Επιπτώσεις της καισαρικής τοµής στη µητέρα Μιχαήλ Σύνδος Μαιευτήρας Γυναικολόγος Διευθυντής ΕΣΥ Α Μαιευτική Γυναικολογική Κλινική Πανεπιστηµίου Αθηνών Νοσοκοµείο Αλεξάνδρα
Εισαγωγή Καισαρική τοµή είναι η επέµβαση µε την οποία ο τοκετός ενός νεογέννητου πραγµατοποιείται µε µια τοµή στην κοιλιά της εγκύου και όχι από τον κόλπο.
Επιδηµιολογία Η συχνότητα της καισαρικής τοµής έχει αυξητική τάση σε όλο τον κόσµο τα τελευταία 30 χρόνια. Στις ΗΠΑ το ποσοστό ΚΤ κυµαίνεται στο 32%.(CDC 2015) Ο παγκόσµιος οργανισµός υγείας θεωρεί ότι το ποσοστό ΚΤ που µπορεί να δικαιολογηθεί από ιατρικά αίτια είναι περίπου 15%.
Betrán et al. The increasing trend in caesarean section rates: Global, regional and national estimates: 1990-2014. PLOS One 2016; 11 (2): e0148343.
Betrán et al. The increasing trend in caesarean section rates: Global, regional and national estimates: 1990-2014. PLOS One 2016; 11 (2): e0148343.
Country Previous Cesarean Rate (Year) Current Cesarean Rate (Year) China 4.4% (1990) 36.2% (2011) Colombia 16% (1990) 43.4% (2012) Dominican Republic 20% (1991) 56.4% (2013) Egypt 4.6% (1992) 51.8% (2014) Georgia 3.8% (1990) 36.7% (2012) Mexico 12.4% (1987) 45.2% (2012) Morocco 2% (1992) 16% (2011) Romania 7.2% (1992) 36.3% (2011) Turkey 8% (1993) 47.5% (2011) Sarah Hodin, Project Coordinator II, Women and Health Initiative, Harvard T.H. Chan School of Public Health
Highest National Cesarean Rates Lowest National Cesarean Rates 1. Dominican Republic: 56.4% (2013) 1. Niger: 1.4% (2012) 2. Brazil: 55.6% (2012) 2. Chad: 1.5% (2010) 3. Egypt: 51.8% (2014) 3. Ethiopia: 1.5% (2011) 4. Iran: 47.9% (2009) 4. Timor-Leste: 1.7% (2009) 5. Turkey: 47.5% (2011) 5. Burkina Faso: 1.9% (2010) 6. Mexico: 45.2% (2012) 6. Madagascar: 1.9% (2013) 7. Colombia: 43.4% (2012) 7. Nigeria: 2% (2013) 8. Maldives: 41.1% (2011) 8. Guinea-Bissau: 2.3% (2010) 9. Uruguay: 39.9% (2012) 9. Guinea: 2.4% (2012) 10. Italy: 38.1% (2011) 10. Gambia: 2.5% (2010) Sarah Hodin, Project Coordinator II, Women and Health Initiative, Harvard T.H. Chan School of Public Health
Καισαρική Τοµή στην Ελλάδα Η Ελλάδα είναι πρωταθλητής στις ΚΤ στην Ευρώπη. Ποσοστό ΚΤ περίπου 40% στα δηµόσια και έως και 65 % στα ιδιωτικά νοσοκοµεία. Την 1 η Μαρτίου 2013 στην Γενεύη η επιτροπή του ΟΗΕ για την εξάλειψη των διακρίσεων κατά των γυναικών εξέφρασε την ανησυχία της για το εξαιρετικά υψηλό ποσοστό των καισαρικών τοµών που συµβαίνουν στην χώρα µας.
Συνέπειες Μέσης βαρύτητας χειρουργική επέµβαση. Επιπλοκές και δυσάρεστες συνέπειες. Οι επιπλοκές είναι συχνότερες στην επείγουσα από ότι στην προγραµµατισµένη καισαρική τοµή.
Λοιµώξεις-Χρήση αντιβιοτικών 1. Αυξηµένος κίνδυνος λοιµώξεως για την µητέρα µετά από καισαρική τοµή.
Κακώσεις οργάνων 2. Κίνδυνος κάκωσης οργάνων της µητέρας κατά την επέµβαση. (Κυρίως έντερο και ουροδόχος κύστη έως 2%)
Θρόµβωση-Εµβολή 3. Αυξηµένος κίνδυνος για θρόµβωση ή εµβολή της µητέρας κατά ή αµέσως µετά από καισαρική τοµή.
Αυξηµένη απώλεια αίµατος 4. Στην καισαρική τοµή χάνεται διπλάσια ποσότητα αίµατος (1 λίτρο) στον φυσιολογικό τοκετό µισό λίτρο. Σοβαρό πρόβληµα η έλλειψη αίµατος στην Ελλάδα. 1 έως 6 στις 100 γυναίκες που υποβλήθηκαν σε ΚΤ θα χρειαστούν µετάγγιση αίµατος.
Ανώµαλη πρόσφυση πλακούντα 5. Συχνότερη η εµφάνιση επιπωµατικού διεισδυτικού πλακούντα σε εποµένη κύηση µετά από καισαρική τοµή που µπορεί να οδηγήσει στην αφαίρεση της µήτρας της γυναίκας και να κινδυνεύσει ή ίδια της η ζωή.
Παρενέργειες Φαρµάκων 6. Κίνδυνοι από την αναισθησία και την αντίδραση σε φάρµακα.
Συµφύσεις 7. Κίνδυνος δηµιουργίας συµφύσεων.
Αυξηµένη πιθανότητα χειρουργείων 8. Κίνδυνος επιπλέον χειρουργείων. (Υστερεκτοµής, καισαρικής τοµής, επιδιόρθωσης κύστης, λύσης συµφύσεων)
Βραδύτερη αποθεραπεία 9. Με την καισαρική τοµή το σώµα της γυναίκας ανακτά τις δυνάµεις του µε βραδύτερους ρυθµούς, επανέρχεται στην φυσιολογική του λειτουργία αργότερα από ότι µετά από φυσιολογικό τοκετό. Αυτό µεταφράζεται σε παρατεταµένη παραµονή στο νοσοκοµείο. (3-5 ηµέρες αν δεν υπάρξουν επιπλοκές) Μια στις 14 γυναίκες που υποβλήθηκαν σε καισαρική τοµή αναφέρουν πόνο στην τοµή µετά από 6 µήνες.
Παθητική συµµετοχή 10. Στην καισαρική τοµή η γυναίκα δεν παίζει ενεργό ρόλο στην γέννηση του µωρού παρακολουθεί χωρίς ενεργή συµµετοχή στον τοκετό. Σε αντίθεση µε τον φυσιολογικό τοκετό που η µητέρα παίζει κεντρικό ρόλο η καισαρική τοµή µειώνει την αυτοπεποίθηση της.
Μικρότερα ποσοστά θηλασµού 11.Οι γυναίκες µετά από καισαρική έχουν πολύ µικρότερη πιθανότητα να θηλάσουν, από ότι µετά από φυσιολογικό τοκετό.
Δυσχερέστερη ανάπτυξη δεσµού 12. Μετά από καισαρική το νεογέννητο έχει πολύ µεγαλύτερη πιθανότητα να καταλήξει στην µονάδα εντατικής νεογνών µε αναπνευστική δυσχέρεια από ότι µε φυσιολογικό τοκετό µε αποτέλεσµα να αναπτυχτεί αίσθηµα µαταίωσης στην µητέρα από τον αποχωρισµό της από το νεογέννητο.
Αυξηµένο κόστος 13. Αυξηµένο κόστος της καισαρικής τοµής µε αντίστοιχη επιβάρυνση του οικογενειακού προϋπολογισµού ενώ δεν έχει αποδειχθεί η υπεροχή της καισαρικής στην βελτίωση της προγεννητικής θνησιµότητας και νοσηρότητας για το νεογνό.
Αυξηµένη µητρική θνησιµότητα Η µητρική θνησιµότητα είναι µεγαλύτερη ανάµεσα στις γυναίκες που υποβλήθηκαν σε καισαρική τοµή σε σχέση µε αυτές που γέννησαν κολπικά.
Συµπεράσµατα Η καισαρική τοµή µπορεί να έχει πολλές δυσάρεστες συνέπειες για την µητέρα κατά και µετά την εκτέλεση της. Είναι απαραίτητο να µειωθεί το ποσοστό των καισαρικών τοµών χωρίς ένδειξη στην Ελλάδα. Εκπαίδευση και επανεκπαίδευση του ιατρικού προσωπικού στον φυσιολογικό τοκετό. Έλεγχος συµµόρφωσης ως προς τις ιατρικές ενδείξεις εκτέλεσης καισαρικής τοµής. Μείωση του αριθµού των επεµβάσεων χωρίς ιατρική ένδειξη, ΟΧΙ των ιατρικά ενδεδειγµένων.
Ευχαριστώ