Ουρολογικός Καρκίνος

30 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ>ΔΙΕΘΝΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ Ουρολογικός Καρκίνος Επιλογές από το ECCO 14-ESMO 34 της Aλεξάνδρας Καραδήμου Καρκίνος της ουροδόχου κύστης Η μακρόχρονη έλλειψη σημαντικών μελετών στον καρκίνο της ουροδόχου κύστης δυστυχώς ήταν εμφανής και στο ESMO 2009. Υπήρχε μόνο μια μελέτη, που παρουσιάστηκε προφορικά, ενώ λίγες ήταν και οι αναρτημένες ανακοινώσεις. Η μελέτη BC2001 από το Ηνωμένο Βασίλειο παρουσιάστηκε ως προφορική ανακοίνωση (περίληψη 7102) και αφορούσε στο ρόλο της ακτινοθεραπείας στο διηθητικό καρκίνο της ουροδόχου κύστης. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η θεραπεία αυτή εξακολουθεί να χρησιμοποιείται ως θεραπεία επιλογής στον εντοπισμένο καρκίνο της ουροδόχου κύστης, μαζί με την κυστεκτομή. Η τελευταία αποτελεί το μοναδικό πρότυπο στις περισσότερες δυτικές χώρες. Η μελέτη αυτή επιχείρησε να απαντήσει στα παρακάτω ερωτήματα: α) η προσθήκη χημειοθεραπείας βελτιώνει το αποτέλεσμα της ακτινοθεραπείας; β) η μείωση του ακτινοθεραπευτικού πεδίου, όσον αφορά στην υγιή κύστη, βελτιώνει την ανοχή, χωρίς μείωση της αποτελεσματικότητας; Το ακτινοευαισθητοποιό σχήμα χημειοθεραπείας περιέλαβε 5FU και MMC. Συμπεριλήφθηκαν ασθενείς με νόσο Τ2 ή Τ3, περιορισμένη στην ουροδόχο κύστη. Η μελέτη διεκόπη, λόγω μικρής συμμετοχής ασθενών (219 έναντι των προβλεπόμενων 480). Έπειτα από ενδιάμεση παρακολούθηση 37 μηνών, δεν φάνηκε κάποια σημαντική διαφορά στον τοπικό έλεγχο της νόσου ή στη συνολική επιβίωση. Ο τοπικός έλεγχος στα 2 έτη ήταν πάνω από 70%, ανεξάρτητα από το σχήμα ακτινοθεραπείας που χρησιμοποιήθηκε. Η μικρότερη δόση ακτινοθεραπείας συνδυάστηκε με μικρότερη μείωση του όγκου της κύστης. Τα συμπεράσματα της μελέτης είναι δυστυχώς περιορισμένης αξίας, λόγω του σχετικά μικρού αριθμού ασθενών, πρόβλημα το οποίο έχουν αντιμετωπίσει σχεδόν όλες οι μελέτες της ουροδόχου κύστης κατά την τελευταία δεκαετία. Μια καναδική μελέτη (περίληψη 7170) διερεύνησε τη μεταβολή του ποσοστού των παραπομπών για εισαγωγική χημειοθεραπεία σε δύο ογκολογικά κέντρα, ως αποτέλεσμα της κυκλοφορίας κατευθυντήριων οδηγιών από τοπικούς φορείς. Το ποσοστό των ασθενών που παραπέμφθηκαν αυξήθηκε σημαντικά και στα δύο κέντρα (από 1,5% σε 21,5%), αλλά παρέμεινε σε χαμηλά ποσοστά, υπογραμμίζοντας το σκεπτικισμό της ουρολογικής κοινότητας ως προς την προσέγγιση αυτή. Επίσης, και σ αυτή τη μελέτη τα αποτελέσματα είναι αξιολογήσιμα σε χώρες με οργανωμένα συστήματα υγείας και διακριτές δομές, όσον αφορά στην πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια περίθαλψη. Τέλος, μια ισπανική μελέτη (περίληψη 7167) ανέλυσε 447 ασθενείς, οι οποίοι από το 1988 υπεβλήθησαν σε κυστεκτομή. Συνέκριναν την έκβαση αυτών που έλαβαν επικουρική χημειοθεραπεία (170) με εκείνων που είχαν μόνο παρακολούθηση (277). Πρόκειται για μια αναδρομική μελέτη με σημαντικές αποκλίσεις στα προγνωστικά χαρακτηριστικά μεταξύ των δύο ομάδων ασθενών. Οι συγγραφείς βρήκαν κάποια διαφοροποίηση της σημασίας της επικουρικής χημειοθεραπείας, ανάλογα με το στάδιο της νόσου. Συγκεκριμένα, ασθενείς με εξωκυστική επέκταση ή λεμφαδενική προσβολή φάνηκε να αποκομίζουν όφελος από την επικουρική θεραπεία. Παρά το ότι αυτή είναι η ομάδα που πάντα αποτελούσε το στόχο της επικουρικής θεραπείας, τα μεθοδολογικά μειονεκτήματα των περισσότερων μελετών πάνω στο θέμα, όπως και της συγκεκριμένης μελέτης, δεν βοήθησαν στην εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων και η επικουρική θεραπεία δεν αποτελεί θεραπεία εκλογής για τους ασθενείς αυτούς. Καρκίνος του νεφρού Σε αντίθεση με τον καρκίνο της ουροδόχου κύστης, το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας για το νεφροκυτταρικό καρκίνο είναι μεγάλο. Υπήρχαν πολλές ενδιαφέρουσες προφορικές ή μη ανακοινώσεις, οι σημαντικότερες των οποίων μπορούν να ταξινομηθούν στις εξής ομάδες: Μελέτες νέων φαρμακευτικών ουσιών Παρουσιάστηκε η μελέτη διευρυμένης πρόσβασης του everolimus στο μεταστατικό καρκίνο του νεφρού, έπειτα από αποτυχία της αντιαγγειογενετικής anti-vegfr θεραπείας (περίληψη 7154). Το everolimus είναι η μόνη θεραπεία με αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα σε τυχαιοποιημένη κλινική μελέτη των ασθενών με νεφροκυτταρικό καρκίνο, έπειτα από εξέλιξη της νόσου ή δυσανεξία στο sunitinib και/ή στο sorafenib. Σε σύγκριση με placebo, διπλασιάζει το χρόνο μέχρι την εξέλιξη της νόσου και μειώνει τον κίνδυνο για εξέλιξη της νόσου ή θάνατο κατά 67%. Ήδη από τον Ιούλιο του 2008 μέχρι τον Απρίλιο του 2009, 342 ασθενείς από 22 χώρες εντάχθηκαν στη μελέτη. Διακόσιοι εβδομήντα οχτώ (278) βρίσκονται υπό θεραπεία και τα αποτελέσματα της μελέτης, όσον αφορά στην ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου, είναι πολύ ικανοποιητικά. Ανακοινώθηκαν επίσης τα τελικά αποτελέσματα της μελέτης διευρυμένης πρόσβασης του sorafenib, ως θεραπείας δεύτερης γραμμής σε 1.150 ασθενείς με καρκίνο του νεφρού (περίληψη 7132) και δεν διέφεραν από εκείνα της μελέτης φάσης ΙΙΙ TARGET. Τα κυριότερα ήταν ο διπλασιασμός του χρόνου μέχρι την επιδείνωση της νόσου και το όφελος στη συνολική επιβίωση. Ένας νέος, χορηγούμενος από του στόματος αναστολέας πολλαπλών κινασών με το κωδικό όνομα BAY-73-40506 (περίληψη 7105) δοκιμάστηκε ως θεραπεία πρώτης γραμμής σε ασθενείς με μεταστατικό ή ανεγχείρητο καρκίνο του νεφρού, στο πλαίσιο κλινικής μελέτης φάσης ΙΙ. Στα κριτήρια εισαγωγής περιλαμβάνονταν PS 0-1 και χαμηλού ή

ΤΑ ΝΕΑ ΤΗΣ ΕΟΠΕ 02/10 31 ενδιάμεσου κινδύνου ασθενείς, σύμφωνα με τα κριτήρια Motzer. Η μελέτη ολοκλήρωσε την προσέλκυση συμμετεχόντων τον Οκτώβριο του 2008 και μέχρι τον Απρίλιο του 2009, 49 ασθενείς έλαβαν BAY-73-40506 σε δόση 160 mg ημερησίως για τρεις εβδομάδες, ακολουθούμενες από μια κενή εβδομάδα. Η αποτελεσματικότητα του φαρμάκου ήταν ικανοποιητική. Συγκεκριμένα, μερική ανταπόκριση παρατηρήθηκε στο 33% και σταθεροποίηση της νόσου στο 46% των ασθενών. Όσον αφορά στην ασφάλεια του φαρμάκου, δεν παρατηρήθηκε διαφορά στο προφίλ της τοξικότητάς του από τα άλλα αυτής της κατηγορίας. Οι πιο συχνές (>20% των ασθενών) παρενέργειες της θεραπείας ήταν το σύνδρομο χεριών και ποδών (61%), η κόπωση (51%), η βλεννογονίτιδα (45%), η υπέρταση (41%), το εξάνθημα (35%), η αλωπεκία (33%), η διάρροια (31%), οι αλλαγές στη φωνή (29%) και η ανορεξία (24%). Τοξικότητα βαθμού 3 και 4 παρουσιάστηκε στο 5% και κυρίως αφορούσε το σύνδρομο χεριών και ποδών (18%), την κόπωση (10%), την υπέρταση, το εξάνθημα, την ανορεξία, αλλά και τη νεφρική ανεπάρκεια (6%). Ο Bellmunt και οι συνεργάτες του έκαναν επιμέρους αναλύσεις στη μελέτη φάσης ΙΙΙ AVO- REN, εκτιμώντας την καρδιοτοξικότητα του bevacizumab, προστιθέμενου στην interferon, έπειτα από ένα μέσο χρόνο θεραπείας 34 εβδομάδων (περίληψη 7121). Συνολικά, καταγράφηκαν 15 καρδιακά επεισόδια στο 4% των ασθενών που έλαβαν bevacizumab και interferon και στο 3% των ασθενών που έλαβαν μόνο interferon. Τα πιο συχνά καρδιακά συμβάματα ήταν η φλεβοκομβική ταχυκαρδία και η αρρυθμία, ενώ τα πιο σημαντικά επεισόδια αφορούσαν στην κολπική μαρμαρυγή που εμφανίστηκε σε ασθενείς >62 ετών, ηλικία που η επίπτωση της κολπικής μαρμαρυγής είναι >5%. Ένα μόνο έμφραγμα του μυοκαρδίου παρουσιάστηκε σε έναν υπερτασικό ασθενή που λάμβανε και bevacizumab. Μελέτες προγνωστικών/ προβλεπτικών παραγόντων Όπως είναι γνωστό, το pazopanib μελετήθηκε σε μελέτη φάσης ΙΙΙ στην πρώτη γραμμή θεραπείας, συγκρινόμενο με placebo, και έδειξε σημαντική βελτίωση του χρόνου μέχρι την επιδείνωση της νόσου. Επιμέρους ανάλυση της μελέτης αυτής στο σκέλος του pazopanib έδειξε πως καλύτερες ανταποκρίσεις και μεγαλύτερο χρόνο μέχρι την εξέλιξη της νόσου είχαν οι ασθενείς της ομάδας ευνοϊκής πρόγνωσης, σε σχέση με τους ασθενείς της ομάδας ενδιάμεσης πρόγνωσης, και οι ασθενείς με PS 0, φυσιολογική αιμοσφαιρίνη και χρόνο μέχρι τη διάγνωση της μεταστατικής νόσου >1 έτος (περίληψη 7106). Στο Πανεπιστήμιο του Κεμπέκ μελετήθηκε η προγνωστική αξία της έκφρασης της κυκλοξυγενάσης 1 και 2 σε 422 ασθενείς με νεφροκυτταρικό καρκίνο (περίληψη 7115). Οι δυο ισομορφές του ενζύμου παίζουν ρόλο στην ογκογένεση διαφόρων κακοηθειών. Ο ρόλος τους όμως στον καρκίνο του νεφρού δεν έχει ακόμα διευκρινιστεί και η σημασία αυτού είναι μεγάλη, δεδομένων των νέων φαρμάκων κατά της COX-2 που μελετώνται. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής, η έκφραση των COX-1 και COX-2 ανευρέθη στο 65% και 62% αντίστοιχα. Η υπερέκφραση της COX-2 παρατηρήθηκε κυρίως σε μεγαλύτερες ηλικίες, μεγαλύτερο παθολογονατομικό ΤΝΜ στάδιο και υψηλό πυρηνικό βαθμό. Επίσης, ήταν πιο συχνή στα θηλώδη και χρωμόφοβα καρκινώματα. Σε αντίθεση λοιπόν με την COX-1, η υπερέκφραση της οποίας σχετίστηκε με προστατευτική επίδραση στη συχνότητα θανάτου (HR=0,42 p=0,007), η υπερέκφραση της COX-2 προδίκαζε χειρότερη πρόγνωση (HR=3,49 p=0,0001). Τέλος, μόνο η υπερέκφραση της COX-1 βρέθηκε να είναι ανεξάρτητος προγνωστικός παράγοντας, μετά την προσαρμογή στην ηλικία, το ΤΝΜ στάδιο, τον πυρηνικό βαθμό και τον ιστολογικό τύπο. Μια πολύ σημαντική μετανάλυση που έγινε στις Η.Π.Α. παρουσίασε τη συσχέτιση του χρόνου μέχρι την επιδείνωση της νόσου με τη συνολική επιβίωση, σε ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο του νεφρού (περίληψη 7125). Αναλύθηκαν 28 μελέτες με συνολικά 8.770 ασθενείς και φάνηκε πως σε κάθε μήνα αύξησης του χρόνου μέχρι την εξέλιξη της νόσου αντιστοιχούσε 1,29 μήνας αύξησης της μέσης συνολικής επιβίωσης (p<0,0001). Συνεπώς, η επίδραση της θεραπείας στο χρόνο μέχρι την επιδείνωση της νόσου σχετίζεται με την επίδραση της θεραπείας στη συνολική επιβίωση. Από την Ελλάδα, παρουσιάστηκε, με την υποστήριξη της Ε.Ο.Π.Ε., μια μελέτη των αλλαγών των λεμφοκυτταρικών πληθυσμών και των αυτοαντισωμάτων, ως αποτέλεσμα της θεραπείας με sunitinib (περίληψη 7139), δεδομένου ότι στο νεφροκυτταρικό καρκίνο υπάρχει κάποιου βαθμού ανοσοκαταστολή, με στροφή της ανοσολογικής απάντησης τύπου 1 σε τύπου 2. Στους 3 μήνες θεραπείας 27 μη προθεραπευμένων ασθενών, παρατηρήθηκε σημαντική μείωση των CD 4, HLADR+ CD 4 και CD 8 Τ λεμφοκυττάρων (p<0,04), ενώ τα ASMA αντισώματα, που βρέθηκαν θετικά σε μεγάλο ποσοστό (56%), μειώθηκαν σημαντικά (16%), αλλά αυξήθηκαν ξανά στο 100%, έπειτα από 6 μήνες θεραπείας. Συσχετίσεις με την ανταπόκριση στη θεραπεία και την επιβίωση αναμένονται. Το everolimus είναι η μόνη θεραπεία με αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα σε τυχαιοποιημένη κλινική μελέτη των ασθενών με νεφροκυτταρικό καρκίνο, έπειτα από εξέλιξη της νόσου ή δυσανεξία στο sutinib και/ή στο sorafenib. Σε σύγκριση με το placebo, διπλασιάζει το χρόνο μέχρι την εξέλιξη της νόσου και μειώνει τον κίνδυνο για εξέλιξη της νόσου ή θάνατο κατά 67%. Αξιολόγηση της ανταπόκρισης στα φάρμακα μοριακής στόχευσης Από τον Nathan και τους συνεργάτες του στην Αγγλία παρουσιάστηκε μια μελέτη σύγκρισης των κριτηρίων εκτίμησης της ανταπόκρισης των απεικονιστικών εξετάσεων (περίληψη 7112). Τα κριτήρια RECIST, που λαμβάνουν υπόψη μόνο το μέγεθος της αλλοίωσης, δεν είναι αξιόπιστα, γιατί οι νέες μοριακές θεραπείες κυρίως προκαλούν νέκρωση της μάζας. Τα κριτήρια που περιγράφηκαν από τον Choi θέτουν διάγνωση ανταπόκρισης με μείωση της μάζας >10% ή με μείωση της πυκνότητας του όγκου >15%, ενώ τέλος, σύμφωνα με τα τροποποιημένα κριτήρια Choi, θεωρείται ανταπόκριση η ικανοποίηση και των δύο προαναφερθέντων κριτηρίων. Μελετήθηκαν οι απεικονιστικές εξετάσεις 20 ασθενών που λάμβαναν θεραπεία με sunitinib ή cedirabin και οι ασθενείς εκτιμήθηκαν ως προς την ανταπόκρισή τους και με τις τρεις μεθόδους αξιολόγησης. Αυτή στη συνέχεια συσχετίστηκε με το χρόνο μέχρι την πρόοδο της νόσου. Τα τροποποιημένα κριτήρια Choi αποδείχτηκαν ανώτερα των άλλων δύο κριτηρίων στην εκτίμηση της ανταπόκρισης των ασθενών με σαφή συσχέτιση αυτής με το χρόνο μέχρι την πρόοδο της νόσου. Τέλος, από την Ελλάδα παρουσιάστηκαν τα δεδομένα μιας αναδρομικής μελέτης 36 ασθενών με νεφροκυτταρικό καρκίνο (περίληψη 7111). Η μελέτη συνέκρινε τα ευρήματα του PET scan με εκείνα των MRI και CT, προκειμένου να αξιολογήσει την αξία της μεθόδου στη διάγνωση της υποτροπής και στην καταγραφή της έκτασης της νόσου. Το PET scan ήταν θετικό σε 67% των περιπτώσεων, ενώ σε 44% των περιπτώσεων ανέδειξε περισσότερα ευρήματα από εκείνα των δύο άλλων μεθόδων.

32 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ>ΔΙΕΘΝΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ 10 th SIOG Meeting Το 10 ο συνέδριο της Διεθνούς Εταιρείας Γηριατρικής Ογκολογίας (International Society of Geriatric Oncology, SIOG), φιλοξενήθηκε φέτος στο Βερολίνο, στις 15-17 Οκτωβρίου 2009. Η Martine Exterman (Lee Moffitt, Tάμπα, Η.Π.Α.), Πρόεδρος της Εταιρείας, καλωσόρισε τους συμμετέχοντες από 40 χώρες, οι οποίοι παρακολούθησαν τις εξελίξεις στο χώρο της γηριατρικής ογκολογίας, έναν τομέα με έντονο ερευνητικό ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια, με δεδομένη την επιδημιολογία του καρκίνου και την έλλειψη δεδομένων που οφείλεται στην υποαντιπροσώπευση των ηλικιωμένων ασθενών στις μεγάλες τυχαιοποιημένες μελέτες. Ενδιαφέρουσες εξελίξεις παρουσιάστηκαν από διακεκριμένους ομιλητές και από ερευνητές από διάφορα κέντρα, με περισσότερες από 100 προφορικές και αναρτημένες ανακοινώσεις. του Αθανάσιου Kαραμπεάζη, Ογκολόγου-Παθολόγου Geriatric Assessment Ένα πρόγραμμα γηριατρικής αξιολόγησης και καταγραφής ασθενών με καρκίνο (IN- GHO registry), το οποίο εφαρμόζεται σε κέντρα της Γερμανίας, παρουσιάστηκε από τον Ulrich Wedding (Πανεπιστήμιο Friedrich Schiller, Ιένα, Γερμανία). Το ενδιαφέρον με το πρόγραμμα αυτό είναι η δυνατότητα για συλλογή των δεδομένων online ή με τη χρήση PDA, καθιστώντας έτσι πιο εύκολη την καταγραφή και ανάλυση των δεδομένων σε εθνικό επίπεδο. Παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα από την καταγραφή 1.580 ασθενών με μέση ηλικία τα 76,7 έτη. Το πρόγραμμα είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα www.in-gho.de. Στην προσπάθεια να γίνει πιο πρακτική η εφαρμογή της γηριατρικής αξιολόγησης στην καθημερινή κλινική πράξη, έχει προταθεί η χρήση σύντομων screening tools, ώστε να επιλεγούν οι ασθενείς που θα αξιολογηθούν περαιτέρω με την αναλυτικότερη και πιο χρονοβόρα Πολυδιάστατη Γηριατρική Αξιολόγηση. Ο Silvio Monfardini (Πάδοβα, Ιταλία) παρουσίασε μια μελέτη, στην οποία 93 ασθενείς (ηλικίας 70-91 ετών) αξιολογήθηκαν παράλληλα με το σύντομο εργαλείο αξιολόγησης VES-13 και την πλήρη Πολυδιάστατη Γηριατρική Αξιολόγηση (Comprehensive Geriatric Assessment). Η εφαρμογή της VES-13 απαιτούσε κατά μέσο όρο 5,3 λεπτά έναντι 25 λεπτών για την εφαρμογή της Π.Γ.Α.. Η ευαισθησία και η ειδικότητα της VES-13 στην ανάδειξη των vulnerable/frail ασθενών ήταν 60% και 70% αντίστοιχα. Οι ερευνητές κατέληξαν ότι, παρά τη σημαντική εξοικονόμηση χρόνου, η μάλλον χαμηλή ευαισθησία και ειδικότητα του σύντομου ερωτηματολογίου VES-13, καθιστά επισφαλή τη χρήση του στην κλινική πράξη, ως υποκατάστατο της πλήρους αξιολόγησης (Π.Γ.Α). Κολοορθικός καρκίνος Ο ρόλος της συμπληρωματικής χημειοθεραπείας σε ηλικιωμένους ασθενείς με κολοορθικό καρκίνο είναι ασαφής, καθώς τα δεδομένα από αναδρομικές μελέτες και υποαναλύσεις μελετών είναι περιορισμένα και αλληλοσυγκρουόμενα. Τα αποτελέσματα από τη χορήγηση συμπληρωματικής χημειοθεραπείας (οποιοσδήποτε συνδυασμός) σε ηλικιωμένους από το Νοσοκομείο Barnes-Jewish, του Σεντ Λούις των Η.Π.Α. παρουσίασε η T. Wildes. Συνολικά, σε 435 ασθενείς 65 ετών τέθηκε η διάγνωση κολοορθικού καρκίνου σταδίου ΙΙΙ (WHO) μεταξύ των ετών 1996-2006. Οι ασθενείς κατηγοριοποιήθηκαν σε τρεις ομάδες, ανάλογα με την ηλικία τους (65-74, 75-84 και 85 ετών) και τη συνοδό νοσηρότητα (καμία, ήπια, μέτρια ή σοβαρή), εκτιμώμενη με την κλίμακα ACE-27. Από τη μελέτη των δεδομένων προέκυψε ότι η αύξηση της ηλικίας και της συνοδού νοσηρότητας συνοδεύονταν από μικρότερη πιθανότητα να χορηγηθεί συμπληρωματική χημειοθεραπεία, ενώ το όφελος από αυτή ήταν σημαντικό για την επιβίωση σε όλους τους ασθενείς, ανεξάρτητα από ηλικία και συνοδό νοσηρότητα. Η ασφάλεια από τη χορήγηση bevacizumab σε ηλικιωμένους ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο παχέος εντέρου μελετήθηκε σε μετανάλυση δύο τυχαιοποιημένων μελετών, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα από τον Kabbinavar (JCO, 2009). Συνολικά, 439 ασθενείς 65 ετών έλαβαν χημειοθεραπεία με ή χωρίς bevacizumab, η προσθήκη του οποίου οδήγησε σε σημαντική αύξηση τόσο του διαστήματος ως την πρόοδο της νόσου όσο και της διάμεσης επιβίωσης. Η τοξικότητα ήταν ανεκτή και ανάλογη με αυτή που έχει αναφερθεί και σε νεότερους ασθενείς σε ό,τι αφορά την προσθήκη του αντιαγγειογενετικού παράγοντα. Τα αποτελέσματα από μία πολυκεντρική μελέτη φάσης ΙΙ της Ελληνικής Ογκολογικής Ερευνητικής Ομάδας, με το συνδυασμό oxaliplatin, capecitabine και bevacizumab σε ηλικιωμένους ασθενείς με μεταστατική νόσο παρουσιάστηκαν από τον Λ. Βαμβακά. Συνολικά, 46 ασθενείς 70 ετών με μεταστατικό κολοορθικό καρκίνο, έλαβαν θεραπεία με το σχήμα oxaliplatin 85 mg/m 2 την 1 η ημέρα, capecitabine 1.500 mg/m 2 τις ημέρες 1-7 και bevacizumab 5 mg/kgr την 1 η ημέρα, ανά 2 εβδομάδες. Οι ασθενείς υποβλήθηκαν σε Πολυδιάστατη Γηριατρική Αξιολόγηση και αποκλείστηκαν από τη μελέτη όσοι εκτιμήθηκαν ως frail (εύθραυστοι). Από την ανάλυση σε 36 ασθενείς, παρατηρήθηκε ικανοποιητική δραστικότητα με ORR 43% και SD 24%, TTP 9,6 μήνες και ανεκτή τοξικότητα (βαθμού 3 <9%, χωρίς βαθμού 4).

ΤΑ ΝΕΑ ΤΗΣ ΕΟΠΕ 02/10 33 Καρκίνος μαστού Σημαντική συζήτηση έγινε για το ρόλο των ανθρακυκλινών στη συμπληρωματική θεραπεία του καρκίνου του μαστού. Ο κίνδυνος σοβαρής απώτερης καρδιοτοξικότητας και MDS/AML, που είναι αυξημένος στις ηλικιωμένες ασθενείς, καθιστά ελκυστική τη χορήγηση εναλλακτικών συνδυασμών χωρίς ανθρακυκλίνη. Η υποανάλυση για τις ηλικιωμένες ασθενείς της μελέτης που συνέκρινε το συνδυασμό doxorubicin και cyclophosphamide (AC) έναντι docetaxel και cyclophosphamide (TC), κατέδειξε την υπεροχή του συνδυασμού TC και στις ηλικιωμένες ασθενείς με κόστος το αυξημένο ποσοστό εμπύρετης ουδετεροπενίας (Jones, JCO 2009). Η δυνατότητα αντικατάστασης της doxorubicin με τη λιποσωμιακή της μορφή απαιτεί περαιτέρω μελέτη, ενώ θα πρέπει να αποφεύγεται εντελώς η συγχορήγησή της με trastuzumab. Καρκίνος πνεύμονα Μια πολυκεντρική μελέτη φάσης ΙΙ σε ηλικιωμένους ασθενείς με NSCLC, παρουσιάστηκε από τον Le Gaer (Ντραγκινιάν, Γαλλία). Συνολικά, 100 ασθενείς 67 ετών (67-86) με σταδίου IIIb/IV NSCLC, fit κατά μια τροποποιημένη Πολυδιάστατη Γηριατρική Αξιολόγηση, τυχαιοποιήθηκαν και έλαβαν είτε το συνδυασμό weekly docetaxel/gemcitabine ως πρώτη γραμμή θεραπείας για 6 μήνες ή μέχρι την πρόοδο της νόσου, ακολουθούμενο από erlotinib μέχρι την πρόοδο της νόσου, είτε erlotinib ως πρώτη γραμμή θεραπείας, ακολουθούμενο από το συνδυασμό docetaxel/gemcitabine, μετά την πρόοδο νόσου. Η αποτελεσματικότητα για τα δύο σκέλη θεραπείας ήταν αντίστοιχα: ORR 31,3% έναντι 20,5%, SD 34,4% έναντι 35,9%, TTP 4,2 έναντι 3,7 μήνες και OS 9,9 έναντι 8,5 μήνες. Οι σημαντικότερες τοξικότητες βαθμού 3-4 στο σκέλος Α ήταν: ουδετεροπενία 26,8% και θρομβοπενία 7,3%, ενώ στο σκέλος Β: ασθένεια 9,1% και δερματική τοξικότητα 6,8%. Σε παρόμοιο πληθυσμό ασθενών, μελετήθηκε ο συνδυασμός pemetrexed/carboplatin, σε μια πολυκεντρική μελέτη φάσης ΙΙ από τη Γαλλία (R. Gervais, Caen). 62 ασθενείς 70 ετών με NSCLC σταδίου IIIb/IV έλαβαν pem 500 mg/m 2 και carbo AUC 5, κάθε 3 εβδομάδες. Το ποσοστό ανταποκρίσεων ήταν 28,6%, ενώ 42,9% των ασθενών παρουσίασαν σταθεροποίηση της νόσου. Οι τοξικότητες βαθμού 3-4 ήταν: ουδετεροπενία 52%, θρομβοκυττοπενία 29%, αναιμία 19% και ασθένεια 16,1%, ενώ υπήρξε και ένας θάνατος από σηπτική καταπληξία. Καρκίνος νεφρού Η ασφάλεια από τη χορήγηση των νεότερων παραγόντων σε ηλικιωμένους ασθενείς με καρκίνο νεφρού μελετήθηκε σε μια μετανάλυση που παρουσιάστηκε από τον S. Bracarda (Αρέτσο, Ιταλία). Συνολικά, 4.557 ασθενείς συμμετείχαν σε μια τυχαιοποιημένη μελέτη (TARGET) και δύο ανοιχτές μελέτες σε Βόρεια Αμερική (NA- ARCCS) και Ευρώπη (EU-ARCCS) και έλαβαν sorafenib ως πρώτη ή δεύτερη γραμμή θεραπείας για μεταστατικό καρκίνο νεφρού. Από τη μετανάλυση προέκυψε ότι οι ηλικιωμένοι ασθενείς αποκόμισαν παρόμοιο όφελος από τη θεραπεία, σε σύγκριση με τους νεότερους, με ανάλογη τοξικότητα, αν και η τελευταία είχε ενδεχομένως μεγαλύτερη επίδραση στην ποιότητα ζωής στους ηλικιωμένους. Καρκίνος ωοθηκών Την υποανάλυση για τις ηλικιωμένες ασθενείς της μελέτης GOG182 παρουσίασε ο W. Tew (MSKCC, Ν. Υόρκη, Η.Π.Α.). Στη μελέτη αυτή, σε σύνολο 3.686 ασθενών με καρκίνο ωοθηκών σταδίου ΙΙΙ και IV, 620 (16,8%) ασθενείς ήταν 70 ετών. Οι ασθενείς έλαβαν είτε την καθιερωμένη θεραπεία με το συνδυασμό carboplatin και paclitaxel είτε τον παραπάνω συνδυασμό με την προσθήκη και τρίτου φαρμάκου (gemcitabine, liposomal doxorubicin ή topotecan) (Bookman, JCO 2009). Συνολικά, σε σύγκριση με τις νεότερες, λιγότερες ηλικιωμένες ασθενείς ολοκλήρωσαν 8 κύκλους θεραπείας, ενώ παρουσίασαν σημαντικά περισσότερη βαθμού 3-4 ουδετεροπενία, θρομβοκυττοπενία και πόνο και βαθμού 2 νευροτοξικότητα και ηπατική τοξικότητα. Επίσης, οι μη σχετιζόμενοι με τον καρκίνο θάνατοι ήταν περισσότεροι στις ηλικιωμένες ασθενείς (13% έναντι 7% στις νεότερες, p<0,001). Το διάστημα ως την επιδείνωση της νόσου ήταν κατά ένα μήνα βραχύτερο στις ηλικιωμένες (15 έναντι 16 μήνες, p=0,015) ενώ σημαντικότερη ήταν η διαφορά στη διάμεση επιβίωση (37 έναντι 45 μήνες, p<0,001). Διάφορα Ο θεμελιωτής της γηριατρικής ογκολογίας Lodovico Balducci (Lee Moffitt, Τάμπα, Η.Π.Α.), παρουσίασε σε ομιλία του το θέμα του ηλικιωμένου ασθενούς από μια διαφορετική οπτική. Ειδικότερα, εστίασε στο κόστος που συνεπάγεται η φροντίδα του ηλικιωμένου για το φροντιστή συνοδό (caregiver), μέλος της οικογένειας του ασθενούς. Το κόστος αυτό είναι οικονομικό, αν υπολογιστεί σε εργατοώρες απουσίας από την εργασία για επισκέψεις σε νοσοκομεία ή κατ οίκον φροντίδα, αλλά κυρίως ψυχολογικό κόστος, με το στρες που προκαλεί η αποδιοργάνωση της οικογενειακής και κοινωνικής ζωής του φροντιστή, που συχνά συνεπάγεται η προσήλωση στη φροντίδα του ηλικιωμένου γονέα. Στο περιθώριο του συνεδρίου έγινε επίσης η εκλογή ως επόμενου προέδρου της SIOG του Riccardo Audisio, χειρουργού από το University of Liverpool, ενώ ανακοινώθηκε και η διεξαγωγή του επόμενου συνεδρίου της SIOG στη Νέα Υόρκη, στις 29-31 Οκτωβρίου 2010. Συμπερασματικά, η αίσθηση που μας δόθηκε ύστερα από τη συμμετοχή μας στα τέσσερα τελευταία SIOG meetings είναι ότι υπάρχει συνεχώς αυξανόμενο ενδιαφέρον, με την προσθήκη κάθε χρόνο νέων κέντρων από όλο τον κόσμο στην έρευνα στον τομέα της γηριατρικής ογκολογίας. Η έρευνα αφορά κυρίως στους τομείς της αξιολόγησης των ηλικιωμένων ασθενών και στην προγνωστική και προβλεπτική αξία που μπορεί αυτή να έχει, καθώς και στο ρόλο της στη θεραπευτική απόφαση. Επίσης, αυξάνεται συνεχώς ο αριθμός των μελετών φάσης ΙΙ στους ηλικιωμένους για τα κυριότερα νεοπλάσματα, από τις οποίες, μαζί με τα αποτελέσματα από μεταναλύσεις και υποαναλύσεις μελετών φάσης ΙΙΙ στο γενικό πληθυσμό, εξάγονται ενδιαφέροντα συμπεράσματα για τη δραστικότητα και την τοξικότητα των διαφόρων θεραπειών σε αυτόν τον πληθυσμό, καθώς είναι εξαιρετικά σπάνιες οι τυχαιοποιημένες μελέτες, ειδικά σχεδιασμένες για τους ασθενείς αυτούς.

34 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ>ΔΙΕΘΝΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ San Antonio Breast Cancer Symposium 2009 Το 32 ο Συνέδριο των Αmerican Association for Cancer Research και Cancer Therapy and Research Center πραγματοποιήθηκε στις 9-13 Δεκεμβρίου 2009, στο San Antonio του Texas. Η φετινή συνάντηση δεν χαρακτηρίστηκε τόσο από παρουσίαση πρωτοποριακών δεδομένων, ωστόσο ανακοινώθηκαν πιο ώριμα αποτελέσματα γνωστών μελετών. Το ενδιαφέρον εστιάστηκε στη μεταφραστική έρευνα, ιδίως του ΗER-2 ενισχυμένου καρκίνου μαστού, ενώ δεν υπήρχε εκτεταμένη αναφορά στον τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού. Ακολουθούν επιλεγμένες ειδήσεις που προέκυψαν από τη συνάντηση. του Δημήτρη Τρυφωνόπουλου 1. ΗER-2 ενισχυμένος καρκίνος μαστού Σημαντικότερες ανακοινώσεις Παρουσιάστηκαν ώριμα στοιχεία επιβίωσης της φάσης ΙΙΙ μελέτης lapatinib έναντι του συνδυασμού trastuzumab-lapatinib σε 296, προθεραπευμένες με ανθρακυκλίνες και ταξάνες, ασθενείς με HER-2 ενισχυμένο, ανθεκτικό στο trastuzumab καρκίνο μαστού. Το διάμεσο PFS ήταν 12 εβδομάδες για το συνδυασμό, έναντι 8,1 εβδομάδων για το lapatinib (HR=0,73, p=0,008). To διάμεσο OS ήταν 14 μήνες για το συνδυασμό, έναντι 9,5 μήνες για τη μονοθεραπεία (HR=0,74, p=0,026). Η θεραπεία ήταν καλά ανεκτή. Η συζήτηση των αποτελεσμάτων εστιάστηκε στη βέλτιστη αναστολή του HER-2 (εκ των έξω και εκ των έσω) και στην ενδεχόμενη υπέρβαση της αντοχής στο trastuzumab, καθώς και στο γεγονός ότι συνδυασμός μοριακά στοχευόμενων θεραπειών μπορεί να δώσει παρόμοια αποτελέσματα με συνδυασμό χημειοθεραπευτικών, χωρίς σημαντική τοξικότητα. BCIRG 006: Την 3 η προγραμματισμένη ανάλυση της μελέτης BCIRG 006 (AC-T έναντι AC-TH έναντι TCarboH ως συμπληρωματική θεραπεία γυναικών με HER-2 ενισχυμένο πρώιμο καρκίνο μαστού) παρουσίασε ο Dennis Slamon. Σημαντικό πλεονέκτημα της μελέτης αυτής ήταν το ελάχιστο ποσοστό (2,1%) των γυναικών που πέρασαν από το σκέλος αναφοράς σε σκέλος με Trastuzumab (cross-over), αφήνοντας σχεδόν ακέραιο τον πληθυσμό του κάθε σκέλους για ανάλυση επιβίωσης. Eπίσης, η μελέτη προέβλεπε προοπτική ανάλυση υποομάδων, ως προς την ενίσχυση της τοποϊσομεράσης ΙΙα. Με διάμεσο διάστημα παρακολούθησης 65 μηνών και κατόπιν 348 θανάτων, το DFS ήταν ΗR 0,64, p<0,001 και HR 0,75, p=0,04 για τα σκέλη AC-TH και TCH αντίστοιχα, ως προς το σκέλος αναφοράς AC-T. Αντίστοιχα για τη συνολική επιβίωση ΗR 0,63, p<0,001 για το σκέλος AC-TH και HR 0,77, p=0,038 για το TCH. Τόσο το ΑC- TH όσο και το TCH φαίνονταν εξίσου αποτελεσματικά, ακόμη και στις υψηλού κινδύνου ασθενείς (>4 διηθημένοι λεμφαδένες). Περίπου 1/3 των ασθενών παρουσίαζε ενίσχυση της Τοpo IIa. Στην υποομάδα αυτή δεν υπήρχε στατιστικά σημαντικό όφελος στο DFS ή OS με την προσθήκη trastuzumab, υπονοώντας ότι οι ανθρακυκλίνες προσδίδουν παρόμοια αποτελεσματικότητα με το trastuzumab, ωστόσο με μεγαλύτερη καρδιοτοξικότητα, καθώς και κίνδυνο λευχαιμιογένεσης, τα οποία αποφεύγονται στο μη ανθρακυκλινούχο σκέλος της μελέτης. NCCTG N9831: Παρουσιάστηκαν τα ολοκληρωμένα αποτελέσματα της μελέτης NCCTG N9831, στην οποία 3.133 γυναίκες με πρώιμο HER-2 ενισχυμένο καρκίνο μαστού τυχαιοποιήθηκαν να λάβουν συμπληρωματική θεραπεία με το σχήμα AC-T (ομάδα ελέγχου) ή AC-T-H ή AC-TΗ-H (trastuzumab διαδοχικά ή συγχρόνως με εβδομαδιαία πακλιταξέλη). Το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε στο σκέλος διαδοχικής χορήγησης του trastuzumab, το οποίο δεν είχε ενσωματωθεί στην αρχική κοινή ανάλυση της μελέτης με την αντίστοιχη της NSABP B-31. Με διάμεση παρακολούθηση 5,5 ετών, το DFS στο σκέλος της διαδοχικής χορήγησης trastuzumab υπερείχε της ομάδας ελέγχου (HR 0,7, p=0,0005), ωστόσο ήταν υποδεέστερο του σκέλους σύγχρονης χορήγησης trastuzumab (ΗR 0,77, p=0,019), που όμως δεν έφτανε την προκαθορισμένη από το πρωτόκολλο στατιστικά σημαντική διαφορά. Σε ό,τι αφορά στη συνολική επιβίωση, δεν παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά, ωστόσο ο αριθμός των συμβαμάτων παραμένει ακόμη χαμηλός. Συμπερασματικά, η έναρξη trastuzumab συγχρόνως με τις ταξάνες φαίνεται πως υπερτερεί της διαδοχικής χορήγησης, αλλά έστω και η όψιμη έναρ-

ΤΑ ΝΕΑ ΤΗΣ ΕΟΠΕ 02/10 35 ξη trastuzumab φαίνεται πως ωφελεί. Το T-DM1 (Trastuzumab συζευγμένο με το αντιμικροσωληναριακό κυτταροτοξικό DM1) φαίνεται πως είναι δραστικό σε ασθενείς με HER-2 ενισχυμένο μεταστατικό καρκίνο μαστού (RR 39,5% CBR 52,6%), προθεραπευμένες με ανθρακυκλίνες, ταξάνες, capecitabine, trastuzumab και lapatinib, όπως έδειξαν τα αποτελέσματα μελέτης φάσης 2 (Krop et al.). Επιπρόσθετα, το Τ-DM1 φάνηκε καλά ανεκτό και χωρίς σημαντική τοξικότητα. 2. ΕR/PR + καρκίνος μαστού Σημαντικότερες ανακοινώσεις ΤΕΑΜ- 5ετή αποτελέσματα: Δεν προέκυψε διαφορά επιβίωσης μεταξύ των σκελών μονοθεραπείας με εξεμεστάνη έναντι εναλλαγής από ταμοξιφένη σε εξεμεστάνη σε σχεδόν 10.000 γυναίκες που συμμετείχαν σε αυτή την τυχαιοποιημένη, φάσης ΙΙΙ μελέτη (DFS HR=0,97, p=ns, TTR HR=0,94, p=ns, OS HR 1,00, p=ns). Οι ανεπιθύμητες ενέργειες στα 2 σκέλη ήταν οι γνωστές και αναμενόμενες. ΙΕS- Μακροπρόθεσμη παρακολούθηση: Έπειτα από 91 μήνες παρακολούθησης, παραμένει το όφελος επιβίωσης -επιβίωσης ελεύθερης καρκίνου μαστού και συνολικής επιβίωσης (HR 0,81, p=0,001 και HR 0,86, p=0,04, αντίστοιχα)- στις ασθενείς που έλαβαν εξεμεστάνη έπειτα από 2-3 έτη ταμοξιφένης, έναντι αυτών που έλαβαν 5ετία ταμοξιφένης. Όπως παρουσίασαν οι ερευνητές (Bliss et al.), η προστατευτική δράση της εξεμεστάνης, κατόπιν ταμοξιφένης, φαίνεται πως διατηρείται τουλάχιστον για 5 έτη μετά το πέρας της θεραπείας. Μελέτη CONFIRM (COmparisoN of Faslodex In Recurrent or Metastatic breast cancer): H υψηλή δόση Fulvestrant (500 mg κατά τις ημέρες 1, 14, 28 και κάθε 28 ημέρες) φάνηκε αποτελεσματικότερη της εγκεκριμένης (250 mg) σε αυτή τη φάσης ΙΙΙ τυχαιοποιημένη κλινική μελέτη, στην οποία συμμετείχαν 736 μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με ER/PR+ μεταστατικό καρκίνο μαστού, κατόπιν αποτυχίας άλλης αντιοιστρογονικής θεραπείας ή αναστολέα αρωματάσης. Το TTP ήταν στατιστικά σημαντικά βελτιωμένο [HR 0,80 (95% CI 0,68, 0,94) p=0,006], ενώ η ποιότητα ζωής και η τοξικότητα δεν διέφεραν. 3. ΕR-, PR-, HER-2 φυσιολογικός καρκίνος μαστού Αναστολείς PARP: Tελικά αποτελέσματα της τυχαιοποιημένης φάσης ΙΙ μελέτης συνδυασμού Carboplatin/Gemcitanine ± BSI- 201 σε ασθενείς με μεταστατικό τριπλά Όπως κάθε χρόνο, βραβεύτηκαν ορισμένοι ερευνητές για το έργο τους. Το συνέδριο παρακολούθησαν αρκετοί Έλληνες Ογκολόγοι και Χειρουργοί, ενώ υπήρξε συμμετοχή με αναρτημένες ανακοινώσεις. Το επόμενο SABCS θα πραγματοποιηθεί 8-12 Δεκεμβρίου 2010. αρνητικό καρκίνο μαστού επιβεβαίωσαν τα αρχικά ανακοινωθέντα στο ASCO 2009 αποτελέσματα. Οι ασθενείς που έλαβαν το BSΙ- 201 είχαν σημαντικό όφελος επιβίωσης (μέση PFS 6,9 έναντι 3,3 μήνες, HR=0,34, p<0,0001 και μέση OS 9,2 έναντι 5,7 μήνες, HR=0,35, p=0,0005). Επίσης, τριπλασιάστηκε το ποσοστό ανταπόκρισης (48% έναντι 16%, p=0,002) χωρίς πρόσθετη τοξικότητα. 4. Διφωσφονικά Τελικά αποτελέσματα της μελέτης Z-FAST: (Προφυλακτική ανά 6μηνο χρήσης zolendronic acid (ΖΑ) εξαρχής ή μεταγενέστερα από την έναρξη συμπληρωματικής ορμονοθεραπείας με λετροζόλη). Οι γυναίκες που έλαβαν ΖΑ από την αρχή παρουσίασαν αύξηση της οστικής τους πυκνότητας στην 5ετία. Αντίθετα, οι γυναίκες που ξεκίνησαν ΖΑ όψιμα (όταν παρουσίασαν οστεοπόρωση) είχαν προοδευτική ελάττωση της οστικής τους πυκνότητας στην 5ετία παρακολούθησης (p<0,001). Ωστόσο, δεν υπήρχε στατιστικά σημαντική διαφορά στα οστεοπορωτικά κατάγματα (10,7% έναντι 12,4%). Η θεραπεία ήταν καλά ανεκτή με ελάχιστες περιπτώσεις ήπιας νεφρικής ανεπάρκειας και χωρίς καμία περίπτωση άσηπτης νέκρωσης της γνάθου. Το Denosumab (μονοκλωνικό αντίσωμα, το οποίο δεσμεύει και αναστέλλει το RANKL και συνεπώς την οστεοκλαστική δραστηριότητα) φαίνεται πως υπερτερεί του Ζοlendronic acid σε ό,τι αφορά στην εμφάνιση του πρώτου σκελετικού συμβάματος, σε ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο μαστού και οστικές μεταστάσεις (HR=0,82, p=0,01). Πρόκειται για πρώιμη ανάλυση αποτελεσμάτων, η οποία δεν ανέδειξε όφελος επιβίωσης ή συνολικής προόδου νόσου. Από πλευράς τοξικότητας, το denosumab ήταν άριστα ανεκτό και με λιγότερη νεφροτοξικότητα. 5. Bevacizumab και χημειοθεραπεία Μελέτη AVADO: Τελικά αποτελέσματα φάσης ΙΙΙ τυχαιοποιημένης, διπλά τυφλής μελέτης docetaxel ± bevacizumab (7,5 και 15 mg/kg) έναντι του placebo, σε 1 ης γραμμής θεραπεία μεταστατικού καρκίνου μαστού. Η υψηλή δόση bevacizumab υπερείχε του placebo σε PFS (HR=0,67, p=0,0002), ORR (64,1% έναντι 46,4%, p=0,0003). Δεν υπήρχε στατιστικά σημαντικό όφελος συνολικής επιβίωσης, πιθανόν λόγω της χρήσης bevacizumab σε 2 η γραμμή. Δεν υπήρχε όφελος επιβίωσης στο σκέλος με τη χαμηλότερη δόση bevacizumab (7,5 mg/kg). RIBBON-2: Διπλά τυφλή τυχαιοποιημένη μελέτη φάσης ΙΙΙ, χορήγησης οποιασδήποτε χημειοθεραπείας ± bevacizumab ως 2 ης γραμμής χημειοθεραπεία, σε HER-2 αρνητικό καρκίνο μαστού. Το PFS υπερείχε στο υπό μελέτη σκέλος (HR=0,78, p=0,0072), ενώ το ORR ήταν 39,5% για το σκέλος με bevacizumab έναντι 29,6% για το placebo (p=0,0193). Δεν προέκυψε όφελος συνολικής επιβίωσης, ωστόσο ενδεχομένως να χρειάζεται πιο μακροπρόθεσμη παρακολούθηση. Όπως αναμενόταν, η τοξικότητα ήταν μεγαλύτερη στο σκέλος του bevacizumab (ουδετεροπενία, υπέρταση, πρωτεϊνουρία, αισθητική νευροπάθεια). 6. Βραβεία Όπως κάθε χρόνο, βραβεύτηκαν ορισμένοι ερευνητές για το έργο τους. Η ΑACR βράβευσε τον Charles Perou για τη συμβολή του στη διαμόρφωση της μοριακής ταξινόμησης του καρκίνου του μαστού, καθώς και την προγνωστική και προβλεπτική της σημασία. Bραβεύτηκε επίσης ο Robert Weinberg, ο οποίος πέραν της ανακάλυψης του πρώτου ογκογονιδίου (ras) και του πρώτου ογκοκατασταλτικού γονιδίου (rb), έχει επικεντρώσει την έρευνά του στα αρχέγονα καρκινικά κύτταρα, καθώς και στους μηχανισμούς διαφοροποίησης των κυττάρων από επιθηλιακά σε μεσεγχυματικά (ΕΜΤ), με τις επακόλουθες επιπτώσεις. Το βραβείο McGuire απονεμήθηκε στην Martine Piccart για την επιτυχία της στην οργάνωση διεθνών πολυκεντρικών μελετών (ΒIG), αλλά και για την ενσωμάτωση της μεταφραστικής έρευνας, η οποία θα συμβάλλει στην εξατομίκευση της θεραπείας. Αρκετοί Έλληνες Ογκολόγοι καθώς και Χειρουργοί παρακολούθησαν το συνέδριο, ενώ υπήρξε και συμμετοχή με αναρτημένες ανακοινώσεις. Το επόμενο SABCS θα πραγματοποιηθεί στις 8-12 Δεκεμβρίου 2010.