ΘΕΩΡΙΑ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ Κεφάλαιο 4ο Πραγματική και σχεδιαζόμενη επένδυση! Ως πραγματοποιούμενη (ή απλώς) επένδυση ορίζουμε την επένδυση που πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια μιας χρονικής περιόδου! Η σχεδιαζόμενη, ή επιθυμητή επένδυση είναι αποτέλεσμα προγραμματισμένης δαπάνης για κεφαλαιουχικά αγαθά! Μη σχεδιαζόμενη είναι η επένδυση που προκύπτει παρά τις επιθυμίες των παραγωγών (αύξηση ή μείωση αποθεματικών) I " I! n p I u Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 2
Τύποι επενδύσεων! Οι επενδύσεις αναλαμβάνονται τόσο από τον ιδιωτικό όσο και από τον δημόσιο τομέα.! Επενδύσεις Παγίου Κεφαλαίου # Εγκαταστάσεις και μηχανολογικός εξοπλισμός # Οχήματα, πλοία, αεροσκάφη # Κατοικίες # Άλλες κτιριακές εγκαταστάσεις και έργα! Κεφάλαιο Κινήσεως # Αποθέματα # Έργα υπό κατασκευή. Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 3 Τύποι επενδύσεων 120 100 b at 1990 prices Δις λίρες σε τιμές 1990 80 60 40 20 0-20 1975 1980 1985 1990 1995 Inventory Μεταβολές αποθεμάτων changes Plant Μηχανές & machinery Vehicles, Οχήματα, πλοία, ships κλπ etc. Buildings Κτίρια και έργα & works Dwellings Κατοικία Σχηματισμός Ακαθάριστου Εγχωρίου Παγίου Κεφαλαίου στο Η.Β. (Πηγή: ETAS, MDS) Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 4
Επένδυση και αποταμίευση! Αποταμιευτές και επενδυτές είναι διαφορετικά άτομα! Άλλοι είναι οι λόγοι για αποταμίευση και άλλοι για επένδυση! Επένδυση είναι η δημιουργία νέου κεφαλαιουχικού εξοπλισμού (και όχι προσωπικές επενδύσεις π.χ. αγοράζοντας ένα σπίτι 10 ετών) Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 5 Πότε επενδύει μια επιχείρηση! Χρησιμοποιεί τα παρακάτω στοιχεία! Δαπάνη επενδύσεως! Επιτόκιο αγοράς! Απόδοση επενδύσεως [έσοδα-(έξοδααπόσβεση-τόκοι)] Προσδοκώμενη απόδοση είναι η απόδοση που αναμένεται κατά τη στιγμή της λήψης της επενδυτικής απόφασης Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 6
Πότε επενδύει μια επιχείρηση! Με την επένδυση οι επιχειρήσεις αυξάνουν το κόστος τους βραχυπρόθεσμα, όμως δρέπουν καρπούς στη μακροχρόνια περίοδο! Για την ανάληψη ενός επενδυτικού έργου θα πρέπει η προσδοκώμενη απόδοση του να υπερβαίνει το ευκαιριακό κόστος των κεφαλαίων που θα δεσμευθούν Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 7 Πότε επενδύει μια επιχείρηση! Παράδειγμα! Επενδυτική δαπάνη V=200δρχ! Επιτόκιο r=0.05! Συνολικά έσοδα TR=285δρχ! Μεταβλητό κόστος VC=65δρχ! Έσοδα R=285-65=220δρχ Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 8
Πότε επενδύει μια επιχείρηση! Μελλοντικές αξίες! Έστω ότι έγινε δανεισμός για την απόκτηση του κεφαλαιακού εξοπλισμού! Άρα στο τέλος του χρόνου πρέπει να επιστραφεί: CC=200+200(0.05)=200(1+0.05)=210δρχ Και επομένως το κέρδος είναι: NR=R-CC=220-210=10δρχ Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 9 Πότε επενδύει μια επιχείρηση! Παρούσες αξίες! Προσπαθούμε να βρούμε την παρούσα αξία της συνολικής αποδόσεως και να την συγκρίνουμε με την παρούσα αξία του δανείου PV (1+0.05)=220δρχ PV=220 / (1+0.05) = 209.5δρχ > 200δρχ! Γενικά R1 R2 PV"! (1! r) (1! r 2 R3! ) (1! r 3 Rn!...! ) (1! r n ) Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 10
Πότε επενδύει μια επιχείρηση! Οριακή αποδοτικότητα επενδύσεων! Συγκρίνουμε την οριακή αποδοτικότητα της επένδυσης με το επιτόκιο αγοράς V=αξία της επένδυσης R=Αναμενόμενη απόδοση V " PV=Παρούσα αξία αναμενόμενης απόδοσης i=οριακή αποδοτικότητα επένδυσης PV r=επιτόκιο αγοράς V & PV % i $ r R 1! i R " 1! r Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 11 Προσδιοριστικοί παράγοντες επενδύσεων! Επιτόκιο! Εισόδημα! Προσδοκώμενο μελλοντικό επίπεδο ζήτησης! Προσδοκώμενο ύψος μισθών και πρώτων υλών! Προσδοκώμενη φορολογική πολιτική! Δαπάνη ανάληψης της επένδυσης! Εξέλιξη τεχνολογίας! Απόθεμα κεφαλαιουχικού εξοπλισμού! Μελλοντικές επιθυμίες καταναλωτών! Πολιτικοκοινωνική ατμόσφαιρα! Ψυχολογία επενδυτών Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 12
Eπενδύσεις και επιτόκιο! Δεχόμαστε ότι ο κύριος προσδιοριστικός παράγοντας του ύψους των επενδύσεων είναι το επιτόκιο! Η οριακή αποδοτικότητα είναι ίση με το επιτόκιο i " r και επομένως η συνάρτηση (κλίμακα) της οριακής αποδοτικότητας μας δίνει τις αλλαγές του Ι όταν αλλάζει το r Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 13 Eπενδύσεις και επιτόκιο Επιτόκιο Συνάρτηση επενδυτικής ζήτησης Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 14
Eπενδύσεις και επιτόκιο! Αλλαγές σε οποιονδήποτε άλλο προσδιοριστικό παράγοντα των επενδύσεων προκαλούν παράλληλες μετατοπίσεις της συνάρτησης επενδύσεων Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 15 Επενδύσεις και εισόδημα! Ένας από τους προσδιοριστικούς παράγοντες επενδύσεων είναι το εισόδημα! Αυτόνομες δαπάνες Ι 0 (το μη εξαρτώμενο από το εισόδημα επίπεδο επενδύσεων)! Κατά προώθηση επενδύσεις (το εξαρτώμενο από το εισόδημα επίπεδο επενδύσεων) Ι P Ι 1 Ι P Ι 0 Y 1 Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 16 Y
Αρχή του επιταχυντή! Αρχή του επιταχυντή! Σύμφωνα με την αρχή αυτή, οι επενδύσεις εξαρτώνται από τη μεταβολή του προϊόντος! Θεωρείται ότι υπάρχει μια σταθερή σχέση μεταξύ κεφαλαίου-προϊόντος Κ t /Υ t =c Όπου t είναι μια χρονική περίοδος και c μια σταθερά Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 17 Αρχή του επιταχυντή Αρχή του επιταχυντή! Αφού η σχέση είναι σταθερή τότε και για την επόμενη περίοδο θα ισχύει Κ t+1 / Υ t+1 =c και επομένως Κ t+1 -Κ t =c(υ t+1 -Υ t ) και καθώς Κ t+1 -Κ t =Ι t+1 τότε Ι t+1 =c(υ t+1 -Υ t )= cδυ Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 18
Αρχή του επιταχυντή! Επομένως, η καθαρή επένδυση (Ι=ΔΚ) που απαιτείται μια χρονική περίοδο είναι ίση με τον συντελεστή κεφαλαίου-προϊόντος επί τη μεταβολή του προϊόντος μεταξύ αυτής και της προηγούμενης περιόδου! Μια αύξηση προϊόντος δημιουργεί πολλαπλάσια αύξηση της καθαρής επένδυσης! Προκειμένου να μη μειωθεί η επενδυτική δραστηριότητα θα πρέπει να έχουμε συνεχή αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 19 Αρχή του επιταχυντή! Αν και οι μεταβολές εισοδήματος επηρεάζουν το μέγεθος της επένδυσης, η απλή σχέση κεφαλαίου προϊόντος δεν ισχύει γιατί:! Δεν εξηγεί τι γίνεται σε περιόδους υφέσεως ΔΥ<0! Ο λόγος κεφαλαίου-προϊόντος δεν είναι σταθερός και δεν είναι ίδιος για όλες τις επιχειρήσεις και επομένως ο λόγος για ολόκληρη την οικονομία αδύνατον να υπολογιστεί! Όταν αλλάζει το εισόδημα, η ζήτηση για τα προϊόντα δεν αλλάζει ομοιόμορφα! Πολλές επιχειρήσεις έχουν αχρησιμοποίητη δυναμικότητα Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 20