«Η Ε ΑΦΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ: ΓΙΑ ΜΙΑ ΠΙΟ

CRPMNTP08 0027 A0 CONFERENCE DES REGIONS PERIPHERIQUES MARITIMES D EUROPE CONFERENCE OF PERIPHERAL MARITIME REGIONS OF EUROPE 6, rue Saint-Martin 35700 RENNES - F Tel. : + 33 (0)2 99 35 40 50 - Fax : + 33 (0)2 99 35 09 19 e.mail : secretariat@crpm.org web : www.crpm.org ΙΟΥΝΙΟΥ 2008 ΤΕΧΝΙΚΟ ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΤΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΤΗΣ CRPM «Η Ε ΑΦΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ: ΓΙΑ ΜΙΑ ΠΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΒΟΗΘΕΙΑ» ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΟ ΕΓΓΡΑΦΟ ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ : ΜΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΕΕ ΣΤΗΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΙΑΚΥΒΕΡΝΣΗΣ, ΤΗΣ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ Ε ΑΦΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Πρόλογος Η CRPM ε ιθυµεί καταρχήν να χαιρετίσει την α όφαση της Ευρω αϊκής Ε ιτρο ής για έναρξη µίας µελέτης σε βάθος αναφορικά µε την συµµετοχή των το ικών αυτοδιοικήσεων στην ανα τυξιακή βοήθεια, τα εργαλεία υλο οίησής της, µεταξύ των ο οίων συγκαταλέγονται η το ική διακυβέρνηση, η α οκέντρωση και η εδαφική ανά τυξη, και εκφράζει την ικανο οίησή της για την συµ λήρωση της µελέτης αυτής α ό συγκεκριµένες ροτάσεις δράσης. Η Ε ιτρο ή είχε ήδη την ευκαιρία, µε το τεχνικό της υ όµνηµα «Οι Περιφέρειες και η ανα τυξιακή βοήθεια» του Μαΐου 2008, να υ ενθυµίσει την µακροχρόνια συνεισφορά των το ικών αυτοδιοικήσεων στην ανα τυξιακή βοήθεια και να εκφράσει την αναγκαιότητα µίας ιο µεγάλης, αναγνωρισµένης και στρατηγικής συµµετοχής των Περιφερειών στο ζωτικό αυτό ζήτηµα, σε έναν κόσµο ολοένα και ιο αγκοσµιο οιηµένο, ό ου οι ανισότητες καθηµερινά οξύνονται, δηµιουργώντας όλο και ιο αρνητικές ε ι τώσεις στα εδάφη. Η Ε ιτρο ή εκφράζει την ικανο οίησή της για την ευκαιρία ου της δίνεται για εµβάθυνση της συνεισφοράς της στο διάλογο α αντώντας στο έγγραφο συζήτησης «Μία ροσέγγιση της ΕΕ στην κατεύθυνση της το ικής διακυβέρνησης, της α οκέντρωσης και της εδαφικής ανά τυξης» ου δηµοσιεύτηκε στις 22 Α ριλίου 2008. Σε ρώτη φάση, η CRPM ε ιχαίρει για την αναγνώριση α ό λευράς Ευρω αϊκής Ένωσης του ρόλου των το ικών αυτοδιοικήσεων στην κατα ολέµηση της φτώχειας και γενικότερα στον καταρτισµό των Στόχων της Χιλιετίας για την Ανά τυξη. Η αναγνώριση αυτή είναι θεµελιώδης για τις Περιφέρειες διότι έχουν ε ίγνωση ως η ΕΕ α οτελεί τον 1 ο τη τάξει χρηµατοδότη και, σε αγκόσµιο ε ί εδο τον λέον φιλόδοξο ανα τυξιακό φορέα, γεγονός το ο οίο χαιρετίζει η CRPM. Ε ικροτεί ε ίσης την αυξηµένη λέον αναγνώριση, στο έγγραφο συζήτησης, α ό την λευρά ορισµένων οργανισµών των Ηνωµένων Εθνών, του ΟΟΣΑ και των οργανισµών της Bretton-Woods (Παγκόσµια Τρά εζα και ιεθνές Νοµισµατικό Ταµείο). Οι εµ λεκόµενοι φορείς σε διεθνές ε ί εδο αρχίζουν στο σύνολό τους να συνειδητο οιούν την ζωτική σηµασία του ρόλου ου µ ορούν να διαδραµατίσουν οι το ικές αυτοδιοικήσεις. Παράλληλα µε αυτήν την κατάδειξη των το ικών αυτοδιοικήσεων ως φορέων της ανά τυξης, η CRPM εκφράζει την ικανο οίησή της για το σηµαντικότατο σηµείο καµ ής ου α οτελεί η αναγνώριση της αναγκαιότητας ροσαρµογής των ανα τυξιακών στρατηγικών στις το ικές ανάγκες, της λήψης υ όψη της κλίµακας των εδαφών στην ανάλυση των αναγκών και την εφαρµογή των ενεργειών. Η συνακολουθία αυτή ανοίγει νέους ορίζοντες στη διαµόρφωση µίας ιο στρατηγικής και α οτελεσµατικής, και ε οµένως ερισσότερο στην υ ηρεσία των εµ λεκόµενων κρατών και εδαφών, βοήθειας. Ref. CRPMNTP080027 A0 Ιουνίου 2008 p. 1

Η α άντηση της CRPM έχει τους άξονές της άνω στις δύο αυτές αρχές αναγνώρισης του ιδιαίτερου ρόλου των το ικών αυτοδιοικήσεων και µεταξύ των αυτοδιοικήσεων ιδιαίτερα του ρόλου των Περιφερειών µε την ικανότητά τους να συνενώνουν όλους τους εδαφικούς φορείς : αυτοδιοικήσεις, κοινωνία των ολιτών, εκ ρόσω οι του Κράτους, διεθνείς χρηµατοδότες και της αναγκαιότητας εµβάθυνσης και αροχής των µέσων για την εφαρµογή µίας ανα τυξιακής ροσέγγισης µέσω των εδαφών, συµ ληρωµατικής στην υ άρχουσα ε ί του αρόντος µακροοικονοµική και τοµεακή βοήθεια. Πέραν αυτών, είναι σηµαντικό να ε ιµείνουµε στο λαίσιο αυτών των θεωρήσεων άνω σε ένα σηµείο ου ανατρέ ει την λογική ου ροτείνεται σε αυτό το έγγραφο : η το ική δηµοκρατία, για την ο οία γίνεται εκτεταµένη αναφορά στο έγγραφο συζήτησης, ρέ ει να είναι ταυτόχρονα ένα α ό τα κυριότερα εργαλεία και ο σκο ός της ροσέγγισης αυτής µέσω των εδαφών, µε την α οκέντρωση, κάτω α ό οικίλες µορφές, να α οτελεί ένα α ό τα εργαλεία της ολιτικής αυτής. Μία σωστή διακυβέρνηση, η α οκέντρωση, µε λίγα λόγια η το ική δηµοκρατία, ό ως το υ οδεικνύει το έγγραφο συζήτησης, δεν ε ιβάλλεται ούτε και εριορίζεται στην εκλογική διαδικασία : χτίζεται βήµα ρος βήµα. Α οτελεί τον σκο ό και το µέσο υλο οίησης της ανά τυξης. 1. Η εδαφική ροσέγγιση της ανά τυξης : ροώθηση ενός διαφορετικού τρό ου συνεισφοράς στην ανά τυξη Είναι γνωστό ότι η αγκοσµιο οίηση των συναλλαγών άλλαξε τα δεδοµένα. Καθιστά ορισµένα εδάφη ιο ευ αθή και ευαίσθητα στα ασύµµετρα σοκ της ανά τυξης. Παραδόξως, οδηγεί σε µια υ οχρεωτική ε ιστροφή στα ίδια αυτά εδάφη ροκειµένου να διατυ ωθούν α οδεκτές και βιώσιµες α αντήσεις στις αρνητικές συνέ ειες της αγκοσµιο οίησης. Οι µεγάλες λύσεις τύ ου «µε το κλειδί στο χέρι» δεν µ ορούν να λειτουργήσουν α οτελεσµατικά. Σκό ιµο είναι να ληφθούν υ όψη οι ενδογενείς αράγοντες, οι δυσκολίες αλλά και τα λεονεκτήµατα των εδαφών ροκειµένου να δοθούν οι κατάλληλες α αντήσεις και να ροωθηθεί µία ανά τυξη βιώσιµης µορφής. Το έδαφος εδώ λογίζεται ως ένα κοινωνικό σύστηµα, ενώ έρα α ό την µεµονωµένη ιδιότητά του ως φυσικός χώρος, υ ονοείται ως συνδυασµός του χώρου αυτού µε τους αράγοντες ου αρεµβαίνουν σε αυτόν : ολίτες, εκ ρόσω οι της κοινωνίας των ολιτών, το ικές και εριφερειακές αυτοδιοικήσεις και αρχές, εκ ρόσω οι του Κράτους, ε ιχειρήσεις Το το ικό και εριφερειακό έδαφος α οτελεί µία κατάλληλη βαθµίδα για την οικοδόµηση ολοκληρωµένων και διαρθρωτικών µακρό νοων λύσεων, σε στενή συνεργασία µε τις άλλες βαθµίδες σε εθνικό και διεθνές ε ί εδο. Η εδαφική αυτή ροσέγγιση ρέ ει να εφαρµοστεί στο καίριο ζήτηµα ου σχετίζεται µε το µέλλον της ανα τυξιακής βοήθειας, αναφορικά µε το ο οίο αυτές οι µεγάλες λύσεις τύ ου «κλειδί στο χέρι» α οδείχθηκε ότι έχουν εριορισµένες δυνατότητες και συχνά οδηγούνται σε α οτυχία. Πρόκειται για µία α ό τις α αντήσεις στις σηµερινές δυσκολίες, ό ως είναι ειδικότερα η ανα οτελεσµατικότητα, η διασ ορά, η ολλα λότητα των αραγόντων χωρίς συντονισµό. Η νέα αυτή διάσταση της ανα τυξιακής βοήθειας δεν µ ορεί ωστόσο να διαχωρίζεται α ό την διαχείριση των συνε ειών της αγκοσµιο οίησης, διότι η τελευταία ρέ ει να είναι ένα µέσο µε το ο οίο θα λαµβάνονται υ όψη µε συνάφεια όλοι εκείνοι οι αράγοντες ου σχετίζονται µε την ανά τυξη ενός εδάφους -είτε συµµετέχοντας σε αυτήν, είτε καθυστερώντάς την-, δηλαδή το σύνολο των εταίρων, α ό το το ικό ε ί εδο ως τους διεθνείς χρηµατοδότες. Ό ως υ ενθύµισε η CRPM στο τεχνικό της υ όµνηµα «Οι Περιφέρειες και η ανα τυξιακή βοήθεια», το ζητούµενο δεν είναι σε καµία ερί τωση να αντικατασταθούν η χρηµατοοικονοµική βοήθεια, τα µεγάλα µακροοικονοµικά σχέδια ου α αιτούνται για την διαµόρφωση συνθηκών ανά τυξης, ορισµένες τοµεακές ροσεγγίσεις ή ακόµη η δράση των ΜΚΟ, αλλά α εναντίας να συµ ληρωθούν, ροκειµένου να βελτιωθεί η α οτελεσµατικότητα της ανα τυξιακής στήριξης. Οι «γενικού εριεχοµένου» ολιτικές δεν µ ορούν να λάβουν υ όψη ε αρκώς τις ανισότητες µεταξύ εδαφών, ή τα ειδικότερα λεονεκτήµατά τους, και ό ως είναι γνωστό, η οικονοµική ανά τυξη βασίζεται εν µέρει σε ένα τρό ο οργάνωσης του χώρου ου καθορίζεται α ό την θεσµική διάρθρωσή του, τον τρό ο διακυβέρνησής του, αλλά και τις κοινωνικές εξελίξεις, την τεχνολογική ανά τυξη, τους µηχανισµούς της αγοράς. Οι εδαφικές ολιτικές ε ιτρέ ουν να καταστεί δυνατή µία σύνθεση µεταξύ των διαφόρων δυνάµεων ου ενεργούν σε ένα δεδοµένο έδαφος. Η CRPM σηµειώνει µε ενδιαφέρον ότι αυτή η αναγκαιότητα δράσης σε στενή σχέση µε τα εδάφη ε αναδιατυ ώνεται στο έγγραφο συζήτησης : «( ) η α αίτηση ροσαρµογής των ανα τυξιακών στρατηγικών στις το ικές ανάγκες και η αναγκαιότητα να ληφθούν καλύτερα υ όψη οι το ικές ιδιαιτερότητες ε ιβάλλουν η ανά τυξη να εκτιµηθεί ε ίσης α ό µία το ική σκο ιά». «( ) να ενταχθούν τα τοµεακά ζητήµατα στα εδάφη». Η ευρω αϊκή Ref. CRPMNTP080027 A0 Ιουνίου 2008 p. 2

Ε ιτρο ή αναγνωρίζει ε οµένως τη σηµασία µίας ροσέγγισης µέσω των εδαφών στο λάι των εθνικών και τοµεακών ροσεγγίσεων. Κρίνεται ωστόσο σκό ιµο να δοθεί η α αραίτητη ροσοχή ώστε η έννοια αυτή να γίνει α όλυτα κατανοητή. Το ζητούµενο δεν είναι η αναδιανοµή των διαθέσιµων όρων σε εθνικό ε ί εδο κάτι το ο οίο είναι ακόµη δυσκολότερο λόγω του γενικού λαισίου ου υφίσταται στις ανα τυσσόµενες χώρες- αλλά η ενίσχυση ή οικοδόµηση των συνθηκών εκείνων ου θα ε ιτρέψουν στην δυναµική των ίδιων των εδαφών και των εµ λεκόµενων σε αυτά φορέων να ε ιφέρει την ανά τυξη στα εδάφη αυτά. Εννοείται ως η ροσέγγιση αυτή ρέ ει να ραγµατο οιηθεί σε εδάφη και κράτη ό ου το ε ί εδο ανά τυξης ε ιτρέ ει κάτι τέτοιο. Αν αυτό είναι αδύνατον βραχυ ρόθεσµα, τότε ρέ ει να γίνουν ενέργειες ώστε να διαµορφωθούν οι κατάλληλες συνθήκες ιο µακρο ρόθεσµα. Προκειµένου η ροσέγγιση αυτή να ανα τυχθεί α οτελεσµατικά, σκό ιµο είναι να συγκεντρωθούν όλοι οι αράγοντες του εδάφους γύρω α ό τις ανάγκες και τις δυνατότητες του εδάφους αυτού, να διαµορφωθεί µία εκτίµηση των βραχυ ρόθεσµων και ιο µακρο ρόθεσµων αναγκών και µε βάση αυτήν να ροταθούν ορισµένοι άξονες εργασίας και κά οιες ενέργειες ρος εφαρµογή. Οι χορηγοί, οι υ ηρεσίες και οι εκ ροσω ήσεις του Κράτους, οι οργανώσεις και τα ρόσω α ου κρίνονται λέον κατάλληλα για την ραγµατο οίηση µίας ρόσφορης ραγµατογνωµοσύνης, οι εκ ρόσω οι της κοινωνίας των ολιτών και κυρίως οι το ικοί και εριφερειακοί οργανισµοί και αυτοδιοικήσεις ρέ ει σε κάθε ερί τωση να ενεργήσουν α ό κοινού κατά την θεµελιώδη αυτή 1 η φάση. Σε µία 2 η φάση, άντοτε µε τη στήριξη των χρηµατοδοτών και µαζί µε τους εταίρους, θα ξεκινήσουν οι ενέργειες ου καθορίστηκαν ροηγουµένως. Αυτός ο τρό ος δράσης α οτρέ ει τον διαχωρισµό και την διασ ορά της βοήθειας ου συγκεντρώνεται σε ροτεραιότητες ου έχουν καθοριστεί εκ των ροτέρων. Πέραν αυτού, ο τρό ος αυτός εγγυάται ως η βοήθεια αντα οκρίνεται στις ραγµατικές και ταυτο οιηµένες συλλογικά στο έδαφος ανάγκες, ενώ ε ιτρέ ει ε ίσης την ενίσχυση, καθ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας, του ρόλου και της θέσης των το ικών και εριφερειακών αυτοδιοικήσεων στους κόλ ους των συστηµάτων διακυβέρνησης ου έχουν θεσ ιστεί για την εφαρµογή της ροσέγγισης αυτής. Για τους λόγους αυτούς οι Περιφέρειες θεωρούν ως η εδαφική ροσέγγιση ρέ ει να α οτελεί τη βάση της ρωτοβουλίας µε την το ική διακυβέρνηση και την α οκέντρωση να είναι τα εργαλεία της. Οι Περιφέρειες έχουν α όλυτη ε ίγνωση του γεγονότος ότι η ροσέγγιση αυτή δεν µ ορεί να υλο οιηθεί αρά µόνο κάτω α ό ορισµένες συνθήκες ου εριλαµβάνουν ένα ορισµένο ε ί εδο ανά τυξης, ό ως ροαναφέρθηκε, την ροώθηση και βελτίωση µιας σωστής το ικής διακυβέρνησης, τον καταρτισµό α οκεντρωµένων / α οσυγκεντρωµένων και διαφορο οιηµένων ανάλογα µε το έδαφος συστηµάτων, µε λίγα λόγια την οικοδόµηση της το ικής δηµοκρατίας. 2. Μηχανισµοί ρος ενίσχυση στην υ ηρεσία της ροσέγγισης αυτής Η διακυβέρνηση ολλών ε ι έδων Η CRPM στηρίζει τον ροτεινόµενο ορισµό στο έγγραφο συζήτησης σχετικά µε την το ική διακυβέρνηση : «η το ική διακυβέρνηση χαρακτηρίζεται α ό την συµµετοχή ενός µεγάλου αριθµού αραγόντων ( ) Οι το ικές αρχές α οτελούν έναν α ό τους αράγοντες κλειδιά». Η CRPM εκφράζει την ικανο οίησή της για το γεγονός ότι οι ανα τυξιακές ολιτικές της ΕΕ εδώ και µερικά χρόνια άρχισαν να εµφανίζονται θετικές στην διαµόρφωση της διακυβέρνησης αυτής και χαιρετίζει τις ροσ άθειες της Ε ιτρο ής και των οργανισµών στην κατεύθυνση αυτή. Η CRPM καλεί λέον σε µία διεύρυνση της θεώρησης σχετικά µε την διακυβέρνηση χρησιµο οιώντας µία ροσέγγιση µέσω των εδαφών ροκειµένου να ανα τυχθεί και µέσα α ό αυτό να ενισχυθεί η συλλογική α οτελεσµατικότητα των ενεργειών ου ραγµατο οιούνται. Προκειµένου λοι όν η εικόνα να είναι ακόµη ιο λήρης, καλό είναι να ροστεθεί µία βαθµίδα στο ενδεικτικό γενικό σχέδιο ου αρουσιάζεται στο έγγραφο συζήτησης σχετικά µε τους εµ λεκόµενους αράγοντες στα εδάφη. Οι Περιφέρειες, ενδιάµεσες ενεργές αρχές δεν αναφέρονται σε αυτό το γενικό σχέδιο. Α ουσιάζει ο εριφερειακός φορέας (είτε λέγεται ε αρχία, εριφέρεια, νοµός ) ου διαθέτει κατά βάση µία ευρύτερη και ιο ολοκληρωµένη ο τική α ό τις αντίστοιχες το ικές ακόµη και αραταγµένες συνολικά. Η «εριφερειακή» αυτή βαθµίδα στην Ευρώ η κατόρθωσε να συνενώσει όλους τους εταίρους του εδάφους, τις το ικές αρχές στο σύνολό τους, την κοινωνία των ολιτών, τις ε ιχειρήσεις, σε συνεργασία και µε τη στήριξη όλων των εκ ροσώ ων του Κράτους. Πρόκειται για µία ενδιάµεση δοµή ιδιαίτερης κρισιµότητας όσον αφορά την υλο οίηση µίας ανα τυξιακής ροσέγγισης µέσω των εδαφών. εν τυγχάνει άντοτε εκ ροσώ ησης, τουλάχιστον όχι λήρως ή α οτελεσµατικά, στις ανα τυσσόµενες χώρες. Σκό ιµο είναι ε οµένως να ροωθηθεί ροκειµένου η δράση να είναι ιο α οτελεσµατική και ολοκληρωµένη στα Ref. CRPMNTP080027 A0 Ιουνίου 2008 p. 3

εδάφη αυτά. Η συνεργασία, ο διάλογος και η οικονοµική στήριξη ρέ ει να έχουν όσο το δυνατόν µεγαλύτερο εύρος ροκειµένου να α αντούν ληρέστερα στις ανάγκες, ωστόσο ρέ ει ε ίσης να συντονίζονται, να καθοδηγούνται και να ε ο τεύονται α ό έναν θεσµικό αράγοντα. Ο αράγοντας αυτός µ ορεί σε ένα 1 ο χρόνο να εκ ροσω εί το Κράτος στο έδαφός αυτός, και, αν είναι δυνατόν, να έχει υ οδειχθεί µέσα α ό εκλογικές διαδικασίες. Οφείλει να εγγυάται το γενικό συµφέρον, έρα α ό ειδικότερα ροσω ικά συµφέροντα, και να διαθέτει όσο το δυνατόν ιο λήρη ο τική. Η το ική αυτή διακυβέρνηση, ου θα έ ρε ε σωστότερα να ορίζεται ως «εδαφική διακυβέρνηση» µε µία ραγµατική διαµοίραση των συνεργατικών ρόλων µεταξύ το ικών και εδαφικών θεσµικών αραγόντων, οφείλει ε ίσης να εντάσσει τους διεθνείς εταίρους, τους χρηµατοδότες ου είναι διατεθειµένοι να ροσφέρουν τη στήριξή τους στις ολιτικές τις ο οίες έχει ανάγκη το έδαφος. Η εδαφική αυτή διακυβέρνηση αρχίζει να λαµβάνεται υ όψη και να αξιο οιείται α ό ορισµένους διεθνείς χορηγούς µεταξύ των ο οίων είναι τα Ηνωµένα Έθνη, και ειδικότερα το ΠΑΗΕ µέσα α ό διάφορα εδαφικά ρογράµµατα. Κρίνεται αναγκαίο να ενισχυθούν οι ενέργειες αυτές, ώστε να γίνουν ακόµη ιο α οτελεσµατικές. Πέρα α ό όλα αυτά, σκό ιµο είναι να ραγµατο οιηθεί ένα οιοτικό άλµα µεταξύ της αρχής της ε ικουρικότητας και αυτής της διακυβέρνησης ολλών ε ι έδων. Η διακυβέρνηση α οτελεί µία διαδικασία, ό ως αναφέρεται στο έγγραφο συζήτησης, «ολλα λών φορέων, ολυτοµεακή και ε ίσης ολλα λών ε ι έδων», και κανένα µεµονωµένο ε ί εδο, κι ακόµη δε ερισσότερο µε δεδοµένες τις δυσκολίες ου αντιµετω ίζουν συχνά οι ανα τυσσόµενες χώρες, δεν µ ορεί να ραγµατο οιήσει µία διάγνωση των αναγκών ενός εδάφους, να οργανώσει την κατάρτιση των α αιτούµενων ενεργειών, να τις εκτιµήσει και να τις εξελίξει. Κρίνεται ε ιτακτική η ανάγκη για εργασία α ό κοινού ροκειµένου να ενισχυθεί η ανά τυξη των εδαφών. Η εργασία αυτή α ό κοινού α οτελεί ε ίσης ένα είδος µαθητείας της δηµοκρατίας για τους εµ λεκόµενους εταίρους και ειδικά για τις το ικές και εριφερειακές αρχές. ηµοκρατία και το ική διακυβέρνηση α οτελούν διαδικασίες και µαθητείες ου τρέφουν η µία την άλλη, ειδικότερα µέσα α ό την ενίσχυση των δυνατοτήτων, ου ρέ ει να είναι µία σταθερά καθ όλη τη διάρκεια των διαδικασιών, ό ως υ ογραµµίζει η Ε ιτρο ή. Οι ολίτες ενός εδάφους θα συνειδητο οιήσουν την αναγκαιότητα ύ αρξης αρχών ου θα καθίστανται ολοένα και ιο αντι ροσω ευτικές, όσο οι ενέργειές τους σταδιακά θα αναγνωρίζονται ως χρήσιµες, α αραίτητες στους κόλ ους των εδαφών και θα λαµβάνουν υ όψη καταρχήν το γενικό συµφέρον. Η χρηστή διακυβέρνηση γίνεται δηµοκρατική, ό ως αναφέρει το έγγραφο, ωστόσο δεν µ ορεί να θεωρείται δεδοµένη εκ των ροτέρων. Η εδαφική ροσέγγιση συνδράµει στην οικοδόµησή της. Α οκεντρώσεις/ α οσυγκεντρώσεις Ό ως αναφέρεται στο έγγραφο συζήτησης, η α οκέντρωση α οτελεί «µία διαδικασία ου α αιτεί την µεταφορά των εξουσιών και των όρων α ό το ανώτατο ε ί εδο των ολιτικών µηχανισµών στο κατώτερο ε ί εδο των εκλεγµένων αρχών». Ο στόχος είναι να διευρυνθεί ο ρόλος των α οκεντρωµένων αρχών στην ανά τυξη στην υ ηρεσία των συνεργατικών στρατηγικών µείωσης της φτώχειας. Παρ όλα αυτά, αν αυτή η α οκέντρωση δεν ραγµατο οιηθεί συνολικά, και αν ορισµένες εξουσίες και ρονόµια ε ιδοθούν ε ίσηµα στις εδαφικές βαθµίδες χωρίς τους ανάλογους οικονοµικούς όρους και/ή χωρίς να ληφθούν υ όψη οι α αιτούµενες δυνατότητες και οι α αιτούµενοι συνδυασµοί για την καλύτερη δράση τους, οι α οφάσεις αυτές ενδέχεται να α οδειχθούν αντι αραγωγικές. Κάτι τέτοιο, αφενός µ ορεί να ροκαλέσει µία αρνητική στάση και µία καχυ οψία της κοινωνίας των ολιτών αναφορικά µε αυτές τις αρχές ου θα λογίζονται λέον ως αναξιό ιστες. Αφετέρου, κάτι τέτοιο µ ορεί να δηµιουργήσει έναν κίνδυνο διάσ ασης της εθνικής ενότητας ενός κράτους, αν τα µέσα ου χρησιµο οιούνται είναι υ ερβολικά άνισα α ό το ένα έδαφος στο άλλο και αν η αναγκαίος εξισωτικός µηχανισµός δεν καταρτιστεί αράλληλα. Πέρα α ό αυτά, συχνά τα εµ λεκόµενα Κράτη βλέ ουν µε κακό µάτι την «α οκέντρωση», θεωρώντας την ως αρέµβαση, όταν αυτή διαµορφώνεται εκ των ροτέρων και ε ιβάλλεται α ό τρίτους. Τέλος, µία στήριξη στην α οκέντρωση η ο οία δεν θα εριλαµβάνεται σε µία ευρύτερη ρωτοβουλία λήψης υ όψη των αναγκών του εδάφους, ενδέχεται να έρθει σε σύγκρουση µε µία α ό τις βασικές αρχές της βοήθειας, δηλαδή την ιδιο οίησή της α ό το δικαιούχο Κράτος. Σε καµία ερί τωση δεν υ ονοείται ότι η α οκέντρωση δεν είναι ε ιθυµητή στις ανα τυσσόµενες χώρες : κάθε άλλο. Θα ήταν ωστόσο εσφαλµένο η αρχή αυτή να θεωρείται ως δεδοµένη, ως βασική ροϋ όθεση. Αυτό ου αρµόζει είναι να ριµοδοτηθούν ορισµένες µακρο ρόθεσµες ανα τυξιακές διαδικασίες, οι ο οίες, όταν ραγµατο οιούνται σωστά µέσα α ό µία ροσέγγιση α ό τα εδάφη ου συµ εριλαµβάνει το σύνολο των εταίρων σε µηχανισµούς χρηστής διακυβέρνησης, οδηγούν σε µορφές α οκέντρωσης ου Ref. CRPMNTP080027 A0 Ιουνίου 2008 p. 4

αντα οκρίνονται στις ανάγκες και τις δυνατότητες ενός κράτους και ου έχουν καθοριστεί α ό τους ίδιους τους δικαιούχους. Η εδαφική ανα τυξιακή ροσέγγιση µέσα α ό την ένταξη διαφόρων εταίρων, η αξιο οίηση των το ικών και εριφερειακών αρχών του εδάφους, ε ιτρέ ουν τη διαµόρφωση των συνθηκών εκείνων ου α αιτούνται για την α οκέντρωση. Σηµαντικό είναι να αντιµετω ιστούν οι αράγοντες ου καθιστούν την α οκέντρωση ερί λοκη, µέσα α ό µία ολοκληρωµένη ροσέγγιση : ενισχύοντας την κατάρτιση, εµ λουτίζοντας τους ανε αρκείς εξο λισµούς, ανα ληρώνοντας την α ουσία χρηµατοδοτικής και τεχνικής αυτονοµίας και εντάσσοντας όλα αυτά τα ροβληµατικά ζητήµατα σε ένα συνολικό, ολιστικό σχέδιο. Η CRPM συνηγορεί υ έρ της συνέχισης της ήδη υ άρχουσας στήριξης στις διαδικασίες α οκέντρωσης (ειδικότερα τα σχέδια ου έχουν διεθνείς χρηµατοδότες, ό ως το ΠΑΗΕ, την Παγκόσµια Τρά εζα, το ΝΤ) ωστόσο κάτι τέτοιο ρέ ει να γίνει µε ολοκληρωµένο τρό ο, ροκειµένου να µην είναι αυτοσκο ός αλλά ένα χρήσιµο εργαλείο ανά τυξης και εδαφικού σχεδιασµού, έχοντας άντα κατά νου την αναγκαιότητα ένταξης των ολιτών, της κοινωνίας των ολιτών και των ε ιχειρήσεων σε αυτές τις ενέργειες. 3. Εργαλεία για την υλο οίησή της Η CRPM σηµειώνει µε ενδιαφέρον τις ροτάσεις της Ε ιτρο ής ου θα ε ιφέρουν εξελίξεις στο ζήτηµα της ανά τυξης και της χρήσιµης συµµετοχής των εριφερειακών αυτοδιοικήσεων στο λαίσιο αυτό και δηλώνει τη διάθεσή της για συµ λήρωση των ροτάσεων αυτών. Αδελφο οιήσεις Η CRPM αναγνωρίζει τη σηµασία της ενίσχυσης των διµερών ροσω ικών σχέσεων, των αντιµέτω ων συναντήσεων. Κάτι ασφαλώς είναι χρήσιµο, ωστόσο λέον δεν ε αρκεί. Πρέ ει να ορευτούµε, συµ ληρωµατικά, ρος ένας ερισσότερο ολυε ί εδο benchmarking µεταξύ των εµ λεκόµενων φορέων, ροκειµένου να εξασφαλιστεί µία ραγµατική µετάδοση των εξελίξεων και των µελετών ου ραγµατο οιούνται. Ορισµένα ρογράµµατα, ό ως το URB-AL ή το ASIA URBS α οτελούν σωστά αραδείγµατα στα ο οία ρέ ει να δοθεί ακόµη ερισσότερη ροο τική. Κρίνεται σκό ιµο να ενισχυθεί, στις τάξεις των γεωγραφικών αυτών ρογραµµάτων και σε αράγωγα θεµατικά ρογράµµατα, η συµµετοχή των ευρω αϊκών και εκτός Ευρώ ης εριφερειακών αυτοδιοικήσεων εκεί ό ου υφίστανται. Θα ήταν χρήσιµο να ροωθηθούν στα ρογράµµατα αυτά ορισµένες µελέτες σχετικά µε την δηµιουργία ενός εριφερειακού ε ι έδου ό ου είναι δυνατό και ε ιθυµητό ροκειµένου να υ άρχει µεγαλύτερη συνεισφορά στην ανά τυξη ενός εδάφους. Μοιάζει ε ίσης σηµαντική η ροώθηση της εδαφικής ανα τυξιακής ροσέγγισης, µίας ο τικής ερισσότερο στρατηγικής των σχεδίων α ό κοινού υλο οίησης ου θα λαισιώνει τη συνέχιση ορισµένων ερισσότερο bottom-up σχεδίων τα ο οία έχουν α οδείξει την α οτελεσµατικότητά τους. Σήµερα ακόµη, τα ρογράµµατα αυτά, ό ως και οι αδελφο οιήσεις, εξαρτώνται σε κύριο βαθµό α ό αστικούς αράγοντες. Οι φορείς αυτοί φυσικά α οτελούν σηµαντικότατους ανα τυξιακούς αράγοντες και οι όλεις είναι χώροι κλειδιά για την ανά τυξη, οι ο οίοι εµ εριέχουν συχνά λεονεκτήµατα και δυσκολίες, ωστόσο είναι σηµαντικό να συµ ληρωθούν τα ροβληµατικά αυτά ζητήµατα α ό µία θεώρηση γύρω α ό τη σχέση όλης-υ αίθρου (σε κοινωνίες ό ου η εγκατάλειψη της υ αίθρου εντατικο οιείται), την αναζήτηση λύσεων ου ξε ερνούν τα στενά όρια της όλης και την ε ανατο οθετούν στο έδαφός της. Οι ρωτοβουλίες αδελφο οίησης, ό ως και οι ροσεγγίσεις ολλα λών ε ι έδων ρέ ει εξάλλου να ενισχύσουν τη λήψη υ όψη των ειδικών δυσκολιών ου αντιµετω ίζουν τα διασυνοριακά εδάφη των ανα τυσσόµενων χωρών, ό ου η συνεργασία γίνεται ιδιαίτερα δύσκολη. Στο λαίσιο αυτό, η ευρω αϊκή εµ ειρία και τα κεκτηµένα αυτής οφείλουν να αξιο οιηθούν ερισσότερο, ειδικότερα σε ό,τι αφορά τις µεθόδους εργασίας, τις διακυβερνήσεις υ ό κατάρτιση µεταξύ το ικών, εριφερειακών και κρατικών εταίρων. Ταµείο συνεργασίας Η CRPM δεν µ ορεί αρά να συµµεριστεί την γενική ανάλυση σχετικά µε την έλλειψη συνοχής και συντονισµού ου υ άρχει µεταξύ ρογραµµάτων α οκεντρωµένης συνεργασίας. Υ ογραµµίζει ε ίσης τις ελλείψεις ου εξακολουθούν να υφίστανται στην συνοχή των ενεργειών ου ραγµατο οιούνται α ό τις ευρω αϊκές το ικές και εριφερειακές αυτοδιοικήσεις, οι ο οίες δεν συντονίζονται σε ε αρκή βαθµό όταν ενεργούν στα ίδια εδάφη ή στα ίδια ζητήµατα. Στο λαίσιο αυτό, δεν µ ορεί, ό ως είναι φυσικό, αρά να εγκρίνει την ρόταση ενός ταµείου σχεδίων για το συντονισµό των α οκεντρωµένων δραστηριοτήτων Ref. CRPMNTP080027 A0 Ιουνίου 2008 p. 5

συνεργασίας ου ραγµατο οιούνται α ό την ΕΕ και τις το ικές και εριφερειακές αρχές, καθώς και τους οµολόγους τους α ό τις ανα τυσσόµενες χώρες. Θεωρεί ωστόσο ότι είναι ζωτικής σηµασίας το ταµείο αυτό να εγγραφεί σε µία ολιστική ροσέγγιση ου θα συµ εριλαµβάνει ερισσότερες ληροφορίες. Το ταµείο ρέ ει να είναι µία συνιστώσα µιας ενταξιακής ρωτοβουλίας, µιας ανε ίσηµης διάρθρωσης ακόµη και εικονικής- ληροφοριών, αναλύσεων, ροτάσεων και εκτιµήσεων σχετικά µε τη συµµετοχή των αυτοδιοικήσεων στην βοήθεια, ου θα ροωθεί την εδαφική ροσέγγιση και θα αρέχει τα µέσα για µία α οτελεσµατική βοήθεια. Κατ αυτόν τον τρό ο ε οµένως, θα ρέ ει να καταρτιστούν σε σύντοµο χρονικό διάστηµα ορισµένες βάσεις δεδοµένων σχετικά µε τη θεσµική διάρθρωση των ανα τυσσόµενων χωρών µε τις ο οίες συνεργάζονται η ΕΕ και οι αυτοδιοικήσεις. Μέσα α ό τις ληροφορίες αυτές, θα γίνεται λέον σαφέστερο οιοι, οιες δοµές, οιες εθνικές, το ικές, ενδιάµεσες αρχές έχουν ευθύνη για οιο ζήτηµα, σε οιο έδαφος, και κυρίως µε οια διοικητικά και χρηµατοδοτικά µέσα. Τα σχέδια και ρογράµµατα αυτά θα µ ορούν, έρα α ό το να ροσφέρουν α οτελεσµατικές λύσεις, να στοχεύουν και στους σωστούς συνοµιλητές. Ευνόητο είναι ως τα εργαλεία και δεδοµένα αυτά ρέ ει να διαµορφωθούν εντάσσοντας τους διεθνείς χρηµατοδότες καθώς και τα δικαιούχα Κράτη. Στήριξη στις εριφερειακές οργανώσεις στην Ευρώ η και τις ανα τυσσόµενες χώρες Πρέ ει να σηµειωθεί ότι το background paper ου αρουσίασε η Ευρω αϊκή Ε ιτρο ή ταυτόχρονα µε το έγγραφο συζήτησης- ε ιµένει άνω στην συµµετοχή των διεθνών και εθνικών οργανώσεων αυτοδιοικήσεων σε όλες αυτές τις θεωρήσεις. Η CRPM δεν µ ορεί αρά να εγκρίνει και να στηρίζει έντονα το γεγονός αυτό. Σηµαντικό ε ίσης είναι η ευρω αϊκή εµ ειρία του καταρτισµού µίας διακυβέρνησης ου θα εριλαµβάνει τις το ικές και εριφερειακές βαθµίδες εκµάθησης της α οκέντρωσης και εριφερειακής ανά τυξης να είναι χρήσιµη και έρα α ό την Κοινότητα. Πρέ ει να στηριχτεί µακρο ρόθεσµα η οικοδόµηση και η ισχυρο οίηση των οργανώσεων αυτών στις ανα τυσσόµενες χώρες και να ενισχυθεί ο συντονισµός των ενεργειών και θεωρήσεων των οργανώσεων στην Ευρώ η. Κατ αυτόν τον τρό ο θα οικοδοµηθεί ένα µέρος της διακυβέρνησης και της α οκέντρωσης. Αυτό φυσικά δεν θα είναι δυνατό χωρίς την α οτελεσµατική συνεργασία αυτοδιοικήσεων και συλλογικών οργανώσεων στην Ευρώ η και τα δικαιούχα κράτη και χωρίς την ενεργή και οικονοµική στήριξη της ΕΕ. Η CRPM σηµειώνει µε ικανο οίηση ότι η Ευρω αϊκή Ε ιτρο ή έχει ε ίγνωση της αναγκαιότητας αυτής. Το FOGAR (Παγκόσµιο Forum Οργανώσεων Περιφερειών) στο ο οίο η CRPM είναι µέλος και το ο οίο συσ ειρώνει εθνικές και διεθνείς, γεωγραφικές και θεµατικές οργανώσεις Περιφερειών και των έντε η είρων µέρος α ό τις ο οίες βρίσκονται σε ανα τυσσόµενα ή αναδυόµενα κράτη- δεσµεύτηκε µε τα µέλη του να εργαστεί για την ροώθηση µιας εδαφικής ροσέγγισης της ανά τυξης και των ε ακόλουθων µίας α οτελεσµατικής διακυβέρνησης ολλα λών ε ι έδων και µίας ροώθησης ισχυρών και ενεργών το ικών και εριφερειακών αυτοδιοικήσεων. Πέραν αυτού, η ροώθηση α ό λευράς ΕΕ µίας ανε ίσηµης λατφόρµας το ικών και εριφερειακών αυτοδιοικήσεων για την ανα τυξιακή συνεργασία α οτελεί ένα σηµαντικό ρώτο βήµα και η CRPM εκφράζει την ικανο οίησή της για το γεγονός ότι α άντησε στο κάλεσµα αυτό µαζί µε άλλες ευρω αϊκές οργανώσεις. Θα ρέ ει σε σύντοµο χρονικό διάστηµα να ενισχυθούν τα εργαλεία του αναγκαίου αυτού συντονισµού µε στρατηγικό τρό ο. Χάρτης Η α ουσία συντονισµού µεταξύ χορηγών και η διασ ορά των ενεργειών οδήγησαν την Ε ιτρο ή στο να ροτείνει το 2007 έναν κώδικα δεοντολογίας για την κατανοµή της εργασίας στην ανα τυξιακή ολιτική. Η CRPM έχει εκφράσει κατ ε ανάληψη τη λύ η της για το γεγονός ότι οι το ικές και εριφερειακές αρχές δεν λαµβάνονται υ όψη στο έγγραφο αυτό και ρότεινε να γίνουν ορισµένες τρο ο οιήσεις σχετικά. Στηρίζει ε οµένως την δηµιουργία ενός Χάρτη ου θα α οτελεί «ένα εργαλείο ενίσχυσης της εναρµόνισης και της α οτελεσµατικότητας της βοήθειας σε το ικό ε ί εδο και αυτό σε συµφωνία µε τις αρχές της Ανακοίνωσης της Ευρω αϊκής Ε ιτρο ής». Θεωρεί ωστόσο ότι ο Χάρτης ρέ ει να είναι κάτι ερισσότερο α ό αυτό. Πρέ ει να α οτελέσει έναν ραγµατικό «Χάρτη της εδαφικής ροσέγγισης και της διακυβέρνησης ολλα λών ε ι έδων για την ανά τυξη». Ο φάκελος ρέ ει να καταστήσει κατανοητή και να ροωθήσει την εδαφική ανα τυξιακή ροσέγγιση ως µία συµ ληρωµατική ροσέγγιση στην εθνική και τοµεακή στήριξη. Ο Χάρτης θα ε ιτρέψει την θέσ ιση διαφόρων αρχών ροκειµένου να βελτιωθεί η α οτελεσµατικότητα της βοήθειας µέσα α ό καινοτόµες ροσεγγίσεις ου θα συµ εριλαµβάνουν τη χρηστή διακυβέρνηση, την αρουσίαση των αναγκαίων µηχανισµών και συνθηκών για α οκεντρώσεις και των ρόλο κλειδί των εµ λεκόµενων Ref. CRPMNTP080027 A0 Ιουνίου 2008 p. 6

εδαφών. Θα ρέ ει ε ίσης να λαµβάνει υ όψη τους τρό ους συµµετοχής και την ένταξη των εταίρων και των διεθνών χρηµατοδοτών της βοήθειας σε ένα έδαφος. Υ άρχουν ήδη ορισµένα ρογράµµατα και ρωτοβουλίες ε ί του εδάφους ου ε ιχειρούν να θέσουν σε εφαρµογή την ροσέγγιση αυτή, µε τη στήριξη των διεθνών χρηµατοδοτών. Είναι σηµαντικό για τη σύνταξη αυτού του οδηγού να εριλαµβάνει το σύνολο των εταίρων, α ό το το ικό ε ί εδο ως το διεθνές. Η CRPM χαιρετίζει την ρωτοβουλία της γαλλικής κυβέρνησης και ροτίθεται να τη στηρίξει ενεργά. Ο Χάρτης αυτός θα α οτελέσει ένα χρήσιµο εργαλείο για την α οκεντρωµένη συνεργασία. Θα α οτελέσει ε ίσης ένα εργαλείο «ε εξήγησης» της συνεργασίας αυτής, της ροσέγγισης µέσω των εδαφών ου µ ορεί να α οδειχθεί ιδιαίτερα χρήσιµη στις ανα τυσσόµενες χώρες, ροκειµένου να οργανώσουν τις δικές τους εσωτερικές θεσµικές διακυβερνήσεις και να µην θεωρούν τη στήριξη στην το ική διακυβέρνηση και την α οκέντρωση ως µία ολυτέλεια ου θα ρέ ει να αναβληθεί για αργότερα, µια α ειλή για το Κράτος ή µία αρέµβαση. Ε ίσης θα α οτελέσει ένα εργαλείο για τις αναδυόµενες χώρες ροκειµένου να εξασφαλιστεί η εδαφική συνοχή ου συχνά α ουσιάζει σε µία σηµαντική φάση ανά τυξης. Η CRPM έχει ε ίγνωση ως οι αρχές και ροτάσεις ου διατυ ώνονται σε αυτό το έγγραφο και ου ρέ ει να ροωθηθούν στον Χάρτη, οφείλουν σε κάθε ερί τωση να εφαρµοστούν ρακτικά ε ί του εδάφους και να α οδείξουν την α οτελεσµατικότητά τους και την ικανότητά τους για α οτελεσµατική συνένωση των διαφόρων µορφών ανα τυξιακής βοήθειας. Σε αυτό το λαίσιο, ε ιθυµεί να υ ογραµµίσει την ύ αρξη ενός χώρου ό ου η καινοτόµα αυτή ροσέγγιση µέσω των εδαφών και το α αραίτητο ε ακόλουθο της κατάρτισης µιας χρηστής διακυβέρνησης ολλα λών ε ι έδων έχουν αρχίσει σταδιακά να οικοδοµούνται βήµα ρος βήµα µεταξύ του συνόλου των το ικών, νοµαρχιακών και εριφερειακών εταίρων. Πρόκειται για έναν µεσογειακό χώρο στο σύνολό του. Οι όλεις, νοµοί και µεσογειακές εριφέρειες δηµιούργησαν ένα Forum µεσογειακών εδαφικών αυτοδιοικήσεων ου α ευθύνονται στα Κράτη και την ΕΕ για την υλο οίηση µίας ραγµατικής συνεργασίας για την ανά τυξη του εδάφους στο σύνολό του. Η ιλοτική αυτή εµ ειρία στηρίζεται α ό την CRPM στο σύνολό της και ρέ ει να ροωθηθεί και να στηριχθεί σε ευρω αϊκό ε ί εδο. Ref. CRPMNTP080027 A0 Ιουνίου 2008 p. 7