16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων 1
Περιεχόμενα / Contents 1. Προφορικές Ανακοινώσεις.. 3 2. Αναρτημένες Ανακοινώσεις.. 35 3. Ευρετήριο / Index. 56 2
ΠΡΟΦΟΡΙΚΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ 3
1. ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ: ΒΙΟ-ΗΘΙΚΟΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΓΕΩΡΓΙΑ ΒΟΥΒΑΡΗ, ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΤΑΣΚΟΣ, ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΓΑΚΗΣ,ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΤΥΛΙΑΔΗΣ, π. ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ Α.Ε.Α.Θ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Ο κύριος προβληματισμός της ηθικής των μεταμοσχεύσεων, αναφέρεται στις λεγόμενες πτωματικές μεταμοσχεύσεις. Πριν από την πρόσφατη ανάπτυξη της τεχνολογικής ιατρικής ο θάνατος ταυτίζονταν με την καρδιακή παύση. Η τεχνολογική επίτευξη της καρδιο-αναπνευστικής υποστήριξης, δημιούργησε την καινοφανή δυνατότητα υποστήριξης της καρδιο-αναπνευστικής λειτουργίας του νεκρού. Ενώ λοιπόν για την ιατρική επιστήμη ο θάνατος είναι ένας και ορίζεται ως η ανεπανόρθωτη απώλεια της ικανότητας για συνείδηση, σε συνδυασμό με την ανεπανόρθωτη απώλεια της ικανότητας για αυτόματη αναπνοή, για τον περισσότερο κόσμο υπάρχουν αμφιβολίες. Η δυνατότητα τεχνητής υποστήριξης της αναπνοής και της κυκλοφορίας δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι ο άνθρωπος εξακολουθεί να ζει. Αυτός είναι ο επονομαζόμενος ε.θ. Η αποδοχή αυτή είχε ως συνέπεια, να μετατοπιστούν τα κριτήρια διάγνωσης του θανάτου από την καρδιά στον εγκέφαλο και να ταυτιστεί ο θάνατος του ανθρώπου με τον εγκεφαλικό. Αυτή η υιοθέτηση όμως και η σύνδεση του ήδη φορτισμένου και αδόκιμου όρου ε.θ. με τις μεταμοσχεύσεις είχε ως φυσικό επακόλουθο να εγείρει ερωτημα τικά και αμφισβητήσεις. ΣΚΟΠΟΣ: της εργασίας είναι να προβάλλει ότι η ουσιαστική διαφωνία, σε βιοηθικό - φιλοσοφικό επίπεδο, έγκειται στο κατά πόσον αυτή η κλινικήνοσολογική οντότητα, η αποκαλούμενη ε.θ., μπορεί να ταυτιστεί με την κατάσταση του βιολογικού θανάτου. ΥΛΙΚΟ: Εφαρμόστηκε η ανασκόπηση της τρέχουσας ελληνικής, διεθνούς, διαδικτυακής και βιβλικής - πατερικής επιστημονικής βιβλιογραφίας. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Ο ε.θ. είναι ένα πολύ ενδιαφέρον ζήτημα, όχι μόνο ιατρικό αλλά και βιοηθικό, με έντονες θεολογικές διαστάσεις και προεκτάσεις, καθώς εμπλέκονται έννοιες όπως η ζωή, ο θάνατος, το πρόσωπο. Ο ε.θ. δεν είναι καθολικά αποδεκτός. είναι όμως αποδεκτός από τη συντριπτική πλειοψηφία του ιατρικού εκκλησιαστικού χώρου και νομοθετικά κατοχυρωμένος, ως ταυτόσημος με το βιολογικό θάνατο. Η κύρια αιτία συγχύσεων και αμφισβητήσεων οφείλεται στο ατυχές του όρου, το οποίο δημιουργεί την εντύπωση ότι πρόκειται για νέο είδος θανάτου. Πιο επιτυχημένος όρος και πιο ακριβής ιατρικά είναι ο όρος «θάνατος διαπιστούμενος με νευρολογικά κριτήρια». 2. ΒΙΟ-ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΗΘΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΩΝ ΓΕΩΡΓΙΑ ΒΟΥΒΑΡΗ, π. ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ, ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΚΟΝΤΑΚΗΣ, ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΓΑΚΗΣ, ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Α.Ε.Α.Θ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Οι μεταμοσχεύσεις αναφέρονται στο μυστήριο της ζωής και του θανάτου και εγγίζουν το ιερό της ψυχοσωματικής συμφυΐας του ανθρώπου. Βασίζονται στη δυνατότητα καλλιέργειας σχέσεων αγάπης, συναλληλίας και αμοιβαίου ενδιαφέροντος των ανθρώπων. Μόνον έτσι βρίσκονται τα μοσχεύματα. Όλα αυτά αφορούν άμεσα την Εκκλησία. Γι αυτό και με ιερό 4
αίσθημα η Εκκλησία αφήνει την θεολογία της και την εμπειρία της να διαλεχθούν μαζί τους, έτοιμη να επικροτήσει ό,τι είναι συμβατό με την αιώνια αλήθειά της και να απορρίψει ό,τι την προσβάλλει. ΣΚΟΠΟΣ: της εργασίας είναι να αναδείξει την αίσθηση ότι είμαστε «αλλήλων μέλη», που εν αγάπη καλούμαστε να κοινωνούμε το θείο δώρο της ζωής. Έτσι, οι μεταμοσχεύσεις δεν ερμηνεύονται μονομερώς μέσα από την οπτική της παράτασης της βιολογικής ζωής ενός πάσχοντα συνανθρώπου μας, αλλά προβάλλονται στο πνεύμα της μεταστοιχείωσης-μεταμόρφωσης της φθοράς σε προσφορά ζωής! ΥΛΙΚΟ: Εφαρμόστηκε η ανασκόπηση της βιβλικής - πατερικής βιβλιογραφίας, σχετικά με το θέμα αυτό. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Βασικός άξονας αυτής της βιο-θεολογικής ηθικής εισήγησης, αποτελεί η διερεύνηση των χαρακτηριστικών της αγάπης, που οι μεταμοσχεύσεις θα μπορούσαν να προϋποθέτουν. Η Εκκλησία είναι ελεύθερη και ζει με την αγάπη. Απλώς οι μεταμοσχεύσεις αποτελούν ένα θαυμάσιο πεδίο που μπορεί να φανεί το ήθος της. Η Εκκλησία πρέπει να θέσει το θέμα σε προσωπική και προαιρετική βάση. Δεν πρέπει να είναι ούτε αποτρεπτική, ούτε προτρεπτική, αλλά επιτρεπτική. Λόγω της λεπτότητας του θέματος, αν διακρίνει σε κάποιον συστολή και δισταγμό ενώπιον του μυστηρίου της ζωής και του θανάτου, αυτό το ευλογεί και το κατανοεί. Αν όμως διαπιστώσει την παρουσία μιας δυνατής αγαπητικής διάθεσης και προσφοράς τέτοιου μεγέθους που ξεπερνά τις φυσικές αναστολές, αυτό το ενισχύει και το επευλογεί. Εξάλλου οι μεταμοσχεύσεις θα ζήσουν, μόνον όταν μάθουμε να δίνουμε. σίγουρα θα πεθάνουν, όταν θέλουμε μόνον να παίρνουμε. 3. Η ΕΠΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΚΒΑΣΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΟΡΘΟΤΟΠΙΚΗ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΗΠΑΤΟΣ Α. Καραπαναγιώτου1, Σ. Παπαδόπουλος1, Γ. Φούζας2, Γ. Ίμβριος2, Μ. Πασακιώτου1, Β. Παπανικολάου2, Ν.Γρίτση-Γερογιάννη1 1ΜΕΘ ΓΝΘ «Ιπποκράτειο» 2 ΧΚΜ ΓΝΘ «Ιπποκράτειο» ΣΚΟΠΟΣ: Η καταγραφή των αιμορραγικών επιπλοκών σε ασθενείς με μεταμόσχευση ήπατος,, οι μεταγγίσεις σε αίμα και παράγωγα, ο συσχετισμός τους με την κατάσταση του λήπτη, η επιβάρυνση του ασθενούς και η επιβίωση των ασθενών στη ΜΕΘ και 1 χρόνο μετά. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ: Στην τριετία 2008-2010, 78 ασθενείς υπoβλήθηκαν σε μεταμόσχευση ήπατος. Έγινε καταγραφή του MELD score, του Donor Risk index, του APACHE II και του SOFA,των αιμορραγικών επιπλοκών και των επανεπεμβάσεων, της θνητότητας, του χρόνου νοσηλείας στην ΜΕΘ και σύγκριση των στοιχείων αυτών με τους λοιπούς μεταμοσχευμένους ασθενείς που δεν εμφάνισε αιμορραγία ματεγχειρητικά. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: 15 ασθενείς (19,23% των ασθενών με μεταμόσχευση ήπατος) με ηπατική ανεπάρκεια (Child A: 1, Child B: 3, Child C: 11) εμφάνισαν αιμορραγική επιπλοκή μετεγχειρητικά, 14 εκ των οποίων υποβλήθηκαν σε επανεπέμβαση για έλεγχο της αιμορραγίας, 4 από τους οποίους πάνω από μια φορά. ΑΝΑΓΚΕΣ ΣΕ ΜΕΤΑΓΓΙΣΕΙΣ: 5
Ν=15 Χειρουργείο ΜΕΘ Σύνολο Συμπυκνωμένα ερυθρά (μονάδες) 247 215 462 Πλάσμα (μονάδες) 772 393 1165 Αιμοπετάλια (μονάδες) 244 198 442 Κρυοκαθίζημα (μονάδες) 266 166 432 ΜΕ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ ΧΩΡΙΣ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ N=15 N=58 MELD (μ.ο.-sd) 7,32+/-8,49 14,9+/-5,0 SOFA (μ.ο.-sd) 10,46+/-1,72 13,28+/-6,64 APACHE II (μ.ο.-sd) 18,4 +/- 5,4 7,96+/- 3,36 DRI (μ.ο.-sd) 1,481+/-0,347 1,383+/-0,29 Διάρκεια νοσηλείας στην ΜΕΘ (μ.ο.-sd)- ημέρες 9,67+/-3,08 4.02 +/- 3.08 Διάρκεια νοσηλείας στο νοσοκομείο (μ.ο.-sd) 35,4+/-18,3 27,06+/-9,18 Θνητότητα στην ΜΕΘ 53,3% 10,3% Θνητότητα στο έτος 53,3% 25,9% ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Η αιμορραγία άμεσα μετεγχειρητικά φαίνεται ότι σχετίζεται κυρίως με την βαρύτητα του ασθενούς κατά την εισαγωγή στη ΜΕΘ και επηρεάζει σημαντικά τη διάρκεια νοσηλείας στη ΜΕΘ, την επιβίωση στη ΜΕΘ και ένα έτος μετά την μεταμόσχευση. 4. ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ MELD, MELD-Na, APACHE II KAI SOFA ΣΕ ΟΡΘΟΤΟΠΙΚΗ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΗΠΑΤΟΣ Α. Καραπαναγιώτου1, Σ. Παπαδόπουλος1, Κ. Σγουρού1, Τ. Γιασνέτσοβα1, Μ. Πασακιώτου1, Ι. Φούζας,2, Ν. Γρίτση-Γερογιάννη1 1ΜΕΘ Γ.Ν.Θ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ 2 ΧΚΜ Γ.Ν.Θ. ΊΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Τα συστήματα αξιολόγησης MELD και το MELD-Na αναπτύχθηκαν για την πρόβλεψη της θνητότητας των αρρώστων με κίρρωση. Το δε APACHE II και το SOFA score χρησιμοποιούνται στην εκτίμηση της επιβίωσης των βαρέως πασχόντων κατά την εισαγωγή τους στη ΜΕΘ. ΣΚΟΠΟΣ: Η σύγκριση των συστημάτων αξιολόγησης σε αρρώστους που υποβλήθηκαν σε ορθοτοπική μεταμόσχευση ήπατος (ΟΜΗ) και η συσχέτιση τους με την επιβίωση. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ: Αναδρομική μελέτη 78 μεταμοσχεύσεων ήπατος που πραγματοποιήθηκαν κατά την τελευταία 3ετία. Αποκλείστηκαν 2 άρρωστοι που κατέληξαν λίγες ώρες μετά την εισαγωγή τους στη ΜΕΘ και 2 που επαναμεταμοσχεύθηκαν. Στους ασθενείς ηλικίας 22-66 ετών (μ.ό. 52,18 έτη), 53 άνδρες και 25 γυναίκες, υπολογίστηκε το MELD score, το MELD-Na score, το APACHE II και το SOFA score, καθώς και η έκβαση τους στη ΜΕΘ, στο νοσοκομείο, στο τρίμηνο και στο εξάμηνο. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: To MELD score υπολογίστηκε στο 16,14 (±5,88), το MELD-Na στο 19,22 (±6,66), το APACHE II στο 15,19 (±7,17) και το SOFA score στο 8,75(±3,32). 6
Η προβλεπόμενη θνητότητα σύμφωνα με τα MELD, MELD-Na, APACHE II & SOFA scores Score Προβλεπόμενη θνητότητα MELD 16,14±5,88 6% MELD-Na 19,22±6,66 23,7% APACHE II 15,19±7,17 25% SOFA 8,75±3,32 33% Η θνητότητα των αρρώστων στην ΜΕΘ καταγράφηκε στο 16,15%, του τριμήνου στο 22,3% και του έτους στο 25%. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Το APACHE II score, αλλά και το MELD-Na φαίνεται να έχουν την καλύτερη συσχέτιση με την επιβίωση των ασθενών μετά από OLT, επιβεβαιώνοντας και σε αυτή την ομάδα αρρώστων την προγνωστική αξία του APACHE II score ανεξαρτήτως της αιτιολογίας. 5. ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΗΠΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ Ταξιάρχης Κατσαμάγκας1, Ιωάννης Καλογιαννίδης1, Αλέξανδρος Τραϊανός1, Γεώργιος Ίμβριος2, Ιωάννης Φούζας2, Βασίλειος Παπανικολάου2, Θεόδωρος Αγοραστός1. 1 Δ Μαιευτική & Γυναικολογική Κλινική, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), Θεσσαλονίκη 2 Χειρουργική Κλινική Μεταμοσχεύσεων, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), Θεσσαλονίκη ΣΚΟΠΟΣ. Παρουσιάζεται η εμπειρίας μας σε ότι αφορά την κύηση και τον τοκετό γυναικών που είχαν στο παρελθόν υποβληθεί σε μεταμόσχευση ήπατος. ΥΛΙΚΟ & ΜΕΘΟΔΟΣ. Μελετήθηκαν πέντε ασθενείς με μεταμόσχευση ήπατος, των οποίων ο τοκετός περατώθηκε στην Δ Μαιευτική & Γυναικολογική Κλινική του ΑΠΘ, την περίοδο 2003-2011. Αναλύθηκαν τα επιδημιολογικά χαρακτηριστικά των γυναικών και η πορεία κατά την κύηση και τον τοκετό (μαιευτικές επιπλοκές, τρόπος περάτωσης τοκετού, περιγεννητική νοσηρότητα). ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ. Η μέση ηλικία (±SD) των γυναικών της μελέτης κατά τον τοκετό ήταν 32±5.4 έτη, ενώ ο μέσος χρόνος μεταξύ μεταμόσχευσης και του τοκετού ήταν 8.2 έτη. Η σύλληψη ήταν αυτόματη στις τέσσερεις ασθενείς της μελέτης, ενώ σε μία εφαρμόσθηκε μέθοδος υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (σπερματέγχυση). Τρεις από τις πέντε ασθενείς εμφάνισαν προεκλαμψία κατά την κύηση. Η μέση εβδομάδα κύησης κατά τον τοκετό ήταν 34±2.5 εβδομάδες (τέσσερεις από τις πέντε γυναίκες γέννησαν πρόωρα). Η καισαρική τομή αποτέλεσε την μέθοδο εκλογής για την περάτωση του τοκετού. Το μέσο βάρος γέννησης των νεογνών ήταν 2264±511γρ. και το μέσο Apgar score στο 1 και 5 λεπτό της ζωής των νεογνών ήταν 7.8 και 8.6 αντίστοιχα. Εισαγωγή στην Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών (ΜΕΝΝ) χρειάσθηκαν τα τέσσερα από τα πέντε νεογνά της μελέτης. ΣΥΜΕΡΑΣΜΑΤΑ. Οι κυήσεις γυναικών με μεταμόσχευση ήπατος είναι υψηλού κινδύνου. Εμφανίζουν υψηλό αριθμό επιπλοκών κατά την κύηση καθώς και αυξημένη περιγεννητική νοσηρότητα. 7
6. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΚΙΡΡΩΣΗ (HCV) ΗΠΑΤΟΣ, ΗΠΑΤΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ (ΗΚΚ) ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΟ Ca ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ Ευστάθιος Αντωνίου1, Πανωραία Παρασκευά1, Δημήτριος Μαντάς1, Αναστάσιος Σμυρνής1, Νικόλαος Νικητάκης1, Απόστολος Κανδύλης1, Αικατερίνη Λαμπαδαρίου2, Δημήτριος Καρούσος2, Καλλιόπη Τσινάρη2, Νικόλαος Τσαβαρής3, Γεώργιος Θωμόπουλος4, Παύλος Βερνίκος4, Χρυσαΐδα Καρούνη4, Μαρία Κούρτη4, Αλκιβιάδης Κωστάκης1. 1Β Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική ΓΝΑ "Λαϊκό", 2Αναισθησιολογικό Τμήμα ΓΝΑ "Λαϊκό", 3Κλινική Παθολογικής Φυσιολογίας ΓΝΑ "Λαϊκό", 4 ΜΕΘ ΓΝΑ "Λαϊκό". Σκοπός: Η παρουσίαση του τρόπου αντιμετώπισης μιας σπάνιας περίπτωσης με κίρρωση ήπατος, ΗΚΚ και σύγχρονο καρκίνο παχέος εντέρου. Ασθενής & Μέθδοδος: Ασθενής, άνδρας 46 ετών, με HCV αντιρροπούμενη κίρρωση και αρνητικό ιϊκό φορτίο εμφάνισε σε υπερηχοτομογραφικό έλεγχο ΗΚΚ διαμέτρου 3,5cm, στο τμήμα VII του ήπατος. Μετά διαγνωστική λαπαροσκόπηση και βιοψία ήπατος, κρίθηκε ακατάλληλος για εκτομή και συστήθηκε μεταμόσχευση ήπατος (ΟΜΗ). Στον προμεταμοσχευτικό έλεγχο κολοσκόπηση-, βρέθηκε ελκωτικό αδενο-ca σιγοειδούς. Ο ασθενής υποβλήθηκε σε επιτυχή ΟΜΗ και δύο μήνες αργότερα σε σιγμοειδεκτομή (Duke s C). Ένα μήνα αργότερα άρχισε χημειοθεραπεία. Ενάμισυ χρόνο αργότερα εμφάνισε προοδευτική άνοδο της α-fp. MRI έδειξε τρείς μικρές εστίες στο ήπαρ και εξωαυλική πάχυνση στην περιοχή της αναστόμωσης του π. εντέρου. Υποβλήθηκε σε αριστερή ημικολεκτομή και αφαίρεση μιας εστίας για βιοψία (τμήμα V). Μετεγχειρητικά, εμφάνισε αυτόματο πνευμοθώρακα και οξεία νεφρική ανεπάρκεια. Η άριστη προεγχειρητική του κατάσταση δεν δικαιολογούσε την μετεγχειρητική του εικόνα. Διαγνώσθηκε πολλαπλούν μυέλωμα (ΠΜ) με βιοψία μυελού των οστών. Ο ασθενής ανένηψε και υποβλήθηκε σε χημειοθεραπεία (Ca σιγμοειδούς, ΠΜ). Λίγους μήνες αργότερα, ο ασθενής κατέληξε από σήψη, μετά από σοβαρή λοίμωξη στο αριστερό κάτω άκρο και βαριά ουρολοίμωξη. Συμπέρασμα: Πρόκειται για σπάνιο και δύσκολο περιστατικό στην αντιμετώπιση του. Μετά προσεχτικό προμεταμοσχευτικό έλεγχο τέτοια περιστατικά μπορούν να υπβάλλονται σε ΟΜΗ και μετά δύο μήνες σε εκτομή του εντέρου. Το προσδόκιμο επιβίωσης των ασθενών αυτών είναι άγνωστο, καθώς δεν υπάρχει σχετική αναφορά στην βιβλιογραφία. 7. DONOR HEPATECTOMY FOR PEDIATRIC LIVE LIVER TRANSPLANTATION IN THE ERA OF DIAGNOSIS-RELATED-GROUPS Anja Gallinat1, Georgios C. Sotiropoulos1, Martin Metzelder1, Jürgen Treckmann1, Patrick Gerner2, Andreas Paul1, Zoltan Mathé1. From the 1Department of General, Visceral and Transplantation Surgery, and the 2Department of Pediatrics, University Hospital Essen, Essen, Germany Background: Donor operations in the liver and kidney living donor setting are tradinionally covered by the health insurance company of the recipient. However, in the era of Diagnosis-Related-Groups (DRG) calculations, 8
increasing interest focuses in the as far as posible uneventful donor operation. We herein report our recent institutional experience with donor operations for pediatric living donor liver transplantation (LDLT). Patients and Methods: Data of living donors in the setting of pediatric LDLT were reviewed for the purposes of this study. Results: Twenty-one donors were included for the period 01/2009-09/2011. There were 11 female and 10 male donors with a median age of 31 years. The relation to recipient was father/mother to child, in all except 2 instances. Left lateral hepatectomy and right hemihepatectomy were performed by 19 and 2 donors, respectively. No donor required blood trasfusion. Median values for Body-Mass-Index and hospital stay were 24.7kg/m2 and 8 days, respectively. Two donors required pain medication during hospitalization. Postoperative complications encompassed 2 grade I complications (fever and wound serom) according to the Dindo-Clavien classification. No medication was required by patient discharge. Discussion: Donor hepatectomy for pediatric LDLT can be performed safely and without considerable charging the healht insurance company. 8. ΠΡΟΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥ ΛΗΠΤΗ ΗΠΑΤΟΣ ΜΕ MDCT Καλλιόπη Μπίσμπα1, Σοφία Ζλήκα1, Ιωάννης Φούζας2, Γεώργιος Ιμβριος2, Βασίλειος Παπανικολάου2, Αναστάσιος Πετρίδης1 1Τμήμα Αξονικού και Μαγνητικού Τομογράφου, Γ.Ν.Θ.«Γ.Παπανικολάου» 2Xειρουργική Kλινική Mεταμοσχεύσεων A.Π.Θ., Iπποκράτειο Γ.N.Θ. ΣΚΟΠΟΣ: Η αξιολόγηση της MDCT (Multi Detector Computed Tomography) ως κατ εξοχήν μέθοδος εκλογής στον προμεταμοσχευτικό έλεγχο υποψήφιων ληπτών ήπατος. ΜΕΘΟΔΟΣ-ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Ελέγχθηκαν υποψήφιοι λήπτες ήπατος σε πολυτομικό ελικοειδή αξονικό τομογράφο. Η εκτίμηση αφορούσε κυρίως την κατάσταση του ηπατικού παρεγχύματος και των αγγειακών δομών και συγκεκριμένα τον αποκλεισμό ηπατικής και εξωηπατικής κακοήθειας, φλεβοθρόμβωσης (πυλαίας και άνω μεσεντερίου φλέβας), εκτεταμένων περιηπατικών κιρσών, την εκτίμηση της κατάστασης του κοιλιακού τρίποδα και των κλάδων του, την εκτίμηση του μεγέθους του κερκοφόρου λοβού, καθώς και κατά περίπτωση τον έλεγχο της θέσης του πυλαιοσυστηματικού shunt. Επίσης στον ίδιο χρόνο εκτιμήθηκαν και οι υπόλοιπες κοιλιακές δομές προς αποκλεισμό άλλης εξεργασίας. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Η MDCT αποτελεί πλέον την εξέταση εκλογής για τον έλεγχο των υποψηφίων προς μεταμόσχευση ήπατος. Η MDCT μπορεί να παρέχει τις απαραίτητες πληροφορίες τόσο για τις αγγειακές δομές όσο και για την κατάσταση της κοιλιάς συνολικά σε ένα χρόνο. Απαραίτητη είναι η εξοικείωση του απεικονιστή με το αντικείμενο, καθώς και η συνεργασία με τους χειρουργούς. 9. ΟΡΘΟΤΟΠΙΚΗ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΚΑΡΔΙΑΣ: Η 20ΧΡΟΝΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ «Γ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ» ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Κωνσταντίνος Βασιλειάδης, Θεοδώρα Αστέρη, Ευάγγελος Τσαριτσανιώτης, Γεώργιος Μίσιας, Ταισίρ Νάτσε, Ιωάννης Κιουμής, Σοφία Λάμπρου, Γεώργιος 9
Κυριαζής, Αθανάσιος Βοσνακίδης, Χριστίνα Φυτίλη, Παρασκευή Αργυροπούλου, Παναγιώτης Σπύρου, Ιωάννης Φεσατίδης Γ.Ν.Θ. «Γεώργιος Παπανικολάου» Θεσσαλονίκης: Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, Εξωτερικό Ιατρείο Καρδιακής Ανεπάρκειας και Μεταμοσχεύσεων Καρδιάς. ΣΚΟΠΟΣ της εργασίας είναι να συμβάλει στην ακριβέστερη αποτύπωση της συνολικής μέχρι σήμερα εμπειρίας της χώρας μας στις μεταμοσχεύσεις καρδιάς παρουσιάζοντας την δραστηριότητα μας στον τομέα αυτόν. Σημειωτέον ότι το Καρδιοχειρουργικό μας Κέντρο υπήρξε το μόνο μέχρι σήμερα στη χώρα μας που ανέπτυξε τρία προγράμματα μεταμοσχεύσεων συμπαγών οργάνων θώρακος (καρδιάς, καρδιάς-πνευμόνων, πνευμόνων). ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΙ: Κατά την 10ετη λειτουργία του ως επίσημου Μεταμοσχευτικού Κέντρου (1992-2002) διενεργήθηκαν στο «Παπανικολάου» 32 ορθοτοπικές μεταμοσχεύσεις καρδιάς παράλληλα με την υπόλοιπη δραστηριότητα του Καρδιοχειρουργικού Τμήματος. Η ηλικία των ασθενών κατά την μεταμόσχευση κυμαίνονταν μεταξύ 16 και 67 ετών (median 50). Δεκαεπτά έπασχαν από ισχαιμική, 14 από διατατική μυοκαρδιοπάθεια και 1 από αρρυθμιογόνο δυσπλασία της δεξιάς κοιλίας. Η ανοσοκαταστολή μετά την μεταμόσχευση περιελάμβανε: κυκλοσπορίνη, αζαθειοπρίνη, στεροειδή και everolimus. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: 23 /32 ασθενείς εξήλθαν του νοσοκομείου μετά την μεταμόσχευση και παρακολουθήθηκαν από 1 μήνα μέχρι 18 ½ έτη. Επιβίωσαν: >5 ετών 12 ασθενείς (52.17%), > 10 ετών 8 ασθενείς (34.7%). Αιτίες θανάτου: Εκπτωση λειτουργίας μοσχεύματος ( χρόνια: 7 ασθενείς, οξεία: 8), Ca ήπατος (3), λοίμωξη (3), πνευμονική εμβολή (2), αιμορραγία (2), ρήξη ανευρύσματος κοιλιακής αορτής (1). Έξη ασθενείς ευρίσκονται εν ζωη με επιβίωση που κυμαίνεται μέχρι στιγμής από 13 μέχρι 18 ½ έτη. 6/32 ασθενείς υποβλήθηκαν επιτυχώς σε 9 μη καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις, 1 ασθενής σε αγγειοπλαστική στεφανιαίων και 1 ασθενής σε πλαστική τριγλώχινος λόγω ανεπάρκειας. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η μακρόχρονη δραστηριοποίηση μας είναι προϊόν τοπικής ομαδικής πρωτοβουλίας για κάλυψη πραγματικού κενού στον ευαίσθητο τομέα των μεταμοσχεύσεων καρδιάς στη χώρα μας. Η εμπειρία μας δείχνει ότι παρόμοιες πρωτοβουλίες μπορούν να αναδείξουν στην πράξη τα συναφή προβλήματα και να κατευθύνουν την Πολιτεία προς την επίλυση τους. 10. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΝΟΜΟΥ 3984/2011, ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΔΩΡΕΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΟΡΓΑΝΩΝ, ΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΚΥΤΤΑΡΩΝ. Μυρτώ E. Χατζηαντωνίου, Δικηγόρος LL.M. Θέμα της εισήγησης είναι η παρουσίαση ενός νομοθετήματος με ευρύ πλαίσιο δράσης που αποσκοπεί στην εξοικείωση, ευαισθητοποίηση και ανταπόκριση των πολιτών σε σχέση με τη δωρεά οργάνων, ιστών και κυττάρων, ειδικά τώρα που η αναλογία δοτών -ληπτών είναι ολοφάνερα ανισομερής. Πυρήνα αποτελεί ο νόμος 3984/2011, που ενσωμάτωσε στην ελληνική έννομη τάξη, τις ρυθμίσεις της Οδηγίας 2010/53 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου, σχετικά με τα πρότυπα ποιότητας και ασφάλειας οργάνων προς μεταμόσχευση. Παράλληλα η προστασία των προσωπικών δεδομένων, η 10
νομοθετική αντιμετώπιση των ιστών και κυττάρων και οι προϋποθέσεις λειτουργίας Τραπεζών Ομφαλοπλακουντιακού αίματος, ιστών και κυττάρων σχετίζονται με την παρουσίαση. Μέσα από την ανάλυση που απευθύνεται κυρίως στον ιατρικό κλάδο, καθώς στις αρμοδιότητές τους εμπίπτουν τα πρώτα ερωτήματα εφαρμογής, θα προσπαθήσω να επισημάνω τα σημεία που θεωρώ ότι χρειάζονται διευκρινίσεις. Η ανάπτυξη του εμπορίου οργάνων σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση προβλημάτισε το νομοθέτη, ο οποίος ανταποκρινόμενος στις νέες εξελίξεις επέκτεινε τις προϋποθέσεις υπαγωγής στις ποινικές διατάξεις και ενίσχυσε τις ποινές. Η κριτική προσέγγιση ζητημάτων όπως ενδεικτικά η διεύρυνση του κύκλου των ληπτών για όργανα ζώντα δότη, η εισαγωγή εναλλακτικών τρόπων αρωγής των υποψηφίων ληπτών, η υιοθέτηση της πάγιας εικαζόμενης συναίνεσης του θανόντος δότη, η αποδυνάμωση του ρόλου του συγγενικού περιβάλλοντος, ο ρόλος του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων, καθώς και η έννοια της αυτοδιάθεσης σε σχέση με τη μεταμόσχευση, είναι απαραίτητη για την αποτελεσματικότητα των διατάξεων. Με τη ριζική αλλαγή του πλαισίου των μεταμοσχεύσεων, οι γιατροί θα αντιμετωπίσουν διλήμματα, ηθικά, ιατρικά, νομικά, ως προς τα οποία θα πρέπει να ενεργήσουν άμεσα και κατάλληλα. Σε θέματα εφαρμογής της ιατρικής επιστήμης, ο νόμος δεν είναι σε θέση να προβλέψει το απαιτούμενο μέτρο επιμέλειας κάθε περίπτωσης, μπορεί όμως να θέσει δικλείδες ασφαλείας. Περαιτέρω επιτεύγματα όπως η εμφύτευση τεχνητών μελών ή οργάνων ή η αξιοποίηση των δυνατοτήτων των κυττάρων του ομφαλοπλακουντιακού αίματος, μπορούν να δώσουν ελπίδα στο δύσκολο δρόμο των υποψηφίων ληπτών. 11. ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΕΠΙΠΛΟΚΩΝ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗΣ ΗΠΑΤΟΣ. ΕΛΕΓΧΟΣ ΜΕ MDCT. Καλλιόπη Μπίσμπα1, Σοφία Ζλήκα1, Ιωάννης Φούζας2, Γεώργιος Ιμβριος2, Βασίλειος Παπανικολάου2, Αναστάσιος Πετρίδης1 1Τμήμα Αξονικού και Μαγνητικού Τομογράφου, Γ.Ν.Θ.«Γ.Παπανικολάου» 2Xειρουργική Kλινική Mεταμοσχεύσεων A.Π.Θ., Iπποκράτειο Γ.N.Θ. ΣΚΟΠΟΣ: Η κατάδειξη του ρόλου του απεικονιστικού ελέγχου στην παρακολούθηση των ασθενών μετά μεταμόσχευση ήπατος και στον έλεγχο των επιπλοκών. ΜΕΘΟΔΟΣ: Μελετήθηκαν σε πολυτομικό αξονικό τομογράφο ασθενείς μετά μεταμόσχευση ήπατος, προς έλεγχο των απεικονίσιμων επιπλοκών. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Ελέγχθηκαν 24 ασθενείς μετά από μεταμόσχευση ήπατος. Ανιχνεύθηκαν έξι (6) περιπτώσεις απόφραξης, τρεις (3) στένωσης, μία (1) θρόμβωσης και δύο (2) ανευρύσματος της ηπατικής αρτηρίας. Οι βλάβες της πυλαίας φλέβας αφορούσαν δύο (2) στενώσεις, και δύο (2) θρομβώσεις. Παρατηρήθηκε μία περίπτωση σύγχρονης στένωσης της ηπατικής αρτηρίας και της πυλαίας φλέβας, μία περίπτωση ανευρύσματος της σπληνικής αρτηρίας, μία θρόμβωση κάτω κοίλης και αριστερής νεφρικής φλέβας, καθώς και μία περίπτωση θρόμβωσης της κάτω κοίλης φλέβας. Σε τέσσερις περιπτώσεις απόφραξης της ηπατικής αρτηρίας, παρατηρήθηκε η ανάπτυξη παράπλευρου δικτύου. Μία περίπτωση απόφραξης και μία 11
στένωσης της ηπατικής αρτηρίας συνοδευόταν από χόλωμα. Ανιχνεύθηκαν επίσης τρεις (3) περιπτώσεις ανάπτυξης ΗΚΚ, η μια από αυτές αφορούσε υποτροπή ινοπεταλιώδους ΗΚΚ με συνοδό παρουσία περιτοναϊκών εμφυτεύσεων. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Η MDCT είναι ικανή και ευαίσθητη μέθοδος και αποτελεί μέθοδο εκλογής για την απεικόνιση, την ανάδειξη και την αξιολόγηση των επιπλοκών μετά από μεταμόσχευση ήπατος. 12. ΣΥΧΝΌΤΗΤΑ ΕΜΦΆΝΙΣΗΣ ΚΑΙ ΚΛΙΝΙΚΌΣ ΑΝΤΊΚΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΛΟΊΜΩΞΗΣ ΑΠΌ ΚΥΤΑΡΟΜΕΓΑΛΟΪΌ (CMV) ΣΤΙΣ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΎΣΕΙΣ ΝΕΦΡΟΎ. ΕΜΠΕΙΡΊΑ ΔΕΚΑΕΤΊΑΣ ΕΝΌΣ ΚΈΝΤΡΟΥ. Δ. Γιακουστίδης, Α. Αντωνιάδης, Α. Παπαγιάννης, Α. Σκλάβος, Κ. Κουμπαναγκίτη, Α. Τσιτλακίδης, Ι. Γερογιάννης, Α. Γιακουστίδης, Δ. Γάκης, Ν. Ουζουνίδης, Γ. Μυσερλής, Φ. Σολωνάκη, Ι. Φούζας, Γ. Ίμβριος, Β. Παπανικολάου Χειρουργική Κλινική Μεταμοσχεύσεων, Ιατρική Σχολή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκη και Γ. Ν. Θ. «Ιπποκράτειο» Εισαγωγή: Παρά τις πρόσφατες εξελίξεις στην πρόληψη και θεραπεία του, ο κυταρομεγαλοϊός (CMV) αποτελεί ένα σημαντικό κλινικό πρόβλημα για τους ασθενείς με μεταμόσχεύση νεφρού για χρόνια νεφρική ανεπάρκεια. Στηνπαρούσα μελέτη αναλύουμαι τη συχνότητα εμφάνισης της νόσου και την επίδραση της στην επιβίωση των ασθενών και μοσχεύματων. Υλικό και μέθοδος: μεταξύ του Ιανουαρίου 2001 και Σεπτεμβρίου 2011, μελετήσαμε 592 μεταμοσχεύσεις νεφρού που πραγματοποιήθηκαν στο κέντρο μας. Οι 214 έγιναν από ζώντες συγγενείς δότες και οι 378 από αποβιώσαντες δότες. Μελετήθηκε ο χρόνος ανάπτυξης CMV λοίμωξης από την μεταμόσχευση μέχρι την εμφάνιση θετικής PCR, η συχνότητα εμφάνισης, η επιβίωση των ασθενών, η κρεατινίνη και η ουρία πρό και μετά εμφάνισης CMV λοίμωξης και το είδος της ανοσοκατοστολής. Αποτελέσματα: Η συνολική εμφάνιση CMV λοίμωξης ήταν 76/592 KTx (12,8%). Ο χρόνος εμφάνισης CMV λοίμωξης από την KTx ήταν 16,66 ±23,38 μήνες. Η συνολικής θνητότητα ήταν 6/592 KTx (1%) επί του συνόλου και 6/76 (7,9%) επί των νοσούντων. Η κρεατινίνη και η ουρία προ και μετά τη CMV λοίμωξη ήταν 1,8 ±0,84, 1,6 ±0,82 και 65 ±35,7, 60 ±30,8 αντίστοιχα. 13/76 ελάμβαναν ανοσοκαταστολή διατήρησης με αναστολείς mtor και σε 33/76 έγινε προσωρινής διακοπή της ανοσοκαταστολής. Συμπεράσματα: Η λοίμωξη από τον κυταρομεγαλοϊό (CMV) αποτελεί ένα σημαντικό κλινικό πρόβλημα με σημαντική συχνότητα εμφάνισης. Η συστηματική προφυλακτική αγωγή και η έγκαιρη θεραπευτική αντιμετώπιση μειώνει τη θνητότητα. Η CMV λοίμωξη δεν φαίνεται να επηρεάζει τις τιμές κρεατινίνης και ουρίας 13. ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ - ΝΕΦΡΟΥ. ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΔΥΟ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ. Καλλιόπη Μπίσμπα1, Σοφία Ζλήκα1, Ιωάννης Φούζας2, Νικόλαος Αντωνιάδης2, Βασίλειος Παπανικολάου2, Αναστάσιος Πετρίδης1 12
1Τμήμα Αξονικού και Μαγνητικού Τομογράφου, Γ.Ν.Θ. «Γ.Παπανικολάου» 2Xειρουργική Kλινική Mεταμοσχεύσεων A.Π.Θ., Iπποκράτειο Γ.N.Θ. Αναφέρουμε την εμπειρία μας από τον απεικονιστικό έλεγχο σε δύο περιπτώσεις σύγχρονης μεταμόσχευσης παγκρέατος - νεφρού. Ελέγχθηκαν με MDCT (Multi Detector Computed Tomography) δύο ασθενείς μετά σύγχρονη μεταμόσχευση παγκρέατος νεφρού Η εξέταση διενεργήθηκε εν ψυχρω χωρίς την παρουσία συμπτωμάτων από τους ασθενείς και σε διάφορο χρονικό διάστημα από την μεταμόσχευση και ελέχθησαν όλες οι δομές (αγγειακές και συμπαγεις) των μοσχευμάτων. Στην μία περίπτωση τα απεικονιστικά ευρήματα ήταν φυσιολογικά, ενώ στην δεύτερη περίπτωση παρατηρήθηκε στένωση της αρτηρίας του παγκρεατικού μοσχεύματος με μεταστενωτική διάταση. 14. ΣΥΝΔΥΑΣΜΕΝΗ ΜΕ ΝΕΦΡΟ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Iωάννης Φούζας1, Νικόλαος Αντωνιάδης1, Διονύσιος Βροχίδης1, Δημήτριος Γιακουστίδης1, Δημήτριος Γάκης1, Νικολέττα Τάτσου1, Καλιόππη Μπίσμπα,2 Ανδρέας Παπαγιάννης1, Γρηγόριος Μυσερλής1, Φιλιώ Σολωνάκη1, Μαρία Πασακιώτου2, Ελένη Μουλούδη2, ΑναστάσιοςΠετρίδης3, Γεώργιος Ιμβριος1, Βασίλειος Παπανικολάου1. 1. Xειρουργική Kλινική Mεταμοσχεύσεων A.Π.Θ., Iπποκράτειο Γ.N.Θ. 2. Μονάδα Εντατικής Θεραπείας, Ιπποκράτειο Γ.Ν.Θ. 3. Τμήμα Αξονικού και Μαγνητικού Τομογράφου, Γ.Ν.Θ. «Γ.Παπανικολάου» Σκοπός : Στην εργασία αυτή περιγράφονται οι συνδυασμένες με νεφρό μεταμοσχεύσεις παγκρέατος (ΣΝΜΠ) που πραγματοποιήθηκαν μετά την επανέναρξη του προγράμματος μεταμόσχευσης παγκρέατος στη Χειρουργική Κλινική Μεταμοσχεύσεων του Α.Π.Θ., στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης Ασθενείς και μέθοδοι : Από το 2008 μέχρι το 2010 πραγματοποιήθηκαν 4 ΣΝΜΠ, σε 3 άνδρες και μία γυναίκα, με μέση ηλικία 40,75 ± 4,78 έτη, μέσο χρόνο από την εμφάνιση του διαβήτη τύπου Ι 27 ± 15 έτη και μέσο χρόνο από την έναρξη της αιμοκάθαρσης 3.5 ± 0.57 έτη. Τα μοσχεύματα προέρχονταν από εγκεφαλικά νεκρούς δότες (μέση ηλικία 26 ± 8.16 έτη, μέσο σωματικό βάρος 74 ± 4,34 Kgr), μετά από έκπλυση και συντήρηση με διάλυμα Belzer (University of Wisconsin) και ψυχρή ισχαιμία 10,62 ± 3,09 ώρες για πάγκρεας και 14,00 ± 2,97 ώρες για το νεφρό. Οι δότες δεν είχαν κοινά HLAs με τους λήπτες, αλλά παρουσίαζαν αρνητική δοκιμασία διασταυρούμενης αντίδρασης. Oι δότες ήταν ταυτόχρονα και δότες ήπατος με αποτέλεσμα την ανάγκη διενέργειας αγγειακών τροποποιήσεων στα παγκρεατικά μοσχεύματα, που έγιναν με τμήματα λαγονίων αγγείων από τους σύστοιχους δότες (αναστόμωση της άνω μεσεντερίου και της σπληνικής αρτηρίας του μοσχεύματος με αρτηριακό μόσχευμα σχήματος Υ της κοινής έξω και έσω λαγονίου αρτηρίας του δότη). Η αιμάτωση του παγκρεατικού μοσχεύματος έγινε με την τελικο πλάγια αναστόμωση της κοινής λαγονίου αρτηρίας του αγγειακού μοσχεύματος με την έξω λαγόνιο αρτηρία του λή τη και με την τελικο πλάγια αναστόμωση του κολοβώματος της πυλαίας φλέβας (χωρίς την χρησιμοποίηση αγγειακού μοσχεύματος) με την έξω λαγόνιο φλέβα του λήπτη. Τα παγκρεατικά και νεφρικά μοσχεύματα 13
τοποθετήθηκαν στον δεξιό και αριστερό λαγόνιο βόθρο, αντίστοιχα, σε 3 ασθενείς εξωπεριτοναϊκά και σε 1 ασθενή ενδοπεριτοναϊκά. Η εξωκρινής μοίρα του παγκρέατος παροχετεύθηκε με 12δακτυλο-εντερική αναστόμωση. Η αναστόμωση του ουρητήρα στην κύστη έγινε με την τεχνική Taguchi. Η ανοσοκαταλτατική αγωγή περιελάμβανε εισαγωγική θεραπεία με αντιθυμοκυτταρική σφαιρίνη (ATG) ή μονοκλωνικό αντίσωμα έναντι του υποδοχέα της ιντερλευκίνης 2 και θεραπεία συντήρησης με μεθυλπρεδνιζολόνη, mycophenolate mofetil και κυκλοσπορινη ή tacrolimus. Αποτελέσματα : Όλα τα παγκρεατικά μοσχεύματα λειτούργησαν άμεσα και αποκατέστησαν ευγλυκαιμία στους ασθενείς και διακοπή της χορήγησης ινσουλίνης. Δύο νεφρικά μοσχεύματα παρουσίασαν καθυστερημένη έναρξη λειτουργίας και χρειάσθηκε να υποβληθούν σε αιμοκάθαρση οι ασθενείς, επί 9 και 23 ημέρες, αντίστοιχα. Η μετεγχειρητική πορεία των ασθενών ήταν παρατεταμένη (νοσηλεία 82,00 ± 12,56 ημέρες) και σε 3 ασθενείς έγινε επανεπέμβαση. Ολοι οι ασθενείς επιβιώνουν σήμερα (31,75 ± 9,03 μήνες) και τα παγκρεατικά και νεφρικά μοσχεύματα λειτουργούν άριστα (γλυκόζη αίματος 73,00 ± 34,41 mg/dl και κρεατινίνη ορού 0,98 ± 0,37 mg/dl). Συμπεράσματα : Τα αποτελέσματα αυτά, σε συνδυασμό με τις αναφορές των διεθνών βάσεων δεδομένων, αποδεικνύουν ότι η ΣΝΜΠ αποτελεί πλέον τη θεραπεία εκλογής σε επιλεγμένους ουραιμικούς διαβητικούς ασθενείς και πρέπει να επεκταθεί η εφαρμογή της στην Ελλάδα. 15. ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΗ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΗΠΑΤΟΣ ΚΑΙ ΝΕΦΡΟΥ 20 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ Ευάγγελος Ι. Χατζηγιαννάκης Σκοπός: Αναφορά στην μακροβιότερη επιβίωση διπλής ταυτόχρονης μεταμόσχευσης ήπατος και νεφρού, στον κόσμο για πολυοργανική - πολυκυστική νόσο. Το επόμενο έτος 1993, εγένετο επιτυχής μεταμόσχευση ήπατος - παγκρέατος, που θα παρουσιαστεί ξεχωριστά σε άλλη εκδήλωση. Υλικό: Αφορά ασθενή μητέρα ενός αγοριού ηλικίας τότε (01 Σεπτ. 1992) 47 ετών, που σήμερα είναι 67 ετών (19 Σεπτ. 2011) και ευρίσκονται σε αρίστη κατάσταση. Μέθοδος: Προσήλθε Μάρτιο 1991 στο γραφείο μου στον Ευαγγελισμό. Την 11/11/1991, με σύμφωνη γνώμη της νεφρολογικής μονάδας, εκτελείται A-V Fistula και εντάσσεται στο πρόγραμμα περιοδικής αιμοκάθαρσης. Παρά τις αντιρρήσεις ορισμένων εκ των συνεργατών μου, αποδέχεται την πιθανότητα διπλής μεταμόσχευσης ήπατος - νεφρού. Στις 24/12/1991, υποβάλλεται αναγκαστικά (δύσπνοια κ.λ.π.) σε ταυτόχρονη άμφω νεφρεκτομή, ολική υστερεκτομή (πολλαπλά ευμεγέθη ινομυώματα), μετά συναφαίρεσης και των δύο πολυκυστικών ωοθηκών. Υποχρεωτικά γίνεται σκωληκοειδεκτομή (κοπρόλιθοι). Στις 01/09/1992, ευρίσκεται συμβατός δότης προς τη λήπτρια και εκτελείται αυθημερόν η μεταμόσχευση των οργάνων ήπατος και νεφρού. Διάρκεια εγχείρησης 7 ώρες και 30 λεπτά, ανηπατική φάση 27 λεπτά, χρόνος ισχαιμίας: Θ = 0, Ψ = 7 ώρες και 30 λεπτά Συμπεράσματα: Εξαίρετο αποτέλεσμα, πλήρης επανένταξη στο κοινωνικό σύνολο. Εξάμηνο μετά την μεταμόσχευση ήπατος νεφρού, επανάρχισε την προηγούμενη ενασχόλησή της. Αναπολώ, σήμερα που έκλεισα 45 χρόνια χειρουργός, από τα οποία τα 42 αφιέρωσα στην μεταμόσχευση οργάνων. 14
16. ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΥΠΟΒΛΗΘΕΙ ΣΕ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ, ΣΕ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ, CRAD001AGR01. Τακούδας Δημήτριος 1, Γιακουστίδης Δημήτριος 1, Τριανταφύλλου Κωνσταντίνος 2, Αντωνακόπουλος Νικόλαος 3 1. Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσ/κης, Χειρουργική Μονάδα Μεταμοσχεύσεων, 2. Αττικό Νοσοκομείο, Ηπατογαστρεντερολογική Μονάδα, Β'ΠΠΚ, 3. Novartis Hellas, Ιατρικό Τμήμα Στόχοι: Να καταγραφούν επιδημιολογικά δεδομένα που αφορούν στη μεταμόσχευση νεφρού σε σχέση με την κλινική έκβαση του μοσχεύματος και του ασθενούς σε ένα μεταμοσχευτικό κέντρο. Μεθοδολογία: Πρόκειται για μια ανοικτή μελέτη παρατήρησης, διάρκειας 3 ετών (περίοδος εισαγωγής ασθενών και παρακολούθησης) στην οποία πήραν μέρος 270 λήπτες νεφρικού μοσχεύματος από συγγενικούς ή πτωματικούς δότες στους οποίους χορηγήθηκε οποιαδήποτε εγκεκριμένη ανοσοκατασταλτική αγωγή. Αποτελέσματα: Βασικά χαρακτηριστικά ληπτών: Μέση (±SD) και διάμεση ηλικία ληπτών: 42 ± 15 έτη και 43 έτη αντίστοιχα. Φύλο: 64% άνδρες, 36% γυναίκες. Συχνότητα ιογενών λοιμώξεων ληπτών, χρόνια ηπατίτιδα Β: 0%, χρόνια ηπατίτιδα C: 2,7%, HIV λοίμωξη: 0% Αίτια μεταμόσχευσης*: Πρωτοπαθής νεφρική νόσος Ν % Αυτοάνοση νόσος 84 39.3 Συγγενής ανωμαλία 39 17.8 Λοιμώδες αίτια 10 4.6 Αποφρακτική νόσος (νεφρολιθίαση, ανατομικές ανωμαλίες) 24 11.2 Σακχ. Διαβήτης / Υπέρταση 18 8.4 Άλλα αίτια 5 2.3 Άγνωστο αίτιο 38 17.7 *(κάποιοι ασθενείς είχαν περισσότερα του ενός αίτια). Βασικά χαρακτηριστικά δοτών: Μέση (±SD) και διάμεση ηλικία ληπτών: 49 ± 18 έτη και 54 έτη αντίστοιχα. Φύλο: 44% άνδρες, 56% γυναίκες. Υπέρταση: 28% Σακχαρώδης διαβήτης: 2% Χαρακτηριστικά μεταμόσχευσης: Χρόνος ψυχρής ισχαιμίας (μέση τιμή ±SD) / διάμεση τιμή: 17 ±10,5 ώρες / 17 ώρες Επιβίωση ασθενών και μοσχευμάτων >90% DGF: 7,4% ασθενών Κοινά HLA αντιγόνα: 6:1%, 3-5:74%, 1-3:25% Μεταβολή νεφρικής λειτουργίας: 15
Κρεατινίνη Χρόνος Συμπέρασμα Πολύ καλά ποσοστά επιβίωσης ασθενών και μοσχευμάτων με ικανοποιητική μακροχρόνια διατήρηση της νεφρικής λειτουργίας. Δεν κατέστη δυνατόν να γίνει συσχέτιση με ανοσοκατασταλτικά σχήματα. Δεδομένα ασφαλείας θα παρουσιαστούν χωριστά. 17. ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΉ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΚΕΡΑΤΟΠΛΑΣΤΙΚΩΝ ΟΛΙΚΟΥ ΠΑΧΟΥΣ ΠΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΟΦΘΑΛΜΩΝ ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ 20 ΧΡΟΝΙΑ. Δημήτρης Μικρόπουλος, Κώστας Μπομπορίδης, Μίλτος Μπαλίδης, Νίκος Γεωργιάδης. Α\' Οφθαλμολογική Κ λινική Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Περίληψη: Σκοπός: Η ταυτοποίηση των ενδείξεων για διαμπερή κερατοπλαστική στην Ελληνική Τράπεζα Οφθαλμών την χρονική περίοδο 1980-2009 Υλικό-Μέθοδος: Μελετήθηκαν αναδρομικά το σύνολο των 1043 περιστατικών που υποβλήθηκαν σε διαμπερή κερατοπλαστική στο 29ετές αυτό διάστημα. Αποτελέσματα: Από τα 1043 περιστατικά που μελετήθηκαν οι κυριότερες ενδείξεις για μεταμόσχευση ήταν κατά σειρά συχνότητας η φυσαλιδώδης κερατοπάθεια 335 περιστατικά, ο κερατόκωνος, 312 περιστατικά, η απόρριψη μοσχεύματος 119 περιστατικά, η μεθερπητική κερατοπάθεια, 49 περιστατικά, 16
η δυστροφία του κερατοειδούς 43 περιστατικά, τα τραύματα 35 περιστατικά και τα χημικά εγκαύματα 34 περιστατικά. Συμπέρασματα: Οι πιο κοινές ενδείξεις για μεταμόσχευση κερατοειδούς ήταν η φυσαλιδώδης κερατοπάθεια, ο κερατόκωνος, η απόρριψη του μοσχεύματος και η μεθερπητική κερατοπάθεια. 18. TOPICAL APPLICATION OF AUTOLOGOUS ADIPOSE-DERIVED MESENCHYMAL STEM CELLS FOR PERSISTENT STERILE CORNEAL EPITHELIAL DEFECT George D. Kymionis1, George I. Agorogiannis1, Vassilia-Ismini Alexaki2, Elias Castanas2, Ioannis Pallikaris1 1 Eye Clinic, University Hospital of Heraklion, Crete-Eye Clinic, Heraklion, Greece; 2 Experimental Endocrinology, University of Crete, School of Medicine, Heraklion, Greece; PURPOSE To report a patient with post-traumatic persistent sterile corneal epithelial defect treated with topical application of autologous adipose-derived mesenchymal stem cells (MSCs). METHODS A 35-year-old man was referred to the emergency ophthalmology department for treatment of post-traumatic persistent corneal epithelial defect treated for two weeks as infection. One year before, corneal cross-linking was performed for keratoconus stabilization. Slit lamp examination showed a central corneal epithelial defect with underlying stromal opacification, severe corneal thinning and mild conjuctival inflammation. Corneal sensitivity was significantly decreased (measured with a tip of a cotton swap) while corneal scrapings cultures were negative for both bacterial and fungal infection. Despite conventional medical treatment (patching, unpreserved artificial tears, soft contact lens bandage, autologous serum eyedrops) no corneal epithelial healing progression occurred. A penetrating keratoplasty was scheduled since there was a risk of corneal perforation. In the meantime and as we were waiting for a corneal graft, we proposed to the patient the alternative treatment with topical application of autologous adipose-derived mesecchymal stem cells (MSCs). Institutional Review Board (IRB) was obtained and approved from the University Hospital of Crete. RESULTS Corneal epithelial healing progression was started eleven days after topical application of autologous adipose-derived mesecchymal stem cells (MSCs). One month later, a complete corneal epithelial healing was observed. Six months after application, the corneal epithelium remains intact with mild anterior stromal opacification. No side effects or complications were observed during this follow up period. CONCLUSIONS Topical application of autologous adipose-derived mesenchymal stem cells (MSCs) seems to promote corneal epithelial healing in a patient with persistent sterile corneal epithelial defect refractory to other treatment modalities. Differentiation or trans-differentiation of MSCs into corneal 17
epithelial/stroma cells and/or production of trophic factors could be possible mechanisms behind the corneal healing process. 19. ΟΙ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΗΠΑΤΟΣ ΣΤΗ ΜΕΘ. Τ. Γιασνέτσοβα1, Α. Καραπαναγιώτου1, Σ. Παπαδόπουλος1, Χ. Κυδώνα1, Γ. Ίμβριος2, Μ. Πασακιώτου1, Ν. Γρίτση-Γερογιάννη1 1. 1.ΜΕΘ ΓΝΘ «Ιπποκράτειο» 2. ΧΚΜ ΓΝΘ «Ιπποκράτειου» ΣΚΟΠΟΣ: Η καταγραφή των λοιμώξεων σε ασθενείς με μεταμόσχευση ήπατος την τελευταία τριετία. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ: Μελετήθηκαν 78 ασθενείς που υποβλήθηκαν σε μεταμόσχευση ήπατος κατά το χρονικό διάστημα 2008-2010, οι λοιμώξεις που εμφάνισαν κατά τη νοσηλεία τους στη ΜΕΘ, οι πιθανοί παράγοντες κινδύνου και η έκβασή τους. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Λοιμώξεις εκδήλωσε το 28.2% των ασθενών (25 επεισόδια σε 22 περιστατικά), οι οποίοι είχαν APACHE II: 20.54 (+-5.89) & SOFA: 10.4(+-2.58). Ως υπεύθυνοι μικροοργανισμοί απομονώθηκαν τα Gram (-) βακτήρια στο 72% (Pseudomonada aeruginosa /Acinetobacter baumanii / Klebsiella pneumoniae), τα Gram (+) βακτήρια στο 18% (Staphylococcus aureus / Enterococcus faecium) και οι μύκητες στο 4% (Candida albicans). Ο μέσος χρόνος εκδήλωσης της λοίμωξης ήταν 4.95 ημέρες (2η έως10η), με την εξής κατανομή: Μικροβιαιμία 48%, πνευμονία 24%, ενδοκοιλιακή 16% και λοίμωξη χειρουργικού τραύματος 12%. Ο μηχανικός αερισμός ήταν παρατεταμένος συγκρίνοντάς τον με των αρρώστων που δεν παρουσίασαν λοίμωξη ( 12,75±3,02 vs 3,95±2,82 p<.001), ο χρόνος παραμονής στη ΜΕΘ μεγαλύτερος (15,75±2,28 vs 4,21±2,32 p<.001), η θνητότητα στην ΜΕΘ ανήλθε στο 31,81% (vs 15,3%) και η επιβίωση στον 1 χρόνο ήταν 50% ( vs 77,8%). Τα ποσοστά απόρριψης και ηπατικής δυσπραγίας ανήλθαν στο 31.8% στην ομάδα αυτή των αρρώστων. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Σχετικά σύντομα (κατά μ.ο. την 5η μέρα) εμφανίζονται οι νοσοκομειακές λοιμώξεις σε αυτούς τους ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς, αυξάνοντας, αναμενόμενα, το LOS και τη θνητότητα. Η μικροβιολογία τους δεν παρουσιάζει διαφορές από τη συνήθη μικροβιολογία της Μονάδας. 20. ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ MELD - DRI - ΕΚΒΑΣΗΣ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΗΠΑΤΟΣ. Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΘ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟΥ ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ 3 ΧΡΟΝΙΑ. Χ. Κυδώνα1, Α. Καραπαναγιώτου1, Σ. Παπαδόπουλος1, Τ. Γιασνέτσοβα1, Ε. Μάσσα1,Γ. Ρεμπελάκος1,, Β. Παπανικολάου2, Ν. Γρίτση-Γερογιάννη1 1ΜΕΘ ΓΝΘ «Ιπποκράτειο» 2 ΧΚΜ ΓΝΘ «Ιπποκράτειο» ΣΚΟΠΟΣ : Να μελετηθεί η έκβαση των ασθενών με μεταμόσχευση ήπατος συσχετίζοντας τα scores MELD & DRI. Με έναυσμα την αγωνία μας να καταφέρουμε να δώσουμε «το σωστό όργανο στο σωστό άρρωστο», είναι απαραίτητο να αξιολογήσουμε αν κάνουμε επιτυχή συνδυασμό αυτών των 18
δύο παραμέτρων, με κριτήριο πάντα τη μεγαλύτερη επιβίωση των μεταμοσχευμένων. ΥΛΙΚΟ : Αναλύσαμε τα στοιχεία όλων των μεταμοσχευμένων ήπατος που νοσηλεύτηκαν στη Μονάδα μας το διάστημα 2008-2010, η οποία αποτελεί και το κύριο Μεταμοσχευτικό Κέντρο πανελλαδικά αυτήν την περίοδο. ΜΕΘΟΔΟΣ : Καταγράψαμε τα δημογραφικά και κλινικά στοιχεία των ασθενών, το αντίστοιχο Μodel for End-stage Liver Disease & Donor Risk Index και την επιβίωση μέσα στη ΜΕΘ και μετά 1 έτος. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ : Σε σύνολο 78 ασθενών οι 17 (21.8%) είχαν MELD>20 (M.O. 24.9 και διακύμανση 20-36), οι οποίοι μεταμοσχεύθηκαν με DRI:1.3 κατά Μ.Ο. (διακύμανση 0.94-1.88). Η θνητότητά τους άγγιξε το 47%, πολύ μεγαλύτερη συγκρινόμενη με το 14.7% των αρρώστων με MELD<20 και η επιβίωσή τους στο 1 έτος ήταν 41%, πολύ μικρότερη αυτών με MELD<20, που έφτασε το 75%. Συμπτωματικά (?) όλοι οι θάνατοι στην ομάδα των βαρέως πασχόντων ( MELD>20) είχαν DRI >1.3 ενώ οι επιβιώσαντες DRI <1.3. Από την άλλη, η πιο ελαφριά ομάδα με 61 ασθενείς ( MELD<20) μεταμοσχεύτηκε με χειρότερο DRI:1.42 κατά Μ.Ο. (διακύμανση 0.94-1.98), χωρίς αυτό να διαφαίνεται οτι επηρέασε την επιβίωσή τους (επιζήσαντες με DRI:1.43 έναντι θανάτων με DRI:1.45). ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ : Σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία έχει αποδειχθεί ότι σε υψηλό MELD (>20) η μεταμόσχευση είναι σίγουρα ωφέλιμη για την επιβίωση με οποιοδήποτε DRI. Τα πρόσφατα USA DATA με 28165 περιστατικά, όμως δείχνουν ότι σε χαμηλό MELD (<15) η μεταμόσχευση με υψηλό DRI (>1.8) αυξάνει τη μετεγχειρητική θνητότητα και άρα είναι καλύτερο για αυτούς τους αρρώστους να παραμένουν στη λίστα, περιμένοντας καλύτερο μόσχευμα. Τα δικά μας στοιχεία (κατά προσέγγιση πάντα) δε συμβαδίζουν και το καθοριστικό για την επιβίωση μετά είναι το MELD πριν. Με κριτήριο το τεράστιο κοινωνικό και οικονομικό βάρος που έχει η μεταμόσχευση ήπατος είναι απαραίτητη η όσο το δυνατόν καλύτερη συσχέτιση αυτών των δύο δεικτών προς όφελος των αρρώστων μας, αλλά και του ΕΣΥ. 21. Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΥΠΟΝΑΤΡΙΑΙΜΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΚΒΑΣΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΟΡΘΟΤΟΠΙΚΗ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΗΠΑΤΟΣ Α. Καραπαναγιώτου1, Σ. Παπαδόπουλος1, Κ. Σγουρού1, Μ. Μπογιατζόπουλος1, Μ.Πασακιώτου1, Γ. Φούζας2, Β. Παπανικολάου2Ν. Γρίτση-Γερογιάννη1 1 ΜΕΘ ΓΝΘ"ΙΠΠΟΚΡΆΤΕΙΟ" 2 ΧΚΜ ΓΝΘ "ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ" ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Η υπονατριαιμία (ΥποΝα) σχετίζεται με την μικρότερη επιβίωση των κιρρωτικών ασθενών αυτών που βρίσκονται στη λίστα για μεταμόσχευση. ΣΚΟΠΟΣ: Η επίδραση της υπονατριαιμίας κατά τον χρόνο της μεταμόσχευσης στην νοσηρότητα και θνητότητα των αρρώστων μετεγχειρητικά. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ: Μελετήθηκαν αναδρομικά 78 ασθενείς που υποβλήθηκαν σε ορθοτοπική μεταμόσχευση ήπατος (ΟΜΗ) την τελευταία τριετία, ηλικίας μ.ο.52,18 (22-66 χρ) οι οποίοι ταξινομήθηκαν σε δύο ομάδες. Η ομάδα Α περιλαμβάνει ασθενείς με υπονατριαιμία ενώ η ομάδα Β ασθενείς χωρίς υπονατριαιμία. Ως ΥποΝα στην κίρρωση ορίζεται το Να-ορού 130 meq/l. 19
Καταγράψαμε την παραμονή στην ΜΕΘ, την έκβαση και τις επιπλοκές σε συσχέτιση με τις τιμές του Να στον ορό. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Στην ομάδα Α συμπεριλήφθηκαν 23 ασθενείς ποσοστό 32,05% από τους οποίους το 2,56% είχε Να ορού 125 mεq/l. Συχνότερη ήταν η εμφάνιση των νευρολογικών επιπλοκών στην ομάδα Α (διέγερση, λήθαργος, τρόμος, κρίσεις Ε και κεντρική απομυελίνωση της γέφυρας) σε σχέση με την ομάδα Β (36% vs 18,72% p<.001) καθώς και της οξείας νεφρικής ανεπάρκειας (55,17% vs 34,1% p<.005). Παρατηρήθηκε μεγαλύτερη διάρκεια νοσηλείας των αρρώστων της ομάδας Α στην ΜΕΘ σε σύγκριση με την ομάδα Β (6,83±5,4) αλλά και παράταση της παραμονής στο νοσοκομείο (35,98±9,94). Καταγράφηκε αύξηση της θνητότητας στην ΜΕΘ (24%vs 17,6% p<.001) και στο νοσοκομείο (36% vs 21,25% p<.005). Τέλος ελαττώθηκε η ετήσια επιβίωση των ασθενών της ομάδας Α (64% vs 75%) σε σχέση με την ομάδα Β. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Στους κιρρωτικούς ασθενείς η ΥποΝα αποτελεί παράγοντα κινδύνου και σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο νευρολογικών επιπλοκών, οξείας νεφρικής ανεπάρκειας αλλά και με αυξημένη θνητότητα των αρρώστων. Βιβλιογραφικά δεδομένα υποστηρίζουν ότι και η ταχεία διόρθωση της τιμής του Να μπορεί να επιφέρει τα ίδια αποτελέσματα 22. DE NOVO ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΑΝΑΣΤΟΛΕΑ mtor EVEROLIMUS (ERL) ΣΕ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ ΜΕ MYCOPHENOLATE SODIUM (MPS) ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΠΟΥ ΥΠΟΒΛΗΘΗΚΑΝ ΣΕ ΟΡΘΟΤΟΠΙΚΗ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΗΠΑΤΟΣ (ΟΜΗ) Ευστάθιος Αντωνίου1, Πανωραία Παρασκευά1, Δημήτριος Μαντάς1, Αναστάσιος Σμυρνής1, Ευανθία Σβώλου1, Στυλιανός Κύκαλος1, Νικόλαος Νικητάκης1, Αθανάσιος Βουτσαράκης1, Δημήτριος Πατσούρας1, Α.ικατερίνη Λαμπαδαρίου2, Δ. Καρούσος2, Καλλιόπη Τσινάρη2, Παύλος Βερνίκος3, Ιωάννης Παυλέας3, Νικόλαος Αρχοντούλης3, Ιωάννης Φλώρος3, Χρυσαΐδα Καρούνη3, Μαρία Κούρτη3, Αλκιβιάδης Κωστάκης1. 1Β Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική ΓΝΑ "Λαϊκό", 2Αναισθησιολογικό Τμήμα ΓΝΑ "Λαϊκό", 3ΜΕΘ ΓΝΑ "Λαϊκό", Εισαγωγή. Παρουσιάζουμε την επιβίωση ασθενών μετά από ΟΜΗ, λόγω Ηπατοκυτταρικού Καρκινώματος (ΗΚΚ), Επιθηλιοειδούς Αιμάγγειοενδοθηλιώματος (ΕΑΕ), ή Οξείας Νεφρικής Ανεπάρκειας (ΟΝΑ) πριν την ΟΜΗ, που ελαβαν de novo αντιαπορριπτική αγωγή το συνδυασμό ERL και MPS. Μέθοδοι. Δεκατρείς ασθενείς υποβλήθηκαν σε ορθοτοπική μεταμόσχευση ήπατος για ΗΚΚ, ΕΑΕ ή συνοδο ΟΝΑ. 3 ασθενείς έπασχαν από HBV+ΗΚΚ, 5 από HCV+ΗΚΚ, 1 από PBC+ΗΚΚ και 2 από ΕΑΕ. Δύο ασθενείς εμφάνισαν Οξεία Ηπατική Ανεπάρκεια (ΟΗΑ) και ΟΝΑ πριν ΟΜΗ. Ολοι οι ασθενείς με ΗΚΚ πληρούσαν τα κριτήρια UCSF. Ολοι υπεβλήθησαν σε de novo αντιαπορριπτική αγωγή με ERL (1.5-2mg bid), MPS (720mg bid) και πρεντνιζολόνη (10mg bid). Αποτελέσματα. Ολοι οι σσθενείς είχαν βελτιούμενη ηπατική λειτουργία από την πρώτη εβδομάδα. 10/13 ασθενείς (77%) είχαν περισσότερο από δύο χρόνια επιβίωσης και 8/13 είναι ακόμα σε εξαιρετικά καλή κατάσταση. 3/15 ασθενείς εμφάνισαν μέτρια οξεία απόρριψη, η οποία αντιμετωπίστηκε με υψηλή δόση στεροειδών για τρείς ημέρες και αυξημένη δόση ΕRL. Εμφάνιση 20