Οι εκδότες μιλούν για την κρίση: Θάνος Ψυχογιός Δεν μας έχει επηρεάσει σημαντικά η ύφεση της αγοράς Οι χαμηλές τιμές ήταν πάντα στρατηγική επιλογή μας Το βιβλίο είναι μια αναγκαία πολυτέλεια, ένα πολιτισμικό προϊόν, χωρίς το οποίο η ζωή μας θα ήταν εξαιρετικά φτωχότερη σε νόημα, ποιότητα και ουσία επισημαίνει ο εκδότης κ. Θάνος Ψυχογιός, εμπνευστής και ιδρυτής του εκδοτικού οίκου Ψυχογιός, που θεωρείται μία απο τις πιο δυναμικές και υγιείς εκδοτικές επιχειρήσεις. Όπως επισημαίνει ο ίδιος Έρευνες της Μetron Analysis καθώς και της Nielsen, μας κατατάσσουν ως πρώτη εκδοτική εταιρεία στις προτιμήσεις των αναγνωστών 2012 και διευκρινίζει ότι οι εκδόσεις Ψυχογιός δεν έχουν επηρεαστεί σημαντικά από τη γενικότερη ύφεση της αγοράς. Μιλώντας για τα αίτια που την προκάλεσαν ο κ. Ψυχογιός μιλά για την ευρύτερη κρίση αξιών αλλά και για τις Υπέρμετρες δανειακές υποχρεώσεις πολλών εταιρειών του κλάδου. Για την αντιμετώπιση της κρίσης ο κ. Ψυχογιός κάνει λόγο για αυστηρότερα κριτήρια στις επιλογές των εκδιδόμενων βιβλίων και επισημαίνει την ανάγκη για χαμλές τιμές. Όπως τονίζει: Οι χαμηλές τιμές ήταν πάντα στρατηγική επιλογή μας. Συζητώντας κανείς μαζί του παρατηρεί μια ξεχωριστα δυναμική και αποφασιστική στρατηγική για την αντιμετώπιση της κρίσης.
Ολόκληρη η συνέντευξη του κ Θάνου Ψυχογιού στο Book Bar για την κρίση στον εκδοτικό χώρο έχει ώς εξής: Για τις δραματικές επιπτώσεις της κρίσης στον εκδοτικό χώρο έχουν ακουστεί πολλά. Πότε άρχισε να εκδηλώνεται η κρίση στο χώρο των εκδόσεων; Ο κλάδος του βιβλίου, όπως όλοι οι κλάδοι,εκτός αυτών που έχουν εξαγωγικό προσανατολισμό, βρίσκεται σε καθοδική πορεία από το 2009. Η παραγωγή νέων τίτλων βαίνει μειούμενη κάθε χρόνο, εκδοτικές και βιβλιοπωλικές επιχειρήσεις κλείνουν ή είναι στα πρόθυρα να βάλουν λουκέτο και πολλές δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στις οικονομικές τους υποχρεώσεις προς τους προμηθευτές τους. Ποιες θεωρείτε πως είναι οι κυριότερες αιτίες της κρίσης; Η οικονομική δυσπραγία του κοινού με αποτέλεσμα την μείωση των πωλήσεων; Η αδυναμία των μεγάλων και μικρότερων βιβλιοπωλείων να καταβάλουν τα χρεωστούμενα στους εκδότες; Το κλείσιμο βιβλιοπωλείων;τα προβλήματα και ασυνέπεια από τις Εταιρείες Διανομής; Η αύξηση του αριθμού των εκδοτικών οίκων; Ο μεγάλος αριθμός εκδιδόμενων τίτλων και τα μεγάλα οικονομικά ανοίγματα ; Η αδυναμία των τραπεζών και επιδοτήσεων; Όλα αυτά που αναφέρατε, εκτός από την αύξηση των εκδοτικών οίκων που δεν υπήρξε. Επίσης η κακή ψυχολογία του κοινού, η κρίση των αξιών και οι υπέρμετρες δανειακές υποχρεώσεις πολλών εταιρειών του κλάδου, συνέβαλαν στην κρίση που διανύουμε. Θα μπορούσατε να προσδιορίσετε σε ποια ποσοστά επί τοις % έχουν μειωθεί τα έσοδά σας από την εποχή που ξεκίνησε η κρίση; Η εταιρεία μας τοποθετήθηκε σθεναρά ενάντια στην κρίση, με οργάνωση και όραμα και πληθώρα επενδύσεων τόσο στην έκδοση όσο και στην προώθηση των τίτλων με αποτέλεσμα να μην έχει καταγραφεί πτώση του κύκλου εργασιών μέχρι σήμερα. Είχαμε προβλέψει εγκαίρως την επερχόμενη κρίση, ενεργοποιήσαμε τους μηχανισμούς άμυνας που διαθέτουμε με ορθολογική διαχείριση της εταιρείας και έτσι δεν μας έχει επηρεάσει σημαντικά η ύφεση της αγοράς. Έχουμε τους καλύτερους δείκτες ταμειακής ροής στον κλάδο. Στην αρχή της κρίσης μάλιστα, η οικονομική πορεία της επιχείρησης ήταν ανοδική. Παρόλα αυτά το 2012 αναμένεται να κλείσει με οριακή πτώση του τζίρου και των κερδών έναντι της περσινής χρονιάς, καθώς η κατάσταση στη χώρα μας επιδεινώνεται όλο και περισσότερο Βέβαια,όπως είπε και ο άλλοτε πρόεδρος του Ελληνικού Βιομηχανικού
Επιμελητηρίου κ. Αλεξόπουλος, «δεν μπορούν να υπάρχουν επιτυχημένες εταιρείες μέσα σε μία αποτυχημένη κοινωνία». Όμως εμείς προσπαθούμε να αναιρέσουμε αυτήν την διαπίστωση. Θεωρείτε ότι στη σημερινή συγκυρία ο ανταγωνισμός των εκδοτικών οίκων έχει γίνει πιο σκληρός; Στο πλαίσιο της ελεύθερης αγοράς και με δεδομένη τη δεοντολογία η οποία, ευτυχώς, τηρείται με εξαιρετική συνέπεια στη χώρα μας, θα έλεγα ότι ο ανταγωνισμός ήταν ανέκαθεν σκληρός και τέτοιος παραμένει. Τοποθετείται, όμως, σε ένα πλαίσιο ευγενούς και, τελικά, ευεργετικής άμιλλας που απολήγει σε όφελος και των ίδιων των βιβλίων και, φυσικά, των αναγνωστών. Αναφέρομαι σε πιο ποιοτικές και προσεγμένες εκδοτικές απόπειρες, σε καλύτερες μεταφράσεις, σε αυστηρότερη επιλογή ελληνικών τίτλων, σε πιο έντονες προσπάθειες να πλησιάσουμε τον κόσμο. Όλα αυτά προάγουν τη φιλαναγνωσία και αντιστέκονται σε μια πολύ δυσοίωνη προοπτική, αυτή που θέλει να παρουσιάσει το βιβλίο ως πολυτέλεια στην παρούσα οικονομική συγκυρία. Απέναντι σε αυτό τον κίνδυνο, όλοι οι εκδότες συμφωνούμε και αντιπροτείνουμε το καθ ημάς αυτονόητο, ότι, δηλαδή, το βιβλίο είναι μια αναγκαία πολυτέλεια, ένα πολιτισμικό προϊόν χωρίς το οποίο η ζωή μας θα ήταν εξαιρετικά φτωχότερη σε νόημα, ποιότητα και ουσία. Έχετε παρατηρήσει κάποια αλλαγή στις αναγνωστικές προτιμήσεις του κοινού ως προς τη θεματολογία των βιβλίων; Αν ναι, προς ποια κατεύθυνση; Θα έλεγα ότι δεν πρόκειται τόσο για αλλαγή όσο για μια προσθήκη στα ενδιαφέροντα των Ελλήνων αναγνωστών. Εννοώ, δηλαδή, ότι κοντά στα μυθιστορήματα και τα βιβλία γενικών γνώσεων (είτε αυτά είναι ιστορικά, επιστημονικά, θρησκευτικά είτε self-help, βιογραφίες κ.λπ.) έχει δημιουργηθεί η ιδιαίτερη και γνωστή, πλέον, κατηγορία των βιβλίων τα οποία περιστρέφονται θεματικά γύρω από την οικονομική κρίση. Οικονομικές αναλύσεις, πολιτικές προεκτάσεις, κοινωνιολογικές ερμηνείες, ενίοτε και φιλοσοφικές προσπελάσεις. Είναι μια ολόκληρη βιβλιογραφία που έχει προκύψει από την κρίση και αναφέρεται σε αυτήν. Από άποψη εκδοτική, θεωρώ ότι αυτή είναι η πιο αξιοσημείωτη εξέλιξη των τελευταίων δυο ή τριών χρόνων. Η μεγαλύτερη προσφορά σε πολιτικά βιβλία βρίσκει ανταπόκριση ή το κοινό προτιμά βιβλία μυθοπλασίας ή χιουμοριστικά για να αποδράσει από τη δυσάρεστη πραγματικότητα;
Κατ αρχήν, ας έχουμε κατά νου ότι ο όρος «πολιτικά βιβλία» στεγάζει ένα ευρύτατο φάσμα θεμάτων. Όπως είπα και προηγουμένως, πρόκειται για κείμενα που προτείνουν διάφορες ερμηνείες, αναλύσεις, προσεγγίσεις της οικονομικής κρίσης από σκοπιά πολιτική, κοινωνική-κοινωνιολογική, οικονομική, ενίοτε και φιλοσοφική, ιδεολογική, υπαρξιακή κ.λπ. Επομένως, ναι, η απάντηση είναι θετική. Υπάρχει ένα διόλου ευκαταφρόνητο αναγνωστικό κοινό που παρακολουθεί τη σχετική βιβλιογραφία και υποδέχεται ευνοϊκά τους τίτλους αυτούς. Ταυτόχρονα, καθόλου δεν έχει υποχωρήσει η προτίμηση των αναγνωστών στα μυθιστορήματα κάθε είδους (κοινωνικά, χιουμοριστικά, περιπετειώδη, θρίλερ, αστυνομικά, ερωτικά κ.ά.) τα οποία πότε του επιτρέπουν να αποδράσει, όπως λέτε, από την πραγματικότητα και, άλλες φορές, του παρουσιάζουν όψεις και διαστάσεις της καθημερινής ζωής έτσι όπως δεν μπορεί να το κάνει, για παράδειγμα, η τηλεόραση ή οι εφημερίδες. Η σχέση, λοιπόν, ανάμεσα σε πολιτικό βιβλίο και μυθοπλασία είναι μάλλον συμπληρωματική. Το ένα δεν αποκλείει το άλλο. Σε ποια κατεύθυνση κινούνται οι ενέργειές σας για την αντιμετώπιση της κρίσης; Τρείς είναι οι κατευθύνσεις που μπορεί να ακολουθήσει κάθε επιχείρηση για να υπερβεί την κρίση. α. Να επεκταθεί σε νέες αγορές. Ήδη δημιουργήσαμε στην Τουρκία την εκδοτική εταιρεία PENNA ΥAYILLARIS.A. με έδρα την Κωνσταντινούπολη. β. Να προχωρήσει σε συγχωνεύσεις ή εξαγορές. Αυτό και αν είναι δύσκολο έως αδιανόητο για τις μικρές ελληνικές επιχειρήσεις, όπως είναι οι εκδοτικές. γ. Να ενισχύσει το μερίδιό της στην αγορά. Αυτό το επιδιώκουμε και το πραγματοποιούμε. Έρευνες της ΜetronAnalysis καθώς και της Nielsen το 2012 μας κατατάσσουν ως πρώτη εκδοτική εταιρεία στις προτιμήσεις των αναγνωστών 2012. Η εκδοτική μας παραγωγή παραμένει σταθερή στους 200 τίτλους ετησίως τα τελευταία χρόνια αλλά οι επιλογές μας γίνονται με αυστηρότερα κριτήρια, τόσο ποιοτικά όσο και εμπορικά, έχουμε μειώσει τις επισφάλειες και επενδύουμε στην προώθηση των βιβλίων μας και στην αναγνωρισιμότητα των συγγραφέων μας. Επίσης προσπαθούμε να κρατήσουμε υψηλά το φρόνημα των συνεργατών μας, τους εκπαιδεύουμε συνεχώς και δεν έχουμε προβεί σε μειώσεις προσωπικού ή αμοιβών. Τέλος
έχουμε επεκταθεί και σε νέα κανάλια διανομής και προσπαθούμε να κερδίσουμε νέους πελάτες. Έχετε ξεκινήσει νέας μορφής πρωτοβουλίες για την προώθηση των βιβλίων και την προσέγγιση του κοινού; Ποιες είναι αυτές;μείωση των τιμών; Bazaar βιβλίων με χαμηλές τιμές; Δωροθεσίες μέσω ΜΜΕ και διαδικτύου;εκδηλώσεις- παρουσιάσεις; Κάθε επιχείρηση βεβαίως πρέπει να επιδιώκει το κέρδος για να επιβιώσει και αναπτυχθεί αλλά πρέπει να έχει στραμμένο το βλέμμα της στην κοινωνία και τις ανάγκες της. Οι χαμηλές τιμές ήταν πάντα στρατηγική επιλογή μας, δωροθεσίες και εκδηλώσεις επίσης κάνουμε συστηματικά εδώ και πολλά χρόνια. Συμμετέχουμε σε bazaar βιβλίων για φιλανθρωπικούς σκοπούς και όχι για πώληση λιανικής. Οι εκδηλώσεις και οι παρουσιάσεις μας προσπαθούμε να είναι ζωντανές και ενδιαφέρουσες, οπότε κατά καιρούς διοργανώνουμε πάρτι σε εναλλακτικούς χώρους όπως μπάρ με προβολή ντοκιμαντέρ κλπ, παιδικές διαδραστικές εκδηλώσεις για τον σπασίκλα κ.ά. Γενικά η εταιρεία μας είναι πολύ «ανοικτή» στο κοινό και μέσω του διαδυκτίου και των κοινωνικών δικτύων. Έχουμε αναρτήσει χιλιάδες κριτικές στις ιστοσελίδες μας, συνομιλούμε με τους αναγνώστες με κάθε τρόπο και κάνουμε πράξη το μότο μας «Εσείς κι εμείς πάντα σε επαφή» Το e-book προσφέρει μια εναλλακτική πρόταση στην εποχή της κρίσης για την Ελλάδα; Ας ξεκαθαρίσουμε εξαρχής ότι, κατά τη γνώμη μου, το ηλεκτρονικό βιβλίο δεν αποτελεί κίνδυνο / απειλή για το έντυπο, κι ας παρουσιάζεται συχνά ένα τέτοιο σενάριο. Με όρους εμπορικούς, πρόκειται για το ίδιο προϊόν σε διαφορετική μορφή. Οι τιμές δεν έχουν μεγάλη απόκλιση από εκείνη των εντύπων, τουλάχιστο προς το παρόν, και, από αυτή την άποψη, θα έλεγα ότι δεν αποτελεί τόσο εναλλακτική όσο μια ακόμα, μια επιπλέον, ίσως και συμπληρωματική πρόταση για τους αναγνώστες. Τα ορισμένα συγκριτικά του πλεονεκτήματα είναι πρακτικής τάξεως πιο εύχρηστο για ανθρώπους που ταξιδεύουν με μέσα μαζικής μεταφοράς, θέματα όγκου, αποθήκευσης κ.λπ. Είναι μια συναρπαστική εξέλιξη στην εκδοτική βιομηχανία αλλά βρισκόμαστε ακόμα στην απαρχή του φαινομένου. Τα επόμενα χρόνια θα μπορέσουμε να κάνουμε πιο ασφαλείς διαπιστώσεις για το συσχετισμό των δυνάμεων, τις πιθανές επιπτώσεις ή συνέπειες, τις προτιμήσεις του κόσμου κ.λπ.