την πορεία Ενημέρωση του βιβλίου Εγκρίσεων και Εντολών Πληρωμής με τις αναλήψεις δεσμεύσεων Παρακολουθούν επίσης : Τις ληξιπρόθεσμες οφειλές Ανάληψη δαπανών δημοσίων επενδύσεων Τίτλο αποτελεί η εγγραφή στο ΠΔΕ 21
Απλογραφική μέθοδος Κάθε οικονομικό γεγονός αποτυπώνεται σε έναν λογαριασμό Δεν υπάρχει οικονομική κατάσταση που να αποτυπώνεται η συνολική οικονομική κατάσταση του φορέα Υπάρχει περιορισμός στις οικονομικές πληροφορίες Διπλογραφικό Λογιστικό Σύστημα (Δ.Λ.Σ) Κάθε οικονομικό γεγονός αποτυπώνεται τουλάχιστον σε δύο λογαριασμούς Οι οικονομικές καταστάσεις στο σύνολο τους δίνουν πλήρη εικόνα των δεδομένων του φορέα 22
Αρχή ταμειακής βάσης Ένα οικονομικό γεγονός αποτυπώνεται όταν μεταβάλλει τα διαθέσιμα του φορέα Χρονικό κριτήριο αποτύπωσης είναι πότε μετέβαλλε τα διαθέσιμα τοθ φορέα Αρχή δεδουλευμένης βάσης Αποτυπώνεται κάθε γεγονός που μεταβάλλει οποιοδήποτε οικονομικό μέγεθος του φορέα και όχι μόνο των διαθεσίμων Χρονικό κριτήριο είναι πότε «έλαβε χώρα» το οικονομικό γεγονός 23
Λογιστική Δημοσίου : Απλογραφική Μέθοδος σε Ταμειακή Βάση Ο προϋπολογισμός περιέχει: μόνο τα έσοδα που εισπράχθηκαν μόνο τα έξοδα που πληρώθηκαν ΠΔ 205/98 : Διπλογραφική Μέθοδος σε δεδουλευμένη βάση Οι οικονομικές καταστάσεις (Ισολογισμός κλπ)περιέχουν : Όλα τα έσοδα που πραγματοποιήθηκαν Όλα τα έξοδα - δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν 24
Πλεονεκτήματα Διπλογραφικού Λογιστικού Συστήματος με βάση το ΠΔ 205/98 έναντι της Δημόσιας Λογιστικής Γνωρίζουμε: Το ετήσιο πραγματικό επιταχυνόμενο οικονομικό αποτέλεσμα Τις οφειλές μας Τις απαιτήσεις μας Τα πάγια περιουσιακά στοιχεία μας Έχουμε την δυνατότητα να εμβαθύνουμε ανάλογα με τις απαιτήσεις μας και τις δυνατότητες μας 25
Διάταγμα 3/ 1933 Για Ο.Κ.Α ΠΔ 80/97 Για ασφαλιστικά ταμεία ΠΔ 205/98 Για ΝΠΔΔ ΠΔ 315/99 Για ΟΤΑ ΠΔ 146/03 Για Δημόσιες Μονάδες Υγείας 26
Ν. 2362/95 όπως τροποποιήθηκε με τον Ν. 3871/2010 Ν. 2362/95.Άρθρα 74 έως 76 Π.Δ 15/ 2-3-2011. Διπλογραφική Λογιστική Τροποποιημένης Ταμειακής Βάσης 27
Άρθρο 74 / Ν. 2362/95.Έννοια Κατάρτιση - Περιεχόμενο Ισολογισμού (Κατάσταση Χρηματοοικονομικής Θέσης) Κεντρικής Διοίκησης 1. Ισολογισμός (Κατάσταση Χρηματοοικονομικής Θέσης) 2. Ο Ισολογισμός καταρτίζεται από το ΓΛΚ 28
Άρθρο 75./ Ν. 2362/95 Περιεχόμενο Λοιπών Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων 1. Πλην του Ισολογισμού καταρτίζονται οι εξής χρηματοοικονομικές καταστάσεις: Κατάσταση Χρηματοοικονομικής Επίδοσης : Οικονομικό Αποτέλεσμα:Έσοδα Έξοδα Κατάσταση Μεταβολών Καθαρής Θέσης Πολιτών : Πίνακας Μεταβολών ιδίων Κεφαλαίων Κατάσταση Ταμειακών Ροών: Μεταβολές Διαθεσίμων Προσάρτημα, με το οποίο παρέχονται όλες οι επιπλέον πληροφορίες που απαιτούνται για την κατανόηση των Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων της Κεντρικής Διοίκησης. 2. Οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις του παρόντος άρθρου καταρτίζονται σύμφωνα με τα άρθρα 76Α και 76Β του παρόντος νόμου που κατατίθενται στη Βουλή μαζί με τον Ισολογισμό της Κεντρικής Διοίκησης 29
Άρθρο 76.Έλεγχος Απολογισμού και Ισολογισμού (Κατάσταση Χρηματοοικονομικής Θέσης) και λοιπών Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων της Κεντρικής Διοίκησης από το Ελεγκτικό Συνέδριο και υποβολή αυτών στη Βουλή 1. Μέχρι το τέλος Ιουλίου ο Απολογισμός και ο Ισολογισμός (Κατάσταση Χρηματοοικονομικής Θέσης) και λοιπές Χρηματοοικονομικές Καταστάσεις της Κεντρικής Διοίκησης αποστέλλονται από τον Υπουργό Οικονομικών στο Ελεγκτικό Συνέδριο, το οποίο, μετά τη διαπίστωση της ορθότητάς τους, τους επιστρέφει στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, μέσα σε δύο (2) μήνες από την ημέρα αποστολής μαζί με τη σχετική Διαδήλωση αυτού. Ο Απολογισμός και ο Ισολογισμός (Κατάσταση Χρηματοοικονομικής Θέσης) και οι λοιπές Χρηματοοικονομικές Καταστάσεις της Κεντρικής Διοίκησης μαζί με την Διαδήλωση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εισάγονται από τον Υπουργό Οικονομικών για κύρωση στη Βουλή, το αργότερο μέχρι τέλους Νοεμβρίου και πάντως πριν από την κατάθεση στη Βουλή του προϋπολογισμού για το νέο έτος. 2.Επί της Διαδήλωσης του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ο Υπουργός Οικονομικών, με έκθεσή του, διατυπώνει απόψεις και σχόλια στις παρατηρήσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Η έκθεση αυτή συνοδεύει τον Απολογισμό και τον Ισολογισμό (Κατάσταση Χρηματοοικονομικής Θέσης) και τις λοιπές Χρηματοοικονομικές Καταστάσεις της Κεντρικής Διοίκησης μαζί με τη Διαδήλωση, προς ενημέρωση της Βουλής 30
Άρθρο 76 Α.Ορισμός Διπλογραφικής Λογιστικής της Κεντρικής Διοίκησης 1. Διπλογραφική Λογιστική Τροποποιημένης Ταμειακής Βάσης είναι το λογιστικό σύστημα το οποίο στηρίζεται στην αρχή του δεδουλευμένου των εσόδων και εξόδων σύμφωνα με τα οριζόμενα στο εκδιδόμενο κατ εξουσιοδότηση του άρθρου 76Β του παρόντος νόμου προεδρικό διάταγμα. 2. Ο Ισολογισμός (Κατάσταση Χρηματοοικονομικής Θέσης), η Κατάσταση Χρηματοοικονομικής Επίδοσης, η Κατάσταση Μεταβολής της Καθαρής Θέσης Πολιτών και η Κατάσταση Ταμειακών Ροών καταρτίζονται σύμφωνα με τους κανόνες της Διπλογραφικής Λογιστικής και σύμφωνα με τις αρχές της Λογιστικής Τροποποιημένης Ταμειακής Βάσης 31
Άρθρο 76Β.Λογιστικό Σχέδιο Κεντρικής Διοίκησης Το Λογιστικό Σχέδιο της Κεντρικής Διοίκησης καθιερώνεται με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρό ταση του Υπουργού Οικονομικών. Στο Λογιστικό αυτό Σχέδιο καθορίζονται οι βασικές λογιστικές αρχές που το διέπουν, το σύστημα της λογιστικής καταγραφής, οι επί μέρους λογαριασμοί, η περίοδος τακτοποιητέων λογιστικών εγγραφών, τα τηρούμενα βιβλία, ο τρόπος τήρησης αυτών και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, μετά από εισήγηση της Επιτροπής Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχων (Ε.Λ.Τ.Ε.), συνιστώνται ή καταργούνται λογαριασμοί της Διπλογραφικής Λογιστικής Τροποποιημένης Ταμειακής Βάσης του άρθρου 1 ή παραλείπονται γνωστοποιήσεις από το Προσάρτημα. 32
ΠΔ 15 / 2-3-2011. Περί ορισμού του περιεχομένου και του χρόνου έναρξης της εφαρμογής της Διπλογραφικής Λογιστικής Τροποποιημένης Ταμειακής Βάσης 33
Βελτιωμένη διοικητική πληροφόρηση και μεγαλύτερη διαφάνεια Οδηγός της νέας δημοσιονομικής πληροφόρησης της ΕΕ Ευρωπαϊκές Κοινότητες, 2008 34