ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΣΤΗ Ι ΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ Ευστράτιος ιαµαντής ρ Πληροφορικής Καθ. Πληροφορικής.Ε. (ΠΕ19) Περίληψη του σχεδίου διδασκαλίας Το περιεχόµενο αυτού του πεδίου επιµόρφωσης είναι η αξιοποίηση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στη διδασκαλία γνωστικών αντικειµένων. Η διδασκαλία θα ακολουθήσει τρεις γενικές κατευθύνσεις. Πρώτα, οι εκπαιδευτικοί θα γνωρίσουν πώς τα λογισµικά γενικής χρήσης µπορούν να ενσωµατωθούν στη διδασκαλία, όπως: ο επεξεργαστής κειµένου MS-Word, το λογιστικό φύλλο MS-Excel, η σύνδεση στο ιαδίκτυο (Internet), η περιήγηση και αναζήτηση πληροφοριών στον Παγκόσµιο Ιστό (WWW), η χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδροµείου (e-mail), η διδασκαλία από απόσταση, τα πολυµέσα κ.λπ. θα επιδιωχθεί µια συζήτηση (ανάλογα και µε την προϋπάρχουσα γνώση και εµπειρία των επιµορφούµενων), ώστε να εξεταστούν παραδείγµατα πώς οι εκπαιδευτικοί έχουν ήδη αξιοποιήσει ή σκοπεύουν να αξιοποιήσουν τέτοιου είδους λογισµικά στη διδακτική πράξη και παράλληλα θα παρουσιαστούν επιπλέον παραδείγµατα. Στη συνέχεια, θα γίνει η γνωριµία τους µε εκπαιδευτικό λογισµικό που καλύπτει διάφορα γνωστικά αντικείµενα. Τέλος, θα µάθουν να σχεδιάζουν µαθήµατα και να παράγουν εκπαιδευτικές δραστηριότητες µε χρήση των ΤΠΕ (δηµιουργία ιστοσελίδων, εκπαίδευση από απόσταση µε το πρόγραµµα NetMeeting, δηµιουργία πολυµεσικής παρουσίασης µε το πρόγραµµα PowerPoint, δηµιουργία εφαρµογής ηλεκτρονικής αξιολόγησης της µορφής πολλαπλών επιλογών, σωστού-λάθους, σχεδίαση ιστοεξερευνήσεων, εννοιολογικών χαρτών κ.α). Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται πιο αναλυτικά, οι ενότητες που θα καλυφθούν και οι στόχοι που θα επιδιωχθούν. Τίτλος ενότητας Επεξεργασία κειµένου Υπολογιστικά φύλλα Λογισµικό παρουσίασης ιαδίκτυο και Ηλεκτρονικό ταχυδροµείο Εκπαιδευτικό λογισµικό Λογισµικό εννοιολογικής χαρτογράφησης Στόχοι εξοικείωση µε το πρόγραµµα MS-Word και εφαρµογή του στην πράξη (σχέδια µαθήµατος, ασκήσεις ή διαγωνίσµατα µαθητών, σύνταξη αιτήσεων, αναφορών, καταστάσεων, καταλόγων κ.λπ. για διοικητική χρήση) εξοικείωση µε το πρόγραµµα MS-Excel και εφαρµογή του στην πράξη (αξιολόγηση µαθητών και έξοδος/επεξεργασία στατιστικών στοιχείων, δηµιουργία γραφηµάτων κ.α.) εξοικείωση µε το πρόγραµµα MS-PowerPoint και εφαρµογή του στην πράξη (ηλεκτρονική παρουσίαση µαθήµατος µε χρήση πολυµέσων, ή παραγωγή διαφανειών και εκτύπωσή τους) αναζήτηση εκπαιδευτικού υλικού/πληροφοριών στον Παγκόσµιο Ιστό, χρήση του ιαδικτύου για εκπαιδευτικές δραστηριότητες, χρήση ηλεκτρονικού ταχυδροµείου σαν µέσου επικοινωνίας, σχεδίαση µιας δοµηµένης διερευνητικής δραστηριότητας (ιστοεξερεύνησης) µε σκοπό, για παράδειγµα, την επίλυση ενός προβλήµατος. Ανάδειξη της αξίας της ως εργαλείου προώθησης της ενεργητικής, διερευνητικής και συνεργατικής µάθησης Γνωριµία µε εκπαιδευτικό λογισµικό διαφόρων γνωστικών αντικειµένων Χρήση του προγράµµατος CmapTools (ή ανάλογου) και παραδείγµατα αξιοποίησής του στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Εκπαίδευση από απόσταση Σύγχρονη εξοικείωση µε το πρόγραµµα MS-NetMeeting και εφαρµογή του στην πράξη (δηµιουργία εικονικής τάξης µε ήχο και βίντεο για εξ αποστάσεως εκπαίδευση, µε χρήση whiteboard, chat, µεταφορά αρχείων, διαµοιρασµό διαφανειών, έλεγχο του υπολογιστή από µακριά (remote desktop sharing) Ασύγχρονη εξοικείωση µε την Υπηρεσία Ηλεκτρονικής ιαχείρισης Τάξης (η-τ@ξη) του Πανελληνίου Σχολικού ικτύου στην πράξη (δηµιουργία µαθηµάτων και ασκήσεων αυτοαξιολόγησης, προγραµµατισµός µαθηµάτων κ.α.) ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Νικολαΐδης, Χ. NetMeeting 3-Επικοινωνία χωρίς όρια, Εκδόσεις Nubis, 1999. 2. Παπαδάκης, Σ.Χ., Χατζηπέρης, Ν.Θ. Βασικές εξιότητες στις Τεχνολογίες της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας, ΚτΠ-Γ ΚΠΣ-Πράξη Επιµόρφωση των Εκπαιδευτικών στην αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαίδευση, 2003. 3. Υπηρεσία Ηλεκτρονικής ιαχείρισης Τάξης (η-τ@ξη), εγχειρίδια χρήσης (µαθητή και εκπαιδευτικού), διαθέσιµα στη διεύθυνση http://eclass.sch.gr/ 4. Κουλαϊδής, Β. (Επιστηµονική Επιµέλεια). Σύγχρονες ιδακτικές Προσεγγίσεις για την Ανάπτυξη Κριτικής- ηµιουργικής Σκέψης, ΟΕΠΕΚ, 2007. 5. Κόµης, Β. Ι. Εισαγωγή στις εκπαιδευτικές εφαρµογές των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών, Εκδόσεις Νέων Τεχνολογιών, 2004. ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΜΙΑ ΠΡΩΤΗ ΓΝΩΡΙΜΙΑ 1. http://www.pi-schools.gr/programs/ktp/yliko.html#ekplog 2. http://e-yliko.sch.gr/resource/supportmaterial/eduall.aspx Ο ΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΜΙΜΟΡΦΩΤΕΣ 1. http://www.pi-schools.gr/programs/ktp/previous_version/ekp-log/docs/odhgies.pdf 2. http://www.oepek.gr/pdfs/odhgos_tou_epimorfoth.pdf
ΧΡΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΣΤΗ Ι ΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ Ευστράτιος ιαµαντής Καθ/τής Πληρ/κής (ΠΕ19) Α Εισαγωγικής Επιµόρφωσης 1ο Περιφερειακό Επιµορφωτικό Κέντρο Αθήνας ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ ΕΞΟΙΚΕΙΩΣΗ Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) Η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ Εκπαιδευτική ιαδικασία 20/11/2010 2 Περιεχόµενα Παρουσίασης Εισαγωγή Τα τελευταία χρόνια βρίσκεται σε εξέλιξη µια µεγάλη Εισαγωγή συζήτηση σχετικά µε τη χρήση νέων τεχνολογιών ως Ανάπτυξη ΤΠΕ και εκπαιδευτική διαδικασία γνωστικά εργαλεία στο πλαίσιο εποικοδοµιστικών και Σύντοµη ανάλυση εννοιών κοινωνικογνωστικών προσεγγίσεων για τη διδασκαλία και τη µάθηση: ιαδίκτυο, Παγκόσµιος Ιστός Jonassen D.H. (2000). Computers as mind tools for schools: Επεξεργασία δεδοµένων engaging critical thinking, NJ: Prentice-Hall. Κόµης Β. (2000). Εισαγωγή στις εκπαιδευτικές εφαρµογές των Επικοινωνία Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών, Αθήνα: Πολυµέσα Εκδόσεις Νέων Τεχνολογιών. Μικρόπουλος Τ.Α. (2006). Ο υπολογιστής ως γνωστικό εργαλείο, Σχέδιο διδασκαλίας Αθήνα: Ελληνικά Γράµµατα. Ερώτηµα: πώς µπορούν να ενσωµατωθούν οι ΤΠΕ στην Τρόποι εφαρµογής στην εκπαιδευτική διαδικασία Παραδείγµατα εκπαιδευτική διαδικασία εύκολα και εποικοδοµητικά; 20/11/2010 20/11/2010 4 3 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Ορισµός Σύνολο προγραµµάτων Παραδείγµατα Windows, MacOS, Linux (δωρεάν) Επιφάνεια εργασίας (desktop), κουµπί Έναρξη ιαχείριση αρχείων/φακέλων και οργάνωση εργασιών Γιατί δηµιουργούµε τους φακέλους Αποθήκευση, άνοιγµα, κλπ αρχείων Αναζήτηση αρχείων και Βοήθεια ιαδίκτυο (Internet)( Τι είναι ίκτυο (οφέλη χρήσης) ιαδίκτυο (οφέλη χρήσης) Προαπαιτούµενα σύνδεσης Υπολογιστής, τηλεφωνική γραµµή Μόντεµ (εγκατεστηµένο), συνδροµή σε πάροχο (ISP) ηµιουργία σύνδεσης Dial-up (http://www.noc.uoa.gr/content/dialup/dialup_winxp.pdf) ADSL (Asymmetric Digital Subscriber Line) Σύνδεση στο Πανελλήνιο Σχολικό ίκτυο (ΠΣ ) Εγγραφή-απόκτηση κωδικών (Αίτηση - Αποστολή στοιχείων) 20/11/2010 5 20/11/2010 6
20/11/2010 7 Παγκόσµιος Ιστός (WWW)( World Wide Web ή WWW ή Web: Παγκόσµιος Ιστός δηλ. το σύνολο των διασυνδεδεµένων εγγράφων υπερ-κειµένου που βρίσκονται σε διακοµιστές HTTP σε ολόκληρο τον κόσµο Υπηρεσίες Αναζήτηση πληροφοριών E-mail (ηλεκτρονικό ταχυδροµείο) ηµιουργήθηκε από τον Berners-Lee το 1992 Γλώσσα HTML Φυλλοµετρητής (Browser)( Τι είναι Πώς χρησιµοποιείται ιεύθυνση http://www.onoma.com.gr/index.htm Πρωτ. ονοµασία κόµβου σελίδα παγκόσµιου ιστού ονοµασία αρχείου Παραδείγµατα (-> Εργαστήριο) http://www.e-yliko.gr http://www.et.gr http://www.metafrasi.gr http://www.altavista.com ->Babel Fish http://eur-lex.europa.eu/en/index.htm 20/11/2010 8 ιδακτικές µέθοδοι και τεχνικές Στις ιδακτικές Ενέργειες συχνά προτείνονται διδακτικές τεχνικές µε στόχο να κεντρίσουν το ενδιαφέρον του µαθητή και να τον δραστηριοποιήσουν ώστε να συµµετέχει ενεργά στην εκπαιδευτική διαδικασία. Παραδείγµατα είναι: Καταιγισµός Ιδεών (ενδείκνυται για εισαγωγή νέας έννοιας). Μέσα από κατάλληλες ερωτήσεις του εκπ/κού οι µαθητές κατονοµάζουν ότι έχουν ακούσει ή τους έρχεται στο µυαλό για κάποιο θέµα. Πετυχαίνει: υψηλό βαθµό συµµετοχής, αξιοποίηση εµπειριών και ανάπτυξη ελεύθερης έκφρασης και συνεργασίας ιδακτικές µέθοδοι και τεχνικές Χάρτης Εννοιών (ακολουθεί τον καταιγισµό ιδεών). Αναπαριστά σχηµατικά συνδέσεις µεταξύ των εννοιών µε τη µορφή προτάσεων. Αποσκοπεί στο να βοηθήσει τους µαθητές να µάθουν έννοιες µε ουσιαστικό τρόπο επειδή: δίνει διάσταση και προοπτική του αφηρηµένου στο χώρο µε τη δηµιουργία αναπαραστατικών σχηµάτων επιτρέπει την ανακάλυψη και αναµόρφωση γνώσεων που δεν έχουν οικοδοµηθεί πλήρως ή έχουν οικοδοµηθεί εσφαλµένα Μέθοδος Project που αρκετές φορές προτείνεται σαν Εναλλακτική ιδακτική Προσέγγιση 20/11/2010 9 20/11/2010 10 Σύντοµη ανάλυση εννοιών ιαθεµατική διδασκαλία συνδυασµός γνώσεων από διάφορες γνωστικές περιοχές για την επεξεργασία ενός θέµατος Οµαδική εργασία ιαδικασία εκπόνησης-εκτέλεσης ενός διαθεµατικού σχεδίου εργασίας (project) για ένα θέµα που ενδιαφέρει τους µαθητές Παραδείγµατα διαθεµατικών σχεδίων βρίσκονται: ΦΕΚ 304 (Β) (http://www.pi-schools.gr) http://www.e-paideia.net http://www.e-yliko.gr (Εκπ/κά Λογισµικά) http://81.186.166.197/nt/schedule.htm (Εκπ/κά Λογισµικά) www.etwinning.gr ενότητα «χρήσιµα», επιλογή χρήσιµα αρχεία παιδαγωγικός οδηγός (παραδείγµατα) Μέθοδος Project Περιλαµβάνει µια οµάδα ατόµων που: αποφασίζει να ασχοληθεί µε ένα συγκεκριµένο θέµα προγραµµατίζει µόνη την πορεία των ενεργειών της ενεργεί µε σκοπό την ολοκλήρωση του στόχου που έχει προγραµµατίσει Οι διδακτικές συνέπειές της στη σχολική ζωή είναι: συσχετισµός του διδακτέου µε την καθηµερινή ζωή δραστηριοποίηση των µαθητών καλλιέργεια της δηµιουργικής σκέψης ο µαθητής πρέπει να δηµιουργήσει σύµφωνα µε τα δικά του κριτήρια τη δική του αισθητική και τις δικές του εµπειρίες 20/11/2010 11 20/11/2010 12
20/11/2010 13 Μέθοδος Project ( ιδακτικές Συνέπειες) Συνεργατικότητα Παραδοσιακή ιδασκαλία ο άσκαλος επικοινωνεί µε κάθε µαθητή ο άσκαλος είναι ο κεντρικός πόλος της διαδικασίας Μέθοδος Project δάσκαλος και µαθητές επικοινωνούν και συνεργάζονται ουσιαστικά όλα τα µέλη της οµάδας είναι ισοδύναµα ιαφοροποιηµένη ιδασκαλία κάθε µαθητής ασχολείται µε τo κοµµάτι που είναι πιο κοντά στις ανάγκες και τα ενδιαφέροντά του Μέθοδος Project ( ιδακτικές Συνέπειες) ιαθεµατική προσέγγιση η ολοκλήρωση του Project περιλαµβάνει γνώσεις από διάφορα µαθήµατα που πρέπει να συνδυαστούν για το τελικό αποτέλεσµα (παράδειγµα δ/κής προσ. ψηφιακός ) Ένταξη της σχολικής ζωής στην Κοινωνία η µέθοδος ως µία Βιωµατική-Επικοινωνιακή διδασκαλία είναι φυσικό να συλλέγει βιώµατα και από τον κοινωνικό περίγυρο Ο ρόλος του εκπαιδευτικού συντονίζει τις διαδικασίες και βοηθά στις αναζητήσεις συνεργάζεται µε τους µαθητές δηµιουργεί συνθήκες που προκαλούν στους µαθητές προβληµατισµό και διάθεση αναζήτησης και δηµιουργίας 20/11/2010 14 Φάσεις υλοποίησης Project 1η 2η Πρωτοβουλία Προβληµατισµός Επιλογή θέµατος (Απαιτούµενος χρόνος. λεπτά) Ο σχεδιασµός υλοποίησης του project που επιλέχτηκε (Απαιτούµενος χρόνος ώρα και λεπτά) Ανταλλαγή απόψεων ιαµόρφωση του πλαισίου δράσης Προγραµµατισµός της πορείας Σκοπός Στόχοι Στόχος 1 Στόχος 2 Στόχος 3 Καθορισµός οµάδων Καθορισµός συντονιστή οµάδας Μέσα υλοποίησης Χρόνος - Χώρος Καταµερισµός εργασιών Προσδιορισµός χρόνου ανταλλαγής απόψεων (ανατροφοδότησης) Φάσεις υλοποίησης Project 3η 4η ιεξαγωγή Πραγµατοποίηση των δραστηριοτήτων (Απαιτούµενος διδακτικός χρόνος ) Συγκέντρωση του υλικού Επεξεργασία του υλικού Συνεργασία για σύνθεση των επιµέρους δράσεων και παραγωγή του τελικού προϊόντος Από κάθε οµάδα Από κάθε οµάδα Αξιολόγηση (Απαιτούµενος διδακτικός χρόνος ώρες) Παρουσίαση της εργασίας Από τους τρεις συντονιστές των οµάδων Αξιολόγηση επίτευξης του σκοπού Αξιολόγηση της µεθοδολογίας Αξιολόγηση της συµβολής κάθε οµάδας και ενός εκάστου των µελών Αξιολόγηση της µεθόδου project σε σύγκριση µε άλλες µεθόδους Προτάσεις για αξιοποίηση του προϊόντος έρευνας 20/11/2010 15 20/11/2010 16 ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΙΚΤΥΟ (ΠΣ ) Πανελλήνιο Σχολικό ίκτυο (www.sch.gr) Παρεχόµενες υπηρεσίες ΠΣ Ηλεκτρονικό ταχυδροµείο (e-mail) ηµιουργία Ιστοσελίδων (http://users.sch.gr/efthdi) ηµιουργία Ιστολογίων Ασύγχρονη τηλεκπαίδευση Ηλεκτρονική τάξη (η-τάξη) (http://eclass.sch.gr) Σύγχρονη τηλεκπαίδευση NetMeeting Chat, µεταφορά αρχείων, ασπροπίνακας, διαµοιρασµός εφαρµογών Η ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΟ ΙΑ ΙΚΤΥΟ Ασφαλής χρήση του ιαδικτύου Οδηγίες (www.sch.gr -> Ασφάλεια στο ιαδίκτυο) Safeline (http://www.safeline.gr/) Συµβουλές Νοµοθεσία Καταγγελίες (ανώνυµες, επώνυµες) Ηλεκτρονικά, e-mail, ταχυδροµικά, τηλεφωνικά 20/11/2010 17 20/11/2010 18