ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Αναφορών 30.4.2014 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ Θέμα: Αναφορά 1223/2012, του Frank Cavanagh, ιρλανδικής ιθαγένειας, σχετικά με τους οικοδομικούς κανονισμούς της Ιρλανδίας, βάσει των οποίων δεν παρέχεται προστασία στους καταναλωτές και το περιβάλλον 1. Περίληψη της αναφοράς Ο αναφέρων ισχυρίζεται ότι οι ιρλανδικοί οικοδομικοί κανονισμοί, οι οποίοι έχουν θεσπισθεί από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Κοινοτήτων και Τοπικής Αυτοδιοίκησης της Ιρλανδίας, δεν προστατεύουν τα δικαιώματα των καταναλωτών και το περιβάλλον. Ο αναφέρων προειδοποιεί ότι, όσον αφορά τις σηπτικές δεξαμενές και τα συστήματα επεξεργασίας λυμάτων, οι ιδιοκτήτες κατοικιών φέρουν όλη την ευθύνη ενώ οι δημόσιες αρχές απαλλάσσονται από οποιαδήποτε ευθύνη, βάσει των εν λόγω κανονισμών. Ο αναφέρων θεωρεί ότι, εν προκειμένω, παραβιάζεται ο κανονισμός για τα προϊόντα δομικών κατασκευών (305/2011/ΕΕ) καθώς και η ευρωπαϊκή περιβαλλοντική νομοθεσία. 2. Παραδεκτό Χαρακτηρίσθηκε παραδεκτή στις 16 Ιανουαρίου 2013. Η Επιτροπή κλήθηκε να παράσχει πληροφορίες (άρθρο 202, παράγραφος 6, του Κανονισμού). 3. Απάντηση της Επιτροπής,που ελήφθη στις 30 Απριλίου 2014 O κανονισμός για τα προϊόντα του τομέα δομικών κατασκευών (ΕΕ) αριθ. 305/2011 ισχύει άμεσα στην Ιρλανδία. Ο εν λόγω κανονισμός θεσπίζει τους όρους για τη διάθεση στην αγορά προϊόντων του τομέα δομικών κατασκευών συμπεριλαμβανομένης, μεταξύ άλλων, της υποχρέωσης των κατασκευαστών να αξιολογούν και να δηλώνουν την επίδοση των προϊόντων τους σύμφωνα με εναρμονισμένα πρότυπα. Στην περίπτωση αυτή, οι κατασκευαστές αναλαμβάνουν την ευθύνη για τη συμμόρφωση των προϊόντων του τομέα CM\1029449.doc PE535.853v01-00 Eνωμένη στην πολυμορφία
δομικών κατασκευών προς τη δηλωθείσα επίδοση και υποχρεούνται να παρέχουν οδηγίες και πληροφορίες σε θέματα ασφάλειας σχετικά με το προϊόν τους (ακόμα και, εφόσον κριθεί αναγκαίο, για κινδύνους σε περίπτωση που ο σχεδιασμός, η εγκατάσταση ή η χρήση των προϊόντων δεν είναι οι κατάλληλοι) σε μια γλώσσα κατανοητή για τους χρήστες. Το σύστημα αυτό συνεπάγεται ότι η επίδοση των συστημάτων επεξεργασίας λυμάτων, τα οποία καλύπτονται από το ευρωπαϊκό εναρμονισμένο πρότυπο hen12566-3 θα αξιολογείται σύμφωνα με το πρότυπο αυτό, ακόμα και για τον σχεδιασμό του, την αποδοτικότητα της επεξεργασίας, τη βιωσιμότητα, τις δοκιμές, τις οδηγίες εγκατάστασης, λειτουργίας και συντήρησης, και άλλα βασικά χαρακτηριστικά. Παρά ταύτα, πρέπει να επισημανθεί ότι αυτό το πρότυπο εναρμονίζει τις μεθόδους δοκιμασίας της επίδοσης του προϊόντος και τα συστήματα της αξιολόγησης και του ελέγχου της συνέπειας της επίδοσης, ενώ δεν προσδιορίζει επακριβώς την προς επίτευξη αποδοτικότητα της επεξεργασίας για οποιαδήποτε από τα σχετικά βασικά χαρακτηριστικά. Η επιλογή των απαιτούμενων τιμών ή επιπέδων κατώτατων ορίων επίδοσης για τις προβλεπόμενες χρήσεις των προϊόντων εναπόκειται στις εθνικές ρυθμιστικές αρχές κάθε κράτους μέλους. Για το λόγο αυτό, η Ιρλανδία έχει προβλέψει εθνικά κατώτατα όρια επίδοσης όταν το προϊόν χρησιμοποιείται στην Ιρλανδία. Τα εν λόγω κατώτατα όρια δημοσιεύονται από την Αρχή Εθνικών Προτύπων της Ιρλανδίας. Η Ιρλανδία θα καταστήσει υποχρεωτικό το hen12566-3 σύμφωνα με το εθνικό της σύστημα και της επιτρέπεται να ρυθμίζει πτυχές που καλύπτονται από αυτό το πρότυπο μόνο ορίζοντας απαιτήσεις για τη χρήση των εν λόγω προϊόντων που υπάγονται στην επικράτειά της, εφόσον ακολουθείται αυτό το πρότυπο, ήτοι χρησιμοποιώντας τις μεθόδους αξιολόγησης και τα κριτήρια που περιγράφονται σ' αυτό. Ο ιρλανδικός οικοδομικός κανονισμός Μέρος H / Έγγραφο τεχνικής καθοδήγησης (TGD) H Αποστραγγιστικά και αποχετευτικά έργααναθεωρήθηκε το 2012 για να αντανακλά αυτό το πρότυπο. Η Ιρλανδία φέρει επίσης την ευθύνη για την άσκηση της εποπτείας της αγοράς προϊόντων του τομέα των δομικών κατασκευών που κυκλοφορούν στην Ιρλανδία όπως περιγράφεται στο Κεφάλαιο VII του κανονισμού για τα προϊόντα στον τομέα των δομικών κατασκευών. Σ' ό, τι αφορά την εφαρμογή των κατασκευαστικών κανονισμών και συγκεκριμένα το παράδειγμα του Priory Hall, Donaghmede, στο Δουβλίνο, η Επιτροπή πληροφορήθηκε ότι η κατάσταση σ' αυτόν τον συγκεκριμένο τόπο είχε σαν αποτέλεσμα να γίνει προσφυγή στη δικαιοσύνη από το δημοτικό συμβούλιο του Δουβλίνου. Στις 14 Οκτωβρίου 2011, το Ανώτατο Δικαστήριο έδωσε εντολή να εκκενωθεί ο χώρος. Οι τοπικές αρχές έχουν και ασκούν κατά νόμο εξουσίες σε σχέση με θέματα πυρασφάλειας, κτηριακού ελέγχου, χωροταξίας και ανάπτυξης. Σε περίπτωση σοβαρής παράβασης αυτών των νομικών απαιτήσεων, όπως στην περίπτωση του Priory Hall, μπορούν να ασκηθούν και ασκούνται οι κατά νόμο εξουσίες. Η δυνατότητα εφαρμογής αυτού του νομικού συστήματος αναγνωρίζεται στον ιρλανδικό οικοδομικό κανονισμό, ως κώδικας ορθής πρακτικής EPA και σε άλλα στοιχεία που δημοσιεύονται από την Ιρλανδική Κυβέρνηση, μολονότι ο κανονισμός δεν αναφέρεται άμεσα στον κώδικα ορθής πρακτικής EPA. Πέρα από τον ιρλανδικό οικοδομικό κανονισμό, τα κράτη μέλη και οι ιδιοκτήτες κατοικιών δεσμεύονται με άλλη νομοθεσία της ΕΕ, και συγκεκριμένα,εεοδηγία 2008/98/ΕΚ 1 για τα απόβλητα σε σχέση με την αποχέτευση από μεμονωμένα συστήματα επεξεργασίας λυμάτων 1 EE L 312 της 22.11.2008, σ. 3 PE535.853v01-00 2/5 CM\1029449.doc
στην ύπαιθρο 1. Παρά ταύτα, με τιςπληροφορίες που παρέχει ο αναφέρων δεν μπορούν να εντοπισθούν οι γενικές ή ειδικές διατάξεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ που εκείνος θεωρεί ότι παραβιάζονται από την Ιρλανδία. Τα ζητήματα που θίγει ο αναφέρων αφορούν μεμονωμένα συστήματα επεξεργασίας λυμάτων κατά συνέπεια, η Επιτροπή φρονεί πως η αναφορά μάλλον έχει να κάνει με τα μέτρα που έλαβε η Ιρλανδία σε απάντηση στη διαδικασία επί παραβάσει που κίνησε η Επιτροπή κατά της Ιρλανδίας σε σχέση με τη διαχείριση και τον έλεγχο μεμονωμένων συστημάτων επεξεργασίας λυμάτων (IWWTS) που παραβιάζουν τη νομοθεσία της ΕΕ για τα απόβλητα. Η διαδικασία επί παραβάσει έφτασε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο με την υπόθεση C-188/08 Επιτροπή κατά Ιρλανδίας με την οποία καταδικάστηκε η Ιρλανδία επειδή δεν μετέφερε στην εθνική της νομοθεσία τις απαιτήσεις της οδηγίας 75/442/ΕΟΚ 2 για τα απόβλητα σ' ό, τι αφορά την επεξεργασία των οικιακών λυμάτων μέσω σηπτικών δεξαμενών και άλλων IWWTS. Το Δικαστήριο απεφάνθη ότι η Ιρλανδία δεν ρύθμισε με αρκετά ακριβή τρόπο την επεξεργασία και διάθεση των οικιακών λυμάτων μέσω IWWTS έτσι ώστε να μην διατρέχει κίνδυνο η ανθρώπινη υγεία και να μην βλάπτεται το περιβάλλον. Το Δικαστήριο δήλωσε επίσης ότι η Ιρλανδία δεν διέθετε ένα κατάλληλο πλαίσιο για ένα σύστημα επιθεωρήσεων που θα εξασφάλιζε συστηματικό και αποτελεσματικό έλεγχο της συμμόρφωσης προς το επίπεδο προστασίας που απαιτείται από την οδηγία 75/442/ΕΟΚ, όπως αυτή τροποποιήθηκε. Βάσει αυτής της υπόθεσης, η Ιρλανδία θέσπισε ένα κατάλληλο ρυθμιστικό και εποπτικό καθεστώς όπως απαιτεί η οδηγία 75/442/ΕΟΚ. Στις 2 Φεβρουαρίου 2012, η Ιρλανδία ενέκρινε το νόμο του 2012 περί υπηρεσιών υδάτων (Τροπολογία) ο οποίος αποσαφηνίζει τις υποχρεώσεις των ιδιοκτητών IWWTS και απαιτεί την καταχώριση των IWWTS τους, θεσπίζει ένα σύστημα επιθεώρησης και προβλέπει την έγκριση ενός εθνικού σχεδίου επιθεωρήσεων (ΕΣΕ). Το ΕΣΕ 3 εγκρίθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2013 και προβλέπει ένα μηχανισμό και μια στρατηγική επιθεώρησης ανάλογα με τον κίνδυνο. Ο κανονισμός του 2012 για τα συστήματα επεξεργασίας οικιακών λυμάτων (SI αριθ.223), ο οποίος εγκρίθηκε στις 25 Ιουνίου 2012, προβλέπει πρότυπα λειτουργίας και συντήρησης για τα IWWTS, όπως, καθαρισμός της λάσπης. Και τα έγγραφα με τις κατευθυντήριες γραμμές ΕΡΑ έχουν τροποποιηθεί και διατίθενται για να βοηθήσουν τα ενδιαφερόμενα μέρη. Βάσει αυτών των μέτρων, η Επιτροπή περάτωσε την εξέταση αυτής της υπόθεσης επί παραβάσει το Μάιο 2013. Ο αναφέρων ισχυρίζεται ότι οι κατευθυντήριες γραμμές EPA 2009 4 είναι εντελώς ανεπαρκείς και αυτό θα μπορούσε να βλάψει την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον. Σχετικά με το θέμα αυτό, η Επιτροπή επισημαίνει ότι οι κατευθυντήριες γραμμές EPA 2009 "Κώδικας Πρακτικής: Συστήματα επεξεργασίας και διάθεσης λυμάτων που εξυπηρετούν μεμονωμένες κατοικίες (ι.π. < 10)" είναι ένας οδηγός βέλτιστης πρακτικής σκοπός του οποίου είναι να βοηθά τις αρχές, τους κατασκευαστές, τους σχεδιαστές συστημάτων, τους εγκαταστάστες και τους φορείς εκμετάλλευσης να χειρίζονται τα διάφορα συστήματα επεξεργασίας λυμάτων. Οι κατευθυντήριες γραμμές δηλώνουν ρητά πως οι οδηγίες που περιέχονται στον κώδικα δεν απαλλάσσει κάποιο μεμονωμένο άτομο από την υποχρέωση να συμμορφώνεται προς τη σχετική νομοθεσία και να αποφεύγει τη ρύπανση του τόπου του. Επί πλέον, τα απαιτούμενα 1 Σύμφωνα με το άρθρο 2, παρ. 2, στοιχείο α) η διαχείριση των αστικών λυμάτων καλύπτεται από την οδηγία 1991/271/ΕΟΚ σχετικά με την επεξεργασία των αστικών λυμάτων. 2 ΕΕ L 194 της 25.7.1975, σ. 39. Η οδηγία καταργείται από την οδηγία της ΕΕ 2008/98/ΕΚ. 3 http://www.epa.ie/downloads/pubs/water/wastewater/name,50893,en.html 4 http://www.epa.ie/downloads/advice/water/wastewater/code%20of%20practice%20for%20single%20houses/ CM\1029449.doc 3/5 PE535.853v01-00
από τον κώδικα πρέπει να συμπληρώνονται με τεχνικές συμβουλές ειδικότητας με βάση τη γνώση της πρακτικής των αποχετευτικών εγκαταστάσεων και, συγκεκριμένα, τις τοπικές προϋποθέσεις καθώς η Ιρλανδία παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία εδάφους σε μικρές αποστάσεις και περίπου 500 000 νοικοκυριά χρησιμοποιούν IWWTS για τη συλλογή, επεξεργασία και διάθεση των λυμάτων τους. Όσον αφορά τον ισχυρισμό του αναφέροντος ότι το νομικό πλαίσιο της Ιρλανδίας εφαρμόζει την αρχή ότι ο ρυπαίνων πληρώνει με πολύ περιορισμένο τρόπο και επικεντρώνεται μόνο στους ιδιοκτήτες κατοικιών, η Επιτροπή φρονεί πως οι διατάξεις νόμου του 2012 περί υπηρεσιών υδάτων (Τροπολογία) ευθυγραμμίζονται πλήρως προς την οδηγία 2008/98/EC για τα λύματα. Το άρθρο 14 της οδηγίας αναφέρει ότι ο παράγων λύματα φέρει την ευθύνη για τις δαπάνες διαχείρισης των λυμάτων. Ο παράγων λύματα στην περίπτωση των κατοικιών που χρησιμοποιούν IWWTS είναι ο ίδιος ο ιδιοκτήτης. Ομοίως, τις δαπάνες διάθεσης των οικιακών λυμάτων μέσω του συλλογικού συστήματος αποχέτευσης τις αναλαμβάνουν οι τοπικές αρχές που χρηματοδοτούνται με δημοτικά τέλη για το νερό που επιβάλλουν οι ίδιες. Ως προς το ρόλο των λοιπών μερών, η Επιτροπή επισημαίνει ότι σύμφωνα με το νόμο του 2012 περί υπηρεσιών υδάτων (Τροπολογία), η αποτελεσματικότητα ενός IWWTS ελέγχεται από ειδικευμένο επιθεωρητή. Η Επιτροπή μπορεί να μην προδικάσει τους διάφορους λόγους για τους οποίους μπορεί να μην θεωρείται συμβατό ένα IWWTS. Παρά ταύτα, η Ιρλανδική Κυβέρνηση εφάρμοσε ένα σχέδιο χρηματικής ενίσχυσης των νοικοκυριών εκείνων των οποίων τα ατομικά συστήματα επεξεργασίας λυμάτων κρίνονται κατόπιν ελέγχου σύμφωνα με το νόμο του 2012 περί υπηρεσιών υδάτων (Τροπολογία) ότι χρειάζονται αποκατάσταση ή αναβάθμιση. Όσον αφορά τον ισχυρισμό του αναφέροντος ότι οι καταναλωτές δεν είναι ενημερωμένοι για τους κινδύνους που διατρέχουν η ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον εξαιτίας των IWWTS, η Επιτροπή επισημαίνει ότι το κοινό ενημερώνεται για τα όσα χρειάζονται σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ περί λυμάτων για τη συλλογή, επεξεργασία και διαχείριση των οικιακών λυμάτων μέσω της εθνικής νομοθεσίας. Επί πλέον, η Επιτροπή διαπιστώνει ότι οι προσφάτως εγκριθέντες κανονισμοί 2012 για τα συστήματα επεξεργασίας οικιακών λυμάτων (SI αριθ. 220) της 25 Ιουνίου 2012 απαιτούν την καταχώριση όλων των IWWTS. Επίσης, σύμφωνα με το νόμο του 2012 περί υπηρεσιών υδάτων (Τροπολογία), η πώληση κτηρίων που συνδέονται με IWWTS πρέπει να συνοδεύονται από έγκυρο πιστοποιητικό καταχώρισης. Στη διάθεση των ιδιοκτητών IWWTS βρίσκονται εκτεταμένες κατευθυντήριες γραμμές όσον αφορά την εγκατάσταση, λειτουργία και συντήρηση των IWWTS, καθώς και για τον τρόπο βελτίωσής τους. 1 Για την υποχρέωση καταχώρισης των IWWTS καθώς και τις υποχρεώσεις που ανακύπτουν από τον SI αριθ.223/2012, έγινε μεγάλη ενημερωτική εκστρατεία και υπήρξε ευρεία κάλυψη από τα εθνικά μέσα ενημέρωσης. 2 Επί πλέον, το προσφάτως εγκριθέν εθνικό σχέδιο επιθεωρήσεων εξηγεί με σαφήνεια και σε λεπτομέρεια τους κινδύνους για την υγεία και το νερό από τα οικιακά λύματα. Συμπέρασμα Ο κανονισμός για τα προϊόντα δομικών κατασκευών (EΕ) αριθ. 305/2011, ο οποίος ισχύει άμεσα στην Ιρλανδία, δίνει απάντηση σε ορισμένα από τα ερωτήματα του αναφέροντος ως 1 http://www.epa.ie/whatwedo/advice/wastewater/guidance/ 2 https://www.protectourwater.ie/; http://www.epa.ie/whatwedo/advice/wastewater/ PE535.853v01-00 4/5 CM\1029449.doc
προς τις απαιτήσεις για τα συστήματα επεξεργασίας των λυμάτων καθώς και την ευθύνη του κατασκευαστή σ' ό, τι αφορά τη δήλωση της επίδοσης του προϊόντος και την παροχή και άλλων πληροφοριών προς τον τελικό χρήστη. Η Ιρλανδία είναι αυτή που πρέπει να παρακολουθεί την ορθή εφαρμογή του κανονισμού για τα προϊόντα δομικών κατασκευών στην επικράτειά της, συμπεριλαμβανομένης και της άσκησης εποπτείας επί της αγοράς σχετικά με τα συστήματα επεξεργασίας των λυμάτων που κυκλοφορούν στην ιρλανδική αγορά. Βάσει των πληροφοριών που παρασχέθηκαν από τον αναφέροντα, η Επιτροπή αδυνατεί να εντοπίσει παραβίαση του περιβαλλοντικού δικαίου της ΕΕ. Σ' ό, τι αφορά το ρυθμιστικό πλαίσιο για τα IWWTS, η Επιτροπή είναι ικανοποιημένη που τα νομοθετικά και διοικητικά μέτρα που ελήφθησαν στην Ιρλανδία το 2012 και 2013 θεσπίζουν ένα σύστημα βάσει του οποίου μπορούν να ελέγχονται τα IWWTS για τη συμμόρφωσή τους προς το επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας που απαιτεί η οδηγία 2008/98/ΕΚ. CM\1029449.doc 5/5 PE535.853v01-00