LIFE09 ENV/GR/000302 SAGE10 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ & ΝΕΕΣ ΑΠΕΙΛΕΣ ΠΡΟ ΤΩΝ ΠΥΛΩΝ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ Ειρήνη Βλουτόγλου LIFE09 ENV/GR/000302/SAGE10 ΤΕΛΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ (FinalReport) Ιούνιος 2014 SAGE10
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΜΕΘΟΔΟΥ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΑΕΙΦΟΡΑ ΑΓΡΟ-ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟΥ ΕΛΑΙΩΝΑ Χρονική Διάρκεια: Οκτώβριος 2010 Ιούνιος 2014 Προϋπολογισμός: 2 105 442,10 Κοινοτική χρηματοδότηση: 1 052 721,05 Ορθολογική Διαχείριση Ασθενειών της Ελιάς και Νέες Απειλές προ των Πυλών της Χώρας Δρ ΕΙΡΗΝΗ ΒΛΟΥΤΟΓΛΟΥ Μυκητολόγος-Ερευνήτρια Β Τμήμα Φυτοπαθολογίας Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο Συντονιστής ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ- ΕΓΓΕΙΩΝ ΒΕΛΤΙΩΣΕΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΒΙΟΤΟΠΩΝ- ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ
Ασθένειες Φυλλώματος & Καρπών-Eπιπτώσεις Κυκλοκόνιο [Spilocea oleagina (Cycloconium oleaginum)] Πρόωρη φυλλόπτωση/καρπόπτωση Kερκόσπορα [Mycocentrospora (Pseudocercospora) cladosporioides] Πρόωρη φυλλόπτωση/καρπόπτωση Ξεροβούλα, σαποβούλα [Macrophoma (Camarosporium) dalmatica] Σήψη καρπών/πρόωρη καρπόπτωση Γλοιοσπόριο (Gloeosporium olivarum) Σήψη καρπών/πρόωρη καρπόπτωση
Ασθένειες βλαστών, ξύλου & αγγείων-επιπτώσεις Καρκίνωση ή φυματίωση (Pseudomonas savastanoi pv. savastanoi) Νέκρωση βλαστών/κλάδων/νεαρών δένδρων Bερτισιλλίωση (Verticillium dahliae) Νέκρωση βλαστών/κλάδων/νεαρών δένδρων Φόμα (Phoma incompta) Νέκρωση βλαστών/κλάδων (σπανίως νέκρωση δένδρων) Ισκα (προσβολή ξύλου από βασιδιομύκητες) (Fomitiporia, Phaeomoniella, Phaeoacremonium, κλπ) Νέκρωση βλαστών/κλάδων/δένδρων
Ασθένειες λαιμού & ριζών-επιπτώσεις Σήψη λαιμού-ριζών (Phytophthora spp.) Νέκρωση βλαστών/κλάδων/δένδρων Σηψιρριζία (Armillaria mellea, Rosellinia necatrix) Απότομη ξήρανση δένδρων (αποπληξία)
ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ
ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ Επιλογή - Εφαρμογή κατάλληλων μέτρων (καλλιεργητικών, φυσικών, βιολογικών, χημικών, κ.ά.) Αποτελεσματική διαχείριση των ασθενειών Εξασφάλιση του φυτικού κεφαλαίου Αύξηση της παραγωγής Παραγωγή προϊόντων υψηλής ποιότητας (ανταγωνιστικά) Εξασφάλιση του εισοδήματος των παραγωγών με τις μικρότερες επιπτώσεις στο ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ & την ΥΓΕΙΑ του ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ
ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ Βιολογία του παθογόνου Επιδημιολογία της ασθένειας Διάγνωση Προϋποθέσεις Ορθολογικής Διαχείρισης Ασθενειών Περιβαλλοντικές συνθήκες Κατάλληλος χρόνος (timing) Βαθμός ευπάθειας της ποικιλίας
ΜΕΤΡΑ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ
ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ Μέτρα για την αποφυγή εισόδου-εγκατάστασης παθογόνων στον ελαιώνα Μέτρα για την αποφυγή εξάπλωσης των ασθενειών Μέτρα για τη μείωση/εξάλειψη των πηγών πρωτογενών μολυσμάτων
ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΦΥΓΗ ΕΙΣΟΔΟΥ-ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΠΑΘΟΓΟΝΩΝ ΣΤΟΝ ΕΛΑΙΩΝΑ Αποφυγή εγκατάστασης του ελαιώνα σε εδάφη με ιστορικό εδαφογενών ασθενειών (σηψιρριζία, φυτόφθορα, βερτισιλλίωση, κ.ά.) Φύτευση υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού (δενδρυλλίων) Χρησιμοποίηση ποικιλιών ή/και υποκειμένων ανεκτικών στις ασθένειες (ανοχή στη βερτισιλλίωση: Κορωνέϊκη, Λιανολιά Κερκύρας, υποκείμενο Oblonga, ανοχή στη φόμα: Κορωνέϊκη, Μανάκι) Ορθολογική εφαρμογή αρδεύσεων αποφυγή διαβροχής της βάσης του κορμού (σηψιρριζία, φυτόφθορα) Μείωση της σχετικής υγρασίας στο περιβάλλον των δένδρων με κατάλληλο κλάδεμα για αερισμό της κόμης (κυκλοκόνιο, κερκόσπορα, κ.ά.) Προστασία των πληγών που δημιουργούνται από κλάδεμα, χαλάζι, παγετό,έντομα, κλπ με χαλκούχα σκευάσματα, ιδιαίτερα τις βροχερές περιόδους (φόμα, ίσκα, καρκίνωση)
ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΦΥΓΗ ΕΞΑΠΛΩΣΗΣ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ Αφαίρεση/απομάκρυνση/καταστροφή με φωτιά των νεκρών βλαστών, κλάδων ή/και δένδρων (βερτισιλλίωση, ίσκα, καρκίνωση, φυτόφθορα, φόμα) Κλάδεμα κατά τη διάρκεια ξηρού καιρού & απολύμανση των εργαλείων κλαδέματος (φόμα, ίσκα, καρκίνωση) Προστασία των πληγών που δημιουργούνται από κλάδεμα, χαλάζι, παγετό, έντομα, κλπ με χαλκούχα σκευάσματα, ιδιαίτερα τις βροχερές περιόδους (φόμα, ίσκα, καρκίνωση) Αποφυγή συγκαλλιέργειας με κηπευτικά (βερτισιλλίωση), αμπέλι (ίσκα) Αποφυγή άρδευσης με αυλάκια (βερτισιλλίωση, φυτόφθορα, σηψιρριζία) Καταστροφή των ζιζανίων με χημικά μέσα (βερτισιλλίωση) Προληπτικοί ψεκασμοί με χαλκούχα μυκητοκτόνα, ιδιαίτερα τις βροχερές περιόδους (κυκλοκόνιο, κερκόσπορα) Καταπολέμηση των εντόμων (δάκου) (ξεροβούλα/σαποβούλα) Ψεκασμός μέχρι απορροής με χαλκούχο μυκητοκτόνο αμέσως μετά τη συγκομιδή με ράβδισμα (καρκίνωση, ίσκα, φόμα, κερκόσπορα, κυκλοκόνιο, γλοιοσπόριο)
ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΙΩΣΗ/ΕΞΑΛΕΙΨΗ ΤΩΝ ΠΗΓΩΝ ΠΡΩΤΟΓΕΝΩΝ ΜΟΛΥΣΜΑΤΩΝ Άμεση συλλογή, απομάκρυνση και καταστροφή με φωτιά των υπολειμμάτων του κλαδέματος (βερτισιλλίωση, ίσκα, καρκίνωση) Ψεκασμός μέχρι απορροής με χαλκούχο μυκητοκτόνο αμέσως μετά τη συγκομιδή (κερκόσπορα, κυκλοκόνιο) Απολύμανση του εδάφους με εγκεκριμένα χημικά μέσα ή εφαρμογή της μεθόδου της ηλιοαπολύμανσης (βερτισιλλίωση) Καταστροφή των ζιζανίων (βερτισιλλίωση)
ΝΕΑ ΑΠΕΙΛΗ ΠΡΟ ΤΩΝ ΠΥΛΩΝ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ
NΕΑ ΑΠΕΙΛΗ: Σύμπλοκο της ταχείας ξήρανσης της ελιάς Σεπτέμβριος 2013 2013 Ιανουάριος 2014
ΣΥΜΠΛΟΚΟ ΤΗΣ ΤΑΧΕΙΑΣ ΞΗΡΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ ΑΙΤΙΑ: Xylella fastidiosa (> είδη ξενιστών) Ιταλία: γονότυπος Α (ελιά, αμυγδαλιά, πικροδάφνη) Phaeoacremonium spp. Phaeomoniella spp Zeuzera pyrina Μετάδοση της ασθένειας σε μικρές αποστάσεις Μυζητικά έντομα (Cicadelidae, Cercopidae) Μετάδοση της ασθένειας σε μεγάλες αποστάσεις Πολ/στικό υλικό (δενδρύλλια/εμβόλια) Φυτά που μεταφέρουν μυζητικά έντομα Μονοπάτι υψηλής επικινδυνότητας η παράνομη διακίνηση πολ/στικού υλικού
ΣΥΜΠΛΟΚΟ ΤΗΣ ΤΑΧΕΙΑΣ ΞΗΡΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ (Xylella fastidiosa, Phaeomoniella spp., Phaeoacremonium spp., Zeuzera pyrina) 80.000 στρ. ΙΤΑΛΙΑ Εκκρίζωση και καταστροφή με φωτιά των ασθενών δένδρων Απαγόρευση μετακίνησης φυτικού υλικού εκτός της μολυσμένης περιοχής ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ Επίσημοι έλεγχοι (επισκοπήσεις) από τα Κράτημέλη Απαγόρευση μετακίνησης φυτικού υλικού εκτός της μολυσμένης περιοχής ΕΛΛΑΔΑ Επίσημοι έλεγχοι (επισκοπήσεις) Έγκαιρη ενημέρωση των Φυτοϋγειονομικών υπηρεσιών από τους ενδιαφερόμενους για επικείμενη εισαγωγή πολ/στικού υλικού ελιάς
Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας