ΔΕΟ34 - Σχήματα Μάκρο : Mέρος 1 Σχήματα Ισορροπίας Αγοράς Προϊόντος Συνθήκη ισορροπίας Y= C+I+G+X-M Σχήμα 1:Κεϋνσιανός Σταυρός C+I+G (Δαπάνη) C, I B C+I+G C+I+G A 45 o Γ Y1 Y2 Y (Εισόδημα) Α: Ισορροπία αγοράς προϊόντος (Y=C+I+G) Β: περβάλλουσα προσφορά προϊόντος (Y >C+I+G) Αύξηση αποθεμάτων Γ: περβάλλουσα ζήτηση προϊόντος (Y < C+I+G) Μείωση αποθεμάτων Προσοχή!! Εάν αυξηθεί το C, I, G η γραμμή της δαπάνης μετατοπίζεται προς τα πάνω και αυξάνεται το εισόδημα ισορροπίας από Y 1 σε 2. Σχήμα 2: ΙS Συνδυασμός επιτοκίου και εισοδήματος που διατηρούν την αγορά προϊόντος σε ισορροπία 1
Y έχει αρνητική κλίση: I Y Μετατοπίζεται προς τα δεξιά όταν αυξάνεται η δαπάνη C ( T), G, I, X, M, P Μετατοπίζεται προς τα αριστερά όταν ισχύουν τα αντίθετα. Παρατήρηση 1 Η δεν μετατοπίζεται όταν αλλάζει επιτόκιο Παρατήρηση 2 Τα σημεία πάνω στην είναι σημεία ισορροπίας της αγοράς προϊόντος B A Γ Y Στο Β ισχύει υπερβάλλουσα προσφορά Y > C+I+G Στο Γ ισχύει υπερβάλλουσα ζήτηση Y < C+I+G 2
Σημεία που είναι δεξιά της έχουμε υπερβάλλουσα προσφορά Σημεία που είναι αριστερά της έχουμε υπερβάλλουσα ζήτηση Κλίση της (d/dy) Εξαρτάται από την ελαστικότητα των επενδύσεων στο επιτόκιο πιο ελαστική στο επιτόκιο Eπίσης η θα είναι πιο επίπεδη (μικρή κλίση d/dy) όσο μεγαλύτερη είναι η οριακή ροπή για κατανάλωση και μικρότερος ο οριακός φορολογικός συντελεστής. Μεγάλη ευαισθησία (ελαστικότητα) επενδύσεων στο επιτόκιο Μικρή ευαισθησία (ελαστικότητα) επενδύσεων στο επιτόκιο Y Y Η Δημοσιονομική πολιτική επηρεάζει την ΙS. Επεκτατική Δημοσιονομική ( G, T) -> ΔΕΞΙΑ Περιοριστική Δημοσιονομική ( G, T) -> ΑΡΙΣΤΕΡΑ Διαγράμματα Αγοράς Χρήματος Πραγματική προσφορά χρήματος Ms καθορίζεται από κεντρική Τράπεζα Ms = Mo Mo = ονομαστική προσφορά χρήματος τη καθορίζει η Κεντρική Τράπεζα με: a) Πολιτική ανοικτής αγοράς b) Αλλαγή ποσοστού υποχρεωτικών διαθεσίμων c) Μείωση προεξοφλητικού επιτοκίου που δανείζονται οι τράπεζες P Ζήτηση Χρήματος Md ή L 3
Ζήτηση Χρήματος συναλλακτικούς σκοπούς M t d = k Y Ζήτηση Χρήματος για κερδοσκοπία M s d = lo l 1 Συνολική Ζήτηση Χρήματος = L (Y, )= k*y+l 0-l 1 Διάγραμμα Αγοράς Χρήματος Ms B 1 A Γ Μd = L (Y,) Μ1 Μ Α: Σημείο ισορροπίας αγοράς χρήματος Md = Ms Β: περβάλλουσα προσφορά Ms > Md Γ: περβάλλουσα ζήτηση Ms < Md Συμπέρασμα: Για επιτόκια πάνω από το επιτόκιο ισορροπίας (σημείο Β) έχουμε υπερβάλλουσα προσφορά. Για να αποκατασταθεί η ισορροπία, θα πρέπει να μειωθεί το επιτόκιο. Για επιτόκια κάτω από το επιτόκιο ισορροπίας (σημείο Β) έχουμε υπερβάλλουσα προσφορά. Για να αποκατασταθεί η ισορροπία, θα πρέπει να αυξηθεί το επιτόκιο. Σχήμα 2 : Δείχνει συνδυασμούς επιτοκίου και εισοδήματος για τους οποίους η αγορά χρήματος είναι σε ισορροπία. Γ A B 4
Α: Ισορροπία στην αγορά χρήματος Β: περβάλλουσα ζήτηση χρήματος Md > Ms Γ: περβάλλουσα προσφορά χρήματος Ms > Md Μετατόπιση της Δεξιά όταν: Mο (Αύξηση ονομαστικής προσφοράς χρήματος), P (Μείωση τιμών) Αριστερά όταν: Mo, P Προσοχή! Όταν αλλάζει το επιτόκιο δεν μετατοπίζεται η H σχετίζεται με την Νομισματική πολιτική. Επεκτατική Νομισματική Πολιτική ( Αύξηση προσφοράς χρήματος) Μs Μs 1 2 Μd Μ1 Μ Περιοριστική Νομισματική Πολιτική ( Μείωση προσφοράς χρήματος) Μs Μs 2 1 Μd Μ2 Μ1 Μ 5
Κλίση της Η θα είναι πιο κάθετη (ανελαστική στο επιτόκιο) όσο μεγαλύτερη είναι η ευαισθησία της ζήτησης χρήματος στο εισόδημα και μικρότερη η ευαισθησία της ζήτησης χρήματος στο επιτόκιο. Προσοχή! Στην ακραία περίπτωση της μονεταριστικής θεωρίας, η είναι τελείως ανελαστική στο επιτόκιο (δηλαδή κάθετη). Σύμφωνα με μονεταριστές M V = P Y M = P Y V H ποσότητα χρήματος εξαρτάται μόνο από εισόδημα και καθόλου από το επιτόκοι Πιο ανελαστική στο επιτόκιο Μονεταρισμός 6
πιο ελαστική στο επιτόκιο Η ζήτηση χρήματος έχει μικρή ευαισθησία στο εισόδημα και μεγάλη ευαισθησία (ελαστικότητα) στο επιτόκιο. Ισορροπία στην αγορά χρήματος και προϊόντος 2 Γ Α Β 1 2 1 Σημείο Β: Ισορροπία στην αγορά χρήματος και υπερβάλλουσα προσφορά προϊόντος Σημείο Γ: Ισορροπία στην αγορά προϊόντος υπερβάλλουσα προσφορά χρήματο Περίπτωση 1: Δημοσιονομική πολιτική με ανελαστική (μεγάλη ευαισθησία η ζήτηση χρήματος στο εισόδημα και μικρή στο επιτόκιο) 7
2 1 Μικρή αύξηση του εισοδήματος (αναποτελεσματική) Στη περίπτωση αυτή έχουμε μεγάλο εκτοπισμό ιδιωτικών επενδύσεων 1 2 Περίπτωση 2: Δημοσιονομική πολιτική στο μονεταριστικό υπόδειγμα (όταν η είναι τελείως κάθετη) 2 Τελείως αναποτελεσματική η δημοσιονομική πολιτική 1 2 1 1 8
Περίπτωση 3: Δημοσιονομική πολιτική (επεκτατική) όταν η είναι πιο ελαστική (η ζήτηση χρήματος εξαρτάται πολύ από το επιτόκιο) 2 1 Μεγάλη αύξηση εισοδήματος (αποτελεσματική η δημοσιονομική πολιτική Μικρός εκτοπισμός) 1 2 Περίπτωση 4: Δημοσιονομική πολιτική τελείως ελαστική στην παγίδα ρευστότητας (βραχυχρόνια για πολύ χαμηλά επίπεδα επιτοκίου η είναι οριζόντια) 2 Η δημοσιονομική πολιτική είναι τελείως αποτελεσματική 2 1 2 x Νομισματική Πολιτική Περίπτωση 1: 9
Νομισματική πολιτική πιοι αποτελεσματική όταν οι επενδύσεις είναι ελαστικές στο επιτόκιο (πιο οριζόντια ελαστική ). Η πολιτική αυτή είναι αποτελεσματική. 1 2 1 2 Περίπτωση 2: Η επεκτατική νομισματική όταν η είναι πιο κάθετη (μικρή ελαστικότητα των επενδύσεων στο επιτόκιο) είναι αναποτελεσματική. 1 2 1 2 Σκοπός νομισματικής πολιτικής: I Y Περίπτωση 3: 10
Η Νομισματική όταν η είναι τελείως κάθετη (οι επενδύσεις είναι τελείως ανελαστικές στο επιτόκιο) είναι τελείως αναποτελεσματική (μείωση επιτοκίου χωρίς αύξηση εισοδήματος) 1 2 Y 1 MS 2 1 Md Md M Αύξηση του ΑΕΠ Αύξηση ζήτησης χρήματος Αύξηση επιτοκίου Y M t d Md 11
2 1 MS Μείωση ζητούμενης ποσότητας χρήματος υπερβάλλουσα προσφορά χρήματος και μείωση του επιτοκίου για αποκατάσταση ισορροπίας Md Συνδυασμός Επεκτατικής και Νομισματικής Πολιτικής Περίπτωση 1: Ταυτόχρονη Επεκτατική δημοσιονομική και νομισματική πολιτική G ή Τα και Ms 3 Σχήματα πιο πολύ δεξιά από, πιο λίγο δεξιά από, το ίδιο δεξιά με το επιτόκιο σταθερό 12
1 1 Επεκτατική Νομισματική με περιοριστική δημοσιονομική πιο κάθετη 1 2 2 1 13
1 2 1 1 2 1 2 14
15