Βασικές Αρχές Τηλεοπτικής Αφήγησης (Σενάριο VII) Τμήμα Κινηματογράφου, ΑΠΘ Χειμερινό Εξάμηνο 2018-2019 Διδάσκων: Σωτήρης Πετρίδης e-mail επικοινωνίας: sotospetridis@yahoo.gr Περιγραφή του μαθήματος: Το παρόν μάθημα αφορά τις βασικές αρχές της μακράς οπτικοακουστικής αφήγησης και πιο συγκεκριμένα, την τηλεοπτική μυθοπλασία. Κύριος στόχος του μαθήματος είναι η εξοικείωση των φοιτητών με τις διάφορες μορφές τηλεοπτικής αφήγησης. Πιο συγκεκριμένα, με την επιτυχή ολοκλήρωση παρακολούθησης του παρόντος μαθήματος, ο κάθε φοιτητής θα είναι σε θέση να εξετάσει τις αφηγήσεις τηλεοπτικών σειρών, ενώ παράλληλα θα μπορεί να χρησιμοποιήσει στην πράξη αυτές τις γνώσεις για τη συγγραφή σεναρίων μακράς οπτικοακουστικής αφήγησης. Τέλος, οι μαθησιακοί στόχοι του μαθήματος είναι οι εξής: η εξοικείωση με τις σύγχρονες αφηγηματικές φόρμες μεγάλης διάρκειας, η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο η αύξηση του χρόνου αφήγησης επηρεάζει όλους τους επιμέρους τομείς του σεναρίου, και η εκμάθηση συγγραφής τηλεοπτικής σειράς. Το υλικό του εξαμήνου, καθώς και κάθε διάλεξης, θα διατίθεται από την ιστοσελίδα του μαθήματος - www.filmauth-screenwriting.weebly.com. Τρόπος Αξιολόγησης: Η τελική αξιολόγηση των φοιτητών θα γίνει με τους παρακάτω παράγοντες: συστηματική παρακολούθηση και ενεργή συμμετοχή στα μαθήματα, ανταπόκριση στις ασκήσεις δημιουργικής γραφής κατά τη διάρκεια του εξαμήνου και μέσω της τελικής εργασίας εξαμήνου που θα παραδώσουν, η οποία θα είναι πρόταση μίας τηλεοπτικής σειράς.
Αναλυτικότερα, η πρόταση θα πρέπει να περιέχει: i. Ένα εισαγωγικό κείμενο που θα αναφέρει τα εξής: Τίτλο Πρότασης, Logline, Είδος/η Σειράς και Δομή Αφήγησης ii. Περίληψη της σειράς 1-2 σελίδες iii. Σύνοψη της σειράς σε 8-10 σελίδες iv. Ανάλυση των βασικών χαρακτήρων σε 2-5 σελίδες v. Αναλυτικές σκαλέτες των δύο πρώτων επεισοδίων (με αναφορές στα δραματουργικά σημεία της επιλεγμένης δομής αφήγησης) vi. Δείγμα γραφής κάποιας βασικής σκηνής/σεκάνς/πράξης 10-20 σελίδων Δομή Διαλέξεων 1. Εισαγωγή στο Τηλεοπτικό Σενάριο Εισαγωγή στη μακρά οπτικοακουστική αφήγηση και σύγκριση με τον κινηματογράφο. Σεναριακές δομές και συγγραφή τηλεοπτικής μυθοπλασίας. 2. Τηλεοπτικό Δράμα - Α Μέρος Οι κανόνες συγγραφής, οι συμβάσεις και τα δομικά και αφηγηματικά στοιχεία του τηλεοπτικού δράματος. Η τετράπρακτη δομή και τα στοιχεία της. 3. Τηλεοπτικό Δράμα - Β Μέρος Τηλεοπτικά υποείδη και κατηγορίες του δράματος. Οι αφηγηματικοί κανόνες της κάθε κατηγορίας και οι δομές των επεισοδίων. Η πεντάπρακτη δομή και διαφορές με την τετράπρακτη. 4. Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης Μη πραγματοποίηση μαθημάτων λόγω του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. 2
5. Τηλεοπτική Κωμωδία - Α Μέρος Η τηλεοπτική κωμωδία, τα κλασικά sitcoms και οι συμβάσεις του είδους. Χαρακτήρες και χώροι ως σεναριακά στοιχεία. Εισαγωγή στη δίπρακτη δομή. 6. Τηλεοπτική Κωμωδία - Β Μέρος Νέες κωμωδίες: Νέοι σεναριακοί κανόνες, απελευθέρωση από στερεοτυπικούς χαρακτήρες και απομάκρυνση από εσωτερικούς χώρους. Εμβάθυνση στη δίπρακτη δομή αφήγησης. 7. Σύγκριση Δομών Σεναρίου Ανακεφαλαίωση δίπρακτης, τρίπρακτης, τετράπρακτης και πεντάπρακτης δομής. Σύγκριση των δομών συγγραφής σεναρίου και μελέτη αναπροσαρμογής ανά τα είδη. 8. Υβριδικότητα και Θέμα Οι νέες σειρές που περιπλέκουν τα όρια χωρίς να ανήκουν αποκλειστικά σε ένα είδος. Η συγγραφή υβριδικών σεναρίων και η σπουδαιότητα του σεναριακού θέματος. 9. Αντιήρωες σε Τηλεοπτικά Σενάρια Οι αντιήρωες: μελέτη του αφηγηματικού στοιχείου και εξοικείωση με την έννοια του αντιήρωα σε πρακτικό/συγγραφικό επίπεδο. 10. Νέα Μέσα και Μακρά Οπτικοακουστική Αφήγηση Νέα μέσα και οπτικοακουστικές αφηγήσεις: αναπροσαρμογή των αφηγήσεων των τηλεοπτικών σειρών και των σεναριακών δομών στις νέες απαιτήσεις του internet και της νέας συνήθειας συνεχόμενης θέασης επεισοδίων (binge-watching). 3
11. Συνεργασία στη Συγγραφή Τηλεοπτικού Σεναρίου Η συνεργασία στη συγγραφή τηλεοπτικών σεναρίων, το Writers Room, οι κανόνες συνεργασίας και προσομοίωση της διαδικασίας εντός του μαθήματος. 12. Παρουσίαση Εργασιών Φοιτητών Στο προτελευταίο και τελευταίο μάθημα του εξαμήνου θα γίνουν οι παρουσιάσεις των εργασιών από τους φοιτητές ώστε να γίνουν προτάσεις βελτίωσης εντός της αίθουσας πριν την τελική παράδοση. 13. Παρουσίαση Εργασιών Φοιτητών Στο προτελευταίο και τελευταίο μάθημα του εξαμήνου θα γίνουν οι παρουσιάσεις των εργασιών από τους φοιτητές ώστε να γίνουν προτάσεις βελτίωσης εντός της αίθουσας πριν την τελική παράδοση. Προτεινόμενη Βιβλιογραφία Μαθήματος Aronson, Linda. Television Writing: The Ground Rules of Series, Serials and Sitcom. North Ryde: AFTRS, 2000. Bignell, Jonathan. An Introduction to Television Studies. London New York: Routledge, 2004. Cook, Martie. Write to TV: Out of Your Head and Onto the Screen. Oxford: Elsevier, 2007. Edgerton, Gary R. and Rose, Brian Geoffrey. Thinking Outside the Box: A Contemporary Television Genre Reader. Lexington: University Press of Kentucky, 2005. Field, Syd. Screenplay: The Foundations of Screenwriting. New York: Delta, 1979. Goldberg, Lee and Rabkin, William. Successful Television Writing. New Jersey: John Wiley & Sons, Inc., 2003. 4
Kallas-Καλογεροπούλου, Χριστίνα. Σενάριο. Η Τέχνη της Επινόησης και της Αφήγησης στον Κινηματογράφο. Αθήνα: Νεφέλη, 2006. Kallas, Christina. Inside The Writers' Room: Conversations with American TV Writers. London: Palgrave, 2014. McCabe, Janet & Kim Akass. Quality TV: Contemporary American Television and Beyond. London & New York: I. B. Tauris, 2007. Mittell, Jason. Genre and Television: From Cop Shows to Cartoons in American Culture. New York and London: Routledge, 2004. Savorelli, Antonio. Beyond Sitcom: New Directions in American Television Comedy. Jefferson: McFarland, 2010. Tueth, Michael. Laughter in the Living Room: Television Comedy and the American Home Audience. New York: Peter Lang, 2005. Πετρίδης, Σωτήρης. Τηλεοπτικό Σενάριο: Δομές και Τεχνικές Συγγραφής Μακράς Οπτικοακουστικής Αφήγησης. Αθήνα: Εκδόσεις Σεναριογράφων Ελλάδος, 2018. 5