Ἀναλυτικά περιεχόμενα (Οἱ παραπομπές ἀναφέρονται στούς περιθωριακούς ἀριθμούς) ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ Γενική θεωρία τῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων ιάγραμμα Κεφάλαιο πρῶτο: Κεφάλαιο δεύτερο: Κεφάλαιο τρίτο: Κεφάλαιο τέταρτο: Κεφάλαιο πέμπτο: Κεφάλαιο ἕκτο: Ἔννοια καί σημασία τῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων...1 Ἱστορική ἀνασκόπηση καί σύγχρονη κατοχύρωση τῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων... 27 ιακρίσεις τῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων καί συγγενεῖς ἔννοιες... 97 Φορεῖς τῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων...128 εσμευτικότητα, πεδίο ἰσχῦος καί ἀμοιβαῖες σχέσεις ἀτομικῶν δικαιωμάτων...171 Προσδιορισμοί καί περιορισμοί τῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων...199 Κεφάλαιο πρῶτο Ἔννοια καί σημασία τῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων 1. ικαιώματα καί κράτος...1 2. Ὁρολογική διευκρίνηση...7 3. Τά ἀτομικά δικαιώματα ὡς ἀγώγιμες καί ἐξαναγκαστές ἔννομες ἀξιώσεις... 11 4. Ἀτομικά δικαιώματα, δημοκρατία, κράτος δικαίου καί κοινωνικό κράτος... 12
1518 Ἀναλυτικά περιεχόμενα 5. Πρακτική σημασία - δικαστικοποίηση τῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων... 18 6. Οἱ πολιτικές διαστάσεις τῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων... 21 Κεφάλαιο δεύτερο Ἱστορική ἀνασκόπηση καί σύγχρονη κατοχύρωση τῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων I. Ἱστορική ἀνασκόπηση 1. Ἀρχαιότητα: ἡ ἐλεύθερη πόλη... 27 2. Νεώτεροι χρόνοι: ὁ ἐλεύθερος πολίτης... 28 3. Ἡ ἐξέλιξη τῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων... 32 II. Κατοχύρωση τῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων στά ἑλληνικά συντάγματα 1. Tά συντάγματα μέχρι τό 1975... 34 2. Τό ἰσχῦον σύνταγμα... 35 3. Ἐπιφύλαξη νόμου... 44 III. Κατοχύρωση τῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων στό διεθνές δίκαιο 1. ιεθνεῖς διακηρύξεις: νέο φαινόμενο... 45 2. Στό πλαίσιο τοῦ Ὀργανισμοῦ Ἡνωμένων Ἐθνῶν... 46 3. Στό πλαίσιο τῆς ιασκέψεως γιά τήν Ἀσφάλεια καί τή Συνεργασία στήν Εὐρώπη... 55 4. Στό πλαίσιο τῆς ιεθνοῦς Ὀργανώσεως Ἐργασίας... 59 5. Στό πλαίσιο τοῦ Συμβουλίου τῆς Εὐρώπης... 69 6. Στό πλαίσιο τοῦ Ὀργανισμοῦ Ἀμερικανικῶν Κρατῶν... 76 7. Στό πλαίσιο τοῦ Ὀργανισμοῦ Ἀφρικανικῆς Ἑνότητας / Ἀφρικανικῆς Ἑνώσεως... 77 8. Ἡ ἐφαρμογή τῶν διεθνῶν διακηρύξεων τῶν δικαιωμάτων τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τά ἑλληνικά δικαστήρια... 78 IV. Κατοχύρωση τῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων στό εὐρωπαϊκό κοινοτικό δίκαιο / δίκαιο τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως Προλεγόμενα... 81 1. Τά ἀτομικά δικαιώματα στίς συνθῆκες πού ἱδρύουν τίς Εὐρωπαϊκές Κοινότητες καί ἡ μεταγενέστερη ἐξέλιξη... 82 2. Τό ζήτημα στά ἐθνικά δικαστήρια... 86 3. Ἐξέλιξη τῆς νομολογίας τοῦ ικαστηρίου τῶν Εὐρωπαϊκῶν Κοινοτήτων/ ικαστήριο τῶν Εὐρωπαϊκῶν Κοινοτήτων... 88 4. Προσχώρηση στήν Εὐρωπαϊκή Σύμβαση τῶν δικαιωμάτων τοῦ ἀνθρώπου... 90 5. Ἡ οἰκονομική ἐλευθερία στίς εὐρωπαϊκές συνθῆκες καί τά ἄλλα ἀτομικά δικαιώματα... 91
Ἀναλυτικά περιεχόμενα 1519 6. Προσβολή ἀπό κοινοτικά καί ἀπό κρατικά ὄργανα... 92 7. Τριτενέργεια... 94 8. ιεύρυνση τῶν ἐλευθεριῶν... 95 9. Οἱ πολίτες τῆς ΕΕ ὡς φορεῖς τῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων...95α 10. Περιορισμοί ἀτομικῶν δικαιωμάτων. Ἀρχή τῆς ἀναλογικότητας... 96 11. Ὁ σεβασμός τῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων ὡς προϋπόθεση προσχωρήσεως στήν ΕΕ...96α Κεφάλαιο τρίτο ιακρίσεις τῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων καί συγγενεῖς ἔννοιες I. Θεμελιώδεις ἐλευθερίες, κοινωνικές ἀξιώσεις καί πολιτικά δικαιώματα... 97 Εἰσαγωγικές παρατηρήσεις... 97 1. Status negativus: ἀποθετικά ἤ ἀμυντικά δικαιώματα ἤ θεμελιώδεις ἐλευθερίες... 98 2. Status positivus: θετικά ἤ κοινωνικά δικαιώματα ἤ ἀξιώσεις...101 3. Status activus: πολιτικά καί συμμετοχικά δικαιώματα...107 II. Ἀλληλεξάρτηση δικαιωμάτων...108 1. Ἀλληλεξάρτηση καί συνύπαρξη...108 2. Εἰδικῶς τά κοινωνικά δικαιώματα...110 III. Οὐσιαστικά καί διαδικαστικά δικαιώματα...112 IV. Θεσμικές ἐγγυήσεις...113 V. Θεμελιώδεις ὑποχρεώσεις...115 1. Ἔννοια...115 2. Οἱ ἐπιμέρους θεμελιώδεις ὑποχρεώσεις...116 3. Ἀπαλλαγή ἀπό θεμελιώδεις ὑποχρεώσεις...125 Κεφάλαιο τέταρτο Φορεῖς τῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων 1. ιακρίσεις...128 2. Ἱκανότητα ἀτομικοῦ δικαιώματος καί ἱκανότητα ἀσκήσεως ἀτομικοῦ δικαιώματος...129 3. Φυσικά καί νομικά πρόσωπα...138 4. Νομικά πρόσωπα ἰδιωτικοῦ καί δημόσιου δικαίου. Ἀνεξάρτητες ἀρχές...141 5. Ἰθαγένεια...148 6. Πανανθρώπινα δικαιώματα...161 7. Ἀτομικά δικαιώματα ἀλλοδαπῶν...168
1520 Ἀναλυτικά περιεχόμενα 8. Εὐρωπαϊκό κοινοτικό δίκαιο / ίκαιο τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως...169 9. Ἀπαγορευμένες διακρίσεις...170 Κεφάλαιο πέμπτο εσμευτικότητα, πεδίο ἰσχῦος καί ἀμοιβαῖες σχέσεις ἀτομικῶν δικαιωμάτων I. εσμευτικότητα, ἄμεση ἰσχύς...171 1. έσμευση τοῦ νομοθέτη, ἄμεση ἰσχύς...171 2. έσμευση τῆς συναλλακτικῆς διοικήσεως...175 3. έσμευση ἀνεξάρτητα ἀπό τίς νομικές μορφές ὀργανώσεως τῶν κρατικῶν δραστηριοτήτων...176 4. εσμευτικότητα τῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων τοῦ συντάγματος ὅπου ἀσκεῖται ἐξουσία τοῦ ἑλληνικοῦ κράτους... 176α II. Τριτενέργεια...177 1. Τό πρόβλημα...177 2. Ἡ τριτενέργεια στή γερμανική θεωρία καί νομολογία...176 3. Τριτενέργεια καί Εὐρωπαϊκή Σύμβαση τῶν δικαιωμάτων τοῦ ἀνθρώπου...180 4. Ἡ τριτενέργεια στή νομολογία τοῦ ικαστηρίου τῶν Εὐρωπαϊκῶν Κοινοτήτων / ικαστήριο τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως...181 5. Τριτενέργεια καί Σύνταγμα τοῦ 1975, ὅπως ἀναθεωρήθηκε...182 6. Τό κράτος ὡς ἐγγυητής καί προστάτης τῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων...186 7. Τριτενέργεια καί ἰσότητα...188 III. Σχέσεις μεταξύ ἀτομικῶν δικαιωμάτων: συρροή καί σύγκρουση...191 1. Συρροή...191 2. Σύγκρουση...196 Κεφάλαιο ἕκτο Προσδιορισμοί καί περιορισμοί τῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων Προλεγόμενα...199 I. Ἐγγενεῖς περιορισμοί: ἐννοιολογικοί προσδιορισμοί...202 1. Προσδιορισμός τοῦ προστατευόμενου ἔννομου ἀγαθοῦ...202 2. Ἐπιλογές τοῦ συντακτικοῦ νομοθέτη...204 3. Ἀνάθεση τοῦ προσδιορισμοῦ στόν νομοθέτη...205
Ἀναλυτικά περιεχόμενα 1521 4. Ἀτομικά δικαιώματα στό πλαίσιο τῶν γενικῶν νόμων...207 II. Ὁ κοινωνικός περιορισμός τῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων...208 1. «Κοινωνικοποίηση»...209 2. Ὁ ὅρος «ἀτομικά δικαιώματα»...211 3. Ἀνασκόπηση τοῦ κοινωνικοῦ περιορισμοῦ τῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων...212 4. Ὁ κοινωνικός περιορισμός στό Σύνταγμα...214 5. ιάκριση κοινωνικοῦ περιορισμοῦ καί κοινωνικῶν δικαιωμάτων...217 6. ιαβάθμιση τοῦ κοινωνικοῦ περιορισμοῦ...220 7. Γενικός κοινωνικός περιορισμός...220 8. Τό «κοινωνικό συμφέρον»...221 9. «Κοινωνικό λειτούργημα» καί «κοινωνικός στόχος»...224 III. Καταχρηστική ἄσκηση ἀτομικοῦ δικαιώματος...227 1. Ἀπαγόρευση στό Σύνταγμα καί σέ διεθνεῖς συμβάσεις...227 2. Ἔννοια καταχρήσεως...229 3. ιάκριση καταχρήσεως καί παραβάσεως...230 4. Ὁ σκοπός ὡς ἐννοιολογικό στοιχεῖο τῆς καταχρήσεως...232 5. Ἡ ἀπαγόρευση καταχρήσεως ὡς προσδιορισμός δικαιώματος...236 6. Ὁ κίνδυνος καταχρήσεως τῆς ἀπαγορεύσεως καταχρήσεως...239 7. Κυρώσεις...240 IV. ημόσιο συμφέρον καί ἀτομικά δικαιώματα...245 1. Ἡ νομολογία τοῦ Συμβουλίου τῆς Ἐπικρατείας γιά τό ΕΣΥ...245 2. Ἡ ὑπεροχή τοῦ εἰδικοῦ κανόνα δικαίου...247 3. Νομοθετικές ἐξαιρέσεις ἤ διακρίσεις πού ἀποσκοποῦν τήν ἐξυπηρέτηση τοῦ δημόσιου συμφέροντος...248 4. Νόμος καί δημόσιο συμφέρον...249 5. Ἡ ἔννοια τοῦ δημόσιου συμφέροντος...251 6. ημόσιο συμφέρον καί ἄρθρο 109 τοῦ Συντάγματος...253 7. Ἐπίκληση τοῦ δημόσιου συμφέροντος ὡς λόγος ὑπεροχῆς τοῦ κοινοῦ νόμου ἔναντι τοῦ Συντάγματος...254 8. Ἀντικατάσταση τοῦ Συντάγματος ἀπό τό δημόσιο συμφέρον...255 V. Γνήσιοι περιορισμοί ἀπευθείας ἀπό τό Σύνταγμα...256 1. Ἀπευθείας περιορισμοί...258 2. Ἀμεταβίβαστο τῶν συνταγματικῶν περιορισμῶν...260 3. Ἅγιον Ὄρος...261 VI. Νομοθετικοί περιορισμοί: ἐπιφύλαξη τοῦ νόμου...262
1522 Ἀναλυτικά περιεχόμενα VII. 1. έσμευση καί ἐπιφύλαξη τοῦ νόμου...262 2. Γενική καί εἰδική ἐπιφύλαξη τοῦ νόμου...263 3. Καθορισμός ἀόριστων νομικῶν ἐννοιῶν...265 4. Ἐκτέλεση συνταγματικῶν διατάξεων...266 5. Οἱ λόγοι τῆς καθ' ἑαυτήν ἐπιφυλάξεως τοῦ νόμου...267 6. Ἡ ἱστορική σημασία τῆς ἐπιφυλάξεως τοῦ νόμου καί ἡ διπλή σχετικοποίησή της στή χώρα μας. Ἡ ἐπιφύλαξη τοῦ οὐσιαστικοῦ ἁπλῶς νόμου...268 7. Ἔκταση τῆς ἐπιφυλάξεως τοῦ νόμου. Ἐπιφύλαξη νομοθετικῆς ρυθμίσεως...275 8. Ἔμμεση ἐπιφύλαξη νόμου ὑποχρεώσεις τοῦ κράτους...277 ιοικητικοί περιορισμοί...279 1. Ἀναστολή ἰσχῦος ἀτομικῶν δικαιωμάτων...280 2. Πράξεις νομοθετικοῦ περιεχομένου...282 3. Κρατικές ὑποχρεώσεις...283 4. Ἀτομικά μέτρα...284 5. ιοικητικές συμβάσεις διοικητικοί φορεῖς ὡς ν.π.δ.δ...285 VIII. Εἰδικές κυριαρχικές ἤ ἐξουσιαστικές σχέσεις - Παραίτηση ἀπό ἀτομικό δικαίωμα...286 1. Εἰδικές κυριαρχικές ἤ ἐξουσιαστικές σχέσεις...286 2. Παραίτηση ἀπό ἀτομικό δικαίωμα...294 IX. Περιορισμοί διεθνοῦς δικαίου...298 X. Ὅρια τῶν περιορισμῶν...299 1. Περιορισμένη ἐπιφύλαξη νόμου...299 2. Ἁπλή ἐπιφύλαξη τοῦ νόμου. Ἀπαραβίαστο τοῦ πυρήνα τοῦ δικαιώματος...300 3. Κοινωνικά ὅρια...302 4. Ἀτομική νομοθετική προσβολή...303 5. Ἀρχή τῆς ἀναλογικότητας...308 6. Ἀναγκαιότητα σέ μιά δημοκρατική κοινωνία...314 7. Ἀπαγόρευση καταχρήσεως περιορισμῶν τῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων...315 ΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ Τά ἐπί μέρους ἀτομικά δικαιώματα ιάγραμμα Προλεγόμενα...316 Πρῶτο τμῆμα: Γενική ἐλευθερία...317
Ἀναλυτικά περιεχόμενα 1523 εύτερο τμῆμα: Οἰκονομική ἐλευθερία...1296 Τρίτο τμῆμα: Ἰσότητα...1340 Τέταρτο τμῆμα: Ἀξία τοῦ ἀνθρώπου...1445 ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑ Γενική ἐλευθερία ιάγραμμα Πρώτη ἑνότητα: ικαίωμα ζωῆς καί σωματικῆς καί ψυχικῆς ἀκεραιότητας...316 Κεφάλαιο πρῶτο: ικαίωμα ζωῆς...317 Κεφάλαιο δεύτερο: ικαίωμα σωματικῆς καί ψυχικῆς ἀκεραιότητας...334 εύτερη ἑνότητα: Προσωπική ἐλευθερία καί ἀσφάλεια...320 Κεφάλαιο τρίτο: Ἡ ἐν γένει προσωπική ἐλευθερία...351 Κεφάλαιο τέταρτο: Προσωπική ἀσφάλεια...365 Κεφάλαιο πέμπτο: Ποινικός κολασμός...416 Κεφάλαιο ἕκτο: Ἐλευθερία κινήσεως καί ἐγκαταστάσεως...454 Τρίτη ἑνότητα: ικαίωμα ἰδιωτικῆς σφαίρας...496 Κεφάλαιο ἕβδομο: Ἀπαραβίαστο τῆς ἰδιωτικῆς καί οἰκογενειακῆς ζωῆς...498 Κεφάλαιο ὄγδοο: Ἄσυλο τῆς κατοικίας...511 Κεφάλαιο ἔνατο: Ἀπόρρητο τῆς ἐπικοινωνίας...532 Τέταρτη ἑνότητα: Ἐλευθερία θρησκείας, γνώμης καί πληροφορίας...547 Κεφάλαιο δέκατο: Θρησκευτική ἐλευθερία καί ἐλευθερία πεποιθήσεων...547 Κεφάλαιο ἑνδέκατο: Ἐλευθερία γνώμης καί πληροφορίας...601 Πέμπτη ἑνότητα: Ἐλευθερία καί ἐγγυήσεις μαζικῆς ἐπικοινωνίας...667 Κεφάλαιο δωδέκατο: Ἐλευθερία τοῦ τύπου...668 Κεφάλαιο δέκατο τρίτο: Ἐλευθερία τοῦ κινηματογράφου καί τῆς φωνογραφίας...775 Κεφάλαιο δέκατο τέταρτο: Συνταγματικές ἐγγυήσεις τῆς ραδιοτηλεοράσεως...781 Ἕκτη ἑνότητα: Ἐλευθερία πνευματικῆς δημιουργίας καί διδασκαλίας...914 Κεφάλαιο δέκατο πέμπτο: Κεφάλαιο δέκατο ἕκτο: Ἐλευθερία τῆς τέχνης...915 Ἐλευθερία τῆς ἐπιστήμης, ἔρευνας καί διδασκαλίας...927
1524 Ἀναλυτικά περιεχόμενα Κεφάλαιο δέκατο ἕβδομο: Πανεπιστημιακή αὐτοδιοίκηση καί ἀκαδημαϊκή ἐλευθερία...941 Κεφάλαιο δέκατο ὄγδοο: Ἐλευθερία καί δικαίωμα παιδείας...983 Ἑβδόμη ἑνότητα: Συλλογικές ἐλευθερίες...995 Κεφάλαιο δέκατο ἔνατο: Ἐλευθερία συναθροίσεως...995 Κεφάλαιο εἰκοστό: Ἐλευθερία ἑνώσεως...1035 ΠΡΩΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ικαίωμα ζωῆς καί σωματικῆς καί ψυχικῆς ἀκεραιότητας ιάγραμμα Κεφάλαιο πρῶτο: ικαίωμα ζωῆς...317 Κεφάλαιο δεύτερο: ικαίωμα σωματικῆς καί ψυχικῆς ἀκεραιότητας...334 Κεφάλαιο πρῶτο ικαίωμα ζωῆς I. Περιεχόμενο...317 1. Κατοχύρωση σέ συντάγματα καί διεθνεῖς συμβάσεις...317 2. Ἔννοια ἀνθρώπινης ζωῆς. Ἐγκεφαλικός θάνατος. Τεχνητή διακοπή τῆς ἐγκυμοσύνης...321 3. Ἀπόλυτη προστασία τῆς ζωῆς, εὐγονική πολιτική, εὐθανασία, αὐτοκτονία, παρακώλυση αὐτοκτονίας, ἀναγκαστική διατροφή ἀπεργῶν πείνας...323 4. Μόνο ἀμυντικό δικαίωμα...324 II. Φορεῖς. εσμευτικότητα. Πεδίο ἰσχῦος...325 1. Μόνο φυσικά πρόσωπα. Ἡμεδαποί, ἀλλοδαποί, ἀνιθαγενεῖς. Ἐξαιρέσεις διεθνοῦς δικαίου...326 2. Ἔλλειψη τριτενέργειας. εσμευτικότητα...328 III. Ἐξαιρέσεις. Περιορισμοί...329 1. Ποινή θανάτου...330 2. Στρατιωτική ὑποχρέωση. Μόνιμα μέλη ἐνόπλων δυνάμεων καί σωμάτων ἀσφαλείας...331 3. Ὑποχρέωση λυτρώσεως ἄλλου ἀπό κίνδυνο ζωῆς. Κατάσταση ἄμυνας ἤ ἀνάγκης...332 4. Χρήση ὅπλων ἀπό τήν ἀστυνομία. Ἀρχή τῆς ἀναλογικότητας...333
Ἀναλυτικά περιεχόμενα 1525 Κεφάλαιο δεύτερο ικαίωμα σωματικῆς καί ψυχικῆς ἀκεραιότητας I. Περιεχόμενο...334 1. Ἀπαγορεύσεις τοῦ ἄρθρου 7 παρ. 2 τοῦ Συντάγματος καί δικαίωμα σωματικῆς ἀκεραιότητας...334 2. Ἐπικουρική ἀπαγόρευση προσβολῆς τῆς ἀνθρώπινης ἀξιοπρέπειας...335 3. Βασανιστήρια...336 4. Σωματική κάκωση καί βλάβη τῆς ὑγείας. Ἀναγκαστική ἰατρική ἐπέμβαση. Προσβολή τῆς γενετήσιας ἱκανότητας ἤ ἀξιοπρέπειας...337 5. Ψυχολογική βία. Ἀνιχνευτής ψεύδους. Ναρκοανάλυση. Πλύση ἐγκεφάλου...338 6. Ἄλλες προσβολές τῆς ἀνθρώπινης ἀξιοπρέπειας. Προσβολή τῆς τιμῆς...339 7. Ἰατρική ἐπέμβαση ἤ περίθαλψη παρά τήν θέληση ἤ τίς θρησκευτικές ἀντιρρήσεις τοῦ ἀσθενοῦς...340 8. Κοινωνικό δικαίωμα ὑγείας...341 9. ημόσια ὑγεία...342 II. Φορεῖς. εσμευτικότητα. Πεδίο ἰσχῦος...343 1. Μόνο φυσικά πρόσωπα. Μόνο ζωντανοί ἄνθρωποι...343 2. Ἄμεση δέσμευση κρατικῶν ὀργάνων. Κοινωνικό δικαίωμα κατά τό ἄρθρο 21 παρ. 3 τοῦ Συντάγματος...344 3. Ἔλλειψη τριτενέργειας...345 III. Περιορισμοί...346 1. Συναίνεση στήν ἰατρική ἐπέμβαση ἤ ἐπιστημονικά πειράματα. Ἐξαιρέσεις...346 2. Εἰδικές κυριαρχικές σχέσεις. Πειθαρχικές ποινές...347 3. Προσβολή τοῦ δικαιώματος μέ συναίνεση τοῦ δικαιούχου...348 4. Προσβολή τοῦ δικαιώματος παρά τήν θέληση τοῦ δικαιούχου...349 IV. Κυρώσεις...350 ΕΥΤΕΡΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Προσωπική ἐλευθερία καί ἀσφάλεια ( ιάγραμμα) Κεφάλαιο τρίτο: Ἡ ἐν γένει προσωπική ἐλευθερία...351 Κεφάλαιο τέταρτο: Προσωπική ἀσφάλεια...365
1526 Κεφάλαιο πέμπτο: Κεφάλαιο ἕκτο: Ἀναλυτικά περιεχόμενα Ποινικός κολασμός...416 Ἐλευθερία κινήσεως καί ἐγκαταστάσεως...454 Κεφάλαιο τρίτο Ἡ ἐν γένει προσωπική ἐλευθερία Προλεγόμενα...350 I. Περιεχόμενο...353 1. Οἱ τρεῖς πλευρές τῆς φυσικῆς ἐλευθερίας τοῦ προσώπου...353 2. Ἡ ἀντίστοιχη συστηματική τοῦ Συντάγματος καί τῆς Εὐρωπαϊκῆς Συμβάσεως τῶν δικαιωμάτων τοῦ ἀνθρώπου...354 3. ουλεία. Εἱλωτεία...356 II. Φορεῖς...361 III. Περιορισμοί...363 Κεφάλαιο τέταρτο Προσωπική ἀσφάλεια Προλεγόμενα...365 I. Σύλληψη καί προσωρινή κράτηση Ἔννοια καί ἔκταση τοῦ ἀτομικοῦ δικαιώματος...369 1. Καταδίωξη, σύλληψη, φυλάκιση, κράτηση κατ' οἶκον, ἐκτόπιση...369 2. Φορεῖς. Ἔλλειψη τριτενέργειας...374 3. Ἐπιφύλαξη νόμου. Περιορισμοί. Ὅρια. Ἀναστολή...376 II. Συνταγματικές ἐγγυήσεις συλλήψεως καί προσωρινῆς κρατήσεως...380 Προλεγόμενα...380 Α. Νομοθετική πρόβλεψη συλλήψεως καί προσωρινῆς κρατήσεως...382 1. Πότε καί ποῦ ἐπιτρέπεται σύλληψη καί βίαιη προσαγωγή...382 2. Πότε ἐπιτρέπεται προσωρινή κράτηση...384 3. Προσωπική κράτηση ὡς μέσο ἀναγκαστικῆς ἤ διοικητικῆς ἐκτελέσεως γιά τήν ἱκανοποίηση χρηματικῶν ἀπαιτήσεων...385 Β. Ἔνταλμα συλλήψεως καί προσωρινῆς κρατήσεως...390 1. ικαστικό ἔνταλμα. Ἁρμόδιος δικαστής...391 2. Ἐξαίρεση ἐπ' αὐτοφώρων ἐγκλημάτων...395 3. Αἰτιολογία...397 4. Ἐπίδοση...398 5. Εἰδοποίηση συγγενοῦς ἤ προσώπου ἐμπιστοσύνης...399 Γ. Προσαγωγή στόν δικαστή (ἀνακριτή)...400
Ἀναλυτικά περιεχόμενα 1527 1. Προσαγωγή ἐντός 24 ὡρῶν...400 2. Ἀπόφαση περί προσωρινῆς κρατήσεως ἐντός 3 ἡμερῶν...401 3. Ὑποχρέωση ἀπολύσεως...402. Μεταχείριση συλληφθέντος καί κρατουμένου...403 Ε. ιάρκεια προσωρινῆς κρατήσεως...405 1. Συνταγματικά ὅρια. Ἐξαιρετικές περιπτώσεις...405 2. Ἰσχύς καί ἐπί διοικητικῆς διαδικασίας...406 3. Ἠπιότερες διατάξεις τῆς ΕΣ Α...407 4. Ἀπόλυση τοῦ κρατουμένου...408 ΣΤ. Κυρώσεις γιά τήν παράνομη σύλληψη καί κράτηση...409 1. Ποινική κύρωση...410 2. Ἀστική εὐθύνη...411 3. Πειθαρχικές κυρώσεις...413 Ζ. ικαίωμα τοῦ κρατουμένου νά προσφύγει στά δικαστήρια...414 Κεφάλαιο πέμπτο Ποινικός κολασμός Προλεγόμενα...416 I. Nullum crimen nulla poena sine lege...417 Α. Εἰσαγωγή...417 1. Νομοθετική πρόβλεψη ἐγκλήματος καί ποινῆς, Magna Charta Libertatum 1215. ιακηρύξεις καί συντάγματα ἀπό τό τέλος τοῦ 18ου αἰώνα καί ἔπειτα...417 2. Ἑλληνικά συντάγματα...419 3. ιεθνεῖς διακηρύξεις τῶν δικαιωμάτων τοῦ ἀνθρώπου...420 Β. Ἔννοια τοῦ νόμου...421 1. Κανόνας δικαίου...421 2. Γραπτός κανόνας δικαίου...422 3. Οὐσιαστικός νόμος...423 Γ. Χρόνος ἰσχῦος, διατύπωση καί ἑρμηνεία τοῦ νόμου...424 1. Ἀναδρομικός ποινικός νόμος. Ἐφαρμογή τοῦ εὐμενέστερου νόμου...424 2. Νόμοι προσωρινῆς ἰσχῦος...425 3. Μέτρα ἀσφαλείας...426 4. Παρεπόμενες ποινές...427 5. Πλήρης καί σαφής νόμος...428 6. Περιορισμοί τῆς ποινικῆς ἑρμηνείας...429 7. Ἀντικειμενική καί ὑποκειμενική ἑρμηνεία...430. ικαιολόγηση...431
1528 Ἀναλυτικά περιεχόμενα 1. Ψυχολογική ἀποδοχή τῆς ποινικῆς ἐπεμβάσεως τοῦ κράτους...431 2. Γνώση καί προσιτό τοῦ κανόνα δικαίου...432 3. Γενική ἰσχύς τοῦ ἀξιοποίνου...433 Ε. Ἰσχύς καί ἐκτός τοῦ ποινικοῦ δικαίου;...434 1. Φορολογικό δίκαιο...434 2. ιοικητικές παραβάσεις καί ποινές...435 II. Τεκμήριο ἀθωότητας τοῦ κατηγορουμένου...436 1. Νομική βάση...436 2. Ἀποδεικτέα εἶναι ἡ ἐνοχή καί ὄχι ἡ ἀθωότητα...437 3. Ποινή ὑπονοίας. Προσωρινή ἀπαλλαγή. Καταδίκη τοῦ ἀπαλλαγέντος στή δικαστική δαπάνη. Ἀποζημίωση...438 4. Μεταχείριση τοῦ κατηγορουμένου ὡς ἀθώου...439 5. ικαιώματα τοῦ κατηγορουμένου...440 6. In dubio pro reo...441 III. 7. Χρονικά ὅρια λειτουργίας τοῦ τεκμηρίου...442 ικαστικός κολασμός τῶν ἐγκλημάτων...443 1. Ἔννοια δικαστηρίου...443 2. Ἐξαιρέσεις...444 3. Χάρη. Ἀμνηστία...445 4. Στρατοδικεῖα, ναυτοδικεῖα, ἀεροδικεῖα, δικαστήρια λειῶν, δικαστήριο ὑπουργῶν. Μικτά ὁρκωτά ἐγκλήματα...446 5. Ne bis in idem...446α IV. Κανόνες ἐπιβολῆς καί ἐκτίσεως τῆς ποινῆς...447 Α. Ἀπαγορευμένες ποινές...448 1. Γενική δήμευση...448 2. Πολιτικός θάνατος...449 3. Θανατική ποινή...450 Β. Ἀπαγόρευση ἀπάνθρωπης ἤ ἐξευτελιστικῆς ποινῆς ἤ μεταχειρίσεως...451 V. Ἀποζημίωση ἀδίκως ἤ παρανόμως καταδικασθέντων...452 Κεφάλαιο ἕκτο Ἐλευθερία κινήσεως καί ἐγκαταστάσεως Εἰσαγωγή...454 I. Ἡ ἐλευθερία κινήσεως ἐν γένει καί οἱ περιορισμοί της...455 1. Συστηματική διάρθρωση τῆς κατοχυρώσεως...455 2. Συστηματική διάρθρωση τῶν περιορισμῶν...457 3. Ἀπαγόρευση ἀτομικῶν διοικητικῶν μέτρων κατά τό ἄρθρο 5 παρ. 4 τοῦ Συντάγματος...459
Ἀναλυτικά περιεχόμενα 1529 4. Ἐξαιρέσεις σέ ὁμαλές περιστάσεις...461 5. Ἐξαιρέσεις σέ ἐξαιρετικές περιπτώσεις...464 II. Ἐλευθερία κινήσεως καί ἐγκαταστάσεως Ἑλλήνων πολιτῶν ἐντός τῆς Ἑλλάδας...455 1. Περιεχόμενο...465 2. Ἀνεξαρτησία ἀπό κρατική ἄδεια...467 3. Μεταφορές...488 4. Περιορισμοί...469 5. ικαστική ἀπόφαση...471 6. Ἐκτόπιση...472 III. Ἐλευθερία ἐξόδου ἑλλήνων πολιτῶν ἀπό τήν Ἑλλάδα...473 1. Περιεχόμενο...473 2. Ἐξαιρέσεις...477 IV. ικαίωμα εἰσόδου ἑλλήνων πολιτῶν στήν Ἑλλάδα...480 1. ικαίωμα εἰσόδου...480 2. Ἀνεξαίρετο δικαίωμα...482 V. ίκαιο τῶν ἀλλοδαπῶν...483 1. Εἰσαγωγικές παρατηρήσεις. Νομοθεσία...483 2. Εἴσοδος ἀλλοδαποῦ στήν Ἑλλάδα...485 3. Παραμονή, ἐργασία, ἐγκατάσταση, κίνηση ἀλλοδαποῦ στήν Ἑλλάδα...486 4. Πρόσφυγες...487 5. Πολιτικό ἄσυλο...488 6. Ἔξοδος ἀλλοδαποῦ ἀπό τήν Ἑλλάδα. Ἀπαγόρευση. Ὑποχρέωση...489 7. Ἀπέλαση...491 8. Ἔκδοση...494 ΤΡΙΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ικαίωμα προσωπικῆς σφαίρας ιάγραμμα Κεφάλαιο ἕβδομο: Κεφάλαιο ὄγδοο: Κεφάλαιο ἔνατο: Ἀπαραβίαστο τῆς ἰδιωτικῆς καί οἰκογενειακῆς ζωῆς...498 Ἄσυλο τῆς κατοικίας...511 Ἀπόρρητο τῆς ἐπικοινωνίας...532
1530 Ἀναλυτικά περιεχόμενα Κεφάλαιο ἕβδομο Ἀπαραβίαστο τῆς ἰδιωτικῆς καί οἰκογενειακῆς ζωῆς Προλεγόμενα... I. Περιεχόμενο...498 1. Νέα διάταξη...498 2. Ἔννοια της «ἰδιωτικῆς ζωῆς»...499 3. Ἔννοια τοῦ ἀπαραβιάστου...500 4. Οἰκογενειακή ζωή...501 5. Γάμος...502 6. Ἀπαγορευμένες ἐπεμβάσεις...503 II. Φορεῖς καί πεδίο ἰσχῦος...508 1. Φορεῖς... 2. Πεδίο ἰσχῦος... III. Περιορισμοί...510 Κεφάλαιο ὄγδοο Ἄσυλο τῆς κατοικίας Εἰσαγωγή...511 1. Τό πρόβλημα...511 2. Ἔννοιες ἄσχετες μέ τό ἄσυλο τῆς κατοικίας...512 I. Περιεχόμενο τοῦ δικαιώματος...513 1. Ἔννοια τῆς κατοικίας...513 2. Ἔννοια τοῦ ἀσύλου τῆς κατοικίας...515 3. Παραβίαση τοῦ ἀσύλου...517 II. Φορεῖς τοῦ δικαιώματος. Πεδίο ἰσχῦος...518 1. Φορεῖς...518 2. Πεδίο ἰσχῦος...519 III. Περιορισμοί...520 1. Ἔρευνα κατ' οἶκον...521 2. Ἔλεγχος τηρήσεως τοῦ νόμου...527 3. Πρόληψη ἤ ἀποτροπή δημόσιου κινδύνου...528 4. Ἀναστολή σέ περίπτωση ἀνάγκης...529 IV. Κυρώσεις...530 1. Ποινικές, πειθαρχικές, ἀστικές κυρώσεις...530 2. ικονομικές συνέπειες...531 Κεφάλαιο ἔνατο Ἀπόρρητο τῆς ἐπικοινωνίας Προλεγόμενα...532
Ἀναλυτικά περιεχόμενα 1531 I. Περιεχόμενο...534 1. Ἀπόρρητο τοῦ μηνύματος...534 2. Ἔναρξη καί λήξη...535 3. Ἀπαραβίαστο...536 4. Ἐλεύθερη ἀνταπόκριση καί ἐπικοινωνία...537 II. Φορεῖς. Πεδίο ἰσχῦος...539 1. Φορεῖς...539 2. Πεδίο ἰσχῦος...540 III. Περιορισμοί...541 1. Ἀναστολή...541 2. Ὁ περιορισμός τοῦ ἄρθρου 19 ἐδ. 2 τοῦ Συντάγματος...542 3. Περιορισμοί κατά τόν νόμο...543 4. Εἰδικές ἐξουσιαστικές σχέσεις...544 IV. Κυρώσεις...545 1. Ποινικές, πειθαρχικές, ἀστικές κυρώσεις...545 2. ικονομικές συνέπειες...546 V. Ἀνεξάρτητη ἀρχή... 546α Κεφάλαιο δέκατο: ΤΕΤΑΡΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ἐλευθερία θρησκείας, γνώμης καί πληροφορίας Κεφάλαιο ἑνδέκατο: Κεφάλαιο δωδέκατο: Κεφάλαιο δέκατο τρίτο: Κεφάλαιο δέκατο τέταρτο: ιάγραμμα Θρησκευτική ἐλευθερία καί ἐλευθερία πεποιθήσεων...547 Ἐλευθερία γνώμης καί πληροφορίας...601 Ἐλευθερία τοῦ τύπου...532 Ἐλευθερία τοῦ κινηματογράφου καί τῆς φωνογραφίας...775 Συνταγματικές ἐγγυήσεις τῆς ραδιοτηλεοράσεως...781 Κεφάλαιο δέκατο Θρησκευτική ἐλευθερία καί ἐλευθερία πεποιθήσεων Εἰσαγωγή...547 1. Ἱστορική ἀνασκόπηση...547 2. Ἑλληνικά συντάγματα...549 3. ιεθνεῖς συμβάσεις...550 4. Θρησκευτική ἐλευθερία καί ἐλευθερία πεποιθήσεων...551 5. Ἔννοιες τῆς θρησκείας καί τῆς θρησκευτικῆς ἐλευθερίας...553 I. Περιεχόμενο...554
1532 Ἀναλυτικά περιεχόμενα Α. Ἐλευθερία τῆς θρησκευτικῆς συνειδήσεως...555 1. Ἔννοια. Θετική καί ἀρνητική θρησκευτική ἐλευθερία...555 2. ήλωση ἤ ἀποσιώπηση θρησκεύματος...556 3. Παθητική θρησκευτική πληροφόρηση καί ἐκπαίδευση...557 4. Θρησκευτική ἐκπαίδευση καί μόρφωση ἀνηλίκων...558 5. Ἀπαγόρευση θρησκευτικοῦ ἐξαναγκασμοῦ...561 6. Ἀπαγόρευση διακρίσεων λόγω θρησκείας...563 Β. Ἐλευθερία ἀσκήσεως θρησκείας...567 1. Ἔννοια. Ἀτομική καί συλλογική ἄσκηση...567 2. Θεσμική ἐγγύηση...568 3. Θρησκευτική οὐδετερότητα τοῦ κράτους;...571 4. «Γνωστές» θρησκεῖες. Ἰσότητα θρησκειῶν...572 5. Ἀνέγερση ναῶν καί εὐκτήριων οἴκων...574 6. Ἀκώλυτο καί προστασία τῆς λατρείας καί τῆς τηρήσεως τῶν θρησκευτικῶν ὑποχρεώσεων...575 7. ικαίωμα θρησκευτικῆς ἑνώσεως...579 8. ικαίωμα θρησκευτικῆς συναθροίσεως...581 9. ικαίωμα θρησκευτικῆς διδασκαλίας...582 10. Θρησκευτικοί λειτουργοί...583 Γ. Ἐλευθερία πεποιθήσεων...584 II. Φορεῖς. Πεδίο ἰσχῦος...585 1. Φορεῖς...585 2. Πεδίο ἰσχῦος...586 III. Περιορισμοί...588 Α. Ὑπεροχή τῶν ὑποχρεώσεων πρός τό κράτος καί τῆς συμμορφώσεως πρός τούς νόμους...589 1. Ἄρθρο 13 παρ. 4 τοῦ Συντάγματος...589 2. Νομοθετικές ἀπαλλαγές...591 3. Ἀντιρρησίες συνειδήσεως...592 4. Ἀνεπίτρεπτες ἀπαλλαγές καί παρεκκλίσεις...594 5. Ἱερό δίκαιο...594 Β. Ἀπαγόρευση ὁρισμένων θρησκευτικῶν ἐκδηλώσεων...595 1. Λατρεία πού προσβάλλει τή δημόσια τάξη ἤ τά χρηστά ἤθη...598 2. Προσηλυτισμός...596 3. Ἅγιον Ὄρος...598 Γ. Κρατική ἐποπτεία...599
Ἀναλυτικά περιεχόμενα 1533 Κεφάλαιο ἑνδέκατο Ἐλευθερία γνώμης καί πληροφορίας Τίτλος πρῶτος:ἐλευθερία γνώμης Εἰσαγωγή...601 1. Σημασία...601 2. Συνταγματική καί διεθνής κατοχύρωση...602 I. Περιεχόμενο...603 1. ιάρθρωση τῆς προστασίας...603 2. Ἔννοια γνώμης ἤ στοχασμοῦ...605 3. Ἐλευθερία διαμορφώσεως τῆς γνώμης...606 4. Ἐλευθερία τοῦ νά ἔχει κανείς ὁρισμένες γνῶμες...607 5. Ἐλευθερία ἐκφράσεως τῆς γνώμης...608 6. Ἐλευθερία διαδόσεως τῆς γνώμης...614 7. ικαίωμα λήψεως τῆς γνώμης καί ἀντιδράσεως σ' αὐτήν...615 8. Ἀρνητική ἐλευθερία τῆς γνώμης δικαίωμα ἀποσιωπήσεως τῆς γνώμης...616 II. Φορεῖς. Πεδίο ἰσχῦος...617 1. Φορεῖς...617 2. Πεδίο ἰσχῦος...619 III. Περιορισμοί...621 1. Ἐφαρμοστέα διάταξη...621 2. Νόμοι τοῦ κράτους...623 3. Προηγούμενη διοικητική ἄδεια...624 4. Ὅλες οἱ γνῶμες εἶναι ἐλεύθερες...625 5. Εἰδήσεις...626 6. Σύγκρουση μέ ἄλλα ἔννομα ἀγαθά...627 7. Χρηστά ἤθη...628 8. ημόσια τάξη...629 9. ημόσια ἀσφάλεια...630 10. Φυσικό καί πολιτιστικό περιβάλλον...631 11. Τιμή...632 12. Λοιπά δικαιώματα τῶν ἄλλων. Ἰδιοκτησία. Ἐπαγγελματικό ἀπόρρητο...633 13. Ἀρχή τῆς ἀναλογικότητας...636 14. Εἰδικές κυριαρχικές ἤ ἐξουσιαστικές σχέσεις...637 15. Ἀναστολή...643 Τίτλος δεύτερος: Ἐλευθερία πληροφορίας Προλεγόμενα...644 I. Περιεχόμενο...645
1534 Ἀναλυτικά περιεχόμενα 1. Ἐλευθερία τοῦ πληροφορεῖν. Εἰδήσεις. ιαφημίσεις...645 2. Ἐλευθερία τοῦ πληροφορεῖσθαι...650 3. Ἀμοιβή...655 4. Αἴτηση πληροφοριῶν - Ἀπάντηση δημόσιας ἀρχῆς...656 II. Φορεῖς. Πεδίο ἰσχῦος...657 III. Περιορισμοί...658 1. Περιορισμοί τῆς ἐλευθερίας τοῦ πληροφορεῖν: Ἀπόρρητο. ιαφημίσεις...659 2. Περιορισμοί τῆς ἐλευθερίας τοῦ πληροφορεῖσθαι: Ἀπόρρητο. ιεύρυνση ἐγκλημάτων ἤ διοικητικῶν παραβάσεων...664 3. Εἰδικές κυριαρχικές ἤ ἐξουσιαστικές σχέσεις...665 4. Ἀναστολή...666 ΠΕΜΠΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ἐλευθερία καί ἐγγυήσεις μαζικῆς ἐπικοινωνίας ιάγραμμα Προλεγόμενα στά μέσα μαζικῆς ἐπικοινωνίας...667 Κεφάλαιο δωδέκατο: Ἐλευθερία τοῦ τύπου...668 Κεφάλαιο δέκατο τρίτο: Ἐλευθερία τοῦ κινηματογράφου καί τῆς φωνογραφίας...775 Κεφάλαιο δέκατο τέταρτο: Συνταγματικές ἐγγυήσεις τῆς ραδιοτηλεοράσεως...781 Κεφάλαιο δωδέκατο Ἐλευθερία τοῦ τύπου Εἰσαγωγή...668 1. Ἐξέλιξη καί σημασία τῆς ἐλευθερίας τοῦ τύπου...668 2. Ἡ ἐλευθερία τοῦ τύπου ὡς ἀτομικό δικαίωμα καί στοιχεῖο τῆς δημοκρατίας. Προνόμια καί περιορισμοί τοῦ τύπου...671 3. Κατοχύρωση στήν Ἑλλάδα...673 4. Κατοχύρωση στήν ἀλλοδαπή...675 5. Κατοχύρωση σέ διεθνεῖς συμβάσεις...677 6. Ἡ ἑλληνική νομοθεσία περί τύπου... 78 I. Περιεχόμενο...680 1. Ἔννοια τοῦ τύπου καί τῶν ἐντύπων...681 2. Ἔννοια τῆς ἐλευθερίας τοῦ τύπου...682
Ἀναλυτικά περιεχόμενα 1535 Α. Ἐλευθερία ἐκδόσεως...683 1. Ἐλευθερία κάθε ἀτόμου καί κάθε ὁμάδας ἀτόμων νά ἐκδώσουν ὁποιοδήποτε ἔντυπο. Ἀπαγόρευση θεσπίσεως προσόντων καί προϋποθέσεων...683 2. Ἐλευθερία ἱδρύσεως καί διοικήσεως ἐπιχειρήσεως τύπου. Ἰδιωτικός τύπος...689 3. Ἐλευθερία καθορισμοῦ εἴδους, τόπου καί χρόνου ἐκδόσεως τοῦ ἐντύπου...691 4. Ἐλευθερία ἐπιλογῆς τίτλου τοῦ ἐντύπου...691α 5. Ἐλευθερία διορισμοῦ προσωπικοῦ...692 Β. Ἐλευθερία συντάξεως...693 1. Ἐλευθερία συγκεντρώσεως ὕλης...693 α. Ἀξίωση τοῦ τύπου πρός παροχή πληροφοριῶν...694 β. Πρόσβαση σέ συνεντεύξεις τύπου καί δημόσια προσιτές συγκεντρώσεις...695 γ. ημοσιογραφικό ἀπόρρητο. ημοσιογραφικό δικαίωμα ἀρνήσεως μαρτυρίας...696 δ. Ἀπαγόρευση κρατικῆς μονοπωλήσεως τῶν εἰδήσεων...697 2. Ἐλευθερία προσανατολισμοῦ καί περιεχομένου τοῦ ἐντύπου...698 α. Ἐλευθερία κατευθύνσεως τοῦ ἐντύπου...699 β.ἐλευθερία ἐπιλογῆς τῆς ὕλης. ημόσια ἔγγραφα. Ἐμπιστευτικές πληροφορίες. Ἀπαγόρευση κρατικῆς ἐπιβολῆς, ἀπαγορεύσεως ἤ ποσοστώσεως τῆς ὕλης τοῦ ἐντύπου...700 γ. Ἐλευθερία παρουσιάσεως τοῦ ἐντύπου. Ἀπαγόρευση κρατικῆς ἐπιβολῆς τῆς γλώσσας, τοῦ γλωσσικοῦ τύπου ἤ τῆς διατάξεως τῆς ὕλης...702 3. Ἀπαγόρευση λογοκρισίας καί κάθε ἄλλου προληπτικοῦ μέτρου...703 4. Ἐλευθερία δημοσιεύσεως ἀγγελιῶν καί διαφημίσεων...705 Γ. Ἐλευθερία ἐκτυπώσεως...705 1. Ἐλευθερία ἐπιλογῆς σχήματος, ἐπιφανείας ἐκδόσεως καί ἀριθμοῦ ἀντιτύπων τοῦ ἐντύπου. Ἀτελής δημοσιογραφικός χάρτης... 705α 2. Ἐλευθερία ἐπιλογῆς τυπογραφείου καί τυπογράφων...797. Ἐλευθερία κυκλοφορίας...708 1. Ἐλευθερία ἀποστολῆς. Ταχυδρομική ἀποστολή. Πρακτορεῖα τύπου...709 2. Ἐλευθερία διανομῆς...712 3. Ἐλευθερία πωλήσεως...713
1536 Ἀναλυτικά περιεχόμενα α. Ἐλευθερία ἐπιλογῆς πωλητῶν καί μεθόδων πωλήσεως...714 β. Ἐλευθερία πωλήσεως σέ κάθε χρόνο καί τόπο. Προστασία τοῦ ἐλεύθερου ἀνταγωνισμοῦ...715 γ. Ἐλευθερία καθορισμοῦ τῆς τιμῆς τοῦ ἐντύπου. ωρεάν διατιθέμενες ἐφημερίδες...717 δ. Ἐλευθερία ἄλλης διαδόσεως...718 στ. Ἐλευθερία διαφημίσεως...719 Ε. Ἐλευθερία ἀσκήσεως ἐπαγγελμάτων τύπου...720 1. Ἀπαγόρευση ἐπαγγελματικῶν ἀδειῶν...720α 2. Ἀπαγόρευση «κλειστῶν ἐπαγγελμάτων»...721 3. Ὅριο ἡλικίας...722 4. Ἀπαγόρευση ὑποχρεωτικῆς συμμετοχῆς σέ ἐπαγγελματικές ὀργανώσεις...723 5. Ἀπαγόρευση κρατικῆς κηδεμονεύσεως ὁποιασδήποτε ὀργανώσεως τύπου...724 6. Παύση ἐκδόσεως ἐντύπου καί ἀπαγόρευση ἀσκήσεως τοῦ δημοσιογραφικοῦ ἐπαγγέλματος...725 7. Προϋποθέσεις καί προσόντα ἀσκήσεως τοῦ δημοσιογραφικοῦ ἐπαγγέλματος...726 8. Ἐλευθερία προμήθειας καί ἀναγνωρίσεως τοῦ τύπου...727 II. Φορεῖς. Πεδίο ἰσχῦος...728 Α. Φορεῖς...728 1. Μόνο ἰδιῶτες...728 2. Νομικά πρόσωπα...730 3. Ἀλλοδαποί...731 Β. Πεδίο ἰσχῦος. Τριτενέργεια...732 1. Πληροφόρηση. Πρόσβαση...733 2. ιαφήμιση. Ἐπανόρθωση...734 3. «Ἐσωτερική» ἐλευθερία τοῦ τύπου...735 III. Περιορισμοί. ικαιολόγηση καί ὁριοθέτηση...736 Α. Γενικοί περιορισμοί...737 1. Τήρηση τῶν «νόμων τοῦ κράτους»...737 α. Τυπικοί καί ἁπλῶς οὐσιαστικοί νόμοι...738 β. Γενικοί νόμοι...739 γ. Ἀρχή τῆς ἀναλογικότητας...740 δ. Ἀπαραβίαστος πυρήνας...741 ε. Ἄσκηση δικαιολογημένου ἐνδιαφέροντος...742 στ. Περιορισμοί «ἀναγκαῖοι σέ μιά δημοκρατική κοινωνία»...744 2. Ἐλευθερία τοῦ τύπου καί ἀπαραβίαστο τῆς ἰδιωτικῆς ζωῆς...745
Ἀναλυτικά περιεχόμενα 1537 α. Προστασία τῆς ἰδιωτικῆς ζωῆς καί τοῦ ἐνδιαφέροντος τοῦ κοινοῦ...745 β. Στάθμιση τῆς ἰδιωτικῆς ζωῆς καί τοῦ ἐνδιαφέροντος τοῦ κοινοῦ...746 γ. Ἀπαραβίαστος πυρήνας τῆς ἰδιωτικῆς ζωῆς. Μεταβλητό μέτρο ἀπορρήτου τῆς ἰδιωτικῆς ζωῆς...747 δ. ικαίωμα ἐπί τῆς ἰδίας εἰκόνας...748 3. Νομοθετικοί περιορισμοί δημοσιεύσεως...749 α. Σχετικά μέ τήν ἰδιωτική ζωή...750 β. Σχετικά μέ τή λειτουργία τῆς δικαιοσύνης...751 4. ημοσίευση ἐμπιστευτικῆς πληροφορίας ἤ ἐγγράφου...752 Β. Εἰδικοί περιορισμοί...753 1. Περιορισμοί ἀπευθείας ἀπό τό Σύνταγμα ἤ ἀπό συνταγματικῶς ἐξουσιοδοτημένο νόμο...753 2. Κατάσχεση ἐντύπου...757 α. Ἔντυπα ὑποκείμενα σέ κατάσχεση...757 β. Χρονικός ὅρος...758 γ. Ἀντικειμενικός ὅρος...759 δ. ιαδικαστικοί ὅροι... 765α 3. Παύση ἐκδόσεως τοῦ ἐντύπου καί ἀπαγόρευση ἀσκήσεως τοῦ δημοσιογραφικοῦ ἐπαγγέλματος. Μή ἐφαρμόσιμο τῆς σχετικῆς συνταγματικῆς διατάξεως...766 4. Τό αὐτόφωρο τῶν ἀδικημάτων τοῦ τύπου...767 5. Εἰδικές μεταχειρίσεις τοῦ τύπου. Μή ἐπαναληφθεῖσες διατάξεις προγενέστερων συνταγμάτων. ιακρίσεις τῶν νόμων...769 6. ικαίωμα ἀπαντήσεως, ἐπανόρθωση ἀνακριβῶν δημοσιευμάτων...770 7. Νομοθετικός καθορισμός τῶν προϋποθέσεων καί προσόντων ἀσκήσεως τοῦ δημοσιογραφικοῦ ἐπαγγέλματος...771 8. Νομοθετική πρόβλεψη γνωστοποιήσεως τῶν μέσων χρηματοδοτήσεως ἐφημερίδων καί περιοδικῶν...772 9. Εἰδικές κυριαρχικές ἤ ἐξουσιαστικές σχέσεις...773 Γ. Ἀναστολή τοῦ ἄρθρου 14 τοῦ συντάγματος...774 Κεφάλαιο δέκατο τρίτο Ἐλευθερία τοῦ κινηματογράφου καί τῆς φωνογραφίας Προλεγόμενα...775 I. Κινηματογράφος...776 1. Ἔννοια κινηματογραφικοῦ ἔργου...776
1538 Ἀναλυτικά περιεχόμενα 2. Ἐλευθερία τοῦ κινηματογράφου. Περιεχόμενο. Περιορισμοί...778 3. Φορεῖς. Πεδίο ἰσχῦος...778 4. ημόσια θέματα...779 II. Φωνογραφία...780 Κεφάλαιο δέκατο τέταρτο Συνταγματικές ἐγγυήσεις τῆς ραδιοτηλεοράσεως Εἰσαγωγή...781 1. Ἡ αὐξανόμενη σημασία τῆς ραδιοτηλεοράσεως...781 2. Ἡ περιθωριακή μνεία τῆς ραδιοφωνίας στό σύνταγμα τοῦ 1952...782 3. Ἡ νομοθετική ρύθμιση τῆς ραδιοτηλεοράσεως μέχρι τό 1975 (ΕΙΡ, ΕΙΡΤ, ΥΕΝΕ )...784 I. Ἡ ραδιοτηλεόραση κατά τό σύνταγμα τοῦ 1975, ὅπως ἀναθεωρήθηκε τό 1986, τό 2001 καί τό 2008...787 1. Τό ἱστορικό τοῦ ἄρθρου 15 τοῦ Συντάγματος...788 2. Ἡ ἔννοια τοῦ «ἄμεσου ἐλέγχου τοῦ κράτους» καί τό ζήτημα τοῦ κρατικοῦ μονοπωλίου...789 3. Τά ἀντικείμενα τῶν ἐκπομπῶν τῆς ραδιοτηλεοράσεως...794 4. Ἡ ἀντικειμενικότητα τῆς ραδιοτηλεοράσεως...795 5. Ἡ ἴση μεταχείριση ἀπό τήν ραδιοτηλεόραση...797 6. Ἡ διασφάλιση τῆς ἀντικειμενικότητας καί ἴσης μεταχειρίσεως...798 7. Ἡ ποιοτική στάθμη τῶν ἐκπομπῶν...799 8. Οἱ συνταγματικές ἀναθεωρήσεις, ἰδίως ἡ ἀναθεώρηση τοῦ 2001... 800-801 II. Ἡ νομοθετική ρύθμιση τῆς ραδιοτηλεοράσεως...802 1. Τά κυριότερα νομοθετήματα...802 2. Κοινοτική νομοθεσία...803 Α. Πρώτη φάση: Κρατικό ραδιοτηλεοπτικό μονοπώλιο...804 Νόμοι 230/1975 (ΕΡΤ) καί 1288/1982 (ΕΡΤ-1 καί ΕΡΤ-2)...804 Β. εύτερη φάση: Περιορισμός τοῦ κρατικοῦ ραδιοτηλεοπτικοῦ μονοπωλίου στίς ἐκπομπές μέ ἐθνική ἐμβέλεια...805 Νόμος 1730/1987 (ΕΡ, ΕΤ καί μή κρατική ραδιοφωνία)...805 Εἰσαγωγή...805 α. Ὀργάνωση τῆς ραδιοτηλεοράσεως...806 1. Ἀποστρατικοποίηση καί συγχώνευση...806
Ἀναλυτικά περιεχόμενα 1539 2. ιαμόρφωση τῆς ΕΡΤ... 807-808 3. Κρατικό μονοπώλιο καί μή κρατικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί...809 4. Λήψη ἤχου καί εἰκόνας...810 5. Πόροι, προνόμια...811 β. Γενικές ἀρχές τῆς ραδιοτηλεοράσεως... 812-817 1. «Ἰδανικά» καί «ἀρχές»... 812-817 γ. Ἔλεγχος τῆς ραδιοτηλεοράσεως... 818-822 1. Κρατικός ἔλεγχος... 818-822 2. Ἔλεγχος τοῦ Ἐθνικοῦ Συμβουλίου Ραδιοτηλεοράσεως...823 3. Ἔλεγχος τῆς Ἀντιπροσωπευτικῆς Συνελεύσεως Κοινωνικοῦ Ἐλέγχου Τηλεθεατῶν-Ἀκροατῶν...824 δ. Συμπέρασμα... 824α Γ. Τρίτη φάση: Θέσπιση ἀνεξάρτητου ἐλέγχου τῆς ραδιοτηλεοράσεως (Ἐθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεοράσεως) καί ἀναγνώριση τῆς μή κρατικῆς τηλεοράσεως...825 Νόμος 1866/1989 - μεταγενέστεροι νόμοι...825 Εἰσαγωγή...825 α. Τό Ἐθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεοράσεως...828 1. Ἀνεξάρτητη ἀρχή...828 2. Συγκρότηση, σύνθεση, λειτουργία... 832-836 3. Ἁρμοδιότητες... 837-847 4. Περαιτέρω ἐξέλιξη... 847α β. Μή κρατική τηλεόραση...848 γ. Ἀνακεφαλαίωση...866 III. Ἐλευθερία τοῦ τύπου καί ἐλευθερία τῆς ραδιοτηλεοράσεως...867-894 1. Ἡ «ἐλευθερία τῆς ραδιοτηλεοράσεως»... 867-894 2. Ἡ ἐλευθερία τοῦ πληροφορεῖσθαι διά τῆς ραδιοτηλεοράσεως... 896-898 3. Ἡ «θεσμική ἐγγύηση» τῆς ραδιοτηλεοράσεως...899 4. ιαπλοκή, οἰκονομική ἀδιαφάνεια, συγκέντρωση...899α IV. Ἡ δημοκρατική ἀρχή καί ἡ οὐδετερότητα τῆς ραδιοτηλεοράσεως...900 V. Οἱ μορφές οὐδετερότητας τῆς ραδιοτηλεοράσεως. Πολυφωνία..904 1. Πλήρης πολιτική ἀποχή...905 2. Ἀμεροληψία...906 3. Οὐδετερότητα διά τῆς πολυφωνίας...907 VI. Ἡ οὐδετερότητα τῆς ραδιοτηλεοράσεως καί τά πολιτικά κόμματα...908 Προλεγόμενα...908 1. Ἡ πρακτική στήν χώρα μας...901
1540 Ἀναλυτικά περιεχόμενα 2. Συνταγματική ἐπιταγή προσφορᾶς ραδιοτηλεοπτικοῦ χρόνου στά πολιτικά κόμματα καί ἔννομη ἀξίωσή τους...910 3. Ἡ ἀρχή τῆς ἰσότητας στόν ραδιοτηλεοπτικό ἀνταγωνισμό τῶν κομμάτων...913 EΚTH ΕΝΟΤΗΤΑ Ἐλευθερία πνευματικῆς δημιουργίας καί διδασκαλίας ιάγραμμα Προλεγόμενα...914 Κεφάλαιο δέκατο πέμπτο: Ἐλευθερία τῆς τέχνης...915 Κεφάλαιο δέκατο ἕκτο: Ἐλευθερία τῆς ἐπιστήμης, ἔρευνας καί διδασκαλίας...927 Κεφάλαιο δέκατο ἕβδομο: Πανεπιστημιακή αὐτοδιοίκηση καί ἀκαδημαϊκή ἐλευθερία...941 Κεφάλαιο δέκατο ὄγδοο: Ἐλευθερία τῆς παιδείας...983 Κεφάλαιο δέκατο πέμπτο Ἐλευθερία τῆς τέχνης Προλεγόμενα...915 I. Περιεχόμενο...916 1. Ἐλευθερία παραγωγῆς ἔργων τέχνης...917 2. Ἐλευθερία κυκλοφορίας ἔργων τέχνης...918 3. Ἐλευθερία προσβάσεως τοῦ κοινοῦ στά ἔργα τέχνης...919 4. Ἡ ἀνάπτυξη καί προαγωγή τῆς τέχνης ὡς ὑποχρέωση τοῦ κράτους...920 II. Φορεῖς. Πεδίο ἰσχῦος...922 1. Φορεῖς...922 2. Πεδίο ἰσχῦος...923 III. Περιορισμοί...924 1. Οἱ «γενικοί νόμοι»...924 2. Ἀπαγόρευση εἰδικῶν περιορισμῶν...925 3. Ἡ τέχνη στή ραδιοτηλεόραση...926α Κεφάλαιο δέκατο ἕκτο Ἐλευθερία τῆς ἐπιστήμης, ἔρευνας καί διδασκαλίας Προλεγόμενα...927
Ἀναλυτικά περιεχόμενα 1541 I. Περιεχόμενο...928 Α. Ἐλευθερία τῆς ἐπιστήμης...928 1. Ἐλευθερία ἐπιλογῆς καί ἐνασχολήσεως μέ τήν ἐπιστήμη...928 2. Ἐλευθερία ἐπιστημονικῆς γνώμης...929 3. Ἐπιστήμη καί πολιτική...930 Β. Ἐλευθερία τῆς ἔρευνας...931 1. Τά πάντα ὑπόκεινται στήν ἔρευνα...931 2. Ἐλευθερία ἐπιλογῆς τοῦ ἀντικειμένου καί τῆς μεθόδου τῆς ἔρευνας...932 3. Ἐλευθερία προσβάσεως στά πορίσματα τῆς μέχρι τοῦδε ἔρευνας...933 4. Ἐλευθερία δημοσιεύσεως τῶν πορισμάτων τῆς ἔρευνας...934 Γ. Ἐλευθερία τῆς διδασκαλίας...935 1. Ἐλευθερία καθορισμοῦ τῶν ὅρων τῆς πανεπιστημιακῆς διδασκαλίας...935 2. Ἐλευθερία τοῦ διδάσκεσθαι...936 II. Φορεῖς. Πεδίο ἰσχῦος...937 1. Φορεῖς...937 2. Πεδίο ἰσχῦος...938 III. Περιορισμοί...924 1. Γενικοί νόμοι...939 2. Ἀπαγόρευση εἰδικῶν περιορισμῶν...940 Κεφάλαιο δέκατο ἕβδομο Πανεπιστημιακή αὐτοδιοίκηση καί ἀκαδημαϊκή ἐλευθερία Προλεγόμενα...941 I. Πανεπιστημιακή αὐτοδιοίκηση...942 Α. Σύσταση καί μορφή ἀνώτατων ἐκπαιδευτικῶν ἱδρυμάτων...942 1. Ἀπαγόρευση ἱδρύσεως ΑΕΙ ἀπό ἰδιῶτες...942 2. Κρατικό μονοπώλιο ἀνώτατης παιδείας. Ἀνοικτή καί ἴση πρόσβαση. Ὑφηγεσία...943 3. Τά ΑΕΙ συνιστῶνται καί λειτουργοῦν ὡς νπδδ...945 4. Τά ΑΕΙ ὡς ἱδρύματα δημόσιου δικαίου...946 Β. Ἔννοια καί συνέπειες τῆς πανεπιστημιακῆς αὐτοδιοικήσεως...948 1. Πλήρης αὐτοδιοίκηση...949 2. ιοικητική αὐτοτέλεια...950 3. Ἐπιλογή τοῦ ἐρευνητικοῦ καί διδακτικοῦ προσωπικοῦ...951 4. Οἰκονομική ἤ δημοσιονομική αὐτοτέλεια...957 5. Ἔλλειψη αὐτονομίας...958 6. Σύσταση, συγχώνευση, κατάτμηση ΑΕΙ...961
1542 Ἀναλυτικά περιεχόμενα 7. Κρατική ἐποπτεία...962 Γ. Ἀκαδημαϊκή ἐλευθερία...963 Προλεγόμενα...963 Α. Ἀκαδημαϊκή ἐλευθερία τοῦ διδακτικοῦ προσωπικοῦ...964 1. Περιεχόμενο...964 2. Καθηγητές...966 3. Τακτικοί ἤ πρωτοβάθμιοι καθηγητές...969 4. Λοιπό διδακτικό προσωπικό...970 Β. Ἀκαδημαϊκή ἐλευθερία τῶν φοιτητῶν...972 1. Περιεχόμενο...972 2. Τό «πανεπιστήκιο τῶν ὁμάδων» κατά τό Συμβούλιο τῆς Ἐπικρατείας. Φοιτητικοί σύλλογοι...975 Γ. Περιορισμοί τῆς ἀκαδημαϊκῆς ἐλευθερίας...977 1. Γενικοί νόμοι...977 2. Τό καθῆκον ὑπακοῆς στό σύνταγμα...978 3. Οἱ σκοποί τῆς παιδείας κατά τό ἄρθρο 16 παρ. 2 τοῦ Συντάγματος...979 4. Εἰδικές κυριαρχικές ἤ ἐξουσιαστικές σχέσεις...980 Κεφάλαιο δέκατο ὄγδοο Ἐλευθερία καί δικαίωμα παιδείας Προλεγόμενα...983 I. Γενική ἐλευθερία τῆς παιδείας...983 1. Ἐλευθερία προσβάσεως στήν παιδεία...984 2. Ἐλευθερία ἀποχῆς ἀπό τήν παιδεία...985 3. Ἐλευθερία ἐπιλογῆς τῆς θρησκευτικῆς καί φιλοσοφικῆς κατευθύνσεως τῆς παιδείας...987 4. Ἐλευθερία ἐπιλογῆς ἐκπαιδευτηρίου...987 II. Ἐλευθερία τῆς ἰδιωτικῆς παιδείας...988 1. Τά συστήματα τῆς παιδείας...988 2. Ἡ λύση τοῦ ἄρθρου 16 παρ. 2 τοῦ Συντάγματος...989 3. Ἐπαγγελματική ἐκπαίδευση...993α IIΙ. ικαίωμα παιδείας...994 1. ικαίωμα μαθήσεως...994 2. ικαίωμα γονέων... 994α
Ἀναλυτικά περιεχόμενα 1543 EΒ ΟΜΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Συλλογικές ἐλευθερίες ιάγραμμα Κεφάλαιο δέκατο ἔνατο: Ἐλευθερία συναθροίσεως... Κεφάλαιο εἰκοστό: Ἐλευθερία ἑνώσεως... Κεφάλαιο δέκατο ἔνατο Ἐλευθερία συναθροίσεως Εἰσαγωγή...995 1. Σημασία...995 2. Κατοχύρωση...996 I. Ἔννοια τῆς προστατευόμενης ἀπό τό ἄρθρο 11 τοῦ Συντάγματος συναθροίσεως...998 1. ιαχωρισμός ἀπό συγγενεῖς ἔννοιες. Ἐφαρμοστέες διατάξεις...998 2. ημόσιες, κλειστές καί ὑπαίθριες συναθροίσεις...1002 3. ιαδήλωση, πορεία...1003 4. Ἥσυχη συνάθροιση...1004 5. Ἄοπλη συνάθροιση...1008 II. Περιεχόμενο τῆς ἐλευθερίας συναθροίσεως...1009 1. Ἐλευθερία ὀργανώσεως, διεξαγωγῆς, διευθύνσεως καί συμμετοχῆς σέ συνάθροιση...1009 2. Ἐλευθερία καθορισμοῦ χρόνου καί τόπου...1010 3. Ἀρνητική ἐλευθερία συναθροίσεως...1012 4. Πρόεδρος συναθροίσεως...1013 III. Φορεῖς. Πεδίο ἰσχῦος...1014 1. Φορεῖς...1014 2. Πεδίο ἰσχῦος...1017 IV. Περιορισμοί...1018 Α. Γενικοί περιορισμοί...1018 1. Γενικοί περιορισμοί...1018 2. Εὐθύνη τῆς ἀστυνομίας...1021 Β. Εἰδικοί περιορισμοί...1022 1. Παρουσία τῆς ἀστυνομίας...1023 2. Ἀπαγόρευση συναθροίσεως...1024 3. ιάλυση συναθροίσεως...1027 4. Εἰδικές κυριαρχικές ἤ ἐξουσιαστικές σχέσεις...1028
1544 Ἀναλυτικά περιεχόμενα 5. Ἀρχή τῆς ἀναλογικότητας. Αἰτιολόγηση. Κοινοποίηση. Ἄμεσος καταναγκασμός...1029 Γ. Ἀναστολή...1034 Κεφάλαιο εἰκοστό Ἐλευθερία ἑνώσεως Εἰσαγωγή...1035 1. Ἱστορική ἀνασκόπηση...1035 2. Ἐξέλιξη στήν χώρα μας...1036 3. Νομοθετική ρύθμιση...1037 I. Ἔννοια...1038 1. Ἀτομικό δικαίωμα καί θεσμική ἐγγύηση...1038 2. Σωματεῖα καί ἑνώσεις...1039 3. Ἑκούσιες ἑνώσεις...1040 4. Μή κερδοσκοπικές ἑνώσεις...1041 5. Ἄλλες ἑνώσεις (ἐκτός τῶν κερδοσκοπικῶν) πού δέν ὑπάγονται στό ἄρθρο 12 τοῦ συντάγματος: πολιτικά κόμματα, συνδικαλιστικές ὀργανώσεις, φοιτητικοί σύλλογοι, ἑνώσεις ἀθλητικῶν σωματείων, θρησκευτικές ἑνώσεις...1043 II. Περιεχόμενο...1048 1. Ἐλευθερία συστάσεως ἑνώσεως ἤ σωματείου...1049 2. Ἐλευθερία ἐπιλογῆς μεταξύ ἀναγνωρισμένου σωματείου καί ἁπλῆς ἑνώσεως...1052 3. Ἐλευθερία ἐπιλογῆς σκοποῦ ἑνώσεως...1053 4. Ἐλευθερία συντάξεως καί τροποποιήσεως τοῦ καταστατικοῦ...1055 5. Ἐλευθερία λειτουργίας καί διοικήσεως τῆς ἑνώσεως...1056 6. Ἐλευθερία εἰσδοχῆς καί ἀποβολῆς μελῶν...1057 7. Ἐλευθερία προσχωρήσεως καί ἀποχωρήσεως...1058 8. Ἐλευθερία διατηρήσεως ἤ διαλύσεως ὑφιστάμενης ἑνώσεως...1059 9. Ἀρνητική ἐλευθερία ἑνώσεως...1060 III. Φορεῖς. Πεδίο ἰσχῦος...1061 1. Φορεῖς...1061 2. Πεδίο ἰσχῦος...1064 IV. Περιορισμοί...1065 Α. Γενικοί περιορισμοί...1065 1. Γενικοί νόμοι...1065
Ἀναλυτικά περιεχόμενα 1545 2. Προηγούμενη ἄδεια. Προληπτικά μέτρα. Κρατική ἐποπτεία...1066 3. Μυστικές ἑταιρίες...1067 Β. ιάλυση ἑνώσεως ἤ σωματείου...1068 1. Ἔννοια διαλύσεως...1069 2. Ὅλες οἱ ἑνώσεις καί τά σωματεῖα ὑπόκεινται σέ διάλυση. Ἐξαιρέσεις...1070 3. Λόγοι διαλύσεως...1071 4. Ἀρχή τῆς ἀναλογικότητας...1072 5. ιάλυση λόγω μεταβολῆς τοῦ σκοποῦ ἤ τῆς λειτουργίας τοῦ σωματείου...1073 6. ιάλυση λόγω παραβάσεως οὐσιώδους διατάξεως τοῦ καταστατικοῦ...1074 7. ιάλυση διά δικαστικῆς ἀποφάσεως...1075 Γ. Εἰδικές κυριαρχικές ἤ ἐξουσιαστικές σχέσεις...1076. Ἀναστολή...1080 V. Γεωργικοί καί ἀστικοί συνεταιρισμοί...1081 VI. Ἀναγκαστικοί συνεταιρισμοί...1083 ΕΥΤΕΡΟ ΤΜΗΜΑ Οἰκονομική ἐλευθερία ιάγραμμα Προλεγόμενα...1085 Κεφάλαιο πρῶτο: Ἐλευθερία καί δικαίωμα ἐργασίας...1086 Τίτλος πρῶτος: ικαίωμα ἐργασίας ὡς ἐλευθερία ἐργασίας...1091 Τίτλος δεύτερος: ικαίωμα ἐργασίας ὡς ἀξίωση ἐργασίας...1117 Κεφάλαιο δεύτερο: Συνδικαλιστική ἐλευθερία...1121 Κεφάλαιο τρίτο: ικαίωμα ἰδιοκτησίας...1188 Κεφάλαιο τέταρτο: Γενική οἰκονομική ἐλευθερία...1296 Κεφάλαιο πρῶτο Ἐλευθερία καί δικαίωμα ἐργασίας Εἰσαγωγή...1086 1. Σημασία καί ἔννοια...1086 2. Κατοχύρωση...1087 3. Ἐλευθερία καί ἀξίωση ἐργασίας - δικαίωμα ἐργασίας...1088
1546 Ἀναλυτικά περιεχόμενα 4. Ἀμοιβόμενη ἤ κερδοσκοπική ἀπασχόληση...1089 5. Ἐπάγγελμα...1090 Τίτλος πρῶτος: Ἐλευθερία ἐργασίας καί ἐπαγγελματική ἐλευθερία I. Περιεχόμενο...1091 1. Ἐλευθερία ἐπιλογῆς καί ἀλλαγῆς ἐπαγγέλματος/ἐργασίας...1092 2. Ἐλευθερία ἀναζητήσεως ἐργασίας...1094α 3. Ἐλευθερία ἀσκήσεως ἐπαγγέλματος/ἐργασίας...1095 4. Ἐλευθερία ἐπαγγελματικῆς ἐκπαιδεύσεως καί ἐπιμορφώσεως...1096 5. Ἀρνητική ἐλευθερία ἐργασίας. Ἀπαγόρευση ἀναγκαστικῆς ἐργασίας...1097 6. ικαίωμα ἴσης ἀμοιβῆς γιά ἴσης ἀξίας ἐργασία...1100 II. Φορεῖς. Πεδίο ἰσχῦος...1101 1. Φυσικά πρόσωπα. Ἡλικία...1101 2. Νομικά πρόσωπα...1102 3. Ἀλλοδαποί...1103 4. Πεδίο ἰσχῦος...1104 III. Περιορισμοί...1105 1. Γενικοί νόμοι...1105 2. Ἀσυμβίβαστα, ἀπαγορεύσεις...1105α 3. Προληπτικός ἔλεγχος. Προηγούμενη ἄδεια...1106 4. Ἐπιφύλαξη νόμου...1107 5. Ἀρχή τῆς ἀναλογικότητας...1109 6. Oἱ τρεῖς βαθμίδες τοῦ ἄρθρου 22 τοῦ Συντάγματος...1111 7. Ἀπαγόρευση ἀσκήσεως δημοσιογραφικοῦ ἐπαγγέλματος...1112 8. Ἀναγκαστική ἐργασία...1113 9. Ἀναστολή...1116 Τίτλος δεύτερος: ικαίωμα ἐργασίας ὡς ἀξίωση ἐργασίας 1. Οἱ ὑποχρεώσεις τοῦ κράτους κατά τό ἄρθρο 22 τοῦ Συντάγματος...1117 2. Ὄχι ἀξίωση θέσεως ἐργασίας...1119 Κεφάλαιο δεύτερο Συνδικαλιστική ἐλευθερία Εἰσαγωγή...1121
Ἀναλυτικά περιεχόμενα 1547 1. Ἀνασκόπηση...1121 2. Ἐξέλιξη στήν Ἑλλάδα...1122 3. ιεθνεῖς συμβάσεις...1123 4. Σημασία τῆς συνδικαλιστικῆς ἐλευθερίας...1124 I. Ἔννοια...1125 1. Ἀτομικό καί συλλογικό δικαίωμα καί θεσμική ἐγγύηση...1125 2. ικαίωμα ἐργαζομένων καί ἐργοδοτῶν...1126 3. Ἰδιωτικός καί δημόσιος τομέας...1127 4. Ἐξαρτημένη καί ἀνεξάρτητη ἐργασία...1128 5. Νομικά πρόσωπα δημόσιου δικαίου...1129 6. Ἄλλες ὀργανώσεις συμφερόντων...1130 7. Ὁρισμός συνδικαλιστικῆς ὀργανώσεως...1131 II. Περιεχόμενο...1132 Α. Ἡ συνδικαλιστική ἐλευθερία ὡς ἀτομικό δικαίωμα...1133 1. Θετική συνδικαλιστική ἐλευθερία...1133 2. Ἀρνητική συνδικαλιστική ἐλευθερία...1134 3. Συμμετοχή τῶν ἐργαζομένων στή διοίκηση τῶν ἐπιχειρήσεων καί προηγούμενη ἀκρόασή τους...1135 Β. Ἡ συνδικαλιστική ἐλευθερία ὡς συλλογικό δικαίωμα...1136 1. ικαίωμα ὑποστάσεως...1138 2. ικαίωμα ὀργανωτικῆς αὐτονομίας...1138 3. ικαίωμα συνενώσεως...1139 4. Ἐλευθερία δράσεως. Συλλογική αὐτονομία. Ἀπεργία...1140 Γ. Ἡ συνδικαλιστική ἐλευθερία ὡς θεσμική ἐγγύηση...1141 1. Ἐλεύθερος συνδικαλισμός...1141 2. Συλλογική αὐτονομία. Ἀπεργία...1142 3. ημοκρατική ὀργάνωση καί λειτουργία...1143 III. Φορεῖς. Πεδίο ἰσχῦος...1144 1. Φορεῖς...1144 2. Πεδίο ἰσχῦος. Ἄμεση τριτενέργεια...1146 IV. Περιορισμοί...1147 1. «Ἐντός τῶν ὁρίων τοῦ νόμου»...1147 2. Περιορισμοί τοῦ ἄρθρου 23 τοῦ συντάγματος...1148 3. Ὑπάλληλοι δημόσιου τομέα...1149 4. Ἀναστολή...1150 V. Συλλογική αὐτονομία...1151 1. Ἔννοια...1151 2. ιεθνής ἀναγνώριση. Ἄρθρο 22 παρ. 2 τοῦ Συντάγματος...1152 3. Σύστημα βαθμίδων...1154 4. Συλλογική σύμβαση ἐργασίας...1155 5. Ἔλεγχος νομιμότητας ἀπό τά δικαστήρια...1157
1548 Ἀναλυτικά περιεχόμενα 6. Ἐπέκταση τοῦ κύκλου τῶν δεσμευομένων ἀπό τή συλλογική σύμβαση ἐργασίας...1158 7. Νομοθετική κύρωση ἄλλων τρόπων ἐπεκτάσεως...1160 8. Ὑποχρεωτική διαιτησία...1161 9. Ratio τῆς διατάξεως τοῦ ἀρθροῦ 22 παρ. 2 τοῦ Συντάγματος...1164 10. Νομοθετική ἐξουσία καί συλλογική αὐτονομία...1166 11. Νομοθετική ἐπέκταση τοῦ πεδίου ἰσχῦος τῆς συλλογικῆς συμβάσεως ἐργασίας...1168 VI. Ἀπεργία καί ἀνταπεργία...1170 Α. Ἀπεργία...1171 1. Κοινή καί συνταγματική ἔννοια τῆς ἀπεργίας...1171 2. Ἡ ἀπεργία ὡς συλλογικό καί ὡς ἀτομικό δικαίωμα...1173 3. Φορεῖς τοῦ δικαιώματος τῆς ἀπεργίας...1175 4. Τό ἀπεργιακό μονοπώλιο τῶν συνδικαλιστικῶν ὀργανώσεων...1176 5. Θεμιτοί ἀπεργιακοί σκοποί...1177 6. Ἐπιφύλαξη νόμου...1178 7. Ἀπαγόρευση ἀπεργίας...1179 8. Περιορισμοί...1180 Β. Ἀνταπεργία...1186 Κεφάλαιο τρίτο ικαίωμα ἰδιοκτησίας Εἰσαγωγή...1188 1. Συνταγματική καί διεθνής κατοχύρωση...1188 2. Ἱστορική ἀνασκόπηση...1189 3. Ἀναγκαστική ἀπαλλοτρίωση...1190 4. Κοινωνικός χαρακτήρας τῆς ἰδιοκτησίας...1191 5. Ἐπέκταση περιεχομένου τῆς ἰδιοκτησίας...1192 6. Ρύθμιση τοῦ Συντάγματος τοῦ 1975...1193 7. Τό ἀτομικό δικαίωμα δέν μετατρέπεται σέ κοινωνικό λειτούργημα...1194 8. Ἡ ἰδιοκτησία «ὑπό τήν προστασία τοῦ κράτους»: ἀτομικό δικαίωμα καί θεσμική ἐγγύηση...1195 9. Εὐρωπαϊκή Σύμβαση τῶν δικαιωμάτων τοῦ ἀνθρώπου...1196α 10. Εὐρωπαϊκό κοινοτικό δίκαιο / δίκαιο τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως...1197 I. Ἔννοια...1198 1. Ἐμπράγματα καί ἐνοχικά δικαιώματα...1198
Ἀναλυτικά περιεχόμενα 1549 2. Ἰδιωτική καί δημόσια ἰδιοκτησία...1202 II. Περιεχόμενο...1203 1. ικαίωμα διατηρήσεως...1204 2. ικαίωμα συντηρήσεως...1205 3. ικαίωμα μετατροπῆς ἤ μεταποιήσεως...1206 4. ικαίωμα χρήσεως καί καρπώσεως...1207 5. ικαίωμα μετακινήσεως...1208 6. ικαίωμα διαθέσεως...1209 7. ικαίωμα διαθέσεως αἰτία θανάτου...1210 8. ιαθῆκες καί δωρεές ὑπέρ τοῦ δημοσίου καί κοινωφελῶν σκοπῶν...1211 9. ικαίωμα ἀποκτήσεως ἰδιοκτησίας καί δικαίωμα τοῦ κληρονομεῖν...1212 III. Φορεῖς. Πεδίο ἰσχῦος...1214 1. Φορεῖς...1214 2. Πεδίο ἰσχῦος...1218 IV. Περιορισμοί. Ἀναγκαστική ἀπαλλοτρίωση...1219 Εἰσαγωγή...1219 1. Ἡ κοινωνική δέσμευση τῆς ἰδιοκτησίας...1219 2. Θεμελιώδης συμβιβασμός...1221 3. Ὁρισμός τῆς ἀναγκαστικῆς ἀπαλλοτριώσεως...1222 4. Συστηματική κατάταξη...1223 5. Νομοθετική ρύθμιση...1225 Α. Ἀντικείμενο τῆς ἀναγκαστικῆς ἀπαλλοτριώσεως: ἰδιοκτησία...1228 1. Ἰδιοκτησία καί κυριότητα...1228 2. Ἐνοχικά δικαιώματα πνευματική, ἐμπορική καί βιομηχανική ἰδιοκτησία...1229 3. Ἰδιοκτησία νομικῶν προσώπων δημόσιου δικαίου δημόσια πράγματα...1230 4. Ἀπαλλοτρίωση ἀνεξάρτητα ἀπό τό εἶδος τῆς ἰδιωτικῆς χρήσεως τοῦ πράγματος...1233 5. Ἐξαιρέσεις ἀπό τήν ἀναγκαστική ἀπαλλοτρίωση...1234 Β. Ἀναγκαστική ἀπαλλοτρίωση καί περιορισμός τῆς ἰδιοκτησίας...1235 1. Ἡ «στέρηση τῆς ἰδιοκτησίας» κατά τό ἄρθρο 17 παρ. 2 τοῦ Συντάγματος...1235 2. Πυρήνας, περιορισμός καί προσβολή τῆς ἰδιοκτησίας...1236 3. Θεωρίες διακρίσεως μεταξύ ἀναγκαστικῆς ἀπαλλοτριώσεως καί «νόμιμων περιορισμῶν τῆς ἰδιοκτησίας»...1238 4. Τό ζήτημα στήν ἑλληνική νομολογία...1239
1550 Ἀναλυτικά περιεχόμενα 5. ιάσπαση τοῦ θεσμοῦ τῆς ἀναγκαστικῆς ἀπαλλοτριώσεως στό ἰσχῦον Σύνταγμα τοῦ 1975...1240 Γ. Προϋποθέσεις τῆς ἀναγκαστικῆς ἀπαλλοτριώσεως κατά τό Σύνταγμα...1241 α. ημόσια ὠφέλεια...1242 1. ημόσια ὠφέλεια καί δημόσιο συμφέρον...1242 2. «ημόσια» ὠφέλεια...1243 3. ημόσια «ὠφέλεια»...1244 4. Ἀνάκληση λόγω ἐλλείψεως δημόσιας ὠφέλειας...1246 β. Νομοθετική πρόβλεψη...1247 1. Τύπος καί περιεχόμενο...1247 2. ιοικητική ἐξειδίκευση...1248 γ. Ἀποζημίωση...1249 1. Σημασία...1249 2. Πλήρης ἀποζημίωση...1250 3. Χρηματική ἀποζημίωση...1254 4. Οὐσιώδης ὑποτίμηση τοῦ νομίσματος ἤ ἀνατίμηση τοῦ ἀπαλλοτριωθέντος...1255 5. Ὑπόχρεος καί δικαιοῦχος...1256 6. Καταβολή...1257 δ. ικαστικός προσδιορισμός τῆς ἀποζημιώσεως...1258. ιαδικασία...1259 1. Ἀπόφαση περί τῆς ἀνάγκης τῆς ἀναγκαστικῆς ἀπαλλοτριώσεως...1260 2. Ἀναγνώριση τῶν δικαιούχων...1261 3. Κήρυξη τῆς ἀναγκαστικῆς ἀπαλλοτριώσεως...1262 4. Προσδιορισμός τῆς ἀποζημιώσεως...1264 5. Συντέλεση τῆς ἀναγκαστικῆς ἀπαλλοτριώσεως...1267 6. Αὐτοδίκαιη ἄρση τῆς ἀναγκαστικῆς ἀπαλλοτριώσεως...1271 7. Ὑποχρεωτική καί ἑκούσια ἀνάκληση τῆς ἀναγκαστικῆς ἀπαλλοτριώσεως...1272 8. Ἐκ νέου κήρυξη τῆς ἀναγκαστικῆς ἀπαλλοτριώσεως...1273 9. Ὑποχρεωτική ἱκανοποίηση τῶν δικαιούχων...1274 Ε. Εἰδικές περιπτώσεις ἀναγκαστικῆς ἀπαλλοτριώσεως...1275 α. Παραδοσιακές περιπτώσεις...1276 1. Προσκύρωση πρός σχηματισμό ἄρτιου οἰκοπέδου...1276 2. Ἀναγκαστική ἀπαλλοτρίωση ἰδιόρρυθμων ἐμπράγματων δικαιωμάτων...1277 3. Ἀναγκαστική ἀπαλλοτρίωση ἰδιαίτερων ἀντικειμένων ἰδιοκτησίας...1278 4. ιάθεση ἐγκαταλειμμένων ἐκτάσεων...1279
Ἀναλυτικά περιεχόμενα 1551 ΣΤ. β. Κρατικοποίηση ἐπιχειρήσεων...1280 1. Συνταγματική πρόβλεψη κρατικοποιήσεων...1280 2. Νομική φύση...1281 3. Ἔννομες συνέπειες...1282 4. Ἐξαγοράζων καί ἐξαγοραζόμενος...1283 5. Προϋποθέσεις...1284 6. Μεταφορά ἐλέγχου τῆς ἐπιχειρήσεως...1287 7. Ἀποκρατικοποίηση ἤ ἰδιωτικοποίηση - Σύμπραξη δημόσιου καί ἰδιωτικοῦ τομέα...1288 Συγγενεῖς ἔννοιες...1289 1. Ἐπίταξη...1290 2. Προσωρινή στέρηση τῆς χρήσεως καί καρπώσεως τῆς ἰδιοκτησίας...1292 3. Ἀναδασμός...1293 4. Ὑποχρεωτική παραχώρηση ἀστικῶν ἐκτάσεων...1294 5. ήμευση...1295 Κεφάλαιο τέταρτο Γενική οἰκονομική ἐλευθερία Προλεγόμενα Συνταγματική βάση τῆς γενικῆς οἰκονομικῆς ἐλευθερίας...1296 I. Περιεχόμενο...1297 1. Ἰδιωτική αὐτονομία...1297 2. Ἐλευθερία τῆς ἰδιωτικῆς οἰκονομικῆς πρωτοβουλίας...1298 Α. Ἐλευθερία τῶν συμβάσεων...1299 1. Ἀπόρροια τῆς οἰκονομικῆς ἐλευθερίας. Ἰδιωτική αὐτονομία...1299 2. Περιεχόμενο...1302 3. Μεταγενέστερη ἐπέμβαση τοῦ νομοθέτη σέ σύμβαση...1303 4. ιοικητικές συμβάσεις...1304 5. Θεσμική ἐγγύηση...1305 6. Κατάχρηση. Ἀξίωση συνάψεως συμβάσεων...1306 Β. Ἐλευθερία τῶν κερδοσκοπικῶν ἑνώσεων...1308 1. Περιεχόμενο...1308 2. Κρατικοποίηση ἐπιχειρήσεων. Συμμετοχή ἐργαζομένων...1309 Γ. Ἐλευθερία ἀνταγωνισμοῦ...1310 1. Ἔκταση καί νομοθετική κατοχύρωση...1310 2. Ἀντιανταγωνιστικές καταστάσεις ἤ ἐνέργειες...1312 3. Κατάχρηση: ἀθέμιτος ἀνταγωνισμός...1313 4. Κρατικός παρεμβατισμός...1314
1552 Ἀναλυτικά περιεχόμενα. Ἐλευθερία διαφημίσεως...1314α 1. Ἔννοια - Περιεχόμενο... 1314β 2. Περιορισμοί... 1314γ 3. Παραπλανητικές καί ἀθέμιτες διαφημίσεις...1314δ II. Φορεῖς. Πεδίο ἰσχῦος...1315 1. Φορεῖς...1315 2. Πεδίο ἰσχῦος. Τριτενέργεια...1318 III. Περιορισμοί (ἄρθρα 5 παρ. 1 καί 106 παρ. 2 τοῦ Συντάγματος)...1319 1. ικαιώματα τῶν ἄλλων. Προστασία τῶν καταναλωτῶν...1320 2. Τό σύνταγμα. Προστασία τοῦ περιβάλλοντος...1322 3. Χρηστά ἤθη...1323 4. Ἐλευθερία...1324 5. Ἀνθρώπινη ἀξιοπρέπεια...1325 6. Ἐθνική οἰκονομία...1327 7. ημόσιο συμφέρον...1328 8. Κρατικός παρεμβατισμός...1329 9. Οἰκονομικός προγραμματισμος ἤ σχεδιασμός...1331 IV. Τό ζήτημα τοῦ «οἰκονομικοῦ συντάγματος»...1336 1. Οἰκονομικοπολιτική οὐδετερότητα τοῦ Συντάγματος...1336 2. Ὅρια...1337 3. Εὐρωπαϊκή Κοινότητα / Εὐρωπαϊκή Ἕνωση...1339 ΤΡΙΤΟ ΤΜΗΜΑ Ἰσότητα ιάγραμμα Κεφάλαιο πρῶτο: Γενική ἀρχή τῆς ἰσότητας...1340 Κεφάλαιο δεύτερο: Εἰδικές μορφές ἰσότητας, προβλεπόμενες ρητῶς στό Σύνταγμα...1379 Τίτλος πρῶτος: Ἰσότητα τῶν φύλων...1379 Τίτλος δεύτερος: Ἰσότητα ἀμοιβῆς ἐργασίας...1388 Τίτλος τρίτος: Ἴση πρόσβαση στίς δημόσιες λειτουργίες...1401 Τίτλος τέταρτος: Φορολογική ὑποχρέωση. Φορολογική ἰσότητα καί φορολογική δικαιοσύνη...1410 Τίτλος πέμπτος: Στρατιωτική ὑποχρέωση καί στρατολογική ἰσότητα...1422
Ἀναλυτικά περιεχόμενα 1553 Τίτλος ἕκτος: Ἀπαγόρευση τίτλων εὐγένειας...1428 Κεφάλαιο τρίτο: Ἄλλες εἰδικές μορφές τῆς ἰσότητας...1430 Τίτλος πρῶτος: Ἰσότητα ψήφου...1431 Τίτλος δεύτερος: Ἰσότητα τῶν πολιτικῶν κομμάτων...1434 Τίτλος τρίτος: Ἰσότητα τῶν διαδίκων...1441 Κεφάλαιο πρῶτο Γενική ἀρχή τῆς ἰσότητας Εἰσαγωγή...1340 1. Ἰσονομία. Γενική ἰσότητα καί εἰδικές μορφές ἰσότητας...1340 2. Ἀνασκόπηση. Κατοχύρωση...1341 3. Ἰσότητα καί δημοκρατία...1342 4. Ἰσότητα καί ἐλευθερία...1344 5. Ἰσότητα καί δικαιοσύνη...1345 6. Ἰσότητα ἐνώπιον τοῦ νόμου. Ἰσότητα τοῦ ἴδιου τοῦ νόμου...1346 7. Παράλειψη τοῦ νομοθέτη. Ἐπεκτατική ἰσότητα...1348 8. Ἡ ἀρχή τῆς ἰσότητας ὡς ἀπαγόρευση τῆς αὐθαιρεσίας. Τυποποίηση...1352 9. Ἀρχή τῆς ἰσότητας καί διοίκηση...1354 10. Ἀτομικό δικαίωμα καί κανόνας δικαίου...1356 I. Περιεχόμενο...1357 1. Πραγματική ἀνισότητα καί νομική ἰσότητα...1357 2. ιαφοροποιήσεις ἀπαγορευόμενες ἀπό τό Σύνταγμα...1360 3. ιαφοροποιήσεις ἐπιτασσόμενες ἀπό τό Σύνταγμα...1363 4. Ἡ ἀρχή τῆς ἰσότητας ὡς ἐπιταγή τῆς ἀπρόσωπης καί ἀντικειμενικῆς κρίσεως καί ἀπαγόρευση κάθε αὐθαίρετης διακρίσεως...1366 5. Ἀξιοκρατία. Ὑποκειμενικά καί ἀντικειμενικά προσόντα...1369 II. Φορεῖς. Πεδίο ἰσχῦος...1371 1. Φορεῖς...1371 2. Πεδίο ἰσχῦος...1375 III. Περιορισμοί καί παρεκκλίσεις...1376 1. Κλιμάκωση ὑποχρεώσεων...1376 2. Νομολογιακές ἀποκλίσεις...1377 3. Ἀνεπίτρεπτο ἀναθεωρήσεως καί ἀναστολῆς...1378