Ενότητα Α : Στρατηγικός Σχεδιασμός

ΔΗΜΟΣ ΞΥΛΟΚΑΣΤΡΟΥ - ΕΥΡΩΣΤΙΝΗΣ ΕΡΓΟ : «Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Δήμου Ξυλοκάστρου - Ευρωστίνης» ΚΥΡΙΟΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ : Δήμος Ξυλοκάστρου - Ευρωστίνης ΤΙΤΛΟΣ ΕΓΓΡΑΦΟΥ : Ενότητα Α : Στρατηγικός Σχεδιασμός ( Αναπροσαρμοσμένο με τις παρατηρήσεις της δημόσιας Διαβούλευσης ) ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2011

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ...4 1.1 Συνοπτική Περιγραφή του Έργου..5 1.2 Μεθοδολογία Υλοποίησης...6 1.3 Σύντομο Ιστορικό Δήμου...7 2. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ....... 9 Κεφ. Α' Περιγραφή υφιστάμενης κατάστασης του Δήμου.......9 Α1. Περιγραφή υφιστάμενης κατάστασης του Δήμου - Μακροοικονομικά στοιχεία Α.1.1. Γεωγραφικά και πληθυσμιακά στοιχεία..9 Α.1.2. Κοινωνικά και Οικονομικά στοιχεία..12 Α.1.2.1 Κοινωνική Πολιτική... 18 Α.1.2.2 Πολιτική για την Απασχόληση... 19 Α.1.2.3 Πολιτική για τον Πολιτισμό, την Παιδεία και τον Αθλητισμό... 20 Α.1.3 Χωροταξικά και Πολεοδομικά στοιχεία..25 Α.1.4 Περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά 26 Α.1.5 Αναπτυξιακό Προφίλ του Δήμου Ξυλοκάστρου - Ευρωστίνης...36 Α.1.6 Σχέσεις Συνεργασίες Δήμου Ξυλοκάστρου - Ευρωστίνης με άλλους ΟΤΑ.38 Α.2 Περιγραφή Υφιστάμενης Κατάστασης - Μικροοικονομικά στοιχεία..40 Α.2.1 Οργανωτικά και Οικονομικά Χαρακτηριστικά..40 Α.2.1.1 Παρεχόμενες υπηρεσίες Τμήματα ΟΤΑ... 40 Α.2.1.2 Ανθρώπινο Δυναμικό... 42 Α.2.1.3 Κανονισμοί Λειτουργίας... 42 Α.2.1.4 Οικονομικά Τεχνικά στοιχεία Δήμου... 45 Α.2.1.4.1 Ανάλυση στοιχείων τέως Δήμου Ξυλοκάστρου. 45 Α.2.1.4.2 Ανάλυση στοιχείων τέως Δήμου Ευρωστίνης. 55 Α.2.1.5 Υλικοτεχνική υποδομή Δήμου... 62 Α.2.1.6 Νομικό πρόσωπο και λοιπές επιχειρήσεις του Δήμου... 63 Α.3 Αξιολόγηση Υφιστάμενης Κατάστασης..66 Α.3.1 Συμπεράσματα Κρίσιμα Ζητήματα..66 2 από 112

Α.3.2 Α.3.3 Α.3.4 Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα Δήμου Ξυλοκάστρου - Ευρωστίνης..68 Προσδιορισμός Αναγκών 70 Εξωγενείς παράγοντες.72 Α.3.4.1 Τρέχον Θεσμικό Πλαίσιο (Εθνικό)... 72 Α.3.4.2 Ευρωπαϊκή Πολιτική και Χρηματοδοτήσεις... 76 Κεφ. Β' Στρατηγική του ΟΤΑ και Αναπτυξιακές Προτεραιότητες...80 Β.1 Διατύπωση Αναπτυξιακού Οράματος Δήμου...80 Β.2 Προσδιορισμός γενικών στρατηγικών στόχων προς υλοποίηση του οράματος..83 Β.3 Προσδιορισμός Αναπτυξιακών προτεραιοτήτων για το Δήμο 89 Β.4 Σύνοψη Αναπτυξιακού Οράματος Κοινωνική Αναγκαιότητα...109 3 από 112

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Με τα άρθρα 203-207 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (Ν. 3463/2006), θεσπίστηκε για πρώτη φορά, η υποχρέωση κατάρτισης Επιχειρησιακών Προγραμμάτων από τους πρωτοβάθμιους Ο.Τ.Α.. Με το άρθρο 266 Ν. 3852/2010 (Πρόγραμμα Καλλικράτης) επιβεβαιώνεται η υποχρέωση κατάρτισης Επιχειρησιακών Προγραμμάτων από τους Ο.Τ.Α. α βαθμού. Το Υπουργείο Εσωτερικών (ΥΠ.ΕΣ.Δ.Δ.Α) με σχετικές υπουργικές αποφάσεις και εγκυκλίους που εξέδωσε έδωσε κατευθύνσεις στους ΟΤΑ α βαθμού για την κατάρτιση των Ε.Π., όπως με: 1. την Υπουργική Απόφαση 18183, ΦΕΚ 534, Β, 13/4/2007 στην οποία καθορίστηκε η δομή και το περιεχόμενο των επιχειρησιακών προγραμμάτων των Ο.Τ.Α. 2. την αρ. 45/58939/25-10-2006 Εγκύκλιο του Υφυπουργού Εσωτερικών για το σκοπό, τη διάρθρωση και τους στόχους των Ε.Π. 3. την αρ. 66/50837/14-9-2007 Εγκύκλιο του Υφυπουργού Εσωτερικών, σχετικά με τις διαδικασίες κατάρτισης των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων ΟΤΑ α βαθμού 4. το Προεδρικό Διάταγμα 185/2007 «Όργανα και διαδικασία κατάρτισης, παρακολούθησης και αξιολόγησης των επιχειρησιακών προγραμμάτων των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) α βαθμού» με το οποίο καθορίστηκε η διαδικασία κατάρτισης των επιχειρησιακών προγραμμάτων. 5. την Υπουργική Απόφαση 5694/3-2-2011 σύμφωνα με την οποία τροποποιείται η ΥΑ 18183/13-4-2007 6. το Προεδρικό Διάταγμα 89/2011 με το οποίο τροποποιείται το ΠΔ185/2007 «Όργανα και διαδικασία κατάρτισης, παρακολούθησης και αξιολόγησης των επιχειρησιακών προγραμμάτων των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) α βαθμού». Οι προηγούμενες θεσμικές ρυθμίσεις αποσκοπούν στην εισαγωγή μόνιμων εσωτερικών διαδικασιών και συστημάτων προγραμματισμού στους ΟΤΑ. Στόχος είναι η διαδικασία του προγραμματισμού, της παρακολούθησης και της μέτρησης των αποτελεσμάτων των δράσεων των Ο.Τ.Α., να αποτελέσει μια σταθερή εσωτερική λειτουργία, στην οποία θα συμμετέχει σε όλες τις φάσεις, με συγκεκριμένο ρόλο, το ανθρώπινο δυναμικό τους. Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα των ΟΤΑ συνιστά ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα τοπικής - οργανωτικής - λειτουργικής ανάπτυξης, σε εναρμόνιση με τις κατευθύνσεις αναπτυξιακού 4 από 112

σχεδιασμού σε Περιφερειακό και Εθνικό επίπεδο. Δηλαδή αφορά όχι μόνον στις υποδομές και τις τοπικές επενδύσεις, αλλά και στη βελτίωση της υφιστάμενης οργάνωσης και λειτουργίας των ΟΤΑ, στο πλαίσιο του γενικότερου περιβάλλοντος στο οποίο δρουν, μεριμνώντας για τη βελτίωση της διαβίωσης των πολιτών και την παροχή ποιοτικότερων υπηρεσιών». Μέσα σε αυτό το θεσμικό πλαίσιο η δημιουργία ενός Επιχειρησιακού Σχεδίου, αποτελεί ουσιαστικό μέσο για την αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη οργάνωση και διαχείριση των τοπικών αναγκών και προτεραιοτήτων, για την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών, για την ενδυνάμωση της διαδικασίας του δημοκρατικού προγραμματισμού και της δημοκρατικής συμμετοχής άλλα και για τη βελτίωση μια σειράς άλλων παραμέτρων που θα εξετάσουμε στη συνέχεια. 1.1 Συνοπτική Περιγραφή του Έργου Το εν λόγω Επιχειρησιακό Πρόγραμμα αποσκοπεί στην περιγραφή αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης, στην κατάρτιση του Στρατηγικού Σχεδιασμού και στην παραμετροποίηση του, δηλαδή στην υλοποίηση του Αναπτυξιακού Σχεδιασμού (Επιχειρησιακός και Οικονομικός Προγραμματισμός) του Δήμου Ξυλοκάστρου- Ευρωστίνης. Οι Φάσεις Υλοποίησης και τα επιμέρους Στάδια υλοποίησης του Έργου, διαρθρώνονται ως εξής : ΦΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΑΔΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΡΓΟΥ Ενότητα Α : Στρατηγικός Σχεδιασμός Κ-Α Περιγραφή και αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης του Δήμου Κ-Β Στρατηγική του Δήμου και αναπτυξιακές προτεραιότητες Ενότητα Β : Επιχειρησιακός Προγραμματισμός Κ-Α Στόχοι και Δράσεις Κ-Β Ιεράρχηση Δράσεων και προτεραιοτήτων Ενότητα Γ : Οικονομικός Προγραμματισμός - Δείκτες παρακολούθησης, αξιολόγησης Κ-Α Οικονομικός Προγραμματισμός Συνοπτικά αναφέρεται ότι στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα του Δήμου Ξυλοκάστρου - Ευρωστίνης, θα καθοριστούν οι Στρατηγικοί Στόχοι, οι προτεραιότητες της Τοπικής Ανάπτυξης, οι διαδικασίες οργάνωσης των υπηρεσιών του Δήμου Ξυλοκάστρου - Ευρωστίνης και των Επιχειρήσεών του, με εξειδίκευση των δράσεων έως και το έτος 2014 (τριετής σχεδιασμός). Επιπροσθέτως, και κατά τη διάρκεια κατάρτισης του Επιχειρησιακού Οικονομικού Προγραμματισμού θα επιχειρηθεί η πρόβλεψη για την χρηματοδότηση όλων των δράσεων που περιλαμβάνονται στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα. Για το λόγο αυτό, και σε συνεργασία με τις Υπηρεσίες και την Δημοτική Αρχή, θα επιχειρηθεί η κωδικοποίηση των δράσεων και η αναφορά σε πηγές χρηματοδότησης και δυνατότητες αξιοποίησης τους. 5 από 112

1.2 Μεθοδολογία Υλοποίησης Η αρμόδια, κατά τις οργανικές διατάξεις κάθε δήμου, υπηρεσία επί θεμάτων προγραμματισμού σε συνεργασία με τα όργανα διοίκησης και τις υπηρεσίες του Δήμου και των Νομικών Προσώπων του, συντάσσει σχέδιο στρατηγικού σχεδιασμού και σχέδιο επιχειρησιακού προγράμματος τα οποία υποβάλλει στην Εκτελεστική Επιτροπή και εγκρίνονται από το Δημοτικό Συμβούλιο. (παρ.1 άρθρο 1 & παρ.1 & 7 άρθρο 2 Π.Δ. 185/07 όπως τροποποιήθηκε με το Π.Δ. 89/2011) Το συμβούλιο της δημοτικής ή τοπικής κοινότητας με απόφαση που λαμβάνεται ένα μήνα τουλάχιστον πριν την κατάρτιση του επιχειρησιακού και τεχνικού προγράμματος του δήμου, εισηγείται στην εκτελεστική επιτροπή με σειρά προτεραιότητας, ανάλογα με τον επείγοντα χαρακτήρα των αναγκών των κατοίκων της περιφέρειάς του και τις προτεραιότητες για την τοπική ανάπτυξη, τις δράσεις που πρέπει να περιλαμβάνει το επιχειρησιακό πρόγραμμα του δήμου και τα έργα που πρέπει να εκτελεστούν. (παρ.4 άρθρο 86 Ν.3852/2010) Στη συνεδρίαση του συμβουλίου της δημοτικής ή τοπικής κοινότητας για τη λήψη των αποφάσεων της προηγούμενης παραγράφου, καλούνται οι κοινωνικοί φορείς της περιφέρειάς της δημοτικής ή τοπικής κοινότητας, προκειμένου να υποβάλλουν τις προτάσεις τους. Εάν το συμβούλιο της δημοτικής ή τοπικής κοινότητας δεν υποβάλλει εισήγηση εμπρόθεσμα στην εκτελεστική επιτροπή, το σχέδιο του επιχειρησιακού και τεχνικού προγράμματος του δήμου καταρτίζεται χωρίς αυτήν. (παρ.5 άρθρο 86 Ν.3852/2010) Η Εκτελεστική Επιτροπή εισηγείται το σχέδιο στρατηγικού σχεδιασμού στο Δημοτικό Συμβούλιο (παρ.2 η οποία αναριθμήθηκε σε 3 του άρθρου 2 του Π.Δ. 185/07 όπως τροποποιήθηκε με το Π.Δ. 89/2011). - συντονίζει την κατάρτιση και παρακολουθεί την εκτέλεση του επιχειρησιακού προγράμματος, το οποίο και εισηγείται στο δημοτικό συμβούλιο. (άρθρο 63 περ. β Ν.3852/2010) και (παρ.1 του άρθρου 3 του Π.Δ. 185/07 όπως τροποποιήθηκε με το Π.Δ. 89/2011) - καταρτίζει και εισηγείται στο δημοτικό συμβούλιο το τεχνικό πρόγραμμα του δήμου και έχει την ευθύνη της υλοποίησής του. (άρθρο 63 περ. γ Ν.3852/2010) και - συγκεντρώνει και αξιολογεί τις προτάσεις των υπηρεσιών του δήμου στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την κατάρτιση του προϋπολογισμού και συντάσσει προσχέδιο του ετήσιου προγράμματος δράσης το οποίο υποβάλλει στην Οικονομική Επιτροπή (άρθρο 72 ν.3852/2010) (παρ.2 του άρθρου 4 του Π.Δ. 185/07 όπως τροποποιήθηκε με το Π.Δ. 89/2011) Η Οικονομική Επιτροπή υποβάλλει για έγκριση στο Δημοτικό Συμβούλιο το προσχέδιο του ετήσιου προγράμματος δράσης (παρ.4 άρθρο 266 Ν.3852/2010) και (παρ.2 του άρθρου 4 του Π.Δ. 185/07) Η Δημοτική επιτροπή διαβούλευσης γνωμοδοτεί στο δημοτικό συμβούλιο σχετικά με το επιχειρησιακό πρόγραμμα και το τεχνικό πρόγραμμα του δήμου (άρθρο 76 παρ.2α Ν. 3852/2010) και (παρ.3 η οποία αναριθμήθηκε σε 4 του άρθρου 2 του Π.Δ. 185/07 όπως τροποποιήθηκε με το Π.Δ. 89/2011) Το Δημοτικό Συμβούλιο ψηφίζει το σχέδιο στρατηγικού σχεδιασμού και το επιχειρησιακό πρόγραμμα το οποίο αποστέλλει για έλεγχο νομιμότητας στην Αυτοτελή Υπηρεσία Εποπτείας ΟΤΑ. (παρ.8 και 9 του άρθρου 2 του Π.Δ. 185/07 όπως τροποποιήθηκε με το Π.Δ. 89/2011) 6 από 112

Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα, στο τελικό του κείμενο, θα αποτελέσει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα το οποίο θα εμπεριέχει τις βασικές αρχές ανάπτυξης του Δήμου Ξυλοκάστρου - Ευρωστίνης, με σκοπό τη βελτίωση της αναπτυξιακής της δομής και της ποιότητας ζωής των κατοίκων. Η σημαντικότητα αυτού του εγχειρήματος επιβάλλει την συνεργασία όλων των υπηρεσιών, των Νομικών προσώπων και φορέων του Δήμου, ώστε το Επιχειρησιακό πρόγραμμα να καταστεί το εργαλείο για την εξυπηρέτηση των παραπάνω στόχων. 1.3 Σύντομο Ιστορικό Δήμου Ο Δήμος Ξυλοκάστρου- Ευρωστίνης περιλαμβάνει τους πρώην Καποδιστριακούς Δήμους Ξυλοκάστρου και Ευρωστίνης με τις παρακάτω Τοπικές Κοινότητες Άνω Συνοικίας Τρικάλων, Μέσης Συνοικίας Τρικάλων, Κάτω Συνοικίας Τρικάλων, Καρυάς, Μάννας, Παναριτίου, Στυλίων, Ρεθίου, Γελληνίου, Ξανθοχωρίου, Δενδρού, Ζεμενού, Βρυσουλών, Κορφιώτισσας, Θροφαρίου, Ρίζας, Γελληνιάτικων, Θαλερού, Μελισσίου, Συκιάς, Καμαρίου, Λουτρού, Πιτσών, Πελλήνης, Καρυώτικων, Δερβενίου, Ελληνικού, Ευρωστίνης Ροζενών, Καλλιθέας, Λυγιάς, Λυκοποριάς, Πύργου, Σαρανταπήχου, Στομίου, Χελυδορέου και την Δημοτική Κοινότητα Ξυλοκάστρου. Έχει έκταση 411.772 στρέμματα και πληθυσμό 21.155 (επίσημα στοιχεία ΕΣΥΕ 2001). Έδρα του Δήμου είναι η πόλη του Ξυλοκάστρου. 7 από 112

Στα όριά του συνυπάρχουν οι ακτές του Κορινθιακού βόρεια και η Κυλλήνη, το ψηλότερο βουνό του νομού, νότια, συνορεύει δε ανατολικά με τον Δήμο Σικυωνίων και δυτικά με τον Νομό Αχαΐας ( Δήμος Αιγιαλείας ). Ένα πλήθος γραφικών χωριών, ορεινών, ημιορεινών και παραθαλάσσιων, παραδοσιακές εκκλησίες και μοναστήρια, πανέμορφα δάση, μαγευτικές ακρογιαλιές χαρίζουν στο Δήμο μια πολυμορφία και συνδυασμό θάλασσας και βουνού. Η οικονομία της περιοχής είναι επίσης πολύμορφη. Η βόρεια παραλιακή ζώνη του Δήμου, με κυρίαρχη την πόλη του Ξυλοκάστρου και το Δερβένι παρουσιάζει έντονη τουριστική και εμπορική δραστηριότητα, ενώ στα νοτιότερα τμήματα οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με αγροτικές καλλιέργειες. Τα Τρικαλοχώρια, το όρος της Κυλλήνης και η Εβροστίνη ( Ζάχολη ) παρουσιάζουν επίσης μεγάλο τουριστικό ενδιαφέρον και σημαντική ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια, αφού αποτελούν βασικό προορισμό της Πρωτεύουσας. Ο Δήμος τα τελευταία χρόνια εμφανίζει δυναμική ανάπτυξης τόσο στον τουριστικό και αγροτοτουριστικό τομέα, όσο και στον πρωτογενή τομέα με τον οποίο ασχολούνται τα 2/3 του οικονομικά ενεργού πληθυσμού της περιοχής. Η δυναμική αυτή ενισχύεται από το πλούσιο φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον της περιοχής και από το πλεονέκτημα ότι βρίσκεται ακριβώς επάνω στους συγκοινωνιακούς άξονες Πάτρας Αθήνας και Κορίνθου Τριπόλεως και πλησίον αρχαιολογικών χώρων διεθνούς εμβέλειας όπως η Αρχαία Ολυμπία, οι Δελφοί και η Αρχαία Κόρινθος. 8 από 112

2. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Κεφ. Α. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ Α1. Περιγραφή υφιστάμενης κατάστασης Μακροοικονομικά στοιχεία Α1.1. Γεωγραφικά και πληθυσμιακά στοιχεία Ο Δήμος Ξυλοκάστρου - Ευρωστίνης παρουσίασε μείωση του πληθυσμού του της τάξης του -5,8% κατά την τελευταία δεκαετία, δηλ. 21.155 κάτοικοι το 2001, έναντι 22.453 το 1991, η οποία δεν ακολούθησε την θετική δημογραφική εξέλιξη του Νομού. Η μείωση του πληθυσμού οφείλεται κυρίως στις μετακινήσεις των νέων, είτε για εκπαιδευτικούς λόγους, είτε για αναζήτηση εργασίας, αλλά κύρια λόγω της μείωσης της γεωργικής δραστηριότητας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη γήρανση του πληθυσμού, και μάλιστα των μικρών ορεινών οικισμών που κινδυνεύουν από οριστική εγκατάλειψη. Στα επόμενα διαγράμματα εμφανίζεται η ηλικιακή κατανομή δημοτών επί του μόνιμου πληθυσμού, στο Δήμο Ξυλοκάστρου Ευρωστίνης, στην Περιφέρεια Πελοποννήσου καθώς και στο σύνολο της χώρας: ΗΛΙΚΙΑΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΔΗΜΟΤΩΝ Δ. ΞΥΛΟΚΑΣΤΡΟΥ - ΕΥΡΩΣΤΙΝΗΣ 12 13,3 24,5 0-14 10,8 19,6 19,8 15-24 25-39 40-54 55-64 65 ετών και άνω Πηγή: ΕΣΥΕ Απογραφή πληθυσμού της 18 ης Μαρτίου 2001 9 από 112

ΗΛΙΚΙΑΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ 10,5 19,2 19 15,3 21,5 14,5 0-14 15-24 25-39 40-54 55-64 65 ετών και άνω Πηγή: ΕΣΥΕ Απογραφή πληθυσμού της 18 ης Μαρτίου 2001 ΗΛΙΚΙΑΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ 11 19,9 16,7 15,2 22,9 14,3 0-14 15-24 25-39 40-54 55-64 65 ετών και άνω Πηγή: ΕΣΥΕ Απογραφή πληθυσμού της 18 ης Μαρτίου 2001 10 από 112

ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΑΝΑ ΦΥΛΟ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΞΥΛΟΚΑΣΤΡΟΥ - ΕΥΡΩΣΤΙΝΗΣ 49,6 50,4 ΑΡΡΕΝΕΣ ΘΗΛΕΙΣ Πηγή: ΕΣΥΕ Απογραφή πληθυσμού της 18 ης Μαρτίου 2001 Από την ανάλυση των παραπάνω διαγραμμάτων προκύπτουν τα εξής ποιοτικά συμπεράσματα: Σε σχέση με την πληθυσμιακή σύνθεση του Δήμου ανά φύλο, ο ανδρικός πληθυσμός αποτελεί το 50,4% του συνολικού πραγματικού πληθυσμού, ενώ ο γυναικείος πληθυσμός, αποτελεί το 49,6% του συνολικού πραγματικού πληθυσμού, Από τα δημογραφικά δεδομένα της απογραφής του 2001 είναι προφανής η γήρανση του πληθυσμού, ως αποτέλεσμα των πληθυσμιακών εκροών και της αυξανόμενης υπογεννητικότητας. Ο δείκτης γήρανσης για τον Δήμο Ξυλοκάστρου - Ευρωστίνης είναι 24,5% (65 ετών+), υψηλότερος κατά 5,3 μονάδες του αντίστοιχου δείκτη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου (19,2%) και κατά 7,8 μονάδες υψηλότερος του μέσου Εθνικού Δείκτη ( 16,7 % ). Ο δείκτης εξάρτησης εμφανίζεται να είναι της τάξης του 38% επί των ατόμων εργάσιμης ηλικίας. Αυτό μεταφράζεται ότι στα 100 άτομα εργάσιμης ηλικίας (15-64 ετών) αντιστοιχούν περίπου 38 άτομα που χαρακτηρίζονται ως οικονομικά εξαρτώμενα. Ο αριθμός των ατόμων αυτής της κατηγορίας εμφανίζεται υψηλότερος από τον αντίστοιχο σε εθνικό επίπεδο αλλά και από αυτόν της Περιφέρειας, Οι μεγαλύτερες αριθμητικά ομάδες ηλικιών στον Δήμο είναι μεταξύ 25-39 ετών και ακολούθως μεταξύ 40-54 ετών, οι οποίες αποτελούν το κυρίαρχο τμήμα της παραγωγικής βάσης. Το ίδιο παρατηρείται και για την Περιφέρεια Πελοποννήσου αλλά και για το σύνολο της χώρας. Το 6,6% του πραγματικού πληθυσμού του Δήμου είναι αλλοδαποί ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τον Νομό Κορινθίας είναι 9%. Είναι προφανές ότι τα παρατιθέμενα στοιχεία και η επεξεργασία τους, έχουν σαν βάση την Απογραφή του 2001 που αποτελεί επίσημο στατιστικό στοιχείο. Τα στοιχεία της απογραφής 11 από 112

του 2011 δεν έχουν οριστικοποιηθεί ώστε να θεωρηθούν επίσημα. Ωστόσο από τα προσωρινά στοιχεία παρατηρείται μείωση του πληθυσμού του Δήμου μας κατά 18 % ( πληθυσμός Δήμου 17.420 ) όταν στην περιφέρεια Πελοποννήσου το αντίστοιχο ποσοστό είναι μείωση κατά 9 % και στο σύνολο της χώρας μείωση κατά 1,7 % κατά την τελευταία δεκαετία. Ένας σοβαρός λόγος για την μείωση αυτή είναι και η αλλαγή του τρόπου απογραφής σε σχέση με τις προηγούμενες, δηλ. το γεγονός ότι η απογραφή διήρκεσε μία εβδομάδα και όχι μία ημέρα. Στη διάρκεια των ετών 2001 έως και σήμερα παρατηρήθηκε σταδιακή αύξηση του πληθυσμού για μόνιμη κατοικία καθώς και εντατικοποίηση της Νόμιμης Οικοδομικής Δραστηριότητας, μέρος της οποίας διοχετεύεται για δευτερεύουσα κατοικία. Εκτιμάται ότι η έλευση του Προαστιακού στο Δήμο και η νέα Εθνική Οδός Κορίνθου Πατρών ( ΠΑ.ΘΕ ) θα συμβάλλει στην σημαντική αύξηση του μόνιμου πληθυσμού του Δήμου, αλλά και της εποχιακής διαμονής, δεδομένο το οποίο θα ληφθεί στις δράσεις του Στρατηγικού Σχεδιασμού. Α1.2. Κοινωνικά και Οικονομικά στοιχεία Ι. Κοινωνικά Στοιχεία Το μορφωτικό επίπεδο τού πληθυσμού της περιοχής και ιδιαίτερα των ορεινών οικισμών, είναι χαμηλό, σε αντίθεση με την έδρα του Δήμου, όπου παρατηρείται μεγάλη συγκέντρωση ατόμων υψηλού μορφωτικού επιπέδου. Σε ότι αφορά το επίπεδο Εκπαίδευσης και τα ποσοτικά ποιοτικά χαρακτηριστικά του Δήμου Ξυλοκάστρου - Ευρωστίνης, αναφέρονται τα εξής : Εκπαιδευτικό Επίπεδο Σύνολο Ποσοστό % Άρρενες Θήλεις Αγράμματοι (μη γνωρίζοντες γραφή και ανάγνωση) 387 2,4 106 281 Δεν τελείωσαν το Δημοτικό αλλά γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση 974 6,2 331 643 Απόφοιτοι στοιχειώδους εκπαίδευσης 6808 43,1 3267 3541 Τέλειωσαν τη Γ τάξη Γυμνασίου Απόφοιτοι Μέσης εκπαίδευσης Πτυχιούχοι ΤΕΙ (ΚΑΤΕ, ΚΑΤΕΕ) και Ανωτέρων Σχολών Πτυχιούχοι Ανωτάτων Σχολών 2332 14,7 1423 909 3572 22,6 1776 1796 678 4,3 355 323 1004 6,4 528 476 Κάτοχοι Μεταπτυχιακού Διδακτορικού Τίτλου 49 0,3 34 15 ΣΥΝΟΛΟ 15804 100 7820 7984 Πηγή: ΕΣΥΕ Απογραφή πληθυσμού της 18 ης Μαρτίου 2001 12 από 112

Όσον αφορά το επίπεδο εκπαίδευσης σε συσχέτιση με το φύλο, μεγαλύτερες διαφοροποιήσεις παρατηρούνται στους αγράμματους, οι γυναίκες είναι συντριπτικά περισσότερες από τους άνδρες, το ίδιο παρατηρείται και σε αυτούς που δεν έχουν τελειώσει το δημοτικό. Παρατηρείται ότι οι περισσότεροι από τους κατοίκους είναι απόφοιτοι στοιχειώδους Εκπαίδευσης σε ποσοστό 43,1%, ενώ το 22,6% είναι απόφοιτοι Μέσης Εκπαίδευσης. Η συμμετοχή των γυναικών στο εργατικό δυναμικό φαίνεται χαμηλή, αντίθετα με τους άνδρες, για τους οποίους είναι σχετικά υψηλή. Παρατηρείται υποαπασχόληση στον αγροτικό τομέα και έλλειψη εναλλακτικών ευκαιριών απασχόλησης κύρια για τους νέους που παρουσιάζουν και το μεγαλύτερο ποσοστό ανεργίας. ΙΙ. Οικονομικά Στοιχεία Σύμφωνα με στοιχεία της απογραφής του 2001, ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός ανέρχεται σε 9.197 άτομα, δηλαδή στο 43,47% του συνολικού πληθυσμού. Ο αριθμός των ανέργων του Δήμου Ξυλοκάστρου Ευρωστίνης το 2001 βρίσκονταν στο 6,94 % του οικονομικά ενεργού πληθυσμού, δηλαδή στα 638 άτομα, εκ των οποίων τα 360 (3,9% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού) ήταν νέοι. Η περιοχή του Δήμου Ξυλοκάστρου - Ευρωστίνης διακρίνεται σε δύο τμήματα, όσον αφορά τις οικονομικές δραστηριότητες: 1. Στο ορεινό τμήμα όπου κυριαρχεί ο πρωτογενής τομέας, που όμως παρουσιάζει φθίνουσα τάση, με εξαίρεση ορισμένες Τ.Κ. στις οποίες εξακολουθεί να αναπτύσσεται ο πρωτογενής τομέας και να απασχολεί την πλειοψηφία του οικονομικά ενεργού πληθυσμού και ο τουρισμός που αποτελεί την δεύτερη σε σημασία οικονομική δραστηριότητα. Η εσωτερική αυτή ζώνη διαθέτει ελκυστικά θέρετρα ορεινού τουρισμού, με κομβικό σημείο τα Τρικαλοχώρια, την Ζήρεια, το Μαύρο Όρος αλλά και την Εβροστίνη ( Ζάχολη ), που στη διάρκεια των τελευταίων ετών αποτελούν τη βασική πλέον οικονομική δραστηριότητα. 2. Στο παραθαλάσσιο τμήμα κυριαρχεί ο τουρισμός και ο πρωτογενής τομέας, ωστόσο, ο τουρισμός, έχει σαν βασική πηγή προέλευσης τους κατοίκους του αστικού συγκροτήματος της Πρωτευούσης. Στην παραλιακή ζώνη η τουριστική ανάπτυξη εξακολουθεί να παρουσιάζει δυναμισμό, με βάση κυρίως τον εγχώριο τουρισμό, και καταλαμβάνει σημαντικές εκτάσεις σε συνεχή γραμμική δόμηση. Ωστόσο και παρά το εξαιρετικό φυσικό κάλος της περιοχής και τα αξιόλογα σημεία προορισμού, δεν παρατηρείται τουριστική κίνηση εκτός της εγχώριας προέλευσης και αυτό έχει την εξήγηση του στην έλλειψη κλινών και γενικά τουριστικών υποδομών σύμφωνα με τις προδιαγραφές που επικρατούν σε άλλες περιοχές της χώρας. Πρωτογενής Τομέας 13 από 112

Η αγροτική δραστηριότητα είναι κυρίαρχη στην περιοχή του Δήμου Ξυλοκάστρου- Ευρωστίνης. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΣΥΕ, το 63% του συνόλου των απασχολουμένων στην περιοχή του Δήμου απασχολείται στον πρωτογενή τομέα και το 37% απασχολείται στους άλλους τομείς της οικονομίας. Ένα σημαντικό τμήμα των απασχολουμένων στον αγροτικό τομέα συμπληρώνει το εισόδημα του, απασχολούμενο παραδοσιακά με τον τουρισμό. Η σημασία ορισμένων προϊόντων της περιοχής για την εθνική οικονομία, όπως η κορινθιακή σταφίδα, καθώς και ο παραδοσιακός χαρακτήρας ορισμένων άλλων όπως η ελιά, η σουλτανίνα, τα κεράσια, το μήλο και άλλα, συνηγορούν για τη διατήρηση και ενίσχυση του αγροτικού τομέα, αλλά με προϋπόθεση την αναδιάρθρωση των καλλιεργειών. Στο διάστημα εφαρμογής του Γ' ΚΠΣ έγινε προσπάθεια να δημιουργηθούν σύγχρονες αγροτικές εκμεταλλεύσεις που να εξασφαλίζουν πλήρη απασχόληση και συμμετοχικές δραστηριότητες στο επίπεδο της μεταποίησης και της εμπορίας των αγροτικών προϊόντων. Ωστόσο σήμερα η εικόνα αυτή έχει διαφοροποιηθεί, μέσω της μείωσης του πρωτογενούς τομέα και της αύξησης του τριτογενούς και μάλιστα σε ποσοστά περίπου αντίστροφα. α). Γεωργικές εκμεταλλεύσεις Στην περιοχή του Δήμου υπάρχουν τρεις γεωγραφικές ζώνες με διαφορετικές γεωργικές εκμεταλλεύσεις : 1. Η ορεινή περιοχή, στην οποία κυριαρχούν οι εκτατικές και παραδοσιακές καλλιέργειες. 2. Η πεδινή και κυρίως η παραλιακή περιοχή, στην οποία επικρατούν οι εντατικές δενδρώδεις καλλιέργειες, οι οποίες σήμερα παρουσιάζουν ύφεση. 3. Η ημιορεινή περιοχή, που χαρακτηρίζεται σαν ενδιάμεση ζώνη κυρίως αγροτικής ανάπτυξης, όπου κυριαρχεί μία μείξη από εκτατικές και εντατικές καλλιέργειες. Τα κύρια προϊόντα της περιοχής του Δήμου είναι τα μήλα, η σταφίδα, η σουλτανίνα, τα εσπεριδοειδή, και το λάδι. Η κορινθιακή σταφίδα, το λεμόνι, το λάδι καθώς και τα επιτραπέζια σταφύλια είναι διεθνώς αναγνωρισμένα για την ποιότητα τους. Το σχετικά μεγαλύτερο τμήμα των καλλιεργούμενων εκτάσεων ανήκει στις δενδρώδεις καλλιέργειες (ποσοστό 43%) και είναι εσπεριδοειδή (κυρίως λεμόνια) και βρίσκεται στην πεδινή περιοχή του Δήμου. Ακολουθούν οι αμπελοκαλλιέργειες (ποσοστό 24%) και οι αροτραίες (2,5%), ενώ οι αγραναπαύσεις ανέρχονται σε ποσοστό 29% της γεωργικής γης. Ωστόσο τα στοιχεία αυτά διαχρονικά και στη διάρκεια των τελευταίων ετών παρουσιάζουν ύφεση, και σημαντικός αριθμός εκτάσεων εγκαταλείπεται. Στην έδρα του Δήμου υπάρχει ο Δενδροκομικός Σταθμός με κύρια δραστηριότητα την παραγωγή πολλαπλασιαστικού υλικού λεμονιάς και την καλλιέργεια μητρικών δένδρων διαφόρων ποικιλιών. β) Υποδομές στον γεωργικό τομέα Στο Δήμο Ξυλοκάστρου Ευρωστίνης εκτελούνται διάφορα προγράμματα αγροτικής υποδομής, με κύρια κατεύθυνση τη βελτίωση και επέκταση των αρδευόμενων καλλιεργειών, τη βελτίωση και κάλυψη των 14 από 112

αγροτικών δρόμων, κλπ. Σημαντικό θέμα για την αξιοποίηση των γεωργικών υποδομών αποτελεί η άρδευση, η οποία σε συνάρτηση με την έλλειψη υδάτινου δυναμικού αποτελεί ένα δυσεπίλυτο πρόβλημα στο Δήμο. Ωστόσο με συντονισμένες προσπάθειες θα επιχειρηθούν παρεμβάσεις την περίοδο 2011 2014 (φράγματα, κλπ), όπως θα αναφερθεί σε επόμενη ενότητα. γ). Κτηνοτροφία Για ορισμένες Τ.Κ η κτηνοτροφία αποτελεί σημαντική δραστηριότητα με κύρια την εκτροφή αιγοπροβάτων που φτάνουν περίπου τα 12 χιλ. κεφάλια (2003) και η ετήσια παραγωγή κρέατος ξεπέρασε τους 70 τόνους. Σήμερα η εικόνα αυτή σαφώς και έχει διαφοροποιηθεί προς τα κάτω, ωστόσο το ζωικό κεφάλαιο εξακολουθεί να είναι σημαντικό. Δευτερογενής Τομέας Ο τομέας αυτός παρουσιάζει περιορισμένες δυνατότητες, οι οποίες αφορούν κυρίως στην επεξεργασία των αγροτικών προϊόντων μικρής δυναμικότητας μονάδων (συσκευαστήρια, ελαιοτριβεία, αποθηκευτικοί χώροι και ψυγεία, μικρές βιοτεχνίες, κλπ) και δημιουργεί προβλήματα ρύπανσης του περιβάλλοντος, από την αλόγιστη εναπόθεση των αποβλήτων. Ωστόσο, ο κλάδος της μεταποίησης αγροτικών προϊόντων έχει κυρίως τοπική σημασία, που δεν υπερβαίνει τα όρια του Νομού Κορινθίας. Η περαιτέρω ανάπτυξη των υφιστάμενων κλάδων του δευτερογενούς τομέα της οικονομίας πρέπει να γίνει με αυστηρούς περιβαλλοντικούς όρους, ώστε να είναι συμβατή με τα αναπτυξιακά σχέδια του Δήμου και για το λόγο αυτό προβλέπεται ειδική δράση για την δημιουργία χώρου εγκατάστασης των ανωτέρω παραγωγικών μονάδων ( σύμφωνα και με την πρόταση του Γ.Π.Σ. ), όπως θα παρουσιασθεί σε επόμενη ενότητα. Τριτογενής Τομέας Η δραστηριότητα του τριτογενή τομέα, επικεντρώνεται ως επί το πλείστον στα καταστήματα που συμπληρώνουν την τουριστική δραστηριότητα (ψησταριές, ουζερί, εστιατόρια, καφετέριες, σούπερμάρκετ, κρεοπωλεία, παντοπωλεία, κλπ), τα οποία συγκεντρώνονται κυρίως στις παραλιακές Τ.Κ., ενώ υπάρχουν και άλλες επαγγελματικές δραστηριότητες που εξυπηρετούν τις ανάγκες των. Οι επιχειρήσεις του τριτογενή τομέα είναι κυρίως μικρής δυναμικότητας και ως επί το πλείστον απασχολούν άτομα του οικογενειακού περιβάλλοντος, με ολιγάριθμο βοηθητικό προσωπικό, ακολουθούν δε οι περισσότερες την εποχικότητα της τουριστικής κίνησης, με έμφαση στους θερινούς μήνες. Τουρισμός Το Ξυλόκαστρο υπήρξε μία από τις πρώτες περιοχές της χώρας που προσέλκυσε ξένους τουρίστες, σε ειδικές εγκαταστάσεις (τουριστικό χωριό διακοπών) ήδη από τη δεκαετία του 1950. Εν τούτοις, η 15 από 112

κατάσταση σήμερα παρουσιάζεται μάλλον στάσιμη, γιατί σε μεγάλο βαθμό περιορίσθηκε στον εγχώριο παραθεριστικό τουρισμό. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, μεταξύ άλλων, να μη δημιουργηθούν στην περιοχή μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, κύρια στο παραλιακό μέτωπο, ενώ το ορεινό ακολούθησε διαφορετική εξέλιξη προσελκύοντας επισκέπτες. Η μέχρι σήμερα τουριστική δραστηριότητα στο Δήμο Ξυλοκάστρου Ευρωστίνης δεν έχει εκμεταλλευτεί πλήρως την ιδιαιτερότητα των φυσικών πόρων της περιοχής, και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που προσφέρει. Ο τουρισμός μπορεί να αναπτυχθεί παράλληλα και συμπληρωματικά με τους άλλους παραγωγικούς τομείς της οικονομίας (κυρίως με τον αγροτικό τομέα) και να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις μιας ολοκληρωμένης ενδογενούς ανάπτυξης, δεδομένο το οποίο θα αποτελέσει βασικό Στρατηγικό και Επιχειρησιακό στόχο της δημοτικής αρχής. Ακόμη η τουριστική δραστηριότητα πρέπει να επεκταθεί και σε μορφές εναλλακτικού τουρισμού που συνδυάζουν την «αειφορία» με την ολοκληρωμένη παρέμβαση για την αξιοποίηση των φυσικών πόρων του Δήμου. Σε σύγκριση με τα στοιχεία μέχρι το 2001, οι συνολικές αφίξεις και οι διανυκτερεύσεις παρουσίασαν θετική αύξηση. Αλλά το ποσοστό αύξησης των τουριστών δεν ακολούθησε ανάλογη αύξηση των διανυκτερεύσεων, το αντίθετο μάλιστα, μειώθηκε δραστικά ο μέσος όρος διανυκτέρευσης. Η εικόνα για την περίοδο 2000 2010 είναι εντελώς διαφορετική, αφού η τουριστική δραστηριότητα έχει πλέον περιορισθεί σε επισκέπτες με ιδιόκτητες κατοικίες, με αποτέλεσμα η ζήτηση κλινών να μειώνεται σημαντικά και με δεδομένο την αλλαγή των προτύπων σε διεθνές επίπεδο να μην υπάρχουν αλλοδαποί επισκέπτες - τουρίστες. Σαν ποσοστό το δυναμικό του Δήμου Ξυλοκάστρου - Ευρωστίνης στο σύνολο του ξενοδοχειακού δυναμικού του Νομού Κορινθίας, παρατηρούμε ότι ανερχόταν το 1993 σε 21%, ενώ το 2001 το ποσοστό μειώθηκε σε 14% και σήμερα δεν ξεπερνά το 8%. Δηλαδή η ξενοδοχειακή υποδομή του Δήμου δεν ακολούθησε την δυναμική αύξηση του συνόλου του Νομού Κορινθίας, που από 5.088 κλίνες το 1993, ανήλθε σε 8.575 το 2001 και 10.435 σήμερα. Σήμερα η εικόνα είναι διαφορετική αφού το σύνολο των κλινών είτε έχει αναστείλει δραστηριότητα, είτε υπολειτουργεί καλύπτοντας τις εκάστοτε εποχιακές ανάγκες. Το ιδιαίτερο φυσικό κάλλος του Δήμου Ξυλοκάστρου - Ευρωστίνης που συνδυάζει άριστα θάλασσα και βουνό, σε συνδυασμό με την ποικιλία του ανάγλυφου των εδαφών, τον χαρακτηρίζει σαν ένα προνομιακό Δήμο, ο οποίος ωστόσο θα πρέπει να εκπονήσει ένα ολοκληρωμένο Σχέδιο Ανάπτυξης. Όσον αφορά την τουριστική ανάπτυξη διακρίνονται βασικά δύο περιοχές: η παραλιακή ζώνη και η ορεινή ζώνη. Η παραλιακή ζώνη, στην οποία η τουριστική ανάπτυξη εξακολουθεί να κατέχει κυρίαρχη θέση και να επεκτείνεται με βάση κυρίως τον εγχώριο τουρισμό, καταλαμβάνει σημαντικές εκτάσεις κατά μήκος της παραλίας, αλλά σε μικρό βάθος, από Μελίσσι έως Μαύρα Λιθάρια, με κύριο χαρακτηριστικό την συνεχή δόμηση. Στη ζώνη αυτή έχουν αναπτυχθεί διάφορα είδη τουριστικών εγκαταστάσεων (επιπλωμένα διαμερίσματα, ενοικιαζόμενα δωμάτια, κλπ) με το μειονέκτημα ότι καλύπτουν συνήθως την θερινή περίοδο και την ζήτηση της Πρωτεύουσας. Αυτή η συγκέντρωση κυρίως στην 16 από 112

παραλιακή ζώνη, αφήνει ανεκμετάλλευτη την ενδοχώρα του Δήμου, με εξαίρεση την περιοχή των Τρικάλων η οποία και έχει εκρηκτική αύξηση της ζήτησης και της ποικιλίας των επισκεπτών. Συμπερασματικά η τουριστική κίνηση παρουσιάζει έντονη εποχικότητα, με κύρια συγκέντρωση επισκεπτών το δίμηνο Ιουλίου Αυγούστου και τα Σαββατοκύριακα. Η μικρή διάρκεια της τουριστικής περιόδου, οφείλεται κύρια στην εξάρτηση από τον εγχώριο παραθεριστικό τουρισμό, πού καταλαμβάνουν το 84% του συνόλου της τουριστικής κίνησης καθώς και στην έλλειψη μεγάλων ξενοδοχειακών μονάδων και βασικών υποδομών (πχ, ανεπάρκεια καταλυμάτων υψηλής ποιότητας, απουσία γραφείων τουριστικών πληροφοριών, κλπ). Αυτά τα τελευταία στοιχεία οριοθετούν το είδος του τουρισμού που έχει αναπτυχθεί όλα αυτά τα χρόνια στην περιοχή του Δήμου, σαν παραθεριστικός τουρισμός ήλιου και θάλασσας, από Έλληνες κυρίως τουρίστες και μάλιστα κατά την περίοδο των σχολικών διακοπών. Η ορεινή ζώνη που περιλαμβάνει τα θέρετρα ορεινού τουρισμού, παρουσιάζει συνεχή αύξηση της τουριστικής ζήτησης και αποτελεί την κυριότερη εναλλακτική οικονομική δραστηριότητα προς τον πρωτογενή τομέα. Το όρος Κυλλήνη ή Ζήρεια με την απαράμιλλη φύση του, αποτελεί μεγάλο πλεονέκτημα για την περιοχή του Δήμου και η δυνατότητα αξιοποίησης νέων μορφών τουρισμού (αγροτουρισμός, περιπατητικός, ορεινός, αναρριχητικός κ.α.), θα συνδυάσουν την τουριστική ανάπτυξη με την «αειφορία». Σημειώνεται ότι η αξιοποίηση του ορεινού όγκου της Ζήρειας αποτελεί πρωταρχικό αναπτυξιακό στόχο εδώ και πολλά χρόνια. Στα πλαίσια αυτά η δημιουργία υποδομών χειμερινού τουρισμού στην Ζήρεια και οι σχετικές εγκαταστάσεις που έχουν κατασκευαστεί για σκι και γενικά συναφείς χειμερινές δραστηριότητες, φαίνεται ότι έχουν αρχίσει να αποδίδουν σε συνδυασμό και με την εντατικοποίηση της δημιουργίας κλινών υψηλών προδιαγραφών από τον Ιδιωτικό Τομέα. Επίσης στον οικισμό Εβροστίνης παρουσιάζεται αύξηση της τουριστικής δραστηριότητας ως αποτέλεσμα της ανάπτυξης υποδομών από τον ιδιωτικό τομέα. Ένα πρόσθετο και δυναμικό πλεονέκτημα για την ανάπτυξη του αρχαιολογικού τουρισμού στην περιοχή του Δήμου, εφόσον γίνουν οι απαραίτητες παρεμβάσεις, θα ήταν η ανάδειξη της αρχαίας Πελλήνης, με τα πλούσια αρχαιολογικά ευρήματα της, επίσης η αξιοποίηση των σπηλαίων Ερμή Ζήρειας και Σαφτουλή στα Άνω Πιτσά. Συμπερασματικά το Ορεινό Μέτωπο του Δήμου, φαίνεται να αποτελεί το σημείο αιχμής για τουριστική ανάπτυξη με δεδομένο του ότι έχει αρχίσει να δημιουργεί «τάση προορισμού» για εγχώριο τουρισμό και μάλιστα υψηλών μέσων εισοδημάτων. Ωστόσο η εκρηκτική ανάπτυξη θα πρέπει να διοχετευθεί και σε άλλες περιοχές, πλην των Τρικάλων, ώστε να υπάρξει ισόρροπη βιώσιμη ανάπτυξη και να αποφευχθούν φαινόμενα κορεσμού και δημιουργίας προβλημάτων στην παροχή υπηρεσιών. 17 από 112

Α1.2.1. Κοινωνική Πολιτική Ι. Κοινωνική Μέριμνα Ο Δήμος έχει καταβάλει σημαντική προσπάθεια για την επίτευξη ενός ολοκληρωμένου προγράμματος κοινωνικής πολιτικής το οποίο θα προσφέρει βοήθεια και στήριγμα, στις κοινωνικές δομές που είναι απαραίτητο, ώστε να εξαλειφθούν τα συμπτώματα της απομόνωσης, των διακρίσεων και των ανισοτήτων μεταξύ των πολιτών. Η κοινωνική υπηρεσία του Δήμου είναι αρμόδια για το στρατηγικό σχεδιασμό, την εξειδίκευση των αναγκών και την άσκηση κοινωνικής πολιτικής σε τοπικό επίπεδο. Δημιουργεί τις κοινωνικές δομές και τις υποδομές, συνεργάζεται με την κεντρική διοίκηση και τα δίκτυα των πολιτών (εθελοντικές οργανώσεις, κλπ) με στόχο την παροχή των κοινωνικών υπηρεσιών στο σύνολο των πολιτών. Στόχος είναι να συμβάλλει στην ομογενοποίηση της ασκούμενης κοινωνικής πολιτικής και κυρίως στη διάρκεια και βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους πολίτες. Πρωταρχικό μέλημα της Δημοτικής Αρχής είναι ο Δήμος Ξυλοκάστρου Ευρωστίνης να γίνει ένας πιο ανθρώπινος Δήμος και συγκεκριμένα ως προς την υλοποίησης αυτού του στόχου παρατηρούνται τα εξής : Στην έδρα του Δήμου λειτουργεί το Κέντρο Υγείας Ξυλοκάστρου, που είναι αποκεντρωμένη μονάδα πρωτοβάθμιας περίθαλψης του Γενικού Νοσοκομείου Κορίνθου και ανήκει διοικητικά σε αυτό. Το Κέντρο λειτουργεί σε 24ωρη βάση, διαθέτει ασθενοφόρο, ακτινολογικά μηχανήματα, καρδιογράφους κλπ. Οι ιατρικές ειδικότητες που περιλαμβάνει είναι παθολόγος γενικής ιατρικής, παιδίατρος, οδοντίατρος και καρδιολόγος. Επίσης στον Δήμο έχει συσταθεί το Συμβούλιο Πρόληψης Παραβατικότητας το οποίο είναι στελεχωμένο με επιστήμονες, οι οποίοι οργανωμένα βοηθούν συμβουλευτικά και προληπτικά στο χώρο του οποιασδήποτε μορφής εγκλήματος. Ήδη μέσω αυτών των υπηρεσιών προωθήθηκε και βρίσκεται σε πολύ καλό δρόμο η δημιουργία Ειδικού Σχολείου για παιδιά με ειδικές ικανότητες. Ο ρόλος των υπηρεσιών ή των διαφόρων προγραμμάτων όπως η Βοήθεια στο Σπίτι είναι η ψυχοσυναισθηματική στήριξη, η βοήθεια σε δυσλειτουργικές οικογένειες, σε άτομα ηλικιωμένα ή απομονωμένα αλλά και η αντίστοιχη νοσηλευτική υποστήριξη. Ο Δήμος, συνδέει και προωθεί με ιδιαίτερη ευαισθησία την συνεργασία και με άλλες υπηρεσίες ώστε να εξασφαλίσει μια ολοκληρωμένη υποστήριξη και στα πιο απομακρυσμένα χωριά. Παράλληλα, στον Δήμο λειτουργεί και το ΚΔΑΠ (Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών), το οποία είναι στελεχωμένο με εξειδικευμένο προσωπικό. Τα παιδιά σε ένα ευχάριστο και ασφαλές περιβάλλον πέραν του καθημερινού ωρολογίου προγράμματος του σχολείου, μπορούν να καλλιεργήσουν τη δημιουργική τους φαντασία και να συμμετέχουν ομαδικά σε μαθήματα μουσικής, εικαστικών, θεάτρου, κλπ. Τόσο η αφοσίωση του προσωπικού στα παιδιά όσο και οι θεατρικές παραστάσεις που παρουσίασαν αποδεικνύουν την ποιότητα του έργου που επιτελείται (θεατρικές 18 από 112

παραστάσεις Μορμόλης και το όνειρο του Σκιάχτρου, μουσική, κατασκευές παιχνιδιών, ευαισθησία σε θέματα περιβάλλοντος, συλλογικής εργασίας και εθελοντισμού). Στο Δήμο λειτουργούν δύο ( 2 ) ΚΑΠΗ, ένα στην έδρα του Δήμου στο Ξυλόκαστρο και ένα στο Δερβένι, με πλούσια δραστηριότητα. Επίσης λειτουργούν δύο ( 2 ) βρεφονηπιακοί σταθμοί, ένας στην έδρα του Δήμου στο Ξυλόκαστρο και ένας στο Δερβένι. ΙΙ. Εξυπηρέτηση του Πολίτη Στο Δήμο λειτουργούν δύο ( 2 ) ΚΕΠ, με στόχο την ενημέρωση και διευκόλυνση του πολίτη στην επαφή του με τις δημόσιες υπηρεσίες. Στα ΚΕΠ εργάζονται 5 άτομα. Το αντικείμενο εργασίας τους περιλαμβάνει επικυρώσεις εγγράφων, απαντήσεις σε απορίες πολιτών, έκδοση φορολογικής ενημερότητας, διαφόρων πιστοποιητικών, κλπ με τελικό στόχο τη διευκόλυνση των πολιτών ως προς τις γραφειοκρατικές διαδικασίες και την εξυπηρέτησή τους στον τόπο διαμονής τους. Την τρέχουσα περίοδο τα ΚΕΠ κατά μέσο όρο εξυπηρετούν 70 άτομα ημερησίως. Στα πλαίσια της προσπάθειας για διαρκή βελτίωση της λειτουργίας του Δήμου και της εξυπηρέτησης των δημοτών υλοποιήθηκαν οι παρακάτω δράσεις: Αναβάθμιση λειτουργίας των Κέντρων Εξυπηρέτησης Πολιτών (ΚΕΠ). Συμμετοχή στο επιχειρησιακό πρόγραμμα Κοινωνία της Πληροφορίας. Η ανάπτυξη ευρυζωνικών υπηρεσιών πρόσβασης στη δημόσια διοίκηση, την παιδεία και την υγεία αποδεικνύονται μείζονος σημασίας για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων του Δήμου. Συμμετοχή μας στο έργο "δίκτυο ΣΥΖΕΥΞΙΣ". Στόχος του έργου, μεταξύ άλλων, είναι η εύκολη και γρήγορη αναζήτηση από τον Πολίτη πληροφοριών που προέρχονται από φορείς του Δημόσιου Τομέα. Μηχανοργάνωση του Δήμου με την προμήθεια σύγχρονων μηχανημάτων και πιστοποιημένων προγραμμάτων. Εκπαίδευση προσωπικού, με στόχο την καλύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη. Επένδυση στην επιμόρφωση του ανθρώπινου δυναμικού του Δήμου. Α1.2.2. Πολιτική για την Απασχόληση Η πολιτική για την απασχόληση σαφώς και αποτελεί μέριμνα της Δημοτικής Αρχής, με δεδομένα τα προβλήματα και την σύνθεση του πληθυσμού, όπως αυτά αναφέρθηκαν σε άλλες ενότητες. Τα τελευταία χρόνια η Δημοτική Αρχή προσπάθησε να ενισχύσει την επιχειρηματικότητα και την αγορά της πόλης, μέσω κάθετων και οριζόντιων ενεργειών. Αναλυτικότερα : 19 από 112

Σχεδιάζεται και υλοποιείται σταδιακά τα τελευταία χρόνια η αναμόρφωση του παραλιακού μετώπου, με σκοπό την δημιουργία χώρων περιπάτου για τους πολίτες και η νέα διάταξη εκτιμάται ότι θα βοηθήσει και στην ανάπτυξη των εμπορικών χώρων αναψυχής που είναι διατεταγμένα στο παραλιακό μέτωπο. Σχεδιάζεται τα τελευταία χρόνια η διενέργεια ισόρροπων βιώσιμων αναπτυξιακών επενδύσεων, για την δημιουργία νέων και κυρίως μόνιμων θέσεων εργασίας. Συμπερασματικά η δημοτική αρχή έχει σχεδιάσει και θα υλοποιήσει στον Επιχειρηματικό της Σχεδιασμό την δημιουργία νέων και μόνιμων θέσεων απασχόλησης, θεωρώντας στόχο και την ενίσχυση της αγοράς η οποία πλήττεται τα τελευταία χρόνια από ύφεση και σαν μόνη διέξοδο θεωρεί την διενέργεια επενδύσεων και προσέλκυσης κεφαλαίων από τον Ιδιωτικό Τομέα. Α1.2.3. Πολιτική για τον Πολιτισμό, την Παιδεία και τον Αθλητισμό Ι. Πολιτισμός Στόχος του Δήμου είναι η προβολή του πολιτιστικού και φυσικού πλούτου του Δήμου η αναβάθμιση της ποιότητας της ζωής των κατοίκων και η παροχή ευκαιριών για τη δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου των δημοτών. Γενικά υπάρχει συγκέντρωση των πολιτιστικών υποδομών στην έδρα του Δήμου στο Ξυλόκαστρο και στο Δερβένι, ενώ είναι εξαιρετικά μειωμένες στην ορεινή και ημιορεινή ζώνη. Πολιτιστικές δραστηριότητες και εκδηλώσεις πραγματοποιούνται καθ' όλη την διάρκεια του χρόνου. Στο Δερβένι, από το 1992, λειτουργεί το Πνευματικό Κέντρο Δερβενίου, μετά την δωρεά κτηρίου από την οικογένεια Πανταζόπουλου. Στο Ξυλόκαστρο λειτουργεί δανειστική βιβλιοθήκη και δωρεάν χρήση internet. Ακόμη λειτουργεί το Θέατρο «Άγγελος Σικελιανός» στο χώρο του ΕΠΑΛ Ξυλοκάστρου, το ανοικτό θέατρο «Βασίλης Γεωργιάδης» στη Μαρίνα Ξυλοκάστρου και το Δημοτικό Λαογραφικό Μουσείο Καμαρίου. Τμήματα χορευτικά παιδιών και ενηλίκων λειτουργούν στο Ξυλόκαστρο και στο Δερβένι, καθώς επίσης και φιλαρμονική. Στο Δερβένι λειτουργεί επίσης το Δημοτικό Ωδείο Ευρωστίνης με πολλά τμήματα εκμάθησης οργάνων, τμήμα χορωδίας και τμήματα θεωρίας της μουσικής. Δημοτικές βιβλιοθήκες, εκτός αυτής στο Κέντρο Νεότητας Ξυλοκάστρου, υπάρχει στο Στόμιο. Ο θερινός Δημοτικός κινηματογράφος λειτουργεί τα τελευταία χρόνια στο Δερβένι με εξαιρετική επιτυχία. Ακόμα στην Τ.Κ. Πύργου και στο κτίριο του Πύργου του Κορδή, το οποίο αποκαταστάθηκε από χρηματοδότηση του ΠΕΠ Πελοποννήσου, κατά την χειμερινή περίοδο δίνονται διαλέξεις από αναγνωρισμένους επιστήμονες και με θέματα που αφορούν τους κατοίκους της περιοχής μας, στα πλαίσια του Ανοικτού Πανεπιστημίου. 20 από 112