ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΒΡΕΦΟΥΣ Τν γάια είλαη απαξαίηεην γηα ηελ αλάπηπμε θάζε παηδηνύ θαη απνηειεί ηδαληθή θαη απνθιεηζηηθή ηξνθή ηνπ κσξνύ ζαο από ηε γέλλεζε ηνπ έσο θαη ηνλ 6 ν κήλα. Αλακθηζβήηεηα ην κεηξηθό γάια είλαη ην θαιύηεξν γάια γηα ηα ηε ζσζηή αλάπηπμε ηνπ κσξνύ, αιιά θαη γηα ηε δηθή ζαο πγεία, αιιά αθόκα θαη αλ δελ θαηαθέξαηε ή δελ επηζπκείηε λα ζειάζεηε, ηα βξεθηθά γάιαηα ηνπ εκπνξίνπ είλαη απόιπηα ειεγκέλα θαη ζπκβαηά λα θαιύςνπλ ηηο αλάγθεο ηνπ κσξνύ ζαο. Η Ακεξηθαληθή Αθαδεκία Παηδηαηξηθήο ζπζηήλεη ρνξήγεζε βηηακίλεο D (400IU) ζε απνθιεηζηηθά ζειάδνληα βξέθε από ηηο πξώηεο κέξεο δσήο. Δπίζεο ηα ζειάδνληα βξέθε έρνπλ απμεκέλν θίλδπλν γηα αλαηκία, νπόηε θαη ρξεηάδνληαη ζπκπιήξσκα ζηδήξνπ κεηά ηνλ 4ν κήλα κέρξη ηελ έλαξμε ησλ εκπινπηηζκέλσλ ζε ζίδεξν ζηεξεώλ ηξνθώλ. Πώρ ηποποποιείηαι ηο διαιηολόγιο ηος βπέθοςρ από ηον έκηο μήνα. Γάλα Δάλ ην κσξό ηξέθεηαη κε ζειαζκό, ν νπνίνο επαξθεί, δελ γίλεηαη θακία αιιαγή ζην γάια. Δάλ ην κσξό ηξεθόηαλ κε ηξνπνπνηεκέλν γάια ηεο πξώηεο βξεθηθήο ειηθίαο, απηό αληηθαζίζηαηαη κε ηξνπνπνηεκέλν γάια δεύηεξεο βξεθηθήο ειηθίαο.τν γάια ηεο δεύηεξεο βξεθηθήο ειηθίαο ζε ζθόλε, όπσο θαη ηεο πξώηεο, είλαη εκπινπηηζκέλν κε ζίδεξν, βηηακίλεο θαη ηρλνζηνηρεία. Τν γάια αγειάδνο (evapore, παζηεξησκέλν, βξαζκέλν ή ζαθραξνύρν) είλαη αθαηάιιειν γηα ηα βξέθε θαη πξέπεη λα απνθεύγεηαη θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ δεπηέξνπ εμακήλνπ δσήο. Πξέπεη επίζεο λα απνθεύγεηαη ην γάια πξνβάηνπ, ην νπνίν πεξηέρεη πνιύ ιίπνο, όπσο θαη ην γάια θαηζίθαο, ην νπνίν δελ πεξηέρεη θπιιηθό νμύ. Η έιιεηςε θπιιηθνύ νμένο από ηνλ νξγαληζκό κπνξεί λα νδεγήζεη ζηελ εκθάληζε κεγαινβιαζηηθήο αλαηκίαο. Δθόζνλ ην παηδί δελ ζειάδεη, ε κέζε εκεξήζηα πνζόηεηα γάιαθηνθνκηθώλ πνπ ζα πξέπεη λα παίξλεη όηαλ ηξέθεηαη θαη κε ζηεξεέο ηξνθέο, είλαη πεξίπνπ 700-900 ml ζηνπο 6-8 κήλεο θαη 500-700ml κεηά ηνλ 8 ν κήλα δσήο. Σε απηά ζπκπεξηιακβάλνληαη ην θξέζθν γάια, ην γηανύξηη (100γξ ηζνδπλακνύλ κε 200ml γάια) θαη ην ηπξί (30γξ ηζνδπλακνύλ κε 150ml γάια).
Σηεπεέρ ηποθέρ Πξνθεηκέλνπ λα θαιπθζνύλ νη απμαλόκελεο αλάγθεο ησλ βξεθώλ ζηελ ειηθία ησλ έμη κελώλ, αιεζκέλεο ζηεξεέο ηξνθέο πξέπεη λα εηζαρζνύλ σο ζπκπιήξσκα ηνπ ζειαζκνύ. Η εηζαγσγή ζην δηαηηνιόγην ζηεξεώλ ηξνθώλ ζπκβαδίδεη κε ηελ σξίκαλζε ηνπ πεπηηθνύ ζπζηήκαηνο θαη ηελ αλαπηπμηαθή εμέιημε ηνπ βξέθνπο. Τν κσξό ζηεξίδεη ην θεθάιη ηνπ, θάζεηαη κε ππνζηήξημε, θξαηά αληηθείκελα ζηελ παιάκε ηνπ, ηα θέξλεη ζην ζηόκα, δείρλεη ηελ πείλα ηνπ αλνίγνληαο ην ζηόκα, θαηαπίλεη κε επθνιία, δείρλεη ηε δπζαξέζθεηά ηνπ ζπξώρλνληαο ην θνξκί ηνπ πξνο ηα πίζσ. Ο απνγαιαθηηζκόο γίλεηαη ζηαδηαθά κε ηελ εηζαγσγή αιεζκέλσλ ζηεξεώλ ηξνθώλ ζην θαζεκεξηλό δηαηηνιόγην ησλ βξεθώλ. Τν βξέθνο ην κόλν πνπ μέξεη κέρξη ηελ ειηθία απηή είλαη λα πηπηιάεη, ζπλεπώο ην θνπηάιη είλαη έλα πξσηόγλσξν αληηθείκελν γη απηό. Ξεθηλώληαο ην ηάηζκα ηνπ κσξνύ, ζα ρξεηαζηείηε επηκνλή, ππνκνλή θαη εμαζθάιηζε ήξεκνπ πεξηβάιινληνο, ρσξίο πνιύ θόζκν, ηειέθσλα λα ρηππνύλ ή νηηδήπνηε άιιν ζα κπνξνύζε λα απνζπάζεη ηελ πξνζνρή ηνπ παηδηνύ θαη λα δηαθόςεη ηε δηαδηθαζία ηνπ ηαΐζκαηνο. Τελ πξώηε κέξα δίλνπκε έλα-ηξία θνπηαιάθηα ηνπ γιπθνύ θαγεηό θαη ζπκπιεξώλνπκε ην γεύκα κε γάια. Κάζε κέξα απμάλνπκε ηελ πνζόηεηα ηεο λέαο ηξνθήο θαηά δύν-ηξία θνπηαιάθηα, κέρξηο όηνπ πάξεη όζε από απηήλ ζέιεη γηα λα ρνξηάζεη θαη λα κε ρξεηάδεηαη γάια ζπκπιεξσκαηηθά. Μελ πηέδεηε γηα ζπγθεθξηκέλεο πνζόηεηεο ηξνθήο αιιά ελζαξξύλεηε ηελ σξίκαλζε ηεο απηνξξύζκηζεο ηεο πείλαο θαη ηνπ θνξεζκνύ ζην παηδί. Έρεηε ππόςε όηη κπνξεί λα ππάξμνπλ πεξίνδνη κεξηθώλ εκεξώλ πνπ ηα κσξά ηξώλε ιηγόηεξν, ρσξίο απηό λα ζεκαίλεη ηίπνηα (ηδηαίηεξα θαηά ηελ νδνληνθπΐα). Μεηά όκσο επαλέξρνληαη. Δάλ θάπνηα πξνζθεξόκελε ηξνθή δελ θαίλεηαη λ αξέζεη ζην βξέθνο δελ ην πηέδνπκε, ηε δηαθόπηνπκε θαη κεηά από 10 εκέξεο μαλαδνθηκάδνπκε. Έλα κσξό ρξεηάδεηαη θπζηνινγηθά έσο θαη 15 εθζέζεηο ζε λέα ηξνθή γηα λα ηελ δερηεί θαη λα ηελ ζπλεζίζεη. Τα δηαθνξεηηθά είδε ηξνθώλ πξνζθέξνληαη δηαδνρηθά κε ρξνληθή δηαθνξά εηζαγσγήο ηνπο ζην δηαηηνιόγην ηνπ κσξνύ 2-3 εκέξεο, γηα λα αληηιεθζνύκε εάλ ην βξέθνο ηελ αλέρεηαη θαιά θαη δελ ηνπ πξνθαιεί αιιεξγίεο. Σηαδηαθά αληηθαζηζηώληαη ηα ηξία από ηα πέληε γεύκαηα γάιαηνο κε αιεζκέλν θαγεηό, εθηόο θαη αλ ζειάδεηε νπόηε θαη ζύκθσλα θαη κε ηνλ ΠΟΥ ε ζπρλόηεηα ζειαζκνύ δελ ζα πξέπεη λα κεησζεί κε ηελ έλαξμε ησλ ζηεξεώλ ηξνθώλ.
ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ Τα πιηθά πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνύλ πξέπεη λα είλαη θξέζθα θαη πνιύ θαιήο πνηόηεηαο. Όια ηα ζθεύε πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνύλ γηα ηελ πξνεηνηκαζία ηνπ γεύκαηνο πξέπεη λα είλαη πνιύ θαζαξά. Φξεζηκνπνηνύκε γηα ην πιύζηκν ησλ ζθεπώλ ηνπ κσξνύ απνξξππαληηθά θαηάιιεια γηα βξέθε. Τα ρέξηα πξέπεη λα πιέλνληαη πξηλ από ηελ πξνεηνηκαζία ηνπ γεύκαηνο. Τν καγείξεκα πξέπεη λα γίλεηαη ρξεζηκνπνηώληαο όζν ην δπλαηό ιηγόηεξν λεξό. Τόζν ώζηε λα ρξεζηκνπνηεζεί θαηά ηελ πνιηνπνίεζε ηεο ηξνθήο. Γελ πξνζζέηνπκε αιάηη δηόηη νη αλώξηκνη λεθξνί ηνπ βξέθνπο δελ κπνξνύλ λα απνβάιινπλ ηελ πεξίζζεηα ηνπ ή δάραξε γηα λα κε ζπλεζίζεη ζε γιπθέο γεύζεηο. Δπίζεο δελ πξνζζέηνπκε πνηέ κέιη, θαζώο ζηα παηδηά θάησ ηνπ έηνπο ππάξρεη θίλδπλνο αιιαληίαζεο. Τέινο απνθεύγνπκε ηα κπαραξηθά θαη ην καγεηξεκέλν ιάδη ζρεδόλ γηα όιν ηνλ πξώην ρξόλν. Γε δίλνπκε πνηέ δύν θαηλνύξγηα ηξόθηκα ζηελ ίδηα εκέξα. Με δίλεηε θαηλνύξγηεο ηξνθέο όηαλ ην παηδί είλαη θξπσκέλν ή έρεη εκβνιηαζηεί. Γύξσ ζηελ ειηθία ησλ νθηώ κελώλ ην βξέθνο κπνξεί λα πίλεη λεξό από θύπειιν, εηδηθό πνηεξάθη κε επηζηόκην, θνπηάιη ή θαιακάθη. Γύξσ ζηελ ειηθία ησλ 9-10 κελώλ κπνξεί λ αξρίζεη λα καζά. Δίλαη απαξαίηεην λα δώζνπκε ζην παηδί επθαηξίεο γηα κάζεζε ζηελ κάζεζε κε αιεζκέλσλ, καιαθώλ ηξνθώλ, ππό επίβιεςε. Μπνξνύκε λα δνθηκάζνπκε λα ηνπ δώζνπκε ςηινθνκκέλα θνκκαηάθηα ηξνθήο, π.ρ. θηκά κε πνπξέ, παηάηα θνύξλνπ θνκκέλε κε ην πηξνύλη, ιίγν ςσκί, αλάιαηα θξαθεξάθηα, ηνζη ζε θνκκαηάθηα, καιαθά θξνύηα (αριάδη, κπαλάλα) ώζηε λα ελζαξξύλεηαη ε κάζεζε. Μεηά ηελ ειηθία ησλ 9 κελώλ θαιό είλαη λα αθήλνπκε ην κσξό καο λα δνθηκάζεη λα θάεη κόλν ηνπ δίλνληαο ηνπ θαηάιιεια θνκκέλε ηξνθή ώζηε λα ηελ πηάζεη θαη λα ηε δνθηκάζεη κε ηα ρεξάθηα ηνπ. Δάλ παξαηείλεηε ηε ρξήζε πνιηνπνηεκέλσλ θαγεηώλ απιά θαζπζηεξείηε ηε δηαδηθαζία εκπέδσζεο ηεο κάζεζεο.
Σηόρνο είλαη ην βξέθνο κέρξη λα γίλεη ελόο έηνπο λα ηξώεη θαγεηό από ην νηθνγελεηαθό ηξαπέδη. Πξνζθέξνπκε θξέαο (θόθθηλν θαη ιεπθό) 5-6 θνξέο ηελ εβδνκάδα, ελώ ηηο ππόινηπεο δίλνπκε ιαραληθά ή όζπξηα. Καιό είλαη θάζε κέξα λα ππάξρεη ζηελ δηαηξνθή ηνπ βξέθνπο δσηθήο πξνέιεπζεο πξσηεΐλε (θόθθηλν, ιεπθό θξέαο, απγό, ςάξη, γηανύξηη, ηπξί). Πξνζέρνπκε πάληα ηα παηδηά λα ηξώλε θαζηζηά θαη πνηέ μαπισκέλα. Πξέπεη πάληα λα έρνπκε ζην λνπ καο ηνλ θίλδπλν πληγκνύ! Τν απνγεπκαηηλό θαγεηό, θαιό είλαη λα ην παξαζθεπάδεηε θαη απηό εζείο αληί λα ρξεζηκνπνηήζεηε ηηο έηνηκεο θξέκεο ηνπ εκπνξίνπ, ρσξίο απηό λα ζεκαίλεη όηη απηέο δελ είλαη πνηνηηθά θαιέο. Απιά ην θξέζθν ζπηηηθό θαγεηό δελ κπνξεί λα ζπγθξηζεί. Πξνο δηθή ζαο δηεπθόιπλζε κπνξείηε λα θηηάμεηε πεξηζζόηεξν θαγεηό ην κεζεκέξη θαη ην απόγεπκα λα δώζεηε ην ίδην θαγεηό ή λα αθαηξέζεηε θάπνηα πιηθά, π.ρ. κπνξείηε λα κε βάιεηε ην θξέαο ηεο κεζεκεξηαλήο θξεαηόζνππαο κεηαηξέπνληαο ην έηζη ζε κηα ρνξηόζνππα βξαζκέλε ζε δσκό θξέαηνο. Τέινο ην καγεηξεκέλν θαγεηό ην βάδνπκε ζην ςπγείν κόιηο απηό θξπώζεη ή αλ είλαη θαινθαίξη κπνξνύκε λα βπζίζνπκε ην ζθεύνο πνπ έρνπκε ην θαγεηό ζε θξύν λεξό ώζηε λα θξπώζεη πην γξήγνξα θαη θαηόπηλ ην βάδνπκε ζην ςπγείν. Ιδαληθό ζα ήηαλ όκσο θάζε κέξα λα δίλνπκε θξέζθν θαγεηό. Ξεθηλάκε ηε εηζαγσγή ζηεξεώλ κε αληηθαηάζηαζε ηνπ κεζεκεξηαλνύ γάιαθηνο κε ιαραληθά, θαηόπηλ εηζάγνπκε ην κνζράξη έπεηηα ηα θξνύηα θαη ζηγά ζηγά όιεο ηηο ππόινηπεο ηξνθέο. Δλδεηθηηθά κπνξείηε λα αθνινπζήζεηε ηνλ παξαθάησ πίλαθα: * Να ππελζπκίζσ όηη νη κακάδεο πνπ ζειάδνπλ, ζπλερίδνπλ κε ηελ ίδηα ζπρλόηεηα ην ζειαζκό παξάιιεια κε ηα γεύκαηα.
ΚΛΕΙΝΟΝΤΑΣ ΤΟΝ 6 Ο ΜΗΝΑ ΗΜΕΡΑ ΠΡΩΙΝΟ ΜΕΗΜΕΡΙΑΝΟ ΑΠΟΓΕΤΜΑΣΙΝΟ ΔΕΤΣΕΤΡΑ ΠΑΣΑΣΑ ΣΡΙΣΗ ΠΑΣΑΣΑ ΣΕΣΑΡΣΗ ΠΑΣΑΣΑ+ΚΑΡΟΣΟ ΠΕΜΠΣΗ ΠΑΣΑΣΑ+ΚΑΡΟΣΟ ΠΑΡΑΚΕΤΗ ΠΑΣΑΣΑ+ΚΑΡΟΣΟ+ΛΑΔΙ ΑΒΒΑΣΟ ΠΑΣΑΣΑ+ΚΑΡΟΣΟ+ΛΑΔΙ ΚΤΡΙΑΚΗ ΛΑΧΑΝΟΟΤΠΑ + ΜΟΧΑΡΙ ΔΕΤΣΕΡΑ ΚΡΕΑΣΟΟΤΠΑ ΣΡΙΣΗ ΚΡΕΑΣΟΟΤΠΑ ΣΕΣΑΡΣΗ ΜΗΛΟ ΛΑΧΑΝΟΟΤΠΑ ΠΕΜΠΣΗ ΜΗΛΟ ΚΡΕΑΣΟΟΤΠΑ ΠΑΡΑΚΕΤΗ ΜΗΛΟ+ΑΧΛΑΔΙ ΚΡΕΑΣΟΟΤΠΑ ΑΒΒΑΣΟ ΜΗΛΟ+ΑΧΛΑΔΙ ΚΡΕΑΣΟΟΤΠΑ ΚΤΡΙΑΚΗ ΜΗΛΟ+ΑΧΛΑΔΙ +ΚΟΛΟΚΤΘΑΚΙ ΔΕΤΣΕΡΑ ΜΗΛΟ+ΑΧΛΑΔΙ +ΚΟΛΟΚΤΘΑΚΙ ΣΡΙΣΗ +ΜΠΑΝΑΝΑ ΛΑΧΑΝΟΟΤΠΑ ΣΕΣΑΡΣΗ +ΜΠΑΝΑΝΑ ΛΑΧΑΝΟΟΤΠΑ ΠΕΜΠΣΗ ΦΡΟΤΣΟΚΡΕΜΑ ΛΑΧΑΝΟΟΤΠΑ+ΚΟΣΟΠΟΤΛΟ ΠΑΡΑΚΕΤΗ ΦΡΟΤΣΟΚΡΕΜΑ ΛΑΧΑΝΟΟΤΠΑ+ΚΟΣΟΠΟΤΛΟ ΑΒΒΑΣΟ ΦΡΟΤΣΟΚΡΕΜΑ ΚΡΕΑΣΟΟΤΠΑ (ΜΟΧΑΡΙ) ΣΡΑΧΑΝΑ (Η ΑΛΛΟ ΔΗΜΗΣΡΙΑΚΟ) ΚΤΡΙΑΚΗ ΦΡΟΤΣΟΚΡΕΜΑ ΛΑΧΑΝΟΟΤΠΑ ΣΡΑΧΑΝΑ
Λασανόζοςπα Αληηθαζηζηά ζηγά-ζηγά ην κεζεκεξηαλό γεύκα γάιαθηνο. Πξνηηκάκε θξέζθα ιαραληθά επνρήο. Παξαδείγκαηα ιαραληθώλ πνπ κπνξνύλ αξρηθά λα δνζνύλ είλαη: θαξόην, θνινθπζάθη, παηάηα, γιπθνπαηάηα, θαζνιάθη, ζέιηλν, αξαθάο, ληνκάηα. Δίλαη θαιό λα αιιάδνπλ νη γεύζεηο ζπρλά θαη λα κελ ζπλδπάδνληαη ππεξβνιηθά πνιιά ιαραληθά καδί. Τα ιαραληθά ηα καγεηξεύνπκε όζν ην δπλαηόλ ιηγόηεξν. Πώρ θηιάσνεηε ε λασανόζοςπα: Πιέλεηε θαιά ηα ιαραληθά, ηα θόβεηε ζε κεγάια θνκκάηηα θαη ηα βξάδεηε ζε λεξό πνπ κόιηο λα ηα ζθεπάδεη. Σπλερίδεηε ην βξάζηκν κέρξη λα καιαθώζνπλ θαιά. Γελ πξνζζέηνπκε θαζόινπ αιάηη, νύηε άιια κπαραξηθά. Όηαλ θαηεβάζεηε ην θαγεηό από ηε θσηηά, πξνζζέηνπκε ιάδη ( κία θνπηαιηά ) θαη κεξηθέο ζηαγόλεο θξεζθνθνκκέλν ιεκόλη. Πνιηνπνηείηε ηα ιαραληθά ζην κπιέληεξ, ρσξίο λα ζνπξώζεηε ην λεξό ηνπο ην νπνίν πεξηέρεη ρξήζηκα ζηνηρεία. Θα κπνξνύζαηε επίζεο λα πξνζζέζεηε θαη ιίγν ξύδη ζην βξάζηκν. Κξηζαξάθη ή άιια δπκαξηθά κπνξείηε λα βάιεηε κεηά ζηνλ 7 ν κήλα. Μεηά ηνλ 7 ν κήλα ζηαδηαθά θάλεηε εηζαγσγή ζε ιαραληθά όπσο αξαθά, θξέζθα θαζνιάθηα, ζπαλάθη, παληδάξηα, ξαπάληα, θξεκκύδη, γνγγύιηα, κπξόθνιν, θνπλνππίδη, θαη γεληθώο πξνζπαζήζηε λα εηζάγεηε θξέζθα ιαραληθά επνρήο. Κπεαηόζοςπα Ξεθηλάκε κε κνζράξη από καιαθό κέξνο, όπσο είλαη ην «πνληίθη» αξρηθά ζε πνζόηεηα 30-50 γξ. θαη αξγόηεξα 100 γξ.. Σηε ζπλέρεηα εηζάγνπκε ζηήζνο θνηόπνπινπ ( ην βξάδνπκε κε ηελ πέηζα εάλ είλαη βηνινγηθό ή γλσξίδνπκε ηελ πξνέιεπζή ηνπ, ηελ νπνία όκσο δελ πξνζθέξνπκε ζηε ζπλέρεηα ζην κσξό). Μπνξνύκε λα δώζνπκε θ κπνύηη ζηελ πνξεία, θαζώο ην θξέαο πνπ είλαη θνληά ζε θόθθαιν έρεη κεγαιύηεξε πεξηεθηηθόηεηα ζηδήξνπ. Από πιεπξάο ζύζηαζεο ε ζνύπα πξέπεη λα είλαη θαιά αιεζκέλε θαη όρη ηειείσο ξεπζηή (λα ζηέθεηαη ζην θνπηάιη). Σηαδηαθά κπνξεί λα πξνζηεζεί γαινπνύια, αξλάθη, θαηζηθάθη,θνπλέιη ή ρνηξηλό. Δίλαη θαιό ην θξέαο λα ζπλδπάδεηαη θπξίσο κε ιαραληθά θαη όρη κε δεκεηξηαθά ή ηπξί, πνπ κπνξεί λα εκπνδίδνπλ ηελ απνξξόθεζε ηνπ ζηδήξνπ. Κπέμερ Πξώηα ρνξεγείηαη ε θξέκα ξπδάιεπξνπ. Οη θξέκεο θαξίλ ιαθηέ θαη ε κπηζθνηόθξεκα κπαίλνπλ ζην δηαηηνιόγην ηνπ κσξνύ ζηνλ έβδνκν κήλα.
Φποςηόκπεμα Με ηε θξνπηόθξεκα, αληηθαζηζηνύκε ην δεύηεξν πξσηλό γεύκα. Πξνηηκάκε πάληα ηα θξέζθα θξνύηα επνρήο. Ξεθηλάκε κε κήιν, αριάδη, ώξηκε κπαλάλα δηαδνρηθά ην έλα κεηά ην άιιν ( αλά 2-3 εκέξεο ) θαη ζε βαζκηαία απμαλόκελεο πνζόηεηεο ( μεθηλώληαο κε 1-2 θνπηαιάθηα ηνπ γιπθνύ). Σηε ζπλέρεηα κεηά ηνλ 7 ν κήλα πξνζζέηνπκε ρπκό πνξηνθαιηνύ ή καληαξηληνύ. Μεηά ηνλ 8 ν κήλα εηζάγνληαη θεξάζηα, ξνδάθηλα, βεξίθνθα ελώ θξνύηα πνπ πεξηέρνπλ ζπνξάθηα (όπσο θξάνπιεο, αθηηλίδηα, ζύθα) θαιό είλαη λα πξνζθέξνληαη αξγόηεξα κεηά ηνλ 9 ν κήλα. Μεηά ηνλ 9 ν κήλα κπνξεί επίζεο λα ρνξεγεζεί θνκπόζηα θξνύησλ Δεμεπιακά Σηνλ 7 ν κήλα κπνξνύλ λα εηζαρζνύλ ε βξώκε (πνπ κπνξεί λα αλακεηρζεί θαη ζηα θξνύηα), ην θξηζαξάθη, ην αζηεξάθη, πιηγνύξη, θνπο θνπο, ξύδη, ηξαραλάο, θηδέο. Δίλαη θαιό λα κελ δίλνπκε δεκεηξηαθά νιηθήο άιεζεο ζηα βξέθε γηαηί είλαη πινύζηεο πεγέο θπηηθνύ νμέσο πνπ έρεη ηελ ηδηόηεηα λα δεζκεύεη ηζρπξά ηνλ κε αηκηθό ζίδεξν από ηελ ίδηα ηελ ηξνθή. Αςγό Σηνλ 8 ν κήλα μεθηλάκε κε ηνλ θξόθν ηνπ απγνύ ν νπνίνο πξνζθέξεηαη βξαζηόο. Πξέπεη λα βξάζεη ηνπιάρηζηνλ 5 ιεπηά γηα λα ζθνησζνύλ ηα κηθξόβηα πνπ κπνξεί λα πεξηέρεη. Βέβαηα γίλεηαη ζθηρηόο θαη γηα ην ιόγν απηό κπνξνύκε λα ηνλ δώζνπκε αθνύ ηνλ ζπάζνπκε ζε κηθξά θνκκάηηα ή ηνλ ιηώζνπκε κε ιίγν ριηαξό λεξό ή ιάδη γηα λα πάξεη ηελ πθή θξέκαο. Τν κσξό κπνξεί λα ηξώεη 4-5 απγά ηελ εβδνκάδα ιίγν πξηλ ηε θξνπηόθξεκα ή ηελ απνγεπκαηηλή θξέκα δεκεηξηαθώλ. Σηνλ 10 ν κήλα δίλνπκε θαη ην αζπξάδη. Όζππια Σηνλ 7 ν κήλα μεθηλάκε ζηαδηαθά βάδνληαο ιίγε θαθή π.ρ ζηελ ρνξηόζνππα. Μεηά ηηο πξώηεο δνθηκέο κπνξνύκε λα θηηάμνπκε θαλνληθή θαθή, κε ειαηόιαδν αιιά ρσξίο αιάηη. Αθνινπζνύλ ξεβύζηα, θάβα, θαζόιηα. Φξνληίδνπκε πάληα λα κνπιηάδνπκε ηα όζπξηα πξηλ ην καγείξεκα ηνπιάρηζηνλ γηα 24 ώξεο. Με απηό ηνλ ηξόπν ελεξγνπνηνύληαη ηα έλδπκα ηνπο θαη εμνπδεηεξώλεηαη ην θπηηθό νμύ πνπ ζα καο δεζκεύζεη ηνλ ζίδεξν πνπ πεξηέρνπλ. Γιαούπηι-Τςπί Σηνλ 8 ν κήλα κπνξεί λα θάεη γηανύξηη πιήξεο ιηπαξώλ αγειαδηλό ή πξόβεην. Δπηδόξπην γηανπξηηνύ κπνξεί επίζεο λα ρνξεγεζεί, θαη κάιηζηα από ην 7 ν κήλα, αιιά έρεη πεξηζζόηεξα απιά ζάθραξα θαη ηείλεη λα εζίδεη ηα παηδηά ζηε γιπθηά γεύζε. Αλάιαην ηπξί ηύπνπ αλζόηπξν κπνξεί λα ζπλνδεύεη ηα γεύκαηα από ηνλ 9 ν κήλα.
Ψάπι Μεηά ηνλ 9 ν κήλα κπνξεί λα πξνζηεζεί ζηε δηαηξνθή ην ςάξη. Αξρηθά κε ιεπθό θξέαο: γιώζζα, κπαθαιηάξν. Έπεηηα θαη άιια ςάξηα κε σθέιηκα ιηπαξά, όπσο ιηζξηλάθη, ζαξγόο, γαύξν, ζαξδέια, ζνινκό, ηζηπνύξα. Νεπό Έπεηηα από θάζε γεύκα ζηεξεάο ηξνθήο πξνζθέξνπκε λεξό ζην κσξό. Γελ πξνζθέξνπκε γάια κεηά ηα γεύκαηα (εθηόο εάλ ζειάδεηε), εηδηθά κεηά ην κεζεκεξηαλό, γηαηί νδεγεί ζε δπζαπνξξόθεζε ηνπ ζηδήξνπ πνπ πξνζιακβάλεηαη από ηηο ηξνθέο. Χςμοί Οη ρπκνί πξέπεη λα είλαη θηηαγκέλνη πάληα από θξέζθα θξνύηα, ελώ ε θαηαλάισζε δελ πξέπεη λα μεπεξλάεη ηα 100ml ηελ εκέξα. Τα ηπόθιμα πος ππέπει να αποθεύγονηαι είναι ηα εξήρ: - Τν κέιη κέρξη ηνλ 1ν ρξόλν, γηα λα απνθεπρζεί ν θίλδπλνο αιιαληίαζεο. - Οη μεξνί θαξπνί κέρξη ηνλ 5ν ρξόλν, γηα λα απνθεπρζεί ν θίλδπλνο πληγκνύ. - Σηαθύιηα, ζηαθίδεο, θνκκάηηα σκνύ θαξόηνπ θαη ινπθάληθν, θαξακέιεο όρη πξηλ ηνλ ρξόλν,ελώ κεηά κε κεγάιε πξνζνρή γηα λα απνθεπρζεί ν θίλδπλνο πληγκνύ - Μαιαθά ηπξηά, γηα λα απνθεπρζεί ν θίλδπλνο κόιπλζεο από Listeria monocytogenes - Τξόθηκα θνλζέξβαο. - Καιό είλαη λα κελ πξνζηίζεηαη δάραξε θαη αιάηη ζην θαγεηό. - Η θαηαλάισζε από ην βξέθνο ηζαγηνύ ή άιισλ ξνθεκάησλ όπσο ρακνκήιη. Για ηα παιδιά άνυ ηος έηοςρ ε καλύηεπε μακπάν διαηποθή είναι ε μεζογειακή διαηποθή, ε οποία ζηεπίδεηαι ζηα θπούηα, ηα λασανικά, ηα τάπια, ηοςρ καππούρ και ηο ελαιόλαδο. Η ζωζηή διαηροθή αποηελεί ζημανηική παράμεηρο για ηην σγεία ενός παιδιού.