τεχνική περιγραφή e-situ
τεχνική περιγραφή e-situ γενική περιγραφή Το e-situ (από το λατινικό in situ επί τόπου) είναι ένα περιβάλλον εξ αποστάσεως κατάρτισης σχεδιασµένο και ανεπτυγµένο στην Ελλάδα από την Istomedia, που σχεδιάστηκε εξ αρχής ώστε να λάβει υπόψη την πολυετή εµπειρία µας στο χώρο της τηλεκπαίδευσης (βλ. και www.istomedia.com/e-situ ). Τα βασικά του χαρακτηριστικά είναι τα εξής: To e-situ είναι ένα περιβάλλον τηλεκπαίδευσης για απεριόριστο αριθµό χρηστών, προσβάσιµο µέσω του world wide web (www). Μέσα στο περιβάλλον, οι διδασκόµενοι µπορούν να συνοµιλούν ζωντανά µεταξύ τους και µε τους διδάσκοντες (chat room). Επίσης, µπορούν να έχουν πρόσβαση σε έναν πίνακα ανακοινώσεων (bbs) µέσω του οποίου να κάνουν ερωτήσεις που µπορούν και οι υπόλοιποι να διαβάζουν και να σχολιάζουν. Μέσω του πίνακα ανακοινώσεων, οι διδασκόµενοι µπορούν να διαβάζουν και σχολιάζουν τις εργασίες των συµµαθητών τους και να καταγράφουν ερωτήσεις και διαλόγους. Το περιβάλλον επιτρέπει την αξιολόγηση µέσω online τεστ πολλαπλών ερωτήσεων (multiple choice) και εργασιών. Επειδή το περιβάλλον έχει σταθερή µόνο τη βάση δεδοµένων και τη βασική δοµή, µπορεί εύκολα να προσαρµοσθεί στις ανάγκες οποιουδήποτε φορέα ή οργανισµού. Όταν δηµιουργήθηκε το e-situ, προνοήσαµε ούτως ώστε να µπορεί να εφαρµοστεί το υπάρχον κέλυφος σε όσες παραλλαγές χρειάζονται. Είναι σχεδιασµένο εξ αρχής στα ελληνικά, µε αποτέλεσµα να µην απαιτείται γνώση αγγλικών για τη χρήση του. Είναι σχεδιασµένο από άτοµα µε εκπαιδευτική εµπειρία και πολυετή διδακτική πείρα, ενώ αξιοποιεί την εµπειρία παρόµοιων προγραµµάτων του εξωτερικού (IDEA). Απαιτεί ελάχιστους πόρους, µια και στη βασική του µορφή είναι συµβατό µε ουσιαστικά όλους τους Η/Υ και συστήµατα (πιστοποίηση bobby). Εάν, όµως, επιθυµείται, µπορεί να εξελιχθεί µε διάφορους τρόπους, παρέχοντας, πανοραµικές φωτογραφίες, διαδραστικές παρουσιάσεις πολυµέσων, και διάφορες άλλες δυνατότητες. Όλο το περιβάλλον είναι σχεδιασµένο για συµβατότητα, και µε ειδική µέριµνα για άτοµα µε ειδικές ανάγκες (σύµφωνα µε τις προδιαγραφές WAI και bobby)
Πώς λειτουργεί το e-situ; Το e-situ σχεδιάστηκε εξ αρχής ώστε να βελτιστοποιεί την επαφή των µαθητών µε την εξ αποστάσεως εκπαίδευση και κατάρτιση. Σκοπός είναι αυτή η επαφή να είναι παιδαγωγική και εξατοµικευµένη, αντί να απευθύνεται µαζικά σε όλους τους φοιτητές. Η πρόσβαση και η χρήση του e-situ ειναι πολύ εύκολη. Ο κάθε φοιτητής έχει ένα όνοµα χρήστη (username) και έναν κωδικό πρόσβασης (password) µε τα οποία µπαίνει ο µαθητής στο χώρο του e-situ. Μέσω της βάσης δεδοµένων, το πρόγραµµα αναγνωρίζει τον κάθε µαθητή προσωπικά και το περιβάλλον προσαρµόζεται αυτόµατα στον κάθε µαθητή. Από τη στιγµή που θα εισέλθει στο περιβάλλον, ο φοιτητής έχει µία µεγάλη επιλογή χώρων και σελίδων που µπορεί να επισκεφτεί, όπως: Μαθήµατα Εδώ πηγαίνει ο µαθητής για να παρακολουθήσει τη διδακτέα ύλη. Η οργάνωση της ύλης γίνεται µε τη µορφή δραστηριοτήτων που αποτελούνται από κείµενο σε µορφή bullet points και αντίστοιχων /εικόνων. Το κάθε µάθηµα αποτελείται από έναν αριθµό δραστηριοτήτων, ενώ ο κάθε κύκλος µαθηµάτων συγκεντρώνεται σε άξονες. Έτσι, η δοµή της διδακτέας ύλης µπορεί να περιγραφεί µέσω του παρακάτω διαγράµµατος: άξονας µαθήµατα µαθήµατα µαθήµατα δραστηριότητες δραστηριότητες δραστηριότητες δραστηριότητες Εργαστήριο Υπάρχει η πιεστική ανάγκη να ελέγχεται ο µαθητής, ιδίως επειδή ο φυσικός έλεγχος της παρουσίας του µαθητή δεν υπάρχει. Γι αυτό τον σκοπό, υπάρχει η σελίδα του εργαστηρίου η οποία υπενθυµίζει στους µαθητές τις εργασίες που χρωστούν, και όπου οι µαθητές µπορούν να ελεγχθούν µέσω τεστ πολλαπλών ερωτήσεων. Τα αποτελέσµατα των τεστ είναι άµεσα διαθέσιµα στο µαθητή, ενώ η βάση δεδοµένων συγκρατεί όλα τα σχετικά στοιχεία, όπως πότε ξεκίνησε και πότε τέλειωσε ο µαθητής την αξιολόγηση κ.λπ. Οι εργασίες αποστέλλονται στους αντίστοιχους καθηγητές µέσω email. Οι καθηγητές τις διορθώνουν, και µας στέλνουν τα αποτελέσµατα, ώστε εµείς να τα περάσουµε στη σελίδα προόδου των µαθητών. Ο κάθε µαθητής µπορεί να βλέπει µόνο τα δικά του αποτελέσµατα, και κανενός άλλου.
Πίνακας Ανακοινώσεων (BBS) Chat Room Για την καλύτερη εξυπηρέτηση των παιδαγωγικών στόχων ενός εκπαιδευτικού ιδρύµατος, χρησιµοποιείται ευρέως ένας Πίνακας Ανακοινώσεων (BBS - Bulletin Board System) και ένα chat room, όπου οι µαθητές µπορούν να διαβάζουν και να σχολιάζουν ερωτήσεις και θέµατα. Ο σκοπός είναι να ενισχυθεί ο διάλογος, και η διδασκαλία µέσω αυτού. Τόσο η BBS όσο και το chat room µπορούν να διαιρεθούν σε διάφορες θεµατικές περιοχές για να µπορεί ο ενδιαφερόµενος να συµµετέχει επιλεκτικά στις συζητήσεις. Μία BBS είναι ασύγχρονη, µε την έννοια ότι λειτουργεί ως πίνακας ανακοινώσεων και δεν είναι αναγκαία η παρουσία των ενδιαφεροµένων. Για µία συγχρονισµένη επικοινωνία, χρησιµοποιείται το chat room όπου οι διδασκόµενοι επικοινωνούν ζωντανά µεταξύ τους και συζητούν. ραστηριότητες Κάθε σχολή έχει εξωσχολικές δραστηριότητες, όπως συνέδρια, οµιλίες ή ειδικά σεµινάρια. Για αυτόν το λόγο, στην αρχική σελίδα εµφανίζονται πληροφορίες σχετικά µε τις δραστηριότητες που µπορεί να έχει οργανώσει η κάθε τάξη. Βιβλιοθήκη Αυτή η σελίδα περιέχει προσβάσεις (links) σε ιστοσελίδες σχετικές µε το αντικείµενο του εκάστοτε κύκλου µαθηµάτων, ή ιστοσελίδες γενικού ενδιαφέροντος αν κάτι τέτοιο κριθεί σκόπιµο από τον καθηγητή. Σελίδα Προόδου Αυτή η σελίδα περιέχει πληροφορίες σχετικά µε τη δράση του µαθητή µέσα στο περιβάλλον τηλεκπαίδευσης. Όλες οι πληροφορίες που συγκρατεί το σύστηµα σχετικά µε τον µαθητή εµφανίζονται εδώ, όπως τι ώρα παρακολούθησε ποια δραστηριότητα, τι βαθµό πήρε στα τεστ πολλαπλών ερωτήσεων που έχει παρακολουθήσει, ποιες εργασίες έχει παραδώσει κ.λπ. Επαναλαµβάνεται εδώ ότι ο κάθε µαθητής έχει πρόσβαση µόνο στις ατοµικές του πληροφορίες. Οδηγίες Χρήσης / Ευρετήριο / Έρευνα Πολλοί µαθητές έχουν τα ίδια ερωτήµατα για το περιβάλλον στο οποίο λειτουργούν. Αυτή η σελίδα διαφέρει από το BBS µε την έννοια ότι τα κοινά ερωτήµατα είναι κυρίως τεχνικής φύσης, και ενηµερώνεται από έναν τεχνικό. Η σελίδα των οδηγιών περιέχει οδηγίες σχετικά µε τη χρήση του περιβάλλοντος e-situ, και αποσκοπεί στο να µειώσει τα τηλέφωνα και τη σπατάλη χρόνου, τόσο των χρηστών όσο και των τεχνικών υποστήριξης. Για τον ίδιο σκοπό, έχει σχεδιαστεί ένα Ευρετήριο µε όλες τις σελίδες που περιέχονται στο περιβάλλον, ώστε να µπορεί εύκολα ο µαθητής να µεταβεί στη σελίδα που τον ενδιαφέρει. Ένα πεδίο έρευνας επιτρέπει επίσης την έρευνα βάσει λέξεων-κλειδιά από οποιαδήποτε σελίδα βρίσκεται ο µαθητής.
Επικοινωνία / Υποστήριξη Αυτή η σελίδα ασχολείται τόσο µε την τεχνική υποστήριξη του περιβάλλοντος του e-situ, όσο και για την επικοινωνία µε τους καθηγητές. Υπάρχουν δύο online φόρµες επικοινωνίας (µία για τεχνικά και µία για εκπαιδευτικά θέµατα) τις οποίες συµπληρώνει ο φοιτητής και τις στέλνει ηλεκτρονικά περιµένοντας απάντηση στην απορία του, είτε αυτή είναι τεχνικής φύσης, είτε µαθητικής. Η εταιρία µας απαντάει µόνο στα τεχνικής φύσεως ερωτήµατα µέσω της σελίδας «Οδηγίες Χρήσης», ή µέσω προσωπικού email, ή τηλεφωνικώς. παρουσίαση διδακτέας ύλης µέσω του e-situ Η διδακτική ύλη µπορεί να ψηφιοποιηθεί και παρουσιαστεί µε διάφορους τρόπους στο e-situ. Οι τρόποι αυτοί µπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε δύο βασικές κατηγορίες τις στατικές, και αυτές που χρησιµοποιούν. Πιο συγκεκριµένα: Η παρουσίαση της διδακτέας ύλης χρησιµοποιεί λιγότερο την τηλεοπτική σηµειολογία, και περισσότερο αυτή του βιβλίου. Έτσι, η διδακτέα ύλη διαιρείται σε υποενότητες, τις οποίες καλείται ο διδασκόµενος να καλύψει µόνος του, συνήθως σε συγκεκριµένα χρονικά διαστήµατα. Για παράδειγµα, εάν η διδακτική ύλη διαιρείται σε 10 υποενότητες, µπορεί η διάρκεια διδασκαλίας να είναι 10 εβδοµάδες. Προσοµοιάζει, έτσι, η παρουσίαση της διδακτικής ύλης αυτή του βιβλίου, όπου η ύλη διαιρείται σε κεφάλαια τα οποία καλείται να καλύψει ο διδασκόµενος µέσα σε συγκεκριµένα χρονικά διαστήµατα. Η διαφορά της µεθόδου αυτής από το συνηθισµένο βιβλίο έγκειται στις ευκαιρίες που ανοίγονται για την παρουσίαση της διδακτικής ύλης. Έτσι, η ύλη εµπλουτίζεται µε, εικόνες και άλλο οπτικοακουστικό υλικό το οποίο θα ήταν ενδεχοµένως δύσκολο να παρουσιαστεί µέσα σε µία συνηθισµένη αίθουσα. Τέτοιο υλικό µπορεί να είναι κάποια ηχητικά εφφέ ή µία µουσική κάλυψη, επεξηγητικά τρισδιάστατα διαγράµµατα ή animations που να δείχνουν µεταβολές σε κάποιο αντικείµενο, πανοραµικές διαδραστικές φωτογραφίες 360 ο κ.λπ. Επίσης, µπορεί να εµπλουτισθεί η ύλη µε διαδραστικές παρουσιάσεις ο διδασκόµενος, δηλαδή, να µετακινεί ή επηρεάζει µε διάφορους τρόπους την παρουσίαση για να δει τη συνέχειά της. Τέλος, η µεγαλύτερη ευκαιρία παρέχεται από τη δυνατότητα χρήσης προσβάσεων ( links ) σε διάφορες ιστοσελίδες σχετικές µε το αντικείµενο της διάλεξης, γεγονός που επιτρέπει στο διδασκόµενο να εξερευνήσει περαιτέρω το θέµα χωρίς να χρειαστεί να µεσολαβήσει χρόνος για να αγοράσει ή δανειστεί βιβλιογραφία. Η webliography, όπως συχνά αναφέρεται, αποτελεί ίσως και τη µεγαλύτερη καινοτοµία σε σχέση µε το συνηθισµένο βιβλίο. Η συνδυασµένη χρήση των παραπάνω τεχνικών προσθέτει ενδιαφέρον σε µία διάλεξη που µπορεί αλλιώς να εκλαµβάνεται ως µη ενδιαφέρουσα από το µέσο φοιτητή, και αποσκοπεί στην παροχή κινήτρων για την περαιτέρω εµβάθυνσή του στο αντικείµενο. Αξιολόγηση Όπως έχει αναφερθεί και παραπάνω, µετά τη συµπλήρωση της διδακτικής ύλης ή και κατά τη διάρκειά της, είναι δυνατό να παρέχεται στο διδασκόµενο η ευκαιρία αξιολόγησης (τεστ). Έτσι, είναι δυνατό να παρέχονται στο τέλος των θεµατικών ενοτήτων online quiz που να µπορεί να συµπληρώσει ο διδασκόµενος, τα αποτελέσµατα των οποίων να του επιστρέφονται άµεσα. Τα τεστ πολλαπλών ερωτήσεων προσφέρονται ιδιαίτερα για αυτή τη µορφή αυτοαξιολόγησης, µια και µπορούν εύκολα να ελεγχθούν για σωστές ή λάθος απαντήσεις από τον Η/Υ.
Η δεύτερη µέθοδος αξιολόγησης που προσφέρεται είναι µέσω εργασιών που εκπονούνται από τον κάθε µαθητή, και στέλνονται ηλεκτρονικά (ως συνηµµένα αρχεία σε email) στον καθηγητή. Αυτός τα διορθώνει, και µας τα στέλνει για να περάσουµε τα αποτελέσµατα στο περιβάλλον e-situ. Για την άριστη λειτουργία του συστήµατος τηλεκπαίδευσης, προτείνεται πάντα ο συνδυασµός του e-situ µε την παραδοσιακή γραπτή ή προφορική εξέταση. Η εξέταση αυτή αποτελεί µία πρόσθετη δικλείδα ασφαλείας, και εξασφαλίζει ότι η αξιολόγηση θα είναι ακριβής, µπορεί δε να µετράει µε σηµαντικό συντελεστή (π.χ. 75 %) προς την τελική βαθµολογία του µαθητή, σε σχέση µε την online αξιολόγηση. Στην εξέταση θα µπορούν να παίρνουν µέρος όσα άτοµα έχουν παρακολουθήσει επιτυχώς τον κύκλο µαθηµάτων, κάτι που φαίνεται άµεσα από τα στοιχεία προόδου των µαθητών. ανανέωση περιεχοµένου του e-situ Είναι σηµαντικό ένα περιβάλλον σαν το e-situ να µπορεί να λειτουργήσει και µε πλήρη αυτονοµία, αν κάτι τέτοιο κριθεί επιθυµητό. Επίσης, όλες οι αλλαγές πρέπει να µπορούν να γίνουν ταχύτατα, ώστε να βελτιστοποιηθεί η ανταπόκριση του συστήµατος στο σηµερινό µαθησιακό περιβάλλον, όπου οι δεξιότητες των µαθητών πρέπει συνεχώς να ανανεώνονται. Τέλος, ένα περιβάλλον σαν το e-situ πρέπει να χαρακτηρίζεται από ευελιξία, προκειµένου να αντεπεξέλθει ικανοποιητικά στο ρόλο του. Αυτό επιτυγχάνεται µε την ταυτόχρονη χρήση του προαιρετικού module ISLANDE ενός ολοκληρωµένου περιβάλλοντος διαχείρισης περιεχοµένου του e-situ. ISLANDE Το ISLANDE αποτελεί το ιδανικό συµπλήρωµα του e-situ, επιτρέποντας την εύκολη ανανέωση, µεταβολή και συντήρηση όλων των παραµέτρων του µέσω εύχρηστων µενού. Είναι πλήρως παραµετροποιήσιµο, και µπορεί να χρησιµοποιηθεί άνετα και από άτοµα χωρίς τεχνικές γνώσεις, πέραν της χρήσης υπολογιστή. Οι δε χρήστες που κατέχουν κάποιες απλές τεχνικές γνώσεις, έχουν τη δυνατότητα να µεταβάλλουν ακόµα και την εµφάνιση του περιβάλλοντος (λογότυπα, χρώµατα κ.λπ.), µια και όλες οι σχετικές παράµετροι βρίσκονται αποθηκευµένες σε ένα απλό αρχείο κειµένου. Έτσι, ένας εκπαιδευτικός οργανισµός ή εταιρία µπορεί να αξιοποιήσει πλήρως το e-situ, χωρίς ανάγκη εξωτερικής βοήθειας.
βιβλιογραφία Για όσους ενδιαφέρονται να µάθουν περισσότερα για την τηλεκπαίδευση, προτείνουµε την ακόλουθη βιβλιογραφία: Bourne, McMaster, Rieger, Campbell Asynchronous Learning Networks, JALN Boyle, T., Design for Multimedia Learning, Prentice Hall, 1997 Gill J., Guidelines For The Design Of Screen And Web Phones To Be Accessible By Visually Disabled Persons, RNIB Henri F., L information Assistee Dans Des Environments Souples Informatiques, στο Les Sciences de l education Revue Internationale, 29 (1 et 2) 43-66, 1996 International Journal Of Telecommunications, 2 (1), 69-92, 1996 Lippman, M., Thinking in Education, Cambridge: Cambridge University Press 1991 Paquette G., Engineering Interactions in a Telelearning System in Teleteaching 98, Proceedings of the XV.IFIP world computer congress, 1998 Rowntree, D., Tutoring Online, British Journal of Educational Technology 26, 3(1995) Ruberg L.F., Taylor,C.D., & Moore, D.M. Student Participation And Interaction On Line, Sherry, L., Issues in Distance Learning, International Journal of Distance Education, 1(4), 337-365 1996 Sproull, L.S. & Keisler,S., Connections: New Ways Of Working In The Networked Organisation, Cambridge,MA: MIT, 1991 Thousand,J.&Villa,R.,Manging, Complex Change Toward Inclusive Schooling, στο R Villa & J.Thousand (Eds.), Creating An Inclusive School (pp.51-79), Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development 1995 Wegerif, R. and Mercer, N., The Social Dimension of Asychronous Learning Networks, JALN,1 98 p34