ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΤΕΦ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: ΜΕΛΕΤΗ ΠΥΡΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΤΙΡΙΟΥ ΜΙΚΡΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΣ - ΠΟΛΥΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΟΣ (SUPER MARKET)

ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΤΕΦ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: ΜΕΛΕΤΗ ΠΥΡΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΤΙΡΙΟΥ ΜΙΚΡΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΣ - ΠΟΛΥΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΟΣ (SUPER MARKET) ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΛΝΤΩΝΙΑΑΗΣ Π ΑΝΤΕΛΗ Σ ΣΠΟΥΔΑΣΤΗΣ: ΞΑΚΟΠΟΥΑΟΣ ΠΟΑ ΥΧΡΟΝΗΣ ΑΣΜ.-1926

Μέρος Ά Εισαγωγικά 3 2 ^ ογ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 1.1 Φωτιά και πυρκαγιά Η φωτιά είναι προαιώνιος φίλος και εχθρός του ανθρώπου. Υπήρξε η αφετηρία κάθε προόδου* αλλά και έχει συνδεθεί με μεγάλες καταστροφές**. Στην εργασία αυτή ανημετωπίζουμε τη φωτιά σαν εχθρό που πρέπει να προλάβουμε ή να αναχαιτίσουμε έγκαιρα, για να προστατεύσουμε ανθρώπους, έμβυα όντα γενικότερα (ζώα και φυτά), το φυσικό και τεχνητό περιβάλλον, τον δημόσιο και τον ιδιωτικό πλούτο***. Από στατισηκές εκτιμήσεις που έχουν γίνει, σε ανεπτυγμένες χώρες, έχει διατηστωθεί*^* ότι η άμεση και έμμεση οικονομική απώλεια από πυρκαγιές αντιπροσωπεύει περίπου το 1% του Α.Ε.Π. (Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος) ή το 20% περίπου της ετήσιας αύξησης του. Εκείνο μάλιστα που είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό, είναι η διαττίστωση, ότι παρ' όλη την πρόοδο στα μέσα έγκαιρου εντοπισμού, τα μέσα κατάσβεσης, την οργάνωση διάσωσης των ανθρώπων και τις αυστηρότερες διατάξεις των οικοδομικών κανονισμών, ο αριθμός των θυμάτων και οι απώλειες τταρουσιάζουν αύξηση, που εν μέρει μόνο εξηγούνται από την υπερβολική συγκέντρωση ανθρώπων και δραστηριοτήτων στα μεγάλα αστικά και βιομηχανικά κέντρα Η αναλυτική μελέτη, του αρκετά σύνθετου φαινομένου της καύσης και της φωτιάς αποτελεί την αφετηρία της προσεκτικής επτλογής μεθόδων, συστημάτων και εξοπλισμού που θα έχουν την δυνατότητα να αποκλείσσυν ή να προλάβουν (με λογική πιθανότητα) την εκδήλωση και εξάπλωση πυρκαγιάς ή να λειτουργήσουν σε περίπτωση εκδήλωσης της σαν ανασταλτικοί, ετηβραδυνηκοί και τελικά κατασταλτικοί παράγοντες. Το κύριο βάρος της προσπάθειας μας, κατά την συγγραφή αυτής της εργασίας εστιάστηκε σε θέματα λογικής πρόληψης, έγκαιρου εντοττισμού, τοττικού περιορισμού, επιβράδυνσης της εξάπλωσης και τελικά κατάσβεσης της πυρκαγιάς, με ταυτόχρονη μεθοδική αντιμετώτηση και απομείωση των παρενεργειών και περιορισμό των ετηπτώσεων (άμεσων και έμμεσων φθορών και καταστροφών) από τη σχετική διαδικασία. *Η πρώτη χρήση της φωτιάς από τον άνθρωπο σηματοδοτεί κορυφαία εξελικτική στιγμή της ανθρωποκεντρικής ιστορίας του πλανήτη μας και θεωρείται αφετηρία του ανθρώπινου πολιτισμού. *Στις μεγάλες καταστροφές αστικών κέντρων από φωτιές αναφέροντεα η καταστροφή της Αλεξάνδρειας (και της ανεκτίμητης βιβλιοθήκης της), ο εμπρησμός της Ρώμης από το Νέρωνα, η καταστροφή της Σμύρνης από τους Τούρκους και η μεγάλη πυρκαγιά του Σαν Φραντσίσκο. ***Με τον όρο «πλούτος» αναφερόμαστε, τόσο στα ι ικονομικού όσο και ι ι πολιτισμικού ενδιαφέροντος αγαθά όπως έρτγα τέχνης, μνημεία, ιστορικό υλικό, τ Iφυσικό περιβάλλον, κ.α

1.2 Αιτίες εμφάνισης ττυρκαγιών Αν και η θερινή ετιέλαση καταστροφικών ττυρκαγιών στα ελληνικά δάση τείνει, τα τελευταία χρόνια, να μονοπωλήσει σχεδόν το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης, δεν είναι λίγες και οι ττυρκαγιές σε κατοικίες, καταστήματα, βιοτεχνίες, βιομηχανίες, αποθηκευτικούς χώρους κλπ.. Αν ττεριοριστούμε στις πυρκαγιές στα κτίρια (αστικά και παραγωγικών διαδικασιών), με τις οποίες ασχολείται κυρίως αυτή η εργασία και αντιπαρέλθουμε τους εμπρησμούς, οι κύριες αιτίες που προκαλούν ττυρκαγιές είναι: Η υττερβολική συγκέντρωση εμπορευμάτων και αγαθών, που έχει σαν αποτέλεσμα τη συσσώρευση θερμικού φορτίου. Η αυτοματοποίηση της βιομηχανίας και βιοτεχνίας με την υπερσυγκέντρωση πολύπλοκων, μηχανολογικών και ηλεκτρολογικών μηχανημάτων, συσκευών και εγκαταστάσεων που συχνά γίνονται πρόξενοι πυρκαγιάς. Τα ολοένα μεγαλύτερα σε όγκο εργοστάσια, αποθήκες, καταστήματα, συλλχχγικές κατουαες (πολυκατοικίες), κέντρα ψυχαγωγίας κλπ. και η πυκνή δόμηση των αστικών κέντρων, διευκολύνουν την επέκταση της φωτιάς. Ο υπερβολικός φόρτος εργασίας και ο έντονος ρυθμός ζωής του σημερινού ανθρώπου, που γίνονται αιτία για ορισμένες επικίνδυνες αμέλειες. Η άγνοια και η συνακολούθηση των κινδύνων από σημαντικό αριθμό ανθρώπων ττου νομίζουν ότι η πυρκαγιά είναι σπάνιο φαινόμενο που αφορά... τους άλλους. Στην υποεκτίμηση των θεμάτων της πυροπροστασίας συμβάλουν τόσο η αναβλητικότητα και η τάση υποβάθμισης των κινδύνων που χαρακτηρίζει την ελληνική κοινωνία, όσο και η ανεπαρκής παιδεία και η έλλειψη σχετικής ενημέρωσης στον τόπο μας. Η μέχρι πρότινος έλλειψη ανεπαρκούς νομοθεσίας για την υποχρεωτική λήψη των απαραίτητων μέτρων και την πρόβλεψη σύγχρονων εγκαταστάσεων πυροπροστασίας. Όσον αφορά στις συγκεκριμένες αφετηρίες και ττηγές πρόκλησης ττυρκαγιών, είναι εντυπωσιακό το γεγονός, ότι τα υπολείμματα του καπνίσματος (τα «αποτσίγαρα») είναι η πρώτη αιτία, ποσοστό που προσεγγίζει το 40% του συνόλου των περυττώσεων, τουλάχιστον κατά τις επίσημες εκτιμήσεις της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας. * *Σε πολλές περιπτώσεις η διαδικασία κατάσβεσης, ιδίως όταν επιχειρείται με ακατάλληλα για την περίπτωση μέσα, μπορεί να προκαλέσει ζημιές ή καταστροφές αγαθών που πολλές φορές προσεγγίζουν τις καταστροφές που θα προκαλοϋσε η πυρκαγιά ακόμα και αν δεν είχε κατασβεστεί.

Ενδεικτικά για το 1984 και το 1986, η Π.Υ. [9],{23} ταξινομώντας το τιλήθος των ττυρκαγιών και τα αίτια τους (χωρίς αναφορές σε μεγέθη ζημιών, δίνει τα τιαρακάτω αποτελέσματα: Κάπνισμα, Υπολείμματα καπνίσματος Πυρακτωμένες επιφάνειες Ηλεκτρισμός Γυμνές φλόγες Σπινθήρες Εκρήξεις και αναφλέξεις που σχετίζονται με καύσιμα Φυσικά και χημικά φαινόμενα Τρομοκρατικές δραστηριότητες Άγνωστες αιτίες 1984 1986 37,4% 30,6% 12,5% 11,2% 123% 11,6% 123% 15,6% 6,4% 3,9% 2,7% 2,6% 1% 0,9% 0,15% 0,25% Όσον αφορά τις αιτίες εμφάνισης των ττυρκαγιών, σύμφωνα με την Π. Υ., για το 1986 έγιναν: ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ Π Ο ΣΟ ΣΤΟ Εμπρησμοί από αμέλεια Εμπρησμοί από πρόθεση Άγνοχττες αιτίες Τυχαία γεγονότα Φυσικά φαινόμενα 72,22% 2,20% 23,33% 1,54% 0,71% 1.3 Κίνδυνοι και καταστροφές από ττυρκαγιές Μια ττυρκαγιά καταστρέφει συνήθως ποσότητα αγαθών καίοντας τα ή τροποποιώντας τη μορφή και σύσταση τους. Παράλληλα, σαν αποτέλεσμα μιας ττυρκαγιάς έχουμε την εμφάνιση φλογών, την τοπική ανάπτυξη υψηλών θερμοκρασιών και την έκλυση καυσαερίων (καπνός και διάφορα αέρια συχνά αποπνικτικά, τοξικά ή και δηλητηριώδη). Οι φλόγες και οι υψηλές θερμοκρασίες, που αναπτύσσονται στο χώρο της πυρκαγιάς, έχουν άμεσες συνέπειες σε καύσιμα υλικά και στα έμβυα όντα. Προκαλούν παράλληλα σοβαρές καταστροφές, ακόμη και σε υλικά που δεν καίονται. Τα καυσαέρια, εξ' άλλου, αποτελούν σοβαρό κίνδυνο για τους ζωντανούς οργανισμούς, ακόμη και όταν βρίσκονται μακρυά από τα όρια ουσιαστικής επίδρασης των υψηλών θερμοκρασιών. Οι επιπτώσεις επομένως μιας πυρκαγιάς και οι ζημιές που τελικά προκαλεί παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία. Έτσι το πραγματικό τελικό κόστος μιας πυρκαγιάς είναι συχνά πολύ δύσκολο να αποπμηθεί με ακρίβεια. Το κόστος αυτό χαρακτηρίζεται αφ' ενός μεν άμεσο και αναφέρεται στις ορατές φθορές και απώλειες που προκάλεσε η πυρκαγιά, αλλά και η διαδικασία πυρόσβεσης, και αφ' ετέρου έμμεσο γιατί πολλά αποτελέσματα της πυρκαγιάς

επιφέρουν συχνά αλυσιδωτές επακόλουθες, επιβαρύνσεις και ζημιές. Όταν π.χ. καταστρέφεται (μερική ή ολική απώλεια) ένα παραγοΰγικό μηχάνημα από ττυρκαγιά, το άμεσο κόστος αναφέρεται στην τρέχουσα αξία του μηχανήματος ή την δαπάνη επισκευής του. Όμως, η διακοπή της λειτουργίας του, μπορεί να προκαλέσει σοβαρές διαταραχές στη συνολική παραγωγική διαδικασία και τον προγραμματισμό της επιχειρήσεως ώστε συχνά (όταν δεν είναι δυνατή η άμεση αντικατάσταση του) είναι πιθανόν οι έμμεσες ζημιές να είναι πολλαπλάσιες των άμεσων. Όταν μια πυρκαγιά υπερβαίνει τα εγκατεστημένα συστήματα προστασίας και προκαλεί καταστροφές, είναι ακόμη λογικό να επιμεριστεί στη ζημιά από την πυρκαγιά (άμεση + έμμεση) και μέρος ή ολόκληρο το κόστος εγκατάστασης και συντήρησης του αναποτελεσματικού συστήματος πυροπροστασίας. Όταν μια τιυρκαγιά έχει και ανθρώπινα θύματα, δεν είναι εύκολο βέβαια να αναφερόμαστε σε συνολικό κόστος. Συνήθως αναφερόμαστε χωριστά σε ανθρώπινες απώλειες και σε υλικό κόστος. Η καταστροφική δράση και οι συνέπειες μιας πυρκαγιάς μπορούν να εκτιμηθούν καλύτερα αν αναλυθούν κάπως οι κίνδυνοι για τους ζωντανούς οργανισμούς και τα υλικά αγαθά. Σύμφωνα με στοιχεία της Π.Υ., που αναφέρονται στις 6.063 πυρκαγιές που καταγράφηκαν το 1986, οι χώροι στους οποίους εμφανίστηκαν οι τιυρκαγιές κατανέμονται: *Τόσο οι στατιστικολόγοι όσο και οι ασφαλιστές, πολύ συχνά αποημούν και την ανθρώπινη ζωή σε οικονομικά μεγέθη. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο καθηγητής κ. Κ. Παπαιωάννου, στο θαυμάσιο και περιεκτικό βιβλίο τον*, με τίτλο «Εισαγωγή στην πυροπροστασία των κατασκευών» παρουσιάζει πίνακες ζημιών από ττυρκαγιές με συμβατικό κόστος για κάθε τραυματισμό 80.000 δρχ. (τιμές 1979) και για κάθε θάνατο 4.000.000 δρχ.. Με βάση την παραπάνω παραδοχή, ο κ. Κ. Παπαιωάννου υπολογίζει ότι οι άμεσες και έμμεσες ζημιές από πυρκαγιές, σε ποσοστό του λ.ε.π. (Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν) στη χώρα μας, φθάνει το 1,05% (χωρίς να συνυπολογιστούν οι καταστροφικές και αδικαιολόγητες δασικές πυρκαγιές των θερινών μηνών). Ειδικότερα για τα έτη 1980-84 αναφέρει ο κ Κ. Παπαιωάννου τα παραπάνω ποσά σε δισεκατομμύρια δραχμές: 1980 (4 δισ.), 1981 (19,5 δισ.), 1982 (6 δισ.), 1983 (11 δισ.) και 1984 (9 δισ.).

ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΠΟΣΟΣΤΟ κατουαες (1177), Διπλοκατοικίες (538), κ.α.]. 4.703 77,60% *Κτίρια προσωρινής διαμονής: [Ξενοδοχεία (43), Ξενώνες (6), Στρατόπεδα (5), κ.α.]. 65 1,05% *Χώροι συνάθροισης: [Θέατρα (4), Εστιατόρια (177), Ζαχαροπλαστεία (44), Καφενεία (45), Κινηματογράφοι (14), Κέντρα διασκέδασης (66), Λέσχες (7), Μουσεία (9), Ναοί (29), κ.α.]. 441 7,27% * Κτίρια εκπαίδευσης: [Α.Ε.Ι., Τ.Ε,Ι., Μ.Ε., Δ.Ε. (66), Νηπιαγωγεία (2), Παιδικοί σταθμοί (2), Φροντιστήρια (6)]. 76 1,25% * Κτίρια Υγείας Πρόνοιας: [Σταθμοί βρεφοκομχκοί (2), Γηροκομεία (4), Κλινικές (13), Νοσοκομεία (19), Υγειον/κοί σταθμοί (2), κ.α.]. 47 0,80% * Φυλακές. 3 0,05% *Χώροι εμπορίου: [Μεγάλα καταστήματα (13), Ινστιτούτα (3), Καταστήματα (283), Εργαστήρια επισκευών (8), Κουρεία - κομμωτήρια (3), Περίπτερα (16), Φαρμακεία (5), Τυπογραφεία (6)]. 337 5,56% * Κτίρια γραφείων: [Επιχειρήσεων (53), Ελευθ. Επαγγελματιών (37), Δημόσιων Υπηρεσιών (37), Τοπικής Αυτοδιοίκησης (8), Πολιτικών Κομμάτων (13),κ.α.]. 150 2,50% * Βιομηχανίες - Βιοτεχνίες: [Βαφεία (22), Εργοστάσια (204), Διυλιστήρια (15). 241 3,95% Αλλες ενδιαφέρουσες στατιστικές πληροφορίες ^^*., για ελληνικές πυρκαγιές του 1985 και 1986, είναι: 1985 1986 Πυρκαγιές σε δάση 1218 1033 Καταστροφές αγροτικών και δασικών εκτάσεων (σε χιλιάδες στρέμματα). 717 267 Θάνατοι προσώπων Ιδιώτες 78 Τραυματισμοί Ιδιώτες 58 Πυροσβέστες 44 Δηλητηριάσεις Ιδιώτες 7 Πυροσβέστες 19 Διασώσεις εγκλωβισμένων 11 Περιουσιακά στοιχεία (δις.δραχ.) -που απωλέσθηκαν 42 25 - που διασώθηκαν 456 452

1.3.1 Κίνδυνοι για τον άνθρωπο Μια ττυρκαγιά αποτελεί τιηγή σοβαρών κινδύνων για τον άνθρωπο (τα ζώα και τα φυτά). Οι κίνδυνοι αυτοί οφείλονται: - στην ανάπτυξη υψηλών θερμοκρασιών - στην μείοοση της αναλογίας του οξυγόνου - στον καπνό και τα αέρια παραπροϊόντα της καύσειος - στην κατάρρευση των δομικών κατασκευών Οι υψηλές θερμοκρασίες μπορούν να επιδράσουν στον άνθρωπο: α) άμεσα σε περιπτώσεις επαφής με τη φωτιά, οπότε υπάρχει και σοβαρός κίνδυνος ανάφλεξης των ρούχων αλλά και του ανθρώπινου σώματος. β) με τη μορφή ισχυρής θερμικής ακτινοβολίας, αν βρίσκεται στο άμεσο περιβάλλον της φωτιάς. Η υψηλή θερμοκρασία προκαλεί αφυδάτωση (εξάτμιση του νερού που είναι κύριο στοιχείο του ανθρώπινου σώματος) και εγκαύματα που μπορεί να οδηγήσουν στο θάνατο. γ) με την επαφή θερμών, ή πολύ θερμών, αέριων μαζών στο δέρμα του, ακόμη και όταν δεν βρίσκεται στο άμεσο περιβάλλον της φωτιάς, μπορεί να υποστεί υποθερμία, αφυδάτωση, σοκ, εγκαύματα, αναπνευστικά προβλήματα, καρδιακό επεισόδιο κ.α.. Πιθανή κατάληξη αυτών, κυρίως επειδή δρουν σε συνδυασμούς, μπορεί να είναι σοβαρές σωματικές και ψυχικές* πρόσκαιρες βλάβες, μόνιμες αναπηρίες και ακόμη ο θάνατος. Η μείωση του οξυγόνου στο περιβάλλον μιας οποιασδήποτε καύσεως (επομένως και μιας πυρκαγιάς), μπορεί να προκαλέσει αίσθηση ττνιγμονής, συμπτώματα ασφυξίας και τελικά το θάνατο. Σοβαρότατος εμφανίζεται συνήθως ο κίνδυνος από το μονοξείδιο του άνθρακα (CO), που συνυπάρχει στα καυσαέρια. Η παρουσία του οφείλεται ακριβώς στην ανεπάρκεια του οξυγόνου στο χώρο πυρκαγιάς. Η εισπνοή μονοξειδίου του άνθρακα^ ', ακόμη και για πολύ λίγα λεπτά της ώρας, είναι ιδιαίτερα ε^κίνδυνη. Σε ατμόσφαιρα με περιεκτικότητα 1,0/1,3% σε CO (κατ' όγκο) προκαλείται ο θάνατος. Γ\α το θέμα των ψυχολογικών προβλημάτων και επιπτώσεων στον άνθρωπο έχει δημοσιευθε^^ μια πολύ ενδιαφέρουσα εργασία, του κ. Βασ. Ν. Μπάλα (ιατρού), όπου αναλύονται τα συναισθήματα πανικού και οι ψυχονευρώσεις που μπορεί να προκληθούν εξ' αιτίας μιας πυρκαγιάς. Στο ίδιο άρθρο ο κ Βασ. Μπάλας παρουσιάζει, σε αρκετή έκταση, τις απαραίτητες ενέργειες κι πυρκαγιά

Αναττνευστικά προβλήματα δημιουργεί και η αυξημένη παρουσία Συγκεντρώσεις του αερίου σε αναλογία (κατ' όγκο μέχρι 5% οδηγούν σε σοβαρά αναπνευστικά προβλήματα, ενώ συγκεντρώσεις άνω του 10%, σε συνδυασμό με την έλλειψη οξυγόνου, μπορούν να προκαλέσουν απώλεια αισθήσεων και θάνατο. Ανάλογα με το είδος των καιόμενων υλικών, τα παραγόμενα καυσαέρια μπορούν να περιέχουν μεγάλη ποικιλία ενοχλητικών έως και επικίνδυνων πτητικών προϊόντων και καπνού. Τα προϊόντα αυτά είναι συχνά αιτίες δηλητηριάσεων ή και θανάτων, ακόμη και ανθρώπων που βρίσκονται σε αρκετή απόσταση από την εστία μιας πυρκαγιάς. Σε πολλές περιπτώσεις, συστήματα κυκλοφορίας αέρα (φυσικού ή τεχνητού αερισμού) και αεραγωγοί κλιματισμού μεγάλων κτιρίων, μετατρέπονται σε παγίδες θανάτου, γιατί μεταφέρουν επικίνδυνα παραπροϊόντα της καύσεως ή καπνό ή αέρα φτωχό σε οξυγόνο ή πλούσιο σε CO ή CO2 σε απομακρυσμένα σημεία, του κτιρίου. Τέλος οι υψηλές θερμοκρασίες μιας πυρκαγιάς υποβαθμίζουν ή και καταστρέφουν τα χαρακτηριστικά αντοχής φερόντων στοιχείων των κτιρίων και προκαλούν καταρεύσεις δομικών στοιχείων, με σοβαρές συνέπειες για τους ένοικους. Επειδή στο άμεσο περιβάλλον μιας ττυρκαγιάς συνυπάρχουν όλα τα παραπάνω στοιχεία, είναι φανερό ότι προκύπτουν σοβαροί και άμεσοι κίνδυνοι που μόνο η προνοητικότητα των κατασκευαστών και η πλήρης γνώση των κινδύνων από τους χρήστες των κτιρίων, μπορεί να αποτρέψει οδυνηρά αποτελέσματα. Μια στατιστική που έγινε στη Μ. Βρετανία με στόχο να εξεταστούν οι επιπτώσεις των πυρκαγιών σε ανθρώπους, έδειξε*^** μια συνεχή αύ^ση της αναλογίας των θυμάτων από καπνούς και αέρια (συγκριτικά με τις άλλες αιτίες), αλλά και αύξηση του συνολικού αριθμού των θυμάτων. *Otav η περιεκτικότητα του COj, στον αέρα ενός χώρου, υπερβεί το 14% επιτυγχάνεται κατάσβεση. Ομως αυτός ο στόχος (περιεκτικότητα σε CO^ μεγαλύτερη του 14%) χρειόιζεται ιδιαίτερη προσοχή γιατί το όριο επιβίωσης βρίσκεται αρκετά, χαμηλότερα από το όριο κατάσβεσης. Οταν λοιπόν γίνεται προσπάθεια ανάσχεσης μιας πυρκαγιάς με CO^ πρέπει πρώτα να απομακρυνθούν οι ότνθρωποι από το χώρο. ** Οταν η περιεκτικότητα του CO^, στον αέρα ενός χώρου, υπερβεί το 14% επιτυγχάνοντας κατάσβεση. Ομως αυτός ο στόχος (περιεκτικότητα σε CO2 μεγαλύτερη του 14%) χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή γιατί το όριο επιβίωσης βρίσκεται αρκετά χαμηλότερα από το όριο κατάσβεσης. Οταν λοιπόν γίνεται προσπάθεια ανάσχεσης μιας πυρκαγιάς με CO2 πρέπει πρώτα να απομακρυνθούν οι άνθρωποι από το χώρο.

1.3.2 Υλικές ζημιές από ^ρκαγιές Οι υλικές ζημιές που μτιορεί να προκόψουν λόγω μιας πυρκαγιάς είναι: καταστροφές στο υλικό περιεχόμενο, τον εξοπλισμό και το περίβλημα του χώρου, καταστροφή των φερόντων στοιχείων (υποστηλώματα, δοκοί) και τελική αχρήστευση ή και κατάρευση του κτιρίου, καταστροφές από μετάδοση ή επέκταση της πυρκαγιάς σε γειτονικούς χώρους, και έμμεσες ζημιές από την μερυα) ή ολική, προσωρινή ή οριστική διακοπή χρήσης της κατασκευής Ο περιορισμός των κινδύνων και των ζημιών από ττυρκαγιές αποτελεί πρόβλημα και καθήκον τόσο για όσους ασχολούνται με το σχεδιασμό και την κατασκευή κτιρίων και εγκαταστάσεοαν όσο και την ηγεσία αλλά και όλο το επιτελικό και στελεχιακό δυναμικό της Πυροσβεστικής Υττηρεσίας. Οι σωστές μελέτες δεν επαρκούν, παρ' ότι αποτελούν την αφετηρία κάθε σοβαρής προσπάθειας, για την προστασία ανθρώπων και αγαθών στα μεγάλα κτίρια και τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις. Ο συνεχής και υπεύθυνος έλεγχος των πυροσβεστικών μέσων, ο σεβασμός τιον προδιαγραφών στην καθημερινή πράξη (π.χ. διατήρηση σε πλήρη ετοιμότητα των οδεύσεων διαφυγής, του πυροσβεστικού εξοπλισμού κ.α.), η ετοιμότητα των ομάδων ττυροπροστασίας και των συστημάτων συναγερμού και άμεσης αντίδρασης (αυτοματισμοί κλπ.) είναι τα κύρια στοιχεία που θα δώσουν τον ατιαραίτητο χρόνο για την τελική κατάσβεση από τους πυροσβέστες. Εδώ θα μπορούσαν να γραφούν πολλά για τη σημασία της γρήγορης και σωστά μεθοδευμένης πυροσβεστικής επέμβασης που δεν πρέπει να βασίζεται μόνο στην επιμονή και την αυτοθυσία των πυροσβεστών μας αλλά και πρέπει να στηρίζεται σε επαρκή εκπαίδευση τους και πλήρη εξοπλισμό τους με σύγχρονα μέσα, τιαράλληλα με την σωστή και ικανοποιητική στελέχιοση των μονάδων επέμβασης και τιον κεντρικών υπηρεσιών με τα απαραίτητα επιτελικά στελέχη. 1.4 Παθητική (ή Δομική) και Ενεργητική Πυροπροστασία Ο μελετητής κάθε κτιρίου πρέπει να λάβει σοβαρά υπ' όψη του και τις ανάγκες της πυροπροστασίας. Ήδη οι ισχύοντες κανονισμοί καθορίζουν κάποιες απαιτήσεις, που συνδέονται κυρίως με το μέγεθος και τη χρήση του κτιρίου. Μέσα στα πλαίσια των κανονισμών ο μελετητής πρέπει ν αντιμετωττίσει το θέμα με τφοσοχή και σαφή πρόθεση, να προστατεύσει τα άτομα και τα αγαθά, από την πιθανότητα πυρκαγιάς (σε αντίθεση με τη συνήθη πρακτική, όπου ο μελετητής σε αγαστή συνεργασία με τον κατασκευαστή, αναζητούν τρόπους καταστρατήγησης των κανονισμών και περιορίζουν την πυρασφάλεια, για να υπηρετήσουν άλλες σκοπιμότητες). Άλλωστε το χαρακτηριστικό του «καλού» μελετητή είναι ότι θα αναζητήσει με επιμονή (και αντίστοιχο πνευματικό τίμημα) την επιτυχή εξισορρόπηση των ποικίλων (και συχνά αντικρσυόμενων) απαιτήσεων που πρέπει να ικανοποιηθούν, για να προκύψα ένα λειτουργικό, oucovopuc0 και ασφαλές κτίριο.

Ειδικά για τα θέματα της ττυροπροστασίας, κάθε μελετητής θα πρέπει να εξετάσει τα παρακάτω θέματα: δυνατότητες αποτροπής της έναρξης πυρκαγιάς, δυνατότητες να περιοριστεί η ανάπτυξη και μετάδοση τηθανής πυρκαγιάς έξω από κάποια (κατά το δυνατόν) προκαθορισμένα όρια, εξασφάλιση οδεύσεων διαφυγής για τους ανθρώπους που θα διαμένουν ή εργάζονται ή ετπσκέπτονται το κτίριο, την πιθανότητα ανάπτυξης συστήματος και εκκίνησης μηχανισμού κατάσβεσης, την εξασφάλιση της δυνατότητας προσέγγισης και όσο το δυνατόν ακίνδυνης δράσης των πυροσβεστών. Το πλέγμα αυτών των προβλημάτων και τηθανών λύσεων περιλαμβάνει μέτρα προληππκά και μέτρα κατασταλτικά. Τα τφοληπτικά ή παθητικά μέτρα, όπως έχει επικρατήσει να ονομάζοντας συνιστούν τη δομική ττυροπροστασία στην οποία αναφέρονται μέτρα πρόληψης πυρκαγιάς (π.χ. επιλογή μη καιόμενων υλικών) και μέτρα που λειτουργούν όταν εμφανιστεί πυρκαγιά, όπως είναι οι οδεύσεις διαφυγής, η διαμερισματοποίηση (από πλευράς πυρασφάλειας) των χώρων του κτιρίου, η επάρκεια δομοστατικής αντοχής με κατάλληλη προστασία των ευπαθών σημείων και η ελεγχόμενη ροή του καπνού που θα προκύψει. Δηλαδή τα παθητικά μέτρα πυροπροστασίας είναι προβλέψεις που έχουν ενσωματωθεί στη δομική κατασκευή. Κατασταλτικά ή ενεργητικά μέτρα πυροπροστασίας είναι μέτρα, εξοπλισμός και προγραμματισμένες δραστηριότητες που ενεργοποιούνται μόνο με την εμφάνιση ή κατά τη διάρκεια πυρκαγιάς. Στα ενεργητικά μέτρα πυροπροστασίας περιλαμβάνονται τα δίκτυα πυρανίχνευσης και σήμανσης (συναγερμός) για την εμφάνιση πυρκαγιάς, τα συστήματα καταιονισμού κατασβεσπκών υλικών (νερό, αφρός, σκόνες κλπ.) και τα ειδικά κεντρικά ή τοπικά μέσα κατάσβεσης. Επειδή η δομική ττυροπροστασία αποσκοπεί στην προστασία ανθρώπινων ζωών αλλά και συχνά πολύτιμων αγαθών, η ευθύνη την οποία επωμίζονται όσοι μελετούν ή εγκαταστατσύν ή κατασκευάζουν συστήματα πυροπροστασίας είναι μεγάλη και πρέπει να έχουν συναίσθηση των κινδύνων που εγκυμονούνται από λανθασμένες ή επιπόλαιες αποφάσεις και επιλογές. 1.5 Βασικές αρχές ττυρόσβεσης Με αφετηρία τη μελέτη του φαινομένου της καύσεως και την προσεκτική αξιοποίηση της διεθνούς εμπειρίας από πολλές πυρκαγιές, έχουν επιλεγεί μέθοδοι και υλικά που οδηγούν σε αποτελεσματικές διαδικασίες πυρόσβεσης. Το είδος, η ποσότητα και η θέση του κυρίως καιγόμενου υλικού, αποτελούν τη δεύτερη αφετηρία για την τακπκή κατάσβεσης που θα επιλεγεί Σε γενικές γραμμές, η βασική ετηδίωξη σε μία πυροσβεστική επέμβαση μπορεί να στοχεύα σε μία από τις παρακάτω διαδικασίες: Αραίωση, δηλαδή μείωση της πυκνότητας συγκεντρώσετος του υλικού ανα-φλέξεως, στην περιοχή που εξελίσσεται η πυρκαγιά. Το φαινόμενο της αραίωσης σπανίως επιτυγχάνεται με κατασβεστυτά μέσα. Συνήθως οφείλεται σε διαδικασίες έγκαιρης απομάκρυνσης υλικών, που δεν έχουν ακόμη αναφλέγει. Σε ειδικές περιπτώσεις, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ιδιόρρυθμες μέθοδοι; όπως π.χ. χρησιμοποιείται η έκρηξη για την κατάσβεση πυρκαγιάς σε φλέγόμενη πηγή φυσικού αερίου ή πετρελαίου.

Τοπιιαί ψύξη, που βασίζεται στην αφαίρεση ποσοτήτων θερμότητας από την εστία πυρκαγιάς, με ρυθμό ταχύτερο από το ρυθμό παραγωγής τους, ώστε λόγω μείωσης της θερμοκρασίας να διακοπεί η καύση. Η σχετική προσπάθεια βασίζεται στη διαπίστωση ότι από τα παραγόμενα ποσά θερμότητας μόνο το 10 παραμένει στην εστία. Το υπόλοιπο 90 % απάγεται με το ρεύμα των αερίων της καύσεως ή ακτινοβολείται στο περιβάλλον. Η ψυκτική επίδραση των μέσων κατασβέσεως στηρίζεται κυρίως σε διαδικασίες τιου απορροφούν σημαντικά ποσά θερμότητας, όπως είναι η εξάτμιση και η ατμοποίηση. Η άμεση ψύξη λόγω προσθήκης κάποιου υλυίού, (απλώς ψυχρού) είναι συνήθως τιολύ μικρής σημασίας. Ικανοποιητική ψύξη επιτυγχάνεται όταν το χρησιμοποιούμενο κατασβεστικό μέσο παρουσιάζει μεγάλη ταχύτητα εξατμίσεως και απαιτεί μεγάλη ποσότητα θερμότητας για την ατμοτιοίηση του. Η αποτελεσματικότητα της κατασβεστικής προσπάθειας μεγιστοποιείται όταν το κατασβεστικό μέσο ρίχνεται στην εστία της ττυρκαγιάς, σε επαρκή ποσότητα και σε λετηό καταμερισμό (π.χ. διαβροχή με νέφος νερού). Απόπνιξη, που στηρίζεται στη διαπίστωση, ότι οι περισσότερες φωτιές σβήνουν όταν στην περιοχή της εστίας μειωθεί η περιεκτικότητα του αέρα σε οξυγόνο κατά 3Θ % περίπου. Η τοπική αυτή μείωση της τιεριεκτικότητας σε οξυγόνο μπορεί να επιτευχθεί με διαδικασία αραίωσης, λόγω αυξημένης παρουσίας ή προσθήκης αδρανών (ως προς την καύση) αερίων, συνήθως CO2. Η μέθοδος της «απόπνιξης» βρίσκει εφαρμογή κυρίως σε κλειστούς χώρους ή όταν υπάρχει δυνατότητα να καλυφθεί ολόκληρη η φλέγόμενη περιοχή, έστω πρόσκαιρα, από άκαυστο κάλυμμα ή από το κατασβεστικό μέσο. Για την κάλυψη της φλέγόμενης περιοχής, μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατάλληλα τιυρίμαχα μέσα (π.χ. πάπλωμα αμιάντου) ή συνηθέστερα αφρός ή ακουστές ουσίες που δημιουργούν «κρούστα» και εμποδίζουν το οξυγόνο να συντηρήσει την καύση. Σε περίπτωση κατάσβεσης πυρκαγιάς σε υγρά καύσιμα, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ειδικά γαλακτώματα για τη επίτευξη «απόπνιξη9>. Καταλυτική κατάσβεση, που στηρίζεται στη διαπίστωση ότι η διαδικασία εξέλιξης του φαινομένου της καύσεως προϋποθέτει συνεχείς (αλυσιδωτές) αντιδράσεις. Αν αυτές οι αντιδράσεις επιβραδυνθούν αρκετά και τελικά διακοπούν, ε^τυγχάνεται κατάσβεση. Επίδραση αυτής της μορφής μπορεί να επιτευχθεί κατά δύο τρόπους: α. Το κατασβεστικό μέσο αντιδρά άμεσα στον μηχανισμό των αλυσιδωτών αντιδράσεων, όπως π.χ. συμβαίνει όταν δραστικός παράγων είναι αλογόνο, το οποίο συνδέεται με την ελεύθερη ρίζα των αλυσιδωτών αντιδράσεων καύσεως και την καθιστά κορεσμένη. β. Το κατασβεστικό υλικό δρα ως διαχωριστικό μέσο, λόγω ταχείας αυξήσεως των ποσοστών των αναπαραγομένων ποσοτήτων ελεύθερων ριζών και επιταχύνει τη διάσπαση των υπεροξειδίων. Η καταλυτική δράση μπορεί να επιτύχει ραγδαία κατάσβεση. Για να επιτευχθούν οι πυροσβεστικές δράσεις που ήδη αναφέρθηκαν πρέπει να χρησιμοποιηθούν τα κατάλληλα υλικά και βέβαια ο απαραίτητος εξοπλισμός. Όσον αφορά στα υλικά κατάσβεσης χρησιμοποιούνται το νερό, το CO2, ειδικές σκόνες (γνωστές σαν «ξηρές σκόνε9>), αεραφροί και ειδικά αλογονούχα υγρά και αέρια Όσον αφορά στον μηχανικό εξοπλισμό χρησιμοποιείται μια μεγάλη πουαλία εργαλείων και βοηθητικών μέσων, σταθερών και κινητών συσκευών και μηχανημάτων και σειρά ολόκληρη ειδικών εγκαταστάσεων.

1.5.1 Κινητά συστήματα και βασικός εξοπλισμός ττυρόσβεσης Στα κινητά συστήματα περιλαμβάνονται βοηθητικά εργαλεία, φορητοί και τροχήλατοι ^ροσβεστήρες και ακόμη κινητές συσκευές μέχρι και τα ττυροσβεστικά οχήμαια. Βασικό ενδιαφέρον, εκτός των κινητών συστημάτων, συγκεντρώνουν οι διαφόρων τύπων και μεγεθών πυροσβεστήρες, φορητοί και τροχήλατοι, που εκτοξεύουν CO2, κατασβεσηκές «ξηρές σκόνες κατασβεστικό αφρό, νερό (με ή χωρίς προσμίξεις), ειδικά αλογονούχα κατασβεστικά μέσα. Στα κινητά συστήματα πυρόσβεσης περιλαμβάνονται και τα ττυροσβεστικά οχήματα, που λειτουργούν τόσο σαν ογκώδεις ττυροσβεστήρες όσο και σαν ισχυρές αντλίες εκτόξευσης κατασβεστικών μέσων (νερού, αφρού κ.λ.π.). Μία σειρά από εργαλεία και εξαρτήματα υποβοηθούν έμμεσα την κατάσβεση πυρκαγιών. Τέτοια είναι βαρέλια με νερό ή άμμο, πυρίμαχα υφάσματα, χωρίσματα, στολές κ.λπ., φτυάρια, ττυροσβεστικά τσεκούρια, σκάλες, γάντια, μάσκες κ.α. 1.5.2 Εγκαταστάσεις ττυρόσβεσης Οι μόνιμες εγκαταστάσεις πυρόσβεσης αποτελούν αναπόσπαστο λειτουργικό τμήμα του κτιρίου ή της παραγωγικής μονάδας που προστατεύουν. Τα μόνιμα συστήματα μπορεί να είναι απλές πυροσβεστικές φωλιές (με ή χωρίς αντλιοστάσιο και ειδική δεξαμενή), συστήματα διαβροχής και κατακλυσμού με κάποιο ττυροσβεστικά μέσο (χειροκίνητης ή αυτόματης λειτουργίας) ή ακόμη και πολυσύνθετα ολοκληρωμένα ττυροσβεστικά συστήματα με ηλεκτρικό κεντρικό έλεγχο, ανιχνευτές πυρκαγιάς σήμανση και συναγερμό, αυτόματα λειτουργούντα στοιχεία κατάσβεσης (π.χ. ακροφύσια Sprinkler) κλπ.. 1.6 Βασική Ορολογία - Συμβολισμοί 'Οπως είναι φυσικό, η όλη ετηστημονική και επιχειρηματική προσπάθεια ανπμετωττίσεοΰς των πυρκαγιών έχα οδηγήσα στη καθιέριοση κάποιων ειδικών όρων, συμβολισμών, συμβόλων και στοιχείων «σήμανσης), που χρησιμοποιούνται τόσο στη σχετική βιβλιογραφία (βιβλία, διατάγματα, τεχνικές οδηγίες, επιστημονικές ανακοινώσεις, ενημερωτικά φυλλάδια και έντυπα κ.α.), όσο και την καθημερινή πρακτική. Μικρή επιλογή ορισμών και συμβόλων πιστεύουμε ότι θα βοηθήσει τον αναγνώστη στην καλύτερη κατανόηση όσων θα εκτεθούν παρακάτω. 1.6.1 Βασική Ορολογία Αδιέξοδο χαρακτηρίζεται μια κοινόχρηστη περιοχή του ορόφου από κάθε σημείο της οποίας η διαφυγή μπορεί να γίνει μόνο προς μία κατεύθυνση. Αεραφρός ή ττυροσβεστικός ή μηχανικός αφρός είναι συγκέντρωση μικρών φυσαλίδων που έχουν μικρότερο ειδικό βάρος από το νερό ή τα πετρελαιοειδή και εμφανίζει την ιδιότητα να προσκολλάται και να καλύπτει καιγόμενες ή υπό ανάφλεξη επιφάνειες (ακόμη και κατακόρυφες), με αποτέλεσμα το «πνίξιμο» της φωτιάς. Οι αεραφροί αποδίδονται στην έξοδο καταλλήλων συσκευών (αφροποιητών), οι οποίες αναμιγνύουν κατάλληλο υδατικό διάλυμα (που περιέχει ενεργό ουσία) με ατμοσφαιρικό αέρα. -11-

Ακαυστο δομικό υλικό, χαρακτηρίζεται κάθε δομικό υλικό που πληροί τα κριτήρια της δοκιμασίας ακουστότητας. Ακαυστο υλικό είναι υλικό το οποίο δεν καίγεται, ούτε αποδίδει εύφλεκτους ατμούς σε αρκετή ποσότητα για αυτανάφλεξη, ακόμη και όταν θερμανθεί σε θερμοκρασία περίπου 750 C (1382 F). Η ακουστότητα κάθε υλικού πρέπει να κριθεί από δημόσια αρχή, με μια από τις καθιερωμένες διαδικασίες δοκιμής. Οποιοδήποτε άλλο υλικό είναι καύσιμο υλικό. Ακεραιότητα ενός δομικού στοιχείου απέναντι στη φωτιά, είναι η ικανότητα του να εμποδίζει το πέρασμα των φλογών και των θερμών καυσαερίων στη μη εκτεθειμένη στις φλόγες πλευρά του, σε περίπτωση προσβολής φωτιάς από τη μία πλευρά. Αμεση απόσταση διαφυγής λέγεται το μήκος της ευθείας γραμμής από τυχόν σημείο ενός ορόφου, μετρούμενη μέσα στο περίγραμμα του κτιρίου, προς την πλησιέστερη έξοδο κινδύνου, αγνοώντας τα ενδιάμεσα χωρίσματα και τους τοίχους, εκτός από αυτούς του πυροπροστατευμένου κλιμακοστασίου. Ανιχνευτής ττυρκαγιάς είναι το τμήμα ενός συστήματος αυτόματης ανίχνευσης πυρκαγιάς, το οποίο συνεχώς ή σε συχνά χρονικά διαστήματα παρακολουθεί τα κατάλληλα φυσικά ή και χημικά φαινόμενα για την ανίχνευση πυρκαγιών στην τιεριοχή που επιτηρεί. Ανάλογα με το είδος της ανίχνευσης που πραγματοποιούν, διακρίνονται σε ανιχνευτές Θερμότητας, καττνού, καττνού με ιονισμό, οπτικής ανίχνευσης καπνού και ανιχνευτές αερίων. Ανάλογα με τον τρόπο που αντιδρούν στο φαινόμενο που ανιχνεύουν, διακρίνονται σε ανιχνευτές σταθερής τιμής, διαφορικούς και θερμοδιαφορικούς. Με αφετηρία τη διάταξη εγκατάστασης τους χαρακτηρίζονται σαν σημειακοί ανιχνευτές, πολυσημειακοί και γραμμικοί. Ανιχνευτές ττυρκαγιάς λέγονται τα όργανα ενός συστήματος αυτόματης ανίχνευσης ττυρκαγιάς, τα οποία συνεχώς ή σε τακτά χρονικά διαστήματα παρακολουθούν την τυχόν εμφάνιση φυσικών ή και χημικών φαινομένων, επακόλουθων φωτιάς, σε μια ορισμένη περιοχή κτιρίου και μεταδίδουν τα αντίστοιχα σήματα συναγερμού ή ελέγχου. Αντίσταση ενός δομικού στοιχείου στη δίοδο θερμότητας, είναι η ικανότητα του να εμποδίζει τη μετάδοση θερμότητας δια μέσου της μάζας του. Η αντίσταση αυτή εκφράζεται σε μονάδες θερμότητας σε δεδομένο χρόνο. Αποδεκτή ή εγκεκριμένη είναι συσκευή ή διάταξη που έχει ειδικά σχεδιαστεί για χρήση σε πυροσβεστικά συστήματα και είναι αποδεκτή ή εγκεκριμένη από δημόσιο οργανσμό της χώρας κατασκευής ή προέλευσης της. Απροστάτευτη όδευση διαφυγής λέγεται το πρώτο τμήμα μιας όδευσης διαφυγής, που περιβάλλεται από δομικά στοιχεία χωρίς ειδικές απαιτήσεις ττυραντίστασης και καταλήγει σ' ένα χώρο σχετικά ή απόλυτα ασφαλή. Αρμόδια αρχή είναι δημόσια υπηρεσία ή άλλος αρμόδιος φορέας ή οργανσμός που έχει την ευθύνη του ελέγχου και της έγκρισης μελέτης ή του ελέγχου ή της παραλαβής στοιχείων (ή συσκευών) ττυροπροστασίας ή ττυρόσβεσης ή πλήρους εγκατάστασης. Αυτοκλειόμενο κούφωμα λέγεται εκείνο που είναι εξοπλισμένο με κατάλληλο μηχανσμό επαναφοράς του στην κλειστή θέση. Αυτόματος καταιονητήρας λέγεται συσκευή συνδεδεμένη με δίκτυο παροχής νερού, η οποία ενεργοποιείται αυτόματα σε μια προκαθορισμένη θερμοκρασία και εκτοξεύει νερό. Βαθμός διόγκωσης αφροποιητικού μίγματος είναι ο λόγος του όγκου του νερού που χρησιμοποιήθηκε προς τον όγκο του αφρού που προέκυψε. Ο βαθμός διόγκωσης εξαρτάται από το είδος του χρησιμοποιούμενου συμπυκνώματος και τη συσκευή (αφρογεννήτρια). Διακρίνουμε χαμηλή, μέση και υψηλή διόγκωση. -12-

Βραχίονας δικτύου καταιονητήρων είναι κατακόρυφος σωλήνας που οδηγεί το νερό προς τα πάνω ή προς τα κάτω ή είναι οριζόντιος που τροφοδοτεί ένα καταιονητήρα και συνδέεται προς σωλήνα διανομής ή προς κλάδο, μέσα στην επκράνεια σχεδιασμού. Γόμωση πυροσβεστήρα είναι η μάζα ή ο όγκος του πυροσβεστικού υλικού που περιέχει ο πυροσβεστήρας. Η γόμωση συσκευών που έχουν κύριο συστατικό το νερό δίνεται κατά όγκο (σε It), ενώ η γόμωση των υπόλοιπων συσκευών κατά μάζα (σε kg). Διαμερισματοποίηση είναι η υποδιαίρεση ενός κτιρίου σε πυροδιαμερίσματα. Διάρκεια λειτουργίας ττυροσβεστήρα είναι ο χρόνος σε δευτερόλεπτα (δ), μέσα στον οποίο αδειάζει το πυροσβεστικό υλικό του χωρίς να διακοπεί η εκκένωση και με τη βαλβίδα εξόδου πλήρως ανοικτή. Διαφράγματα πλοίων κλάσης «Α» (ή καταστρώματα) είναι τμήματα της δομής του πλοίου που πληρούν τους όρους : (ί). Είναι κατασκευασμένα από χάλυβα ή άλλο <ασοδύναμο υλικό» (ϋ). Είναι επαρκώς ενισχυμένα (ΐϋ). Είναι κατασκευασμένα με τέτοιο τρόπο, ώστε να παρεμποδίσουν τη δίοδο καπνού και φλογών, μέχρι τέλους μιας τυποποιημένης δοκιμής φωτιάς, διάρκειας μιας ώρας (ίν). Είναι τιυρίμαχα, μονωμένα με εγκεκριμένα άκαυστα υλικά, κατά τρόπο ώστε η μέση θερμοκρασία στη μη εκτιθέμενη όψη να μην υτιερβαίνει περισσότερο από 139 C (250 F) την αρχική θερμοκρασία σε οποιοδήποτε σημείο (περιλαμβανόμενου και οποιουδήποτε αρμού), και να υψώνεται περισσότερο από 180 C (325 F) πάνω από την αρχική θερμοκρασία στους χρόνους: κλάση «Α-60» κλάση «Α-30» κλάση «Α-15» κλάση«α-0» 60 min. 30 min. 15 min. 0 min. (ν). Μπορούν να ανταποκριθούν σε πρότυττη δοκιμασία, από επίσημη αρχή, για να διαπιστίΰθεί ότι πληρούν όλες τις παραπάνω απαιτήσεις. Διαφράγματα πλοίων κλάσης «Β» (όπως και καταστρώματα, οροφές ή επενδύσεις) είναι τμήματα που πληρούν τους όρους: (i). Παρεμποδίζουν τη δίοδο της φλόγας μέχρι το τέλος της μισής χρονικής διάρκειας εκείνης που αντιστοιχεί στην τυποτιοιημένη δοκιμή φωτιάς, (ϋ). Έχουν επαρκή μόνιυση ώστε η μέση Θερμοκρασία, στη μη εκτεθειμένη όψη τους, να μην υψώνεται περισσότερο από 139 C (250 F) πάνω από την αρχική θερμοκρασία και ακόμη η θερμοκρασία σε οποιοδήποτε σημείο (περιλαμβανομένου και οποιουδήποτε αρμού) να υψώνεται πάνω από 225 C (405 F) πάνω από την αρχυσή θερμοκρασία στους χρόνους: κλάση «Β -15» 15 min. κλάση «Β - Ο» Ο min. (iii). Είναι κατασκευασμένα από συγκεκριμένα άκαυστα υλικά (εκτός εξαιρέσεων που προβλέπει ο κανονισμός). (iv). Μπορούν να ανταποκριθούν σε πρότυπη δοκιμή αρμόδιας αρχής. Δομική Πυροπροστασία είναι το σύνολο των μέτρων, εργασιών και κατασκευών που βασισμένες σε προσεκτική μελέτη όσων διαδραματίζονται σπς πυρκαγιές κτιρίων, επιτρέπουν την ττυρασφαλή σχεδίαση των δομικών κατασκευών. Έξοδος κινδύνου είναι το άνοιγμα εισόδου σε ττυροπροστατευμένη όδευση διαφυγής ή κατευθείαν σε ασφαλή υπαίθριο χώρο.

Εξοπλισμός μετάδοσης του σήματος συναγερμού πυρκαγιάς είναι ο ενδιάμεσος εξοπλισμός που μεταδίδει το σήμα συναγερμού και τα όργανα ελέγχου και ενδείξεων, στο σταθμό λήψεως σημάτων συναγερμού πυρκαγιάς. Εξωτερικό κλιμακοστάσιο λέγεται εκείνο που κατασκευάζεται έξω από το περίγραμμα του κηρίου. Επικίνδυνος χώρος λέγεται κάθε χώρος ενός κτιρίου, όπου παράγονται ή χρησιμοποιούνται ή και αποθηκεύονται ιδιαίτερα εύφλεκτα και εκρηκτικά υλικά, υγρά, εμπορεύματα κλπ. Επιφανειακή εξάπλωση φλόγας είναι εκείνη που γίνεται με ορισμένη ταχύτητα, πάνω στην επιφάνεια ενός δομικού στοιχείου ή υλικού, όταν αυτό αναφλέγετ Εσωτερικά τελειώματα λέγονται τα κατασκευαστικά στοιχεία με τα οποία γίνεται η τελική διαμόρφωση των εσωτερικών επιφανειών των κτιρίων, όπως επιχρίσματα, επενδύσεις, επιστρώσεις, χρωματισμοί, αρμολογήματα, μονώσεις, κλπ. Ευστάθεια σε φωτιά ενός δομικού στοιχείου είναι η ικανότητα του να μην καταρρέει ή να μην ξεπερνά τα όρια παραμόρφωσης, όταν φορτισμένο με προκαθορισμένο φορτίο εκτίθεται στην επίδραση της φωτιάς. Θερμική αδράνεια είναι ο χρόνος που απαιτείται για την άνοδο της θερμοκρασίας της επιφάνειας ενός υλικού, όταν αυτό αναφλέγει. Είναι ίση με το γινόμενο της θερμοαγωγιμότητας k, ετή την πυκνότητα ρ, ετή την ειδική θερμότητα c. Θερμική διαχυτικότητα είναι η ποσότητα που καθορίζει την ταχύτητα ανόδου της θερμοκρασίας ενός υλικού, σε σημεία εκτεθειμένης σε φωτιά επιφανείας. Είναι ίση με το λόγο της θερμοαγοαγιμότητας k, προς το γινόμενο της ειδικής θερμότητας c, επί την πυκνότητα ρ. Θερμικό φορτίο ενός χώρου, είναι η συνολική ποσότητα θερμότητας που θα αποδώσουν, αν καούν πλήρως, όλα τα αναφλέξιμα αντικείμενα υλικά και στοιχεία, που περιέχονται ή περικλείουν το χώρο, ανά μονάδα επιφανείας το δαπέδου. Το θερμικό φορτίο εκφράζεται σε MJ/m^ (ή Mcal/m^), ή ισοδύναμο βάρος ξύλου ανά (με την παραδοχή ότι 1 kg ξύλου αποδίδει 4,8 Meal). Θερμοαγωγιμότητα είναι η ικανότητα υλικού να αφήνει τη θερμότητα να περνά δια μέσου της μάζας του. Καπνός είναι το ορατό τμήμα των προϊόντων μιας καύσεως. Αποτελείται κυρίως από αιωρούμενα σωματίδια άνθρακα και πίσσας, τα οποία έχουν υποστεί ατελή καύση και παρασύρονται προς τα επάνω με τα υπόλοιπα καυσαέρια. Καυσαέρια είναι το σύνολο των αερίων προϊόντων της καύσης. Καταιονητήρας είναι εξάρτημα που κλείνει το στόμιο ενός σωλήνα σε ένα σύστημα καταιονισμού και είναι σχεδιασμένο να εκτοξεύει νερό υπό μία προκαθορισμένη μορφή και να καλύπτει μία ορισμένη ε^φάνεια, όταν ενεργοποιηθεί, σε μια προκαθορισμένη θερμοκρασία. Κατάσβεση είναι η διαδικασία βαθμιαίας διακοπής του φαινομένου της καύσειος. Η κατάσβεση επιτυγχάνεται με: α) απαγωγή θερμότητας με ρυθμό ταχύτερο από το ρυθμό αποβολής νέων ποσοτήτων λόγω καύσεως (π.χ. με καταιονισμό νερού), β) διακοττή της άμεσης επαφής του καύσιμου υλικού με το μέτωπο της φωτιάς (π.χ. απομόνοϊση λόγω κάλυψης με αφρό ή αλεξίπυρο υλικό), γ) τοτηκή μείωση της ποσότητας του οξυγόνου (π.χ. με αραίωση λόγω προσαγωγής - ή τοτηκής απελευθέρωσης ή παραγιογής - αδρανών αερίων ή διοξειδίου του άνθρακα), και δ) διακοπή των αλυσιδωτών αντιδράσεων της καύσης (π.χ. χημική δράση από σκόνες).

Κατασβεστικός αφρός (βλέττε «αεραφρός»). Καυστό δομικό υλικό λέγεται οποιοδήποτε υλικό δεν πληροί τα κριτήρια της δοκιμασίας ακουστότητας. Κλάδος δικτύου καταιονητήρων είναι σωλήνας που τροφοδοτείται από σωλήνα διανομής και τροφοδοτεί δύο ή περισσότερους καταιονητήρες είτε ένα ή περισσότερους βραχίονες. Κρίσιμη θερμοκρασία δομικού στοιχείου είναι η θερμοκρασία στην οποία ένα δομικό στοιχείο χάνει τόσο ποσοστό της φέρουσας ικανότητας του, ώστε δεν μπορεί τιλέον να φέρει το φορτίο λειτουργίας του. «Μάνικα» είναι εύκαμπτος ττυροσβεστικός σωλήνας, ο οποίος όταν δεν είναι γεμάτος με νερό καταλαμβάνει ελάχιστο χώρο γιατί η διατομή του παύει να είναι κυκλική (γίνεται πεπλατυσμένη) και τυλίγεται σε «κουλούρα». Μηχανισμός ελέγχου για τον αυτόματο εξοπλισμό πυροπροστασίας είναι ο αυτόματος μηχανισμός, που χρησιμοποιείται για την ενεργοποίηση των μέτρων πυροπροστασίας, μετά τη λήψη του σήματος από τα «όργανα ελέγχου και ενδείξεων». Ξηρό σύστημα σωληνώσεων είναι ένα δίκτυο σωληνώσεων που περιλαμβάνει καταιονητήρες (sprinklers) κατάλληλους για καταιονισμό νερού και το οποίο σύστημα σωληνώσεων περιέχει (σε ομαλές συνθήκες) αέρα ή άζωτο υπό πίεση. Αν για οποιοδήποτε λόγο ο αέρας ή το άζωτο εκφύγει από το στόμιο του καταιονητήρα, επιτρέπει στην πίεση του νερού να ανοίξει μια ειδική βαλβίδα, με αποτέλεσμα να εισχωρήσει το νερό στο σύστημα σωληνώσεων και, μέσο των ανοικτών καταιονητήρων, να εκτοξευθεί προς τα έξω. Όδευση διαφυγής λέγεται μία συνεχής και χωρίς εμπόδια πορεία για τη διαφυγή από οποιοδήποτε σημείο ενός κτιρίου προς ένα ασφαλή, υπαίθριο συνήθως χώρο, σε περίπτωση πυρκαγιάς. Οικοδομικό διάκενο λέγεται το κενό που περικλείεται από δομικά στοιχεία (συμπεριλαμβανομένης και της ψευδοροφής) ή εμπεριέχεται σ' ένα δομικό στοιχείο. Στα διάκενα δεν συμπεριλαμβάνονται οι αίθουσες, τα ντουλάπια, προστατευμένα φρεάτια, οι καπνοδόχοι και οι διάφοροι αγωγοί. Όργανα ελέγχου και ενδείξεων είναι τα όργανα μέσο των οποίων ένας ανιχνευτής πυρκαγιάς μπορεί να εφοδιάζεται με ενέργεια και που χρησιμοποιούνται σαν δέκτες και επεξεργαστές του σήματος συναγερμού. Μπορούν ακόμη να χρησιμοποιηθούν για να παρακολουθούν τη σοκπή λειτουργία του συστήματος και για να δίνουν ηχητικές και οπτικές προειδοποιήσεις σε περίπτωση τεχνικού προβλήματος (βλάβη). Οριζόντια έξοδος είναι εκείνη που επιτρέπει το πέρασμα από ένα χώρο του κτιρίου προς μια περιοχή ενός άλλου κτιρίου, η οποία βρίσκεται περίπου στην ίδια στάθμη ή, πέρασμα δια μέσου διαχωριστικού τοίχου, ή πέρασμα γύρω από ένα διαχωριστικό τοίχο προς περιοχή του ίδιου κτιρίου στο ίδιο περίπου επίπεδο, και οι περιοχές αυτές παρέχουν προστασία από καπνό και φωτιά που προέρχονται από το χώρο διαφυγής ή / και από χώρους που επικοινωνούν με αυτόν. Όροφος εκκένωσης είναι ο όροφος του κτιρίου, από τον οποίο εξέρχονται προς ασφαλή χώρο οι οδεύσεις διαφυγής. Παροχή όδευσης διαφυγής είναι ο αριθμός των ατόμων που είναι δυνατό να διαφύγουν έγκαιρα σε περίπτωση πυρκαγιάς, χρησιμοποιώντας αυτή την όδευση. Πίεση δυναμική είναι η πίεση του νερού που μετριέται με σωλήνα ρίίοΐ, όταν υπάρχα ροή νερού. Πίεση στατική είναι η πίεση του νερού που μετριέται μ' ένα μανόμετρο όταν δεν υπάρχει ροή νερού. -15-

Πληθυσμός κτιρίου ή πληθυσμός είναι ο αριθμός ατόμων που προβλεπεται ότι μπορεί να βρεθούν μέσα στο κτίριο και σε περίπτωση ττυρκαγιάς θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσουν τις οδεύσεις διαφυγής. Πλούμιο είναι μίγμα θερμών αερίων, υλικών πυρόλυσης και συμπύκνωσης και θερμού αέρα, που αποτελεί την ανερχόμενη στήλη πάνω από την εστία μιας φωτιάς. Ποσοστό ανάμειξης είναι η εκατοστιαία αναλογία νερού και συμπυκνώματος για τη δημιουργία κατασβεστικού αφρού. Πραγματική απόσταση απροστάτευτης όδευσης διαφυγής λέγεται το μήκος της πορείας που φυσιολογικά θα διανύσει ένα άτομο για να διαφύγεμ σε περίπτωση πυρκαγιάς, από τυχόν σημείο ενός ορόφου, μέχρι την πλησιέστερη έξοδο κινδύνου. Πυραντίσταση λέγεται η ικανότητα μιας κατασκευής ή ενός δομικού στοιχείου ν' αντιστέκεται για ένα καθορισμένο χρονικό διάστημα, που ονομάζεται δείκτης πυραντίστασης, στα θερμικά αποτελέσματα μιας φωτιάς, χωρίς απώλεια της ευστάθειας, της ακεραιότητας και της αντίστασης στη δίοδο της θερμότητας. Πυράντοχο κούφωμα λέγεται, κάθε κούφωμα, που δοκιμαζόμενο μαζί με τις διατάξεις στήριξης του σε δοκιμασία πυραντίστασης, παρουσιάζει ένα προκαθορισμένο δείκτη ττυραντίστασης. Πυράντοχο κούφωμα είναι ένα πλήρες κούφωμα που παρουσιάζει ένα προαπαιτούμενο βαθμό πυραντίστασης. Πυροδιαμέρισμα είναι τμήμα κτιρίου ή και ολόκληρο κτίριο που περικλείεται ερμητικά από δομικά στοιχεία με προκαθοριζόμενο, κατά περίπτωση, δείκτη πυραναί στάσης Πυροδιαμέρισμα είναι κλειστός χώρος που διαχωρίζεται από τους γειτονικούς χώρους με πυράντοχα τοιχώματα, ορισμένης αντοχής στη φωτιά. Πυροδιαμέρισμα ή «διαμέρισμα πυρκαγιάς» είναι ένα τμήμα του κτιρίου που διαχωρίζεται από το υπόλοιπο με δάπεδα και τοίχους, κατασκευασμένο κατά τρόπο ώστε μέσα σε αυτό να μπορεί να αναπτυχθεί ελεύθερα μια πυρκαγιά, χωρίς να εξαπλωθεί σε άλλους χώρους, για προκαθορισμένο διάστημα. Τα δομικά στοιχεία που περιβάλλουν το διαμέρισμα μπορούν να περιέχουν και τμήματα αναγκαία για τη λειτουργία, με αντοχή σε πυρκαγιά μικρότερη από αυτή που αντιστοιχεί στο χρόνο αυτό, όπως π.χ. πόρτες και παράθυρα. Γίνεται η παραδοχή, πως η διάδοση της πυρκαγιάς από τα στοιχεία αυτά, μπορεί να παρεμποδισθεί με τη δράση της πυροσβεστικής υπηρεσίας, εφ' όσον καταφθάσει μέσα στο χρόνο αντοχής τους. Οι κανονισμοί θέτουν όριο για το μέγεθος των διαμερισμάτων. Το όριο αυτό καθορίζεται μεγαλύτερο αν προστατεύονται από συστήματα αυτόματης κατάσβεσης. Πυροθερμικό φορτίο είναι η ποσότητα της εκλυόμενης θερμότητας από την καύση του συνόλου των υλικών που βρίσκονται μέσα σ' ένα χώρο κτιρίου (βλέπε και «θερμικό φορτίο»). Πυροπροστατευμένη όδευση διαφυγής λέγεται εκείνο το τμήμα της όδευσης (κλιμακοστάσιο, διάδρομος, προθάλαμος κλπ.) που περικλείεται από πυράντοχα δομικά στοιχεία με προκαθορισμένο δείκτη πυραντίστασης. Πυροσβεστήρας είναι συσκευή που περιέχει πυροσβεστική ύλη που μπορεί να εκτοξευθεί εναντίον πυρκαγιάς με τη βοήθεια εσωτερικής πίεσης. Αυτή η πίεση μπορεί να συνυπάρχει με την πυροσβεστική ύλη στο σώμα του πυροσβεστήρκι ή να παράγεται από μία χημική αντίδραση ή να οφείλεται στην ελευθέρωση ενός βοηθητικού αερίου. Π υροσβεστική λήψη είναι κατάλληλα διαμορφωμένο σημείο του πυροσβεστικού συστήματος, με κατάλληλη υποδοχή, στο οποίο συνδέονται οι πυροσβεστικοί σωλήνες. -16-

Πυροσβεστικό υλικό είναι η ουσία που περιέχεται στον ττυροσβεστήρα και που προκαλεί την κατάσβεση της ττυρκαγιάς. Πυροσβεστικός σωλήνας είναι εύκαμπτος σωλήνας που μπορεί να τυλιχτεί κατά τρόπο ώστε να καταλαμβάνει μικρό χώρο και μπορεί να μεταφερθεί και να χρησιμοποιηθεί, από ένα ή περισσότερα άτομα, για τη μεταφορά και εκτόξευση νερού σε περιοχή φωτιάς. Πυροσβεστικός σωλήνας σκληρός είναι σωλήνας που διατηρεί την κυκλική του διατομή και όταν δεν είναι γεμάτος με νερό. Πυροσβεστική φωλιά είναι ειδική πυροσβεστική λήψη, εφοδιασμένη με τον κατάλληλο εξοπλισμό για τη μόνιμη σύνδεση και φύλαξη εύκαμτιτου πυροσβεστικού σωλήνα και άλλων πυροσβεστικών στοιχείων ή συσκευών. Πυροφραγμός λέγεται κάθε κατασκευή από άκαυστα ή περιορισμένης καυστότητας υλικά, που διακόπτει οικοδομικό διάκενο ή γεμίζει αρμούς και χάσματα οικοδομικών στοιχείων, ώστε να εμποδίζεται η διέλευση καπνού και φλογών μέσα απ' αυώ. Πυροφραγμός είναι κάθε δομική κατασκευή, που εμποδίζει τη διέλευση καπνού και φλογών, μεταξύ δύο χώρων ενός κτιρίου. Σταθμός ελέγχου είναι ένα σύνολο βαλβίδων και διατάξεων (μηχανικών και ηλεκτρικών) που χρησιμεύει στην εκτέλεση σειράς ενεργειών από ένα κεντρικό σημείο: α) απομόνωση του συστήματος από την πηγή νερού, β) αποστράγγιση του συστήματος, γ) έλεγχος των υδραυλικών χαρακτηρισηκών του νερού τροφοδότησης, δ) έλεγχος των μηχανισμών συναγερμού. Σταθμός λήψης σήματος βλάβης είναι το «κέντρο», από το οποίο μπορεί να αρχίσει η λήψη μέτρων, για την αποκατάσταση βλαβών του συστήματος πυροπροστασίας. Σταθμός λήψης σήματος συναγερμού ττυρκαγιάς είναι το «κέντρο» από το οποίο μπορεί να αρχίσει, σε οποιαδήποτε στιγμή, η λήψη των απαραίτητων μέτρων για την καταπολέμηση πυρκαγιάς. Στήλη είναι σωλήνωση, συνήθως κύρια και κατακόρυφη, που ξεκινά από τη βαλβίδα ελέγχου του συστήματος ή τις επιμέρους σωληνώσεις των ορόφων. Στήλη διανομής δικτύου καταιονητήρων είναι κατακόρυφος σωλήνας, που ανεβαίνει ή κατεβαίνει και συνδέεται με τους σταθμούς ελέγχου της εγκατάστασης. Είναι επίσης σωλήνας που συνδέει σωλήνες διανομής ή σωλήνα διανομής, με κ λ ^ ο σε διαφορεηκό επίπεδο. Συμττύκνωμα αφρού είναι η επιφανειακή ενεργός ουσία, που θα αναμιχθεί με νερό για να δώσει το αφρογόνο διάλυμα, τιου περαιτέρω αναμιγνυόμενο με αέρα, δίδει τον κατασβεστικό αφρό. Συσκευές συναγερμού είναι εξοπλισμός που δεν είναι ενσωματωμένος στα «όργανα ελέγχου και ενδείξεων» και ο οποίος χρησιμοποιείται για προειδοποίηση σε περίπτωση πυρκαγιάς. Σύστημα μηχανικής απαγωγής καττνού και αερίων είναι ένα δίκτυο αγωγών που έχουν σχεδιαστεί και εγκατασταθεί με στόχο να παρεμποδίσουν την εξάπλωση του καπνού σε ορισμένους χώρους ενός κτιρίου, όπως κοινόχρηστους διαδρόμους, προστατευμένες οδούς διαφυγής. Το σύστημα αυτό είναι δυνατό να είναι ένα κατάδηλα σχεδιασμένο σύστημα κλιματισμού ή ένας συνδυασμός αυτού με άλλα συστήματα, όπως ένα σύστημα εξαερισμού έκτακτης ανάγκης, ή ένα σύστημα υπερπιέσεως, ή ένα σύστημα ττυροσβέσεως. Σωλήνας διανομής δικτύου καταιονητήρων είναι σωλήνας που τροφοδοτεί ένα ή περισσότερους κλάδους, με ή χωρίς βραχίονα ή βραχίονες. Σχεδιαγράμματα ελέγχου πυρκαγιάς για πλοία, βιομηχανίες, ξενοδοχεία κλπ., είναι -17-

μονίμως εκτεθειμένα ή αμέσως προσιτά σχεδιαγράμματα, γενικής διατάξεως, που υποβοηθούν όσους θα συνεργαστούν στην κατάσβεση μιας πυρκαγιάς. Ειδικά για τα πλοία, τα σχεδιαγράμματα ελέγχου πυρκαγιάς προορίζονται για την καθοδήγηση των αξιωματικών και του προσωπικού ττυρόσβεσης. Είναι μονίμως εκτεθειμένα και παρουσιάζουν τους σταθμούς ελέγχου κάθε καταστρώματος, τους διάφορους πυρίμαχους χώρους που περικλείονται από τμήματα «Α» και «Β» κλάσεως, στοιχεία για το συναγερμό πυρκαγιάς, τις εγκαταστάσεις ραντιστήρων (αν υπάρχουν), τα διαθέσιμα πυροσβεστικά μέσα, τα συστήματα ανίχνευσης, τα μέσα εισόδου στα διάφορα διαμερίσματα και καταστρώματα, τα συστήματα αερισμού με τις θέσεις και τα στοιχεία ελέγχου των ανεμιστήρων, κα. Τα σχεδιαγράμματα ελέγχου τιυρκαγιάς πρέπει να διαθέτουν οδηγίες και περιγραφές στη γλώσσα των εργαζομένων (σε πλοία απαραιτήτως και σε Αγγλικά ή Γαλλικά). Επιπροσθέτως πρέπει να υπάρχει εγχειρίδιο (που θεωρείται αναπόσπαστο στοιχείο των σχεδιαγραμμάτων ελέγχου πυρκαγιάς), με οδηγίες που αφορούν στην περιοδική συντήρηση και τον τρόπο λειτουργίας του εξοπλισμού, τον τρόπο χρησιμοποίησης των διαθέσιμων μέσων και υποδείξεις για τον τοπικό περιορισμό (εγκλωβισμό) της πυρκαγιάς. Σχέση γομώσεως φορητού πυροσβεστήρα είναι ο αριθμός που εκφράζει την ποσότητα του κατασβεστικού μέσου σε kg ανά It όγκου της φιάλης του πυροσβεστήρα. Η σχέση γομώσεως βρίσκεται σε άμεση σχέση με την πίεση και τη θερμοκρασία στο εσωτερικό του πυροσβεστήρα. Τελική έξοδος είναι η κατάληξη μιας όδευσης διαφυγής από ένα κτίριο, που οδηγεί σε μια οδό ή σ' ένα ανοικτό χώρο ασφαλή από τον κίνδυνο της φωτιάς ή και του καπνού. Τυποποιημένη δοκιμή φωτιάς για στοιχεία κατασκευής πλοίων, είναι δοκιμή κατά την οποία δείγματα διαφραγμάτων και καταστρωμάτων εκτίθενται εντός δοκιμαστικού κλίβανου, σε θερμοκρασίες ανταποκρινόμενες περίπου προς την τυποποιημένη καμτιύλη χρόνου - θερμοκρασίας. Τα δείγματα θα έχουν εκτεθειμένη επιφάνεια όχι μικρότερη από 4,65m^ (50ft^), ύψος (ή μήκος επί των καταστρωμάτων) 2,44m (8ft^) και θα προσομοιάζουν όσο το δυνατό περισσότερο προς την επιδιωκόμενη κατασκευή περιλαμβάνοντας, όπου είναι αναγκαίο, τουλάχιστον έναν αρμό. Η τυποποιημένη καμπύλη χρόνου - θερμοκρασίας καθορίζεται με μία γραφική παράσταση, με τα ακόλουθα στοιχεία: στο τέλος των πρώτων 5 m n 538 C(1000 F) στο τέλος των πρώτων 10 m n704 C(1300 F) στο τέλος των πρώτων 30 m n 843 C(1550 F) στο τέλος των πρώτων 60 m n927 C(1700 F) Υγρό σύστημα σωληνώσεων είναι ένα δίκτυο σωληνώσεων που περιέχει συνεχώς νερό και είναι συνδεδεμένο με μία ττηγή νερού, ώστε, όταν ανοίξουν τα στόμια των καταιονητήρων, το νερό να εκτοξευτεί αμέσως προς τα έξω. Υδροστόμιο είναι διάταξη από σωληνωτά εξαρτήματα, η οποία συνδέεται με σωλήνα υδροδότησης και περιλαμβάνει υπόγεια ή υπέργεια βαλβίδα διακοπής και μια ή περισσότερες λήψεις για πυροσβεστικούς σωλήνες. Φορητός πυροσβεστήρας είναι αυτός που έχει σχεδιαστεί για να μεταφέρεται και να χρησιμοποιείται με τα χέρια. Ένας φορητός πυροσβεστήρας, έτοιμος για χρήση, έχει συνολική μάζα το πολύ 20 kg. Φραγμός καττνού είναι διάταξη που χρησιμοποιείται για να παρεμποδίζει τη διέλευση κατινού. Είναι κατασκευασμένη κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να λειτουργεί αυτόματα, ελεγχόμενη από έναν ανιχνευτή καπνού.

Φυσική όδευση είναι η πορεία που ακολουθεί ένα άτομο που βρίσκεται σε ένα σημείο του κτιρίου προκειμένου να διαφύγεμ κινούμενο κανονικά παρακάμτιτοντας σταθερά ή κινητά εμπόδια. Χειροκίνητο σημείο αναγγελίας πυρκαγιάς είναι χειροκίνητος μηχανισμός για την αναγγελία του συναγερμού. Χημικός αφρός οι είναι ο πυροσβεστικός αφρός που σχηματίζεται κατά την αντίδραση ενός αλκαλικού διαλύματος άλατος (συνήθως δισανθρακικής σόδας) και ενός όξινου διαλύματος (συνήθως θειικού αργιλίου) που συνοδεύεται από έκλυση αερίου που δεν ευνοεί την καύση (εδώ CO2). Χρήση κτιρίου ή δομική κατασκευή είναι ο σκοπός για τον οποίο χρησιμοποιείται ή προβλέπεται να χρησιμοποιηθεί ένα κτίριο ή μια δομική κατασκευή ή τμήμα τους. Ψηλότερο, περισσότερο απομακρυσμένο σημείο είναι το από υδραυλικής απόψεως δυσμενέστερο σημείο ολόκληρου ή μέρους του δικτύου νερού που προορίζεται για πυρόσβεση. 1.6.2 Συμβολισμοί Η N.F.P.A. προβλέπει σήματα που χαρακτηρίζουν προϊόντα τα οποία προορίζονται για κάθε κατηγορία πυρκαγιάς. Τα σήματα αυτά πρέπει να εκτυπώνονται στα σχετικά προϊόντα (π.χ. πυροσβεστήρες) με χαρακτηριστικά χρώματα. ΣΗΜΑ ΧΡΩΜΑ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟ ΓΙΑ ΠΥΡΚΑΓΙΑ ΣΕ Α Πράσινο Γενικά στερεά υλικά οργανικής σύνθεσης που κατά την Β Κόκκινο καύση τους σχηματίζουν και κάρβουνο όπως : ξύλο, χαρτί, άχυρο, ύφασμα, ελαστικά, πλαστικά. Υγρά καύσιμα και υγροποιημένα στερεά, όπως αιθέρας, βενζίνη, λάδια, οινόπνευμα,, λίπη, λάκες, στεαρίνη, παραφίνη κ.α. C Μπλε Αέρια καύσιμα ή αεριοποιημένα στερεά, όπως μεθάνιο, D Κίτρινο προπάνιο, βουτάνιο, ασετυλίνη, υδρογόνο κα. Καύσιμα μέταλλα όπως νάτριο, κάλιο, μαγνήσιο, τιτάνιο, ζιρκόνιο κα. Σύμφωνα με το Ελληνικό Πρότυπο NHS 10/1971 στις κατηγορίες Α, Β, C και D προστίθεται και η κατηγορία Ε, που αφορά στις πυρκαγιές που προέρχονται από καύσιμα των κατηγοριών Α, Β, C και D, πάνω ή κοντά σε ηλεκτρικές συσκευές ή εγκαταστάσεις κ.λ.π., που βρίσκονται υπό τάση. Σύμφωνα με το παραπάνω Ελληνικό Πρότυπο στις τηνακίδες των πυροσβεστήρων τοποθετούνται υποχρεωτικά, τα σήματα των κατηγοριών, για τις οποίες προορίζονται και τα οποία είναι: