Περιεχόμενα Εισαγωγή... 7 ΜΕΡΟΣ Α... 13 Κεφάλαιο 1 Η σταχτοπούτα της ζωής μας!... 15 Κεφάλαιο 2 Συνδέοντας τα κομμάτια: o εαυτός μας!... 23 Κεφάλαιο 3 Οι σχέσεις μας είναι ο καθρέφτης μας!... 27 Κεφάλαιο 4 Μοντέλα και πρότυπα δυστυχίας: η εξωτερική εμφάνιση!... 33 Κεφάλαιο 5 Αυτοπεποίθηση: Τι είναι;... 39 Κεφάλαιο 6 Nα νιώσουμε αυτοπεποίθηση;... 43 Κεφάλαιο 7 Φοβόμαστε το παρελθόν;... 49 Κεφάλαιο 8 Πάντα το ίδιο μάθημα;... 59 Κεφάλαιο 9 Τελικά είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας;... 69 Κεφάλαιο 10 Ελάτε να γνωρίσουμε τον εαυτό μας!... 73 Κεφάλαιο 11 Ξεπερνώντας τις εσωτερικές μας συγκρούσεις... 81 5
6 Περιεχόμενα Κεφάλαιο 12 Ας δούμε τα πράγματα θετικά!... 87 Κεφάλαιο 13 Διαβάζοντας τα σημάδια εξερευνώντας τη διαίσθησή μας... 93 Κεφάλαιο 14 Αγαπώντας τον εαυτό μας!... 99 Κεφάλαιο 15 Η τέχνη του να είμαστε άνθρωποι!... 105 Κεφάλαιο 16 Ευτυχία... αυτή η άγνωστη!... 111 ΜΕΡΟΣ Β...119 Κεφάλαιο 17 Τι είναι αυτό που το λένε αγάπη;... 121 Κεφάλαιο 18 Άντρες γυναίκες: Δεν σκεφτόμαστε το ίδιο!... 141 Κεφάλαιο 19 Ποιος κατέστρεψε τη σχέση μου;... 161 Κεφάλαιο 20 Ήρθε η ώρα για μια καινούρια αρχή;... 219 Κεφάλαιο 21 Τα τρία γουρουνάκια της ζωής μας... 235 Κεφάλαιο 22 Κι έζησαν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα!... 239 Κεφάλαιο 23 Ζωή σαν παραμύθι!... 285 Βιβλιογραφία...296
Κεφάλαιο 10 ΕΛΑΤΕ ΝΑ ΓΝΩΡΙΣΟΥΜΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΑΣ! Όλοι έχουμε ακούσει το ρητό "γνώθι σε εαυτόν", όμως πόσοι από εμάς πραγματικά γνωρίζουμε τον εαυτό μας τόσο καλά όσο ισχυριζόμαστε; Σύμφωνα με το Μαντείο των Δελφών, στην είσοδο του οποίου αναγραφόταν και το πιο πάνω ρητό, μια ζωή που είναι άσκοπη (που δεν γνωρίζουμε τον λόγο ύπαρξής της) δεν αξίζει να τη ζούμε! Οι αρχαίοι μας πρόγονοι πίστευαν ότι η αυτογνωσία αποτελούσε την αρχή της γνώσης του κόσμου που μας περιβάλλει. Χωρίς τη γνώση του εαυτού μας δεν μπορούμε να κατανοήσουμε τα ευρύτερα μηνύματα της ζωής. Έχετε δοκιμάσει ποτέ να αλλάξετε ριζικά τη ζωή σας ή έναν τομέα της ζωής σας; Για παράδειγμα, έχετε αλλάξει δουλειά για να ηρεμήσετε και να γλιτώσετε από την προηγούμενη και μετά από ένα χρονικό διάστημα ανακαλύπτετε ότι κάνατε μια τρύπα στο νερό συναντώντας πρακτικά τις ίδιες συμπεριφορές και τις ίδιες καταστάσεις; Μήπως μετά από ένα χωρισμό και τη δημιουργία μιας εντελώς διαφορετικής σχέσης καταλήγετε πάλι στα ίδια αδιέξοδα; Ποιος παράγοντας έχει μείνει σταθερός στα ποιο πάνω σενάρια, ενώ προσπαθήσατε να αλλάξετε τα πάντα στο περιβάλλον; ΕΣΕΙΣ! Όπου και αν πάμε δεν μπορούμε να αποφύγουμε τον εαυτό μας. Άρα πρέπει μάλλον να συνηθίσουμε την παρουσία του και επιτέλους να γνωρίσουμε με ποιον ζούμε εικοσιτέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο για όλη μας τη ζωή. Ο Πυθαγόρας, δίδασκε τους μαθητές του να ζουν τη ζωή τους εξετάζοντάς την. Τους έλεγε κάθε βράδυ να κάνουν απολογισμό της ημέ- 73
74 Κι έζησαν αυτοί καλά... Με εμάς τι γίνεται; ρας που πέρασε ανακαλύπτοντας σημεία προόδου στην προσωπικότητα, τις συμπεριφορές τους, ή τις γνώσεις τους. Η διερεύνηση αυτή θα τους οδηγούσε σε ένα πλούτο γνώσεων και εσωτερικής εξέλιξης. Μπορείτε να συνειδητοποιήσετε πόσο διαφορετική θα ήταν η ζωή σας αν αφιερώνατε λίγο χρόνο κάθε μέρα στη δική σας αυτοκριτική και στη διερεύνηση της συμπεριφοράς σας; Ρωτήστε τον εαυτό σας χωρίς φόβο και απαντήστε ειλικρινά σε ερωτήματα όπως: Αγαπάω αρκετά το σύντροφό μου; Προσφέρω στα παιδιά μου αυτό που χρειάζονται; Δίνω το μέγιστο των δυνατοτήτων μου στη δουλειά μου; Δίνω την ανάλογη προσοχή στην οικογένειά μου; Μήπως είμαι υπερβολικά κλεισμένος στον εαυτό μου και στις σκέψεις μου; Είμαι ειλικρινής με τον εαυτό μου; Μήπως ασκώ υπερβολική κριτική στον εαυτό μου και στους άλλους; Τέτοιου είδους ερωτήσεις μας βοηθούν να γίνουμε πιο υ- πεύθυνοι με τον εαυτό μας αλλά και να αναλαμβάνουμε τις ευθύνες της συμπεριφοράς και των αντιδράσεων μας. Δυστυχώς, πολλοί από εμάς χρησιμοποιούμε χρόνο κάνοντας κριτική στους ανθρώπους που μας περιβάλλουν και όχι στον ίδιο μας τον εαυτό. Δεν χρησιμοποιούμε το χρόνο μας για να δούμε ποιο είναι το δικό μας λάθος στις σχέσεις μας με τους άλλους αλλά για να δούμε ποια είναι τα λάθη των άλλων α- πέναντί μας. Το αποτέλεσμα; Χάσιμο χρόνου! Συσσωρεύουμε πικρία και αρνητισμό αλλά τα πράγματα δεν αλλάζουν ποτέ προς το καλύτερο. Και πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πως η μόνη ύπαρξη που μπορούμε να αλλάξουμε είναι ο εαυτός μας και η μόνη ύπαρξη που πρέπει πρώτα να αποδεχτούμε και να αγαπήσουμε είναι πάλι ο εαυτός μας. Η έκβαση της ζωή μας είναι εσωτερική υπόθεση και όχι αποτέλεσμα του περιβάλλοντος! Τα σενάρια που εμφανίζονται στη ζωή μας σε επα-
Κεφάλαιο 10: Ελάτε να γνωρίσουμε τον εαυτό μας! 75 ναλήψεις (αυτό το έργο το έχω ξαναδεί...) οφείλονται σε ρόλους που δυστυχώς εμείς επιλέγουμε να παίζουμε ξανά και ξανά. Αν δεν ρωτήσουμε τον εαυτό μας γιατί επιλέγουμε να παίζουμε συνειδητά αυτούς τους ρόλους και αν δεν αποφασίσουμε να τους αποποιηθούμε και να δημιουργήσουμε έναν καινούργιο βελτιωμένο εαυτό, τότε συνεχώς θα βρίσκουμε μπροστά μας τα ίδια αποτελέσματα. Όταν εξερευνούμε τον εαυτό μας μπορούμε να καταλάβουμε σε ποια σημεία είμαστε σοφοί και σε ποια αδαείς, τι γνωρίζουμε και σε τι έχουμε πλήρη άγνοια, τι αγαπάμε και τι μισούμε, με ποια πράγματα χαιρόμαστε και με ποια λυπόμαστε. Αυτά που βρίσκονται σε ισορροπία και δε μας δημιουργούν προβλήματα τα κρατάμε και τα βελτιώνουμε ενώ αυτά που μας στεναχωρούν και μας πληγώνουν τα δουλεύουμε, τα τροποποιούμε, τα βελτιώνουμε και στο τέλος τα εξαφανίζουμε. Μια ζωή με αυτογνωσία και αντικειμενική αυτοκριτική και ε- ξερεύνηση καταφέρνει να μας δώσει τα πλαίσια στα οποία πρέπει να κινηθούμε, αποτελεί πυξίδα στο τι θα πρέπει να αποφύγουμε και πού πρέπει να καταλήξουμε. Ο καθένας μας είναι ξεχωριστός και κρύβει τις ιδιαιτερότητές του. Έχουμε πολλά πρόσωπα κρυμμένα μέσα μας που ανάλογα με τις περιστάσεις βγαίνουν στην επιφάνεια, άλλοτε προς όφελός μας και άλλοτε όχι. Πρέπει να μάθουμε να ρίχνουμε φως στα κρυμμένα κομμάτια του εαυτού μας γιατί μπορεί να εκπλαγούμε από την ομορφιά ή τη δύναμη που θα ανακαλύψουμε. Δεν είμαστε τέλειοι. Κανείς δεν είναι τέλειος. Όσο δύσκολο και αν μας είναι να το αποδεχτούμε πρέπει να το κατανοήσουμε και να μην παραμένουμε σε κατάσταση άρνησης. Από τη στιγμή που θα αποδεχτούμε ότι έχουμε
76 Κι έζησαν αυτοί καλά... Με εμάς τι γίνεται; αδυναμίες θα ξεκινήσουμε το ταξίδι της αναζήτησης του βαθύτερου εαυτού μας, θα αποκαλύψουμε τους λόγους των συμπεριφορών και των αντιδράσεών μας, και θα σπάσουμε τους φαύλους κύκλους στους οποίους μόνοι μας οδηγούμαστε και από τους οποίους υποφέρουμε. Το σημαντικό είναι το ταξίδι, αλλά και το αποτέλεσμα δε θα μας απογοητεύσει! Έχετε ποτέ σκεφτεί ότι οι σκέψεις που περνούν από το μυαλό μας ευθύνονται για όλα όσα συμβαίνουν στη ζωή μας; Aυτό που σκεφτόμαστε είναι ουσιαστικά αυτό το οποίο ζούμε. Η σκέψη μας επηρεάζει τη συμπεριφορά μας, τη διάθεσή μας, τον τρόπο που βλέπουμε τα πράγματα, τις πράξεις και τις αντιδράσεις μας στο περιβάλλον. Άρα αυτό που συμβαίνει στο μυαλό μας είναι η ζωή μας η ίδια! Η δύναμη του μυαλού αποτελεί το δεύτερο δυνατότερο εργαλείο μας, μετά από τη δύναμη της ψυχής η οποία μπορεί σε πολλές καταστάσεις να μας δώσει ακόμα και υπεράνθρωπη θέληση ή υπεράνθρωπες δυνάμεις (π.χ. σε περιπτώσεις κινδύνου). Πρέπει λοιπόν να είμαστε προσεκτικοί για το τι σκεφτόμαστε και πώς το σκεφτόμαστε! Σκεφτείτε ότι το μυαλό σας λειτουργεί σαν μια μονάδα αναπαραγωγής εικόνας. Οι εικόνες που προέρχονται από τη σκέψη μας πολλές φορές παίρνουν σάρκα και οστά μέσα στο μυαλό μας και, είτε μας φοβίζουν, είτε μας δίνουν τη δύναμη να δημιουργήσουμε, είτε μας εμπνέουν, είτε μας κάνουν να ονειρευόμαστε. Οι αρνητικές σκέψεις μας δημιουργούν αρνητικές εικόνες και συνεπώς και αρνητικές αντιδράσεις τις οποίες και εκφράζουμε προς το περιβάλλον μας. Το ίδιο συμβαίνει και με τις θετικές μας σκέψεις που κάνουν α- κριβώς την αντίθετη δουλειά, προς όφελός μας. Πώς μπορούμε να κάνουμε ριζικές αλλαγές στη ζωή μας; Έχετε αναρωτηθεί ποτέ; Οι αλλαγές στη ζωή μας είναι εφικτές μόνο όταν μπορούμε να ελέγχουμε τη σκέψη μας, να φιλτράρουμε
Κεφάλαιο 10: Ελάτε να γνωρίσουμε τον εαυτό μας! 77 τον αρνητισμό και να προβάλλουμε μόνο τα θετικά και την ομορφιά που περιέχει η ζωή μας. Αυτή είναι η δύναμη της σκέψης μας! Μπορούμε, λοιπόν, εκτός από θετικές σκέψεις να κάνουμε και δημιουργικές σκέψεις. Να προγραμματίζουμε, να σχεδιάζουμε, και να βάζουμε στόχους για το αύριο. Παράλληλα, με τη δύναμη της δημιουργικής σκέψης μπορούμε άμεσα να επηρεάσουμε και τους γύρω μας. Μπορούμε να τους εμψυχώσουμε, να τους εμπνεύσουμε, να τους δώσουμε κίνητρα, και να τους μεταδώσουμε ενέργεια και όραμα. Μπορούμε να εκπαιδεύσουμε τον εαυτό μας να σκέφτεται δημιουργικά. Ξεκινώντας από τα απλά, καθημερινά πράγματα που έχουμε στο πρόγραμμά μας, μπορούμε στο πρώτο στάδιο να οργανώνουμε τη σκέψη μας για το πώς θα υλοποιήσουμε αυτά που έχουμε να κάνουμε. Στο δεύτερο στάδιο, το δημιουργικό, προσπαθούμε να βρούμε τρόπους για να απλουστεύσουμε και να διευκολύνουμε τις καθημερινές μας υποχρεώσεις, πράγμα που θα έχει ως αποτέλεσμα την εξοικονόμηση του προσωπικού μας χρόνου ο οποίος είναι απαραίτητος για την προσωπική μας βελτίωση. Στο τρίτο στάδιο, και αφού έχουμε λύσει κάποια από τα λειτουργικά προβλήματα της καθημερινότητάς μας, μπορούμε να διοχετεύσουμε τη δύναμη της σκέψης μας στο να οραματιστούμε τα επόμενα βήματα στη ζωή μας, στις προσωπικές μας σχέσεις, στην καριέρα μας, και στην οικογένειά μας. Οι σκέψεις μας έχουν την ιδιότητα να περνούν και να αποθηκεύονται στο υποσυνείδητό μας το οποίο μπορεί να επηρεάσει τη συμπεριφορά μας και τις αντιδράσεις μας. Οι σκέψεις μας έχουν τη δυνατότητα, όπως είπαμε και πιο πάνω, να περάσουν και στο υποσυνείδητο των γύρω μας, όταν τις εκφράζουμε. Οι σκέψεις που έχουμε μοιραστεί με άλλους ανθρώπους τους προδιαθέτουν θετικά ή αρνητικά απέναντί
78 Κι έζησαν αυτοί καλά... Με εμάς τι γίνεται; μας, τους δημιουργούν αισθήματα σεβασμού ή αγάπης, συναισθήματα θυμού. Οι σκέψεις μας δημιουργούν δράση και αντίδραση και στον ψυχικό μας κόσμο αλλά και στον κόσμο που μας περιβάλλει. Ονειρευτείτε! Η δύναμη της σκέψης σας μπορεί να σας μεταφέρει σε κάποια υπέροχη στιγμή που νιώθατε ευτυχισμένοι, στην παραλία από το νησί των διακοπών σας! Σας μεταφέρει ήχους, χρώματα, μυρωδιές, ανθρώπους...δεν είναι εντυπωσιακό; Oνειρευτείτε τώρα... πώς θα θέλατε να είναι η ζωή σας, η σχέση σας, η δουλειά σας και σκεφτείτε το όσο πιο έντονα μπορείτε με όσο πιο πολλές λεπτομέρειες! Αυτή η σκέψη σάς κάνει να νιώσετε όμορφα; Αυτή η σκέψη σάς δίνει κίνητρα να προσπαθήσετε να φτάσετε στο σημείο το οποίο ονειρευτήκατε; Ναι! Πρέπει να την κάνετε καθημερινά αυτή τη σκέψη, ξανά και ξανά και ξανά! Εγκαταστήστε λοιπόν ένα καινούργιο λειτουργικό στον εγκέφαλό σας που θα τον κάνει να σκέφτεται πάντα θετικά, θα αγνοεί τους φόβους και δε θα τους μετατρέπει σε εικόνες, θα αγνοεί τις κακές σκέψεις για πιθανές αποτυχίες και θα τις μετατρέπει σε μια μεγάλη εικόνα επιτυχίας και αυτοπεποίθησης. Θα δείτε ότι με την πάροδο του χρόνου και η ζωή σας θα γίνει πιο όμορφη και θα πλησιάζει τη ζωή που ονειρευτήκατε αλλά και η συμπεριφορά σας θα γίνει πιο αποτελεσματική και πιο αποδεκτή από το περιβάλλον σας. Πολεμήστε τις κακές σκέψεις από τη ρίζα τους και μην τις αφήνετε να ανεβαίνουν στην επιφάνεια. Στο χέρι σας είναι...ή μάλλον στο μυαλό σας! Αφού γνωρίσουμε τη δύναμη του μυαλού μας, καλό θα ήταν να εξερευνήσουμε τη δύναμη της ψυχής μας: τη θέλησή μας! Η θέλησή μας είναι η κινητήριος δύναμη που μας ταξιδεύει προς την επίτευξη όλων των στόχων μας. Είναι η δύναμη
Κεφάλαιο 10: Ελάτε να γνωρίσουμε τον εαυτό μας! 79 που καθορίζει τις πράξεις μας σε όλους τους τομείς της ζωής μας. Είναι η δυνατότερη εσωτερική μας δύναμη της οποίας η ύπαρξη ή η έλλειψη καθορίζει αν θα πετύχουμε τους στόχους μας, αν θα πραγματοποιήσουμε τις επιθυμίες μας, και αν θα επιτύχουμε όλα αυτά που αναζητά η ψυχή μας. Συνήθως πιστεύουμε ότι η δύναμη της θέλησης αποτελεί προνόμιο μόνο των πολύ επιτυχημένων ανθρώπων οι οποίοι στηρίζονται σε αυτή για να πετύχουν τα πολύπλοκα και μεγάλα σχέδιά τους. Σκεφτόμαστε λάθος. Η αλήθεια είναι ότι η δύναμη της θέλησης είναι πολύ πιο απαραίτητη στις μικρές, καθημερινές μας ασχολίες. Πάρτε, για παράδειγμα, κάποιον που αισθάνεται πως δεν έχει διάθεση να πάει στη δουλειά του, ή κάποια που προσπαθεί να ακολουθήσει μια δίαιτα. Μόνο η δύναμη της θέλησης μπορεί να τους κάνει να επιτύχουν αυτό το τόσο απλό πράγμα που έχουν να κάνουν. Χωρίς θέληση όλα παραμένουν στάσιμα. Η θέληση μας βοηθά να ξεπερνάμε τα καθημερινά εμπόδια, να παίρνουμε αποφάσεις, να ελέγχουμε τον εαυτό μας, και να αποφεύγουμε πράγματα που θα μας έκαναν να μετανιώσουμε ή να πονέσουμε αργότερα. Πολλοί από εμάς, δυστυχώς, έχουν σοβαρά προβλήματα με τη θέλησή τους! Δεν μπορούν να πουν όχι όταν το θέλουν, δεν μπορούν να λειτουργούν και να συμπεριφέρονται με τον τρόπο που θέλουν, δεν μπορούν να έχουν αυτοπειθαρχία, φοβούνται να πράξουν, φοβούνται να φέρουν αλλαγές στη ζωή τους, φοβούνται να ζήσουν τη ζωή τους σύμφωνα με τα δικά τους μέτρα και τα δικά τους θέλω. Και είναι δυστυχισμένοι. Δυστυχισμένοι γιατί εξαναγκάζονται, από τον ίδιο τους τον εαυτό και μόνο, να ζουν με έναν τρόπο που δεν τους ι- κανοποιεί μια ζωή η οποία δεν τους φαίνεται δική τους.