ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ Μορφοποιήθηκε: Διάστιχο: 1,5 γραμμές Μορφοποιήθηκε: Γραμματοσειρά: Έντονα ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΜΥΤΑΚΙΔΗΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ. Μορφοποιήθηκε: Διάστιχο: 1,5 γραμμές ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Ο.Α.Σ.Α ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 1
ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Ο.Α.Σ.Α. ΥΠΟΒΛΗΘΕΙΣΑ ΣΤΟΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΠΟΥΔΑΣΤΗ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ Μορφοποιήθηκε: Ελληνικά (Ελλάδας) ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 2
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. 1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ 1.1 Οι Φορείς Αστικών Συγκοινωνιών της Αθήνας...3 1.2 Δραστηριότητες και επιτεύγματα του Ο.Α.Σ.Α. την πενταετία 2000-2004 6 2. 2. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2.1 Ο Ισολογισμός..12ληροφορίες για τον Ισολογισμό 2.2 Κατάσταση Λογαριασμού Αποτελεσμάτων Χρήσης...17 2.3 Άλλες οικονομικές καταστάσεις..17 3. 3. ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ 3.1 Χρησιμότητα των αριθμοδεικτώων 21 3.2 Κατηγορίόριες αριθμοδεικτώων:.22 4. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ 4.1 Εισαγωγή και παρουσίαση στις οικονομικές καταστάσες...29 4.3 Αριθμοδείκτες ρευστότητας.32 4.4 Αριθμοδείκτες δραστηριότητας 36 4.5 Αριθμοδείκτες αποδοτικότητας 42 4.6 Αριθμοδείκτες οικ. Διαρθρωσης και βιωσημότητας 47 4.7 Αριθμοδείκτες δαπανών λειτουργείας..49 Μορφοποιήθηκε: Γραμματοσειρά: Όχι Έντονα Μορφοποιήθηκε: Διάστιχο: 1,5 γραμμές, Χωρίς κουκκίδες ή αρίθμηση Μορφοποιήθηκε: Γραμματοσειρά: 14 pt Μορφοποιήθηκε: Αριστερά, Εσοχή: Πρώτη γραμμή: 1,27 εκ., Διάστιχο: 1,5 γραμμές Μορφοποιήθηκε: Γραμματοσειρά: 12 pt, Όχι Έντονα Μορφοποιήθηκε: Γραμματοσειρά: 12 pt, Όχι Έντονα Μορφοποιήθηκε: Γραμματοσειρά: Όχι Έντονα Μορφοποιήθηκε: Διάστιχο: 1,5 γραμμές Μορφοποιήθηκε: Διάστιχο: 1,5 γραμμές, Χωρίς κουκκίδες ή αρίθμηση Μορφοποιήθηκε: Γραμματοσειρά: 14 pt Μορφοποιήθηκε: Εσοχή: Πρώτη γραμμή: 1,27 εκ., Διάστιχο: 1,5 γραμμές Μορφοποιήθηκε: Γραμματοσειρά: Όχι Έντονα, Χωρίς υπογράμμιση Μορφοποιήθηκε: Γραμματοσειρά: Όχι Έντονα, Χωρίς υπογράμμιση Μορφοποιήθηκε: Γραμματοσειρά: Όχι Έντονα, Χωρίς υπογράμμιση Μορφοποιήθηκε: Γραμματοσειρά: Όχι Έντονα Μορφοποιήθηκε: Εσοχή: Αριστερά: 0,63 εκ., Διάστιχο: 1,5 γραμμές Μορφοποιήθηκε: Εσοχή: Αριστερά: 0 εκ., Προεξοχή: 1,27 εκ., Διάστιχο: 1,5 γραμμές, Χωρίς κουκκίδες ή αρίθμηση Μορφοποιήθηκε: Γραμματοσειρά: 14 pt Μορφοποιήθηκε: Γραμματοσειρά: Όχι Έντονα, Χωρίς υπογράμμιση Μορφοποιήθηκε: Γραμματοσειρά: Όχι Έντονα Μορφοποιήθηκε: Εσοχή: Πρώτη γραμμή: 1,27 εκ., Διάστιχο: 1,5 γραμμές Μορφοποιήθηκε: Γραμματοσειρά: Όχι Έντονα, Χωρίς υπογράμμιση Μορφοποιήθηκε: Γραμματοσειρά: Όχι Έντονα Μορφοποιήθηκε: Διάστιχο: 1,5 γραμμές Μορφοποιήθηκε: Γραμματοσειρά: Όχι Έντονα Μορφοποιήθηκε: Διάστιχο: 1,5 γραμμές ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 3
5. ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ Ο.Α..Σ.Α. 6. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Μορφοποιήθηκε: Γραμματοσειρά: 14 pt ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 4
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 5
1 ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ. 1.1 Οι Φορείς Αστικών Συγκοινωνιών της Αθήνας O.A.Σ.Α. Ο Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών (Ο.Α.Σ) ιδρύθηκε πρώτη φορά το 1977 με τo ην ψήφιση του νόμου 588/1977. Μαζί του ιδρύθηκε και η Επιχείρηση Αστικών Συγκοινωνιών (Ε.Α.Σ). Και οι δυο επιχειρήσεις εφάρμοζαν τις αρχές της ιδιωτικής οικονομίας και λειτουργούσαν για το δημόσιο συμφέρον κάτω από την εποπτεία και τον έλεγχο του Υπουργείου Μεταφορών και Επικοινωνιών, Το 1992 υπήρξε μια τροποποίηση του νόμου 588/1977 και από τον νόμο 2175/1993 που προέκυψε ιδρύθηκε ο Ο.Α.Σ.Α. ως καθολικός διάδοχος του Ο.Α.Σ. Μαζί με την ίδρυση του Ο.Α.Σ.Α. υπήρξε και η διάλυση της Ε.Α.Σ. ενώ ήδη με τον νόμο 2078/1992 είχαμε την ίδρυση 8 Συγκοινωνιακών Επιχειρήσεων (ΣΕΠ). Ο νόμος αυτός ίσχυσε μέχρι τις 22-12-1993 μέχρι που αντικαταστάθηκε με τον νόμο 2175/1993 που διέλυσε και έθεσε υπό εκκαθάριση τις 8 ΣΕΠ. Με την υπ αριθμ.ον 40561/40566/27-12-1996 κοινή απόφαση τωνου Υπουργώνού Εθνικής Οικονομίας και του Υπουργού Μεταφορών & και Επικοινωνιών τροποποιήθηκε και προσαρμόστηκε στις διατάξεις του Ν.2414/1996 το καταστατικό του Ο.Α.Σ.Α. Τον Δεκέμβριο του 1998 με την δημοσίευση του 2669/98 οι αστικές συγκοινωνίες της περιοχής Αθηνών - Πειραιώς και περιχώρων οργανώνονται και διενεργούνται μέσα σε νέα πλαίσια. Στον Ο.Α.Σ.Α. ανατίθεται ο σχεδιασμός, προγραμματισμός, οργάνωση, συντονισμός, έλεγχος και η παροχή του συγκοινωνιακού έργου όλων των επίγειων και υπόγειων μέσων μαζικής μεταφοράς. Στα πλαίσια των Ν.2414/96 και Ν.2733/99 ο Ο.Α.Σ.Α. μπορεί να συνάπτει Επιχειρησιακές Συμβάσεις (συμβόλαια διαχείρισης με τους Εκτελεστικούς Φορείς Συγκοινωνιακού Έργου (Ε.Φ.Σ.Ε.) οι οποίες περιλαμβάνουν τους όρους και κανόνες για την επίτευξη των στόχων των Επιχειρησιακών Σχεδίων των Ε.Φ.Σ.Ε.και τους ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 6
δείκτες παρακολούθησης των κρίσιμων οικονομικών μεγεθών. Τέλος το 2004 ψηφίσθηκε και ο Ν.3297 που ορίζει ότι η εκτέλεση του συγκοινωνιακού έργου με τα μέσα μαζικής μεταφοράς διενεργείται από τους εκτελεστικούς φορείς συγκοινωνιακού έργου και τις εταιρίες παροχής συγκοινωνιακού έργου με τις οποίες συμβάλλεται ο Ο.Α.Σ.Α.. Δηλαδή το συγκοινωνιακό έργο εκτελείται από εταιρίες που μπορεί να ιδρύει ο Ο.Α.Σ.Α. Ε.Θ.Ε.Λ. Η Ε.Θ,Ε,Λ ιδρύθηκε το 1994 με βάση το νόμο 2175/1993 ως θυγατρική εταιρία του Ο.Α.Σ.Α. υπεύθυνη για την λειτουργία των αστικών συγκοινωνιών με θερμικά λεωφορεία στην περιοχή αρμοδιότητας του Ο.Α.Σ.Α., λειτουργία που μέχρι τότε υπαγόταν σε αυτόνομη Διεύθυνση του Ο.Α.Σ.Α. (Κλάδος Εκτέλεσης). Το 1996 το καταστατικό της Ε.Θ.Ε.Λ. προσαρμμρόοστηκε στις διατάξεις του Ν.2414/1996 περί Εκσυγχρονισμού των Δημόσιων Επιχειρήσεων και Οργανισμών. Η Ε.Θ.Ε.Λ. αποτελεί σήμερα Δημόσια Επιχείρηση που λειτουργεί χάριν του δημόσιου συμφέροντος σύμφωνα με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας υπό την μορφή Ανώνυμης Εταιρίας. Η.Σ.Α.Π. Το 1976 με την ψήφιση του νόμου 352/1976 κυρώθηκε η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου της 10-2-76 «Περί ιδρύσεως οργανισμού (Η.Σ.Α.Π.) προς ανάληψη των υπό των Ε.Η.Σ. εκτελούμενων μεταφορών». Με τον νόμο αυτό ανατέθηκε στον Η.Σ.Α.Π. η εκτέλεση του συγκοινωνιακού έργου στην περιοχή της πρωτεύουσας που μέχρι την 31-12-75 εκτελούσαν οι Ε.Η.Σ. (Εταιρία Ηλεκτρικού Σιδηρόδρομου) και τα πράσινα λεωφορεία. Το 1996 τροποποιήθηκε το καταστατικό των Η.Σ.Α.Π. και προσαρμόστηκε στις διατάξεις του Νόμου 2414/1996 ενώ το 1998 με τον Νόμο 2669/98 μετατράπηκαν σε θυγατρική εταιρία του Ο.Α.Σ.Α. Οι Η.Σ.Α.Π. αποτελούν σήμερα Δημόσια Επιχείρηση που λειτουργεί χάριν του δημόσιου συμφέροντος και σύμφωνα με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 7
Η.Λ.Π.Α.Π. Τα Η.Λ.Π.Α.Π ιδρύθηκαν με τον Ν.Δ. 768/16-12-70 ως καθολικός διάδοχος της Η.Ε.Μ. η οποία εξαγοράσθηκε από τον Ελληνικό Δημόσιο. Στη συνεχεία το καταστατικό τους τροποποιήθηκε και προσαρμόστηκε στις διατάξεις του Ν.2414/1996. Με τον Νόμο 2669/98 τα Η.Λ.Π.Α.Π. μετατράπηκαν σε θυγατρική εταιρία του Ο.Α.Σ.Α. από τον οποίο και ελέγχονται. Σήμερα τα Η.Λ.Π.Α.Π αποτελούν δημόσια επιχείρηση και λειτουργούν χάριν του δημόσιου συμφέροντος σύμφωνα με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας υπό την μορφή ανώνυμης εταιρίας. Σκοπός της είναι η παροχή συγκοινωνίας με ηλεκτροκίνητα μετά κεραίας λεωφορεία. Α.Μ.Ε.Λ. Η Αττικό Μέτρο Εταιρία Λειτουργίας Α,Ε, (Α.Μ.Ε.Λ. Α.Ε.) που ιδρύθηκε τον Μάρτιο του 2001 είναι θυγατρική εταιρία της Αττικό Μετρό Α.Ε. και έχει αναλάβει την εκμετάλλευση των γραμμών 1 και 2 του μετρό. Στο άρθρο του νόμου 2669/98 προβλεπόταν ότι «Με προεδρικό διάταγμα, που θα εκδοθεί μετά από πρόταση του υπουργού Μεταφορών και Επικοινωνιών, εντός της τριετίας από την έναρξη των λειτουργών των ως άνω γραμμών 2 και 3 η πιο πάνω εταιρία θα συγχωνευτεί με τον Η.Σ.Α.Π.». Η έναρξη λειτουργίας των γραμμών 2 και 3 πραγματοποιήθηκε στις 31-1- 2000 και κατά συνέπεια δεν τηρήθηκε η παραπάνω διάταξη του Νόμου. Ο Ο.Α.Σ.Α σύμφωνα με τον Ν.2669/98 συμβάλλεται με την Α.Μ.Ε.Λ για την εκτέλεση του συγκοινωνιακού έργου. ΤΡΑΜ Η ΤΡΑΜ Α.Ε. ιδρύθηκε με βάση το 2867/19-12-00. Ο νόμος αυτός αναφέρει ότι η μελέτη, επίβλεψη, κατασκευή, δημοπράτηση, προμήθεια, οργάνωση, διαχείριση και εκμετάλλευση δικτύου αστικών τροχιόδρομων Τραμ ανατίθεται σε θυγατρική εταιρία που θα συσταθεί από την εταιρία Αττικό Μέτρο. Η εταιρία λειτουργεί σήμερα σύμφωνα με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας και είναι επιχείρηση κοινής ωφέλειας και διέπεται από τις διατάξεις που ισχύουν για τις θυγατρικές της Αττικό Μέτρο εταιρίες. ΠΡΟΑΣΤΙΑΚΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 8
Η εταιρία Προαστιακός Α.Ε. ιδρύθηκε από τον ΟΣΕ με βάση το Ν.2366/1995 σαν θυγατρική του εταιρία. Σύμφωνα με την νομοθεσία, κύριος της σιδηροδρομικής υποδομής είναι ο ΟΣΕ. Η εταιρία Προαστιακός Α.Ε. παρέχει υπηρεσίες μεταφοράς στο προαστιακό σιδηροδρομικό δίκτυο του νομού Αττικής και μεταξύ όμορων νομών με βάση τη σύμβαση που έχει καταρτιστεί μεταξύ Ο.Σ.Ε. και Προαστιακός Α.Ε. 1.2 Δραστηριότητες και επιτεύγματα του Ο.Α.Σ.Α. την πενταετία 2000-2004 Την πενταετία 2000-2004 οι προσπάθειες του Ο.Α.Σ.Α για τον σχεδιασμό και προγραμματισμό του συγκοινωνιακού έργου στόχευαν κυρίως: 1. Στην αναβάθμιση των υφισταμένων συγκοινωνιακών υπηρεσιών Μέσα στην πενταετία καταβλήθηκε προσπάθεια να βελτιωθεί η ποιότητα και η μετακίνηση του επιβατικού κοινού καθώς και να αυξηθεί η αξιοπιστία του συγκοινωνιακού έργου. Μερικές από τις δραστηριότητες του Ο.Α.Σ.Α. σε αυτόν τον τομέα ήταν: Επανεξέταση των γραμμών του δικτύου λεωφορείων και τρόλεϊ με σκοπό να τροποποιηθούν οι γραμμές με χαμηλή επιβατική κίνηση. Ίδρυση νέων γραμμών. Αντικατάσταση των οχημάτων με σύγχρονα οχήματα αλλά προς το περιβάλλον και οχήματα που λειτουργούν με φυσικό αέριο. Επεμβάσεις στο δίκτυο λόγω έργων ευρύτερης σημασίας (Ολυμπιακών έργων). Μορφοποιημένo: Κουκκίδες και αρίθμηση 2. Προετοιμασία ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Η σημαντικότερη δράση του Ο.Α.Σ.Α την πενταετία και ειδικότερα το 2004 ήταν η συγκοινωνιακή κάλυψη των Ολυμπιακών Αγώνων Αθηνά 2004. Οι αγώνες αποτέλεσαν γεγονός μεγάλης έκτασης, η εξυπηρέτηση του οποίου στηρίχθηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό στο σύστημα Αστικών Συγκοινωνιών της Αθηνάς το οποίο με επικεφαλής τον Ο.Α.Σ.Α. ολοκλήρωσε έγκαιρα και συνέβαλε στην άριστη διεξαγωγή των αγώνων. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 9
Το σημαντικότερο μέρος των δραστηριοτήτων του συγκοινωνιακού σχεδιασμού και προγραμματισμού κατά το πρώτο εξάμηνο του 2004 αφορούσε τον σχεδιασμό και προγραμματισμό της συγκοινωνιακής εξυπηρέτησης των αγώνων καθώς και την πραγματοποίηση των δοκιμαστικών εκδηλώσεων (test events). Τους μήνες Ιούνιο, Ιούλιο και Αύγουστο του 2004 το σύνολο σχεδόν των δραστηριοτήτων του Ο.Α.Σ.Α. στράφηκε προς αυτήν την κατεύθυνση. Ποιο συγκεκριμένα ο Ο.Α.Σ.Α προέβη στις παρακάτω δράσεις: Δημιουργία 20 ολυμπιακών λεωφορειακών γραμμών για τη σύντομη και άμεση μεταφορά των θεατών, εθελοντών αλλά και των εργαζόμενων στις Ολυμπιακές εγκαταστάσεις. Οι γραμμές αυτές ήταν ΕΞΠΡΕΣexpress ήη με μικρό αριθμό στάσεων σε κομβικά σημεία. Επιπλέον έγιναν διάφορες αλλαγές στα δρομολόγια για την εξυπηρέτησηετήσει των μη-ολυμπιακών μετακινήσεων των επιβατών. Οριστικοποιήθηκαν τα λειτουργικά χαρακτηριστικά των Ολυμπιακών γραμμών αναφορικά με την συχνότητα των δρομολογίων. Σχεδιάσθηκαν και υλοποιήθηκαν οι τερματικοί σταθμοί των Ολυμπιακών γραμμών και διαμορφώθηκαν οι χώροι αναμονής και πληροφοριών. Σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε το πρόγραμμα διαχειρίσης πλήθους κατά την επιβίβαση και αποβίβαση των επιβατών. Κατά την διάρκεια των αγώνων λειτούργησε στον Ο.Α.Σ.Α. κέντρο επιχειρήσεων που είχε αναλάβει τον συντονισμό των δράσεων των συγκοινωνιών με συνεργασία με την τροχαία προκείμενου να εξασφαλιστεί η ομαλή λειτουργία των συγκοινωνιακών μέσων. Ανάλογος σχεδιασμός και προγραμματισμός σε μικρότερη έκταση έγινε και για την εξυπηρέτηση των επιβατών, εθελοντών και αθλητών των Παρά-Ολυμπιακών αγώνων της Αθήνας. 3. Προώθηση των μέτρων ευνόοήησηςεις των αστικών συγκοινωνιών. Μέσα στην πενταετία έγιναν σημαντικές προσπάθειες και έρευνες για την διευκόλυνση της λειτουργίας των αστικών συγκοινωνιών με σημαντικότερη την δημιουργία ειδικών (αποκλειστικών) λωρίδων λεωφορείων σε διάφορα σημεία της πόλης. Επιπλέον πάρθηκαν μέτρα για την αντιμετώπιση της παράνομης στάθμευσης και παράβασης των ειδικών λωρίδων λεωφορείων. Τα μέτρα αυτά ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 10
περιλάμβαναν την τοποθέτηση αλλά και αναβάθμιση των φωτογραφικών συσκευών κατά μήκος των λωρίδων λεωφορείων οι οποίες καταγράφουν όλους τους παραβάτες. Επιπλέον εφαρμόστηκε συγκεκριμένο σχέδιο αστυνόμευσης των λεωφορειολωρίδων σε συνεργασία με την τροχαία, ώστε να αυξηθεί η ταχύτητα των λεωφορείων. Αποτέλεσμα αυτών των μέτρων ήταν η αύξηση της ταχύτητας των λεωφορείων και τρόλεϊ στις λεωφορειολωρίδες στα 21-24 Km/h σε αντίθεση με την μέση ταχύτητα στο υπόλοιπο δίκτυο που κυμαίνεται μεταξύ 7-15 km/h. 4. Δημιουργία ενός σχεδίου στρατηγικής και δράσης για τον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξη του συστήματος των αστικών συγκοινωνιών. Ο Ο.Α.Σ.Α. έδωσε μεγάλο βάρος στα θέματα παρακολούθησης, συντονισμού του εκτελούμενου έργου και αντιμετώπισης των κρίσεων και των λειτουργικών προβλημάτων αλλά και της βελτίωσης της λειτουργικής απόδοσης του δικτύου. Σε αυτά τα πλαίσια ο Ο.Α.Σ.Α. μέσα στην πενταετία προέβη στις εξής κινήσεις: Συντονισμός των συγκοινωνιακών φορέων λειτουργία του Θαλάμου Επιχειρήσεων Παρακολούθησης και Ελέγχου της Κυκλοφορίας (Θ.Ε.Π.Ε.Κ). στο οποίο ενσωματώθηκε και ο συντονισμός των γερανοφόρων οχημάτων. Εκσυγχρονισμός και αναβάθμιση του υλικού θέσης με την τοποθέτησηετήσει οριοδεικτώων, και επιδιόρθωση πεζοδρομίωνιών. Αναβάθμιση του ψηφιακού χάρτη του Νόμου Αττικής και επέκτασης των εφαρμογών του Γεωγραφικού συστήματος Πληροφοριών του Ο.Α.Σ.Α. Ανάπτυξη και εγκατάσταση λογισμικού συστήματος πρόσβασης χρηστών στην Βάση Δεδομένων της Συγκοινωνιακής Διεύθυνσης του Ο.Α.Σ.Α. 5. Εκτίμηση της επιβατικής κίνησης αλλά και προσπάθεια διάδοσης των αστικών συγκοινωνιών ως κύριο μεταφορικό μέσο. 6. Δημιουργία και επέκταση του Μετρόέτρο. Eνα γρήγορο και καλά οργανωμένο δίκτυο Μετρό, στο οποίο προστίθενται τμηματικά νέοι σταθμοί, ξεκίνησε να λειτουργεί στην Αθηνά από τον Iανουάριο 2000 αριθμώντας σήμερα 23 σταθμούς σε δύο Γραμμές. Οι δύο γραμμές του ΜΕΤΡΟ εξυπηρετούν περίπου 600.000 επιβάτες ημερησίως δίνοντας πλέον τη ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 11
δυνατότητα στο επιβατικό κοινό να πραγματοποιεί 'συνδυασμένες διαδρομές' εξοικονομώντας πολύτιμο χρόνο στις καθημερινές τους μετακινήσεις, μειώνοντας έτσι κατά 70.000 τα Ι.Χ. αυτοκίνητα που εισέρχονται στο κέντρο της πόλης Το βασικότερο πλεονέκτημα του Μέτρο είναι η εντυπωσιακή ταχύτητα. Οι συρμοί διέρχονται από τους σταθμούς κάθε τρία λεπτά τις ώρες αιχμής και κάθε πέντε ως δέκα λεπτά τις υπόλοιπες ώρες. Χαρακτηριστικά, με το Μετρό χρειάζονται μόνο 10 λεπτά για να καλυφθεί η απόσταση ΣΥΝΤΑΓΜΑ-ΕΘΝΙΚΗ ΑΜΥΝΑ, ενώ με το αυτοκίνητο η ίδια απόσταση καλύπτεται σε 35 λεπτά το λιγότερο. Επιπλέον, με τους νέους συρμούς διπλής τάσης του Μετρό η απόσταση ΜΟΝΑΣΤΗΡΑΚΙ- ΟΥΚ. ΠΛΑΚΕΝΤΙΑΣ-ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟ καλύπτεται μέσα σε μόνο 37 λεπτά. Το Έργο κατασκευάστηκε με τη χρήση των πιο σύγχρονων τεχνολογιών και την εντατική εργασία χιλιάδων εργαζομένων, επιστημόνων και τεχνιτών από την Ελλάδα και το εξωτερικό. 7. Λειτουργία του ΤΡΑΜ και του Προαστιακού. Από τις αρχές του 2002, η εταιρία ΤΡΑΜ Α.Ε. ξεκίνησε την κατασκευή του δικτύου του νέου τραμ της Αθήνας, ενώ η εμπορική λειτουργία του τραμ ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2004, λίγες εβδομάδες πριν από την τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας. Παρόλα αυτά κατόρθωσε να μεταφέρει με ασφάλεια το επιβατικό κοινό κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων. Το τραμ θεωρείται διεθνώς ότι παρουσιάζει μια σειρά μοναδικών πλεονεκτημάτων έναντι των άλλων μέσων μαζικής μεταφοράς: Είναι οικολογικό και φιλικό με το περιβάλλον, αφού ως ήλεκτρο- κινητό μέσο δεν εκπέμπει ρύπους, ενώ λόγω της κύλισής του στις σιδηροτροχιές έχει χαμηλότερη ενεργειακή κατανάλωση από τα υπόλοιπα ελαστικοφόρα οδικά μέσα. Είναι Αξιόπιστο λόγω του αποκλειστικού του διαδρόμου, που του επιτρέπει να μην εμπλέκεται με την κυκλοφορία των αυτοκινήτων. Αναβαθμίζει Αισθητικά τις περιοχές από τις οποίες διέρχεται με την αναμόρφωση της ευρύτερης ζώνης των γραμμών του. Λόγω της Χωρητικότητάς του, διαθέτει μεγάλη μεταφορική ικανότητα σε σχέση με τα αυτοκίνητα, τα λεωφορεία και τα τρόλεϊ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 12
Γίνεται ένα με την πόλη και τις λειτουργίες της, αφού κινείται το ίδιο καλά σε φαρδείς και στενούς δρόμους. Είναι Οικονομικό, αφού για την κατασκευή του απαιτείται το 1/6 έως το 1/8 της επένδυσης που απαιτείται για την κατασκευή του μετρό. Παρέχει επιβατικές μετακινήσεις σε άξονες που δεν εξυπηρετούνται σήμερα από το μετρό ή δεν εξυπηρετούνται επαρκώς από τα λεωφορεία και τα τρόλεϊ. Διαθέτει προσιτή τιμολογιακή πολιτική. Προσφέρει εύκολη πρόσβαση στο επιβατικό κοινό, λόγω της επιφανειακής χωροθέτησης των στάσεων και της μικρής σχετικά απόστασης μεταξύ τους. Επιπλέον, τόσο οι στάσεις όσο και τα οχήματα είναι απολύτως προσβάσιμα από τα Ά'Aτομα με Ειδικές Ανάγκες. Ο Προαστιακός είναι να έργο, που ξεκίνησε να υλοποιείται με κοινοτική χρηματοδότηση το 2002 από τις δύο θυγατρικές εταιρείες του ΟΣΕ, ΕΡΓΑ ΟΣΕ Α.Ε. και ΓΑΙΑΟΣΕ Α.Ε. σε συνεργασία με το γαλλικό συγκοινωνιακό οργανισμό RATP. Το νέο αυτό σύγχρονο μέσο εξυπηρέτησε αρχικά, κατά τη διάρκεια δηλαδή των Ολυμπιακών Αγώνων, τις μετακινήσεις από και προς το Διεθνές Αεροδρόμιο Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος». Με τον όρο "Προαστιακός Σιδηρόδρομος" εννοούμε ένα μέσο μαζικής μεταφοράς "σταθερής τροχιάς", για την εξυπηρέτηση μετακινήσεων κυρίως μεταξύ κατοικίας και εργασίας (commuting), μέσα στα όρια επιρροής των μεγάλων πολεοδομικών συγκροτημάτων, δηλαδή μεταξύ κέντρου και προαστίων ή δορυφορικών πόλεων, σε ακτίνα μεταξύ 20 και 100 χλμ. από αυτό. Ο Προαστιακός Σιδηρόδρομος συνδέει μεγάλους περιφερειακούς πόλους έλξης μετακινήσεων, όπως δορυφορικά αστικά κέντρα, διεθνή αεροδρόμια, πανεπιστημιουπόλεις, βιομηχανικές ζώνες, λιμάνια, κ.λπ. Ο Προαστιακός Σιδηρόδρομος υπερέχει στους τομείς της ταχύτητας, της αξιοπιστίας, της άνεσης, της μεταφορικής ικανότητας και της ασφάλειας. Μαζί με το μετρό και το τραμ, αποτελεί τη σπονδυλική στήλη του μητροπολιτικού συστήματος μεταφορών, λειτουργώντας συμπληρωματικά προς αυτά και διασυνδεόμενο μαζί τους (και με τα άλλα ΜΜΜ) σε κομβικούς σταθμούς μετεπιηβίβασης. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 13
8. Δημιουργία του νέου συγκοινωνιακού χάρτη της Αθηνάς. Για την επιτυχία της αποστολής των αστικών συγκοινωνιών κατά την διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων, ανακοινώθηκε από το υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών η δημιουργία του Νέου Συγκοινωνιακού Χάρτη της Αθηνάς. Η πολιτική αυτή βασίζεται στην δημιουργία ενός νέου ολοκληρωομέενου δικτύου μέσων σταθερής τροχιάς (μετρόο-προαστιακόος-τραμ) το οποίο αποτέλεσε βάση για την ανάπτυξη και την Λειτουργία του δικτύου Α.Σ. στην Αττική. Ως βασικός στόχος αυτής της πολικής τίθεται η ριζική μείιωση της χρήσης των ιδιωτικών μέσων μεταφοράς με αντίστοιχη αύξηση της χρήσης (μεριδίου) των δημόσιων μέσων μεταφοράς. Ο Νέος Συγκοινωνιακός Χάρτης περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και τις εξής δράσεις: Επαρκή τροφοδότηση των μέσων σταθερής τροχιάς με ένα τροφοδοτικό δικτύο τοπικών και διαδημοτικών λεωφορειακών γραμμών. Βελτίωση της εξυπηρέτησης στην περιφέρεια της πρωτεύουσας σε συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Εξασφάλιση της απρόσκοπτης κυκλοφορίας των επιφανειακών Μ.Μ.Μ και ευνοήση τους σε σχέση με την υπόλοιπη κυκλοφορία. Εξασφάλιση επαρκής συγκοινωνιακής εξυπηρέτησης κατά τις νυκτερινές ώρες καθώς και για τα άτομα με ειδικές ανάγκες. Μείωση η και πλήρη απομάκρυνση αφετηριών από ιδιαίτερα επιβαρημένα σημεία στο κέντρο της Αθήνας και δημιουργία επιβατικών σταθμών λεωφορείων και σταθμών μετεπιβίβασης. Εξασφάλιση ενός ενιαίου πλαισίου τιμολόγησης των προσφερόμενων από τις Α.Σ. υπηρεσιών, που θα προάγει τη συνδυασμένη χρήση των διαφόρων τύπων Μ.Μ.Μ. Οργάνωση, συντονισμό και σχεδιασμό όλων των Μ.Μ.Μ. κάτω από ένα ενιαίο νομικό πλαίσιο. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 14
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 15
έρος2 ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Τι συγκεκριμένα θα αναλυθεί από τη γενική επισκόπηση. Στην παρούσα εργασία θα αναλυθούν οι οικονομικές καταστάσεις (ισολογισμός) του Ο.Α.Σ.Α. της πενταετίας 2000-2004. Η ανάλυση των οικονομικών καταστάσεων είναι η συγκριτική μελέτη των διάφορων ομαδοποιημένων οικονομικών μεγεθών που εμφανίζονται στον ισολογισμό της επιχείρησης. Πιο συγκεκριμένα θα αναλυθούν και θα συγκριθούν τα παρακάτω διάφορα οικονομικά μεγέθη που εμφανίζονται:: Ενεργητικό: Έξοδα εγκατάστασης Πάγιο ενεργητικό Κυκλοφορούν ενεργητικό Μορφοποιημένo: Κουκκίδες και αρίθμηση Παθητικό Ίδια κεφαλαία Προβλέψεις για κίνδυνους και έξοδα Υποχρεώσεις Μεταβατικοί λογαριασμοί ενεργητικού Μορφοποιημένo: Κουκκίδες και αρίθμηση 2.1 Ο Ισολογισμόςληροφορίες για τον Ισολογισμό Ισολογισμός είναι η λογιστική κατάσταση η οποία εμφανίζει συνοπτικά, με χρηματικές μονάδες και με βάση γενικές παραδεκτές λογιστικές αρχές, τη συγκεκριμένη στιγμή, την περιουσιακή και κεφαλαιακή διάρθρωση της οικονομικής μονάδας. Ο ισολογισμός αποτελεί μία έκθεση που απεικονίζει τη χρηματοοικονομική κατάσταση της οικονομικής μονάδας, δηλαδή τα στοιχεία του Ενεργητικού και τις πηγές προέλευσής τους. Αποτελεί, επίσης, μία συνοπτική κατάσταση, δηλαδή μία ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 16
κατάσταση η οποία εμφανίζει τα στοιχεία του Ενεργητικού, του Παθητικού και της Καθαρής Θέσης. Ο ισολογισμός είναι το πιο σημαντικό έγγραφο που μπορεί να εκδώσει η επιχείρηση αφού αντιπροσωπεύει την οικονομική της κατάσταση και από τον οποίο μπορεί κάποιος να αντλήσει πληροφορίες, να ενημερωθεί αλλά και να βγάλει κάποια συμπεράσματα για την πορεία και το μέλλον της επιχείρησης. Ο ισολογισμός είναι ο λογαριασμός /σμος 89 του Ελληνικού Γενικού Λογιστικού Σχεδίου, και χρησιμοποιείται στο τέλος της χρήσης και κατά την έναρξη της επόμενης χρήσης που ακολουθεί για τις «έγγραφές κλεισίματος και ανοίγματος των λογαριασμών/σμων του ισολογισμού». Η κατάσταση του ισολογισμού: δημοσιεύεται υποχρεωτικά στο τέλος της χρήσης, μαζί με την κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης, τον πίνακα διάθεσης αποτελεσμάτων και το προσάρτημά τους και βασίζεται στη βασική εξίσωση της Λογιστικής: Ενεργητικό = Παθητικό + Ίδια Κεφάλαια ΤΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Ως ενεργητικό μιας εταιρείας ορίζεται το σύνολο των περιουσιακών της στοιχείων που μπορεί να αποτιμηθεί σε χρήμα και χρησιμοποιείται για την επίτευξη των στόχων της. Τα στοιχεία του ενεργητικού διακρίνονται στις εξής επιμέρους κατηγορίες: A. Οφειλόμενο κεφάλαιο. Το κονδύλι αυτό δεν συναντάται συχνά σε ισολογισμούς, διότι αφορά ειδική περίπτωση αύξησης μετοχικού κεφαλαίου. Όταν μία εταιρεία προχωρεί σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, απαιτεί από τους μετόχους της να εισφέρουν τα ανάλογα χρηματικά ποσά βάσει των μετοχών που διαθέτουν. Αν συμφωνηθεί μέρος των ποσών αυτών να καταβληθεί σε δόσεις, τα ποσά που θα καταβληθούν μετά το τέλος της επόμενης χρήσης εμφανίζονται σε αυτό το κονδύλι του ενεργητικού, ως μακροπρόθεσμη απαίτηση της εταιρείας από τους μετόχους της. B. Έξοδα εγκαταστάσεως και πολυετούς αποσβέσεως. Τα έξοδα εγκαταστάσεως είναι οι δαπάνες που καταβάλλει η εταιρεία κατά την ίδρυση και αρχική οργάνωσή της μέχρι να ξεκινήσει κανονικά τις εργασίες της (συμβολαιογραφικά έξοδα, αμοιβές ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 17
δικηγόρων, παράβολα, έξοδα δημοσιεύσεων κτλ.), ενώ τα έξοδα πολυετούς αποσβέσεως είναι οι δαπάνες για απόκτηση διαρκών μέσων εκμετάλλευσης, για την επέκταση ή την αναδιοργάνωσή της. Ο νόμος δίνει στην εταιρεία το δικαίωμα να καταχωρίσει τις δαπάνες αυτές στα βιβλία της, όχι ως έξοδα (που θα επηρεάσουν το αποτέλεσμα της πρώτης χρήσης) αλλά ως περιουσιακό στοιχείο του ενεργητικού, και να τις αποσβέσειει τμηματικά σε πέντε χρόνια. Ο λόγος είναι ότι τα έξοδα αυτά γίνονται μόνο μία φορά και δεν αφορούν μόνο μία χρήση, αλλά εξυπηρετούν την εταιρεία για διάστημα μεγαλύτερο του ενός έτους. Γ. Πάγιο ενεργητικό. Περιλαμβάνει τα περιουσιακά στοιχεία που προορίζονται για διαρκή και μόνιμη χρήση και διακρίνεται στις εξής υποκατηγορίες: I. Ασώματες ακινητοποιήσεις, που περιλαμβάνουν τα άϋλα περιουσιακά στοιχεία (σήματα, διπλώματα ευρεσιτεχνίας, δικαιώματα βιομηχανικής ιδιοκτησίας). II. Ενσώματες ακινητοποιήσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν τα περιουσιακά στοιχεία που έχουν υλική υπόσταση (γήπεδα, κτίρια, μηχανήματα, μεταφορικά μέσα, έπιπλα και ακινητοποιήσεις υπό εκτέλεση). III. Συμμετοχές στο κεφάλαιο άλλων επιχειρήσεων σε ποσοστό μεγαλύτερο του 10% με σκοπό τη διαρκή κατοχή τους, και μακροπρόθεσμες απαιτήσεις από τρίτους (προθεσμία εξόφλησης μετά το τέλος του επομένου έτους). Δ. Κυκλοφορούν ενεργητικό. Περιλαμβάνει τα περιουσιακά στοιχεία που προορίζονται για ανάλωση, πώληση, είσπραξη και γενικά κάθε είδους χρήση μέσα σε διάστημα μικρότερο του έτους και διακρίνεται στις εξής υποκατηγορίες: I. Αποθέματα (εμπορεύματα, προϊόντα έτοιμα ή ημικατεργασμένα, α' και β' ύλες, ανταλλακτικά, υλικά συσκευασίας). II. Βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις κατά τρίτων (πελάτες, γραμμάτια εισπρακτέα, επιταγές εισπρακτέες, χρεώστες διάφοροι). ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 18
III. Χρεόγραφα που δεν προορίζονται για διαρκή κατοχή (μετοχές, ομόλογα, λοιπά χρεόγραφα). IV. Χρηματικά διαθέσιμα σε ταμείο και καταθέσεις όψεως ή προθεσμίας. E. Μεταβατικοί λογαριασμοί ενεργητικού. Για να γίνει ακριβής υπολογισμός του αποτελέσματος της χρήσης, πρέπει να ληφθούν υπόψη μόνο τα έσοδα και έξοδα που αφορούν τη χρήση. Συμβαίνει πολλές φορές στην πράξη, η εταιρεία να πληρώνει μέσα στη χρήση έξοδα που αφορούν την επόμενη χρήση (π.χ., στις 30/10 καταβάλλονται ασφάλιστρα για το επόμενο εξάμηνο, δηλαδή έως τις 30/4 του επομένου έτους). Το ποσό που αφορά την επόμενη χρήση, δεν πρέπει να υπολογιστεί στα έξοδα της τρέχουσας χρήσης, αλλά να εμφανιστεί στους μεταβατικούς λογαριασμούς ενεργητικού με τον τίτλο: Έξοδα επομένων χρήσεων. Το ίδιο συμβαίνει και με έσοδα που αφορούν την τρέχουσα χρήση, αλλά θα εισπραχθούν την επονένη (π.χ., τόκοι καταθέσεων του δ' τριμήνου εμφανίζονται στις αρχές Ιανουαρίου του επομένου έτους, ενώ αποτελούν έσοδο της τρέχουσας χρήσης), τα οποία θα εμφανιστούν με τον τίτλο: Έσοδα χρήσεως εισπρακτέα. ΤΟ ΠΑΘΗΤΙΚΟ A. Ίδια κεφάλαια. Τα ίδια κεφάλαια - ή αλλιώς η καθαρή θέση της εταιρείας - περιλαμβάνουν τα χρήματα που έχουν επενδυθεί στην εταιρεία από τους μετόχους της, είτε σε μορφή εισφοράς (μετοχικό κεφάλαιο) είτε σε μορφή μη διανομής (παρακράτησης) κερδών (αποθεματικό, αποτέλεσμα εις νέο). Τα ίδια κεφάλαια εκφράζουν την υποχρέωση της εταιρείας προς τους μετόχους της και περιλαμβάνουν τα εξής κονδύλια: I. Μετοχικό κεφάλαιο (αριθμός μετοχών X ονομαστική αξία μετοχής ή αλλιώς οι εισφορές των μετόχων στην εταιρεία). II. Διαφορά από έκδοση μετοχών υπέρ το άρτιο (όταν γίνεται αύξηση μετοχικού κεφαλαίου και εκδίδονται νέες μετοχές με αξία μεγαλύτερη από την ονομαστική αξία ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 19
των παλαιών μετοχών, από την πώλησή τους προκύπτει για την εταιρεία πλεόνασμα, το οποίο ονομάζεται «υπέρ το άρτιο» και αυξάνει τα ίδια κεφάλαια) III. Διαφορές αναπροσαρμογής (κάθε τέσσερα χρόνια γίνεται βάσει νόμου αναπροσαρμογή - αύξηση - της αξίας των οικοπέδων και κτιρίων που κατέχει η εταιρεία και η υπεραξία που προκύπτει μεταφέρεται στα ίδια κεφάλαια). IV. Αποθεματικό κεφάλαιο (συσσωρευμένα καθαρά κέρδη, τα οποία δεν έχουν διανεμηθεί στους μετόχους, αλλά αποθεματοποιήθηκαν για την αυτοχρηματοδότηση της εταιρείας). V. Αποτελέσματα εις νέο (συσσωρευμένα κέρδη ή ζημίες που μεταφέρονται για συμψηφισμό με μελλοντικά αποτελέσματα ή για διανομή στους μετόχους). VI. Ποσά προορισμένα για αύξηση κεφαλαίου (ποσά που έχουν καταθέσει στην εταιρεία οι μέτοχοι έναντι μελλοντικής αύξησης μετοχικού κεφαλαίου). B. Προβλέψεις για κινδύνους και έξοδα. Όταν η εταιρεία κατά την κατάρτιση του ισολογισμού θεωρεί πιθανή στο μέλλον την εμφάνιση ζημίας ή υποτίμησης περιουσιακών στοιχείων της, πρέπει να προχωρήσει σε σχηματισμό πρόβλεψης, εις βάρος των αποτελεσμάτων της χρήσης, ποσού που θα προσφέρει κάλυψη κατά την εμφάνιση της ζημίας. Πρόβλεψη, λοιπόν, είναι η κράτηση ορισμένου ποσού έναντι πιθανού μελλοντικού κινδύνου (όπως η μη είσπραξη απαιτήσεων από πελάτες και χρεώστες που θεωρούνται επισφαλείς, η καταβολή αποζημιώσεων σε αποχωρούντες υπαλλήλους, η καταβολή αποζημιώσεων από επίδικες υποθέσεις, οι συναλλαγματικοί κίνδυνοι κτλ.). Γ. Υποχρεώσεις. Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις (πληρωτέες μετά το τέλος της επόμενης χρήσης, όπως μακροπρόθεσμα δάνεια) και βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις (πληρωτέες μέσα στην επόμενη χρήση, όπως προμηθευτές, γραμμάτια πληρωτέα, βραχυπρόθεσμα δάνεια, επιταγές πληρωτέες, φόροι, ασφαλιστικές εισφορές, πιστωτές διάφοροι). ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 20
Δ. Μεταβατικοί λογαριασμοί παθητικού. Οι λογαριασμοί αυτοί λειτουργούν όπως και οι μεταβατικοί λογαριασμοί ενεργητικού. Περιλαμβάνουν έσοδα επομένων χρήσεων που έχουν προεισπραχθεί (ενοίκια Ιανουαρίου του επόμενου έτους) και έξοδα χρήσεως δουλεμένα μέσα στην τρέχουσα χρήση, που θα καταβληθούν μέσα στην επόμενη χρήση (λογαριασμοί ΔΕΗ, ΟΤΕ κτλ. που αφορούν κατανάλωση Νοεμβρίου, Δεκεμβρίου αλλά θα πληρωθούν το επόμενο έτος). 2.2 Κατάσταση Λογαριασμού Αποτελεσμάτων Χρήσης H Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσεως περιλαμβάνει τα έσοδα και τα έξοδα της χρήσης, από τη σύγκριση των οποίων προκύπτει το λειτουργικό αποτέλεσμα της κλειομένης χρήσης (κέρδος ή ζημία). H παράθεση των εσόδων και των εξόδων γίνεται κατά τέτοιο τρόπο ώστε ο αναγνώστης να συγκρίνει άμεσα τα έσοδα και τα έξοδα που αφορούν την ίδια δραστηριότητα και να προκύπτει απευθείας το αποτέλεσμα που αυτή αποφέρει στην εταιρεία. Για παράδειγμα, οι πωλήσεις συγκρίνονται απευθείας με το κόστος πωληθέντων, τα χρηματοοικονομικά έσοδα με τα χρηματοοικονομικά έξοδα, τα έκτακτα έσοδα με τα έκτακτα έξοδα κ.λπ. Τα έσοδα διακρίνονται σε πωλήσεις, παρεπόμενες δραστηριότητες, χρηματοοικονομικά και έκτακτα. Τα έξοδα διακρίνονται σε παραγωγικά, διοικητικά, διάθεσης, έρευνας, χρηματοοικονομικά και έκτακτα. Πρόκειται για τον λογαριασμό 86 «Αποτελέσματα Χρήσης» του ΕΓΛΣ που χρησιμοποιείται στο τέλος της χρήσης και περιλαμβάνει: Έκτακτα και ανόργανα αποτελέσματα Μη ενσωματωμένες στο λειτουργικό κόστος αποσβέσεις πάγιων Καθαρά αποτελέσματα της χρήσης πριν από την αφαίρεση των φόρων. 2.3 Άλλες οικονομικές καταστάσεις Πίνακας διάθεσης αποτελεσμάτων Ο πίνακας διάθεσης αποτελεσμάτων περιλαμβάνει τη διαδικασία διανομής των κερδών. Τα κέρδη που θα διανεμηθούν στους μετόχους, προκύπτουν, σύμφωνα με τον νόμο, μετά την αφαίρεση του Φόρου Εισοδήματος και του Τακτικού Αποθεματικού (5% των Κερδών μετά φόρων). Σε περίπτωση που έχει διενεργηθεί ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 21
μέσα στη χρήση φορολογικός έλεγχος για προηγούμενες χρήσεις και έχουν καταλογιστεί στην εταιρεία πρόσθετοι φόροι (Διαφορές Φορολογικού Ελέγχου) που πρέπει να καταβληθούν στο Δημόσιο, αφαιρείται από τα κέρδη προς διανομή ολόκληρο το ποσό τους. Ο υπολογισμός των προς διανομή κερδών γίνεται, αναλυτικά, ως εξής: Το αποτέλεσμα της χρήσης που προέκυψε από την Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης μεταφέρεται στον Πίνακα Διάθεσης. Αν στα Ίδια Κεφάλαια του Ισολογισμού μεταφέρονται αποτελέσματα από προηγούμενη χρήση, αθροίζονται (κέρδη) ή αφαιρούνται (ζημίες) και αυτά από το αποτέλεσμα της χρήσης. Από το ποσό που προκύπτει αφαιρείται ο αναλογούν φόρος εισοδήματος (και αν υπάρχουν Διαφορές Φορολογικού Ελέγχου αφαιρούνται και αυτές). Στη συνέχεια, από τα Κέρδη μετά φόρων που απομένουν υπολογίζεται ποσό 5%, το οποίο πρέπει να παραμείνει υποχρεωτικά στην εταιρεία βάσει του νόμου για τον σχηματισμό Τακτικού Αποθεματικού. Μετά την αφαίρεση και του Τακτικού Αποθεματικού, προκύπτει το ποσό που θα διανεμηθεί στους μετόχους. Λογαριασμός γενικής εκμετάλλευσης Ο λογαριασμός γενικής εκμετάλλευσης είναι η οικονομική κατάσταση που εμφανίζονται καθαρά τακτικά και οργανικά αποτελέσματα τα οποία χρησιμοποιούνται μέσα στην χρήση που κλείνει από την εκμετάλλευση των διάφορων δραστηριοτήτων της επιχείρησης. Πρόκειται για αναπόσπαστο συμπλήρωμα του ισολογισμού και καταχωρείται στο βιβλίο απογραφών και ισολογισμών αμέσως μετά την καταχώρηση του ισολογισμού, του λ/σμού αποτελεσμάτων χρήσης και του πίνακα διάθεσης αποτελεσμάτων. Προσάρτημα του ισολογισμού και των αποτελεσμάτων χρήσης Είναι το απαραίτητο συμπλήρωμα στο οποίο δίνονται προσθετές πληροφορίες και διευκρινήσεις προκείμενου να διευκολυνθούν όλοι οι παράγοντες στους οποίους απευθύνονται οι οικονομικές καταστάσεις. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 22
Σκοπός της ανάλυσης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων Οι οικονομικές καταστάσεις αποτελούν το τελικό προϊόν της λογιστικής εργασίας και σκοπός τους είναι να εμφανίζουν με απόλυτη σαφήνεια την πραγματική εικόνα της περιουσιακής διάρθρωσης της χρηματοοικονομικής θέσης και των αποτελεσμάτων χρήσης της εταιρίας που αφορούν. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων εξυπηρετεί πολλούς σκοπούς. Μέτρηση της προηγούμενης επίδοσης της επιχειρήσεις, καταμερισμός των ευθυνών και ανάλυση των λαθών που έγιναν Μέτρηση της παρούσας επίδοσης της επιχείρησης, αξιολόγηση των κινήσεων που έγιναν μέσα στην χρήση αλλά και σχεδιασμός για τις μελλοντικές κινήσεις. Πρόβλεψη των μελλοντικών δραστηριοτήτων της επιχείρησης. Επιπλέον η ανάλυση του ισολογισμού και των αποτελεσμάτων χρήσης γίνεται προκείμενου να μετατραπούν τα πολύπλοκα στοιχεία των χρηματοοικονομικών καταστάσεων σε πολύτιμες πληροφορίες που δεν προσφέρονται αυτούσιες, αφού τα στοιχεία που παρουσιάζονται είναι πολύ συνοπτικά και ανομοιόμορφα κατανεμημένα και ο χρόνος που μεσολαβεί ανάμεσα στο τέλος της χρήσης που αναφέρονται τα στοιχεία και στην δημοσίευση/ γνωστοποίηση τους στο ευρύ κοινό είναι αρκετά μακρύς. Μέσω της ανάλυσης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων μπορούμε να βγάλουμε διάφορα συμπεράσματα για: Ρευστότητα (liquidity). Μια επιχείρηση έχει ρευστότητα όταν μπορεί να ικανοποιήσει τις υποχρεώσεις της καθώς και αυτές που γίνονται ληξιπρόθεσμες. Σταθερότητα (stability). Η σταθερότητα μετριέται από την ικανότητα της επιχείρησης να πραγματοποιεί τις πληρωμές για τόκους και χρεολυσία πάνω στο υφιστάμενο ύψος των δανείων και τις πληρωμές που αντιστοιχούν στην κανονική διανομή των κερδών της ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 23
Αποδοτικότητα (profitability). Αποδοτικότητα είναι η σχέση που υπάρχει μεταξύ του κέρδους που πραγματοποιεί η επιχείρηση και του κεφαλαίου που χρησιμοποιεί. Δυνατότητα ανάπτυξης. Μετριέται με την επέκταση και ανάπτυξη σε νέες αγορές, το ποσοστό της ανάπτυξης στις υπάρχουσες αγορές, το ποσοστό αύξησης στα κέρδη ανά μετοχή και το ύψος δαπανών για ερευνά. Τέλος όλα αυτά τα συμπεράσματα αντανακλούν την ποιότητα της δουλείας της διοίκησης της επιχείρησης, σε τόσο σε οργανωτικό όσο και σε εκτελεστικό επίπεδο. Η ικανότητα της επιχείρησης να επιτυγχάνει υψηλά κέρδη η κέρδη αρκετά ικανοποιητικά ώστε να ανταποκρίνεται στις βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις της είναι αποτέλεσμα της συντονισμένης δουλείας του διοικητικού αλλά και εκτελεστικού προσωπικού σε συνδυασμό με τις συνθήκες στις οποίες η επιχείρηση κινείται στην αγορά. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 24
3. ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣι ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 25
3.1 Χρησιμότητα και ορισμός των αριθμοδεικτώων: Αριθμοδείικτης είναι η σχέση ενός κονδυλιού του ισολογισμού η της κατάστασης αποτελεσμάτων χρήσης με ένα άλλο και εκφράζεται με μια απλή μαθηματική μορφή. Με αυτό τον τρόπο μπορούμε να αποκωδικοποιήσουμε το νόημα που βρίσκεται στα δεδομένα των χρηματοοικονομικών καταστάσεων σε χρήσιμες πληροφορίες για την επιχειρήση μας. Η χρήση των αριθμοδεικτών αποτελεί ίσως την πιο διαδεδομένη και δυναμική μέθοδο της χρηματοοικονομικής ανάλυσης. Οι μέχρι τώρα αναπτυχθείσες οικονομικές αναλύσεις συμπληρώνονται πάντα με χρήση των αριθμοδεικτών οι οποίοι βοηθούν στην ερμηνεία των στοιχείων της επιχείρησης. Για την παραγωγή αναλυτικότερων και ακριβέστερων συμπερασμάτων μπορούμε να συγκρίνουμε τους αριθμοδείικτες με άλλους πιο αντιπροσωπευτικούς η πρότυπους αριθμοδείκτες άλλων εταιριών η αριθμοδείκτες προηγούμενων χρήσεων, αφού ένας μεμονωμένος αριθμοδεικτης δύσκολα θα δώσει πλήρη εικόνα της οικονομικής θέσης της επιχείρησης. Επιπλέον η ιδιομορφία κάθε μεμονωμένης επιχείρησης της δίνει τα δικά της ξεχωριστά χαρακτηριστικά τα οποία μπορούν να επηρεάσουν την λειτουργικότητα της και να οδηγήσουν σε παρερμηνείες σχετικά με την οικονομική της θέση. Άρα είναι απαραίτητη η πληροφορήση σχετικά με το τι συμβαίνει και στον υπόλοιπο κλάδο στον οποίο ανήκει η επιχείρηση προκείμενου να σχηματιστεί σαφής γνώμη σχετικά με την παραγωγικότητα και την αποδοτικότητα της η ακόμα και της λειτουργικής της αδυναμίας σε περίπτωση διαμόρφωσης μη ευνοϊκών αριθμοδεικτών. Συμπερασματικά μπορεί να ειπωθεί ότι οι αριθμοδείκτες: Προσδιορίζει την σχέση μεταξύ των στοιχείων των οικονομικών καταστάσεων. Βοηθούν στην εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με την οικονομική θέση της επιχείρησης. Διευκολύνουν την οικονομική δράση και τις μελλοντικές κινήσεις της επιχείρησης. Προσδιορίζουν τον βαθμός απόδοσης διάφορων δραστηριοτήτων αλλά και κλάδων της επιχείρησης. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 26
3.2 Κατηγορίόριες αριθμοδεικτώων: Οι αριθμοδείκτες εντάσσονται στις παρακάτω μεγάλες ομάδες Ρευστότητας (Liquidity ratios) Δραστηριότητας (Activity ratios) Αποδοτικότητας (Profitability ratios) Διάρθρωσης κεφαλαίων και βιωσιμότητας (Financial structure and viability ratios) Δαπανών λειτουργίας (Investment ratios) Αριθμοδείκτες ρευστότητας Είναι οι δείκτες που αφορούν την ρευστότητα της επιχείρησης αλλά και την ικανότητα της να ανταποκρίνεται στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Η ύπαρξη ρευστότητας σε μια επιχείρηση έχει επίδραση στα κέρδη της διότι αν τα κυκλοφοριακά της στοιχεία δεν μπορούν να μετατραπούν σε μετρητά εύκολα η αν δεν υπάρχουν επαρκή ρευστά διαθέσιμα τότε η επιχείρηση δεν είναι σε θέση να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της. Αυτό έχει ως συνέπειες της δυσφήμηση της επιχείρησης, την μείωση της εμπιστοσύνης των συναλλασσόμενων με αυτή και πιθανώς την κήρυξη της σε πτώχευση. Οι περισσότερες επιχειρήσεις φροντίζουν να διατηρούν πλεόνασμα κυκλοφοριακών στοιχείων ανάλογο με τις τρέχουσες υποχρεώσεις της προκείμενου να εξοφλούν κανονικά. Αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας (διαθέσιμα + απαιτήσεις + αποθέματα) βραχυχρόνιες υποχρεώσεις Ο Αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας δείχνει το μέτρο της ρευστότητας μιας επιχείρησης αλλά και το περιθώριο ασφάλειας που πρέπει να διατηρεί η επιχείρηση για να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει μια ανεπιθύμητη εξέλιξη στην ροή των εργασιών της. Το ικανοποιητικό πρότυπο του αριθμοδείκτη, είναι μεγαλύτερο του 2 (>2). Οι επιχειρήσεις που έχουν αριθμοδείκτη γενικής ρευστότητας μικρότερο του 2 θα πρέπει να προβούν σε ενέργειες αύξησης των ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 27
διαθέσιμων στοιχείων (αύξηση του κεφαλαίου) η σε κάποια αλλαγή στην πολιτική της κατανομής των καθαρών κερδών. Άλλες ενέργειες μπορούν να είναι: Προσθήκη χρήματος με την έκδοση νέων μετοχών. Πώληση περιουσιακών στοιχείων που δεν είναι αναγκαία Μετατροπή τραπεζικών λ/σμων βραχυπρόθεσμης λήξης σε μακροπρόθεσμη λήξη Μακροπρόθεσμος δανεισμός. Μετατροπή αποθεμάτων σε μετρητά. Αριθμοδείκτης αμυντικού χρονικού διαστήματος (κυκλοφορούν ενεργητικό - απαιτήσεις) ημερήσιες λειτουργικές δαπάνες. Ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει το χρονικό διάστηκε που μπορεί η επιχείρηση να επιβιώσει χωρίς πωλήσεις η αλλά έσοδα που μπορεί να έχει από τις ημερήσιες λειτουργικές δαπάνες της αλλά μόνο με την χρησιμοποίηση των αμυντικών περιουσιακών στοιχείων, δηλαδή τα διαθέσιμα της. Ο αριθμοδείκτης αυτός θεωρείται από πολλούς μελετητές ως ο σημαντικότερος αριθμοδείκτης για τον υπολογισμό της ρευστότητας μιας επιχείρησης αφού αποτελεί ένα πολύ συντηρητικό Μέτρο του βαθμού ικανότητας της επιχείρησης να καταβάλλει τις λειτουργικές της δαπάνες από τα αμυντικά της στοιχεία και όχι από τα λειτουργικά της έσοδα. Ο αριθμοδείκτης αμυντικού χρονικού διαστήματος βασίζεται στα αμέσως ρευστοποιήσιμα στοιχεία της επιχείρησης που αποτελούν ανά πάσα στιγμή πηγή ρευστών για την ικανοποίηση των τρεχουσών και προβλεπόμενων ημερήσιων αναγκών σε μετρητά. Με τον όρο προβλεπόμενες ημερήσιες λειτουργικές δαπάνες νοούνται τόσο οι τρέχουσες όσο και οι μελλοντικές δαπάνες που απαιτούνται για την συνεχίσει της ομαλής λειτουργίας της επιχείρησης. Δεν υπάρχει κάποιο αντιπροσωπευτικό πρότυπο για αυτόν τον αριθμοδείκτη. Απλά όσο μεγαλύτερο είναι το χρονικό διάστημα λειτουργίας της οικονομικής μονάδας μόνο με τα λειτουργικά της έσοδα, τόσο το καλύτερο. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 28
Αριθμοδείκτες Δραστηριότητας Οι αριθμοδείκτες δραστηριότητας είναι εκείνοι που χρησιμοποιεί η οικονομική μονάδα προκείμενου να μετρήσει την αποτελεσματικότερη απασχόληση των περιουσιακών της στοιχείων. Γενικά οι δείκτες αυτοί μετράνε την παραγωγικότητα και τον βαθμό χρησιμοποίησης των περιουσιακών στοιχείων της οικονομικής μονάδας. Με την μελέτη των δεικτών αυτών προσδιορίζεται ο βαθμός μετατροπής των περιουσιακών στοιχείων σε μετρητά όπως και αν υπάρχει μεγάλο ποσοστό αποθεμάτων. Αριθμοδείκτης ταχύτητας είσπραξης απαιτήσεων (Μέσος όρος απαιτήσεων πωλήσεις αποθεμάτων/ υπηρεσιών) Χ 360 μέρες Ο αριθμοδείκτης αυτός προσδιορίζει τον μέσο όρο προθεσμίας είσπραξης των απαιτήσεων της οικονομικής μονάδας από τους πελάτες της κατά την ημερομηνία κλεισίματος του ισολογισμού η κατά οποιαδήποτε άλλη ημερομηνία λήξης δωδεκάμηνης περιόδου. Γενικά δείχνει πόσες φορές τον χρόνο εισπράττει η επιχείρηση τις απαιτήσεις της από τους οφειλέτες της. Με αυτόν τον αριθμοδείκτη μπορούμε να κάνουμε μια αξιολόγηση της διοικητικής και πιστωτικής πολιτικής της οικονομικής μονάδας. Όσο μεγαλύτερη είναι η ταχύτητα είσπραξης των απαιτήσεων τόσο καλύτερη είναι η θέση της στην οικονομική κοινότητα, αφού αυξάνεται σημαντικά η ρευστότητα της επιχείρησης και μειώνεται ο κίνδυνος ζημίας από επισφαλείς πελάτες. Αριθμοδείκτης ταχυτητας κυκλοφοριας παγιων στοιχειων Πωλήσεις υπηρέσιων πάγιο ενεργητικό Ο αριθμοδείκτης αυτος προσδιορίζει τον βαθμό αξιοποίησης των παγίων στοιχείων της επιχείρησης, και δείχνει το κατά πόσο χρησιμοποιούνται τα πάγια στοιχεία στην επίτευξη υψηλών πωλήσεων. Είναι πολύ σημαντικός δείκτης αφού τα πάγια στοιχεία είναι μια από τις σημαντικότερες επενδύσεις του εταιρικού ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 29
κεφαλαίου και η σωστή αξιοποίηση προκύπτει από διοικητική και εκτελεστική ικανότητα της επιχείρησης. Ο δείκτης μπορεί να δώσει πληροφορίες σχετικά με το αν η επιχείρηση έχει υπερεπένδυση σε πάγιο εξοπλισμό που ενδεχομένως να μην χρησιμοποιείται και να αποτελεί «βάρος» στην επιχείρηση η ακόμα ένας μικρός όγκος παγίων να αξιοποιείται σε μεγάλο βαθμό και να επιφέρει υψηλές πωλήσεις. Αριθμοδεικτης ταχύτητας ιδιων κεφαλαίων πωλήσεις ιδια κεφάλαια Παρομοίως με τον αριθμοδείκτη ταχύτητας αξιοποίησης παγίων στοιχείων ο δείκτης ταχύτητας ιδίων κεφαλαίων παρουσιάζει τον βαθμό αξιοποίησης των ιδίων κεφαλαίων στην επιχείρηση και κατά πόσο αυτά μπορούν να επηρεάσουν τις πωλήσεις. Το αποτέλεσμα του δείκτη φανερώνει τον βαθμό ρευστοποίησης και ανακύκλωσης των ιδίων κεφαλαίων μέσα στην χρήση. Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμοδείκτης τόσο πιο θετικό για την επιχείρηση αφού δείχνει ότι επιτυγχάνονται υψηλές πωλήσεις και ότι τα ίδια κεφάλαια αξιοποιούνται πλήρως μέσα στην χρήση. Αριθμοδείκτες αποδοτικότητας Είναι οι αριθμοδείκτες που χρησιμοποιούνται για την μέτρηση της αποδοτικότητας της οικονομικής μονάδας, από άποψη κερδών αλλά και τις γενικότερες προοπτικές της για το μέλλον. Οι αριθμοδείκτες αποδοτικότητας ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 30
υπολογίζονται με βάση τις πωλήσεις η τις επενδύσεις. Οι αριθμοδείκτες αποδοτικότητας δείχνουν πόσο αποτελεσματικά δούλεψε η οικονομική μονάδα μέσα στην χρήση. Αριθμοδείκτης περιθωρίου μεικτού κέρδους. (Μικτά αποτελέσματα πωλήσεις αποθεμάτων/ υπηρεσιών) Χ 100 Ο υπολογισμός του μεικτού κέρδους είναι πολύ σημαντικός στις εμπορικές και βιομηχανικές επιχειρήσεις γιατί παρέχει ένα Μέτρο αξιολόγησης της αποδοτικότητας τους. Ο αριθμοδείκτης μικτού κέρδους δείχνει την λειτουργική αποτελεσματικότητα μιας επιχείρησης, καθώς και την πολιτική των τιμών της. Μια επιχείρηση για να θεωρηθεί πετυχημένη πρέπει να έχει ένα αρκετά υψηλό ποσοστό μεικτού κέρδους, που θα της επιτρέπει συγχρόνως να καλύπτει τα λειτουργικά της έξοδα αλλά και να αφήνει ένα ικανοποιητικό καθαρό κέρδος σε σχέση με τις πωλήσεις και τα κεφαλαία που απασχολεί. Αριθμοδείκτης περιθωρίου καθαρού κέρδους. (Καθαρά αποτελέσματα εκμετάλλευσης καθαρές πωλήσεις) Χ 100 Ο αριθμοδείκτης καθαρού περιθωρίου η καθαρού κέρδους δείχνει το κέρδος από τις λειτουργικές της δραστηριότητες. Με αλλά λόγια αυτός ο αριθμοδείκτης δείχνει το ποσοστό καθαρού κέρδους, που μένει στην επιχείρηση μετά την αφαίρεση από τις καθαρές πωλήσεις του κόστους πωληθέντων και των λοιπών εξόδων. όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμοδείκτης αυτός τόσο πιο πετυχημένη είναι η επιχείρηση. Ο αριθμοδείκτης αυτός είναι πολύ σημαντικός δεδομένου ότι τόσο η επιχείρηση όσο και πολλοί αναλυτές βασίζουν τις προβλέψεις τους για ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 31
μελλοντικά Καθαρά κέρδη της επιχείρησης επί του προβλεπόμενου ύψους πωλήσεων και του ποσοστού καθαρού κέρδους. Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ίδιων κεφαλαίων πωλήσεις υπηρεσιών ίδια κεφαλαία Ο αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ίδιων κεφαλαίων μετράει την αποτελεσματικότητα με την οποία τα ίδια κεφαλαία απασχολούνται μέσα στην οικονομική μονάδα ενώ παρέχει και ενδείξεις κατά πόσο επιτέθηκε ο στόχος πραγματοποίησης ενός ικανοποιητικού αποτελέσματος. Η αποδοτικότητα των ίδιων κεφαλαίων είναι επαρκής όταν επιτυγχάνεται ένα ποσοστό 2% - 8% Ένας μη ικανοποιητικός αριθμοδείκτης αποδοτικότητας δείχνει ότι η οικονομική μονάδα έχει πρόβλημα σε κάποιο τομέα της λειτουργίας της. Αριθμοδείκτες οικονομικής διάρθρωσης και λειτουργίας Είναι οι αριθμοδείκτες που χρησιμοποιούνται για ην μέτρηση της αποδοτικότητας της οικονομικής μονάδας. Η συγκριτική οικονομική ανάλυση και υπολογισμός των αριθμοδεικτών αποδοτικότητας, στηρίζεται στα οικονομικά μεγέθη που περιλαμβάνονται στην Κατάσταση λογαριασμού αποτελεσμάτων χρήσης και στο παθητικό της κατάστασης ισολογισμού μιας οικονομικής μονάδας. Οι αριθμοδείκτες αποδοτικότητας υπολογίζονται με βάση τις πωλήσεις της επιχείρησης. Με τους αριθμοδείκτες αυτούς η επιχείρηση μπορεί: Να αξιολογεί την ικανότητα της να πραγματοποιεί κέρδη. Να ελέγχει αν το ύψος των κερδών είναι ικανοποιητικό. Να ελέγχει την απόδοση των οργανικών δραστηριοτήτων της Να αξιολογεί την ικανότητα της διοίκησης της. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 32
Αριθμοδείκτης ιδίων προς συνολικά κεφάλαια. Ο αριθμοδείκτης αυτός φανερώνει τα ποσοστά του συνόλου των ενεργητικών στοιχείων που έχουν χρηματοδοτηθεί από την σχέση: Ίδια κεφάλαια συνολικά κεφάλαια Δηλαδή ο αριθμοδείκτης αυτός παρουσιάζει το ποσοστό των ξένων και ιδίων κεφαλαίων μέσα στην επιχείρηση. Τα δανειακά ή ξένα κεφάλαια είναι αυτά τα οποία έχουν ορισμένο χρόνο και πρέπει να εξοφληθούν σε συγκεκριμένες χρονικές στιγμές, προσαυξημένα με τους τόκους των κεφαλαίων αυτών. Τα δανειακά κεφάλαια είναι ανεξάρτητα της οικονομικής θέσης της επιχείρησης, αλλά είναι αυτά που της δημιουργούν πιέσεις, αφού με την διέλευση του χρόνου γίνονται βραχυπρόθεσμα έως ληξιπρόθεσμα και πρέπει να εξοφληθούν. Η αναλογία μεταξύ ιδίων και ξένων κεφαλαίων είναι βασική και εκφράζει την οικονομική θέση της επιχείρησης στο αν είναι χρεωμένη ή όχι με άμεσες επιπτώσεις στους πιστωτές της. Η επιχείρηση πρέπει να βρίσκεται στο σημείο που τα ξένα κεφάλαια να μπορούν να την υποστηρίξουν στις επενδύσεις της χωρίς όμως να γίνονται βάρος με την εξόφληση τους. Αριθμοδείκτες δαπανών λειτουργίας Είναι οι αριθμοδείκτες που εκφράζουν σχέσεις μεταξύ διάφορων δαπανών προς πάγια περιουσιακά στοιχεία, πωλήσεις και αλλά οικονομικά μεγέθη. Η μελέτη τους μας βοηθάει να βγάλουμε συμπεράσματα σχετικά με την: πολιτική κατανομής των δαπανών λειτουργίας μιας οικονομικής μονάδας από την διοίκηση της. αποτελεσματικότητα η λάθη της διοίκησης. σημαντικότερος αριθμοδείκτης είναι ο αριθμοδείκτης λειτουργικών εξόδων ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 33
Εκφράζει το ποσοστό των συνολικών πωλήσεων που απορροφάται από το κόστος των πωλήσεων και έχει επιθυμητό πρότυπο < 80%. Υπολογίζεται από τον τύπο: (κόστος πωλήσεων + λειτουργικά έξοδα) πωλήσεις. Ο δείκτης αυτός προσδιορίζει το ύψος του σταθερού κόστους, ή αλλιώς τα σταθερά έξοδα έχουν τέτοιο ύψος ώστε μία μικρή πτώση των πωλήσεων να οδηγεί σε ζημία και αποτελεί κριτήριο της οικονομικής κατάστασης της οικονομικής μονάδας. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 34
4. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ 4.1 Εισαγωγή και παρουσίαση των οικονομικών καταστάσεων Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζονται τα οικονομικά στοιχεία του Ο.Α.Σ.Α. για την πενταετία 2000 2004 όπως παρουσιάζονται στον Ισολογισμό και στα Αποτελέσματα χρήσης της επιχείρησης και ακολουθεί η ανάλυση των οικονομικών καταστάσεων με τη χρήση των αριθμοδεικτών που αναφέρθηκαν στο προηγούμενο κεφάλαιο. Τέλος θα ακολουθήσει μια ανάλυση των αποτελεσμάτων, σύγκριση μεταξύ τους και εξαγωγή συμπερασμάτων για την πορεία της επιχείρησης και ένας πίνακας παρουσίασης των αποτελεσμάτων. Οι οικονομικές καταστάσεις της πενταετίας (ισολογισμός, αποτελέσματα χρήσης) παρουσιάζονται στους πίνακες 4.1 και 4.2. Ο ισολογισμός της επιχείρησης θα παρουσιαστεί συντομευμένος στις μεγάλες κατηγορίες των: Έξοδα εγκατάστασης Πάγιο/ Κυκλοφορούν ενεργητικό Μεταβατικοί λογαριασμοί ενεργητικού Σύνολο ενεργητικού Ίδια κεφάλαια Προβλέψεις για κινδύνους Υποχρεώσεις Μεταβατικοί λογαριασμοί παθητικού Λογαριασμοί τάξεως χρεωστικοί/ πιστωτικοί ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 35
ΠΙΝΑΚΑΣ 4.1 ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Ο.Α.Σ.Α ΠΕΝΤΑΕΤΙΑΣ 2000-2004 ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ/ΧΡΗΣΗ 2000 2001 2002 2003 2004 ΕΞΟΔΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 421138.07 741593.57 815571.46 768518.45 917989.39 ΠΑΓΙΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ 1. Ασωματες ακινητοποιησεις 218374.6 556786.38 126336.09 240183 872352.21 2. Ενσωματες ακινητοποιησεις 13895876.45 74688900.82 74732856.88 74647158.73 75225759.98 3. Συμμετοχες 1551414111 1847533360 2017679522.50 2085167908.11 2664797745.26 Συνολο παγιου ενεργητικου 1565209988 2509719619 2092538715.47 2160055249.84 2740895857.45 ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ 1. Απαιτησεις 235887186.8 255858339 262576584.50 369234026.33 234264085.40 2. Χρεωγραφα 0 0 9979500 9979500 9979500 3. Διαθεσιμα 33632831.6 41720388.8 42597993.8 16903638.02 116210188.19 Συνολο κυκλοφορουντος ενεργητικου 269520018.4 29757862.03 315154378.3 396177164.35 360453773.59 ΜΕΤΑΒΑΤΙΟΙ Λ/ΣΜΟΙ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ 92198.15 99953.75 572097.61 352613.7 555688.96 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ 1835342241 2221199322 2409080762.84 2557293546.24 3102823309.39 ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΤΑΞΕΩΣ ΧΡΕΩΣΤΙΚΟΙ 55825289.6 23790278.6 16284163.7 83572508.2 26283690.72 ΠΑΘΗΤΙΚΟ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ/ΧΡΗΣΗ 2000 2001 2002 2003 2004 ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ 1. Μετοχικο κεφαλαιο 606313628.8 752181907.6 1042388298 1269092781 1454220183 2. Διαφορες αναπροσαρμογης 1067143.58 165944.52 641.82 73500 0 3. Αποθεματικα κεφαλαια 1854615.02 890117.9 890117.88 890117.88 890117.88 4. Αποτελεσματα εις νέο 0 0-564973 -2875744-7457963 5. Ποσα για αυξηση κεφαλαιου 139998811.8 290206389.4 226704482.75 185127401.5 477577626.65 Συνολο ιδιων κεφαλαιων 755103663.6 1043444359 1269318567.5 1452308056.7 1925229954.51 ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ 4085607.28 3974856.33 3992009.09 5910330.5 6260025 ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ 1. Μακροπροθεσμες υποχρεωσεις 833365069 925788921.7 884653494.21 740305224.42 954135830.5 2. Βραχυπροθεσμες υποχρεωσεις 242774719.2 247715040.3 250533852.5 358321582.01 216831247.83 Συνολο υποχρεωσεων 1076139730 1173503962 1135187346.7 1098626806.43 1170967078.4 ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΙ Λ/ΣΜΟΙ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ 14339.6 276144.2 582839.6 448352.7 366241.5 Γενικο συνολο παθητικου 1835343341 1173503962.05 1135187346.7 2557293546.24 3102823309.4 ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΤΑΞΕΩΣ ΠΙΣΤΩΤΙΚΟΙ 55825289.6 23790278.6 16284163.7 83572508.2 26283690.72 ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ 36