«[Αυτό το βιβλίο] με βοήθησε να νιώσω καλά [με το γεγονός ότι είμαι δυσλεξικός] και είμαι σίγουρος ότι θα βοηθήσει και άλλους δυσλεξικούς. Με συγκίνησε πολύ, γιατί μου θύμισε τον εαυτό μου». H Άλις Ουίντον γνωρίζει καλά ότι το να είσαι δυσλεξικός δε σημαίνει ότι δεν είσαι έξυπνος μπορεί απλώς να χρειάζεται να βλέπεις τα πράγματα με έναν διαφορετικό τρόπο. ΑΛΙΣ ΟΥΙΝΤΟΝ Zac, 11 ετών, δυσλεξικός «Χρησιμοποιώντας τις στρατηγικές της Άλις, μπορείς κι εσύ να μαθαίνεις με ευχάριστο τρόπο ό,τι χρειάζεται για να πετυχαίνεις τους στόχους σου. Για πρώτη φορά, κυκλοφορεί ένα βιβλίο που ενθαρρύνει τον μαθητή να ακονίσει τις γνωστικές του δεξιότητες χωρίς να τα περιμένει όλα από τον καθηγητή. Το διαβάζεις ξανά και ξανά». Sarah Hoss, καθηγήτρια ηλεκτρονικής μάθησης του προγράμματος «Λεονάρντο Ντα Βίντσι», δημοσιογράφος και blogger Σε αυτό το βιβλίο παρουσιάζει τεχνικές εκμάθησης που έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές για την ίδια και οι οποίες μάλλον δε διδάσκονται στα σχολεία. Προτείνει, επίσης, λύσεις στα πιο συνηθισμένα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι δυσλεξικοί μαθητές δοκιμασμένες τεχνικές ώστε να σημειώσεις πρόοδο με το διάβασμα, την ορθογραφία, την απομνημόνευση πληροφοριών και τη διαχείριση του χρόνου, και μια απλή μέθοδο που διασφαλίζει ότι δε θα χάσεις ποτέ ξανά τα εργαλεία μάθησης (όπως τα μολύβια και τα βιβλία σου). Οι στρατηγικές είναι ιδανικές για να χρησιμοποιηθούν κατά την προετοιμασία εξετάσεων και σε βοηθούν να είσαι πιο οργανωμένος, λιγότερο αγχωμένος και καλύτερα προετοιμασμένος! «Αυτό το βιβλίο είναι σαν ανάσα φρέσκου αέρα. Για ένα νεαρό άτομο με δυσλεξία είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζει ότι το γεγονός αυτό δεν αποτελεί απαραίτητα πρόβλημα». Hannah, δυσλεξικός γονέας δυσλεξικού παιδιού ISBN: 978-960-16-7555-8 Bοηθ. κωδ. µηχ/σης 11555 Η Άλις Ουίντον είναι καθηγήτρια μερικής απασχόλησης στο κολέγιο Pembrokeshire της Ουαλίας. Στο παρελθόν έχει εργαστεί ως οργανώτρια δραστηριοτήτων για τη νεολαία. Έχει διδακτική εμπειρία σε μια πληθώρα εκπαιδευτικών προγραμμάτων, καθώς και στην προετοιμασία υποψήφιων εκπαιδευτικών (PGCE) παραδίδοντας μαθήματα σχετικά με καινοτόμες διδακτικές και μεθόδους μάθησης. Ως δυσλεξική καθηγήτρια και μαθήτρια η ίδια, έχει συγκεντρώσει και έχει μελετήσει τεχνικές, για να βοηθήσει δυσλεξικούς μαθητές.
Δυσλεξία Οδηγός αυτοβοήθειας για μεγάλα παιδιά και εφήβους
Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προ στα τεύε ται κατά τις δια τά ξεις της ελ λη νι κής νο μο θε σίας (Ν. 2121/1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) και τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται απολύτως η άνευ γραπτής αδείας του εκδότη κατά οποιον δή πο τε τρό πο ή μέσο (ηλε κτρο νι κό, μη χα νι κό ή άλλο) αντιγραφή, φωτοανατύπωση και εν γένει αναπαραγωγή, εκμίσθωση ή δανεισμός, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοι νό σε οποια δή πο τε μορφή και η εν γένει εκ με τάλ λευ ση του συ νό λου ή μέ ρους του έργου. Εκδόσεις Πατάκη Πρακτικοί οδηγοί / Για το παιδί και τους γονείς Άλις Ουίντον, Δυσλεξία Οδηγός αυτοβοήθειας για μεγάλα παιδιά και εφήβους Alais Winton, The self-help guide for teens with dyslexia Μετάφραση: Μαρία Ψωμά Υπεύθυνη έκδοσης: Υβόνη Καρύδη Διορθώσεις: Ελίνα Πάντου DTP: Νίκη Αντωνακοπούλου Φιλμ-μοντάζ: Μαρία Ποινιού-Ρένεση Copyright Alais Winton, 2015 Copyright για την ελληνική γλώσσα Σ. Πατάκης Α.Ε.Ε.Δ.Ε. (Εκδόσεις Πατάκη), Αθήνα 2017 All rights reserved Πρώτη έκδοση στην αγγλική γλώσσα από Jessica Kingsley Publisher Ltd (www.jkp.com), 73 Collier Street, Ν1 9ΒΕ, Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο, 2015 Πρώτη έκδοση από τις Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα, Σεπτέμβριος 2018 ΚΕΤ Β328 ΚΕΠ 73/18 ISBN 978-960-16-7555-8 ΠΑΝΑΓΗ ΤΣΑΛΔΑΡΗ (ΠΡΩΗΝ ΠΕΙΡΑΙΩΣ) 38, 104 37 ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ.: 210.36.50.000, 210.52.05.600, 801.100.2665 - FAX: 210.36.50.069 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ: ΕΜΜ. ΜΠΕΝΑΚΗ 16, 106 78 ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ.: 210.38.31.078 YΠOKΑΤΑΣΤΗMA BOPEIAΣ EΛΛAΔAΣ: KOPYTΣAΣ (TEPMA ΠONTOY ΠEPIOXH B KTEO) 570 09 KAΛOXΩPI ΘEΣΣAΛONIKHΣ, Τ.Θ. 1213, ΤΗΛ.: 2310.70.63.54, 2310.70.67.15 - FAX: 2310.70.63.55 Web site: http://www.patakis.gr e-mail: info@patakis.gr, sales@patakis.gr
ΆΛΙΣ ΟΥΊΝΤΟΝ Δυσλεξία Οδηγός αυτοβοήθειας για μεγάλα παιδιά και εφήβους ΜΕΤΆΦΡΑΣΗ Μαρία Ψωμά
Στη Hannah, που με καταλαβαίνει σου είμαι ευγνώμων κάθε μέρα. Στον Gordon σ ευχαριστώ για την αγάπη και τη στήριξή σου, για την επιμέλεια του κειμένου μου και για ακόμα περισσότερα. Στον Zac και τον Jacob γνωρίζω ότι έχετε αντιμετωπίσει δυσκολίες στη μάθηση, αλλά γνωρίζω επίσης ότι θα είστε και οι δύο καταπληκτικοί σε οτιδήποτε διαλέξετε να ασχοληθείτε.
Ευχαριστίες Ευχαριστώ πολύ τη Mia Broomhall που υπήρξε το διακριτικό και πολύ υπομονετικό μοντέλο μου. Ευχαριστώ, επίσης, και την υπόλοιπη οικογένεια Broomhall για τη στήριξη και ενθάρρυνση όλο αυτό το διάστημα. Ευχαριστώ τον Gordon για την επιμέλεια του βιβλίου μου. Ευχαριστώ τη Mandy και την οικογένειά της για την τεράστια στήριξη και συνεισφορά στη δουλειά μου. Πολλές ευχαριστίες στη Sarah Hoss για τις συμβουλές και υποδείξεις της, καθώς και για την ακλόνητη και συνεχή πίστη της σ αυτή την ιδέα, ακόμη και όταν υπήρχε μόνο στο μυαλό μου. Ευχαριστίες στη Hannah Rackham, επειδή ήταν αυτή που ήταν. Ευχαριστίες στον Jacob Broomhall και τον Zac Millard, γιατί με ενέπνευσαν να το κάνω. Τέλος, ευχαριστίες σε όλους όσοι με βοήθησαν και με στήριξαν στη συγγραφή αυτού του βιβλίου.
Περιεχόμενα 1. Καλώς όρισες στον κόσμο μου 11 2. Είμαι σίγουρος ότι έχω ξεχάσει κάτι! 15 3. Έχει δει κανείς το τηλέφωνό μου; Και τι είχα σκοπό να κάνω σήμερα; 25 4. Κάν το εικόνα 35 5. Να διαβάζει ή να μη διαβάζει κανείς; Ιδού η απορία! 51 6. Τι σημαίνει αυτό; 63 7. Δεν ξέρω καν με ποιο γράμμα αρχίζει 71 8. Μια λέξη για τους αριθμούς 79 9. Έκρηξη άγχους! 91 10. Συμπέρασμα (Τι έχω μάθει μέχρι τώρα;) 103 11. Εργαλεία και πηγές 113 Βιβλιογραφία 120 Ευρετήριο όρων 122
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Καλώς όρισες στον κόσμο μου Θα ήθελα να αρχίσω λέγοντας «γεια σου», όποιος κι αν είσαι, αναγνώστη, και να σου πω λίγα λόγια για την ιστορία μου και για ποιο λόγο αποφάσισα να γράψω αυτό το βιβλίο. Είμαι δυσλεξική. Μπορεί να είσαι δυσλεξικός κι εσύ ή να γνωρίζεις κάποιον κοντινό σου που είναι κι αυτός, και πιθανώς να ξέρεις τι σημαίνει για σένα, αλλά εδώ θα σου περιγράψω τι σημαίνει για μένα: Παλεύω με την ανάγνωση (συχνά οι λέξεις κινούνται πάνω στη σελίδα όταν κουράζομαι, γκρεμίζονται στο τέλος της πρότασης σαν τα τρωκτικά των βορείων χωρών που πηδάνε στους γκρεμούς, και μερικές φορές δεν καταλαβαίνω το νόημα αυτού που έχω διαβάσει). Αρκετές φορές κάνω ορθογραφικά λάθη και δεν μπορώ να τα εντοπίσω όταν ξανακοιτάω το γραπτό μου. Χάνω εύκολα πράγματα, και τον εαυτό μου χάνω (ακόμη και με GPS!), και ξεχνάω εύκολα. 11
ΔΥΣΛΕΞΊΑ ΟΔΗΓΌΣ ΑΥΤΟΒΟΉΘΕΙΑΣ ΓΙΑ ΜΕΓΆΛΑ ΠΑΙΔΙΆ ΚΑΙ ΕΦΉΒΟΥΣ Όλη αυτή η κατάσταση κάνει τη μάθηση για μένα δυσκολότερη απ ό,τι θα ήταν για κάποιον που δεν έχει να παλεύει με αυτό κάθε μέρα! Από την άλλη πλευρά, ένα βασικό πλεονέκτημα είναι ότι σκέφτομαι με τρισδιάστατες εικόνες. Αυτό σημαίνει ότι είμαι ικανή να σκηνοθετήσω μια θεατρική παράσταση, να δημιουργήσω ένα γλυπτό ή να συνθέσω μια χορογραφία για μια ομάδα χορευτών, κι όλα αυτά μέσα στο μυαλό μου. Είμαι δημιουργική, έξυπνη και με ενδιαφέρει η ανθρώπινη επαφή αν σου τύχει να είσαι δυσλεξικός, είναι ζωτικής σημασίας να μην ξεχνάς στις δύσκολες στιγμές τα πράγματα στα οποία είσαι ικανός. Αφιέρωσα τη ζωή μου στη μάθηση, από το γυμνάσιο και το λύκειο ως το πτυχίο και το μεταπτυχιακό μου δίπλωμα στην εκπαίδευση. Παράλληλα, έχω κάνει μαθήματα χορού της κοιλιάς, συντήρησης αυτοκινήτων, ψυχολογίας, αισθητικής, ανατομίας και φυσιολογίας, και σουηδικού μασάζ. Ως καθηγήτρια κολεγίου πάντα προτρέπω τους φοιτητές να μάθουν. Η μάθηση μπορεί να είναι μια καταπληκτική εμπειρία και καμιά φορά μπορεί να σου ανοίξει πόρτες που δε φαντάζεσαι αλλά ως δυσλεξική υπήρξαν στιγμές, ακόμη και ως ενήλικη, κατά τις οποίες η προσπάθεια της μάθησης στην πράξη κατέληξε για μένα σε δάκρυα ή θυμό και σύγχυση. Μέσα σ αυτό το βιβλίο περιλαμβάνονται ιδέες και τεχνικές που έχω χρησιμοποιήσει και με έχουν βοηθήσει στη μάθηση. 12
ΚΑΛΏΣ ΌΡΙΣΕΣ ΣΤΟΝ ΚΌΣΜΟ ΜΟΥ Χωρίς αυτές τις στρατηγικές δε θα είχα ολοκληρώσει τις σπουδές μου στο θέατρο και τα αγγλικά και θα είχα δυσκολευτεί πολύ στις μετέπειτα. Δεν είμαι σε θέση να σου προσφέρω γιατρειά αν είσαι δυσλεξικός όπως κι εγώ, τότε θα βλέπεις πάντοτε τα πράγματα διαφορετικά. Αυτό όμως που μπορώ να σου προσφέρω είναι κάποιες λύσεις σε κοινά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι δυσλεξικοί που ενδιαφέρονται να μάθουν. Ελπίζω οι προτάσεις αυτού του βιβλίου να είναι χρήσιμες, αλλά πάνω απ όλα, εύχομαι να είσαι ικανός να κάνεις οτιδήποτε ονειρεύεσαι στη ζωή σου και τα εργαλεία αυτά να σε βοηθήσουν να κατακτήσεις τη γνώση που χρειάζεσαι σε όλη τη διαδρομή σου. Μερικά από τα πιο επιτυχημένα και εφευρετικά άτομα στην ιστορία ή στην εποχή μας βρήκαν δυσκολίες στη διαδικασία της μάθησης. Ζήτω η διαφορετικότητα! Αν η σφήνα δεν εφαρμόζει στην τρύπα, θα πρέπει να δώσουμε στην τρύπα διαφορετικό σχήμα και όχι στη σφήνα. Έτσι, την επόμενη φορά που το μυαλό σου θα πει «δεν το καταλαβαίνω», αυτό δε σημαίνει ότι δε θα το καταλάβεις ποτέ, αλλά απλώς ότι δεν έχει εξηγηθεί με έναν τρόπο λειτουργικό για σένα. 13