ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Λευκωσία, 29-03-2010 ΘΕΜΑ: «Το Εξωτερικό Εμπόριο της Κύπρου» Το εξωτερικό εμπόριο της Κύπρου χαρακτηρίζεται από τις δυσανάλογα μεγάλες εισαγωγές αγαθών σε σχέση με τις εξαγωγές, πράγμα που μεταφράζεται σε μεγάλα ελλείμματα στο εμπορικό ισοζύγιο, τα οποία με την σειρά τους επιβαρύνουν το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην εγχώρια ζήτηση, την απασχόληση και την ανάπτυξη της οικονομίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας Κύπρου, κατά το 2009 ο όγκος του εξωτερικού εμπορίου της Κύπρου ανήλθε σε 6,6 δις, σημειώνοντας μείωση κατά 23,3% έναντι του 2008. Π Ι Ν Α Κ Α Σ 1 Εξωτερικό Εμπόριο της Κύπρου (εκατ. ) Εξαγωγές Εισαγωγές Εμπορικό ΙσοζύγιοΌγκος Εμπορίου Αξία %Δ Αξία %Δ Αξία %Δ Αξία %Δ 1 2 3=1-2 4=1+2 2003 814,6 3.936,6-3.122,0 4.751,3 2004 936,3 14,9 4.577,8 15,8-3.641,4 16,0 5.514,2 13,3 2005 1.228,7 31,2 5.069,0 10,7-3.840,3 5,5 6.297,8 14,2 2006 1.111,7-9,6 5.513,4 8,7-4.401,6 14,0 6.625,2 5,1 2007 1.082,6-2,7 6.353,4 15,2-5.270,7 19,7 7.436,1 12,2 2008 1.190,4 9,9 7.366,6 15,9-6.176,3 17,2 8.557,0 15,1 2009 963,2 19,1 5.654,4 23,2-4.691,2-24,0 6.617,6-22,7 Η διεθνής οικονομική κρίση είχε σοβαρές επιπτώσεις στην Κυπριακή οικονομία, με αποτέλεσμα να επηρεασθεί δυσμενώς και ο τομέας του εξωτερικού εμπορίου κατά το 2009. Οι Εξαγωγές της Κύπρου ανήλθαν σε 963,2 εκατ., σημείωσαν μείωση κατά 19,1% και ήσαν οι χαμηλότερες από την ένταξη της χώρας στην Ε.Ε. Από την άλλη πλευρά οι εισαγωγές σημείωσαν επίσης μείωση της τάξης του 23,2% και ανήλθαν σε 5.654,4 εκατομ.. Το εμπορικό ισοζύγιο παρέμεινε επίσης ελλειμματικό (6.617,6 εκατομ. ευρώ), αλλά συρρικνώθηκε κατά 22,7%. Η μεγάλη πτώση των εισαγωγών οφείλεται, κυρίως, στην γενικότερη μείωση της ζήτησης, την πτώση της τουριστικής Πρεσβεία της Ελλάδος, Γραφείο Ο.Ε.Υ.,Κυριάκου Μάτση 18, 1082 Λευκωσία, Κύπρος Τηλ. (00357) 22672219, 22672604, Fax 22672703 E-mail: greekcom@οtenettel.com.cy
κίνησης κατά 10,9%, την μείωση των εισαγωγών οχημάτων, δομικών υλικών και των διαρκών καταναλωτικών αγαθών. Ο όγκος της παραγωγής τόσο από την γεωργία όσο και από την βιομηχανία κινείται σε χαμηλά επίπεδα και δεν επαρκεί για να τροφοδοτήσει τις ανάγκες των εξαγωγικών εμπορικών επιχειρήσεων και για τον λόγο αυτό η Κύπρος έχει καταστεί ένα μικρό κέντρο διαμετακομιστικού εμπορίου. Οι εξαγωγές προϊόντων ξένης προέλευσης υπερβαίνουν, σε μόνιμη βάση αυτές των εγχωρίως παραγομένων προϊόντων. Π Ι Ν Α Κ Α Σ 2 Ε Ξ Α Γ Ω Γ Ε Σ (Εκατομ. ) Σύνολο Εγχώριες Επανεξαγωγές Αξία Αξία % Συνόλου Αξία % Συνόλου 2003 814,5 367,3 45,1 447,2 54,9 2004 936,2 415,0 44,3 521,2 55,7 2005 1.228,5 406,8 33,1 821,7 66,9 2006 1.111,6 446,5 41,2 665,1 58,8 2007 1.082,6 505,3 46,7 577,3 53,3 2008 1.190,4 547,2 46,0 643,2 54,0 2009 963,2 479,3 49,8 483,9 50,2 Στον Πίνακα 2, που καταγράφεται η κατανομή των εγχωρίων εξαγωγών και των επανεξαγωγών, παρατηρούμε ότι το 2009 οι επανεξαγωγές ήσαν σχεδόν ίσες με τις εξαγωγές των εγχωρίως παραγομένων αγαθών και αυτό είναι κάτι που συμβαίνει για 2/7
πρώτη φορά κατά τα τελευταία χρόνια. Το μεγαλύτερο μέρος των επανεξαγωγών κατευθύνεται στις χώρες της Ε.Ε. (κυρίως στην Ελλάδα και στο Ηνωμένο Βασίλειο), ενώ ένα μικρότερο τμήμα επανεξάγεται στις γειτονικές χώρες της Μέσης Ανατολής (κυρίως στον Λίβανο, την Συρία και τα ΗΑΕ). Όπως προαναφέρθηκε, το 2009 ήταν μια δύσκολη χρονιά για το εξωτερικό εμπόριο Εγχώριες Επανεξαγωγές Σύνολο Αξία % Δ Αξία % Δ Αξία %Δ 2003 367,3 447,2 814,5 2004 415,0 13,0 521,2 16,5 936,2 14,9 2005 406,8-2,0 821,7 57,6 1.228,5 31,2 2006 446,5 9,6 665,1-19,1 1.111,6-9,5 2007 505,3 13,1 577,3-13,2 1.082,6-2,7 2008 547,2 8,3 643,2 11,4 1.190,4 10,0 2009 479,3-12,4 483,9-24,8 963,2-19,1 τη Κύπρου και οι εξαγωγές της χώρας μειώθηκαν κατά 19,1%. Π Ι Ν Α Κ Α Σ 3 Ε Ξ Α Γ Ω Γ Ε Σ (Εκατομ. ) Από την ανάλυση των στοιχείων του Πίνακα 3, προκύπτει ότι η μείωση των επανεξαγωγών ήταν διπλάσια αυτής των εξαγωγών των εγχωρίων προϊόντων. Αυτό οφείλεται στην οικονομική συγκυρία και στο γεγονός ότι πολλές εμπορικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο διεθνές εμπόριο αντιμετώπισαν προβλήματα ρευστότητας και τα υψηλά επιτόκια επιχειρηματικών δανείων, δεν τους επέτρεψαν να πραγματοποιήσουν τα ανοίγματα των προηγουμένων ετών. Οι εγχώριες εξαγωγές συρρικνώθηκαν κατά 12,4%, κάτι που υπό τις παρούσες συνθήκες θεωρείται κάπως φυσιολογικό, δεδομένου ότι οι Κυπριακές εξαγωγές είχαν φθάσει στο υψηλότερό τους σημείο κατά το 2008. Το εξωτερικό εμπόριο της Κύπρου είναι σταθερά προσανατολισμένο προς τις χώρες της Ευρώπης. Κατά το 2009, το 72,0% του όγκου των εμπορικών συναλλαγών προέκυψε από τις συναλλαγές με τις Ευρωπαϊκές χώρες, προς τις οποίες κατευθύνεται το 74,0% των Κυπριακών εξαγωγών και προέρχεται το 78,9% των εισαγωγών. Ειδικότερα, ο κύριος όγκος των εμπορικών συναλλαγών γίνεται με τις χώρες της Ε.Ε., η οποία απορροφά το 71,6% των Κυπριακών εξαγωγών και παράλληλα είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής της Κυπριακής αγοράς με ποσοστό 75,7% επί του συνόλου των εισαγωγών, σημαντικό μέρος των οποίων επανεξάγεται στις γειτονικές χώρες. Τα αντίστοιχα ποσοστά του 2008 ήσαν 66,8% και 70,0%, πράγμα που, πέραν πάσης αμφιβολίας, επιβεβαιώνει ότι η ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε.(2004) λειτουργεί με πολύ θετικό τρόπο στην αύξηση των εμπορικών συναλλαγών με τα κράτη μέλη, όχι 3/7
μόνον λόγω της εξάλειψης των δασμών και άλλων διατυπώσεων, αλλά κυρίως λόγω της συνεχούς επαφής των κρατικών αξιωματούχων και των εκπροσώπων επιμελητήριων και άλλων επιχειρηματικών φορέων με ομολόγους των από τα κράτη μέλη. Π Ι Ν Α Κ Α Σ 4 Περιοχή Εξωτερικό Εμπόριο κατά περιοχή 2009 (σε εκατ. ) Εισαγωγές Εξαγωγές Εμπ. Ισοζύγιο Όγκος Εμπορίου Αξία % Αξία % Αξία % Αξία % 1 2 3=2-1 4=1+2 Ε.Ε. 4.047,7 71,6 496,5 51,5-3.551,2 75,7 4.544,2 68,7 Λοιπή Ευρώπη 181,7 3,2 33,8 3,5-147,9 3,2 215,5 3,3 Ασία 637,6 11,3 59,8 6,2-577,8 12,3 697,4 10,5 Εγγύς-Μέση Ανατολή 483,6 8,6 140,4 14,6-343,2 7,3 624,0 9,4 Β. Αφρική 65,4 1,2 44,2 4,6-21,2 0,5 109,6 1,7 Λοιπή Αφρική 23,5 0,4 24,1 2,5 0,6-47,6 0,7 Β. Αμερική 99,7 1,8 14,8 1,5-84,9 1,8 114,5 1,7 Κ. Αμερική 27,4 0,5 1,0 0,1-26,4 0,5 28,4 0,4 Ν. Αμερική 56,0 1,0 1,0 0,1-55,0 1,2 57,0 0,8 Ωκεανία 16,9 0,3 5,9 0,6-11,0 0,2 22,8 0,3 Λοιπές Χώρες 14,9 0,3 5,7 0,6-9,2 0,2 20,6 0,3 Προμήθειες Αεροσκαφών / Πλοίων * 136,0 14,1 136,0 2,9 136,0 2,1 ΣΥΝΟΛΟ 5.654,4 100 963,2 100-4.691,2 100 6.617,6 100 * Δεν υπάρχουν στοιχεία για προμήθειες Κυπριακών πλοίων & αεροσκαφών στο εξωτερικό. Πέραν της Ευρώπης, άξιες λόγου εμπορικές συναλλαγές γίνονται με τις χώρες της Ασίας (εξαγωγές 12,3% - εισαγωγές 11,3%) και της Εγγύς και Μέσης Ανατολής (εξαγωγές 7,3% - εισαγωγές 8,6%). Από την γεωγραφική ανάλυση των Κυπριακών Εμπορικών συναλλαγών του Πίνακα 4 γίνεται φανερό ότι οι εμπορικές συναλλαγές με τις υπόλοιπες περιοχές του πλανήτη περιορίζονται σε μικρού όγκου εισαγωγές, ενώ οι Κυπριακές εξαγωγές είναι σχεδόν μηδαμινές. Η Κύπρος αντιμετωπίζει σοβαρό διαρθρωτικό πρόβλημα ως προς τις εξαγωγές και για τούτο η αναζήτηση νέων 4/7
αγορών αποτελεί άμεση ανάγκη, προκειμένου να μειωθεί το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου. Η Ελλάδα αποτελεί, μακράν, τον υπ αριθμό ένα εμπορικό εταίρο της Κύπρου. Οι οικονομικές και εμπορικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών συνεχίζουν την ανοδική τους πορεία αποτυπώνοντας με τον ιδανικότερο τρόπο τις άριστες σχέσεις των δύο χωρών σε εθνικό, πολιτικό και οικονομικό επίπεδο. Π Ι Ν Α Κ Α Σ 5 Εξωτερικό Εμπόριο κατά χώρα 2009 (σε εκατ. ) Χώρα Εισαγωγές Εξαγωγές Εμπ. Ισοζύγιο Όγκος Εμπορίου Αξία % Αξία % Αξία % Αξία % 1 2 3=2-1 4=1+2 Ελλάδα 1.133,0 20,03 213,4 22,15-919,6 19,60 1346,4 20,34 Ιταλία 600,6 10,62 18,3 1,89-582,3 12,41 618,9 9,35 Ην. Βασίλειο 517,3 9,14 79,3 8,23-438,0 9,33 596,6 9,01 Γερμανία 490,1 8,66 81,9 8,50-408,2 8,70 572,0 8,64 Ισραήλ 389,1 6,88 16,7 1,73-372,4 7,93 405,8 6,13 Κίνα 310,4 5,48 11,5 1,19-298,8 6,36 321,9 4,86 Ολλανδία 270,3 4,78 12,8 1,32-257,5 5,48 283,1 4,27 Γαλλία 224,3 3,96 8,4 0,87-215,9 4,60 232,7 3,51 Ισπανία 204,0 3,60 3,4 0,35-200,6 4,27 207,4 3,13 Βέλγιο 182,7 3,23 10,2 1,05-172,5 3,67 192,9 2,91 Ιαπωνία 110,4 1,95 0,6 0,0-109,9 2,34 111,0 1,67 Η.Π.Α. 92,0 1,62 13,7 1,42-78,3 1,66 105,7 1,59 Ελβετία 70,7 1,25 3,7 0,38-67,0 1,42 74,4 1,12 Αίγυπτος 57,3 1,01 24,8 2,57-32,5 0,69 82,1 1,24 Βουλγαρία 47,3 0,83 8,0 0,83-39,3 0,83 55,3 0,83 Ρουμανία 36,0 0,63 9,6 0,99-26,4 0,56 45,6 0,68 Ρωσία 20,9 0,35 13,8 1,43-7,1 0,15 34,7 0,52 Γενικό Σύνολο 5.654,4 100 963,2 100-4.691,2 100 6.617,6 100 Άλλες χώρες με σημαντικές εμπορικές συναλλαγές με την Κύπρο είναι το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιταλία, η Γερμανία, το Ισραήλ, η Κίνα, κλπ. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι εισαγωγές μειώθηκαν από όλους τους σημαντικούς προμηθευτές της Κυπριακής αγοράς και κυρίως από την Ιταλία (-22,5%), Ηνωμένο Βασίλειο (-19,7%), Γερμανία 5/7
(-19,0%), Ισραήλ (-34,1%), Κίνα (-20,4%) και Ελλάδα (-8,1%). Όπως προαναφέρθηκε οι Κυπριακές εξαγωγές μειώθηκαν το 2009 κατά 19,1%. Οι σημαντικότερες μειώσεις καταγράφηκαν στις αγορές της Ιταλίας (-49,4%), Ηνωμένου Βασιλείου (-33,6%), Ρουμανίας (-53,3%), Ρωσίας (-43,7%). Από τις σημαντικές αγορές των Κυπριακών προϊόντων, η αγορά της Γερμανία ήταν η μοναδική στην οποία σημειώθηκε σημαντική αύξηση των Κυπριακών εξαγωγών κατά 22,0%. Π Ι Ν Α Κ Α Σ 6 Διμερές Εμπόριο Κύπρου - Ελλάδος 2009 (εκατ. ) Εξαγωγές Εισαγωγές Εμπορικό Ισοζύγιο Όγκος Εμπορίου Αξία %Δ Αξία %Δ Αξία %Δ Αξία %Δ 1 2 3=1-2 4=1+2 2003 74,8 470,8-396,0 545,5 2004 110,4 48,4 689,0 47,0-579,0 46,8 800,0 46,6 2005 139,3 26,2 861,5 25,0-722,1 24,7 1.000,9 25,1 2006 146,2 4,9 951,6 10,4-805,4 11,5 1.097,8 9,6 2007 214,7 46,8 1.110,8 16,7-896,1 11,2 1.325,5 20,74 2008 228,5 6,4 1.238,9 11,5-1.010,4 12,8 1.467,4 10,7 2009 213,4-6,6 1.133,0-8,5-919,6-9,0 1.346,4-8,2 Ο Όγκος των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ Κύπρου και Ελλάδας μειώθηκε το 2008 κατά 8,2%, ανακόπτοντας έτσι μια πορεία πολλών ετών όπου παρατηρήθηκαν υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ των δύο χωρών. Πιο συγκεκριμένα, οι εισαγωγές από την Ελλάδα υποχώρησαν το 2010 κατά 8,5% και οι Κυπριακές εξαγωγές προς την χώρα μας μειώθηκαν κατά 6,6%. Η Ελλάδα, ως μεγαλύτερος προμηθευτής της Κυπριακής αγοράς κατέγραψε το 2009 μερίδιο 20,0% επί του συνόλου των εισαγωγών έναντι 16,8% στο 2008. Το μερίδιο της χώρας μας επί των εισαγωγών με προέλευση την Ε.Ε. ανήλθε σε 28,0% έναντι 25,1% το 2008. Από την άλλη πλευρά κατά το 2009, το 22,2% του συνόλου των Κυπριακών εξαγωγών κατευθύνθηκε στην Ελληνική αγορά, έναντι 19,2% το 2008 και εκ των εξαγωγών που πραγματοποιήθηκαν προς τις χώρες της Ε.Ε. το 43,0% είχε προορισμό την Ελληνική αγορά (2008: 37,8%). Συμπερασματικά θεωρούμε ότι παρά την αρνητική οικονομική συγκυρία, οι διμερείς εμπορικές συναλλαγές Ελλάδας Κύπρου, κινήθηκαν σε ικανοποιητικά επίπεδα, η χώρα μας αύξησε το μερίδιό της στην αγορά, παρά την σχετικά μικρή μείωση των εξαγωγών της και τελικά έχει εδραιώσει πλήρως την θέση στην συγκεκριμένη αγορά. 6/7
Οι προοπτικές για περαιτέρω βελτίωση του διμερούς εμπορίου είναι υπαρκτές και τα χρησιμοποιούμενα εργαλεία εισόδου στην αγορά αποδίδουν. Ως εκ τούτου θα πρέπει οι ελληνικές επιχειρήσεις που ενδιαφέρονται να τοποθετήσουν τα προϊόντα στην Κυπριακή αγορά, να συμμετέχουν στις διάφορες δράσεις που οργανώνει το Γραφείο μας σε συνεργασία με Επιμελητήρια και Εξαγωγικούς Φορείς. Από την μέχρι σήμερα εμπειρία μας, έχουμε διαπιστώσει ότι η συμμετοχή στις επιχειρηματικές αποστολές αποδίδει τα καλύτερα αποτελέσματα, διότι από πλευράς μας υπάρχει ενδελεχής στόχευση στην επιλογή των Κυπριακών επιχειρήσεων που προσκαλούμε προς συνεργασία. Λαμβάνοντας υπόψη ότι το κόστος συμμετοχής σε επιχειρηματικές αποστολές είναι ελάχιστο, συγκριτικά με συμμετοχή σε άλλες δράσεις, θα πρέπει να ενθαρρυνθούν οι ελληνικές επιχειρήσεις να συμμετέχουν, ούτως ώστε αυξήσουν τις εξαγωγές τους στην Κυπριακή αγορά, αλλά και για να δημιουργήσουν προσβάσεις στις αγορές των γειτονικών χωρών. Ο Προϊστάμενος Ηλίας Θανασάς Σύμβουλος Ο.Ε.Υ. Α IntlTrade.doc 7/7