ΕΠΑΙΝΟΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΑΘΗΝΩΝ I

ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 1995 ΤΟΜΟΣ 57 ΗΥΧΟΣ 2 APRIL-JUNE 1995 VOLUME 57 NUMBER 2 Ί ΕΠΑΙΝΟΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΑΘΗΝΩΝ I Πρόοδοι στην Ιατρική Liνer Transplantation. G.P. Fragulidis, D. Weppler, A.G. Tzakis 92 ΜΙΑ ΓΡΗΓΟΡΗ ΜΑτΙΑ ΠΑ ΝΧ 90 Ανασκοπήσεις Καρκίνωμα in situ (CIS) της Ουροδόχου Κύστεως. Μ.Μ. Βασλαματζής, Κων. Πετράκη 112 Θεραπεία ιδιοπαθούς υπέρτασης: Σύγχρονες απόψεις. Ν. Ιγγλέσης, Ε. Ανδρεάδης 120 ΝΕΑ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΥ -----91 Βραχεία Ανασκόπηση Η νόσος του Wilson. Α.Γ. Γιαλούρης ------------------ 130 Κλινική Μελέτη Έκτοπος γαστρικός βλεννογόνος στον βολβό του δωδεκαδακτύλου. Δ. Κατσαρός, Κ. Γκούμας, Μ. Τσαμούρη, Κ. Νασόπουλος, Δ. Σού 135 Ενδιαφέρουσα Περίπτωση Ραχιαίο εξάρθρημα δευτέρας, τρίτης, τετάρτης καρπομετακαρπίου αρθρώσεως με συνοδό κάταγμα της βάσεως του πέμπτου μετακαρπίου. Παρουσίαση ενός περιστατικού και ανασκόπηση της βιβλιογραφίας. Θ.Β. Γρίβας, Ι.Γ. Κατραμπασάς, Ν. Παπαβασιλεί 140 Ειδικό Άρθρο Παράγοντες που καθορίζουν τη συμμόρφωση (Compliance) των αρρώστων στη φαρμακευτική αγωγή. Ε. Σαουνάτσος, Δ. Σιώνης 145 ΣΕΛΙΔΕΣ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ -----128 ΑΥΣ:ΕΙΣ 153 ΕΠΩΝΥΜΑ IATPIKA ΣΥΝΔΡΟΜΑ 134 ΠΟΣΟΙ ΑΡΑΓΕ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ Οτι... 139 ΤΗΕ LANCH l 54

OWNER - PUBLISHER EVANGELISMOS HOSPITAL SCIENτiFIC SOCIΠY 45, lpsilantoy str., 106 76 Athens BOARD OF ΤΗΕ SCIENτiFIC SOCIΠY PRESIDENT ALEXOPOU LOS Constantine VICE PRESIDENT CHRISTOPOULOU-COKKINOU Vassiliki SECRΠARY STAMAτiS Demetrios TREASURER KROKIDES Xenophon MEMBERS OF ΤΗΕ BOARD AVGERINOS A l exaπdros FΕRτι A πgelica GREGORIADOU Maria VASLAMAΠIS Michael YALOURIS Athanasios NOSOKOMIAKA CHRONIKA VOLUME 57, NUMBER APRIL - JUNE 1995 CONTENTS 2 ISSN 0369-5700 EDΠOR IN CHIEF ALEXOPOULOS Constaπtiπe ASSOCIAτE EDΠOR CHRISTOPOULOU-COKKINOY Vassiliki EDITORIAL SECRΠARY VASLAMAΠIS Michael EDΠORIAL BOARD ALEXOPOULOS Constaπtir1e AVGERINOS Alexandros BILLIS A 11toι1io s EXADAcτYLOS Nikolas FΕRτι A π ge lica GREGOR IADOU Maria HARHALAKIS Nicholas KAPPOU-R I GAτ OU lris KAΓSAS Ar istotle KOuτSELI NI-KANELLI Heleπ KROKIDES Xe11ophoπ MANΠARIS Gerassimos MAVROMAτ i S Theodore PAPADAKI-GOUMA Theodo ra PAPAGEORGIOU George THALASSINOS Nicholas VRACHLIOTIS George YALOURIS Athaπassios PRODUOION τechnogramma -------- 12, Markou Avgeri str. 153 43 Athens Μ: 6000.643 - Fax: 600.22.95 Α QUICK LOOK ΑΤ Ν. CHR. 90 EVANGELISMOS NEWS 91 MEDICAL PROGRESS Liver Transplantantion. G.P. Fragulidis, D. Weppler, A.G. Tzakis 92 REVIEWS Carcinoma in situ (CIS) of the urinary bladder. Μ.Μ. Vaslamatzis, Con. Petraki 112 Treatment of primary hypertension: an update. Ν. lnglessis, Ε. Aπdreadis 120 CONτiNUED M EDICAL EDUCAτiO N 128 SHORT REVIEW Wilson's disease. Α. Yalouris --------------130 MEDICAL SYNDROMES... with a naιne 134 CLINICAL STUDY Heterotopic gastric mucosa in the duodenum. D. Katsaros, Κ _ Goumas, Μ. Tsamouri, Κ. Nasopoulos, D. Soutos 135 DO YOU ΚΝΟ\ι\1 Τ ΗΑτ... CASE REPORT 139 Dorsal dislocation of the second, third and fourth carpometacarpal joints and fracture of the base of fifth metacarpal. Report of a case and review of the literature. Th. Β. Grivas, j.g. Katrabasas, Ν. Papavasiliou 141 SPECIAL ARτiCLE Patient's Compliance: Factors and Strategies. Ε. Saouπatsos, D. Sionis 145 THELANCET 154 Annual subscription in Greece 5.000 drs Societies - Organisations 6.000 drs Studeιιts 2.000 drs Αππιιal sιιbscr iption for other countries $ 30

-~ΕΝΔΙΑaJΕΡΟΥΣΕΣ rlεριπτqσεισ -;: ~."1< ' Ραχιαίο εξάρθρημα δευτέρας, τρίτης, τετάρτης καρπομετακαρπίου αρθρώσεως με συνοδό κάταγμα της 6άσεως του πέμπτου μετακαρπίου. Παρουσίαση ενός περιστατικού και της 6ι6λιογραφίας ανασκόπηση ΘΒ Γρίβας, ΙΓ Κατραμπασάς, Ν Παπαβασιλείου SUMMARY GRIVAS ΤΗ Β, KATRABASAS }G, PAPAVAS/L/OU Ν. Dorsal dislocation of the second, third and fourth carpometacarpal joints and fracture of the base of fifth metacarpal. Report of a case and review of the literature. Background. Dis/ocation of carpometacarpal joints is quite rare and both Creek and lnternationalliterature is poor. lts treatment is either conserνatiνe or surgicalι the second mainly applied in cases of fracture-dislocations. Material and Methods. ln this report a case of dorsal dislocation of the secondι third and forth carpometacarpal joints and a fracture of the base of fifth metacarpalι which was treated conserνatiνe!yι is presented. The reduction was performed with the use of finger traps and manipu/ation as we/1. lmmobilization was applied using a forearm carpal splintι which was remoνed after 35 days. Results. Six months after the injury and therapy the result was perfect. Conclusions. The successful treatment of the aboνe rare and complex injury of the carpometacarpa/ joints suggests that conserνatiνe treatment can be applied in similar injuries with good outcome. Nosokomiaka Chronika 1 57, 140-144, 1995. Key words: dorsal dislocation, carpometacarpal joints, fracture of fifth metacarpal, conservative treatment. ΠΕΡΙΛΗΨΗ Τα εξαρθρήματα των καρπομετακαρπίων αρθρώσεων είναι αρκετά σπάνια και η αναφορά τοuς στην Ελληνική και διεθνή 6ι6λιοyραφία πολύ περιορισμένη. Η αντιμετώπισή τοuς είναι σuντηρητική ή χειροuρyική 1 κuρίως όταν σuνuπάρχοuν κατάγματα. Σ το άρθρο παροuσιάζεται μία περίπτωση ραχιαίοu εξαρθρήματος δεuτέρας τρίτης και τετάρτης καρπομετακαρπίοu αρθρώσεως ποu σuνοδεuόταν με κάταyμα της βάσεως τοu πέμπτοu μετακαρπίου και αντιμετωπίσθηκε συντηρητικά. Έyινε ανάταξη με τη χρήση τοu συστήματος των Κινέζικων δακτύλων και με χειρισμούς. Η ακινητοποίηση έyινε μυ πηχεοκαρπικό yύψο ο οποίος αφαιρέθηκε μετά από 35 ημέρες. Έξι μήνες μετά την προαναφερθείσα κάκωση και την εφαρμοσθείσα θεραπεία το αποτέλεσμα ήταν άριστο. Νοσοκ. Χρονικά, 57, 140-144, 1995. Όροι ευρετηρίου: ραχιαίο εξάρθρημαι καρπομετακάρπιες aρθρώσεις, κάταγμα πέμπτου μετακαρπίου, συντηρητική θεραπεία. Από το Α' Ορθοπεδικό τμιjμα τοu ΠΓΝΑ ιιο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ".

ΤΟΜΟΣ 57, ΠΥΧΟΣ 2, ΑΠΡ. -ΙΟΥΝ. 1995 141 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τα εξαρθρήματα των καρπομετακαρπίων αρθρώσεων ε ίναι σχετικά σπάνιες κακώσεις, το δε ταυτόχρονο εξάρ θρημα δύο ή περισσοτέρων αρθρώσεων ακόμη σπανιότερη. Η πιο συχνή κάκωση, που αναφέρετα ι στη βιβλιογραφία, είναι το εξάρθρημα του αντίχειρα (3,5,6,17,18,19) που μπορεί να αντιμετωπισ θεί ή με κλειστή ανάταξη, ή με κλειστή ανάταξη και συγκρά τη ση με διαδερμική εφαρμογή βελονών Kirschner ή τέλος με ανοικτή ανάταξη και σταθεροποίηση με βελόνη Kirschner ή με συνδεσμοπλαστική. Άλλοτε το εξάρθρημα του αντίχειρα συνοδεύεται με κάταγμα του μείζονος πολυγώνου (13,21 ), οπότε η αντιμετώπισή του συνίσταται σε ανοικτή ανάταξη και εσωτερική οστεοσύνθεση. Δεύτερη σε συχνότητα κάκωση είναι το εξάρθρημα τ ου πέμπτου μετακαρπίου (1,4,8,11,15,20) το οποίο είναι κυρίως ωλένιο - παλαμιαίο (1,4,20) και σπαν ιότερα ραχιαίο (11 ). Η αντιμετώπισή του συνήθως γίνεται με κλειστή ανάταξη και ακινητοποίηση και υ ποβοήθηση της ακινητοποιήσεως με βελόνες Kirschner. Αναφέρεται ότι σε μία περίπτωση χρειάστηκε ανοικτή ανάταξη και εσωτερική οστεοσύνθεση (4). Επίσης σε μία περίπτωση εξαρθρήματος του πέμπτου μετακαρπίου με κάταγμα (2) χρειάστηκε χειρουργική αντιμετώπ ι ση. Όσον αφορά τα μεσαία μετακάρπια υπάρχουν δύο αναφορές για εξαρθρήματα της δευτ έρας καρπομετακαρπίου αρθρώσεως (9, 12) που αντιμετωπίσθηκαν χειρουργικά, λόγω εμπλοκής στην άρθρωση του κερκιδικού εκτείνοντα το ν δείκτη. Σ ε δύο περιπτώσεις εξαρθρήματος και κατάγματος της τετάρτης καρπομετακαρπίου αρθρώσεως (1 Ο) έγ ιν ε ανοικτή ανάταξη και εσωτερική οστεοσύνθεση. Σε μια περίπτωση εξαρθρήματος τετάρτης και πέμπτης καρπομετακαρπίου αρθρώσεως που συνοδευόταν από κάταγμα του αγκιστρωτού (16), έγινε ανάταξη και εσωτερική οστεοσύνθεση με βελόνες Kirschner. Επίσης αναφέρονται και δύο περιπτώσεις εξαρθρημάτων δευτέρας έως π έμπτης καρπομετακαρπίου αρθρώσεως με κάταγμα με~ονος πολυγώνου που αν τιμετωπίσθηκαν χειρουργικά. τέλος αναφέρεται περίπτωση τραυματικού παλαμιαίου εξα ρθρήματος δευ τέρας - τρίτης - τετάρτης καρπομετακαρπίου αρθρώσεως (22) που αντιμετωπίστηκε με κλειστή ανάταξη και γύψο. Ο συνδυασμός κακώσεων που περιγράφουμε στο παρ όν άρθρο δεν αναφέρεται ούτε στην Ελληνική ούτε στην ξενόγλωσση βιβλιογραφία. Παρουσίαση του περιστατικού Στις 5-7-1994 προσήλθε στα Επ ε ίγοντα Εξωτερικά Ιατρεία του Νοσοκομείου ο Π. Κ. 26 ετώ ν (Α. Μ. εξετάσεως 67), κατόπιν τροχαίου ατυχήματος με μοτοποδήλατο όπου ανέφερε, πτώση επί της αριστεράς άκρας χειρός η οποία βρισκόταν σε παλαμιαία κάμψη. Εκ του ακτινολογικού ελέγχου δ ιαπιστώθηκαν οι κάτωθι κακώσεις: - Ραχιαίο εξάρθρημα 2ης - 3ης - 4ης καρπομετακαρπίου αρθρώσεως αριστεράς χειρός (ε ικ. 1 ). - Κάταγμα βάσεως Sου μ ε τα καρπίου αριστεράς χειρός (ε ι κ. 1 ). - Κάταγμα κεφαλής περόνης αριστερού γόνατος. - Ρωγμώδες κάταγμα έξω σφυρού αριστεράς ποδοκνημικής. Ο ασθενής τοποθετήθηκ ε στην ε ιδικού τύπου ανάρτηση με τα Κινέζικα δάκτυλα με 5 Kgr βάρος με σκοπό τη μυϊκή χαλάρωση και την υποβοήθηση της ανατάξεως. Κατόπιν 15λεπτης παραμονής σε ανάρτηση επιχειρήθηκε, επιτυχώς, η δια χειρ ισμού ανάταξη των εξαρθρω μένων αρθρώσεων που έγινε με περιορισμένο πόνο του ασθενούς. Ακολούθως, και πριν αποδεσμευθεί ο ασθενής από τα Κινέζικα δάκτυλα, τοποθετήθηκε πηχεοκαρπικός γύψινος επίδεσμος. Ν έος ακτινολογικός έλεγχος έδε ιξε την ανάγκη ελαφράς ραχιαίας διορθώσεως του γύψου, η οποία και έγ ιν ε (ε ικ. 2). Ο ασθενής επαν εξετάσθηκε σε 15 ημέρες. Έγινε νέα ακτινολογική εξέταση για τον έλεγχο της διατηρήσεως της ανάταξης, η οποία παρέμεινε σε ικανοποιητική θέση. Ο γύψος αφαιρέθηκε σε 35 ημέρες. Η κινητικότητα της περιοχής ήταν ελαφρά περιορισμένη αλλά σχετικά ανώδυνη. Συνεστήθη φυσικοθεραπεία για αποκατάσταση της λειτουργικότη τας της αρθρώσεως. Έξι μήνες μετά ( 17 5 ημέρες) από το ατύχημα η λειτουργικότητα της άκρας χειρός ήταν πλήρης, η δε συγκριτική προς το υγιές χέρι ικανότητα, ταυτόσημη (εικ. 3α, β). Συζήτηση Όπως αναφέρθηκε και στην εισαγωγή, τα εξαρθρήματα των καρπομετακαρπίων αρθρώσεων είναι ιδιαίτερα σπάνια και η απόκατάστασή τους μπορεί να είναι είτε συντηρητική (γύψος), ε ίτε χειρουργική (ανοικτή ή κλειστή ανάταξη και συγκράτηση με βελόνες Kirschner, είτε συνδυα σμένη θεραπεία (διαδερμική τ οποθέτησ η βελονών Kirschner και γύψος). Όλοι οι συγγραφείς αναφέρουν π ολύ καλά αποτελέσματα. Όσον αφορά τα ραχιαία εξαρθρήματα των καρπομετακαρπίων αρθρώσεων είνα ι σπανιότατα και οι Ελληνικές ή ξενόγλωσσες αναφορές ανύπαρκτες. Έτσι

142 ΝΟΣ:ΟΚΟΜΕΙΑΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ Εικόvα 1: Ο ακτινολογικός έλεγχος έδειξε τις ακόλουθες κακώσεις στο αριστερό χέρι, ραχιαίο εξάρθρημα της 2ης, 3ης και 4ης καρπομετακαρπίου αρθρώσεως και κάταγμα 6άσεως του 5ου μετακαρπίου. Εικόvα 2: Ακτινολογικός έλεγχος μετά την ανάταξη και ακινητοποίηση με πηχεοκαρπικό γύψινο επίδεσμο.

ΤΟΜΟΣ 57, τευχοσ 2, ΑΠΡ.-ΙΟΥΝ. 1995 143 Εικόνα 3: α. Μετά από 6 μήνες το κάταyμα του Sου μετακαρπίου είναι καλά πορωμένο και οι καρπομετακάρπιες aρθρώσεις κατά φύση, 6. η κλινική εικόνα της λειτουργίας του χεριού του ασθενούς. στην αντιμετώπιση του ανωτέρου περιστατικού είχαμε να επιλέξουμε δύο λύσεις. Η πρώτη ήταν να επιχειρήσουμε κλειστή ανάταξη και ακινητοποίηση με γύψο. Η δεύτερη να προβούμε σε ανοικτή ανάταξη και να συγκρατήσουμε τα εξαρθρήματα με βελόνες Kirschner. Προτιμήσαμε την πρώτη μέθοδο έχοντας σαν κριτήριο την πιθανότητα μη σταθερής συγκρατήσεως, πράγμα που μας οδήγησε στην συχνή παρακολούθηση του ασθενούς. Το τελικό αποτέλεσμα κρίθηκε άριστο, πράγμα που μας οδήγησε στο συμπέρασμα ότι τα ραχιαία εξαρθρήματα των καρπομετακαρπίων αρθρώσεων μπορούν να αντιμετωπισθούν, επιτυχώς, με συντηρητικό τρόπο, φροντίζοντας πάντα για την καλή σταθεροποίηση της ανατάξεως και τη συχνή παρακολούθηση του ασθενούς. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Berg ΕΕ, Murphy DF. Ulnopalmar dislocation of the fifth carpometacarpal joint - successful closed reduction-reνiew of the literature and anatomic reeνaluation. j Hand Surg - Am 1986, 11 :(4), 521-525. 2. Bobb DA, Burke EF. Fracture and fracture dislocation of the fifth carpometacarpal joint. j Am Osteopath Assoc 1986, 86: (7), 422-428. 3. Cavlak Υ, Kindel Η. Dislocation of the thumb saddle joint. Unfallchirurg 1984, 1 0: ( 4), 211-212. 4. Chen VT Dislocation of carpometacarpal joint of the little finger. j Hand Surg-Br 1987, 12: (2), 260-263. 5. Chen VT Dislocation of carpometacarpal joint of the thumb. j Hand Surg Br 1987, 12: (2), 246-251. 6. jakobsen CW, Elberg JJ. lsolated carpometacarpal dislocation of the thumb. Case report. Scand j Plast Reconstr Surg Hand Surg 1988, 22: (2), 185-186. 7. Jebson PJ, Engber WD, Lange RH. Dislocation and fracture - dislocation of the carpometacarpal joint. Orthop Reν Suppl, 1994, 19-28. 8. Henning Κ. lsolated dislocation of the 5th carpometacarpal joint. Α case report. Unfallchirurg 1986, 89 (12), 574-575. 9. Ηο ΡΚ, Choban SJ, Eshman SJ, Dupuy Π. Complex dorsal dislocation of the second carpometacarpal joint. j Hand Surg- Am 1987, 12: (6), 1074-1076. 1 Ο. Hutchinson MR, Smith ), Hodgman CG. lsolated fracture - dislocation of the forth carpometacarpal joint. Α report of two cases. Orthop Rev 1993, 22:(9), 1038-1045. 11. Laforgia R, Specchiulli F, Mariani Α. Dorsal dislocation of the fifth carpometacarpal joint. j Hand Surg - Am 1990, 15: (3), 463-465. 12. Mehara ΑΚ, Bhan S. Rotatory dislocation of the second carpometacarpal joint: case report. j τrauma 1993,

144 ΝΟΣΟΚΟΜΕιΑΚΑ ΧΡΟΝιΚΑ 34: (3), 464-466. 13. Mody BS, Dias JJ. Carpometacarpal dislocation of the thumb associated with fracture of the Trapezium.} Hand Surg-Br 1993, 18:(2), 197-199. 14. Pai CH, Wei DC, Hu ST, Hou SP, Hsu ΜΝ. Carpalbone dislocations: review of 20 cases. } Formos Med Assoc 1990, 89: (8), 696-703. 15. Parkinson. RW, Paton RW. Carpometacarpal dislocation: an aid to diagnosis. lnjury 1992, 23: (3), 187-188. 16. Schrott Ε, Wessinghage D. Course of treatment of a Luxation of the 4th and 5th carpometacarpal joint with hamate involvement. Handchir Mikrochir Plast Chir 1983, 15: (1 ), 25-28. 17. Shah J, Patel Μ. Dislocation of the carpometacarpal joint of the thumb. Α report of four cases. C!in Orthop 1983, 175: 166-169. 18. Sim Ε. Dislocation of the thumb saddle joint as a rare sports injury. Sportνerletz - Sportschaden 1990, 4: (2), 92-95. 19. Strauch RJ, Behrman MJ, Rosenwasser ΜΡ. Acute dislocation of the carpometacarpal joint of the thumb: an anatomic and cadaver study. } Hand Surg Am 1994, 19: (1 ), 93-98. 20. Tountas ΑΑ, Kwok JM. lsolated volar dislocation of the fifth carpometacarpal joint. Case report. C!in Orthop 1984, 187, 172-175. 21. Walz Μ. lsolated fracture of the os trapezium with concomitant dislocation of the carpometacarpal joint of the thumb. Α case report. Aktuel τraumatol 1989, 19: (3), 104-106. 22. Woo CC. Traumatic volar dislocation of the second, third and fourth carpometacarpal joints: mechanism and manipulation. } Manipulatiνe Physiol Ther 1988, 11: (2), 124-129. Ιατρικά Οδωνυμικά Αθήνας - I Στην περιοχή της πρωτεύουσας (Αθήνα - περίχωρά της) υπάρχουν αρκετοί δρόμοι με ονόματα γιατρών ή σχετικών επιστημόνων που είναι πιο γνωστοί από τη συμβολή τους στη θεραπευτική. Έτσι, από aρχαίους υπάρχουν 22 οδοί Ιπποκράτους, 19 οδοί Ασκληπιού και 3 οδοί Γαληνού. Από ξένους υπάρχουν μόνο του Παστέρ (5 οδοί) και του Φλέμιγκ (24 οδοί! - περισσότερες από οποιονδήποτε, αν και μερικές θα είναι ίσως αφιερωμένες στην Ελληνίδα σύζυγό του Αμαλία, μικροβιολόγο και μετέπειτα πολιτικό με αντιδικτατορική δράση. Αυτό δεν καθορίζεται). Οι Έλληνες γιατροί της σύγχρονης εποχής αρχίζουν να τιμούνται από το 19ο αιώνα (δεν υπήρχαν και παλιότεροι!). Κυρίως καθηγητές του Πανεπιστημίου Αθηνών έχουν δώσει το όνομά τους σε 14 οδούς. Οι γιατροί και αιώνα τιμούνται πάλι σε 14 οδούς. καθηγητές του 20ού (Κάποιος μελλοντικός συλλογέας ανάλεκτων θα ανασκοπήσει τον 21 ο αιώνα που αρχίζει σε λίγο... ) «0δωνυμικά!! 1 7 993 <<Κατάλοyος Ταχυδρομικών Κωδικών" Α. Κ.