ECONOMIST CONFERENCES ΟΜΙΛΙΑ POUL THOMSEN ΑΝΑΠΛΗΡΩΣΗ ΔΙΕΤΘΤΝΣΗ ΕΤΡΩΠΑΪΚΟΤ ΣΜΗΜΑΣΟ, ΔΝΣ The 17 th Roundtable with the Government of Greece EUROPE UNBOUND OVERCOMING STAGNATION: RE-IGNITING GREECE S POTENTIAL ΓΔΤΣΔΡΑ 15 ΑΠΡΙΛΙΟΤ 2013
ECONOMIST CONFERENCES ΟΜΙΛΙΑ POUL THOMSEN ΑΝΑΠΛΗΡΩΣΗ ΔΙΕΤΘΤΝΣΗ ΕΤΡΩΠΑΪΚΟΤ ΣΜΗΜΑΣΟ, ΔΝΣ The 17 th Roundtable with the Government of Greece EUROPE UNBOUND OVERCOMING STAGNATION: RE-IGNITING GREECE S POTENTIAL ΔΕΤΣΕΡΑ 15 ΑΠΡΙΛΙΟΤ 2013 Καιεζπέξα, επραξηζηψ πνπ κε θαιέζαηε λα έξζσ εδψ. Θα ήζεια λα μεθηλήζσ επηβεβαηψλνληαο φζα είπε ν Τπνπξγφο φηη ζήκεξα ην πξσί θαηαιήμακε ζε ζπκθσλία γηα ηηο ηξέρνπζεο ζπδεηήζεηο πνπ αθνξνχζαλ ηελ επαλεμέηαζε ηνπ πξνγξάκκαηνο θη απηφ ζα αλνίμεη δξφκνπο γηα πεξαηηέξσ βήκαηα. Αο μεθηλήζσ ινηπφλ ιέγνληαο φηη ε Διιάδα έρεη πξάγκαηη δηαλχζεη κία κεγάιε απφζηαζε. Θα ζαο δψζσ ηξία παξαδείγκαηα, πξψηνλ φπσο είπαλ ήδε πνιινί άιινη ε δεκνζηνλνκηθή πξνζαξκνγή ζηελ Διιάδα ήηαλ εμαηξεηηθή, ζε ζρέζε κε νπνηνδήπνηε δηεζλέο παξάδεηγκα. Η Διιάδα έρεη κε ζπλέπεηα επηηχρεη ηνπο δεκνζηνλνκηθνχο ηεο ζηφρνπο, παξά ην φηη ππήξμαλ αληίζεηνη άλεκνη θαηά ηελ πνξεία ηεο. Η Διιάδα ρξεηάδεηαη λα ζπλερίζεη λα ηεξεί ην πξφγξακκα δεκνζηνλνκηθήο πξνζαξκνγήο. Η απνζηνιή ηεο λπλ Κπβέξλεζεο ήηαλ θπζηθά απφ ηελ αλάιεςε ησλ θαζεθφλησλ ηεο θαη είλαη αθφκα πνιχ δχζθνιε.
Γελ ππάξρεη πεξηζψξην γηα επηπιένλ θνξνινγηθέο απμήζεηο, γηα πεξηθνπέο ζπληάμεσλ, κηζζψλ, δελ ππήξρε πεξηζψξην γηα πεξαηηέξσ επψδπλεο πεξηθνπέο δαπαλψλ πξνθεηκέλνπ λα επηηεπρζνχλ νη δεκνζηνλνκηθνί ζηφρνη. Καλείο δελ κπνξεί λα ακθηζβεηήζεη ηε ζέιεζε ησλ ειιεληθψλ θπβεξλήζεσλ λα ιάβνπλ δχζθνια κέηξα πξνθεηκέλνπ λα επηηχρνπλ ηνπο δεκνζηνλνκηθνχο ζηφρνπο. Γεχηεξνλ έρεη κεησζεί θαηά ην ήκηζπ ην έιιεηκκα θφζηνποαληαγσληζηηθφηεηαο θαηά ηελ ηειεπηαία ηξηεηία, κέζα απφ κεηαξξπζκίζεηο νη νπνίεο θαηέζηεζαλ δπλαηή ηελ επζπγξάκκηζε ησλ νλνκαζηηθψλ πνζνζηψλ ησλ κηζζψλ κε ηελ αληαγσληζηηθφηεηα ζε επηρεηξεκαηηθφ επίπεδν. Ο Πξσζππνπξγφο κίιεζε ήδε γηα κεγαιχηεξε επειημία ζηηο ηηκέο, σο απνηέιεζκα νη εηζαγσγέο θαη ην έιιεηκκα ησλ ηξερνπζψλ ζπλαιιαγψλ κεηψζεθε θαηά 40% θαη πάιη εμεηάδνληαο ζπγθεθξηκέλα απηέο ηηο κεηαξξπζκίζεηο θαλείο δελ ακθηζβεηεί ηε βνχιεζε ηεο ηξέρνπζαο Κπβέξλεζεο θαη ηεο πξνεγνχκελεο Κπβέξλεζεο λα ιάβνπλ απηέο ηηο δχζθνιεο απνθάζεηο. Σέινο ε ζηαζεξφηεηα ηνπ ρξεκαηννηθνλνκηθνχ ηνκέα δηαζθαιίζηεθε. Οη ηξάπεδεο επιήγεζαλ αξθεηά, αιιά κπφξεζαλ λα εμππεξεηνχλ. Παξά ηε κείσζε ηνπ ρξένπο ε νπνία νθείιεηαη ζε κία ρνξήγεζε 500 εθαηνκκπξίσλ επξψ ζηα πιαίζηα ηνπ επξσπατθνχ κεραληζκνχ ζηαζεξφηεηαο, νη ηξάπεδεο παξέκεηλαλ αζθαιείο, παξέκεηλαλ ηζρπξέο. Θα πξέπεη επίζεο λα αλαγλσξίζνπκε φηη ε πξνζαξκνγή πνπ έιαβε ρψξα δελ επηηεχρζεθε πάληνηε κε ηνλ θαιχηεξν ηξφπν. Απηφ έρεη εγείξεη ζέκαηα δηθαηνζχλεο θαη ίζσο έρεη ζέζεη ελ ακθηβφισ ηελ θνηλσληθή ππνζηήξημε γηα ην πξφγξακκα. Θα ήζεια θαη πάιη λα ζαο δψζσ ηξία παξαδείγκαηα: Η θνξνδηαθπγή εκκέλεη θαη ππάξρνπλ πάξα πνιινί νη νπνίνη δελ θαηαβάιινπλ ην θνξνινγηθφ θφζηνο πνπ ηνπο αλαινγεί. Έηζη θνξνινγνχληαη πεξηζζφηεξν νη κηζζσηνί θαη νη ζπληαμηνχρνη νη νπνίνη είλαη επθνιφηεξν λα θνξνινγεζνχλ θαη ππάξρνπλ πεξηθνπέο ζε ζπληάμεηο θαη κηζζνχο νη νπνίεο δελ είλαη δίθαηεο. Δπίζεο έηζη έρεη εληαζεί ε χθεζε. Απηνί νη πεξηβφεηνη δεκνζηνλνκηθνί πνιιαπιαζηαζηέο επεξεάδνπλ ηα ρακειφηεξα εηζνδήκαηα πεξηζζφηεξν. Κάηη άιιν ην νπνίν είλαη άδηθν, είλαη φηη ελψ νη κηζζνί φπσο 2
εμήγεζε ν Τπνπξγφο κεηψζεθαλ ζεκαληηθά, απηφ δελ απνηππψλεηαη ζε ρακειφηεξεο ηηκέο. Παξά ηα έμη ρξφληα χθεζεο κφιηο πξφζθαηα άξρηζαλ νη ηηκέο λα κεηψλνληαη ή έζησ λα παξνπζηάδνπλ κία ηάζε κείσζεο. Απηφ δε ζεκαίλεη φηη ην πξφγξακκα δελ ήηαλ επηηπρέο ή φηη ήηαλ απνγνεηεπηηθφ, απηφ ζεκαίλεη φηη ρξεηάδνληαη πεξηζζφηεξεο πξνζαξκνγέο, θαζψο ε πξνζαξκνγή δελ έρεη κέρξη ηψξα επηηχρεη φζα ζα έπξεπε. Κάηη αθφκε πνπ είλαη ζεκάδη αδηθίαο είλαη νη απνιχζεηο ζην δεκφζην ηνκέα. Γελ έρνπλ ππάξμεη αλαγθαζηηθέο απνιχζεηο ζην δεκφζην ηνκέα, πξέπεη λα εμηζνξξνπήζνπκε ην ηη γίλεηαη ζην δεκφζην ηνκέα κε ην ηη ζπκβαίλεη ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα. Τπάξρεη απμαλφκελε αλεξγία, απηφ γίλεηαη αληηιεπηφ σο έιιεηςε δηθαηνζχλεο θαηά ηε δηάξθεηα. Απηά ηα πξνβιήκαηα πξέπεη λα αληηκεησπηζηνχλ θαη πηζηεχσ φηη ην ζεηηθφ είλαη πσο ε Κπβέξλεζε γλσξίδεη απηά ηα πξνβιήκαηα ζε φινπο ηνπο ηνκείο θαη ιακβάλεη κέηξα δηφξζσζήο ηνπο. Η ζπκθσλία ζηελ νπνία θαηαιήμακε ηηο ηειεπηαίεο δχν εβδνκάδεο νπζηαζηηθά εζηηάδεηαη ζηελ επαλεμέηαζε ηνπ πξνγξάκκαηνο ζε απηνχο ηνπο ηνκείο. Πξψηνλ ζα ππάξμεη ηζρπξφηεξε κεγαιχηεξε πξνζπάζεηα πάηαμεο ηεο θνξνδηαθπγήο. Δηιηθξηλά ε Διιάδα δηαζέηεη ηα εξγαιεία γηα λα ην θαηαθέξεη θαη δελ είλαη ηερληθφ ην ζέκα, ην ΓΝΣ θαη νη Δπξσπαίνη ζπλάδειθνί καο έρνπλ παξάζρεη εμαηξεηηθή ηερληθή βνήζεηα ηελ ηειεπηαία δηεηία θαη λνκίδσ φηη ην νπζηαζηηθφ δήηεκα είλαη πσο ππάξρεη πνιηηηθή βνχιεζε ζε φια ηα επίπεδα γηα λα αληηκεησπηζηεί απηφ ην ζέκα. Έλα πξφβιεκα είλαη φηη ππάξρνπλ πάξα πνιιά δηνξηζκέλα κέιε ζηελ Δθνξία, ηα νπνία δηνξίζηεθαλ κε πνιηηηθά θξηηήξηα. Η Κπβέξλεζε ινηπφλ ηψξα ιακβάλεη κέηξα γηα λα απμήζεη ηελ απηνλνκία ηεο Φνξνινγηθήο Αξρήο πξνθεηκέλνπ λα ηεο ιχζεη ηα ρέξηα γηα ηε δηαρείξηζε ζεκάησλ θνξνδηαθπγήο. Ννκίδσ φηη είλαη κία πνιχ θαιή αληίδξαζε ζε απηφλ ηνλ ηνκέα. Γεχηεξνλ, φπσο είπε ν Τπνπξγφο ππάξρεη ε αλαγλψξηζε ηεο αλάγθεο φηη πξέπεη λα γίλνπλ πεξηζζφηεξα γηα λα εληζρπζεί ε αληαγσληζηηθφηεηα. Η Κπβέξλεζε είλαη δηαηεζεηκέλε είλαη απνθαζηζκέλε λα θάλεη θάηη ηέηνην, ζα θάλεη κεηαξξπζκίζεηο ζηελ αγνξά εξγαζίαο, έρνπκε ηέζζεξα-πέληε πξάγκαηα ηα νπνία αλαγλσξίδνληαη εχθνια θαη ζηα νπνία ζα 3
ζπκθσλνχζαηε φινη, φηη κπνξνχκε λα ηα θάλνπκε θαη κπνξνχκε λα ηα παξαθνινπζήζνπκε εχθνια. Όηαλ γηα παξάδεηγκα κηιάκε γηα κεηαξξπζκίζεηο ζηελ αγνξά πξντφλησλ θαη εξγαζίαο κηιάκε γηα εθαηνληάδεο πεξηνξηζκνχο νη νπνίνη δελ κπνξνχλ λα ιεηηνπξγήζνπλ ζεηηθά κεκνλσκέλα, αιιηψο ζα ιεηηνπξγήζνπλ ζεηηθά ζπιινγηθά θαη γη απηφ είλαη θαη δπζθνιφηεξν λα παξαθνινπζνχληαη. Απηφ πξνυπνζέηεη απνθαζηζηηθφηεηα γηα λα γίλνπλ απηέο νη νπζηαζηηθέο κεηαξξπζκίζεηο. Υξεηάδεηαη ινηπφλ απνθαζηζηηθφηεηα θαζψο ζα ππάξμεη αλακθίβνια αληίζηαζε απφ ηα θαηψηεξα επίπεδα. Δπίζεο κεηαξξπζκίζεηο ζηε Γεκφζηα Γηνίθεζε. ε απηφλ ηνλ ηνκέα έρνπλ γίλεη αξθεηέο απφπεηξεο, αξθεηέο πξνζπάζεηεο, νη νπνίεο ήηαλ αλεπηηπρείο. Η έλλνηα φηη κπνξείο λα ζηεξηρζείο ζηε θπζηθή θζνξά ηνπ δεκνζίνπ ηνκέα, ζηελ απνρψξεζε ησλ κειψλ ηνπ δεκνζίνπ ηνκέα, δελ είλαη ζσζηή, ρξεηάδεζαη λέα άηνκα πξνθεηκέλνπ λα έρεηο έλαλ απνδνηηθφ θαη απνηειεζκαηηθφ δεκφζην ηνκέα. Έηζη κφλν ζα θαηαζηεί δπλαηή ε επίηεπμε ηνπ ζηφρνπ. Θα κπνξέζνπκε λα απνιχζνπκε άηνκα ηα νπνία δελ απνδίδνπλ, ηα νπνία είλαη πιενλαζκαηηθά, είλαη πεξηηηά θαη ζα ηα αληηθαηαζηήζνπκε απφ λέα άηνκα, δε ζα ππάξμεη απψιεηα ζέζεσλ εξγαζίαο. Έηζη ινηπφλ ζα κπνξέζνπκε λα απαζρνιήζνπκε ρηιηάδεο λέα άηνκα, ηα νπνία έρνπλ πξνζφληα θαη ςάρλνπλ απηή ηε ζηηγκή δνπιεηά, δελ είλαη ηακπνχ λα κηιάκε γη απηφ. Βξίζθνκαη ινηπφλ ζηελ πνιχ επράξηζηε ζέζε λα ζαο πσ φηη ε Κπβέξλεζε θάλεη πνιχ απνθαζηζκέλα απηή ηελ πξνζπάζεηα λα θηλεζεί κπξνζηά ζε απηφ ην πεδίν. Θα αλαξσηεζείηε αζθαιψο εάλ πιεζηάδνπκε ζην ηέινο ηεο ζήξαγγαο, ηειεηψλνπλ ηα ρξφληα ηεο χθεζεο, ηειεηψλνπλ ηα ρξφληα ηεο πςειφηεξεο αλεξγίαο, ζα ππάξμνπλ θη άιια δεκνζηνλνκηθά κέηξα πξνθεηκέλνπ λα αληαπεμέιζνπκε ζηνπο δχζθνινπο αλέκνπο πνπ είλαη αληίζεηνη πξνο εκάο; Ννκίδσ φηη ν επφκελνο ρξφλνο ζα είλαη θαιχηεξνο θαη ζα αλαθεξζψ ζε πέληε ζεκεία ελ ηάρεη. Πξψην θαη θχξην, θαλέλαο απφ φζνπο είδαλ ηελ απνθαζηζηηθφηεηα ηε βνχιεζε ηεο ησξηλήο Κπβέξλεζεο λα ιάβεη επψδπλα κέηξα δελ κπνξεί λα ακθηζβεηήζεη ηελ απνθαζηζηηθφηεηα ησλ 4
Διιήλσλ Πνιηηηθψλ λα θάλνπλ νηηδήπνηε ρξεηάδεηαη φπσο ζα ηνπο ην δεηήζνπλ νη Δπξσπαίνη εηαίξνη ηνπο. Αο δνχκε ηα γεγνλφηα, ηα είπα ήδε, δεκνζηνλνκηθή πξνζαξκνγή, δχζθνιεο κεηαξξπζκίζεηο, απηά είλαη πξάγκαηα ηα νπνία ε Κπβέξλεζε ιακβάλεη ζνβαξά θαη ιακβάλεη απνθάζεηο κε απνθαζηζηηθφηεηα. Ση ζπκβαίλεη κε ηηο δπλαηφηεηεο ηνπ ειιεληθνχ πιεζπζκνχ λα αληαπεμέιζεη; Φπζηθά δελ είλαη απεξηφξηζηεο, αιιά ε Διιάδα επηηπγράλεη ηνπο δεκνζηνλνκηθνχο ηεο ζηφρνπο θαη ζα γλσξίζεη ζχληνκα έλα πξσηνγελέο πιεφλαζκα ην νπνίν ήηαλ θαη πξνηεξαηφηεηα. Δπηπιένλ, απηφ ην πνιχ θηιφδνμν δεκνζηνλνκηθφ πξφγξακκα, ην νπνίν βξίζθεηαη ήδε ζε εθαξκνγή, λνκίδσ φηη ζα ρξεηαζηεί κία κηθξή πξνζαξκνγή αθφκε ηα επφκελα ρξφληα, αιιά ζα κπνξέζεη λα επηηεπρζεί εθφζνλ ε Κπβέξλεζε ζα επηκείλεη ζηηο κεηαξξπζκίζεηο θαη ζην θνξνινγηθφ ζχζηεκα θαη ζηε Γεκφζηα Γηνίθεζε θαη ρσξίο λα γίλνπλ πεξηθνπέο ζε κηζζνχο θαη ζπληάμεηο. Σξίηνλ, φπσο είπα ήδε νη ηξάπεδεο απηή ηε ζηηγκή είλαη πιήξσο θεθαιαηνπνηεκέλεο θαη ηα ηξαπεδηθά ζπζηήκαηα δελ έρνπλ νθεηιέο ζηνπο ηζνινγηζκνχο ηνπο πιένλ. Τπφ απηή ηελ έλλνηα ππάξρεη κία ελδερφκελε ζχλδεζε αλάκεζα ζηα θξαηηθά θαη ηα ηξαπεδηθά πξνβιήκαηα. Ννκίδσ φηη ππάξρεη κία πνιχ θαιή πηζαλφηεηα παξάηαζεο ηεο δαλεηαθήο εμφθιεζεο θαη κπνξνχλ θαη νη ηξάπεδεο λα ζπλερίζνπλ ζηγά-ζηγά λα εμηζνξξνπνχλ ηνπο ηζνινγηζκνχο ηνπο. Η πξφβιεςε κηιά γηα 44 δηζεθαηνκκχξηα επξψ, γεγνλφο πνπ ππνγξακκίδεη ηελ πίζηε καο. Σψξα φζνη κηινχλ γηα ην ρξένο ηεο Διιάδνο θαη αλαθέξνληαη ζε απηφ ην πξφβιεκα, ζίγνπξα ππάξρεη θάπνηα επαηζζεζία, ππάξρνπλ ηξσηά ζεκεία απφ απηή ηελ άπνςε, αιιά φπσο εμήγεζε ν Τπνπξγφο ππάξρεη ε βνχιεζε λα θάλνπκε νηηδήπνηε ρξεηαζηεί λα εθαξκνζηεί ην πξφγξακκα φπσο ζρεδηάζηεθε. Ννκίδσ φηη ζα δνχκε πνιχ ζεηηθά ζηνηρεία ζηνπο ηζνινγηζκνχο πνιχ ζχληνκα ζηνλ δεκφζην ηνκέα θαη ζηνλ ηξαπεδηθφ ηνκέα. Οη ηξάπεδεο είπαλ φηη έρνπλ θάπνηα πξνβιήκαηα, ε Πνιηηεία είπε φηη ζα ηα αληηκεησπίζεη, φηη αλ ρξεηαζηνχλ νη ηξάπεδεο βνήζεηα ζα ηελ παξάζρεη θαη ζα θάλεη 5
νηηδήπνηε ρξεηαζηεί πξνθεηκέλνπ λα ζπλερίζεη ην πξφγξακκα λα εθαξκφδεηαη λα παξακείλεη ζηελ πνξεία ηνπ. Γηα φζνπο απφ εζάο ακθηζβεηείηε ηε βνχιεζε ηεο Δπξψπεο λα θάλεη φηη ρξεηάδεηαη, ζα αξθεζηψ λα πσ φηη απηφ ζα ην δείηε πνιχ ζχληνκα. Η Δπξψπε έρεη ήδε δαπαλήζεη 175 δηζεθαηνκκχξηα επξψ ζε κία νηθνλνκία φπσο απηή ηεο Διιάδνο. Γηα λα ζπλνςίζσ ζπκπεξαζκαηηθά ε Διιεληθή Κπβέξλεζε θαη νη Δπξσπαίνη εηαίξνη ζα θάλνπλ νηηδήπνηε ρξεηαζηεί πξνθεηκέλνπ απηφ ην πξφγξακκα λα ζπλερηζηεί, παξά ηηο ελδερφκελεο δπζθνιίεο πνπ ζα πξνθχςνπλ. Καη λνκίδσ φηη ην πνηήξη είλαη κηζνγεκάην. Δπραξηζηνχκε πνιχ! 6