Ψυχοσεξουαλική ανάπτυξη

Σχετικά έγγραφα
MAΘΗΜΑ 4-ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ P S Y M Α Θ Η Μ Α 4 Ο 1

Κορίτσι ή Αγόρι: Η Ανάπτυξη της Ταυτότητας Φύλου. Ίλια Χατζή Ψυχολόγος MSc

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες. Θεματική Ενότητα 6: Σχολές σκέψης στην ψυχολογία: IV

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ. Θεματική Ενότητα 4: Η ψυχαναλυτική θεωρία των κινήτρων

ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΙΔΟΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

ΤΣΑΠΑΤΣΑΡΗ ε.

Οι γνώμες είναι πολλές

Εισαγωγή στην Ψυχολογία με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες

ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ

Κυριακή Γ. Γιώτα Ψυχολόγος MSc., Ph.D. Η Ψυχαναλυτική Θεωρία του Freud για την Προσωπικότητα

ΗΘΙΚΗ & ΗΘΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ & ΣΤΗΝ Φ.Α.

Η Ψυχολογική Διάσταση της Κώφωσης. Ελενα Τρύφωνος Εκπαιδευτική Ψυχολόγος Υπηρεσία Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού

ΤΙΤΛΟΙ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

Παρακάτω, έχετε μια λίστα με ερωτήσεις για κάθε θέμα, οι οποίες θα σας βοηθήσουν.

ΦΟΡΜΑ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΟΜΙΛΟΥ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ. Βαρβάρα Δερνελή ΕΚΠ/ΚΟΥ. Β Τάξη Λυκείου

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης

Εξελικτική Ψυχολογία

Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω

Η εφηβεία ως αναπτυξιακό στάδιο

ΠΑΙΔΙΚΗ ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΒΙΑ

Το Αρνητικό στην Ψυχανάλυση

Μπορεί να συναντηθεί ο έφηβος με το δάσκαλο; Προσέγγιση των δυσκολιών στη σχέση μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητή

Έφηβος και Διαδίκτυο Ο Ρόλος του Γονέα

Ασφαλής χρήση διαδικτύου και κινητού τηλεφώνου σε παιδιά και εφήβους

Μάνος Κοντολέων : «Ζω γράφοντας και γράφω ζώντας» Πέμπτη, 23 Μάρτιος :11

Γυμνάσιο Πολεμιδιών

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Ψυχολογία Κινήτρων

Κείμενο. Εφηβεία (4596)

Μάχη Νικολάρα: Δεν ακούγεται και πολύ δημιουργικό αυτό, έτσι όπως το περιγράφετε.

Μαρία Πρίφτη, Ψυχολόγος MSc, Προϊσταμένη Τμήματος Προστασίας Οικογένειας, Παιδιού, Νεολαίας και Παιδείας, Διεύθυνση Κοινωνικής Πολιτικής

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί». Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους.

Γράφει η Γεωργία Λάττα. Ανοίγουν τα σχολεία

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Γ: ΠΑΙΔΙΚΗ ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑ-ΠΑΙΔΙΚΟΙ ΦΟΒΟΙ

Τα χαρισματικά παιδιά είναι προβληματικά για τους γονείς τους. Σε αντίθεση με τους συνομηλίκους τους ενδιαφέρονται περισσότερο για γεγονότα, ευφυή

«Το νόημα της σεξουαλικής ζωής στον άνθρωπο σήμερα»

ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ

Η συνεργασία του σχολείου και της οικογένειας για την αντιμετώπιση της επιθετικής συμπεριφοράς των μαθητών

<<Μεγαλώνω και αλλάζω>> Υπεύθυνοι Προγράμματος:Ηλιάδης Πέτρος Ράκας Άλκιβιάδης Σαρίδου Κωνσταντίνα

ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΒΒΑΔΙΑ Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας

Τα προγράµµατα Ενίσχυσης Πρωτοβουλιών ως προγράµ- σε θέµατα Αγωγής Υγείας» του ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ. µε φορέα υλοποίησης το

Ατομική Ψυχολογία. Alfred Adler. Εισηγήτρια: Παπαχριστοδούλου Ελένη Υπ. Διδάκτωρ Συμβουλευτικής Ψυχολογίας. Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μ.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ/ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΕΣ/ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ/ΜΕΝΤΟΡΕΣ: Συναισθηματικές δεξιότητες

Το Κοινωνικό Πλαίσιο του Εκφοβισμού Αναστασία Ψάλτη

Στυλιανός Βγαγκές - Βάλια Καλογρίδη. «Καθολικός Σχεδιασμός και Ανάπτυξη Προσβάσιμου Ψηφιακού Εκπαιδευτικού Υλικού» -Οριζόντια Πράξη με MIS

Αφορά γονείς-παιδιά Εκµάθηση χρήσης του Η/Υ από την προσχολική ηλικία Συµβολή γονέων στην χρήση του Η/Υ από τα παιδιά

Θέµατα της παρουσίασης. Οικογενειακό περιβάλλον και αγωγή. Η οικογένεια. Στάδια κοινωνικοποίησης µέσα από την οικογένεια:

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ: ΕΦΗΒΕΙΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ. Θεματική Ενότητα 6: Ανθρωπιστικές θεωρίες: Η θεωρία της ιεραρχίας των αναγκών του Abraham Maslow

Ψυχαναλυτική προσέγγιση: Ψυχανάλυση- Freud

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΙΔΡΟΥΝ ΣΤΗ ΣΧΕΣΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ

Εισηγητές: Λιάπη Αγγελική Μωυσής Δαυίδ Φρανσές Έστερ

Γιατί οι νέοι καταφεύγουν σε πράξεις βίας, αναζήτηση ταυτότητας ή συναισθηματικές δυσκολίες;

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΡΟΦΗΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ. Ελευθέριος Μουτσάνας Παιδίατρος Παλαμάς 18/03/2012

ΣΧΟΛΙΑΤΡΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ

ΠΑΡΑΚΙΝΗΣΗ ΓΙΑ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

Εφηβεία, μία δυστοπία. Ερευνητική εργασία Α τετραμήνου της Α Λυκείου των Λ.Τ. Αρμενίου Σχολικό έτος


Παράγοντες Προστασίας και Κινδύνου

A μέρος Σεμιναρίου. Λευκωσία Οκτωβρίου 2008 Μαρία Παναγή- Καραγιάννη

Πρόληψη Ατυχημάτων για την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

Οδηγός γονέων Διαταραχή Ελλειμματικής προσοχής με ή χωρίς υπερκινητικότητα (ΔΕΠ/Υ)

ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΤΑ ΤΗ ΝΗΠΙΑΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

Ομάδα μαθητών :Τρασάνη Κλαρίσα, Μάλλιαρη Ελένη, Πολυξένη Αθηνά Τσαούση, Κοτσώνη Ζωή Ανθή, Αθανασοπούλου Ευφροσύνη, Θεοδωροπούλου Θεώνη

ΩΡΑ ΓΙΑ ΚΙΝΟΥΜΕΝΑ ΣΧΕΔΙΑ ΕΠΙΡΡΟΗ ΚΙΝΟΥΜΕΝΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΣΤΗ ΠΑΙΔΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

Η δημιουργία κι η διατήρηση της φιλικής σχέσης βασίζεται στην ελεύθερη βούληση των ατόμων, χωρίς να επιβάλλεται.

Εκπαιδευτική Ψυχολογία Μάθημα 2 ο. Γνωστικές Θεωρίες για την Ανάπτυξη: Θεωρητικές Αρχές και Εφαρμογές στην Εκπαίδευση

Μάριος Γούδας Θέματα Διάλεξης. Ένας κοινά αποδεκτός ορισμός για τον όρο Θετική Ανάπτυξη είναι ο παρακάτω:

Ονοματεπώνυμο: Ελένη Ντίμερη Τάξη: Α Λυκείου Τμήμα: Α3 Σχολείο: 7 Λύκειο Καλλιθέας. Δημοσκοπική Έρευνα

«Οικογένεια σε Κρίση Διαχείριση της Απώλειας». Δρ. Μάγια Αλιβιζάτου Ψυχολόγος / Διασχολική Συντονίστρια Ψυχοπαιδαγωγικών Τμημάτων Κολλεγίου Αθηνών

Εναντιωματική και προκλητική συμπεριφορά στο σχολείο ο ρόλος του εκπαιδευτικού. Γιώργος Γεωργίου, PhD Κλινικός Ψυχολόγος

Πρώτα διάβασε και κατανόησε τις δηλώσεις και μετά κύκλωσε την απάντηση που πιστεύεις ότι ταιριάζει καλύτερα σε εσένα

Μανουσάκη Μαρία Σχολική Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής

Διαφάνεια 1. T1 Tsitsas_pc; 10/11/2011

Οι σχέσεις των εφήβων

Πώς να «σταθεί» ένας δάσκαλος μέσα στην τάξη;

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΓΟΝΙΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ

Οι Επιπτώσεις του Τραύματος στην Ανάπτυξη του Παιδιού

Πρόγραμμα Δραστηριοτήτων και Μαθημάτων γλωσσών Πυξίδα 2018

ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΝΕΑΝΙΚΗ ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑ. 2 ο Λύκειο Αμαρουσίου Β Τάξη 1 ο project Σχολικό Έτος: Υπεύθυνη καθηγήτρια: κα Σπανού

Πώς Μπορούμε να. Θετικό Τρόπο με τα. Αλληλεπιδράσουμε με. Παιδιά μας ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΥ ΕΙΡΗΝΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ

Κάθε επιλογή, κάθε ενέργεια ή εκδήλωση του νηπιαγωγού κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι σε άμεση συνάρτηση με τις προσδοκίες, που

Ο παιδικός σταθμός, είναι πράγματι ένας «σταθμός» στην πορεία ανάπτυξης και ζωής του ανθρώπου!

Το παιχνίδι της χαράς

The Jobbies. 14ο ΓΕΛ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. Project Β τριμήνου «Το επάγγελμα που επιλέγω» Αντωνιάδου Δέσποινα. Βάκουλης Παναγιώτης.

ΨΗΦΙΑΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΣΕ ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΚΙΝΗΤΗΣ

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 5: H ανάπτυξη της ηθικότητας και της προκοινωνικής

ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ (αποσπάσματα από το βιβλίο του Έριχ Φρομ «η τέχνη της αγάπης», Εκδόσεις Μπουκουμάνη).

Κοινωνικοπολιτισμικές. Θεωρίες Μάθησης. & Εκπαιδευτικό Λογισμικό

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

Σχέσεις καθηγητών και μαθητών

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ COMENIUS REGIO ΓΕΦΥΡΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΚΥΠΡΟΥ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΦΤΩΧΕΙΑ

ΨΥΧΙΚΟ ΤΡΑΥΜΑ & ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑ

Εκπαιδευτικός Μαθητής Γονιός συνοδοιπόροι στο συναίσθημα

Εφηβεία και Πρότυπα. 2)Τη στάση του απέναντι στους άλλους, ενήλικες και συνομηλίκους

Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΠΑΑ ΑΠO ΤΙΣ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΕΣ ΣΤΙΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΛΙΝΙΚΕΣ. Μαρία Χατζηστυλιανού-Σιδηροπούλου

Transcript:

Ψυχοσεξουαλική ανάπτυξη

Sigmund Freud (1856-1939) 1939)

Η οικογένεια

Ψυχαναλυτική προσέγγιση της παιδικής ηλικίας Η παιδική ηλικία ως «λανθάνουσα περίοδος». Στάση στην εξέλιξη ξητης σεξουαλικότητας. Δεν είναι μια νέα οργάνωση της σεξουαλικότητας. Σχετική ήηρεμία πριν από την καταιγίδα της ήβης. Το ιδανικό είναι η επιτυχής (μερική) ρ αποκήρυξη των ενστικτωδών ενορμήσεων. Η κοινωνία (οικογένεια, εκπαίδευση) ενίσχυε παραδοσιακά τη λανθάνουσα περίοδο. Σήμερα την ενισχύει; Υπάρχει παιδική ηλικία; Πρόωρη είσοδος στον κόσμο των ενηλίκων;

Το παιδί από Πινόκιο πρέπει να γίνει Μικρός Πρίγκηπας. Αν ήταν φιλόσοφος, θα ήταν ρεαλιστής, ανήτανψυχολόγος ψυχολόγος, θα ήτανσυμπεριφοριστής συμπεριφοριστής.

Κύρια αναπτυξιακά επιτεύγματα στην παιδική ηλικία Μερική επίλυση του οιδιπόδειου συμπλέγματος Απο-δραματοποίηση των ενδοοικογενειακών σχέσεων Ταύτιση Διαμόρφωση Υπερεγώ Ουδετεροποίηση της ενέργειας των ενορμήσεων Ισχυροποίηση της απώθησης - Μερική «αμνησία» Μετάβαση από τις πρωτογενείς στις δευτερογενείς διεργασίες Κυριαρχία της αρχής της πραγματικότητας έναντι της αρχής της ηδονής Υπερίσχυση στοργής Εμφάνιση «ψυχικών ψ χ φραγμάτων»,, όπως αιδώς, αηδία,, ηθικές και αισθητικές αναζητήσεις

Ρήσεις του Freud για τη λανθάνουσα περίοδο «Το οιδιπόδειο σύμπλεγμα οφείλει να εξαφανισθεί διότι έφθασε η στιγμή να διαλυθεί, όπως πέφτουν οι νεογιλοί οδόντες και φυτρώνουν τα μόνιμα δόντια.» «Η επίμονη απουσία της προσδοκώμενης ικανοποίησης, η συνεχής ματαίωση του παιδιού που ελπίζει, αναγκάζουν το μικρό ερωτευμένο να εγκαταλείψει ένα αίσθημα χωρίς ελπίδα.» (Freud, 1924)

Είναι απολύτως λανθάνουσα η σεξουαλικότητα; «Από καιρό σε καιρό, μια αποσπασματική εκδήλωση της σεξουαλικότητας, η οποία έχει διαφύγει από το μηχανισμό της μετουσίωσης, μπορεί να διακόπτεται, ή κάποια σεξουαλική δραστηριότητα μπορεί να παραμένει ενεργός καθ όλη τη διάρκεια της λανθάνουσας περιόδου, μέχρις ότου το σεξουαλικό ένστικτο ανακύψει με μεγαλύτερη ένταση στην εφηβεία.» (Freud, 1905) (Βλ. ελληνικό ποίημα: Ο «Κύριος Κανείς», στον οποίο εναποτίθενται όλες οι στοματικές και πρωκτικές ανάγκες.)

Κυρίαρχοι μηχανισμοί άμυνας του εγώ στην παιδική ηλικία Στροφή εναντίον του εαυτού: ελέγχονται οι επιθετικές ενορμήσεις. Αντί να επικρίνει τον άλλο, το παιδί επικρίνει τον εαυτό του. Ενοχή. Αντίδραση με το αντίθετο (ή αντιδραστικός σχηματισμός): το παιδί υιοθετεί προσανατολισμούς που αντιτίθενται στην απωθημένη επιθυμία (π.χ., αντί για επιθετικότητα, στοργή, ή αντί για αρέσκεια, αηδία, ή αντί για επιδειξιμανία, συστολή).

Κυρίαρχοι μηχανισμοί άμυνας του εγώ στην παιδική ηλικία Μετουσίωση: το παιδί επιδίδεται σε δραστηριότητες, φαινομενικά άσχετες με τη σεξουαλικότητα, αλλά προερχόμενες από τη δύναμη της σεξουαλικής ενόρμησης. Αλλάζει ο σκοπός της ενόρμησης. Προηγμένος μηχανισμός άμυνας. Θεμέλιο του ανθρώπινου πολιτισμού. Για το παιδί η κύρια οδός της μετουσίωσης είναι το παιχνίδι. Κυριαρχία επί των αντικειμένων και των δεξιοτήτων. Μετουσιωμένες στοματικές ανάγκες: η γνώση ως πνευματική τροφή (στόμα), η περιέργεια, η ανάγκη για το ωραίο (οφθαλμός). Μετουσιωμένες πρωκτικές ανάγκες: συσσώρευση γνώσεων, συλλογές, κατασκευές με υλικά, η μάθηση ως «δώρο» στο δάσκαλο.

Φαντασιώσεις της λανθάνουσας περιόδου «Οικογενειακό Ο όμυθιστόρημα»: το παιδί φαντασιώνεται ότι οι γονείς του δεν είναι οι πραγματικοί, ότι έχει υιοθετηθεί και ότι προέρχεται από γονείς ανώτερης τάξης, ευγενείς, πλούσιους. Σύνδεση με οιδιπόδειο σύμπλεγμα. Φαντασίωση συναδέλφωσης με συνομηλίκους εναντίων των ενηλίκων: «έχω να αντιμετωπίσω την εξουσία, αλλά δεν είμαι μόνος, είμαστε μια ομάδα ενωμένη». «Ο κόσμος των παιδιών».

Ένα ιδιότυπο πένθος Το παιδί βιώνει πένθος για το τέλος της βρεφονηπιακής παντοδυναμίας, τη σταδιακή κατάρρευση της παντοδυναμίας των γονέων και τη ματαίωση από τη μη ικανοποίηση των οιδιπόδειων επιθυμιών του. Εφεξής θα υπάρχει πάντα μια έλλειψη, το ανικανοποίητο. Το συχνό αίσθημα ανίας («βαριέμαι»). (Βλ. το ελληνικό ποίημα «Η μικρή Ελένη») Η διεργασία του πένθους διευκολύνεται από την ανάμνηση, την επανάληψη και την επεξεργασία, πάντα σε συμβολικό επίπεδο.

Φάσεις της λανθάνουσας περιόδου (Bornstein, 1951) Πρώτη φάση (5,5-8 ετών) Αυστηρό, άκαμπτο Υπερεγώ Κάποιου βαθμού παλινδρόμηση στα προ-γεννητικά στάδια (π.χ., χ ηδονοβλεψία,, πιπίλισμα δαχτύλου,, πρωκτικότητα) Κυρίαρχοι μηχανισμοί άμυνας: αντίδραση με το αντίθετο, προβολή της ενοχής (π.χ., χ «εσύ μ έκανες να το κάνω») και ταύτιση με τον επιτιθέμενο (π.χ., εκφράζει στο συνομήλικο τη βία που δέχεται από ενήλικο) Αμφιθυμία ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης των ενορμήσεων με το Υπερεγώ εναλλαγή υπακοήςεξέγερσης Κατάλληλη ηλικία για ανάλυση: η λίμπιντο σε ρευστή κατάσταση, το υπερεγώ ανοικτό στην τροποποίηση, οι άμυνες όχι εγκατεστημένες

Φάσεις της λανθάνουσας περιόδου Δεύτερη φάση (8-10 ετών) Λιγότερο άκαμπτο και απειλητικό Υπερεγώ Λιγότερες ενδοψυχικές συγκρούσεις Αρνείται ή απωθείται η επιθυμία για αυνανισμό Ισχυροποιείται το Εγώ Κυρίαρχοι μηχανισμοί άμυνας: αντίδραση με το αντίθετο, μετουσίωση Κυρίαρχη η αρχή της πραγματικότητας προσανατολισμός στον εξωτερικό κόσμο Μειώνεται η πίστη στην παντοδυναμία των γονέων Αντίσταση στην ανάλυση. Προσέγγιση του παιδιού μέσω παιχνιδιού, σχεδίου, ιστοριών, ονειροπόλησης

Ανάπτυξη και εκπαίδευση Ο δάσκαλος in loco parentis το οιδιπόδειο σε σχέση με το δάσκαλο (αγάπη και μίσος, αποκλειστικότητα) Το παιδί έρχεται στο σχολείο έτοιμο να ταυτιστεί με το δάσκαλο, άρα να μάθει Η ουδετεροποίηση των ενορμήσεων επιτρέπει τη συγκέντρωση της προσοχής και την αφοσίωση στη σχολική εργασία Οι συμμαθητές ως προέκταση των αδελφών δλ (αντιζηλία, ζ ανταγωνισμός, ταύτιση, αλληλεγγύη συνομηλίκων απέναντι στους ενηλίκους) Διαμόρφωση ταυτότητας φύλου (ταύτιση με συνομηλίκους του ίδιου φύλου και περιφρόνηση προς το άλλο φύλο) ) Ο αγώνας για τη σεξουαλικότητα αντικαθίσταται (μερικώς) από τον αγώνα για μάθηση και για δημιουργία σχέσεων

Ο ρόλος της εκπαίδευσης «Έχει κανείς την εντύπωση, βλέποντας τα παιδιά που έχουν μεγαλώσει μέσα σε μια πολιτισμένη κοινωνία, ότι η κατασκευή των ψυχικών φραγμάτων είναι προϊόν της εκπαίδευσης και χωρίς αμφιβολία η εκπαίδευση έχει πολύ να κάνει με αυτό. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, η ανάπτυξη αυτή καθορίζεται οργανικά και εμπεδώνεται μέσω της κληρονομικότητας και μπορεί περιστασιακά να πραγματοποιείται χωρίς την παραμικρή βοήθεια από την εκπαίδευση. Η εκπαίδευση δεν θα υπερβεί το δικό της πεδίο δικαιοδοσίας, αν περιορίζεται στο να ακολουθεί τις γραμμές που έχουν ήδη χαραχθεί χ οργανικά και στο να τις εντυπώνει κάπως πιο ξεκάθαρα και βαθιά.» (Freud, 1905)

Ο ρόλος της εκπαίδευσης «Όσο οι παιδαγωγοί δεν δίνουν καμιά απολύτως προσοχή στη βρεφονηπιακή σεξουαλικότητα, φέρονται ακριβώς ωσάν να συμμερίζονταν τις απόψεις ςμας για την κατασκευή των ηθικών αμυντικών δυνάμεων σε βάρος της σεξουαλικότητας και ωσάν να γνώριζαν ότι η σεξουαλική δραστηριότητα κάνει το παιδί ανεπίδεκτο εκπαιδεύσεως: για το λόγο ότι στιγματίζουν κάθε σεξουαλική εκδήλωση των παιδιών ως κάτι το «κακό», χωρίς να είναι σε θέση να κάνουν πολλά εναντίον του.» (Freud, 1905)

Μάθηση η και σεξουαλικότητα «Στους μαθητές, η αγωνία μήπως σηκωθούν στο μάθημα ή η ένταση σε μια δύσκολη εργασία μπορεί να είναι σημαντική όχι μόνο στο να επηρεάσει τις σχέσεις του παιδιού με το σχολείο, αλλά και στο να προκαλέσει μια έκρηξη σεξουαλικών εκδηλώσεων. Αρκετά συχνά σε παρόμοιες περιπτώσεις μπορεί να γίνει αισθητό ένα ερέθισμα το οποίο παρακινεί το παιδί να αγγίξει τα γεννητικά του όργανα, ή μπορεί να συμβεί κάτι ανάλογο με την ονείρωξη με όλες τις περίπλοκες συνέπειές της. Η συμπεριφορά των παιδιών στο σχολείο, η οποία φέρνει το δάσκαλο αντιμέτωπο με πολλούς γρίφους, αξίζει γενικά να συσχετισθεί με την εκκολαπτόμενη σεξουαλικότητά τους. Το σεξουαλικά διεγερτικό αποτέλεσμα πολλών συναισθημάτων τα οποία είναι αυτά καθαυτά δυσάρεστα, όπως τα συναισθήματα αγωνίας, φόβου ή τρόμου, παραμένουν σε ισχύ σε έναν μεγάλο αριθμό ατόμων καθόλη τη διάρκεια της ενήλικης ζωής τους.» (Freud, 1905)

Μάθηση η και σεξουαλικότητα «Αποτελεί αναμφισβήτητο γεγονός πως η συγκέντρωση της προσοχής πάνω σε ένα διανοητικό έργο και η διανοητική υπερένταση δημιουργούν γενικά σε πολλούς νέους ανθρώπους, όπως και σε ενηλίκους, μια συναφή σεξουαλική διέγερση, η οποία είναι χωρίς αμφιβολία η μόνη νόμιμη βάση τής κατά τα άλλα προβληματικής πρακτικής τού να αποδίδονται οι ψυχικές διαταραχές στη διανοητική «υπερκόπωση.» (Freud, 1905)

Το τίμημα της λανθάνουσας περιόδου Το παιδί θυσιάζει την ευρηματικότητα, τη διαύγεια και την ενεργητικότητα της νηπιακής ηλικίας και παρουσιάζει την εικόνα ενός παιδιού «απλοϊκού, ρηχού και με λιγοστά ενδιαφέροντα». Είναι το τίμημα της απώθησης, του αντιδραστικού σχηματισμού και της μετουσίωσης, τα οποία, την ίδια στιγμή που καθιστούν το παιδί ικανό για κάθε είδους μάθηση, περιορίζουν και αναστέλλουν τη δραστηριότητά του αυτή.

Στόχος της εκπαίδευσης Ιδέες της Anna Freud Η εκπαίδευση έχει στόχο να κάνει το παιδί ικανό, στο επίπεδο του Εγώ να συμμετάσχει στις πολιτισμικές δραστηριότητες και στο επίπεδο του Αυτό να διατηρήσει την αρχική ενέργεια. Τα δύο άκρα η απόλυτη απαγόρευση και η απόλυτη ανεκτικότητα δυσχεραίνουν τη μετουσίωση. Η υπερβολική απαγόρευση στην εκπαίδευση οδηγεί το παιδί σε μεγάλη απώθηση και άκαμπτους αντιδραστικούς σχηματισμούς, σημεία της νεύρωσης, με αποτέλεσμα η ενέργεια του Αυτό να μην είναι διαθέσιμη για σκοπούς του Εγώ προσανατολισμένους στην πραγματικότητα. Αλλά και η υπερβολική ανεκτικότητα ή αποστέρηση (όπως π.χ. συμβαίνει με τη φτώχεια) σημαίνει ουσιαστικά παραμέληση του παιδιού και εγκατάλειψή του στον αγώνα του κατά των ενορμήσεων.

Anna Freud (1895-1982)

Στόχος της εκπαίδευσης Αναβολή της άμεσης ικανοποίησης: ης ικανότητα του παιδιού να περιμένει, προσμονή. «Χαρακτηριστική ματιά προς το μέλλον» Μετάβαση από το «διαβάζω για αγάπη» στο «αγαπώ να διαβάζω». Η δυνατότητα για παιχνίδι μεταμορφώνεται σε δυνατότητα για εργασία. Το δίπτυχο «Αγάπη και Εργασία». Προετοιμασία για την είσοδο στην ήβη: το παιδί αντλεί από τις δεξιότητες και τα επιτεύγματα (εσωτερικά και εξωτερικά) της λανθάνουσας περιόδου για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της εφηβείας. βί

Περιορίζεται η λανθάνουσα περίοδος σε μία χρονολογική ηλικία; Η λανθάνουσα περίοδος είναι ένας τρόπος ζωής, σκέψης, διάθεσης, κατά τον οποίο το άτομο σε κάθε ηλικία (π.χ., φοιτητές) έχει τη δυνατότητα να διαβάζει και να μαθαίνει, χωρίς εξωτερικούς και εσωτερικούς κυρίως περισπασμούς (Hartung, 1979). Κίνδυνος: ο ενήλικος με καθήλωση στη λανθάνουσα περίοδο χαρακτηρίζεται από συντηρητισμό, φθόνο προς τη νέα γενιά (που εκφράζει την εξέγερση, βλ. οιδιπόδειο), θυσιάζει το πάθος του για το «βόλεμα», αρνείται την ύπαρξη εσωτερικής, ψυχικής ζωής και εστιάζεται στα απτά γεγονότα και στους ρόλους. Είναι παλινδρόμηση ενώπιον της απαίτησης για ενήλικη υπευθυνότητα και του καταθλιπτικού καθήκοντος για επίλυση του οιδιπόδειου (Meltzer, 1973).