Π.3.2.5 Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης

Π.3.2.5 Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης Νεοελληνική Γλώσσα E Δημοτικού Τίτλος: «28η Οκτωβρίου: Η Εθνική μας γιορτή στο web2» Συγγραφή: ΛΑΖΑΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑ Εφαρμογή: ΓΟΥΡΝΙΚΗ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Θεσσαλονίκη 2014

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ ΠΡΑΞΗ: «Δημιουργία πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισμένων σε ΤΠΕ και δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της Ελληνικής Γλώσσας στην Α/βάθμια και Β/βάθμια εκπαίδευση» MIS 296579 (κωδ. 5.175), - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ, στους άξονες προτεραιότητας 1-2-3 του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», η οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και εθνικούς πόρους. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Ι. Ν. ΚΑΖΑΖΗΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Π.3.2.5. Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ Υπεύθυνοι υπο-ομάδας εργασίας γλώσσας πρωτοβάθμιας: Κώστας Ντίνας & Σωφρόνης Χατζησαββίδης ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: http://www.greeklanguage.gr Καραμαούνα 1 Πλατεία Σκρα Τ.Κ. 55 132 Καλαμαριά, Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2310 459101, Φαξ: 2310 459107, e-mail: centre@komvos.edu.gr Σελίδα 2 από 24

Α. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ Τίτλος 28η Οκτωβρίου: Η Εθνική μας γιορτή στο web2 Εφαρμογή σεναρίου Γουρνίκη Μαργαρίτα Δημιουργία σεναρίου Λαζαρίδου Μαρία Διδακτικό αντικείμενο Νεοελληνική Γλώσσα Τάξη Ε Δημοτικού Σχολική μονάδα Δημοτικό Σχολείο Ποταμού Κυθήρων Χρονολογία Από 16-10-2014 έως 24-10-2014 Διδακτική/θεματική ενότητα Γλώσσα Ε Δημοτικού, τεύχος α, ενότητα 3: «28η Οκτωβρίου». Διαθεματικό Ναι Εμπλεκόμενα γνωστικά αντικείμενα Ι. Φιλολογικής ζώνης Ιστορία Σελίδα 3 από 24

Νεοελληνική Γλώσσα Νεοελληνική Λογοτεχνία ΙΙ. Άλλα γνωστικά αντικείμενα Ιστορία ΙΙΙ. Ημιτυπικές και άτυπες διαδικασίες εκπαίδευσης Σχολικές γιορτές Χρονική διάρκεια Για την εφαρμογή του σεναρίου απαιτήθηκαν 11 διδακτικές ώρες. Χώρος Ι. Φυσικός χώρος Εντός σχολείου: αίθουσα διδασκαλίας, εργαστήριο Πληροφορικής Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και μαθητή Για την υλοποίηση του σεναρίου ήταν απαραίτητη η συνεργασία των μαθητών και μαθητριών σε ομάδες, συνεπώς χρειάστηκαν αντίστοιχοι υπολογιστές συνδεδεμένοι στο διαδίκτυο και ένας επιπλέον Η/Υ συνδεδεμένος και με βιντεοπροβολέα. Οι μαθητές και οι μαθήτριες είχαν ελάχιστες γνώσεις πληκτρολόγησης και επεξεργασίας αρχείων και φακέλων (άνοιγμα, αποθήκευση, αντιγραφή, επικόλληση). Η δασκάλα της τάξης ήταν εξοικειωμένη με όλα τα ψηφιακά εργαλεία του σεναρίου. Πριν από την εφαρμογή του σεναρίου, είχαν εγκατασταθεί στους υπολογιστές που θα εργάζονταν οι μαθητές οι φάκελοι που συνοδεύουν το σενάριο με τα περιεχόμενά τους. Εφαρμογή στην τάξη Το συγκεκριμένο σενάριο εφαρμόστηκε στην τάξη. Σελίδα 4 από 24

Το σενάριο στηρίζεται Λαζαρίδου Μαρία, 28η Οκτωβρίου: Η Εθνική μας γιορτή στο web2, Νεοελληνική Γλώσσα, Ε Δημοτικού, 2013. Το σενάριο αντλεί --- Β. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ/ΠΕΡΙΛΗΨΗ Το σενάριο λαμβάνει αφορμή από την 3η ενότητα του βιβλίου της Γλώσσας και τις εκδηλώσεις, που πραγματοποιούνται στα σχολεία, για τον εορτασμό της εθνικής γιορτής. Διερευνά έναν συγκεκριμένο τύπο αφήγησης, την ιστορική αφήγηση, και εμπλέκει τα παιδιά σε δραστηριότητες συνεργασίας, επαφής με πολυτροπικά κείμενα αλλά και δημιουργίας αντίστοιχων (πολυτροπικών) κειμένων. Τα παιδιά κλήθηκαν να αποδώσουν περιληπτικά αφηγηματικά ιστορικά κείμενα και να δημιουργήσουν αφίσα και αρχείο παρουσιάσεων. Γ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο Η ιστορική αφήγηση, προσφιλής στην επιστήμη της ιστορίας, συνδέεται με την παρουσίαση γεγονότων του παρελθόντος. Η έννοια του χρόνου και ειδικότερα της χρονικής διάρκειας είναι μια έννοια που φαίνεται πως αργεί να κατακτηθεί από τα παιδιά. Στην Ε Τάξη τα περισσότερα παιδιά έχουν συμπληρώσει το δέκατο έτος της ηλικίας τους, γεγονός που μας επιτρέπει να στηριχτούμε στην κατανόηση αντίστοιχων εννοιών (Μπονίδης 1995). Το εφαρμοσμένο σενάριο προσπάθησε να αξιοποιήσει πρακτικές σχετικές με τον κριτικό γραμματισμό, αποδομώντας και αναδομώντας αυθεντικά κείμενα (Χατζηλουκά-Μαυρή 2010, 118) και τους Σελίδα 5 από 24

πολυγραμματισμούς στοχεύοντας σε αναζήτηση, επιλογή, συνδυασμό και σύνθεση πολυτροπικών κειμένων (Χατζησαββίδης 2003). Δ. ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ Γνώσεις για τον κόσμο, αξίες, πεποιθήσεις, πρότυπα, στάσεις ζωής Οι μαθητές και οι μαθήτριες επιδιώκεται: να γνωρίσουν ένα σημαντικό γεγονός από τη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας και μέσα από αυτό να ενδιαφερθούν για την ιστορία ως έρευνα και αναζήτηση να αντιληφθούν τα δεινά του πολέμου να εκτιμήσουν την αξία της ειρήνης να γνωρίσουν και να προβληματιστούν για τη δύναμη της λαϊκής ενότητας να ευαισθητοποιηθούν σε κοινωνικές αξίες και ανθρώπινα δικαιώματα. Γνώσεις για τη γλώσσα Οι μαθητές και οι μαθήτριες επιδιώκεται: να έρθουν σε επαφή με πολυτροπικά κείμενα ιστορικής αφήγησης να συντάξουν κείμενα να χρησιμοποιήσουν λέξεις και εκφράσεις που δηλώνουν χρόνο (επιρρήματα, επιρρηματικές, προθετικές, ονοματικές φράσεις & χρονικές προτάσεις) να ασκηθούν στη χρήση των χρόνων και των εγκλίσεων αφήγησης να σχεδιάσουν και να συνθέσουν πολυτροπικά κείμενα να ασκηθούν σε συνεργατική γραφή να ασκηθούν στη διάκριση ύφους γραπτών κειμένων να συζητήσουν τη θέση και τη δύναμη της εικόνας σε ένα κείμενο να ασκηθούν στη διάκριση της γνώμης από το γεγονός να επιλέγουν συνειδητά τα σημειωτικά μέσα σε κείμενα που παράγουν Σελίδα 6 από 24

να ασκηθούν στην αυτοαξιολόγηση και την αλληλοαξιολόγηση του παραγόμενου κειμένου τους να συντάξουν τίτλους και λεζάντες να αντιληφθούν τη διαχρονικότητα της ελληνικής γλώσσας, την ύπαρξη λόγιων και λαϊκών λέξεων σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο (1940-1944). Γραμματισμοί Οι μαθητές και οι μαθήτριες επιδιώκεται: να αντιληφθούν ότι οι εικόνες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προαγωγή και μετάδοση πληροφοριών να κατανοήσουν ότι η δύναμη των πολυτροπικών κειμένων έγκειται κυρίως στα μη γλωσσικά τους στοιχεία να γνωρίσουν τον ιστότοπο του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού να συνεργαστούν στη δημιουργία συνεργατικών κειμένων (αρχεία παρουσιάσεων, αφίσα) να γίνουν κριτικοί αναγνώστες αναρτήσεων στο διαδίκτυο να ασκηθούν στην αναζήτηση μέσα σε έναν ιστότοπο να ασκηθούν στην πλοήγηση κατά τη διάρκεια ενός βίντεο. Διδακτικές πρακτικές Μέσα από ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και με κύρια πρακτική τη διερευνητική μάθηση το σενάριο στοχεύει στην καλλιέργεια δεξιοτήτων συνεργασίας, διαλογικής συζήτησης, λήψης αποφάσεων και σταδιακής αυτονομίας στη μάθηση. Ε. ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ Αφετηρία Σελίδα 7 από 24

Αφετηρία για τη δημιουργία αλλά και την εφαρμογή του σεναρίου είναι η 3η ενότητα του βιβλίου της Γλώσσας και ο εορτασμός της εθνικής επετείου της 28ης Οκτωβρίου 1940. Σύνδεση με τα ισχύοντα στο σχολείο Το σενάριο εμπλέκει τους μαθητές και τις μαθήτριες σε διαπραγμάτευση με κείμενα πολυτροπικά και απαιτεί από αυτούς/ες την παραγωγή αφηγηματικού κειμένου με περιληπτική απόδοση (χρονικό) και πολυτροπικών κειμένων (π.χ. αφίσα). Μέσα από τη χρήση των προτεινόμενων πηγών, οι μαθητές/-τριες συνειδητοποιούν την ύπαρξη λόγιων και λαϊκών λέξεων και τη σχέση τους με διαφορετικά επίπεδα λόγου, καθώς και τη διαχρονικότητα της ελληνικής γλώσσας. Όλοι οι παραπάνω στόχοι συμπεριλαμβάνονται στο Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών και στο Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών για τη Γλώσσα της Ε Τάξης. Αξιοποίηση των ΤΠΕ Στο σενάριο γίνεται ευρύτατη χρήση του διαδικτύου. Ενσωματώνονται κατά τρόπο γόνιμο και δημιουργικό νέες μορφές γραμματισμού (Κουτσογιάννης 2001), όπως τα πολυτροπικά κείμενα, η αναζήτηση σε ιστοχώρους, η συνεργατική γραφή και η καλλιέργεια της δημιουργικότητας. Οι μαθητές και οι μαθήτριες δεν είναι απλώς «καταναλωτές», αλλά γίνονται παραγωγοί ψηφιακού υλικού. Αναλυτικότερα το παρόν σενάριο προτείνει τις ακόλουθες εφαρμογές και ιστοσελίδες: Για άντληση πληροφοριών: Τον ιστότοπο του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού: Ελληνική Ιστορία Την ελληνική έκδοση της Wikipedia: Λήμμα: Σφαγή του Αιγάλεω Αναζήτηση και παρακολούθηση βίντεο: http://www.youtube.com/ Δημιουργία ψηφιακής αφίσας: poster oven Κείμενα Πρωτοσέλιδα εφημερίδων εποχής: http://www.mathima.gr/press-papers Σελίδα 8 από 24

Βίντεο: 1940 ΟΧΙ 1. Ελληνοϊταλικός Πόλεμος 1940-1941: http://www.youtube.com/watch?v=nvbd0u1odtc Βίντεο: Το χρονικό της Κατοχής : http://www.youtube.com/watch?v=l80fguoktd0 Βίντεο: Σπάνιο Ντοκουμέντο: Η απελευθέρωση της Αθήνας το 1944: http://www.youtube.com/watch?v=ldbvrr8hjym Β Παγκόσμιος Πόλεμος: 1939 1945: http://www.mathima.gr/files/ww2.html Διδακτική πορεία/στάδια/φάσεις 1η 3η διδακτική ώρα Καθώς η επέτειος της 28ης Οκτωβρίου 1940 πλησίαζε, αποφασίσαμε με τα παιδιά της τάξης να μιλήσουμε για τα ιστορικά γεγονότα εκείνης της εποχής. Μετά από τη σχετική συζήτηση καταλήξαμε τελικά να προσεγγίσουμε τα γεγονότα με βάση τη χρονική τους ακολουθία και στη συνέχεια να δημιουργήσουμε μια παρουσίαση για τα μικρότερα παιδιά του σχολείου μας. Σύμφωνα με το συνταγμένο σενάριο, θα έπρεπε οι μαθητές να χωριστούν σε τέσσερις ομάδες και να συνδεθούν στον ψηφιακό χώρου του wiki (http://28- october.wikispaces.com, απαιτείται κωδικός πρόσβασης), που έχει δημιουργηθεί για τις ανάγκες του σεναρίου. Εντούτοις, οι σελίδες του wiki είχαν ήδη χρησιμοποιηθεί από άλλη εφαρμογή του συνταμένου σεναρίου, επομένως οι μαθητές αυτής της εφαρμογής είτε θα έπρεπε να αναρτήσουν τα δικά τους κείμενα στον ίδιο χώρο είτε να τα δημοσιεύσουν κάπου αλλού. Τελικά, η εκπαιδευτικός της παρούσας εφαρμογής αποφάσισε να προβάλλει στην ολομέλεια όλα τα κείμενα που προτείνονται στο wiki (τα οποία προέρχονται από τον ιστότοπο του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού που αφορά στην ελληνική ιστορία εκείνης της περιόδου) και στη συνέχεια να συνεχίσει την εφαρμογή με τις δραστηριότητες των φύλλων εργασίας που προτείνονται από το συνταγμένο σενάριο. Τα κείμενα που προέκυψαν από αυτές τις δραστηριότητες τα ενσωματώσαμε σε αρχεία παρουσιάσεων. Σελίδα 9 από 24

Έτσι, τις τρεις πρώτες ώρες μεταβήκαμε στις σελίδες του wiki και μελετήσαμε τα κείμενα που προτείνονται. Ένα δείγμα των οδηγιών που δίνονται σ αυτό, ακολουθεί: Πιο αναλυτικά, εκτός των άλλων, διαβάσαμε και σχολιάσαμε το β παγκόσμιο πόλεμο, τον ελληνοϊταλικό πόλεμο, την κατοχή, την αντίσταση και την απελευθέρωση. Οι μαθητές/-τριες κατά τη διάρκεια των προβολών (δες φωτογραφίες) συζητούσαν τα πιο ενδιαφέροντα σημεία, έβλεπαν τις εικόνες και σχολίαζαν τα γεγονότα. 4η & 5η διδακτική ώρα Σελίδα 10 από 24

Οι μαθητές μοιράστηκαν σε τρεις ομάδες («ΕΥΡΩΠΗ», «ΠΟΛΕΜΟΣ» και «ΚΑΤΟΧΗ») 1 και άνοιξαν το 1ο Φύλλο Εργασίας από την επιφάνεια εργασίας τους. Σύμφωνα με το φύλλο εργασιών, κάθε ομάδα θα έπρεπε να ασχοληθεί με μια δραστηριότητα και στη συνέχεια να εμπλουτίσει το αρχείο της με το σχετικό υλικό. Εικόνα 1 Μέλη της ομάδας ΕΥΡΩΠΗ παρακολουθούν παρουσίαση για τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο Όταν όμως οι ομάδες τελείωναν τη δραστηριότητα της ομάδας τους, ζητούσαν να εργαστούν και στις άλλες δραστηριότητες. Επειδή σχεδόν όλες οι δραστηριότητες απαιτούσαν παρακολούθηση βίντεο, σκεφτήκαμε να ξαναδούμε όλοι μαζί στην ολομέλεια τα σχετικά βίντεο, για να συζητήσουμε στη συνέχεια τα ερωτήματα του φύλλου εργασιών. Έτσι, είδαμε με τη σειρά μια παρουσίαση του Β Παγκοσμίου Πολέμου, ένα βίντεο από τις τελευταίες στιγμές του πολέμου κι ένα βίντεο για τη μεγάλη πείνα της Κατοχής. 1 Επειδή οι ομάδες που δημιουργήθηκαν ήταν τρεις και όχι τέσσερις (όπως προέβλεπε το συνταγμένο σενάριο), κάποιες δραστηριότητες των φύλλων εργασίας παραλείφθηκαν και κάποιες άλλες για πρακτικούς λόγους τροποποιήθηκαν. Σελίδα 11 από 24

Εικόνα 2 Παρακολούθηση στην ολομέλεια αποσπάσματος βίντεο από την εκπομπή «Η μηχανή του χρόνου», για την πείνα στην Κατοχή Μετά από κάθε προβολή, οι ομάδες διάβαζαν στην ολομέλεια τις απαντήσεις που έγραψαν στις ερωτήσεις του φύλλου εργασιών τους και αντάλλασσαν πληροφορίες σχετικά με τις δραστηριότητές τους. Εικόνα 3 Μέλος ομάδας εξηγεί στην ολομέλεια τις αλλαγές στο χάρτη της παρουσίασης για τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Στη συνέχεια, κάθε ομάδα εργάστηκε και πάλι στη δική της επιφάνεια εργασίας, εμπλουτίζοντας το αρχείο παρουσιάσεών της με το παραπάνω υλικό (δες φάκελο τεκμήρια, τις παρουσιάσεις των ομάδων). Σελίδα 12 από 24

Εικόνα 4 Μέλη ομάδας εμπλουτίζουν με το υλικό τους το αρχείο παρουσιάσεων της ομάδας τους. 6η & 7η διδακτική ώρα Σε αυτό το δίωρο, οι ομάδες εργάστηκαν σύμφωνα με τις οδηγίες του 2ου Φύλλου Εργασίας. Αφού είδαν ορισμένα πρωτοσέλιδα εφημερίδων της εποχής (φάκελος συνοδευτικό υλικό, αρχείο ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ) και ήρθαν σε επαφή με τη διαχρονικότητα της γλώσσας, κατέγραψαν στο φωτοτυπημένο φύλλο εργασιών που τους μοιράστηκε τις ομοιότητες και τις διαφορές των εφημερίδων, επέλεξαν την εφημερίδα που προτιμούν για την ενημέρωσή τους και έφτιαξαν πρωτοσέλιδα με θέματα της εποχής. Στη συνέχεια άνοιξαν τα αρχεία παρουσιάσεων τους και τα εμπλούτισαν με το καινούριο υλικό τους. Σελίδα 13 από 24

Εικόνα 5 Μέλος ομάδας απαντά στα ερωτήματα του 2ου φύλλου εργασιών Εικόνα 6 Ομάδα εμπλουτίζει το αρχείο της με το υλικό της από το 2ο φύλλο εργασιών 8η & 9η διδακτική ώρα Σε αυτό το δίωρο, αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε μια αφίσα με αντιφασιστικά και αντιπολεμικά μηνύματα. Αρχικά, η εκπαιδευτικός πρόβαλε στην ολομέλεια μια αφίσα του δήμου Αιγάλεω για τα 70 χρόνια μετά τη σφαγή του Αιγάλεω. Μελετήσαμε τα στοιχεία της αφίσας: μηνύματα, κείμενα, εικόνες και, αφού εντοπίσαμε σε ποιο σημείο της αφίσας γράφτηκε κάθε στοιχείο, συζητήσαμε τον λόγο για τον οποίο έγιναν οι παραπάνω επιλογές. Σελίδα 14 από 24

Εικόνα 7 Η ολομέλεια παρατηρεί την αφίσα του δήμου Αιγάλεω Στη συνέχεια, επειδή οι μαθητές δεν γνώριζαν τι συνέβη στη σφαγή του Αιγάλεω, μεταβήκαμε στη σχετική ιστοσελίδα της Βικιπαίδεια, για να διαβάσουμε λεπτομέρειες για το γεγονός. Για να μη μείνουμε με την πικρή γεύση των τραγικών γεγονότων στο Αιγάλεω, μετά από τη Βικιπαίδεια και τη σχετική συζήτηση, παρακολουθήσαμε ένα σπάνιο βίντεο για την απελευθέρωση της Ελλάδας, που καταγράφει τις πρώτες μέρες της απελευθέρωσης της Ελλάδας από τους Γερμανούς. Τα παιδιά παρακολούθησαν με μεγάλο ενδιαφέρον, γιατί οι εικόνες καταστροφής που είδαν ήταν αποκαλυπτικές της θηριωδίας των Γερμανών, ενώ οι λαϊκές εκδηλώσεις αποτύπωναν το κλίμα χαράς και ενθουσιασμού για την αποτίναξη του γερμανικού ζυγού. 2 Μετά από αυτή την προβολή, οι ομάδες άνοιξαν το 3ο Φύλλο εργασίας τους από την επιφάνεια εργασίας τους και εργάστηκαν σύμφωνα με τις οδηγίες του, για να φτιάξουν τη δική τους αφίσα. Όταν οι ομάδες ολοκλήρωσαν την αφίσα τους, την παρουσίασαν στην ολομέλεια. 2 Στο συνταγμένο σενάριο το βίντεο αυτό υπήρχε στο 1 ο φύλλο εργασιών. Επειδή από εκεί παραλείφθηκε, δεν χάσαμε την ευκαιρία να το δούμε σε αυτό το σημείο της εφαρμογής. Σελίδα 15 από 24

Εικόνα 8 Η ολομέλεια παρατηρεί την αφίσα μιας ομάδας 10η & 11η διδακτική ώρα Σε αυτό το τελευταίο δίωρο, οι ομάδες άνοιξαν το 4ο Φύλλο εργασίας τους και, ακολουθώντας τις οδηγίες τους, διάβασαν τα ποιήματα του φακέλου «Ποιήματα» (δες συνοδευτικό υλικό). Στη συνέχεια, απάντησαν στις ερωτήσεις του φύλλου και επέλεξαν το ποίημα που τους άρεσε περισσότερο, για να το συμπεριλάβουν στο αρχείο παρουσιάσεών τους. Όταν οι ομάδες ολοκλήρωσαν το αρχείο τους, η εκπαιδευτικός τους έδωσε οδηγίες για να το αποθηκεύσουν σε μορφή παρουσίασης και στη συνέχεια κάθε ομάδα πρόβαλλε στη μεγάλη οθόνη την παρουσίασή της, για να την παρακολουθήσουν οι μαθητές της ολομέλειας. Εικόνα 9 Οι μαθητές της ολομέλειας παρακολουθούν την παρουσίαση μιας ομάδας Σελίδα 16 από 24

ΣΤ. ΦΥΛΛΟ/-Α ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ 1Ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Δραστηριότητα ομάδας «Ευρώπη» Φορέστε εναλλάξ τα ακουστικά σας και παρακολουθήστε μια παρουσίαση του Β παγκοσμίου πολέμου εδώ. Τι σας εντυπωσιάζει; Πώς θα εξηγούσατε τα γεγονότα στο μικρό σας αδερφάκι;..... Μπορείτε να εμπλουτίσετε το αρχείο σας. Δραστηριότητα ομάδας «Πόλεμος» Φορέστε εναλλάξ τα ακουστικά σας και παρακολουθήστε τις τελευταίες στιγμές του πολέμου εδώ από το 1:20:31 μέχρι τέλους. Τι ήταν η «Εαρινή επίθεση» ή «Primavera» των Ιταλών; Καταγράψτε τα λόγια του Ντούτσε και του Παπάγου. Με ποιον ή ποιους τρόπους εξωτερικεύουν τις σκέψεις τους;... Μπορείτε τώρα να εμπλουτίσετε το αρχείο σας. Δραστηριότητα ομάδας «Κατοχή» Σελίδα 17 από 24

Κάνετε κλικ στον σύνδεσμο εδώ. Φορέστε εναλλάξ τα ακουστικά σας και παρακολουθήσετε το βίντεο από το 42:15 μέχρι τέλους. Μπορείτε να μας εξηγήσετε εν συντομία τους λόγους της μεγάλης πείνας στη διάρκεια της Κατοχής; Θυμάστε κάτι παρόμοιο σε άλλες εποχές; Μπορείτε τώρα να εμπλουτίσετε το αρχείο σας. Σελίδα 18 από 24

2ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 η Δραστηριότητα Ανοίξτε από την Επιφάνεια εργασίας τον φάκελο με το όνομα «Εφημερίδες». Επιλέξτε να διαβάσετε δύο πρωτοσέλιδα ανάλογα και με το θέμα της ομάδας σας. α. Ποιες διαφορές και ποιες ομοιότητες παρουσιάζουν οι δύο εφημερίδες;....... β. Αν ζούσατε τότε, ποια εφημερίδα θα επιλέγατε για την ενημέρωσή σας; Γιατί;...... γ. Διαβάζουμε προσεκτικά τις εφημερίδες και καταγράφουμε: πέντε λέξεις που δεν άλλαξαν καθόλου ως σήμερα:.... Πέντε λέξεις που άλλαξαν λίγο, αλλά καταλαβαίνουμε τη σημασία τους:.. Δύο λέξεις που δεν τις καταλαβαίνουμε καθόλου:.... Μήπως μας θυμίζουν κάτι;.. Σελίδα 19 από 24

2 η Δραστηριότητα Είστε οι αρχισυντάκτες μιας μεγάλης εφημερίδας. Ζείτε στην εποχή 1940-1944. Επιλέξτε μία μέρα ανάλογα με την ομάδα σας και παρουσιάστε μια είδηση ως πρωτοσέλιδο τίτλο. Ανοίξτε ένα νέο Έγγραφο (word ή writer). Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και φωτογραφίες. Παρουσιάστε την εργασία σας στην τάξη. Σελίδα 20 από 24

3ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Σε αυτό το φύλλο εργασιών έχουμε μια πολύ σημαντική εργασία: να φιλοτεχνήσουμε μια αφίσα με αντιφασιστικά μηνύματα. Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα poster oven και κάντε κλικ στην εντολή «get started». Θα βρεθείτε στο παρακάτω περιβάλλον. Για να φτιάξετε την αφίσα σας, ακολουθήστε τα παρακάτω βήματα: 1. Για να διαλέξτε το φόντο της αφίσας σας, κάνετε κλικ στη φράση Chose Template. 2. Για να εισάγετε το κείμενό σας, κάνετε κλικ στη φράση Enter Text. 3. Για να διαγράψετε τα δελτία με τα κοινωνικά δίκτυα που εμφανίζονται στο κάτω μέρος της αφίσας, κάνετε κλικ στη φράση Social Networking και στη συνέχεια στο εικονίδιο. 4. Για να κατεβάσετε στον υπολογιστή σας την αφίσας σας, κάνετε κλικ στη φράση Download/Print/Share. Καλή επιτυχία! Σελίδα 21 από 24

4ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1. Ανοίγουμε τον φάκελο «Συνοδευτικό υλικό» στην επιφάνεια εργασίας. 2. Ανοίγουμε τον υποφάκελο «Ποιήματα». Τα διαβάζουμε προσεκτικά και απαντούμε στις ερωτήσεις: Τι κοινό έχουν τα ποιήματα με όσα διαβάσαμε ως τώρα για τον πόλεμο; Γράφουμε δύο σημαντικές κατά τη γνώμη μας διαφορές:. Με ποιον τρόπο εκφράζονται τα συναισθήματα; 3. Επιλέγουμε ένα ποίημα και το αντιγράφουμε στο αρχείο μας. Σελίδα 22 από 24

Ζ. ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ Όλο το παραγόμενο υλικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε σχολική γιορτή ή να αναρτηθεί ως πρόταση στην ιστοσελίδα του σχολείου ή στο ιστολόγιο της τάξης, αν υπάρχει. Η. ΚΡΙΤΙΚΗ Οι μαθητές χωρίστηκαν σε τρεις και όχι σε τέσσερις ομάδες, γιατί λόγω τεχνικών προβλημάτων αναγκαστήκαμε να εργαστούμε σε ένα μέρος του εργαστηρίου του σχολείου. Παρόλα αυτά, δεν αντιμετωπίσαμε ιδιαίτερες δυσκολίες, καθώς οι μαθητές των ομάδων συνεργάστηκαν αρμονικά και αποτελεσματικά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι στο 1 ο φύλλο εργασιών οι ομάδες ασχολήθηκαν με όλες τις δραστηριότητες του φύλλου εργασιών της εφαρμογής, ακόμα και με εκείνες που απευθύνονταν στις άλλες ομάδες. Η δραστηριότητα που απαιτούσε τη δημιουργία χρονογραμμής των ιστορικών γεγονότων παραλείφθηκε, γιατί κρίθηκε ιδιαίτερα απαιτητική για τους συγκεκριμένους μαθητές που δεν είχαν προηγούμενη σχετική εμπειρία. Στην παρούσα εφαρμογή η αφίσα που προτείνεται στο 3 ο φύλλο εργασίας έγινε με το λογισμικό posteroven και όχι με το glogster (που προτείνεται στο συνταγμένο σενάριο), γιατί το πρώτο, παρόλο που έχει περιορισμένες δυνατότητες και δεν προορίζεται για αυτή τη χρήση, είναι πολύ εύκολο και γρήγορο. Πριν από τη δημιουργία της ψηφιακής αφίσας, είδαμε την επετειακή αφίσα του δήμου Αιγάλεω με θέμα τη σφαγή στο Αιγάλεω και παρατηρήσαμε τον τρόπο που ήταν τοποθετημένα τα μηνύματα. Αυτή η δραστηριότητα, συμπεριλήφθηκε στην εφαρμογή του σεναρίου, για να κατανοήσουν οι μαθητές/τριες την αναγκαιότητα δημιουργίας μιας αφίσας και, αφού συνδέσουν τα μηνύματά της με τα ιστορικά γεγονότα, να δημιουργήσουν μια ανάλογη δική τους. Σελίδα 23 από 24

Θ. BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Μπονίδης, Κ. 1995. Η κατανόηση εννοιών και φράσεων χρόνου από παιδιά 8-11 χρόνων. Παιδαγωγική Επιθεώρηση 22, 173-213. Χατζηλουκά-Μαυρή, Ε. 2010. Από την επικοινωνιακή-κειμενοκεντρική προσέγγιση στην παιδαγωγική του κριτικού γραμματισμού (ή η διδασκαλία του γραπτού λόγου στο δημοτικό σχολείο σήμερα): Η περίπτωση της Κύπρου. Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεμάτων 16, 114-130. Χατζησαββίδης, Σ. 2003. H διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας στο πλαίσιο των πολυγραμματισμών (προετοιμασία του κοινωνικού μέλλοντος των μαθητών). Φιλόλογος 113, 405-414. http://users.auth.gr/sofronis/dimos/docs/ergasia94.pdf [06-10-2013]. Κουτσογιάννης, Δ. 2001. Η γλωσσική αγωγή: Νέες τεχνολογίες. http://www.greek-language.gr/greeklang/studies/guide/thema_e13/index.html [05-10-2013]. Σελίδα 24 από 24