Ο ΡολοΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΑΙΜΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΕΠΙΠΕΔΟ ΓΝΩΣΕΩΝ ΝΟΣΗΛΕΥΤΩΝ- Η Ελληνική Εμπειρία Ε. Πέτρακα 1, Μ. Κριτσιώτη1, Σ. Βαλσάμη 2, Ι. Καλαντζής1, Α. Τραυλού3, Ε. Γρουζή4 1 ΝΥ Αιµοδοσίας, Αντικαρκινικό Νοσοκοµείο ΜΕΤΑΞΑ, Πειραιάς, 2 ΝΥ Αιµοδοσίας- Αιµατολογικό Εργαστήριο, ΑΡΕΤΑΙΕΙΟ Νοσοκοµείο, Αθήνα, 3Πρότυπο Εργαστήριο Θροµβώσεων και Αιµορραγικών Διαθέσεων και Ρύθµισης Αντιπηκτικής Αγωγής Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, Κλινική Ψυχικού, 4ΝΥ Αιµοδοσίας Γ.Α.Ο.Ν.Α ΑΓ. ΣΑΒΒΑΣ 9 ο Σεµινάριο Μεταγγισιοθεραπείας: Διαχείριση Αιµοθεραπείας Το µέλλον της Ιατρικής των Μεταγγίσεων
Αντι για Εισαγωγη Για τα σφάλµατα στο χώρο εργασίας «ενοχοποιούνται» τόσο η έλλειψη γνώσης όσο και η µειωµένη αντίληψη, του τι είναι επικίνδυνο Μια κλινική πράξη που θα εκτελεστεί από λάθος εντολή ή θα παραλειφθεί µπορεί να επιφέρει ή επιπλοκή µέχρι θανάτου ή άλλες παρενέργειες αντιµετωπίσιµες αλλά και οι τελευταίες όχι χωρίς κόστος Παράταση στις µέρες νοσηλείας για τον ασθενή σηµαίνει παράταση αύξηση του κόστους της Υγείας
Συνολικός αριθµός σοβαρών συγκαµάτων που δηλώθηκαν την περίοδο 1996-213 (N=13.141) 213 >7% www.shotuk.org
IBCT και ΑΒΟ-ασύµβατες µεταγγίσεις ερυθρών κατά τα έτη 24-213 www.shotuk.org
ΑΒΟ-ασύµβατες µεταγγίσεις το 213 5/9 (RBCs) έγιναν από λάθος στην κλινική 1/5 (RBCs) οφείλονταν σε λάθος ταυτοποίηση του ασθενούς πριν την µετάγγιση και οδήγησε στον θάνατο [προοριζόταν για ασθενή ο οποίος ήταν ΑΒRhD(+) και δόθηκε σε ασθενή ΟRhD(+)] www.shotuk.org
Σκοποσ και Στοχοι Η διερεύνηση των γνώσεων των Νοσηλευτών σε Ογκολογικό Νοσοκοµείο αναφορικά µε την µετάγγιση Η ασφάλεια και η ποιότητα χρήζουν ιδιαίτερης φροντίδας, µελέτης και έρευνας και όπου κρίνεται απαραίτητο να αναπροσδιορίζονται ρόλοι και να αναπροσαρµόζονται δεδοµένα Έναρξη διαλόγου για αναγκαιότητα «δια βίου Εκπαίδευσης» του εµπλεκόµενου µε τη µετάγγιση Νοσηλευτικού Προσωπικού, κατά τα πρότυπα των χωρών της Ευρώπης
ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΕΡΕΥΝΑΣ
Νοσηλευτεσ και Μεθοδολογια Ερευνασ 8 ερωτήσεις δηµογραφικά στοιχεία 26 ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής - 7 ερωτήσεις συντήρησης και χειρισµός παραγώγων - 6 ερωτήσεις - ασφάλεια της µετάγγισης - 3 ερωτήσεις ανοσοαιµατολογία - 1 ερωτήσεις συµπτωµατολογία και αντιµετώπιση άµεσων αντιδράσεων
Αποτελεσµατα Ερευνασ Μοιράστηκαν 15 ερωτηµατολόγια. Απαντήθηκαν: 125 15 1.% 25 16.7% 11 73.3% 1.% 9.% 8.% 7.% 6.% 5.% 4.% 3.% 2.% 1.%.% Ποσοστά συµµετοχής 73,3% 83,3% Μόνιµοι Υπάλληλοι µε σύµβαση ορισµένου χρόνου Μ.Κ.Ο. Δεν απαντήθηκαν
Δηµογραφικα Στοιχεια Φύλο Χρόνια προϋπηρεσίας στο Αντικαρκινικό νοσοκοµείο 11 8.8% 41 32.8% 24 19.2% 45 36.% 15 12.% 114 91.2% Άρρεν Θήλυ έως 5 χρόνια έως 1 χρόνια έως 15 χρόνια πάνω από 15 χρόνια
Όταν µια µονάδα αίµατος ή παραγώγου φτάνει στο τµήµα προς µετάγγιση, ποιά στοιχεία πρέπει να ελεγχθούν; 12 1 8 6 4 2 (%) (%) 1 (,8%) (%) 4 (3,2%) 119 (95,2%) (%) 1 (,8%) 4%,8% 95,2%
8 7 6 5 4 3 2 1 A+ Ποιά οµάδα αίµατος θεωρείται "πανδότης για ΣΕ ; 5 (4%) (%) 1 (,8%) 1 (,8%) A- B+ B- AB+ AB- 4 (32%) O+ 74 (59,2%) 4 (3,2%) O- Δ.Ξ./ Δ.Α. 3,2% 37,6% 59,2%
Ποιά οµάδα αίµατος θεωρείται "πανδέκτης"; 1 8 6 4 2 2 (1,6%) 2 (1,6%) 1 (,8%) (%) A+ A- B+ B- 83 (66,4%) AB+ AB- 15 (12%) 12 (9,6%) 8 (6,4%) 2 (1,6%) O+ O- Δ.Ξ./ Δ.Α. 6,4% 27,2% 66,4%
Ποιός ο χρόνος ζωής των αιµοπεταλίων (PLT); 1 8 6 4 2 87 (69,6%) 2 (1,6%) 1 (8%) 26 (2,8%) 2.8% 9.6% 69.6%
Σε πόση ώρα µετά την αποµάκρυνση των αιµοπεταλίων από την αιµοδοσία, πρέπει αυτά να µεταγγιστούν; 12 17 (85,6%) 1 8 11.2% 6 3.2% 4 2 Το συντοµότερο δυνατόν 1 (,8%) 3 (2,4%) Μπορούν να παραµείνουν ακίνητα εως και µία ώρα Μπορούν να µπούν στο ψυγείο για διάστηµα 2 ωρών 14 (11,2%) Δεν ξέρω / Δεν απαντώ 85.6%
1 8 6 4 2 Για τη µετάγγιση ποιού από τα παρακάτω παράγωγα αίµατος, χρειάζεται µόνο η οµάδα αίµατος του ασθενή και όχι διασταύρωση; 5 (4%) (%) 6 (4,8%) 95 (76%) 19 (15,2%) 15.2% 8.8% 76.%
Ποιός είναι ο µέγιστος χρόνος έγχυσης των συµπυκνωµένων ερυθρών (RBC); 6 51 (4,8%) 47 (37,6%) 5 4 3 2 1 13 (1,4%) 8 (6,4%) 3 (2,4%) 3 (2,4%) 2.4% 37.6% 6.% Δεν ξέρω / Δεν Απαντώ
12 1 8 6 4 2 Ποιά είναι η θερµοκρασία συντήρησης των συµπυκνωµένων ερυθρών (RBC); 17 (85,6%) 1 (,8%) 3 (2,4%) 14 (11,2%) 11.2% 3.2% 85.6%
Εάν αναβληθεί η µετάγγιση, το παράγωγο: 12 112 (89,6%) 1 8 6 4 5.6% 4.8% 2 1 (,8%) Παραµένει στο νοσηλευτικό τµήµα, µέχρι άρσης της αναβολής 6 (4,8%) Τοποθετείται γρήγορα στο ψυγείο φαρµάκων του νοσηλευτικού τµήµατος Επιστρέφεται άµεσα στην αιµοδοσία 6 (4,8%) Δεν ξέρω / Δεν απαντώ 89.6 %
Κατά της διάρκεια της µετάγγισης, ο ασθενής πρέπει να παρακολουθείται στενότερα για τυχόν αντίδραση: 95 (76%) 1 5 4 (3,2%) Μόνο στην αρχή 26 (2,8%) Τα πρώτα 15 λεπτά Καθ' όλη τη διάρκεια (%) Δεν ξέρω / Δεν απαντώ 99 79,2 % 26 2%
Η παρουσία του Ιατρού είναι απαραίτητη: 71 (56,8%) 38 (3,4%) 3,2% 12 (9,6%) 4% 56,8% 4 (3,2%) Τα πρώτα 5 λεπτά Τα πρώτα 15 λεπτά Δεν κρίνεται απαραίτητη Δεν ξέρω / Δεν απαντώ
Οι κλινικές εκδηλώσεις ABO ασυµβατότητας εµφανίζονται συνήθως: 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 98 (78,4%) 4 (3,2%) 2 (16%) 3 (2,4%) 2.4% 19.2% 78.4%
45 4 35 3 25 2 15 1 5 Ποιό είναι το χαραρακτηριστικότερο σύµπτωµα της οξείας αιµολυτικής αντίδρασης σε διασωληνωµένο ασθενή; 43 (34,4%) 6 (4,8%) 38 (3,4%) 26 (2,8%) 12 (9,6%) 9.6% 2.8% 69.6%
8 7 6 5 4 3 2 1 Τί µπορεί να προκαλέσει στον ασθενή η γρήγορη έγχυση κρύου αίµατος; 18 (14,4%) 12 (9,6%) 11 (8,8%) Πυρετό µε ρίγος Υπερφόρτωση της κυκλοφορίας Αιµόλυση 78 (62,4%) Υποθερµία και καρδιακή αρρυθµία 6 (4,8%) Δεν ξέρω / Δεν απαντώ 4.8% 32.8% 62.4%
1 Κατά την ώρα χορήγησης ενδοφλεβίων φαρµάκων, ένας εκ των ασθενών πρέπει να µεταγγιστεί επειγόντως. Εφ' όσον γίνει ο προαπαιτούµενος έλεγχος, µπορώ να χορηγήσω τη µονάδα αίµατος ; 71 (56,8%) 5 5 (4%) 1 (,8%) 3 (24%) 1 (8%) 1 (,8%) 7 (5,6%) α) β) γ) δ) ε) στ) ζ) 37.6% 5.6% 56.8% Α) Παράλληλα µε τα ενδοφλεβίως χορηγούµενα φάρµακα, πλην αντιβιώσεων β) Παράλληλα µόνο µε ενδοφλεβίως χορηγούµενες αντιβιώσεις που έχουν χορηγηθεί ήδη στον ασθενή κατά το παρελθόν, και δεν έχει εµφανιστεί κανενός είδους ευαισθησία ή αντίδραση σ αυτές. γ) Απαγορεύεται η παράλληλη χορήγηση φαρµάκων ή διαλυµάτων εκτός από N/S,9% δ) Απαγορεύεται η παράλληλη χορήγηση φαρµάκων ή διαλυµάτων εκτός από D/W 5% ή L/RΕµπλουτισµένο µε KCLΗ NACL ε) Όλα τα παραπάνω στ) Τίποτα από τα παραπάνω ζ)
Σε ασθενείς µε ιστορικό πυρετικών αντιδράσεων, ποιά είναι η standard τακτική που πρέπει να ακολουθείται; 6 52 (41,6%) 5 4 3 2 1 31 (24,8%) 19 (15,2%) 23 (18,4%) 18.4% 41.6% Να χορηγούνται αντιπυρετικά πριν και κατά την διάρκεια της µετάγγισης Να µεταγγίζονται πάντα οι ασθενείς µε λευκαφαιρεµένα ερυθρά Να µην µεταγγίζονται οι ασθενείς εκτός αν έχουν πολύ χαµηλή αιµοσφαιρίνη (µικρότερη από 7) Δεν ξέρω / Δεν απαντώ 4.%
6 5 4 3 2 1 2 έως 6 ώρες µετά τη µετάγγιση πλάσµατος, ποιά επιπλοκή (εάν και σπάνια) µπορεί να εµφανιστεί συνηθέστερα; 59 (47,2%) Καµµία 41 (32,8%) Πυρετός και κνίδωση (%) Έντονη δύσπνοια που µπορεί να οφείλεται στο σύνδροµο TRALI 25 (2%) Δεν ξέρω / Δεν απαντώ 2.% 8.%
Η αιµοεπαγρύπνηση ως έννοια δεν είναι ευρέως γνωστή, ωστόσο η πλειοψηφία των Νοσηλευτών (93,6%)θεωρεί υπεύθυνους για την µετάγγιση τόσο το προσωπικό της αιµοδοσίας όσο και το προσωπικό της κλινικής που βρίσκεται ο ασθενής Τέλος, ενδιαφέρον είχε ότι δεν σηµειώθηκε στατιστική σηµαντικά διαφορά ορθών απαντήσεων µεταξύ των νοσηλευτών των τριών βαθµίδων (ΠΕ-ΤΕ-ΔΕ) Καλύτερη γνώση είχαν οι τµηµάτων µε συχνές µεταγγίσεις στα οποία και τηρούσαν κάποιο πρωτόκολλο Ακολουθείτε ως Νοσοκοµείο ή ως κλινική κάποιο πρωτόκολλο στις µεταγγίσεις; 26 2,8% 8 6,4% Ναι Όχι 91 72,8%
Συµπερασµατα- Προτασεισ Το επίπεδο των Νοσηλευτών κρίνεται αρκετά, υψηλό αναφορικά µε την ασφάλεια της µετάγγισης Προκύπτει ωστόσο ανάγκη εκπαίδευσης σε θέµατα εφαρµογής της, στην οποία σηµαντικό ρόλο έχουν οι Νοσοκοµειακές Επιτροπές Μεταγγίσεων µε την εφαρµογή πρωτοκόλλου µετάγγισης και την επιτήρηση ορθής εφαρµογής του καθώς και την κατάρτιση προγράµµατος εκπαίδευσης για όλους τους Στο πλαίσιο αυτό, προτείνονται µαθήµατα µε πιστοποίηση επάρκειας των γνώσεων ανά διετία, στο εµπλεκόµενο µε την µετάγγιση προσωπικό, κατά το πρότυπο της Μεγάλης Βρετανίας (NPSA Safer Practice Notice 14 26)
Σας ευχαριστώ πολύ