ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ Γ ΕΞΑΜΗΝΟΥ Δ.Α.Π. Ν.Δ.Φ.Κ. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΠΡΩΤΗ ΚΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΗ Webpage: www.dap-papei.gr Facebook: https://www.facebook.com/dap.papei Twitter: https://twitter.com/dap_papei E-mail: dap.papei@yahoo.gr
Άσκηση Βίας, Κοινωνική Νομιμοποίηση και διαφορές ενδοκρατικής και διακρατικής τάξης. Κάθε βιώσιμο κράτος έχει ως αποστολή την εξάλειψη του πολέμου και των αιτιών του στο εσωτερικό της επικρατείας του με 3 παράγοντες: Δυνατότητα άσκησης νομιμοποιημένης βίας ώστε να επιτρέπεται η δημιουργία και η διαιώνιση ενός συστήματος τάξης και δικαιοσύνης. Ύπαρξη συλλογικών κοσμοθεωρητικών παραδοχών και κοινωνικοπολιτικά προσδιορισμένων σκοπών που νομιμοποιούν το σύστημα τ-δ. Ύπαρξη κοινωνικής αλληλεγγύης μεταξύ ομάδων περιφερειών ώστε να λυθεί το πρόβλημα της άνισης ανάπτυξης. Η κοινωνική ενότητα στηρίζει τα εξής: Η βία για την κοινωνική ενότητα σε ενδοκρατικό επίπεδο θεωρείται: - αποδεκτή και κοινωνικά νομιμοποιημένη από τα όργανα του κράτους, - όχι πόλεμος ή αθέμιτη επιλογή αλλά λειτουργία του συστήματος τ- δ για ομαλό τρόπο ζωής, - να βρίσκεται σε διαρκή έλεγχο, να υπολογίζει την έκταση άσκησής της, τον τερματισμό της στη δικαστική επικύρωσή της και την άσκηση της στην χωρίς πόλεμο επίτευξη εσωτερικών αλλαγών. Η βία για το διακρατικό επίπεδο θεωρείται: - μόνο διακρατικά προσδιορισμένη και ποτέ κοινωνικοπολιτικά, - υπόθεση εξαιρετικά δύσκολη που υφίσταται μόνο με την ομόφωνη συμφωνία των κυβερνήσεων των κρατών. Η προοπτική αυτή παρατηρείται σπάνια όχι για τη συλλογική ασφάλεια αλλά για τις συμμαχικές συμφωνίες. Βέβαια, οι διεθνείς θεσμοί δε μπορούν να δράσουν όπως η βία καθώς είναι εξαρτημένες μεταβλητές από τα συμφέροντα και την πολιτική βούληση των κρατών, ιδιαίτερα των ισχυρών. Κοινωνική ετερότητα, η τυπική λογική κάθε ορθολογισμού και ο πόλεμος. Σύμφωνα με την κοινωνική ετερότητα, η δημιουργία ενός συστήματος διανεμητικής δικαιοσύνης παγκόσμιας εμβέλειας που θα καλύπτει όλο το
φάσμα του συλλογικού τρόπου ζωής είναι δύσκολη έως και ανέφικτη υπόθεση. Οι αξιώσεις κοινωνικοπολιτικών αλλαγών στο εσωτερικό των κρατών ρυθμίζονται ηθικοκανονιστικά ενώ κυρώσεις και άσκηση κατασταλτικής βίας ελέγχονται και ρυθμίζονται από ελέγχους και εξισορροπήσεις. Ο πόλεμος στα κράτη είναι αδιανόητος αν δεν είναι βιώσιμη προϋπόθεση, επειδή διασπά και καταστρέφει τα κράτη ενώ παράλληλα τον έλεγχο παίρνουν κάποιοι άλλοι φορείς λόγω απόδειξης της ετερότητας των ομάδων. Τέλος, στο διεθνή χώρο, τάξη- δικαιοσύνη, ηθική και άσκηση βίας είναι κατακερματισμένες. Μάλιστα, αξιώσεις αλλαγών του εδαφικού και κυρίαρχου καθεστώτος σημαίνουν πόλεμο και αλλαγή. Όπως αντιλαμβανόμαστε από τη λογική της κοινωνικής ετερότητας στο εσωτερικό των κρατών, τα εδαφικά και κυριαρχικά συμφέροντα ορίζονται με απόλυτο τρόπο. Η διεθνής πολιτική είναι ρευστή και οι προσαρμογές συμφερόντων συναρτώνται με τη θέση μιας εκάστοτε στη διεθνή και περιφερειακή κατανομή ισχύος. Πολλές φορές μάλιστα, προκαλούνται και αξιωματικές αποφάνσεις. Η κοσμοθεωρητική και ηθικοκανονιστική ετερότητα των κοινωνιών προκαλεί ετερότητα στάσεων και θέσεων. Όταν συγκρούονται τα συμφέροντα επιβίωσης τα κράτη δε διστάζουν να προσφύγουν στον πόλεμο. Ηθικά κριτήρια και κοινωνικοπολιτικός κατακερματισμός. Κοινότητα κρατών ή παγκόσμια κοινότητα; Η διαμορφωτική δύναμη της ιστορίας και αίτιο του εθνικού- κρατικού κοινωνικοπολιτικού γεγονότος των νεότερων χρόνων είναι οι αξιώσεις συλλογικής ελευθερίας των διακριτών κοινωνιών το πλανήτη. Για το διεθνές σύστημα αποκλείεται η δημιουργία παγκόσμιας κυβέρνησης, εκτός αν όλες οι χώρες υπέκυπταν σε μια νέα κοινωνία ή σε ένα νέο ηγεμονικό σύστημα. Μια διεθνής- ηγεμονική- υπερεθνική εξουσία είναι κάτι το ανέφικτο καθώς το διεθνές δίκαιο αναπτύσσεται στη βάση θεμελιωδών αρχών της μη επέμβασης, της κρατικής ισοτιμίας και του δικαιώματος της εσωτερικής αυτοδιάθεσης. Στο διεθνές σύστημα εδραιώνονται όλες οι διακρατικές νομικοπολιτικές συμπαραδηλώσεις του διεθνούς δικαίου όπως οι διμερείς ή πολυμερείς Συνθήκες, οι διακρατικές συμφωνίες και άλλοι θεσμοί ή συμφωνίες που ενισχύουν την κρατική κυριαρχία, χαλιναγωγούν τον ηγεμονισμό και διασφαλίζουν τις διεθνείς συναλλαγές.
Συμπεραίνουμε λοιπόν πως στο πλανητικό επίπεδο δεν υπάρχει μια ενιαία κοινωνία με ένα συμβατό σε αυτή κοινωνικοπολιτικό σύστημα και συνεπώς δεν υπάρχουν παγκόσμιας εμβέλειας και πολιτικά χρήσιμα νομιμοποιητικά ηθικά κριτήρια. Επίσης, στο εσωτερικό των κρατών τα ηθικά κριτήρια είναι κοινωνικά προσδιορισμένα και συνιστούν πολιτικές λύσεις. Η αναζήτηση πολιτικά χρήσιμων κριτηρίων θεμελίωσης ενός παγκόσμιου κοινωνικοπολιτικού βίου με διεθνιστικό ή κοσμοπολίτικο χαρακτήρα οδηγεί σε εξομοιωτικές λογικές διεθνιστικού και κοσμοπολίτικου χαρακτήρα ο οποίος με τη σειρά του οδηγεί σε επαναστατικές ανατροπές του υπαρκτού κοινωνικοπολιτικού συστήματος. Από την άλλη πλευρά, η αναζήτηση πολιτικά χρήσιμων ηθικών κριτηρίων θεμελίωσης ισότιμων σχέσεων μεταξύ κυρίαρχων κοινωνικοπολιτικών συστημάτων, οδηγεί αποκλειστικά σε εμπέδωση και ενίσχυση του καθεστώτος κρατικής κυριαρχίας ως σκοπό κοινά αποδεκτό, υπό το πρίσμα των θεμελιωδών αρχών του διεθνούς δικαίου. Αυτό καταλήγει στην αναζήτηση μιας κοινότητας κυρίαρχων κρατών από όπου θα απουσιάζουν τα αίτια πολέμου και όπου θα εφαρμόζονται χωρίς παρεκκλίσεις οι θεμελιώδεις αρχές του διεθνούς δικαίου για μη επέμβαση, διακρατική ισορροπία και εσωτερική αυτοδιάθεση. Άσκηση βίας, κοινωνικά προσδιορισμένοι σκοποί και η διαλεκτική σχέση ηθικοκανονιστικού κατακερματισμού και αιτιών πολέμου. Ανέκαθεν ο σκοπός των κρατών είναι ο ομαλός βίος. Τα κράτηπολιτείες ως συλλογικές οντότητες καθιερώνουν κοινωνικοπολιτικά προσδιορισμένα ηθικά κριτήρια που θεμελιώνουν τις εκάστοτε ηθικοκανονιστικές δομές που ρυθμίζουν το συλλογικό βίο και προσφέρουν δυνατότητα εσωτερικής αυτοδιάθεσης δηλαδή συλλογική ελευθερία. Όμως: η αποκέντρωση της τάξης, της δικαιοσύνης, του κοινωνικοπολιτικού βίου και των οικονομικών δραστηριοτήτων δημιούργησε πρόβλημα τάξης, δικαιοσύνης και άνισης ανάπτυξης στις διακρατικές σχέσεις. Συνεπώς, η άνιση ανάπτυξη οδήγησε σε διαφορές ανάμεσα στα κράτη και ηγεμονικές αξιώσεις. Η κατάσταση αυτή στάθηκε εμπόδιο στη δημιουργία κοινωνικά νομιμοποιημένων και αποτελεσματικών διακρατικών θεσμών με σκοπό τη διακρατική τάξη και τη διεθνή ειρήνη και σταθερότητα. Όπως καταλαβαίνουμε από τα παραπάνω, η άνιση ανάπτυξη επιφέρει αλλαγή στη συμπεριφορά των κρατών και την εμφάνιση της ηγεμονικής
συμπεριφοράς. Έτσι, είναι δύσκολο να προσδιοριστούν διεθνή ηθικά κριτήρια είτε επέμβασης των διεθνών θεσμών στην ενδοκρατική τάξηδικαιοσύνη, είτε στην επίλυση διακρατικών διαφορών. Οντολογικά θεμελιωμένα ηθικά κριτήρια, επιστημονική μελέτη των διεθνών σχέσεων, οι αντίπαλοι και η έννοια του φασισμού στις διεθνείς σχέσεις. Η επιστημονική μελέτη των διεθνών σχέσεων διακρίνει 3 παράγοντες: τα ηθικά κριτήρια, τα αίτια πολέμου και τις διεθνείς ηθικοκανονιστικές ρυθμίσεις. Οι ηγεμονικοί ανταγωνισμοί από τους οποίους απορρέει η πλειοψηφία των αιτιών πολέμου στοχεύουν στον πλούτο των κρατών που τους επιδιώκει. Αναπόφευκτη και άμεση συνέπεια αυτού είναι ο φασισμός. Θεωρία Φασισμού: Ορίζονται, ως φασισμός των διακρατικών σχέσεων, οι συμπεριφορές και στάσεις που αντιβαίνουν τις θεμελιώδεις αρχές του διεθνούς δικαίου καθώς επίσης και οι αναθεωρητικές- ηγεμονικές και ιμπεριαλιστικές αξιώσεις που αντιβαίνουν στη συλλογική αξίωση ελευθερίας κάθε διακρατικής και πολιτικά κυρίαρχης κοινωνίας. Ηθικά κριτήρια. Τα ηθικά κριτήρια είναι πολύ δύσκολο να εδραιωθούν λόγω κάποιων προβληματισμών. Συγκεκριμένα τα ηθικά κριτήρια έχουν κάποιους αντιπάλους. Αυτοί είναι: Οι ανίατα αφελείς ή απελπισμένοι στοχαστές που οραματίζονται ανύπαρκτους ή και συμπαντικά ενοποιημένους μαγικούς κόσμους. Οι στοχαστικά διεφθαρμένοι με ηγεμονικές πολιτικές εκλογικεύσεις που αντιμάχονται την ανθρώπινη ελευθερία. Οι παρηκμασμένοι φιλόσοφοι που προσπαθούν αν πείσουν ανυποψίαστους πως είναι λανθασμένο αίτημα η ελευθερία. Οι φυσικοί αντίπαλοι της αξιολογικά ελεύθερης ανάλυσης που στηρίζεται στην οντολογικού περιεχομένου ελευθερία και θέλουν τα λιγότερο ισχυρά κράτη νε είναι έρμαιο των φυσιολογικά αιτιολογημένων συμφερόντων.
Οι αναδιανεμητικές λειτουργίες της ισχύος σύστημα. στο διεθνές Ανατρέχοντας στη Θουκυδίδεια θεωρία και τον Πελοποννησιακό Πόλεμο διαπιστώνουμε πως «ο ισχυρός επιβάλλει τη δύναμή του και ο αδύναμος προσαρμόζεται σε αυτό». Βάσει αυτής της διαπίστωσης καταλήγουμε σε δύο διαφορετικές ερμηνείες: Για όσους στα κριτήρια ηθικής κρίσης περιλαμβάνεται η φυσική νομοτέλεια, η λύση των διεθνών προβλημάτων συνίσταται στην εξάλειψη της ετερότητας και την εγκαθίδρυση μιας διεθνούς εξουσίας. Για όσους η διεθνής ηθική είναι ασύμβατη με ηγεμονικές και επαναστατικές αξιώσεις και συμφωνούν, όσο υπάρχουν αίτια πολέμου, με τη φράση «ο ισχυρός επιβάλλει τη δύναμή του και ο αδύναμος προσαρμόζεται σε αυτό», υιοθετούν την αξίωση στήριξης της συλλογικής ελευθερίας- κυριαρχίας- ανεξαρτησίας του μη ηγεμονικού κράτους. Λόγω απροσμέτρητης ποικιλομορφίας του διεθνούς συστήματος, η διεθνής ειρήνη και σταθερότητα ποτέ δεν είναι εύκολη υπόθεση. Άλλοι επιδιώκουν ασφάλεια, διακρατική ισοτιμία και συναλλαγές με διακρατικούς θεσμούς, πράγμα που αυτόματα σημαίνει απαλοιφή της άνισης ισχύος και άλλοι υποστηρίζουν πως σε διεθνή αναρχία και άνιση ανάπτυξη το εθνικό συμφέρον επιτάσσει αύξηση της εθνικής ισχύος, ισχυρή θέση στο διεθνές σύστημα και τη διεθνή πολιτική. Ωστόσο, για τις διεθνείς σχέσεις μέχρι να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της άνισης ανάπτυξης και του ηγεμονικού αναθεωρητισμού, η ισορροπία δυνάμεων αποτελεί προϋπόθεση ειρήνης και σταθερότητας. Χωρίς την ισορροπία επέρχεται η σύγκρουση. Η αντιθετική σχέση παγκόσμιας ενότητας και κατακερματισμού στη βάση των αξιώσεων ελευθερίας. Η αποτυχία των αυτοκρατοριών και ο κατακερματισμός του διεθνούς συστήματος σε ετερογενείς- ανομοιογενείς οντότητες άνισου μεγέθους και άνισης ισχύος έχουν συνέπειες. Αυτές είναι: Ίδρυση πολλών κρατών με επιδίωξη την ελευθερία και όχι τον πόλεμο, χωρίς όμως να έχουν σταθερότητα μεταξύ τους. Διεθνής αναρχία.
Όσο υπάρχουν αίτια πολέμου και άνιση ανάπτυξη υπάρχει πρόβλημα στο διεθνές σύστημα. Κάτι τέτοιο δε θα συνέβαινε αν αντί για κατακερματισμό, στα έθνη- κράτη, είχαμε μια παγκόσμια ρυθμιστική εξουσία και επομένως διεθνή τάξη. Η παγκόσμια ενότητα υποχρεώνει την πρόκριση της παγκόσμιας τάξης αντί της δικαιοσύνης. Αντιθέτως, το εθνικό κρατικό σύστημα δημιουργεί προϋποθέσεις ισορροπίας, τάξης και δικαιοσύνης αλλά μόνο στο εσωτερικό των κρατών. Η διεθνής ειρήνη και σταθερότητα αποτελεί μείγμα μιας σειράς παραγόντων. Οι παράγοντες αυτοί είναι: Η ικανότητα των αδύναμων κρατών να αντισταθούν στις ηγεμονικές αξιώσεις. Η ύπαρξη κατανομής ισχύος στο σύστημα που δημιουργεί ισορροπία δυνάμεων και συμφερόντων. Η ανυπαρξία αναθεωρητικών δυνάμεων ή εξισορροπητικών στρατηγικών. Σταδιακή εμπέδωση του αντιηγεμονικού ρόλου των διεθνών θεσμών και του διεθνούς δικαίου. Η ανάπτυξη διεθνών θεσμών στη βάση διακρατικής ισοτιμίας ώστε να διακυβερνιούνται τα διεθνικά φαινόμενα και να διαχειρίζονται οι διεθνείς συναλλαγές. Ο προσανατολισμός διεθνών θεσμών στην ειρηνική επίλυση διακρατικών διενέξεων. Η δυνατότητα ανάπτυξης στρατηγικών σταδιακής εξάλειψης της άνισης ανάπτυξης μεταξύ κρατών και περιφερειών. Συμπερασματικά λοιπόν, καταλήγουμε στο ότι οι αξιώσεις συλλογικής ελευθερίας συνιστούν τη μελέτη της ιστορίας αλλά και την πηγή άντλησης ηθικών κριτηρίων εξωτερικής πολιτικής. Για παράδειγμα, ο σκοπός των κρατών να γίνεται σεβαστός από τα άλλα κράτη. Ακόμη, η κοινωνικοπολιτική οργάνωση του κόσμου στη βάση της ετερότητας κάθε έθνους- κράτους πρέπει να είναι συμβατή με τις αξιώσεις της ελευθερίας, καθώς τα έθνη- κράτη είναι οι μόνοι υπάρχοντες θεσμοί συλλογικής ελευθερίας. Τέλος, η δημιουργία μιας παγκόσμιας πολιτικής κυριαρχίας απαιτεί μια παγκόσμια αξίωση ελευθερίας αλλά και μη ηγεμονικές μεθόδους παγκόσμιας ενότητας.
Η θεωρία της Παγκόσμιας Κυβέρνησης, ο Καντ και ο John Rawls. Η θεωρία της Παγκόσμιας Κυβέρνησης παραδέχεται το γεγονός της διεθνούς αναρχίας και αναζητεί ριζικές και ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις που οδηγούν σε εγκαθίδρυση κάποιου είδους παγκόσμιας ρυθμιστικής εξουσίας. Παρόλα αυτά, η θεωρία αυτή είναι η πλέον συγκεχυμένη και λιγότερο σαφής. Ο Καντ ανέπτυξε ένα γενικό θεωρητικό πλαίσιο απαλλαγμένο ηγεμονικών εκλογικεύσεων. Στηρίζει τη φράση του Θουκυδίδη «ο ισχυρός επιβάλλει τη δύναμή του και ο αδύναμος προσαρμόζεται σε αυτό». Ο Καντ ποτέ δεν είχε σκοπό να καταργήσει τους θεσμούς κυριαρχίας των κοινωνιών και σε κάθε περίπτωση η θεώρησή του για την παγκόσμια ειρήνη έμεινε ημιτελής και στοιχειώδης. Μάλιστα, υπάρχει μια μετεξέλιξη της σκέψης του που αποτυπώνει μια επιφυλακτικότητα στα πιο ώριμα κείμενά του. Αν και η θεωρία του Καντ ευνοούσε μια παγκόσμια δομή, ο ίδιος στέκεται με δέος μπροστά στην ιδέα πως ένα διεθνές σύστημα θα μπορούσε να εξελιχθεί σε μια παγκόσμια τυραννία και αποφεύγει να διατυπώσει μια παγκόσμια ηθική βάση. Τέλος, θα πρέπει να σημειώσουμε πως ο Καντ «ευθύνεται», κατά κάποιο τρόπο, για το ότι οι σύγχρονοι διανοητές τον αμφισβητούν. Ο John Rawls στο κείμενο «Το δίκαιο των Λαών 2002», επιχείρησε να οικοδομήσει ορθολογικά πάνω στην καντιανή θεωρητική βάση περιγράφοντάς την. Ο ίδιος την ονόμασε «ρεαλιστική ουτοπία». Συνέχισε και περιέγραψε επίσης το «Δίκαιο των Λαών» το οποίο δε διαφέρει από τις αρχές του διεθνούς δικαίου, αλλά και την «Κοινωνία των Λαών» που ουσιαστικά αποτελεί μια περιγραφή ενός διεθνούς συστήματος όπου θα απουσιάζουν τα αίτια πολέμου, χωρίς όμως να εξηγεί πώς. Η ανάλυσή του John Rawls είναι ρητά αντικοσμοπολίτικη και αντιδιεθνιστική: το ζήτημα της επέμβασης και της άσκησης διεθνούς βίας συναρτάται όχι με μεταφυσικά προσδιορισμένα ηθικά κριτήρια, αλλά με την επίλυση της άνισης ανάπτυξης και την αποδοχή των βασικών ηθικανονιστικών δογμάτων των διακριτών κοινωνιών ως απόρροια της ιστορικής διαμόρφωσής τους.
Η Θεωρία Ισορροπίας Δυνάμεων, οι Ρεαλιστικές θεωρίες και οι αντίπαλοί τους. ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ: Στέκεται στην εξέταση του συστήματος της ισορροπίας δυνάμεων αλλά και άλλων. Είναι ένα ερμηνευτικό σύστημα θεμελιωμένων ιδεών οι οποίες τονίζουν τη μεγάλη διαμορφωτική σημασία της ισχύος και της κατανομής ισχύος στις διεθνείς σχέσεις. Τα νήματα ενώνουν 5 παραδοχές: 1. Το κράτος είναι το κυρίαρχο χαρακτηριστικό του διεθνούς συστήματος. Οι διεθνείς δρώντες επηρεάζουν την κατανομή ισχύος και συμφερόντων προς όφελος των κρατών που κατέχουν συντελεστές ισχύος. 2. Η διεθνής αναρχία είναι διαμορφωτικής σημασίας για τη συμπεριφορά και τις στρατηγικές επιλογές των δρώντων του διεθνούς συστήματος. 3. Υπό συνθήκες διεθνούς αναρχίας το διεθνές σύστημα τιμωρεί τα κράτη που αμελούν τα ζωτικά τους συμφέροντα ή πράττουν πέραν των δυνατοτήτων τους. Τα κράτη είναι συλλογικές οντότητες και ορθολογικοί δρώντες επειδή είναι ευαίσθητα στο κόστος των εναλλακτικών επιλογών. 4. Στόχος των κρατών είναι η απόκτηση ισχύος και ασφάλειας, τείνουν προς τον ανταγωνισμό και τη σύγκρουση και αποτυγχάνουν να συνεργαστούν ακόμη και όταν έχουν κέρδος. 5. Οι διεθνείς θεσμοί είναι οι εξαρτημένες μεταβλητές και η ισχύς των κρατών είναι οι ανεξάρτητες. Οριακά λοιπόν επηρεάζεται η ανάπτυξη συνεργασίας, η αποτροπή της σύγκρουσης και η επίλυση διακρατικών διαφορών. Βασικό κριτήριο στις επιλογές τους είναι το σχετικό κέρδος και η σχετική ισχύς, που επηρεάζουν τη δημιουργία διλλημάτων ασφαλείας και την ανάπτυξη συνεργασίας. ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΣ: Αναλύει εξαντλητικά την αλληλεξάρτηση, τα προβλήματα της κρατικής κυριαρχίας λόγω παγκοσμιοποίησης και τεχνολογίας και τις αδυναμίες των διεθνών θεσμών. Αυτό το ρεύμα σκέψης κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος. Αυτό συνέβη διότι πολλοί αναλυτές αυτού του τρόπου σκέψης παραδέχτηκαν την αδιαμφισβήτητη υπεροχή των ρεαλιστικών θεωριών και στη συνέχεια περιέπεσαν σε έναν φαύλο κύκλο επιστημονικών σφαλμάτων. Όπως χαρακτηριστικά λέγεται, οι νεοφιλελεύθεροι έντυσαν το ρεαλισμό με ηγεμονικό μανδύα: τον ήπιο ηγεμονισμό στη βάση αγγλοσαξονικών ηθικών αξιών, καθεστώτων και διοικητικών προτύπων, ιδεολόγημα το οποίο ουσιαστικά δεν έχει επιστημονική υπόσταση.
Θεωρία της συλλογικής ημιμαθών διεθνολόγων. ασφάλειας και οι παρανοήσεις Πολλοί διεθνολόγοι λανθασμένα συγχέουν πως το σύστημα ισορροπίας δυνάμεων, ως παραδοχή ρύθμισης ενός διεθνούς συστήματος που εμπεριέχει αίτια πολέμου, ήταν αντιηγεμονικού χαρακτήρα αλλά και γενεσιουργό των συστημάτων συλλογικής ασφάλειας και του διεθνούς δικαίου με το γεγονός ότι οι δυνάμεις που αρχικά το εγκαινίασαν μετεξελίχθηκαν σε ηγεμονικές. Η εξέλιξη του συστήματος ισορροπίας δυνάμεων σε σύστημα συλλογικής ασφάλειας και η σταθεροποίηση των αρχών του διεθνούς δικαίου, οφείλονται τόσο στην έλευση της λαϊκής κυριαρχίας όσο και στην εκδήλωση των αξιώσεων συλλογικής ελευθερίας-κυριαρχίας. Η θεωρία της συλλογικής ασφάλειας συνιστά βελτίωση και εκλέπτυνση της θεωρίας ισορροπίας δυνάμεων και οι θεμελιώδεις αρχές του διεθνούς δικαίου αποτελούν αναγκαία προϋπόθεση δημιουργίας και αποτελεσματικής λειτουργίας ενός συστήματος συλλογικής ασφάλειας. Το διεθνές δίκαιο και η συλλογική ασφάλεια, ως θεσμική έκφραση μιας διεθνούς τάξης που εκφράζει έναν συγκεκριμένο συσχετισμό ισχύος, είναι ευάλωτα στις συνέπειες των ανακατανομών ισχύος. Έτσι, αν και η ισορροπία δυνάμεων και η συλλογική ασφάλεια διαπλέκονται δυναμικά, αυτό δε σημαίνει πάντοτε πως υπάρχει σταθερότητα. Κι αυτό γιατί στο εσωτερικό του μορφικά σταθεροποιημένου διεθνούς συστήματος λαμβάνουν χώρα διαρκείς ανακατανομές ισχύος, συμφερόντων και κυριαρχίας που αλλάζουν τις εσωτερικές οριοθετήσεις, χωρίς να αλλάζουν τη συνολική μορφή. Επιστημονικά, λογικά και πολιτικά σφάλματα στις εκτιμήσεις των μετασχηματισμών του διεθνούς συστήματος. Αλλαγή του διεθνούς συστήματος: το διακρατικό σύστημα μεταβλήθηκε εσωτερικά λόγω κατακερματισμού ενώ υπήρξε και ανακατανομή κυριαρχίας. Αυτή η εξέλιξη ενίσχυσε την ηθική-κρατική δομή του διεθνούς συστήματος λόγω εμβάθυνσης του εθνικού-κρατικού κοινωνικοπολιτικού γεγονότος που οξύνει την κοινωνική ετερότητα κάθε κοινωνίας στο χώρο. Η κατάρρευση των κρατών δημιούργησε δεκάδες νέες κυριαρχίες οι οποίες επιδίδονταν στην κοινωνία σχέσεων, στην εμπέδωση της ελευθερίας τους και στο συλλογικό βίο που διαμορφώνει οικεία συστήματα τάξης και δικαιοσύνης χαρακτηριζόμενα από ετερότητα και ετερογένεια.