ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΔΑΠΑΝΩΝ ΣΤΟ VIΙ ΤΜΗΜΑ ΠΡΑΞΗ 153/2018 Περίληψη Α)Μη νόμιμη δαπάνη διότι οι ανατεθείσες υπηρεσίες καταγραφής της υφιστάμενης κατάστασης στις παιδικές χαρές του Δήμου και υπόδειξης των ενδεδειγμένων ενεργειών αντικατάστασης ή επισκευής του εξοπλισμού και διαμόρφωσης του χώρου, αφορούν σε εργασίες που υπάγονται στις αρμοδιότητες του προσωπικού που υπηρετεί στη Διεύθυνση Μελετών του Δήμου και ως εκ τούτου μη νομίμως ανατέθηκε η εκτέλεσή τους σε τρίτο. Β)Περαιτέρω, από τα έγγραφα της απευθείας ανάθεσης δεν προκύπτει ο τρόπος υπολογισμού της προϋπολογισθείσας δαπάνης, ώστε να μπορεί να ελεγχθεί η τήρηση της αρχής της οικονομικότητας. (ΕΛ.ΣΥΝ : Κλιμάκιο Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο VII Τμήμα,Πράξη 153/2018 ) Δείτε το πλήρες κείμενο : ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΔΑΠΑΝΩΝ ΣΤΟ VIΙ ΤΜΗΜΑ ΠΡΑΞΗ 153/2018 Αποτελούμενο από την Πρόεδρό του Ελένη Λυκεσά, Σύμβουλο και τις Ιωάννα Ευθυμιάδου (εισηγήτρια), Πάρεδρο και Μαρία Κυπριωτάκη, Εισηγήτρια Γραμματέας: Ιωάννης Αθανασόπουλος, υπάλληλος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Συνήλθε στο Κατάστημά του στις 27 Ιουνίου 2018, για να αποφανθεί αν πρέπει να θεωρηθεί το 115Α, οικονομικού έτους 2018, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου ΧΧΧ. Σκέφθηκε σύμφωνα με το νόμο Ι. Η Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό ΧΧΧ αρνήθηκε με την 45/2.4.2018 πράξη της, να θεωρήσει το ανωτέρω χρηματικό ένταλμα, ποσού 23.994,00 ευρώ, που αφορά σε αμοιβή για την εκτέλεση της «Εργασίας για την Πιστοποίηση Συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις Ασφάλειας των Παιδικών Χαρών». Ως αιτιολογία προέβαλε ότι α) το αντικείμενο του ανατεθέντος έργου εμπίπτει στα καθήκοντα και στις αρμοδιότητες του υπηρετούντος στο Δήμο προσωπικού και δεν προκύπτει ότι αυτός στερείται του αναγκαίου προσωπικού και τεχνικών μέσων για την εκτέλεσή του και β) δεν προκύπτει ο τρόπος υπολο-γισμού της προϋπολογισθείσας δαπάνης, με συνέπεια να μην καθίσταται εφικτός ο έλεγχος τήρησης της αρχής της οικονομικότητας. Ο Δήμος επανυπέβαλε το ως άνω χρηματικό ένταλμα προς θεώρηση υποστηρίζοντας τη νομιμότητα της δαπάνης. Η Επίτροπος όμως ενέμεινε στη διαφωνία της, για την άρση της οποίας νομίμως απευθύνεται, με την από 31.5.2018 έκθεσή της, στο παρόν Κλιμάκιο. ΙΙ. Κατ εφαρμογή της αρχής της οικονομικότητας, που επιβάλλει τη λειτουργία των φορέων του δημοσίου τομέα με την κατά το δυνατόν ελάχιστη επιβάρυνση του προϋπολογισμού τους, οι δήμοι δεν δύνανται να διαθέτουν νομίμως πιστώσεις για την πληρωμή δαπανών που συνδέονται με την εκτέλεση εργασιών οι οποίες εμπίπτουν στα συνήθη καθήκοντα των υπαλλήλων τους, όπως αυτά περιγράφονται στις οικείες οργανικές διατάξεις. Μόνο κατ εξαίρεση είναι δυνατή η ανάθεση σε τρίτους υπηρεσιών ειδικής φύσης για την εκτέλεση των οποίων απαιτείται είτε η χρήση τεχνικών μέσων που δεν έχουν, είτε εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία, που δεν διαθέτει το ήδη υπηρετούν προσωπικό τους (Ε.Σ. Κ.Π.Ε.Δ. VII Τμ. 74 και 43/2018, 21/2017, 304/2015 κ.α.).
ΙΙΙ. Ο ν. 4412/2016 (Α 147) ορίζει στο άρθρο 45 ότι «1. 3. Ο Φάκελος Δημόσιας Σύμβασης περιλαμβάνει κατ ελάχιστον: α) β) τον προϋπο-λογισμό της σύμβασης και την τεκμηρίωσή του δ) την περιγραφή του αντικειμένου της σύμβασης» και στο άρθρο 53 ότι «1. Οι όροι των εγγράφων της σύμβασης πρέπει να είναι σαφείς και πλήρεις 2. Τα έγγραφα της σύμβασης περιέχουν ιδίως: α) ε) ακριβή περιγραφή του φυσικού αντικειμένου της σύμβασης ια) την ποσότητα και την περιγραφή των αγαθών, υπηρεσιών ή έργων». Σύμφωνα με τα ανωτέρω, στις δημόσιες συμβάσεις παροχής υπηρεσιών πρέπει να προσδιορίζονται με ακρίβεια το είδος και η ποσότητα των προς ανάθεση υπηρεσιών, προκειμένου να καθίσταται εφικτός ο έλεγχος του τρόπου υπολογισμού της προϋπολογιζόμενης δαπάνης και κατ επέκταση της νόμιμης διάθεσης του δημόσιου χρήματος, σε συμμόρφωση προς τις αρχές της οικονομικότητας και της διαφάνειας. Η έλλειψη των παραπάνω στοιχείων καθιστά ασαφή την προϋπολογιζόμενη δαπάνη και συνακόλουθα μη νόμιμες τη διαδικασία ανάθεσης και τη συναπτόμενη σύμβαση (Ε.Σ. Κ.Π.Ε.Δ. VII Τμ. 23/2018, 251/2017, πρβλ. VI Τμ. απ. 23/2012, Κ.Π.Ε.Δ. VII Τμ. πράξ. 23/2017, 73, 198, 299/2016, 388/2015 κ.ά.). IV. Σύμφωνα με το άρθρο 13 του Οργανισμού Εσωτερικής Υπηρεσίας του Δήμου ΧΧΧ (ΧΧΧ απόφαση του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης ΧΧΧ, Β ΧΧΧ), στο Δήμο λειτουργεί Διεύθυνση Μελετών με αντικείμενο την εκπόνηση μελετών για την κατασκευή των τεχνικών έργων του Δήμου, στην οποία εντάσσεται το Τμήμα Εκπόνησης Μελετών, με Γραφεία Σχεδιασμού - Εγκρίσεων και Σύνταξης Μελετών καθώς και το Τμήμα Ανάθεσης και Εποπτείας Μελετών με Γραφείο Σύνταξης Φακέλου του Έργου, στην αρμοδιότητα των οποίων υπάγονται η σύνταξη των μελετών, η προετοιμασία του φακέλου για τη δημοπράτηση των έργων, η έκδοση των σχετικών αδειών και γενικά η εκτέλεση όλων των απαραίτητων ενεργειών για την υλοποίηση του εκάστοτε τεχνικού έργου. Για τη στελέχωση των υπηρεσιών του Δήμου, στο άρθρο 23 του Οργανισμού, προβλέπονται 11 θέσεις ΠΕ Πολιτικών Μηχανικών, 5 Θέσεις ΠΕ Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, 4 Θέσεις ΠΕ
Μηχανολόγων Μηχανικών, 3 θέσεις ΠΕ Ηλεκτρολόγων Μηχανικών, 5 θέσεις ΠΕ Τοπογράφων Μηχανικών, 4 θέσεις ΠΕ Περιβαλλοντολόγων, 2 θέσεις ΠΕ Γεωπόνων, 4 θέσεις ΤΕ Δομικών Έργων, 4 θέσεις ΤΕ Τεχνολόγων Ηλεκτρ. Μηχανικών, 4 θέσεις ΤΕ Τεχνολόγων Μηχ. Μηχανικών, 4 θέσεις ΤΕ Τεχν. Τοπογράφων Μηχανικών, 5 Θέσεις ΤΕ Τεχν. Πολιτικών Μηχανικών, 2 θέσεις ΤΕ Γεωτεχνολογίας και Περιβάλλοντος, 2 θέσεις ΔΕ Σχεδιαστών τεχνικών έργων με χρήση Η/Υ και 5 θέσεις ΔΕ Δομικών Έργων. V. Στην κρινόμενη περίπτωση προκύπτουν τα εξής: Α. Με τη 1510/18.8.2017 απόφαση του Δημάρχου ΧΧΧ εγκρίθηκαν οι τεχνικές προδιαγραφές των «Εργασιών για την Πιστοποίηση Συμμόρφωσης με τις Απαιτήσεις Ασφάλειας των Παιδικών Χαρών», όπως περιγράφονται στην 82/2017 μελέτη της Διεύθυνσης Μελετών του Δήμου. Σύμφωνα με τη μελέτη, οι υπό ανάθεση εργασίες κρίνονται αναγκαίες για την υποστήριξη των υπηρεσιών του Δήμου στην προετοιμασία φακέλων για την πιστοποίηση των παιδικών χαρών, σε εφαρμογή της 18239/5.5.2014 απόφασης του Υπουργού Εσωτερικών, και ενισχύεται η διοικητική οργάνωση και η διαχειριστική επάρκεια του Δήμου καθώς συμβάλλουν στην επιτάχυνση της ωρίμανσης - υλοποίησης έργων για τα οποία οι απαιτήσεις συντονισμού, επίβλεψης και εποπτείας είναι εξαιρετικά αυξημένες. Περαιτέρω, σύμφωνα με το άρθρο 5 της Συγγραφής Υποχρεώσεων, ο Σύμβουλος θα προβεί σε επί τόπου έλεγχο των περίπου 31 παιδικών χαρών του Δήμου, θα συνάξει έκθεση ελέγχου με περιγραφή των μη συμμορφώσεων/ελλείψεων της παιδικής χαράς καθώς και φύλλο συμμόρφωσης και θα υποστηρίξει τη σύνταξη τεχνικών προδιαγραφών και προϋπολογισμού των βέλτιστων σεναρίων για την πιστοποίηση των παιδικών χαρών. Β. Ο Δήμαρχος, με τη 1702/7.9.2017 απόφασή του, ανέθεσε απευθείας την εκτέλεση της ως άνω εργασίας στην εταιρεία με την επωνυμία «ΧΧΧ» με το δ.τ. «ΧΧΧ», έναντι τιμήματος 23.932,00 ευρώ με τον Φ.Π.Α., και υπογράφηκε η 16467/22.9.2017 σύμβαση για την παροχή «Συμβουλευτικών Υπηρεσιών για τη
Διαχείριση του Θέματος της Πιστοποίησης των Παιδικών Χαρών Δήμου ΧΧΧ» διάρκειας 90 ημερών. Μετά την ολοκλήρωση του έργου και την σύνταξη του παραδοτέου «Αναλυτική Έκθεση Ελέγχου Παιδικών Χαρών», εκδόθηκε το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμά για την καταβολή στην ανάδοχο της συμφωνηθείσας αμοιβής. VΙ. Με δεδομένα αυτά η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι οι ανατεθείσες υπηρεσίες καταγραφής της υφιστάμενης κατάστασης στις παιδικές χαρές του Δήμου και υπόδειξης των ενδεδειγμένων ενεργειών αντικατάστασης ή επισκευής του εξοπλισμού και διαμόρφωσης του χώρου, αφορούν σε εργασίες που υπάγονται στις αρμοδιότητες του προσωπικού που υπηρετεί στη Διεύθυνση Μελετών του Δήμου και ως εκ τούτου μη νομίμως ανατέθηκε η εκτέλεσή τους σε τρίτο. Ο ισχυρισμός του Δήμου ότι οι υπάλληλοί του αδυνατούν να εκτελέσουν τις υπηρεσίες αυτές, λόγω της ποικιλίας των χρηματοδοτικών εργαλείων, της σύνθετης φύσης των προγραμμάτων χρηματοδότησης, τις αυξημένες απαιτήσεις του Υπουργείου Εσωτερικών ως προς την οργάνωση και λειτουργία των παιδικών χαρών και της μη επαρκούς προϋπηρεσίας τους είναι απορριπτέος, καθόσον για την εκτέλεση των υπηρεσιών αυτών δεν απαιτούνται εξειδικευμένες γνώσεις, δεδομένου ότι οι τεχνικές προδιαγραφές που πρέπει να πληρούνται κατά την κατασκευή νέων και την πιστοποίηση της καταλληλότητας ήδη υφιστάμενων παιδικών χαρών των δήμων, αφορούν, σύμφωνα με την 28492/09 Απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών (Β 931/18.5.2009), όπως έχει τροποποιηθεί με την 27934/14 (Β 2029/25.7.2014) όμοια, στη συμμόρφωση σε συγκεκριμένα πρότυπα (ΕΛΟΤ ΕΝ 1176-1, ΕΛΟΤ ΕΝ 1177 και ΕΛΟΤ ΕΝ 71-3). Για τις υφιστάμενες δε παιδικές χαρές δεν τίθενται οι ίδιες αυστηρές προϋποθέσεις, που αφορούν στις νέες, αλλά, όπως διευκρινίζεται στο άρθρο 2 της 27934/14 Υ.Α., «ο οικείος Ο.Τ.Α. υποχρεούται να προβεί στις απαραίτητες διορθωτικές επεμβάσεις, σύμφωνα με τις γενικές αρχές της τέχνης, της ασφάλειας και της επιστήμης, καθώς και των γενικών συναλλακτικών ηθών».
Τέλος από τα έγγραφα της απευθείας ανάθεσης δεν προκύπτει ο τρόπος υπολογισμού της προϋπολογισθείσας δαπάνης, ώστε να μπορεί να ελεγχθεί η τήρηση της αρχής της οικονομικότητας. Εντούτοις και ενόψει των διευκρινίσεων που δόθηκαν με το έγγραφο της επανυποβολής ως προς τον τρόπο υπολογισμού της δαπάνης των υπό ανάθεση υπηρεσιών, κρίνεται ότι τα αρμόδια όργανα του Δήμου δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης της ως άνω αρχής αλλά με την πεποίθηση ότι το οικονομικό αντικείμενο της σύμβασης προκύπτει από την ποσότητα των παιδικών χαρών. VΙΙ. Κατ ακολουθία, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί. Για τους λόγους αυτούς Αποφαίνεται ότι το 115Α, οικονομικού έτους 2018, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου ΧΧΧ δεν πρέπει να θεωρηθεί