Εισαγωγή στην ανάλυση SWOT Χρήστος Θ. Κουσιδώνης, Νοέμβριος 2014
Βασικά βήματα μιας στρατηγικής προσέγγισης τύπου SWOT Βήμα 1 Διερεύνηση του περιβάλλοντος Επισημαίνονται οι βασικότερες τάσεις, ζητήματα κλπ Βήμα 2 Βήμα 3 Βήμα 4 Βήμα 5 Βήμα 6 Καταρτίζεται ένας κατάλογος πιθανών ενεργειών, σχεδίων κλπ Καταγράφονται (αναλύονται) οι εξωτερικές Ευκαιρίες (Opportunities) και Απειλές (Threats) Καταγράφονται (αναλύονται) τα εσωτερικά Πλεονεκτήματα (Strengths) και Μειονεκτήματα (Weaknesses) Ταξινόμηση πιθανών ενεργειών, δράσεων, επί μέρους σχεδίων κλπ Αξιολόγηση στρατηγικής (ή σχεδίου κλπ) Σε γενικές γραμμές, σε σχέση και με τα κύρια ζητήματα που επισημάνθηκαν προηγουμένως Καταγράφονται οι παράμετροι του περιβάλλοντος που δεν ελέγχονται από εμάς και εκτιμάται ότι μπορεί να έχουν σοβαρή επίδραση στις εξελίξεις / στο πρόγραμμα Καταγράφονται οι παράμετροι που, τουλάχιστον εν μέρει, ελέγχονται από εμάς και εκτιμάται ότι μπορεί να έχουν σοβαρή επίδραση στην επιτυχία στο πρόγραμμα Επιδιώκεται να προσδιοριστούν οι ενέργειες / κατευθύνσεις (strategic guidelines) που εκτιμάται ότι μπορούν να αξιοποιήσουν τα πλεονεκτήματα και να εξουδετερώσουν τα μειονεκτήματα, (ώστε) να μεγιστοποιήσουν τις ευκαιρίες και να ελαχιστοποιήσουν τις απειλές (Προαιρετικά) οι εναλλακτικές ενέργειες / κατευθύνσεις εξετάζονται / αξιολογούνται σε σχέση με δύο άξονες: - Εσωτερική σκοπιμότητα, πλεονεκτήματα, μειονεκτήματα. - Εξωτερικό περιβάλλον, ευκαιρίες και απειλές
Για την εποπτική καταγραφή των ευκαιριών / κινδύνων και των πλεονεκτημάτων / μειονεκτημάτων (βήματα 3 & 4 του προηγουμένου) ξεκινάμε με ένα τετράγωνο :
Χωρίζουμε το γενικό τετράγωνο σε 4 επί μικρότερα τετράγωνα, ως εξής:
Καταχωρούμε τα πλεονεκτήματα /μειονεκτήματα και τις ευκαιρίες / κινδύνους στα αντίστοιχα τετράγωνα: εσωτερικά πλεονεκτήματα ευκαιρίες εξωτερικά μειονεκτήματα απειλές
εσωτερικά πλεονεκτήματα ευκαιρίες εξωτερικά μειονεκτήματα απειλές
Επίσης η ανάλυση μπορεί να εξειδικεύεται και - Σε σχέση με τον χρόνο Κατά περίπτωση, ανάλογα με το πρόγραμμα Π.χ. μικρο-, μεσο- μακρο-πρόθεσμα - Σε σχέση με τομείς ή θέματα Π.χ. Παραγωγική βάση, χωροταξική θέση, απασχόληση, κυκλοφορία, συνθήκες διαβίωσης, κ.ο.κ. - Σε σχέση με ομάδες εμπλεκομένων Π.χ. Κάτοικοι, επιχειρηματίες, ιδιοκτήτες, ενοικιαστές, επισκέπτες, κ.ο.κ.
Περαιτέρω, η ανάλυση, με συνδυασμό των στοιχείων της, μπορεί να οδηγήσει σε επιλογές πολιτικής Πλεονεκτήματα μειονεκτήματα επιταχυντικές κινήσεις / προτάσεις διαρθρωτικές κινήσεις /προτάσεις σταθεροποιητικές κινήσεις / προτάσεις προληπτικές κινήσεις /προτάσεις
Ανάλυση SWOT και σενάρια Η ανάλυση SWOT μπορεί ή πρέπει να ξαναγίνεται / εξειδικεύεται σε σχέση με διαφορετικά σενάρια ή/και στάδια εξελίξεων στο χρόνο
Στάδια μελέτης 1. Συλλογή στοιχείων / Καταγραφή 2. Ανάλυση [ σύνοψη της ανάλυσης: Γενική Διάγνωση ] 3. Πρόταση / Σχέδιο [ βασικά στοιχεία/εικόνα της πρότασης: Γενική Πολεοδομική Οργάνωση ] Παλαιότερη προσέγγιση Patrick Geddes: Survey analysis plan
Νεότερη προσέγγιση: Στάδια μελέτης Εξετάζονται εναλλακτικά Σενάρια... ενδιαφέρει ειδικότερα και το Έτος-στόχος και τα σχετικά Προγραμματικά μεγέθη Πληθυσμός Εκτίμηση ανάγκης για επέκταση Οριοθέτηση επέκτασης
Στάδια μελέτης [ συσχέτιση με / εισροές από / κατευθύνσεις από άλλα σχέδια & προγράμματα/ υπερκείμενα επίπεδα προγραμματισμού ] Εκτίμηση αναγκών σε γη (ανά χρήση, κατά περιοχή) Ιδιαίτερη προσοχή σε κοινόχρηστους χώρους & κοινωφελείς δραστηριότητες/χρήσεις γης Δείκτες Δείκτες προδιαγραφές/ πρότυπα/ standards Χρήστες / τμ/χρήστη / Οροφοεπιφάνειες / επιφάνεια γης-οικοπέδου κατώφλι / ακτίνα εξυπηρέτησης ελάχιστο μέγεθος (κατώφλι) άριστο μέγεθος μέγιστο μέγεθος
Στάδια μελέτης Σενάρια / εναλλακτικές προτάσεις / αξιολόγηση προτάσεων σε σχέση με κριτήρια ομάδες ενδιαφερομένων χρονικά στάδια σχάρα κριτηρίων