Ανάπτυξη μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων Δευτέρα 9/11/2015 Μέλος του Team Europe, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ελληνική Αντιπροσωπεία Πανακούλιας Στέφανος 1
Η στρατηγική «Ευρώπη 2020» και ο προϋπολογισμός της ΕΕ Καλύτερη ευθυγράμμιση της χρηματοδότησης πολιτικών και χρηματοδοτικών εργαλείων: η Θεματική συγκέντρωση των επενδύσεων αποτελεί έναν από τους πρωταρχικούς στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» Καθορίζονται με σαφήνεια οι ειδικοί στόχοι, και οι στόχοι παρακολούθησης Καθορίζονται οι προϋποθέσεις Εστίαση στα αποτελέσματα και τα αποθεματικά επιδόσεων Η αυξημένη χρήση των καινοτόμων χρηματοπιστωτικών εργαλείων (την ενίσχυση της μοχλευτικής επενέργειας) 2
ΠΔΠ 2014-2020: Τα βασικά αριθμητικά στοιχεία 3
Πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων (εκατ. EUR) COMMITMENTS ΠΔΠ 2014-2020 2014 (τιμές 2011) 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Σύνολο 2014-2020 (σε τιμές 2011) Σύνολο 2014-2020 (τρέχουσες τιμές) 1. Έξυπνη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη 60,283 61,725 62,771 64,238 65,528 67,214 69,004 450,763 508,921 1α: Ανταγωνιστικότητα για την ανάπτυξη και την απασχόληση 15,605 16,321 16,726 17,693 18,490 19,700 21,079 125,614 142,130 1β: Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή 44,678 45,404 46,045 46,545 47,038 47,514 47,925 325,149 366,791 2. Βιώσιμη ανάπτυξη: Φυσικοί πόροι 55,883 55,060 54,261 53,448 52,466 51,503 50,558 373,179 420,034 Εκ των οποίων: Δαπάνες σχετικές με την αγορά και άμεσες πληρωμές 41,585 40,989 40,421 39,837 39,079 38,335 37,605 277,851 312,735 3. Ασφάλεια και ιθαγένεια 2,053 2,075 2,154 2,232 2,312 2,391 2,469 15,686 17,725 4. Η Ευρώπη στον κόσμο 7,854 8,083 8,281 8,375 8,553 8,764 8,794 58,704 66,262 5. ΔΙΟΙΚΗΣΗ 8,218 8,385 8,589 8,807 9,007 9,206 9,417 61,629 69,584 Εκ των οποίων: Διοικητικές δαπάνες των οργάνων 6,649 6,791 6,955 7,110 7,278 7,425 7,590 49,798 56,224 6. Αποζημιώσεις 27 0 0 0 0 0 0 27 29 ΣΥΝΟΛΟ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ (TOTAL COMMITMENTS) 134,318 135,328 136,056 137,100 137,866 139,078 140,242 959,988 1,082,555 Ως ποσοστό του ΑΕΕ 1,03 % 1,02 % 1,00 % 1,00 % 0,99 % 0,98 % 0,98 % 1,00 % 1,00 % ΣΥΝΟΛΟ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΠΛΗΡΩΜΩΝ (TOTAL PAYMENTS) 128,030 131,095 131,046 126,777 129,778 130,893 130,781 908,400 1,023,954 Ως ποσοστό του ΑΕΕ 0,98 % 0,98 % 0,97 % 0,92 % 0,93 % 0,93 % 0,91 % 0,95 % 0,95 % Διαθέσιμο περιθώριο 0,25 % 0,25 % 0,26 % 0,31 % 0,30 % 0,30 % 0,32 % 0,28 % 0,28 % Ανώτατο όριο ιδίων πόρων ως ποσοστό του ΑΕΕ 1,23 % 1,23 % 1,23 % 1,23 % 1,23 % 1,23 % 1,23 % 1,23 % 1,23 % 4
Σύγκριση του δημοσιονομικού προγραμματισμού 2014-2020 με 2007-2013 για την επιλογή των προγραμμάτων Τομέας του ΠΔΠ Πρόγραμμα 2007-2013 1 α Διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» (ΔΣΕ- CEF) 2014-2020 Εξέλιξη σε% 12.8 29.3 128,9 % 1 α Το πρόγραμμα Erasmus + 9.2 13.0 41,1 % 1 α Ορίζοντας 2020 54.8 70.2 28,2 % 1 α Κοινωνική αλλαγή και καινοτομία (PSCI): 0.8 0.8 1 α Ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και των ΜΜΕ Σε δισ. ευρώ, σε τιμές 2011 1.1 2.0 81,8 % 2 Περιβάλλον και δράση για το κλίμα (LIFE) 2.2 3.1 40,9 % 3 Δημιουργική Ευρώπη 1.2 1.3 8,3 % 4 Ευρωπαϊκός μηχανισμός γειτονίας (ΕΜΓ) 13.6 13.7 0,7 % 4 Μηχανισμός αναπτυξιακής συνεργασίας (ΜΑΣ) 17.5 17.4 0,6 % Ευρωπαϊκή Επιτροπή 5
Το ΠΔΠ 2014-2020: οι νέες πολιτικές Νέες πολιτικές προτεραιότητες Νέες αρχές χρηματοδότησης Νέα προγράμματα δαπανών 6
Ορίζοντας 2020 Στήριξη στην έρευνα υψηλού επιπέδου στην Ευρώπη. Ενίσχυση της βιομηχανικής υπεροχής Κατανομή: 70.2 δισ. ευρώ (τιμές 2011) (αύξηση κατά 42 %) Ένα ενιαίο πρόγραμμα που συγκεντρώνει τρία χωριστά προγράμματα/πρωτοβουλίες * Σύνδεση της έρευνας με την καινοτομία από την έρευνα μέχρι το λιανεμπόριο, όλες οι μορφές καινοτομίας Εστίαση στην αριστεία, τη βιομηχανική υπεροχή και τις κοινωνιακές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ευρωπαϊκή κοινωνία, π.χ. την υγεία, την καθαρή ενέργεια και μεταφορές 7
Πρωτοβουλία για την απασχόληση των νέων 6 δισ. ευρώ διατίθενται σε όλες τις περιφέρειες της ΕΕ- 28, με επίπεδα ανεργίας των νέων > 25 % (στοιχεία του 2012) Πολιτική συμφωνία με το ΕΚ προκειμένου να υπάρχει προκαταβολική κάλυψη του συνολικού ποσού μέχρι του 30% επί του συνόλου Πλαίσιο: Να επιταχυνθεί και να διευρυνθεί η στήριξη του ΕΚΤ στην εφαρμογή των εγγυήσεων για τη νεολαία Κράτη μέλη και περιφέρειες πρέπει να εμπλακούν (προγράμματα για την απασχόληση των νέων) Μπορεί ακόμη να λάβουν πρόσθετη χρηματοδότηση μέσω του συνολικού περιθωρίου για τις αναλήψεις υποχρεώσεων σε μεταγενέστερο στάδιο Παράδειγμα για την ευθυγράμμιση της πολιτικής συνοχής, οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις (ειδικές ανά χώρα συστάσεις) και επιχορηγήσεις 8
Οι μεταρρυθμίσεις σε κύριους τομείς πολιτικής: Κοινή γεωργική πολιτική (1) Παραμένει ένα από τα πιο σημαντικά εργαλεία στην πολιτική των δαπανών από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Πιο δίκαιη ΚΓΠ: Οι άμεσες ενισχύσεις θα κατανέμονται με πιο ισότιμο τρόπο Περισσότερα για τη στήριξη πιθανών: Νέων γεωργών Μικρών γεωργικών εκμεταλλεύσεων Μειονεκτικών περιοχών 9
Οι μεταρρυθμίσεις σε κύριους τομείς πολιτικής: Κοινή γεωργική πολιτική (2) Πιο πράσινη ΚΓΠ: «περιβαλλοντικός προσανατολισμός» του 30 % των άμεσων πληρωμών Τουλάχιστον το 30 % των προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης που θα διατίθενται, θα έχουν γεωργο-περιβαλλοντικά μέτρα. Μια αποτελεσματικότερη ΚΓΠ: Η χρηματοδότηση της έρευνας, της καινοτομίας και την ανταλλαγής γνώσεων θα διπλασιαστεί Τα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης θα συντονίζονται καλύτερα με άλλα Eυρωπαϊκά Tαμεία 10
Τα κράτη μέλη θα πρέπει να καταρτίζουν τα ΠΑΑ με βάση τουλάχιστον τέσσερις από τις έξι κοινές προτεραιότητες της ΕΕ: 1. προώθηση της μεταφοράς γνώσης και καινοτομίας στη γεωργία, τη δασοκομία και τις αγροτικές περιοχές 2. βελτίωση της βιωσιμότητας/ανταγωνιστικότητας όλων των επιμέρους κλάδων της γεωργίας και προώθηση των καινοτόμων γεωργικών τεχνολογιών και της βιώσιμης διαχείρισης των δασών 3. προώθηση της οργάνωσης της αλυσίδας τροφίμων, της καλής μεταχείρισης των ζώων και της διαχείρισης των κινδύνων στον τομέα της γεωργίας 4. αποκατάσταση, διατήρηση και ενίσχυση των οικοσυστημάτων που σχετίζονται με τη γεωργία και τη δασοκομία, 5. αύξηση της αποδοτικότητας των πόρων και στήριξη της μετάβασης προς μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα που θα είναι ανθεκτική στην κλιματική αλλαγή, όσον αφορά τους τομείς της γεωργίας, της παραγωγής τροφίμων και της δασοκομίας, 6. καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού και της φτώχειας, ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης στις αγροτικές περιοχές. Κάθε μία από τις προτεραιότητες γεωργικής ανάπτυξης περιλαμβάνει επιμέρους τομείς παρέμβασης («τομείς εστίασης»). Στο πλαίσιο των ΠΑΑ, τα κράτη μέλη / οι περιφέρειες καθορίζουν ποσοτικούς στόχους για κάθε τομέα εστίασης, αφού προηγουμένως αναλύσουν τις ανάγκες της περιοχής που καλύπτεται από το ΠΑΑ. Στη συνέχεια, προσδιορίζουν τα μέτρα που θα λάβουν για την επίτευξη των στόχων αυτών καθώς και το ύψος της χρηματοδότησης που θα χορηγήσουν για κάθε μέτρο. Η χρηματοδότηση προέρχεται εν μέρει από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) και εν μέρει από εθνικές / περιφερειακές
Erasmus plus Διακρατικές πρωτοβουλίες που προωθούν επιχειρηματικές νοοτροπίες και δεξιότητες με σκοπό την ενθάρρυνση της ενεργού πολιτότητας και επιχειρηματικότητας (περιλαμβανομένης της κοινωνικής επιχειρηματικότητας) Ανταλλαγή πρακτικών Σχέδια που επικεντρώνονται σε τομεακές και διατομεακές συνεργασίες. Σχέδια που θα εστιάζουν στη συνεργασία με τη βιομηχανία Διμερείς και πολυμερείς συνεργασίες, ανάλογα με τον τομέα Εφαρμογή καινοτόμων ενεργειών Ευελιξία στο είδος των ενεργειών και στους εταίρους. Επαγγελματική ανάπτυξη και κατάρτιση για προσωπικό σε όλους τους τομείς της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της νεολαίας
Τα 4 νέα προγράμματα του ΕΣΠΑ που θα ανακοινωθούν άμεσα
Ενίσχυση Τουριστικών Επιχειρήσεων για τον εκσυγχρονισμό τους και την ποιοτική αναβάθμιση των παρεχομένων υπηρεσιών Στόχος: Εκσυγχρονισμός, ποιοτική αναβάθμιση και εμπλουτισμός των παρεχόμενων προϊόντων και υπηρεσιών των υφιστάμενων πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων, του στρατηγικού τομέα προτεραιότητας του Τουρισμού, ώστε να βελτιώσουν τη θέση τους στην εσωτερική και διεθνή τουριστική αγορά. Δικαιούχοι: Υφιστάμενες πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται αποκλειστικά στον στρατηγικό τομέα του Τουρισμού. Επιχορηγούμενος προϋπολογισμός: Από 30.000 έως 300.000 Ποσοστό ενίσχυσης: 50% του συνολικού προϋπολογισμού της επένδυσης.
Ενίσχυση Τουριστικών Επιχειρήσεων για τον εκσυγχρονισμό τους και την ποιοτική αναβάθμιση των παρεχομένων υπηρεσιών Επιλέξιμες Ενέργειες Εκσυγχρονισμός και ποιοτική αναβάθμιση των κτιριακών και λοιπών υποδομών Παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας / ύδατος Παρεμβάσεις εμπλουτισμού του προσφερόμενου προϊόντος με νέες υπηρεσίες (επέκταση σε εναλλακτικές μορφές, παρεμβάσεις για ΑΜΕΑ, κλπ) Πιστοποιήσεις υποδομών και υπηρεσιών Προβολή - Προώθηση των επιχειρήσεων σε αγορές στόχους Αμοιβές Συμβούλων Μισθολογικό κόστος υφιστάμενου ή νέου προσωπικού Προϋπολογισμός δράσης: Σύνολο: 50 εκατ. (σε 2 κύκλους 25 εκ. έκαστος) με συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) Εκτιμώμενος αριθμός τελικών ωφελούμενων: Από 600 έως 700 Τουριστικές Μικρές και Πολύ μικρές επιχειρήσεις (ανάλογα με τους προϋπολογισμούς των εγκεκριμένων Επενδυτικών σχεδίων) Χρονοδιάγραμμα
Ενίσχυση της Αυτοαπασχόλησης Πτυχιούχων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης Στόχος: H ενίσχυση πτυχιούχων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, άνω των 25 ετών, άνεργων ή ελεύθερων επαγγελματιών για την άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας συναφούς με την ειδικότητά τους και η ενίσχυση της απασχόλησης με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Δικαιούχοι: Δυνητικοί δικαιούχοι της δράσης είναι πτυχιούχοι τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, άνω των 25 ετών κατά την υποβολή της αίτησης είναι: άνεργοι εγγεγραμμένοι στα μητρώα ανέργων του ΟΑΕΔ κατά την υποβολή της αίτησης ή φυσικά πρόσωπα που ασκούν επαγγελματική δραστηριότητα, χωρίς να έχουν σχέση μισθωτής εργασίας που θα δραστηριοποιηθούν ή δραστηριοποιούνται επαγγελματικά ως ατομικές επιχειρήσεις, σε δραστηριότητα συναφή με την ειδικότητά τους.
Ενίσχυση της Αυτοαπασχόλησης Πτυχιούχων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης Επιχορηγούμενος προϋπολογισμός: Από 5.000 έως 25.000 (100% ενίσχυση ) Καλυπτόμενες δραστηριότητες: Οι επαγγελματικές δραστηριότητες που θα χρηματοδοτηθούν από το Πρόγραμμα ενδεικτικά είναι οι ακόλουθες: Ιατρού, οδοντιάτρου, κτηνιάτρου, φυσιοθεραπευτή, βιολόγου, ψυχολόγου, μαίας, δικηγόρου, αρχιτέκτονα, μηχανικού, τοπογράφου, χημικού, γεωπόνου, γεωλόγου, δασολόγου, ωκεανογράφου, σχεδιαστή, δημοσιογράφου, συγγραφέα, διερμηνέα, ξεναγού, μεταφραστή, καθηγητή ή δασκάλου, καλλιτέχνη γλύπτη ή ζωγράφου ή σκιτσογράφου ή χαράκτη, ηθοποιού, μουσικού, χορευτή, χορογράφου, σκηνοθέτη, σκηνογράφου, ενδυματολόγου, διακοσμητή, οικονομολόγου, αναλυτή, προγραμματιστή, ερευνητή ή συμβούλου επιχειρήσεων, λογιστή ή φοροτέχνη, αναλογιστή, κοινωνιολόγου και κοινωνικού λειτουργού κ.α.
Ενίσχυση της Αυτοαπασχόλησης Πτυχιούχων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης Οι επιλέξιμες δαπάνες θα αφορούν σε: επαγγελματικό εξοπλισμό λειτουργικό κόστος (ενοίκια επαγγελματικού χώρου, ασφαλιστικές εισφορές, δαπάνες υπηρεσιών κοινής ωφέλειας) δαπάνες προβολής και δικτύωσης κόστος μισθωτής εργασίας (σε περίπτωση πρόσληψης υπαλλήλου) αμοιβές τρίτων, γενικό εξοπλισμό Εκτιμώμενος αριθμός τελικών ωφελούμενων: 2.800 πτυχιούχοι νέες θέσεις εργασίας από όσους προσληφθούν
Νεοφυής Επιχειρηματικότητα Στόχος: Η ανάπτυξη υγιούς νεοφυούς επιχειρηματικότητας που θα συνδέεται άμεσα με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Για τον λόγω αυτό το πρόγραμμα στοχεύει: Στη δημιουργία πολύ μικρών και μικρών, νέων, βιώσιμων επιχειρήσεων με έμφαση σε καινοτόμα σχέδια καθώς και Στην ενίσχυση της απασχόλησης με την πρόσληψη τουλάχιστον ενός ατόμου Δικαιούχοι: Φυσικά πρόσωπα άνω των 25 ετών που κατά την υποβολή της αίτησης που: είναι άνεργοι εγγεγραμμένοι στα μητρώα ανέργων του ΟΑΕΔ κατά την υποβολή της αίτησης ή ασκούν επαγγελματική δραστηριότητα χωρίς να έχουν σχέση μισθωτής εργασίας. Εισοδηματικά κριτήρια θα τεθούν στον Οδηγό Εφαρμογής του Προγράμματος. Επιχορηγούμενος προϋπολογισμός: Έως 50.000 (100% ενίσχυση) Καλυπτόμενες δραστηριότητες: Οι ενισχυόμενες δραστηριότητες θα αφορούν στους παρακάτω Τομείς Προτεραιότητας: Αγροδιατροφή, Ενέργεια, Πολιτιστικές και Δημιουργικές Βιομηχανίες, Εφοδιαστική Αλυσίδα, Περιβάλλον, Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ), Υγεία Φάρμακα, Υλικά Κατασκευές.
Νεοφυής Επιχειρηματικότητα Επιλέξιμες δαπάνες: παραγωγικός εξοπλισμός, λειτουργικό κόστος (ενοίκια επαγγελματικού χώρου, ασφαλιστικές εισφορές, δαπάνες υπηρεσιών κοινής ωφέλειας δαπάνες προβολής και δικτύωσης κόστος μισθωτής εργασίας (στην περίπτωση πρόσληψης υπαλλήλου) αμοιβές τρίτων, γενικός εξοπλισμός Εκτιμώμενος αριθμός τελικών ωφελούμενων: 2500 νέες επιχειρήσεις 4500 νέες θέσεις εργασίας
Ενίσχυση ρευστότητας και απασχόλησης «Ενίσχυσης της ρευστότητας και της απασχόλησης», συνολικού προϋπολογισμού περίπου 60.000.000 ευρώ και με αριθμό ωφελούμενων έως 10.000 άτομα/επιχειρήσεις. Το πρόγραμμα προορίζεται για Νέους Ελεύθερους Επαγγελματίες, πρώην ανέργους, που έκαναν έναρξη επαγγέλματος από την 1/1/2014 καθώς και για ιδιωτικές επιχειρήσεις ή συνεταιρισμούς που πραγματοποίησαν καθαρή αύξηση των θέσεων εργασίας τους μετά την 1/1/2015, προσλαμβάνοντας έναν ή περισσότερους ανέργους. Η δράση προβλέπει αφενός την αναδρομική κάλυψη για το 2015 δαπανών νέων ελεύθερων επαγγελματιών (ενοίκια, αποσβέσεις παγίων, ασφαλιστικές εισφορές, έμμεσες δαπάνες για την αγορά εξοπλισμού), αφετέρου την επιδότηση με 450 ευρώ μηνιαίως κατ ανώτατο όριο, των νέων θέσεων εργασίας που δημιουργήθηκαν από επιχειρήσεις ή συνεταιρισμούς εντός του 2015, με δέσμευση των τελευταίων για διατήρηση των επιδοτούμενων θέσεων για χρονικό διάστημα που θα προσδιοριστεί στην πρόσκληση. Το ανώτατο όριο ενίσχυσης των δικαιούχων και των δύο κατηγοριών θα κυμανθεί μεταξύ 12.000 και 15.000 ευρώ.
Από πού προέρχονται τα χρήματα; Ίδιοι πόροι: Οι παραδοσιακοί ίδιοι πόροι [TOR] (τελωνειακοί δασμοί και εισφορές ζάχαρης) Ίδιοι πόροι βασιζόμενοι στο ΦΠΑ [VAT] Άλλα έσοδα (πρόστιμα, εισφορές του προσωπικού, πλεόνασμα) Προτάσεις της Επιτροπής για νέες πηγές π.χ. φόρος χρηματοπιστωτικών συναλλαγών έχουν απορριφθεί προς το παρόν Η δημοσιονομική πειθαρχία αποτελεί θεμελιώδη αρχή και έτσι οι δαπάνες ΕΕ πρέπει να ισούνται με τα έσοδα του προϋπολογισμού, σε ετήσια βάση. Η ΕΕ δεν μπορεί να δανειστεί χρήματα για τη χρηματοδότηση των δραστηριοτήτων του προϋπολογισμού της. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η ΕΕ δεν έχει κανένα χρέος. 22
30.000,0 Από πού προέρχονται τα χρήματα; εθνικές συνεισφορές, για παράδειγμα: Προϋπολογισμός 2013 National Contribution per Member State and TOR Collected on Behalf of the EU in 2013 (mln EUR) GNI own resource VAT own resource 25.000,0 Traditional own resources (TOR), net (75%) 20.000,0 UK correction (4 329.5 million EUR) 15.000,0 UK payments (after correction): 17 110.3 million EUR 10.000,0 5.000,0 0,0 BE BG CZ DK DE EE IE EL ES FR HR IT CY LV LT LU HU MT NL AT PL PT RO SI SK FI SE UK 23
Χρήσιμα link http://www.thessalia-stereaellada-hpeiros.gr/, ΠΕΠ Στερεά Ελλάδα- Θεσσαλία- Ηπείρου http://www.prosonolotachos.gr/default.asp?pid=23&lang=1, ΕΠ Ανάπτυξη ανθρωπίνου δυναμικού http://epan2.antagonistikotita.gr/greek/, ΕΠ ανταγωνιστικότητα και επιχειρηματικότητα http://www.edulll.gr/, ΕΠ Εκπαίδευση και δια βίου μάθηση http://www.epper.gr/, ΕΠ Περιβάλλον και αειφόρος ανάπτυξη http://www.infosoc.gr/infosoc/el-gr/4thperiod/, ΕΠ ψηφιακή σύγκλιση http://www.stereaellada.gr/espa/per_espa.htm, ΕΔΑ Στερεάς Ελλάδας
Χρήσιμα link http://www.ependyseis.gr/, Κρατικές ενισχύσεις ιδιωτικών επενδύσεων μέσω ΥΠΟΙΑΝ http://europa.eu/legislation_summaries/agriculture/general_framework/l60032_el.htm, Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής ανάπτυξης(εγταα) http://europa.eu/legislation_summaries/employment_and_social_policy/job_creation_measures/l6 0015_el.htm, Ευρωπαϊκό ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) http://europa.eu/legislation_summaries/agriculture/general_framework/l60024_el.htm, Σύστημα Χρηματοδότησης της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής(ΚΓΠ) http://ec.europa.eu/employment_social/esf/index_el.htm, Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο http://europa.eu/, Η δικτυακή πύλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Σας ευχαριστώ πολύ! Μέλος του Team Europe, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ελληνική Αντιπροσωπεία Πανακούλιας Στέφανος